Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 656 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

N" 87.

Kraków, N ,iedziela 15 Kwietnia 1888.

Mocznik 2LLj

ASfc!l

*ĄirYrr W

A’

\Kv,v

m?-s

Prenameratę przyjmują:

Administracya ,,CZASU" w Hrakowls i urzędy pocztowe. Slejnow s p r M U u m t y księgarnia

8. A . Krzyżanowskiego, handel Z. Skalskiego w Sukiennioaoh, binro dzienników i ogłoszeń E. Silbersteina

Plac Maryacki I. 9, handel Bajera przy ul.Grodzkiej, trafika Kuklińskiego wSukiennioaoh, główna trafika róg

Rynkn i nl.św. Jana.

—

O s t o n e s i s (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza drobnym dru

kiem (petit) za pierwszy raz 10 ct, za kaidy następny po 5 ot. HłdMtue (na 3 stronie) od miej

sca wiersza drukiem drobnym po 30 ot za każdy raz. -

Preasmeratę przyjm ują: we Lwowie

Biuro dzienników ul Karola Ludwika 1. 9, Ajencya ,,CZASU" w głównym składzie tytoniu Nr II ulica

Tiybunalska L. 4; w Parysa wyłącznie p. Adam, Kue des Saints-Póres 81, (prenumeratę p. W . Bą

czkowski, Courbevoi pod Paryżem, Rue du Chemin de fer 44); w Wiednie pp. Haasenstem A Vogler

(także w Hamburgu, Frankfurcie n. M., Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, B . Mosse

(także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J . Danneberg, A . Herndl,

M. Stern, (tylko prenumeratę pp. H . Goldschmidt A C.); w Prenhfareie a. M

. G.L.DaubeAC.

W Warszawie przyjmują ogłoszenia pp. Reiohmann i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej.

Przegląd Polityczny.

Eraków 14 kwietnia.

W Izbie poselskiej wniósł wczoraj minister obro

ny krajowej oddawna zapowiadana nową ustawę

12X17^1

T P°woływania rezerwistów dó

czynnej służby podczas pokoju. Ustawę tę poda

jemy poniżej. Następne posiedzenie Izby odbędzie

działek, a na porządku dziennym jest

budżet na r. 1888.

Jak donoszą z Budapesztu do P olit. Corresp.,

wszelkie wypływające dotąd pogłoski o dniu ze

brama się delegacyj nie są uzasadnione, gdyż i

a zu n taki dotąd oznaczonym nie został. W ka

żdym razie uważać należy za rzecz prawdopodo

bną, iż zebranie delegacyj nastąpi dopiero po Zie

lonych świątkach.

Nordd. Allg. Ztg, która dotąd powtarzała tylko

starannie antidynastyczne enuncyacye Koln. Ztg i

innych dzienników, bez dodawania do nieb jakich

kolwiek komentarzy, wystąpiła teraz z własne nu

zdaniem i stara się zbić szczególnie zarzut prze

mewierzenia się ideom monarehicznym, jaki zna

czna część dzienników niemieckich prasie nsłużnej

kanclerzowi, a tem samem i jemu czyniła.

,,Na jego Cesarską Mość rządzącego teraz ce

sarza, mówi ona, rzucanie podobnych podejrzeń

czyni równie mało wrażenia, j ak czyniło na nie

boszczyka ojca jego. Obaj powołali kanclerza na

to, aby im udzielał rad podłng najlepszej swej

wiedzy i sumienia (nach seinem Wissen und Ge

wissen) i nie wątpili nigdy o tem, że on w wy

konywanin swej służby będzie zważał z równą

starannością na interesa dyuastyi, jak na interesa

kraju. Do takiej służby i do uwydatnienia w niej

swej wierności potrzeba, oprócz stosownej zdol

ności, przedewszystkiem pewnej miary w pozosta

waniu wiernym swym przekonaniom i nezciwości,

bez których tfjoś ć monarchy w szczerość rad u

dzielanych nie mogłaby trwać długo. Ufaość ta

jest w obecnym przypadku zupełnie niezależuą od

kwestyi, czy kanclerz obecny pozostanie w urzę

dzie lub nie, zniknąćby zaś musiała, gdyby sie

okazać miało, że kanclerz, dla pozostania w urzę

dzie, wyrzeka się przekonań swoich i nie wycho

dzi uczciwie z cesarzem. Taki kanclerz nie zdał

by się był na nic cesarzowi Wilhelmowi, takiego

by tćż i cesarz Fryderyk cierpieć nie mógł."

Już ze samej krętości w naciąganych wyraże

niach widać wyraźne zakłopotanie organu kan

clerskiego. Najprzykrzejszy może zarzut, jaki u

czyniono kanc-lerzowi, że powiedział: ,,Niemcy

boją się tylko Boga, zresztą nikogo" -

a dziś on

obawia się, aby ich nie zburzył i podrażnienie cara

niemilem dla niego małżeństwem, zbija No rdd .

Allg. Ztg argumentem, że kto się Biga boi, pra

gnąć powinien pokoju, a małżeństwo Battenberga

mogłoby go zakłócić ; racyonalna też dyplomacya

nie samemi tylko powinna działać groźbami, ale

i usuwaniem wszelkich draźliwości.

Nie ma natomiast Nordd. Allg. Ztg ani jednego

słówka nagany dla popełnionych niedyskrecyj i

nieprzyzwoitości wyrażania się o rodzinie cesar

skiej, jak i dla plebiscytów bismarkowskich, tak

żywo przypominających zabiegi przyjaciół Bou

langera.

Co do przesilenia kanclerskiego mamy dwa do

niesienia, z których wiadomość podana przez Post,

że jest już ,,stanowczo" usunięte, zdaje się być

nieco optymistyczną i może nieco przedwczesną.

Pewniejszem zdaje się być doniesienie Koln. Ztg,

że pozostaje w spokojnem zawieszeniu. Dalsza

wiadomość podana przez Post, jakoby cesarzowa

miała z wielkiem rozczuleniem oświadczyć cesa

rzowi, że gotową jest ,,szczęś ie córki poświęcić

na ołtarzu ojczyzny", wymaga jeszcze potwier

dzenia.

Długie rozmowy kanclerza z Bennigsenem, po

których ostatni wyjechał zaraz do Hanncveru, zkąd

ma niebawem wró ić d) Berlina, stanowią w Ber

linie przedmiot różnycb, niestwierdzonycb niczem

domysłów, bo Bennigsen za howuje względem tre

ści tych rozmów tak ścisłą tajemnicę, że nawei

najzaufańszym swym przyjaciołom w Berlinie ni(

udzielił z niej ani słowa. Tyle zdaje się być pe

wnem, że działać zamierza w zupełnem porożu

mieniu z kanclerzem.

Inną znów jest rola Roggenbacha. Ten jest prze

ciwnikiem polityki wewnętrznej ks. Bismarka i

jego ochmistrzowskiego występowania, w snrawie

jednak zamęścia księżniczki Wiktoryi z Batten

berg_iem radzi, aby Bismarkowi, niewiadomo czy

chwilowo tylko, czy zupełnie ustąpić.

F ig aro podaje następującą rozmowę reportera

swego z Boulangerem. Na zapytanie, do jakiego

stronnictwa właściwie należy, odpowiedział jenerał:

,,Od 17 lat rozdzierają się partye nawzajem.

Żadna z nich nie może zdziałać czegokolwiek

sama przez się, tylko drogą nienaturalnych koali

cyj można coś osiągnąć i wśród takich warunków

mam się dać wciągnąć do jakiegokolwiek stron

nictwa? Nigdy nie uczynię tego." Wskazując dalei

na ostrze noża, który wziął do ręki, mówił dalei

jenerał: ,,Trzymam się takiej drogi jak ta linia,

nie zboczę z niej, ani na prawo, ani na lewo. Za

nadto się j_uż nasłuchałem bezpłoduycb kłótni stron

nictw. Musiano się raz na prawicy, raz na lewicy

opierać. Zapytywałem się już często: a eo będzie

z. Francyą_? Patrzano na mnie tylko z zdziwieniem.

Ze stronnictwa bonlaużerowskiego pragnę wy

tworzyć stronnictwo Francyi, które usunie na bob

wszelką politykę stronniczą, a zajmie się ogól

nemi interesami Francyi. pracą dla jej dobra

w pokoju, ze sztandarem honoru Francyi w ręku

Prawdą o dyktaturze. To czcza gailanina. Czy

Grćvy był dyktatorem, czy nim jest Carnot?

Nie marzyłem wprawdzie dotąd o prezydenturze

Wszystko, czego pragnąłem w Clermont, było,

aby wrócić do ministerstwa spraw wojennych.

Dzi_ś wprawdzie przyjaciele moi zapragnęli dla

mnie prezydentury, i przyznaię, że zaczynam się

oswajać z tą ewentualnością."

Na nwagę: ,,Boją s’ę wojny na przypadek,

gdybyś pan nrał objić rządy" — odpowiedział Bon

langer:

,,Wiem o tem. Przeciwnicy moi przylepiają na

wszystkich drzewach depaitamentu N o rd afisze

z ogłoszeniem: Boulanger, to wojna. Ale to niema

sensu. Dlaezegóżbym miał chcieć wojny, której nie

chcą ani Francya, ani Niemcy? Przygotowywać

się do wojny, na to zgoda, ale wypowiadać wojnę,

to mi ani na myśl nie przychodzi."

Na zarzut: ,,A jeśli Panu wypowiedzą wojnę,"

mówił dalej jenerał: ,,Wiem, że mówią o tem, a

le przysiągłbym na to, że tak nie będzie. Niemcy

czują potrzebę pokojn i tem mniei myśleć będa

0 wojnie, im lepiej widzieć nas będą uzbrojonymi

1 im większe będą mieć przekonanie, że mi cała

Francya ufa. Ogłoś to pan, a artykułowi swemu

daj tytuł: Boularger, c’est la paix.u

Paweł de Cassagnac przyznaje otwarcie, że

Bonapartyści wspierać będą wybór Boulangera

w departamencie Nord, nie dlatego, żeby go wy

nieść. ale żeby ideę plebiscytu Francyi przypo

mnieć w chwili, kiedy bierze górę przekonanie

że Rzeczpospolita nie da się już utrzymać. Bou

langera będzie można potem rzucić, jako narzę

dzie zużyte.

Wobec tych zabiegów zaczyna w obozie opor

tunistycznym pojawiać się dążność, aby utrzymać

ministerstwo Floąueta. Wyraz potrzeby takiej dą

żności daje dziennik P aris.

KORESPONDENCYA ,,CZASU"

Lwów 13 kwietnia.

(Szkoła gorzelnictwa w Dublanach).

W chwili obecnej, kiedy przemysł gorzelniczy

wskutek nowego systemu podatkowego w każdym

razie wystawiony będzie na ciężkie przejścia, wię

kszego znaczenia nabiera poruszona ju t cd kilku

lat w Sejmie krajowym sprawa przekształcenia

dzisiejszego 3 miesięcznego kursu gorzelniczego

przy szkole rolniczej w Dablanach na szkołę go

rzelniezą z własną gorzelnią, jako objektem nau

kowo demonstracyjnym. W r. 1887 Sejm uchwałą

z 19 stycznia uznał wprost konieczność urządze

nia gorzelni w Dublanach i poleci! Wydziałowi

krajowemu, aby wszedł w rokowania z rządem

w celu uzyskania snbwencyi. Jako warunek zreali

zowania tego projektu postawił, Sejm w powyższej

uchwale żądanie, aby skarb jpaństwa przyczynił

się w połowie do pokrycia rocznych obciążeń

budżetu krajowego. W myśl tego polecenia Wy

dział krajowy, przystępując do , wykonania otrzy

manego polecenia, zastanawiał się najpierw nad

kwestyą, czy projektowana gorż§Inia powstać ma

w Dnblanach lub czy kurs gorzelnictwa przenieść

wypada do innej miejscowości, gdzieby gorzelnia

prywatna mogła oddać usługipStbiekta naukowo

demoDStracyjnego. Za pierwszą alternatywą prze

mawiały wszv8*kie względy naukowego i prakty

cznego znaczenia, więc w tym też kierunku uło

żony został projekt, jako podstawa rokowań z rzą

dem. Według ułożonych przez Wydział krajowy

Dlanów i kosztorysów gorzelnia w Dnblanach, obli

czona na 20 hektolitrów zacieru, kosztowałaby wraz

z urządz.eniem 24.700 złr. W dalszym rachunku

stratę dzienną przyjęto w kwocie 28 złr. 9 ct., a

wskutek tego biorąc pięciomiesięczny ruch gorzel

ni za regułe, całkowitą stratę rocznie w kwocie

4213 złr. 50 ct.,

z czego na podatek przypada

1716 złr. Zarazem opracował Wydział krajowy

także jako podstawę dla rokowań z rządem pro

jekt przekształcenia dzisiejszego kursn gorzelni

czego na szkołę gorzelniczą i doszedł do tego

wyniku, że szkoła ta z gorzelnią wymagać bę

dzie rocznego wydatku 7600 złr.

Ministerstwo rolnictwa uznało całą doniosłość

tego projektu dla Galicyi, poddało go fachowemu

rozbiorowi, który doprowadził do odmiennych wy

ników rachunkowych w kilku pozycyach. Rzeczo

z,nawca ministeryalny zakwestyonował najpierw

orzyjętą przez Wydział krajowy cenę ziemniaków

jako wygórowaną, potem i obliczenie wydatności

ziemniaków. Przyjąwszy niższą cenę ziemniaków

(l złr. 30 ct. zamiast 1 złr. 50 ct. za 100 klgr.),

a wyższą ich wydatność pod względem gorzelni

czym, rzecz,oznawca ministeryalny znacznie obni

żył wysokość prawdopodobnego Diedoborn. Nadto

podniesiono w ministerstwie rolnictwa jeszcze i

tę okoliczność, że kalkulacya rachunkowa przed

stawi się jeszcze korzystniej, jeżeli w rachubę

wejdzie użycie oprócz ziemniaków innych jeszcze

materyałów surowych, mianowicie knkurndzy i

żyta. Z 626 gorzelni, które w r. 1^85/6 zostawa

ły w rnchu w Galicyi i na Bukowinie (583 w Ga

licyi, a 43 na Bukowinie), używało za materyał

surowy 8 gorzelni wyłącznie knkurndzy, 277 wy

łącznie ziemniaków, 323 ziemniaków razem ze zbo

żem, 6 rozmaitych materyałów surowych, a 12

nie wykazało używanego riutf§r^JHu.

Opierając się na opinii fachowej, ministerstwo

rolnictwa objawiło gotowość prz.yznania na koszta

założenia gorzelni w Dnblanach zasiłku państwo

wego w kwocie 12.000 złr., płatnej w trzech ró

wnych ratach rocznych począwszy od roku 1889.

Przytem wyraziło ministerstwo rolnictwa zdanie,

że jeżeli gorzelnia prowadzona będzie w myśl

opinii rzeczoznawcy co do używania materyału

surowego i jeżeli druga połowa kosztów założenia

dostarczona zostanie przez kraj bez zaciągania

pożyczki, której amortyzacya obciążałaby budżet

na długie lata, to gorzelnia dablańska nie spro

wadzałaby niedoboru, a nawet wśród korzystnych

stosunków dawałaby mały dochód. Ponieważ kurs

gorzelnictwa po połączeniu z gorzelnią i przekształ

cenia na rodzaj specyalnej szkoły wymagać bę

dzie większego wydatku, przeto ministerstwo roi

nictwa gotowe jest podwyższyć dotacyę państwową

dla tego kursn, począwszy od pierwszej kampanii

projektowanej gorzelni, z 1000 złr. na 1500 złr.

Rzym 11 kwietnia.

f Pielgrzymi nasi przybyli tu dziś przed godziną

6tą rano, chociaż pomęczeni, ale wszyscy zdrowi.

JE. X. Biskup krakowski trzyma się dobrze.

Mimo strudzenia z.biorą się nasi biskupi wszyst

kich trzech obrządków dziś o godzinie 11ej n 0 0

Zmartwychwstania Pańskiego, gdzie stanęli JE.

X. arcybiskup Morawski i X. bisknp Dunajewski,

celem naradzenia się, czyli sami, czyli też wraz

z biskupami innych prowincyj austryackich mają

się starać o audyencyę u Ojca św. prz.e d ogólną

dla pielgrzymki austryackiej na niedzielę wyzna

czoną audyencyą i jakie maj’ą pnczyn:ć starania,

aby pielgrzymi nasi otrzymali także osobne posłu

chanie u Ojca św.

Narada ta nastąpi z inicyatywy p. Artura hr.

Potockiego, który także z innymi z przybyłych

i tri osiadłych rodaków weźmie udział w tej na

radzie.

Artykuły dziennika waszego z 7go i 8go b. m.

o pielgrzymce naszej zrobiły tu jak najlepsze wra

żenie. Po zbadaniu dokładnem stosunków na miej

scu jesteśmy tn mocno przekonani, że Ojciec św.

o stosunkach Rusinów i Polaków w Rosyi jak naj

dokładniej poinformowany, dla nas jak najlepiej

usposobiony, nie dopuści, abyśmy w razie, jeżeli

przyjdzie do jakiego porozumienia z rosyjskim rzą

dem , na tem cokolwiek ucierpieć mieli. Nie wąt

pimy przeto, że mimo wszelkich względów dla

Rosyi, otrzymamy osobną audyencyę i że tam u

słysz,ymy uspokajające nas zapewnienia Ojca św.

Oprócz naszych, przybyło dziś dwa pociągi

pielgrzymów z Anstryi. Czesi są tu od soboty, a

oprócz tego snują się gromady pielgrzymów fran

cuskich.

Rada szkolna krajowa zamianowała rzeczywi

stego nauczyciela, Hilarego Męcińskiegow Na

kle, rzeczywistym nauczycielem szkoły etatowej

w Poździaczu; a tymczasowego nauczyciela w Sko

morosza, Józefa Kowalskiego, rzeczywistym

nanczycielem szkoły etatowej w Romanówce.

Rada państwa.

(209-te posiedzenie Izby poselskiej).

W dalszym ciągu wczorajszego posiedzenia Izby,

którego początek nam telegrafowano, referuje dep.

Dr Fuchs w sprawie wcielenia realności do istnie

jącego realnego fideikomisu Gnntersdorf barona

Ludwigstoitfa. Depnt. Heiłsberg wskazuje na

socyalne niebezpieczeństwo, jakie niepodzielne

lat’fundia stworzyć mogą. Minister bar. Prażak

zwraca nwagę, iż nie chodzi o urządzenie nowe

go, lecz tylko o zaokrąglenie już istniejącego fidei

komisu. Po krótkiej uwadze Hackelberga i koń

cowem przemówienia referenta, przyjęto odnośną

ustawę.

l°’

Dep. Dr Fuchs referuje w sprawie ństiwy n

utworzeniu realnego fideikomiśfc ’jllMaki briron

Wassilko Serecki.

Dep. Polak oświadcza, iż jefct )jrzeł’?tfrWkuin

wszelkich fideikomisów. Gdy n. pT^z Ylieciiacb

ludność ciągle wzrasta, zostaje z d r n ^ j Atrony

ziemia ograniczaną. Że arystokratyczne rodziny

starają się dobra swe po wszelkie czasy u*rzymać,

to łatwo zrozumieć, ale nie da się usprawiedli

wić, iż państwo popiera ten egoizm familijny.

Potworzono niegdyś fideikomisy, aby wesprzeć

tron, ale był to błąd. Gdyby się Barboni we

Francyi zamiast na szlachcie oparli byli na la

dzie, to dziś jeszcze siedzieliby na tronie. Mówca

nrotestaje przeciw wszelkiemu stwarzaniu nowego

fideikomisu.

Dep. Dr Machalski przeciwstawia argumen

t m poprzedzającego mówcy twierdzenie, że istnie

nie fideikomisów i tworzenie nowych nietylko jest

użytecznem lecz potrzebnem dla płodnego rozwoju

austryackiego państwa. Gdy w końcu XVI wieku,

rzekł mówca, wielki filozof Bakon napominał swych

współziomków, aby odstąpili od bezowocnych za

ciekań w filozofii schulastycznej i zwrócili się do

badań natury, sam się nie domyślał, że po paru

wiekach ta jego filozofia natary sprowadzi tak

nadzwyczajną zmianę we wszystkich socyalnyeh

i politycznych stosunkach Europy, jaka dziś trwa

jeszcze i której końca nie można przewidzieć.

Z nauką przyrodniczą czyni również postęp prze

mysł i handel. Przemysł i haudel tworzą bogactwo

i dobrobyt, bogactwo daje poważanie i wpływ, a

ten tworzy siłę i dlatego dziś ten stan, który się

wyłącznie zajmuje przemysłem i handlem, stał się

potęgą, niewidzianą w dawniejszych wiekacb.

Warto na to zwrócić uwagę, gdyż istnieje niebez

picczeństwo, aby stan ten Die wzrósł do takiej

siły, iżby panowanie w państwie zadzierżył. Tyl

ko harmonia rozmaitych sił może zapewnić po

myślność państwu. Stan mieszczański jest jednym

żywiołem, który dąży do nowatorstwa, postępu i

parcia naprzód. Takim był po wszystkie czasy i

takim je3t także dziś. Temu prącemu napr.ód ży

wiołowi trzeba inny przeciwstawić, któryby ogra

niczył to parcie naprzód i wprowadził w regularne

tory. Państwo, którem tylko jedna siła kieruje, jest

jak balon, który się unosi w jednym tylko żywiole i

narażonym jest na wszelkie prądy wiatru, podczas

gdy państwo, które się dwoma żywiołami kieruje, po

stępowym i konserwatywnym, podobnem jest do o

krętu, który chociaż pędzony wiatrem, znajduje

opór w innym silniejszym żywiole i w regularne

tory wprowadzonym zostaje. Z średnich wieków

do teraźniejszości dochowująca się szlachta, która

dziedziczyła fideikomisy jest wprawdzie jednym,

lecz ważnym konserwatywnym żywiołem, przezna

czonym na to , aby prącemu naprzód żywiołowi

demokratycznemu, jeżeli nie stawiać zaporę — gdyż

tego nie może — jednak go miarkować i utrzy

mywać w regularnych, państwu użytecznych to

racb. To zadanie spełnia szlachta szczególnie wte

dy, jeżeli związaną jest przez swe posiadanie;

gdyż niedość jest, iż ktoś otrzyma szlachecki przy

domek ; szlachectwo, które nie jest opartem na po

siadaniu ziemi, jest zawsze niepewnem i widzimy

w pierwszej rewolucyi francuskiej, że rodziny szla

checkie, nieposiadające ziemi, przeszły do stronni

ctwa przeciwnego i stały się największymi agita

torami demagogów.

Przechodząc od szkicu historycznego z czasów

Cezara do czasów Kromwella, wykazuje w końcu

mówca, że każde państwo, chociażby wyszło z ło

na demokracyi, zawsze zwracało na to nwagę, a

by szlachtę, jako żywioł konserwatywny, wzmocnić

i przeciwstawać prądom demokratycznym, łatwo zy

skującym przewagę. Utrzymanie tego żywiołu jest

również dla Austryi największej wagi ł z tego punk

tu widzenia będzie mówca głosował za przedłoże

niem fideikomisn. (Zywe oklaski z prawicy. Mów

cy winszują z wielu stron).

Dep. Tlirk nważa, iż fideikomisy przynoszą

krzywdę stanowi wieśniaczemu. Co się tyczy Ga

licyi, to tam niema obawy, aby wielka własność

była zdemokratyzowaną, tam zachodzi obawa zży

dowszczenia takowej. W tem polega też jedyna

korzyść fideikomisów, iż one wielką własność przed

żydami chronią.

Po kcńcowem przemówieniu referenta przyjęto

odnośną ustawę, tudzież uchwalono nstawę wzglę

dem powiększenia fideikomisu Jana Maksa br.

Horbersteina.

Następne posiedzenie w poniedziałek.

Nowa ustawa wojskowa.

Wniesiona na wczoraiszem posiedzeniu Izby po

selskiej ustawa względetn wyjątkowego powoły

wania rezerwy i rezerwy uzupełniającerdo czyn

nej służby podczas j ^ a r o Jłiraio!:i TLgT - . w

§ 1. Powołanie rezmwrW?W

lzież trzech pierwszyb’b j^^ksenteiljffi^ycb ro

magają szczególno stosnttłP’."^WT^w^rjra^ęBR

niezbędnej potrzeby na

Cj?slfrza:ńzytetn dp

czynnej służby, może być jórfłtńK piźośwwión^m

w czynnej służbie tylko na ta!r długo, o ile n ?

leży do powyższej klasy rezerwy, względnie do

wymienionych lat asenteruakowych. Wyjęci są

z pod tego prawa ci rezerwiści, któ rzy — jeżeliby

mieli jeszcze odbywać służb} w liniowem woj

sku — posiadaliby prawo na stałe urlopowanie,

następnie ci rezerwiści uzupełniający, którzy nie

porządkiem losowania, lecz wskutek pewnych

względów prawnych dostali się do rezerwy uzu

pełniającej.

§. 2. Ci rezerwiści, którzy na zasadzie tej usta

wy powołani będą do czynnej służby, zostaną —

jeżeli najmniej przez dwa miesiące zatrzymani

zostali w czynnej służbie — podczas swego dal

szego obowiązku służby rezerwowej od wszelkiego

ćwiczenia z bronią uwolnieni.

§. 3. Ustawa ta wchodzi w życie z dniem ob

wieszczenia, a jej przeprowadzenie porncza się

ministrowi dla obrony krajowej, który ma się po

rozumieć w tym względzie z ministrem wojny.

Do przedłożenia dodane są następujące obja

śnienia. Stosownie do ustawy wojskowej są do

rozporządzenia dia stanu czynnego armii na stopie

pokojowej tylko trzy lata obowiązanych do służby

liniowej, których ustanowiona przez ustawy o re

krutacji liczba tak szczupłe jest oznaczoną, ie

ten stan faktycznie ograniczony jest na minimum

i nie zezwala na rozszerzenie się w szczególnych

Pan Wołodyjowski.

POWIEŚĆ

Henryka Sienkiewicza.

(HO)

(Ciąg dalszy).

ROZDZIAŁ XVII.

Następnego dnia przyjechał pod Kamieniec sam

wezyr, na czele licznego wojska spahisów, jan

czarów i pospolitego ruszenia z Azyi.

Zrazu, sądząc po wielkiej liczbie sił, mniema

no, że szturm przypuści, lecz jemu chodziło tylko

o zlustrowanie murów. Przybyli z nim inżyniero

wie oglądali fortece i nasypy ziemne.

Naprzeciw wezyrowi wyszedł tym razem pan

Myśliszewski z piechotą i oddziałem konnych o

ehotników.

Zwodzono znów harce — i dla oblężonych po

myślnie, lecz nie tak świetnie, jako dnia ze

szłego.

Wreszcie wezyr rozkazał janczarom ruszyć na

próbę pod mury. Huk dział wstrząsnął zaraz mia

stem i zamkami.

Janczarowie, podszedłszy pod kwaterę pana

Podczaskiego, naraz z wielkim wrzaskiem wszy

scy dali ognia, ale że i pan Podczaski odpowie

dział z góry bardzo celnemi strzałami i była oba

wa, że jazda może zajechać w bok janczarom,

przeto ci, nie zwłócząc, ruszyli drogą żwaniecką

i wrócili do głównego wojska.

Wieczorem przekradł się do miasta Czech pe

wien, który u Janczar-Agi był pająkiem i zbiegł

po otrzymanych kijach w pięty.

Dowiedziano się od niego, iż nieprzyjaciel ob

warował się już w Zwańcu i zajął rozległe pola

od wsi Dłażka.

Wypytywano troskliwie zbiega, jakie też jest

powszechne mniemanie między Turkami: czy Ka

mieniec zdobędą, czy nie?

Ów odpowiedział, że duch w wojsku panuje

dobry, a wróżby były pomyślne. Przed paru dnia

mi, przed sułtańskim namiotem, podniósł się na

gle z ziemi jakoby słup dymu, cienki u dołu, a

rozszerzający się nakształt olbrzymiej kiści ku

górze. Mufcowie wytłumaczyli, że zjawisko owo

oznacza, iż sława padyszacha niebios dosięgnie

i że on właśaie będzie tym władcą, który skru

szy niezdobytą dotąd kamieniecką zaporę. Pod

niosło to wielce serca w wojsku.

Turcy (mówił dalej zbieg) obawiają się pana

hetmana Sobieskiego i odsieczy, zdawna bowiem

została n nich pamięć o niebezpieczeństwie mie

rzenia się w otwartem polu z wojskami Rzeczy

pospolitej i chętsiej gotow’i się potykać z Wene

cyanami, z Węgrami lnb jakimkolwiek innym na

rodem. Lecz że* mają wiadomości, iż wojska w Rze

czypospolitej niemasz, przeto tnszą powszechnie,

że Kamieniec, choć nie bez trudu, zdobędą. Czar

ny Mustafa, kajmakan, radził wprost szturmem n a .

mnry uderzyć, lecz roztropniejszy wezyr woli re

gularnemi robotami miasto otoczyć i zasypać po

ciskami z dział. Sułtan, po pierwszych utarczkach,

przechylił się do zdania wezyra, dlatego należy

się spodziewcć regularnego oblężenia.

Tak mówił zbieg. Słuchając tych wiadomości,

zmartwił się wielce pan Potocki i ksiądz biskup

i pan podkomorzy podolski i pan Wołodyjowski

i wszyscy inni starsi oficerowie.

Liczyli oni bowiem na szturmy i spodziewali

się, że przy obronności miejsca zdołają je z wiel

kiemi stratami dla nieprzyjaciela odeprzeć.

Otóż wiadomo im było z doświadczenia, że przy

szturmach oblegający ponoszą straty niezmierne,

że każdy odbity atak wątli w nich ducha i do

daje odwagi oblężonym. Równie jak zbarazcy, ry

cerze zakochali się wreszcie w oporze, w bitwach,

w wycieczkach; tak mogli nabrać zamiłowania

do boju i mieszczanie kamienieccy, zwłaszcza gdy

by każdy zamach turecki kończył się klęską Tnr

ków, zwycięstwem Kamieńczan. Natomiast regu

larne oblężenie, w którem kopanie aproszów, min

i zaciąganie dział na pozycye wszystko znaczy,

mogło tylko znużyć oblężonych, zwątlić ich ducha

i skłonnymi do układów ich uczynić. Trudno zaś

było liczyć na wycieczki, bo nie godziło się oga

łacać murów z żołnierzy, czeladź zaś łub lyczko*

wie, wyprowadzeni za mnry, ztrndna zdołaliby

zdzierżyć janczarom.

Rozważając to wszystko, starsi oficerowie bar

do się pomartwili i szczęśliwy rezultat obrony

mniej prawdopodobnym im się wydawał. Jakoż i

był mało prawdopodobny, nietylko ze względu na

siły tureckie, ale i ze względu na nich samych.

Pan Wołodyjowski był to żołnierz niezrównany

i przesławny, ale nie miał w sobie majestatu wiel

kości. Kto w sobie słońce nosi, ten zdoła odrazu

wszystkich rozgrzać; kto zaś jest płomieniem, choć

by najgorętszym, ten rozgrzewa tylko najbliższych.

Tak było z małym rycerzem. Nie umiał on i nie

mógł przelać w innych swego dncba, tak samo

jak swej biegłości w szermierce.

Pan Potocki, wódz naczelny, nie był wojowni

kiem, a przytem brakło mu wiary w siebie, w dru

gich i w Rzeczpospolitę. Ksiądz biskup liczył głó

wnie na układy; brat jego miał ciężką rękę, ale

i umysł nielżejszy.

Odsiecz była niepodobną, bo hetman, pan So

bieski, chociaż był wielsim, był naówczas bezsil

nym. Bezsiloym był również król, bezsilną cała

Rzeczpospolita.

Dnia 16 sierpnia nadciągnął chan z ordą i Do

roszeńko ze swymi Kozaki. Obaj zalegli ogromną

przestrzeń na polach od Orynina.

Sufankaz-Aga wez.wał tegoż dnia pana Myśli

szewskiego na rozmowę i radził, aby się miasto

poddało, bo jeśli to bez zwłoki uczyni, może uzy

skać kondycye tak łaskawe, o jakich w dziejach

oblężeń nie słyszano.

Ksiądz biskup ciekawy był dowiedzieć się o

tych łaskacb, lecz zakrzyknięto na niego w radzie

i posłano odpowiedź odmowną.

Dnia 18go sierpnia poczęli nadciągać Turcy, a

z nimi sam cesarz.

Szli jako morze niezmierzone. Piechota polach*

ska, janczary, spahy. Kafcdy pasza prowadził woj

ska swego paszaliku: więc szli mieszkańcy Eu

ropy, Azyi, Afryki. Za nimi ciągnął olbrzymi ta

bor z ladownemi wozami, zaprzężonemi w muły

i bawoły.

Mrowie to stnbarwne, w rozlicznych zbrojach i

ubiorach, ciągnęło się bez końca. Od świtu do

nocy bez przestanku wchodzili, przenosili z miej

sca na miejsce, rozstawiali wojska, kręcili się po

polach, ustawiali namioty, które taką przestrzeń

zaległy, że z wież i najwyższych miejsc Kamieńca

wcale nie było można dojrzeć wolnego od płócien

pola.

Ludziom zdało się, że śniegi spadły i całą oko

licę pokryły.

Rozstawianie taboru odbywało się przy huku

strzelb, albowiem zasłaniający tę robotę oddział

janczarów nie przestawał ku murom strzelać —

z murów zaś odpowiadano nieustającym ogniem

działowym.

Grzmiało echo po skałach, dymy unosiły się ku

górze i zakryły błękit niebieski.

Do wieczora Kamieniec był tak zamknięty, że

chyba jedne tylko gołębie mogły się z niego wy

dostać.

Ogień ucichł dopiero, gdy pierwsze gwiazdy

błysnęły na niebie.

(Ciąg dalszy nastąpi).

—

’

—

»C»%a« wychodzi codziennie wieczór, wyjąwszy niedziele i dni świąteczne

Oddzielne Nra C z a s u , o ile zapas starozy, w Krakowie po 10 o., we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 o.

Prenumerata wynosi:

Pooz’ą w państwie au atry aekiem .................................

*°

r°*WJ^°°Uał na1miesiąc

» A m v . niemfeckiem................................. !

28S

50 °t

!" i° WJ0Ch’F?sncyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Turoyi

i innych państw, należących do związku pocztowego. .

39 *w

! oi_

rrennmeratę prayjn.je atę tylko od l-g 0 do o.totnł_ /

Ł!aty zpieniądzmii przekazy pieniężnenaprenumeratę!ogłoszSrtrm tf^

* Wmiefi»ca-,

franco doAdministracji Czasu w Krakowie.

Lu,torekS,f,t^

xUpraflza ?1§ n a % 1»«*

opłac,ę pocztowej.

ListówniefrŁlco^^ZS

RT*

”°P°g*J*

______________________________ H ę k o p i a m ó w nadsyłanych nie zwraJa się7 J J

1 z 6 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu