Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 656 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Ner 252.

Kraków, Piątek 4 Listopada 1887.

Rocznik

CZAS

Prenumeratą przyjmują:

Administnoya,CZASU*wKnkowfsiurzędypocztowe. ZIkJhowb frunaterałf księgarnia

8. A . Krzytsinowskiego, handel Z. Skalskiego w Sukien, ’ ach, biuro dzienników i ogłoszeń M. Silbe?strina

Synek gł. L 17 w ono., handel Bajera nl. Grodzka, trafika Kuklińskiego w Sukiennicach, główna trafika

róg Rynkn i ulicy św. Jana.

—

e (Io n e a la (maeraty) przyjmuje aię za opłat% od miejsca wiersza

drobnym drukiem (petit) u pierwszy rar 10 oent, za każdy następny po 6 oent la lw lB M (na

8 stronie) od miejsca wiorsta drukiem drobnym po 80 oent za każdy raz.

—

Ofłoneala *Wrm"

aam erstę przyjmą)%: we Lw owie Ajencya ,CZASU* w głównym składzie tytonln Nr II ulica

Trybunalska L. ż; w P a ry ż a wył%cznie p. Adam. Rue des Sainta-Peres 81, (prenumeratę p. W . Ra

czkowski, Courbe oi poa Paryżem, Rue du Chemin ae fer 44); w U le d a la pp. Haasenstein A \ ogier

(także w Hamburgu, Frankfurcie n. M ., Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A . Oppelik, R . Hossę

(także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H . Sohalek, K . Duke« J. Dumeberg, A .Hcrndl,

M.Stern, (tylkoprennmeratępp.H .GoldsohmidtAC.);w Fraakfanle w. U

G.L.DanbeAC.

W W s m s w le przyjmnj% ogłoszenia pp. Reiohman i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskie}.

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłk§ pocztowy w państwie

Anstryackiem na Listopad . . . złr. 2-50

Od 1 Listopada do końca Grudnia

Z przesyłką pocztów§ w państwie

Niemieckiem na Listopad . . . marek 6

Od 1 Listopada do końca Grudnia

M " Prenumerata liczy się tylko

od pierwszego do ostatniego dnia

w miesiącu.

Przegląd Polityczny.

Kraków 3 listopada.

Komisya dla marynarki deiegacyi węgierskiej

uchwaliła bez żadnych skreśleń nadzwyczajne w y

datki w budżecie marynarki w sumie 2,145.147

złr. Jak już donosiliśmy, komisya wojskowa de

legacyi węgierskiej zbiera się jutro, komisya dla

spraw zagranicznych w sobotę, a komisya budże

towa deiegacyi austryackiej w e wtorek. W komi

syi wojskowej, na której posiedzenie przybędzie

Tisza, oczekują poufnych oświadczeń ministra

wojny co do użycia kredytu na uzbrojenia, który

nie według tytułów i pozycyj, lecz ryczałtowo

przyzwolonym został. Przy zwyczajnych wydatkach

wojska ma być także poruszoną myśl polepszenia

wiktu dla żołnierzy przez zaprowadzenie wiecze

rzy, a wreszcie podczas dyskusyi nad nadzwy

czajnym kredytem 15’/a miliona, który prelimi

nowanym jest na karabiny repetierowe, stanie się

kwestya kalibru przedmiotem szczegółowych roz

biorów. Spodziewają się, iż minister wojny przed

stawi wyczerpująco powody, jakie go skłoniły do

porzucenia bronionego w poprzednim roku silniej

szego i do przyjęcia ośmiomilimetrowego kalibru.

Konwencyę francusko-angielską przyjęły już

wszystkie trzy mocarstwa środkowej Europy, so

juszem związane. Poseł Montebello ma już jej od

pis w ręku w celn przedłożenia jej Turcyi, White

czeka jeszcze na nadesłanie dokumentu.

Turcya zamierza podobno żądać dodatków do

kilku paragrafów. Czy Rosya będzie chciała bar

dziej wspierać Francyę, czy Turcyę w tej spra

wie, jest dotąd niepewnem, wielkiego jednak wpły

wu na przebieg rzeczy nie wywrze.

Gdyby się zebrać miała konferencya, mówi je

den z dzienników angielskich, to pewno nie w celu

zaprowadzenia, ale w celu wspólnego podpisania

konwencyi i nadania jej przez to, jak umowie

z roku 1885, znaczenia dokumentu międzynaro

dowego.

Parlament niemiecki zwołany na dzień 24 bm.

O przyjeżdzie cara do Berlina niema stano

wczych wiadomości. Powtarzają się tj lko głosy, tak

niemieckie jak rosyjskie, utrzymujące, że ani wi

zyta sama, jeśli nastąpi, ani zaniechanie jej nie

będzie miało żadnego znaczenia politycznego.

Dosłowne brzmienie adresu sobrania bułgarskiego

podajemy poniżej. Poza zakres parafrazy mowy

tronowej sięga w nim tylko ustęp, w którym so

branie daje wyraz zapewnieniu, że ,,lud bułgarski

nie cofnie się przed żadną ofiarą, jakiej wymagać

będzie poparcie praw księcia, tudzież praw ludu

i żywotnych jego interesów.1*

Na ostatniem posiedzeniu sobrania bułgarskiego

wniósł Stambułów i Kalczew, aby unieważnić wy

bory w Aitor, gdzie opozycya rozbiła urny wy

borcze. Sobranie nie przychyliło się do tego żąda

nia, uważając to za prosty nieporządek, który za

szedł przy wyborach. Unieważniło natomiast so

branie dwa wybory kandydatów rządowych w Ca

rybrodzie dla zaszłych tam nielegalności. Sobra

bie pragnie widać oddalić od siebie zarzuty, że

powstało z wyborów nielegalnych.

Przesilenie ministeryalne w Serbii usunął osta

tecznie król Milan przez to, że mianując deputo

wanych koronnych, wyrównał liczbę radykałów

z liberałami. Risticz uległ tej konieczności, którą

radykalni członkowie wymogli. Nie mając większo

ści własnego stronnictwa, pozostawać on będzie

na łasce radykałów, bo będzie musiał ulegać ich

życzeniom, aby koalicyę obu popierających go

stronnictw utrzymać.

La Riform a, organ Crispiego, porusza w bir

dzo znaczący sposób kwestyę uiarokińską. Spra

wie marokańikiej, która jut wyraź-iie wihidzi

na porządek dzienny, wypada koniecznie nadać

charakter ogólno t uropejski , przez to tylko bo

wiem utrzymać bi,dzie można równowagę na mo

rzu Śródziemuem.

Krzyżuje to zamiary Francyi, która sprawę tę

na swą rękę w porozumieniu z Hiszpanią zała

twić pragnęła, jak to widać z artykułu p. L^roy*

Beaulieu, zamieszczonego w J o urna l des Dibats.

KORESPONDENCYA ,,CZASU11.

L w ó w 27 października.

(Wpływ nieograniczonej wolności dzielenia posiadłości

tabularnych na ustrój obszarów dworskich, jako jednost.k

administracyjnych).

(Dokończenie.)

Nawet co do właściwych prestaeyj okazały się

trudności. Wedle dawniejszej ustawy drogowej

obowiązany był obszar dworski dostarczyć cały

do utrzymania dróg potrzebny materyał drzewny

w naturze, a Trybuuał administracyjny w pewnym

wypadku orzekł, że jeżeli ilości, w jakich każdy

poszczególny właściciel obszaru dworskiego ma

się przyczyniać do ponoszenia tego ciężaru, nie

są oznaczone, każdy współwłaściciel tylko do ró

wnej z drugimi ilości pociągany być może. Ten

wypadek może się i teraz powtórzyć, bo obowią

zek dostarczania potrzebnego materyału drzewnego

został nienaruszony, i tylko do wysokości 5 °/, do

datków do podatków bezpośrednich zmoderowany.

Drugi rodzaj wydatków, t. j. wydatków na po

trzeby administracyjne może się stać ważniejszym

od właściwych prestaeyj. Im bardziej zwierzchni

cze władze będą naciskały, aby administracya na

obszarach dworskich była należytą i ustawom od

powiednią, tem bardziej przy postępie parcelacyi

wydatki te muszą się wzmagać.

Pomińmy już kwestyę wynagrodzenia przeło

żonego i potrzebnych sił pomocniczych, lubo w ra

zie, gdyby przełożony przez zwierzchnicze wła

dze z urzędu ustanowionym być musiał, i ta kwe

stya ważnąby była i rozwiązaną byćby mnsiala.

Ale weźmy tylko ważniejsze sprawy policyjne.

Naprzykład, jeżeli bezpieczeństwo publiczne w y

maga ustanowienia straży, albo jeżeli potrzeba

poczynić zarządzenia względem zdrowia, n. p.

zaopatrzyć mieszkańców w wodę do picia, jeżeli

potrzeba sprawić narzędzia pożarne, zaopatrzyć

ubogiego, zaopiekować się sierotą i t. d. Aby tym

wszystkim obowiązkom administracyi zadość się

stało, mają prawo domagać się nietylko współ

właściciele obszaru dworskiego, ale także wszyscy

mieszkańcy jego, chociażby żadnego kawałka ziemi

nie posiadali.

Zresztą, jeżeli instytucya obszarów dworskich

jako jednostek lokalnych administracyjnych niema

się przemienić w karykaturę, i jako tako spełniać

swoje zadania, to muszą przełożone władze nie

tylko dbać o to, aby administracya na obszarach

dworskich była należycie sprawowaną, ale muszą

mieć ludzie pewną podstawę do swego działania,

i nie mogą błądzić po bezdrożach, zanim do celn

trafią.

Jak zaś te wszystkie wydatki administracyjne

mają być pokrywane, tego ustawa o obszarach

dworskich nie powiada, albowiem poprzestaje na

ogólniku, że wydatki te ponieść ma obszar dworski.

Ale jeżeli obszar dworski jest albo w całości,

albo w części rozparcelowany, i jeżeli mamy kil

ku, albo kilkunastu, albo jeszcze więcej współpo

siadaczy, to musimy się zapytać, jak te wydatki

mają być pomiędzy nieb rozłożone, czy każdy od

powiada niepodzielnie za caly wydatek, czy też

podzielnie i w jakim stosunku? Tego bowiem, że

wydatki mają się rozkładać wedle podatkn, usta

wa nigdzie nie powiada, lubo tę podstawę za słu

szną uważać można. Powstaje zaraz dalsze pyta

nie, kto ma rozkładu dokonać, czy zwierzchnia

władza administracyjna, i czy ma przeprowadzać

rozprawę między stronami, czy też wolno jej zmu

szać każdego współposiadacza bez względu, ile

posiada, a zostawić stronom rozprawienie się

w sądach?

Ale na tera nie dosyć. Wydatki administracyjne

są nieraz tak pilne i zwłoki niecierpiące, że mu

szą być poczynione natychmiast i niepodobna je

zwlec do czasu, zanim wszystkie sporne kwestye

co do potrzeby wydatku, co do jego wysokości i

rozkładu ostatecznie załatwione zostaną. Naprzy

kład, jeżeli przyjdzie utrzymać ubogiego chorego,

albo zaopiekować się sierotą, to nie można im po

wiedzieć: czekajcie, aż wszystkie spory będą za

łatwione. Tego zaś pewni być możemy, że o ka

żdy, by najmniejszy wydatek, toczony będzie spór

przez wszystkie instancye.

Tego rodzaju są kwestye z parcelacyi wynika

jące, które z każdym dniem aktualności nabierać

będą. A te wszystkie kwestye nie mają w usta

wie żadnego załatwienia, bo ustawa przepomniała

o pogodzeniu zasady bezwarunkowej podzielności

gruntów z dwiema instytucyami prawa publicznego

t. j. obszarn dworskiego i gminy.

Jest więc jawna luka, którą praktyka władz

administracyjnych wypełnić musi. Lukę tę dostrze

gły naprzód sądy nasze i uznały, że oprócz aktu

prawno-prywatnego, czerpiącego swą ważność z n

stawy o podzielności gruntów, potrzebne jest je

szcze współdziałanie władz administracyjnych ze

względu na zachodzące interesa administracyi pu

blicznej.

Tym sposobem dostała się sprawa do najw. try

buuałn sprawiedliwości, który uznał ją za tak wa

żną, iż zrobił ją przedmiotem wiadomego zasa

dniczego orzeczenia z dnia 14 grudnia 1883, które

w zupełności naszym zapatrywaniom odpowiada.

Na to zapatrywanie zgodziło się Ministerstwo spraw

wewnętrznych, albowiem reskryptem z 26 czerwca

1885 udzieliło wzmiankowane orzeczenie Namie

stnictwu ,,do zastosowania w danych wypadkach."

Namiestnictwo zawiadomiło o tym reskrypcie mi

nisteryalnym Wydział krajowy, który go okólni

kiem przesłał do wiadomości wszystkich Wydzia

łów powiatowych.

Wymaganie, aby strona wnosząca podanie ró

wnocześnie wykazała się przed sądem uzyskanym

konsensem władzy krajowej, jest tylko prostą kon

sekwencyą zasady o potrzebie interwencyi władzy

krajowej.

Wydział krajowy, mając sobie udzielone orze

czenie naj. trybunału i wzmiankowany reskrypt

ministeryalny, godzący się z tem orzeczeniem w zu

pełności, wydał ze swej strony do wszystkich Wy

działów powiatowych okólnik z 19 października

1886 r. rozporządzający, że wszystkie podania o

konsens Wydziału krajowego mają być wnoszone

na ręce Wydziałów powiatowych; że obowiązki,

ciążące na obszarze dworskim z tytułu prawa pu

blicznego, mają być należycie zabezpieczone; że

to zabezpieczenie mają Wydziały powiatowe zba

dać i sprawę z wnioskiem swoim Wydziałowi kra

jowemu przedłożyć.

Ustawa o podzielności gruntów rozstrzyga tylko

jednę część warunków, ale nie rozstrzyga i nie

normuje ich całości. Owszem przy sprawie tej

występują jako współczynne inne także ustawy,

normujące warunki w ustawie o podzielności grun

tów pominięte. Dlatego też postanowienia tej

ustawy muszą być pogodzone z wszystkiemi in

nemi ustawami, a mianowicie z ustawą gminną i

z ustawą o obszarach dworskich, a do tego wła

śnie służyć ma interwencya Namiestnictwa i Wy

działu krajowego. Jeżeli zaś zarzucają, że ustawa

0 podzielności gruntów zniosła konsens władz po

litycznych, a teraz wbrew jej konsens na nowo

jest wymagany, to musimy na to odpowiedzieć,

że konsens ustawą zniesiony jest całkiem inny

od konseusu teraz wymaganego. Zniesiony dawny

konsens zasadzał się na stosunku dominikalności

1 poddaństwa, teraz zaś wznowiony wypływa

z ustawy gminnej i ustawy o obszarach dwor

skich, czyli z potrzeby uregulowania wszystkich

stosunków administracyi lokalnej i połączonych

z nią ciężarów tak w wypadku podziału obszaru

dworskiego, jak w wypadku wydzielenia jakiego

gruntu ze związku gminnego i wcielenia do ob

szaru.

Sprawa tego uregulowania wydaje nam się ze

stanowiska administracyi kraju bardzo ważną i

jesteśmy bardzo za tera, aby to uregulowanie na

stąpiło w drodze ustawodawczej, inaczej będzie

panowała dalej szkodliwa dla stron i dla władz

niepewność i wytworzą się stosunki chaotyczne,

nad któremi trudno będzie zapanować.

Do czasu zaś, nim nastąpi ustawodawcze upo

rządkowanie, byłoby bardzo do życzenia, aby ta

sprawa była szczegółowo rozpatrzoną i przez Na

miestnictwo i Wydział krajowy zgodnie załatwioną

tak. aby obie naczelne władze krajowe zgodziły

się na jednakowe zasadnicze traktowanie zacho

dzących wypadków.

Ćo do okólnika Wydziału krajowego z 19 paź

dziernika 1866, to oczywiście, że cofnięcie jego —

naszem zdaniem — jest niemożebne, owszem je

steśmy za tem, aby myśl przewodnia, w nim wy

rażona , była dokładniej rozwiniętą i powstałe

wątpliwości usunięte. Strony interesowane muszą

wiedzieć, że tu idzie o zabezpieczenie należytego

sprawowania administracyi na obszarze dworskim

i o zabezpieczenie i uregulowanie ponoszenia

wszystkich ciężarów publicznych z administracyą

połączonych pomiędzy współwłaścicielami, zatem

nietylko tych , które się rozkładają wedle podat

ków, ale i wszelkich inuych. Należyte zabezpie

czenie leży przedewszystkiem w interesie nabyw

ców cząstkowych, bo co się tyczy Wydziału kra

jowego, to uważamy, że ukłffdy prywatne między

stronami go nie wiążą i w danym razie musiałby

mimo wszelkiego układu prywatnego zarządzić to,

coby z porządku rzeczy wypadało. Ale układ pry

watny zawsze rzecz ułatwi i uprości i zapobiegnie

często sporom, o których wyżej wspomnieliśmy.

Dalecy jesteśmy od tego, aby tamować parce

llacyę, albo stawiać niepotrzebne przeszkody dla

Iczystego formałizmn. Owszem parcelacya, która

jest bardzo często środkiem ratunku dla upadają

cego właściciela, a często nawet pod względem

gospodarskim pożądana, może być nawet pod

względem społecznym pożyteczną. Z tego jednak

nie wypływa, aby wszystko miało być zostawione

dowolności parcelującego i opiece bożej. Parcelu

jący swój obszar, jeżeli ma ciężary hipoteczne na

posiadłości swojej, układa się o nie bądż z wie

rzycielem, bądż z nabywcą, bo prawa prywatne

trzecich osób firzez sprzedaż części naruszone być

nie mogą, ale jak nie mogą być naruszone prawa

prywatne, tak samo powinny być uszanowane pra

wa i obowiązki publiczne, których reprezentantem

jest właściciel posiadłości, stanowiącej obszar dwor

ski. Najmniej trudności przedstawia parcelacya, j e

żeli pozostający w ręku parcelującego kompleks

posiadłości jest tak znaczny, że rozporządzać może

dostatecznemi środkami do spełnienia wszystkich

zadań administracyi lokalnej i jeżeli względem na

bywców oddzielonych części zobowiąże się speł

uiać sam wszystkie funkcye przełożeństwa obszaru

dworskiego i ponosić sam wszystkie wydatki, o

ile takowe razem z podatkami ściągane nie są.

Ale i w tym wypadku nie będą wszystkie trn

dności i wątpliwości uchylone. Wydzielone z ob

szaru dworskiego części będą przechodziły z rąk

do rąk, będą dzielone i będą ulegać wszelkim

zmianom, jakim własność ziemska ulega. Na tych

częściach mogą osiedlać się i zamieszkać ludzie

najrozmaitszego powołania i zarobku. Ci wszyscy,

jako zamieszkujący obszar dworski, mają takie

same prawa względem obszaru dworskiego, jak

zamieszkujący terytoryum gminy względem swojej

gminy. Jak zaś obszar dworski odpowiednie tym

prawom obowiązki swoje wypełniać będzie, o tem

trudno naprzód mówić. Najlepiejby było, gdyby

wydzielone z obszaru dworskiego części wcielone

zostały do związku gmiuy. Administracya na ob

szarze dworskim będzie zawsze chromała, bo in

teres partykularny właściciela stoi jej na prze

szkodzie. I już dzisiaj, chociaż rzadko się wyda

rza, żeby na obszarze dworskim większa ludność

mieszkała, ustawy przełożonemu obszaru dwor

skiego nie dowierzają. Tak sama ustawa o obsza

rach dworskich odjęła mu prawo karania (§ 13),

a policyę miejscową w karczmach i szynkowniacb,

znajdujących się na parcelach , niegraniczących

z resztą obszaru dworskiego, zostawiła gminie.

Wedle rozporządzenia min. skarbu z dnia Igo

sierpnia 1881 r. wydaje potrzebne do uzyskania

opustu z podatku gorzelnianego potwierdzenia

nie przełożony obszaru dworskiego, tylko naczel

nik gminy.

Ustawa budownicza z roku 1882 przydzieliła

sprawy budownicze na obszarach dworskich, poło

żonych w miastach, dla których wydaną została,

do zakresu działania gminy.

Przecięłoby się odrazu wszystkie trudności, gdy

by, idąc za przykładem tych ustaw, wszystkie

części z obszaru dworskiego wydzielone, przynaj

mniej jeżeli ich rozmiar pewnego minimum nie

dochodzi, wcielone być musiały do związku gmin

nego

n(^!

tć

Wcielenie takie nie może nastąpi*1 ip m f a cto ,

bo każdy kawałek obszaru dworskiego zachowuje

ten charakter dopóty, dopóki mu nie będzie od

jętym.

Naprzód atoli chodzi o gmiuę, do której wcie

lenie nastąpićby musiało. Gmina nie może być

zmuszoną do przyjmowania do swego składu no

wych gruntów i nowych mieszkańców, bo jeżeli

z jednej strony przez takie powiększenie mogą

się zwiększyć siły materyalne gminy, to z drugiej

strony mogą się także zwiększyć i wydatki. Uwa

żamy zatem, że do takiego wcielenia potrzebnem

jest zezwolenie gminy, które jednak do uzyskania

trudnem być nie powinno. Zresztą sądzimy, że

dałaby się tn zastosować analogia § 2 ust. o ob

dwor. i że polityczna władza krajowa w porozu

mieniu z Wydziałem krajowym mogłaby na żąda

nie strony interesowanej orzec przymusowe wcie

lenie.

Powtóre należałoby taką z obszaru dworskiego

nabytą i do gminy wcielić się mającą posiadłość

z wykazu hipotecznego dóbr tabnlarnycb przenieść

do ksiąg hipotecznych mniejszych posiadłości. Ta

kiego przeniesienia nie zna ustawa hipoteczna i do

nzyskania jego potrzebnemby było wedle naszego

zdania zezwolenie politycznej władzy krajowej

zgodne z Wydziałem krajowym.

. Nareszcie musiałaby być przeprowadzoną ewi

dencya w katastrze, bo od chwili wcielenia takiej

z obszaru dworskiego wydzielonej posiadłości do

gminy, posiadłość ta ponosićby musiała te wszyst

kie opłaty, które inne posiadłości w gminie po

noszą.

Wcielenie do gminy usuwa prawie wszystkie

trudności administracyjne, chociaż tym sposobem

mogą znikać głosy wyborcze w grupie większych

posiadłości.

Liczne są przeto i rozmaite kwestye, łączące

się z parceiacyą, nie są one łatwe do rozwiązania

i nie można ich tak lekko i z góry traktować.

Dalszą refleksyę nasuwa fakt, że na każdej sesyi

sejmowej wiele czasu pochłaniają samoistne wnio

ski, o których naprzód przewidzieć możua, że na

pierwszera czytaniu— jak wiadomo— bardzo ko

sztownem in puncto czasu— skończy się ich cała

rola. Takie wnioski i ów tłum petycyj, zabierają

cych bądż co bądż zawsze dość czasu, stanowiłyby

na przyszłej sesyi sejmowej zbytek niedający się

usprawiedliwić. To już dziś zaznaczyć wypada,

a może i warto dla przestrogi.

Lwów 2 listopada.

(Piace przyszłej sesyi sejmowej).

(r) Przedłożenia ustawodawcze, które według

doniesień, na zupełną wiarę zasługujących, są już

przygotowane dla przyszłej sesyi sejmowej, stano

wią razem wzięte program tak rozległy, że kto

zbliska poznał tok pracy parlamentarnej, już dziś

zwątpić może, czy z tego wszystkiego przynaj

muiej część znaczniejsza przyjdzie do skntku

Weźmy najpierw te projekty nstaw, które wnieść

ma Wydział krajowy. Pięć projektów nowel do

ustawy gminnej, dwa projekty ustaw budowni

czych dla miasteczek i wsi, projekt ustawy o

ogólnem przymusowem zabezpieczeniu budynków,

trzy projekty ustaw szkolnych, projekty ustaw

służbowej i łowieckiej, projekt noweli do ustawy

0 dojazdach kolejowych, projekt ustawy o opla

tach krajowych — więc razem 15 projektów ustaw

1 to projektów szerokiego zakroju, z których kil

ka, jak np. nowele gminne i ustawy szkolne wy

magać będą długich obrad najpierw w komisyach,

a potem w Izbie. Nie koniec na tem. Prawie na

pewne oczekiwać można wniesienia dwóch rządo

wych projektów ustawodawczych o ustanowieniu

okręgowych lekarzy gminnych i o zmianie postę

powania przy nakładaniu wyższych dodatków do

podatków i opłat na cele gminnego gospodarstwa.

Mamy już tedy dziś 17 projektów ustawodawczych

prawie zapewnionych, a nie można zaręczyć, czy

jeszcze nie przybędzie co nowego. Poza tym usta

wodawczym programem czeka Sejm cały długi

szereg spraw natury administracyjnej, bo ile jest

zakładów krajowych (szpitali, szkół rolniczych itd.),

tyle różnych kwestyj, a nawet tyle całych wiąza

nek kwestyj wymagać będzie decyzyj Sejmu.

A praktyka uczy, że właśnie w tym szeregu spraw

administracyjnych, niewymagąjących żmudnej pra

cy kodyfikacyjnej tkwi niewyczerpane źródło roz

wlekłych dyskusyj, w których czasem końca prze

widzieć niepodobna. Weźmy np. sprawy meliora

cyjne i przemysłowe! Tamtego roku wracały one

dwakroć na porządek dzienny Sejmu, a za jednym

i drugim razem dyskusya trwała od rana do nocy

A teraz przychodzą budżety i zamknięcia rachnn

kowe funduszu krajowego i funduszów indemni

zacyjnych. Że owo w ostatnich latach tak często

wyrażane życzenie, aby komisya budżetowa dała

Sejmowi możność gruntownego traktowania budże

tu nie w ostatnich dopiero chwilach s esyi, pozo

stanie i w tym roku pobożnem życzeniem, to już

dziś uważać można za rzecz zadecydowaną. Ale

na wszelki wypadek budżetowi musi być poświę

cone przynajmniej to dotychczasowe minimum cza

su, którego już niepodobna zmniejszyć.

Cóż z tego wszystkiego wypływa? Leży to w na

turze ludzkiej, że na widok pracy niemożliwej do

wykonania, bo stojącej w jaskrawej dyspropor

cyi do oznaczonego z góry wymiaru czasu i za

kreślonego niezmiennemi prawidłami natury ma

ximum wytężenia sił fizycznych i umysłowych,

najpracowitszy człowiek popada w zakłopotanie,

które znacznie obniża wydatność pracy. Rzecz to

jasna, że jak się umysł rozstrzeli w różne strony

i zechce gorączkowo wszystko ogarnąć i wszystko

wyczerpnąć, to znuży się1, zanim, przyszedłszy

w końcu do tej refleksyi, że wszystkiemu podołać

niepodobna, zacznie sortować wymiar pracy i dzie

lić ją na kategorye: robót koniecznych, pilnych,

odwlec się niedających, mniej pilnych, wcale nie

pilnych i t d. Gdybyż jeszcze przynajmniej było

ustalone kryteryum na takie posortowanie prac

sejmowych! Niema go i być nie może! Jedni po

nad wszystko postawią nowele gminne, inni ustawy

szkolne a nie braknie i głosów, windykujących pra

wo pierwszeństwa nawet dla ustaw budowniczych,

służbowej, łowieckiej i t. d.

A jednak kryteryum takie tym razem jest bar

dzo a bardzo pożyteczne i powinno być zaraz

na początku sesyi sejmowej obmyślane i zasto

sowane. Bez tego nie da się pomyśleć owa syste

matyczność w rozkładzie sił i czasu, która jest

postulatem wydatności pracy. Jestto pierwsza re

fleksya, którą obudzić musi nadzwyczajny wy

miar pracy zakreślonej przyszłej sesyi sejmowej.

Lwów 2 listopada.

(Głosy praBy ruskiej o krzyżach trójrainiennych).

(r = ) W ostatnich czasach zaszły między Diłem

a Nowym Prolomem, dwoma najwybitniejszemi

organami dwóch stronnictw ruskich, takie rozterki,

że zdawało się niepodobnem, aby obaj antagoniści

zeszli się z sobą w jednej opinii, oczywiście po

za sferą tych spraw politycznych ogólnej kosmo

politycznej niejako natury, w których wszystkie

dzienniki całego świata jako informatorowie czy

tającej publiczności zawsze schodzić się ze sobą

będą i muszą. Rewelacye D iła o banku kryło*

szańskim, o przyczynach upadku Słowa itd. z je

dnej strony, zjadliwe rzucauie się redaktora Pro

łomu na powagi narodowców ruskich, zaostrzone

aż do walki przed kratkami sądowemi z drugiej

strony, a w końcu owa wielka bomba, jaką rzu

ciło Diło, ogłaszając znany list Ołeksy Załuskiego

ze Zbaraża o prawosławnych machinacyach Nau

mowicza i Płoszczańskiego — wszystko to zdawało

się wytwarzać niepodobne do wypełnienia prze

paści między obu stronnictwami rnskiemi. Diło

pisało o adherentach Prołomu jako o zgrai zło

czyńców politycznych wtrącających Ruś w otchłań

zagłady, a Protom piętnował stronnictwo D iła

jako jedną liczną rodzinę nihilistów galicyjsko

ruskiego kraju.

A jednak znalazł się punkt styczny dla obu

organów, znalazła się kwestya aktualnej donio

słości, w której Diło i Protom wystąpiły z arty

kułami tak do siebie podobnemi w treści i formie,

że obie redakcye mogły były przed wydrukowa

niem artykułów zrobić facyendę z manuskryptami,

i ani czytelnicy D iła nie byliby się spostrzegli,

że mają przed sobą artykuł dla Prołomu pisauy,

ani klientela Prołomu nie byłaby odgadła, że czyta

rzecz w redakcyi D iła napisaną.

Tym wspólnym gruntem, z którego wystrzeliły

tak podobne do siebie produkta dziennikarskie,

jest znany czytelnikom w dosłownem brzmieniu

list pasterski przemyskiego biskupa grecko-katol.

X. Stupnickiego o krzyżach trójramiennych, a wła

ściwie o orzeczeniu kongregacyi de propaganda

fid e , zatwierdzonem przez samego Ojca św. Nie

dziwiłaby może nikogo harmonia D iła z Prołomem

w tej sprawie, jeżeliby artykuły obu tych organów

traktowały kwestyę krzyżów trójramiennych ze

stanowiska kościelno historycznego, jeżeliby auto

rowie obu artykułów, kierowani jednakowemi in

forraacyami żródłowemi, doszli byli także do je

dnakowej konkluzyi. Ale ani Diło ani Protom nie

rozbiera historycznej strony kwestyi i wogóle nie

traktuje rzeczy przedmiotowo, lecz jedno i drugie

pismo przedstawia wiadome orzeczenie kongrega

cyi de propaganda fide jako dzieło ,,intrygi pol

sko-jezuickiej**. Jak raz wypadły te słowa zpod

piór narodowca i rnssofila, zaraz wytworzyła się

taka wspólność całego dalszego rozumowania i

kombinowania, że znikł wszelki ślad różnicy!

I Diło i Protom na wyścigi, niemal temisamemi

frazesami biadają nad zaślepieuiem Rzymu wobec

Rusi i Kościoła ruskiego, nad powolnością Stolicy

Apostolskiej dla ,,intryg polsko-jezuickich**, wre

szcie nad zapoznawaniem obowiązków ze strony

episkopatu ruskiego w Galicyi. I groźby brzmią

jednakowo. Protom, gorętszy niż zawsze, powie

dział otwarcie, że kiedyś zapóżno Rzym wołać bę

dzie: o m ii Rutheni; Diło , spokojniejsze z natury,

dało to tylko do zrozumienia, ale tak, że chyba

nikt tego nie przeoczy.

A więc nie zerwano wszystkich węzłów wspól

nych. Pozostał jeden, ale bardzo silny, tak silny, że

w jednej chwili sprzęga oba sprzeczne żywioły w ca

łość. ,,Polsko-jezuicka intryga,1* ów upiór malo

wany, którym D iło i Protom na wyścigi straszą

swoich czytelników, streszcza w sobie niezachwia

uą dotąd harmonię obu powaśnionycb obozów ru

skich w niechęci, co więcej w ślepej nienawiści

do wszystkiego, co polskie i co katolickie p a r

excdlence !

Prołom poszedł o krok dalej, bo do lamenta

cyj na temat krzyżów trójramiennych dodał jeszcze

i reminiscencye bazyliańskiej sprawy, która także

jest tylko dziełem intrygi polsko-jezuickiej. Diło

nie wspomniało o Bazylianach, bo przypadkiem

nie nasunęła mu się ta sprawa pod pióro. Bo, że

także i D iło uważa sprawę bazyliańską za intrygę

pol»ko-jezuicką, to wypowiedziało już niejednokro

tnie tak wyraźnie, że powtarzać tego już nie po

trzebuje.

Może powyższe zestawienie zepsuje niejednę illn

zyę, jaka w ostatnich czasach powstawała na wi

dok wzmagającego się antagonizmu między ,,mło

dymi** i ,,starymi** Rusinami! — Jakżeż jednak

pomijać rzecz, która tak wpada w oko i tak cha

rakteryzuje sytuacyę, a przytem rzuca światło na

owe w liście pasterskim X. biskupa Stupnickiego

ogólnikowo tylko wskazane wyjątkowe okoliczno

ści, które skłoniły kongregacyę de propaganda fide

do reprobowania krzyżów trójramieunych.—

Diło

i ł rolom stwierdziły głosami Swojemi a posteriori,

że krzyże trójramienne służyły nie samym tylko

aspiracyom religijnym!

Minister rolnictwa zamianował asystentów leśni

ctwa zarządcami dóbr państwowych a mianowicie :

Ferdynanda Polnszyńskiego dla Szeszor, Józefa

Krupińskiego dla Berek, Kazimierza Achta dla

Krasnej, Karola Wyrobka dla Jawornika, Józefa

Maultza dla Os’aw i Hermana Scheuringa dla Na

hujowic; tudzież elewów leśnictwa: Stefana Ci

o«»*»

.TSlSStS?ti

1M M*h- "

passtarczy, w Krakowie po 10o,, we Lwowie lubi przesyłkąpocztową 12e.

Prtnim ertti wynosi:

Poeztą w pańitwle anstrraekiem

na całyrok na kwartał %a1 miesiąc

niemiec; ;iem

’

! i ...................................

28*łr

7dr

2złr.50cL

Ba,; 8*;

§!,k z

tylko od 1-go do oite alego dnia w miesiącu.

franco do AdministracT c S Pw f i o r t Prenumeratę i ogłoszenia ,inseraty) uprasza się nadsyłać

nnła«.«

. Krekowie. - Listy reklamacyjne nuc nectftowane me podlegają

pł

pocztowej.

—

Listów niefTankowanych nie przyjr nje się.

H ęko p laiió w nadsyłanyoh nie zwraca się.

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu