Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 640 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

N" 68.

Kraków 24 Marca - Wtorek.

Rok 1863.

t!ycihodzi sndzieunie ran o, wyjąwszy ponledzisłk i dni pofwiąttczM .

Prenumerata:

w khaeowib

FOCZ"Ą (» pańBtwić Anatrysckicni).

-ocs’

........

z!. ftoBfcr. 8 0

racsnle . .

. . .ü.anstr.84

"_*

i » 10 pöJroo*nit.

1 « ...........................................

0 * krartalni«

i..t

......

3miesięcznie.....n

8 oont )(

Ńurne: pojedynczy kosztuje 10 centów.

rBJUTOMKBATą FRzrjato.Ą:

Bk.ro AdminiBtrac?i ,Ozssoff w ryska pod L. 35 w dcnri p. jBlrchmajera na dolo,

tnfrieii wszystkie U rzędy pocztow e anztryaokic.

CZAS

- J2a

Pr»ylirmiąsię:

OtiH,ol-:jNU, o d e z w ś , tJWlADOMMRTA Dor*nwncwu wszelkiego rodjujfc, u opłatą :

od wientań dtoDiiegv -* ,eäujr»zuwe out;CMxoaenie 8 oentów, *a następne po 8 oentów

Do każdego obwieszczenia załączyć na!rty *0 Seńtów da opłatę stęp:ów% .;a kaldo«*ow e

umieszczenie.

List t 1 pieniędzmi przesyłane być winny franko do bióra Administracji ,Oz»st»*.

LISTY reklamacyjne niezapieczętowane nie «legają frankowania.

listt niefrankowaae niepnyjmają s!ę

BfKOFiSMA nadsyłane Redakcyi nie *wrsóają się i nlBsesone będą.

*SŁOSZOłE PRZEDPŁATY.

/ dniem 1 kwietnia 1863 r. rozpoczyna

-B.y ”-owy kwartał. Przedpłata na C z a s

na miesiąca Kwieoień, Maj i Czerwiec

wynosi: 3

to Krakowie:

pocztą:

kw a rtalnie.........................złr. 5

złr. 6

półrocznie

nlO

«19

rocznie

r20

n24

Uprasza się pp. Abonentów o wczesne

nadsyłanie pieniędzy prenumeracyjnych i

dawnego adresu drukowanego, a przynaj

mniej o wyraźne podpisy.

Kraków 23 marca.

Gdyby w powstaniu wszystkie siły naro

du w jednej koncentrowały się armii, znie

sienie tej armii lub jej rozproszenie mogło

by zakończyć kampanię a nawet całą woj

nę. Gdyby powstanie z jednego wychodziło

ogniska, będącego punktem zbiorowym jego

władzy kierowniczej, jego arsenałów, ma

gazynów, wszystkich jeg o sprężyn skupie

niem, upadek tego ogniska, zdobycie go

przez nieprzyjaciela, przecin ając wszystkie

arterye, które zasilały cały organizm dzia

łania, mogłoby sprowadzić sparaliżowanie i

zbezwładnienie całego ruchu. Wszelako po

wstanie teraźniejsze innej zupełnie jest na

tury; charakter jego jest tak decentraliza

cyjny i tak samorodny we wszystkich obja

wach, tak udzielny w swych cząstkach, że

tylko wewnętrzna idea, moralna tylko siła

wiąże całe to mrowisko ruchliwe, a jedność

kierunku opiera się nie w wykonywaniu

ro zk azó w prze :vodnictwa, lecz na tożsamości

celów, a podobieństwie środków. Jakoby

siedmiołbowa hydra, nie traci ono życia,

choćby mu jedną lub nawet kilka głów od

cięto; bo byle nie wszystkie naraz padły

pod toporem, to w pozostałych tyle jeszcze

zawtze tkwi życia, że odcięte części odra

stają. To co powiedziano o żołnierzach

francuzkich, ie buławę mavezalkowBkq. n o

szą w tornistrze, stosuje się słuszniej jeszcze

do powstańców. Każdy z nich dziś szere

gowcem, jutro może być wodzem, gdy szczu

płą drużynę swoją zdoła zwiększyć i przez

niebezpieczeństwa przeprowadzić.

Dwa miesiące dzisiaj, jak ten rodzaj

wojny prowadzi Polska z różnem na prze

mian powodzeniem. Końca jej nie dopatrzy,

bo nie d a się obliczyć statystycznie sił i

zasobów kraju w tej wojnie spotrzebowa

nych, ani zasobów mogących być jeszcze

użytemi. Gdyby zresztą jedyny to był rodzaj

wojny, jaki Polska prowadzi przeciw Rosyi,

m ożn aby jeszcze przypuszczalnie wziąść pod

kredkę obustronne cyfry. Ależ ta wojna

wiekowa przerywana nie zawieszeniem bro

ni, lecz chwilami znużenia i wypoczynku,

prowadzoną jest rozlicznym orężem. W rękach

na ro d u uciśnionego wszystko staje si§ bronią.

Czy na polu bitwy, czy w stosunkach życia pu

blicznego, w sferze politycznej i socyalnej

w alka trwa nieustannie, raz się silniej to

znów słabiej manifestuje, raz zaczepna, znów

w odporną przechodzi.

Europa zapisuje wtedy tylko biuletyny

z tej wojny, gdy ją dolatuje huk dział, gdy

przed oczami jej roztacza się pobojowisko

zalane k rw ią lub zgliszcza spalonych miast

i dworów. Ale nie widziała o n a owych

skrytych pobojowisk, w cieniach murów

więziennych lub na lodowatych płaszczy

znach Sybiru, a stokroć więcej zaprawdę

zginęło tam Polaków niżeli na wszystkich

polach bitew stoczonych od 23go stycznia

do 23 marca. W tem właśnie leży jeden

z głównych powodów które sprowadziły

zbrojne i jawne powstanie i które końca je

go przewidzieć nie dozwalają. C ałe żyjące

pokolenie miało zginąć, taki wyrok zapadł

Zamiast więc ginąć w więzieniu lub o a ste

pie, zamiast konać pod kijem i knutem lub

od kuli czerkieskiej, wolą Polacy sprzedać

drogo życie Bwoje i krwią swoją okupić

niepodległość ojczyzny. W tamtej walce nie

ma zwycięztwa, w tej szanse jego nie są

odjęte. Wojny cichej jak tamta nie widzia

ła albo widząc niepojmowała Europa; ta

grzmi jej w ciąż w uszach szczękiem broni,

czerwieni łu ną pożarów i wonią krwi świe

żej przeraża.

Z tego punktu widzenia żąpatrując się na

wybuch powstania, dotychczasowy przebieg

jego dwumiesięczny w yd a w a ć się będzie jako

ogromny postęp w wojnie »Rosyą. Nie już sa

me bowiem ofiary rusztowania i Sybiru, nie

samą już negacyę wrogiego pierwiastku, nie

samą bierną opozycy§ ja k od lat trzydzie*

stu, stawia Polska przeciw Rosyi; ale ściera

się już z nią ostrzem broni. Jeszcze niema Pol

ska broni równej, ani armii wyćwiczonej, ani

magazynów, ani artyleryi, ale o ileż ma już

więcej niż od lat trzydziestu? Postęp ten

olbrzymi nie ogranicza się na polu tylko

militarnem; rozleglej jeszcze objawia się on

na polu politycznem tak wewnątrz jak ze

wnątrz.

Naprzeciw organizacji władz rosyjskich,

stoi organizacya władz narodowych, w ła

dza przeciw władzy, rząd obok rządu. Je

den rząd ma wszystkie organa i narzędzia ,

wszystkie środki na zawołanie, wszystkie

formy działania, wszystkie tryby kół machi

ny administracyjnej; drugi posługuje się wą

tłemi nitkami niewidzialnej sieci okrywają

cej kraj cały, a które mimo tej delikatności

swojej pełnią potrzebne funkcye, bo do

bra wola i cel patryotyczny uznany przez

w szystkich uczciwych ludzi zastępuje siłę

egzekucyjną rządu narodowego. Rząd ten

uznawany początkowo przez małą liczbę

wtajemniczonych, podgarnął pod swe roz

kazy i powołał do usług publicznych całe

obywatelstwo, i znalazł uznanie i zaufanie,

bo nieodmówi Polak posłuszeństwa tej wła

dzy, która mu przemawia w imie dobra oj

czyzny, ani nie będzie szczędził ofiar, nie

wyjmując mienia i życia, gdy idzie o wiel

kie dzieło zbawienia. Dwumiesięczny prze

bieg powstania świadectwem jest wymownem

tego ducha.

W zewnętrznych stosunkach, powstanie

polskie przybrało szybko znaczenie kwestyi

europejskiej. Czy ta kwestya nigdy przedtem

nieistniała? I owszem, była zawsze otwartą

i gotową, ale dyplomacya chętnie o nii,j

milczała, w mniemaniu, że sama zwolna

przygaśnie jak żar pod popiołem? Powsta

nie zmusiło Europę do zajęcia się nią na

nowo.

W ciągu upłynionego tygodnia kwestya

polska była przedmiotem ważnych układów

dyplomatycznych i rozpraw parlamentarnych

senacie francuzkim. Zawsze jeszcze nie

Zdecydowane pytanie co do

—;s.: a _:«

łania dyplomatycznego trzech mocarstw.

Francya nie zjednała sobie zaufania w Wie

dniu, aby gabinet wiedeński chciał z nią

iść razem bez udziału Anglii i być tym spo

sobem wystawiony na przednią straż. Nie

należy bowiem przypuścić, aby dyplomaty

czna interwencya niemiała za sobą pocią

gnąć interwencyi zbrojnej; owszem ta osta

tnia musiałaby z góry być postanowioną,

jeżeli pierwsza ma uzyskać jakąkolwiek po

wagę. Za dni niewiele kwestya ta zapewne

rozstrzygniętą będzie w zasadzie, a miano

wicie, czy kongres będzie chciał uregulować

kwestyę polską, czy noty zbiorowe państw

podpisanych na traktacie wiedeńskim wy

starczą, czy zaś noty tych tylko państw,

które si§ poczuwają do obowiązku zabrania

głosu.

Rozprawy w senacie francuskim nie posta

wiły jasno kwestyi polskiej, lecz d ały tylko

poznać niepewność położenia gabinetu tuille*

ryjskiego w obec tej sprawy. Ani książę

Napoleon nie śmiał wystąpić otwarcie z żą

daniem wojny, ani minister Billault nie

śmiał otwarcie odtrącić od rządu cesar

skiego myśli odpowiedzialności za dłuższe

trwanie obecnego stanu

Rządy parte są koniecznością pójścia

w pomoc Polsce, a w miarę, jak ten nacisk

opinii publicznej zwiększać się będzie, opór

stawiany przez nie musi słabnąć. Na zimną

odpowiedź Palmerstona daną jednej z de

putacyj przemawiających za Polską, nastał

meeting w Guild H all; na uchwałę senatu

paryskiego studenci chcieli wywrzeć nacisk

przez demonstracyę. I zaraz zrozumiał gabi

net londyński to położenie, a ostatni artykuł

M. Post znacznie jest skłonniejszym niż po

przedni do podzielania potrzeby ujęcia

się za Polską. Również Constitulionnd, aby

zatrzeć wrażenie uchwały senackiej dowo

dzi, że traktaty z r. 1815 nietylko samej

Kongresówce zaręczały wolność i narodo

wość, lecz rozciągały takowe, lubo bez au

tonomii politycznej a tylko z autonomią na

rodową, do innych części krajów zabra

nych.

KORESP ONDENCYA CZASU.

Z pod Cznlic 23 marca.

Kilkokrotue zgwałcenie granicy ces. austryackiej

przez mo8kali znown poaowionem zostało w sobo

tę dnia 21 b. m. w kilka pnoktach, mianowicie

kcło Ciulic, o czem wara zkpewne jnż doniesiono.

W miejsca tem moskale zabili kilkn powstańców

jo t bezbronnych na terytorynm anstryackiem, strze

lali nawet moskale i do wojaka anstryackiego na

granicy stojącego, jednego żołnierza, na miejsca

zabili a dwóch ranili, oficera pochwycili kozacy i

zaprowadzili go do głównego swego oddziała, zkąd

go wprawdzie zaraz puszczono oddawszy pałasz,

aie obdarłszy z pieniędzy i zegarka. Ściany dwo

ra w Czalicacb mąją na sobie ślady licznych strza

łów moskiewskich.

Po polach należących do wsi Cznłice i Karniów

0 parę wiorst od granicy na terytorynm anstrya

ckiom, kozacy gonili powstańców, jnż bezbronnych

1 takowych zabijali. Jedoego siedzącego pod krzy

żem, nie daleko wsi Karniowa zastrzelili. Innego

znów, który się schronił do gzowego karniow

skiego (oa terytorynm anstry*caie), napadło dwóch

kozaków, jeden z nich uderzył go kolbą od jan

czarki w twarz, ten nie mając broni, nie mógł je

dnakże wytrzymać i oddał choć kułakiem kozako

wi, co widząc drngi kozak zastrzelił nieszczęśli

wego młodzieńca.

Na wzgör*n niedaleko dwora w Karniowie roz

stawiło si§ 6cin żołnierzy opatrzonych w janczar*

ki i strzelali po kilk a razy na podwórzec, gdzie

załoga wojska anstryackiego zaj§tą była odbiera

niem broni od powstańców, którzy przeszli na te

rytorynm auBtryscV.ie. Strzałami temi ranili moska

le na podworca przed domem karniowskim kilka

osób, pani zaś domu Dr»«»*1 4 * - 1 przez podwórzec

od knli dostała

w nogę. W Dbcy

z 22za na 23el

mej liczbie obo

zowali tnż za g

o wsi Biurkow*.

należącym i zaps

r wsie okoliczne.

S;erokie łany oś

rąg przez noc

całą, dowodziły i :

!moskiewskich,

które we wsiach W ,

«zowie, Czerni

chowie i Igołomii ju

dek" moskiew

ski zostawnjąc w

:oliey, popioły,

krew i rozwalmy.

20 marce.

(z.) Żyteroy tn c ;

wyczekiwa

nia wiadomości z

J-r

go rzec możua zol

wszystko, co

uieraa związkn ze

przedmiotem

głównego dzisiaj z;

zresztą spra

wy miejscowe, ws;

ek zwracała

si§ dawniej rozstrzt.

trony uwaga

)ubliczna, dziś skoi

in punkt głó

wnego zaj§cia, wsz

aoszło w za

wieszenie i mało k

’ów jest tak

pusty jak nigdy. N,

* snującej się

po ulicach młodziej

!mieślniczych

stagnaoya, z prowim

iżdża, chyba

zmuszony do tego

ho i prze

jazd po drogach ma być ntrndniony dopytywaniem

się o karty logitymacyjce.

Ostatniemi dniami najwięcej zajmowano się tn

wo Lwowie losem nowego oddziału polskiego,

który się pojawił w pobliżn granicy galicyjskiej

około Sieniawy, ciągnąc kn Tarnobrzegowi. Wczo

raj nadeszły o nim wiadomości szczegółowe z na

ocznego świadectwa czerpane. Jest to oddział może

najlepiej ze wszystkich zaopatrzony w broń i amu

nicję. Posiada 1500 sztnćców gwintowanych z ba

gnetami ; ma parę szwadronów konnicy i jest na

wet w znacznej części umundurowany, tak żo przy

biera pozór wojska regularnego. Wyszedłszy z T a r

nobrzega, gdzie ogłosił rząd narodowy, oddział ten

stoczył we wtorek pierwszą utarczkę w której

rozbił trzy sotnie kozaków. Wie!n kozaków pole

gło, reszta ratowała Bię ucieczką.

Wczoraj było znów posiedzenie Rady miejskiej,

równie nieliczne ja k i popriednicze. W malej licz

bie zgromadzeni radni załatwili pomniejsze sprawy

miejscowe. Najważniejszą była odpowiedź Numie

staictwn, na wezwanie tegoż, aby Rada przyjęła

na fnndnsz miasta dopłrtę jaką na utrzymanie

szkół początkowych tntejsiych, męzkicb i żeńskich,

wypłacano dotychczas z funduszu szkolnego. Rada

uchwaliła przedstawić c. k . Namiestnictwu, że u

iządienie spraw szkolnych należy wedle § 17 sta

tuta krajowego w drodze ustawodawczej do sejmu, że

do sejmn też należy ostateczne orzeczenie, które szkoły

z fandnszów miejskich, a które z fandnszów ogólny t h

krajowych mają być utrzymywane, ż« więc rzecz

tę do rzeczonej decyzji sejmn pozostawić należy.

Tem bardziej, że dopłaty z foadusiu szk !nego

dotąd wypłacaue pochodzą z wyraźnych uposażeń

monarszych jnż z czasów rządn anstryackiego.

Częścią zaś miały szkoły Bwe wyłączne fundusze

jeszcze z dawniejszych czasów pochodzące, jak

szkoła główna, która później przeistoczoną została

w szkołę zwaną dz ś szkołą wzorową Ns w.;zelki

zątem sposób wypada wprzód wyszukać owe fun

dusze, lnb przynajmniej powziąść wiadomość, w co

się obróciły, himby ciężar całkowitego utrzyman a

szkół początkowych wyłącznie na gminę miasta

Lwowa był przeniesiony. Jednocześnie więc uchwa

liła Rada polecić p. Raspowi zbadanie i wykrycie

owych fandnszów pierwotnych każd tj szkoły tn

tejszej. dla bliższego w dalszym toku rzeczy spra

wy tej wyjaścienia.

Następnie przedłożono Radzie wezwanie c. kr.

Namiestnictwa, aby wyznaczyć z kasy miejskiej

wynagrodzenie dla katechety obrz. gr. w szkole

Elżbiety. Rada nie przychyliła się do tego wezwa

n ia , upatrując w niem przeciwne ustawom naru

szenie samorządu gminy ze stroiiy Namiestnictwa

w rozporządzenia fondaszami miasta, i opierając

się na przepisach, wedłng których proboszczowie

Niewierny jeszcze, jaki wpływ wywarły

granicą ostatnie depesze z pola bitwy.

Badź co bądź atoli, nie zdołają one za

przeć konieczności rozwiązania kwestyi pol

skiej, a ociąganie działania dyplomacyi ten

tylko pociągnąć może skutek, że przyczyni

ofiar powstania i utrudni załatwienie sprawy.

i wikaryusze obowiązani są udziel ć bezpłatnie na

uki katechizmu w szkołach Indowych w obrębie

swych parafij. Tem bardziej, gdy Rada z własnego

popędu w roku zeszłym temu katechecie, jako dar

jednorazowy ju ż 100 złr. udzieliła.

Na posiedzeniu wczorajszem uchwalono także

ofiarować bezpłatnie miejsce na pomnik na smęta

rza Łyczakowskim dla zmarłego przed dwoma laty

utalentowanego młodego pisarza Walerego Łoziń

skiego, tudzież dla ś. p. Michała Podsońskiego, by

łago urzędnika magistratu tutejszego, który zginął

od kuli karabinowej w czasie bombardowania Lwo

wa w r. 1848.

Młodzież trzymaną w tutejszych więzieniach wy

inszczono na wolność w zeszłym tygodniu, z wy

jątkiem pięciu, którzy mają być podobno oddani

pod sąd wojskowy, jako obwinieni o zbrodnię nie

prawnego zaciągn.

W arszaw a 20 marca.

A Ponieważ różnie opowiadano o podaniu się do

dymisyi ks. At cybiskupa, więc będąc dobrze w tej

sprawie poinformowany, donoszę wam bliższe

Bieiegóły:

Ksiądz Arcybiskup pragnął rozmówić się z marg.

Wielopolskim, aby otrzymać od niego wyjaśnienie

tyczące się okólnika rządowego d ająccgi włością

nom władzę chwytania i więzienia. Wielopolski

ktiiał Arcybiskupowi odpowiedzieć iż na tem polu

poroznaiUćby aię niemogli, a zatem i spotykać się

nia mają potrzeby. Po takiej odpowiedzi Arcy

biskup podał się do dymisyi jako członek Rady

stanu. Wówczas Wielopolski zaprosiwszy go do

*iobie czynił wyrzuty zarzucając nbojaźl wość po

lityczną", a żądanie dymisyi przypisując «owczej

s Marności.** Dodał iż choćby go opuścili wszy

scy, uie zejdzie ze stanowiska dopóki go zeń «kula

ołowkna lab knla sytuacyi (sic) nie strąci.**

Arej bisknp po kilkn słowach odpowiedzi pełnej

godnośA i umiarkowania, opuścił Wielopolskiego,...

ute, zawsze. Nazajutrz W. książę prosił Arcybiskupa

do siebie i gtzeczną namową nakłaniał go do ccf

uięcia podanej dymisyi. Opierał się na mniema

nem połączenia godności Rtdcy stann z dosto

jeństwem A tcybisiupkm, na ufności jak ą w Nim

monarcha położył; wreszcie przedstawiał niemo

żcość pogodzenia dymisyi z dobrym na przyszłość

stosnnkiom Arcybiskupa do rządn moskiewskiego.

O rrncieńst*a popełniane po krajn przez wojska

tłumaczył koniecznością wojenną, a skończył (jak

zwykle się dzieje) grzecznemi :łowy i objawieniem

cąjlepgzych dla kraju zamiarów rządn (!H). Gdy

Ąwybisknp powtórzył, że dymisyi eofoąć niechce,

W. książę pożegnał g-, oświadczeniem, iż jej nic

sekietarz stanu * przyniósł ks. ’Arcybiskupowi list

własnoręczny W. księcia ze zwróć nem pcdaaiem

o dymisję. Ks. Arcybiskup nie miał teraz innej

drogi, jak tylko ndanie się listowne do cara. Na

pisał tedy list z cbrześciańskiego stanowiska za

parujący się na położenie kraju i stosunek r?ądu

moskiewskiego d j niego. P,smo to wręczył W.

księciu z prośbą o przesłanie go do cesarze. W.

książę przyjął Arcybiskupa z zapytaniem: dlacze

go w Monitorze francuskim czyta o dymisyi jego,

gdy zaraz telegrafowano z urzęd-y że cofnął swoje

o nią podanie? Na takie pytanie ks. Arcybiskup

odpowiedział stanowczo, iż dymisyi nie cofoął cho

ciaż ma podanie o nią odesłane zostało. N j tem

skończyła się rozmowa— kilka doi minęło a ks.

Arcybiskup nie odebrał wiadomości, co Bię z listem

jego stało.

Z Lubelskieg;o 17 marca.

Od dni dwóch po mojej korespondencyi, gdzie

donosiłem, iż powstanie wzmaga się, ważne za

szły następstwa w powiecie Z»mojskim. Liczne

nowe a dobrze norganizowane i uzbrojone oddzia

ły polskie ukazały się w Lubelskiem. Liczna mó

wię, bo sam widziałem w jednym oddziale prze

szło 1000 zbrojnych ludzi; gdy znowu matn wia

domość, iż różnemi punktami podobne oddziały jnż

przeciągały.

Oddziały te urządzone są podłng wszelkich pra

wideł wojenno« wojskowych. Piechot* umundnro

wana i uzbrojona w gwintowe sztaćce z bagneta

mi, w karabiny a częścią w dubeltówki z bagne

tzmi; jazda w lance, k arabinki, pałasza i rewol

wery; uszykowana i dowodzona przez wykształco

nych oficjrów pod naczelnictw !u pułkownika Cze

chowskiego. Oby tylko Bóg kierował dziełem je

dności i zgody bratniej w narodzie, a zwyciężymy

wroga!

Pułkownik moikiowski Biedraga cofnął się me

kn Lublinowi ze swoim pułkiem , jak inny kores

pondent z Lubelskiego doniósł waui, lecz pojechał

otoczony kozactwem do Zamościa, aby tam (wedle

rady mn danej) w łóiko jako chory położyć się.

Pułkownik Miednikow jest następcą Biedragi.

Biedraga zaskoczony niespodziewanym rozkazem,

aby zdał pułk swój Miednikowi, chciał ile się da,

skorzystać. Wysyłając więc rzeczy wojskowe dla

batalionu do Zamościa odkomenderowanego, wy

gŁł również rozmaitych efektów przed rząd mo

skiewski dl pnłku etatem naznaczonych, a przez

swoją ekonomię (t.j . przez kradzież) zaoszczędzonych

v wartości przeszło rsr. 6000. Furgonom wiezionym

przez żołnierzy i konwojowanym przez oficerów,

kazał zajechać w Zamościu oddzielnie od tych,

które wiozły efekta dla batalionu, do domów pry

watuycb, aby one tam złożyć, iżby gdy sam przy

będzie jako chory, mógł takowe wyprze^da.

dla tego interesu, długo będzie

takich bowiem przedmiotów (kradzio y )

twa dziś przedaż, choćby dla obawy, aby zrabo

wane napowrót niebyły.

Wilno 18 marca.

Wiadomo wam już zapewne, t e wszyscy mar

szałkowie gnbernialni i powiatowi w całej Litwie,

wszyscy pośrednicy mirowi, słowem wszelkie wła

dze przez obywateli wybrane, podali się do dymi

syi nie mogąc mieć dzisiaj żadnych stosunków z

rządem moskiewskim najezdniczym, przeciw które

mu cały naród rozpoczął wojnę w celu wywalczę

nia swej niepodlogłości; niecbcąc mieć żadnych sto

sunków z rządem który daje rozkazy mordowania

spokojnej ladności, palenia wsi i miasteczek, niszcze

nia krajn ogniem i mieczem, aby zaprowadzić spc

kój smętarza; który to rząd nakoniec łudząc obie

tnicami nierzeczywistnemi a w istocie najokro

pniejszy utrzymując ucisk, usiłuje dzisiaj ode

zwami i tysiączuemi środkami podburzyć włościan

przeciw oświeceńszym klasom, rozerwać spółe

czeń8two, wywrócić jego podstawy.

Pierwszym podobno z marszałków, który prze

słał swoją dymisyę, był hr. Wiktor Stamński,

który dość długo ufał był możebności rtform przez

rząd rosyjski zaprowadzić się mających. Fakt ten

okazuje jawnie, jak wszyscy, jak cały naród sta

nął przeciw Rosyi. O podaniu się swojem do dy

misyi zawiadomił p. Wiktor Starzeńiki następują

cym listem przesłanym do wszystkich marszałków

powiatowych grodzieńskich i do innych kolegów

marszałków na Litwie:

«Szanowny Panie! Powołanemu głosami współ

obywateli na urząd Marszałka szlachty, w samych

prawie początkach ruchu narodowego, m e mogło

było być rzeczą tajną, iż w spełnianiu poruczone

go mi zadania, niemało napotkam trudności. W

nrzeki nanin wszakże, że każdy obywatel miłujący

Ojezyznę i wierny jej historycznym wspomnieniom,

ma obowiązek pracowania przedewszystkiem około

organicznego rozwoju moralnych i materyalnych

zasobów krajn; że praca ta w każdem położeniu

i pod każdym rządem jest możliwą i konieczną;

włożony na mnie n a n d . t przyjąłem z nadzieją,

i moja gorliwa o dobro Litwy służba, przyniesie

jej pożytek, z wiarą iż szczere wypowiedzenie jej

potrzeb, zostanie przez rząd uwzględnionym.

«Znaną j ts t każdeam a więc i Tobie szanowny

Pauie nie jest obcą, gwałtowna konieczność reform

i instytncyi, bez których Litwa systematycznie w

rozwojn wszelkiego seeg o życia oddawna ci.fuięta

i z:trzy mana, do żadnej nietylko lepszej ale na

wet do znośnej niemoże dążyć przyszłości. W obec

takiego stanu tego kraju, tłumiąc w serca naj

droższe dla każdego Polaka uczucia, usiłowałem

w ciągu dwóch lat ubiegłych doprowadzić naród

do szcze°ego pojednania z koroną, w nadziei, że

wyjednać zdołam te właśnie instytucye i reformy,

które każdy, nawet najbardziej umiarkowany oby

watel, poczytują za żywotne i konieczne.

«Ten szczery acz skromny programat, niczostał

wszakże należycie ocenionym. I znana szanow.

pfZfcftcWtlffc

z»oJtntiY

przy każdej sposobności przedstawienia, nieprzy*

niosły dotąd dla Litwy żadnego reznltatn. A na

wct, w obec stznow’ska j» sio przyjęły władze rzą

dowe wśród dzisiejszych wypadków, w obec ogło

8Z mych obelg przeciwko całemu żywiołowi Pol

sk emu na Litwie, a jednocześnie rozrzuconych do

włościan podburzających odezw; a więc

w obec wywoływania przez władze (rosyj

skie P. R.) przewrotu socyalnego jaki nam grozi,

nabrać musiałem przeświadczenia, że ani pozosta

wanie ua urzędzie marszałka z osobistą godcością

Polaka pogodzićby się dłużej niedało — aui jaka

kolwiekbądż praca organiczna, mająca na cela

dobro i rozwój zasobów krajowych, nie jest dziś

możliwą.

«Po smutnem przeto dwuletnich moich usiłowań

doświadczenia, ąjrzałem się w konieczności prze

słać w dniu dziesiejszym moją dymisyę. O czem

donosząc szanow. Panu, łączę dlań wyrazy i td.

(podp ) Wiktor Starzerieki.

Grodno dnia 16 marca 1863.**

Następnie wszyscy marszałkowie gnbernialni i

powiatowi na L twie podali Bię do dymisyi.

Jednocześnie wszysay Pcśreduicy Mirowi, któ

rych jeat przeszło 250 zażądali urzędowo dymisyi

zbiorowo na zjazdach mirowych, przesyłając od

Kiżdego zjazdu mirowego na ręce marszałka po

wiata następujące pismo:

«Panie Marszałku! Szlachta litewska wziąwszy

pierwB*a inicyatywę w wielkiem dziele emancypa

cji włościan, p. -zystąpiła skwapliwie do wprowa

dzenia w wykonanie tej zbawiennej reformy spo

łecznej; niemogła s ę więc spodziewać ani zarzn

tów jakie jej czynią władze rządowe, ani codzien

nych prześladowań, które miłują wywołać antago

nizm pomiędzy ubiższemi i bogstszemi, i dopro

wadzić Litwę do zupełnego przewrotu spółecznego.

«Cała też postawa władz rządowych nnitmo

żeboia organiczne przeprowadzenie kwestyi wło

ściańskiej, kładzie tamę wszelkiej ze strony oby

watelstw a pracy, około rozwojn moralnych i ma

teryaluych zasobów kraju, i wszelkie dalsze pa

tej drodze działanie szlachty, czyni zupełnie oie

jiodobnem.

- W obec takiego położenia rzeczy, me jesteśmy

w możności pełnić dłużej obowiązków mirowycb

Pcśfedoików z pożytkiem dla kraju, i dlatego

składamy na ręce Pana Marszałka dymisyę, wsła

daia° wszelką odpowiedzialność na władze rządo

we za dalsze następstwa ich czynów i odezw.**

(Następują podpisy),

Paryż 19 marca.

W chwili kiedy polityka Anglii jest jeszcze

tak niepewna w sprawie polskiej, należy zapisy

wać każde wyrażenie jej ministrów. Mówiąc o Gre

eyi, lord Palmerston rzekł: że ustępując wysp joó

8Ach, «Anglia dała użyteczny przykład ianym mo

carstwom, co do posiadanych przez nieb tery o

ryów.** Wyrazy lorda priora miały na

*’e

ziemię polską i w przypuszcz.»niu że I % k ł a d u

re, opinia dała im znaczenie,

Czas domagał Bię od Äugln J jej ministrów, kie

dy wytknął niewłaściwość tłómaczema lorda Rus*

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu