Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 687 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

W obronie krajowego przemysłu.

Wydział Tow. imienia Tadeusza Kościuszki

w Krakowie otrzymał od p. Edmunda Zieleniew

skiego, autor, inżyniera cywilnego, następujące

pisa.0:

Wezwany pismem z d. 20 lntego b. r. do wy

dania fachowego orzeczenia, esy krajowe zakłady

mogą wykonać odlew pomnika Tadeusza Ko

ściuszki z bronzu, mam zaszczyt oświadczyć:

Aby na postawione pytanie odpowiedzieć i su

miennie i po obywatelsku, należy sprawę rozwa

żyć: l) ze stanowiska rzeczowego, 2) ze stano

wiska moralnego, 3) ze stanowiska zasadniczego

Ad l) Sądząc rzeczy ze stanowiska uzdolnienia

fachowego oferentów, twierdzę stanowczo, iż kra

jowi oferenci dają dostateczną pewność artysty

cznego wykonania pomnika z bronzu, a opieram

to moje sumienne oświadczenie na podstawie już

poprzednio wykonanych przez nich odlewów.

—

Wątpliwości, podnoszone w kom isyi, a tyczące się

obecnego urządzenia warsztatowego oferentów kra

jowych, nietylko nie przesądzają sprawy na icb

niekorzyść, ale owszem przemawiają za powierze

niem krajowym zakładom wykonania, albowiem

po pierwsze, każda firma ulepsza i powiększa

swoje urządzenia dopiero z chwilą otrzymania

większej roboty, a powtóre, powierzenie dostawy

umożliwi tym zakładom wykonanie potrzebnych

iawestycyj - jest przeto ze względów tak po

wszechnie upragnionego rozwoju przemysłowego

bardzo dla kraju pożądanem.

Ad 2) Ze względów moralnych koniecznem jest,

aby pomnik siłami krajowemi był wykonany.

—

Jeżeli bowiem stawianie pomników ma być dla

potomnych dowodem, iż chcieliśmy uznać za

sługi naszych wieszczów, naszych narodowych

bohaterów, to musimy okazać czynem, iż nie o

graniczyliśmy się jedynie do złożenia składek pie

niężnych, ale umieliśmy dzieła te wykonać

własnemi siłami, własną pracą, własnym trudem

Wykonanie pomników przez obce, jeżeli nam nie

wprost niechętnie, to w każdym razie obojętne

ręce, nietylko mija się z głównym celem, ale

przynosi wprost ujmę naszej narodowej godności

Ad 3). Dotychczasowa smutna praktyka, pole

gająca na powierzaniu wszystkich większych ro

bót obcym, z ciągłem pomijaniem swoich, musi

raz ustać. T a sprzeczność między frazesem a czy

nem staje się nadal wprost niemożliwa, a nie

jest żadnym rozsądnym argumentem uzasadniona.

Jednym tchem ubolewamy nad nędzą klas pra

cnjących, nad tysiącami opuszczającymi ojczyznę

dla chleba, i tymże tchem uchwalamy oddanie ro

bót w kraju obcym przedsiębiorcom, dopuszcza

jąc dobrowolnie, bez słowa potępienia, by się na

szym, na korzyść obcych, możność zarobku z rąk

wysuwała.

Wzywam y c-odzień do ofiarności na

zdobycie kresów, na ratowanie niemczonego Szląz

a w domn u siebie na oścież Niemcowi

wrota otwieramy. Jakież to nielogiczne! Utysku

jemy na władze centralne, im przypisując upadek

ekonomiczny kraju, a nie potępiamy tych naszych

ciał reprezentacyjnych i autonomicznych, które

mogąc legalnie, bez przeszkód dźwigać swojski

przemysł, pomnażać majątek krajn — zawsze

z krzywdą swoich, obcych popierają.

Czyż nie widzimy smutnej analogii między

«kurczeniem ojczyzny" w Poznańskiem, a syste

matycznem dawaniem zarobku obcym w Galicyi?

Ale takie postępowanie w Poznańskiem piętnuje

my mianem zdrady! I gdyby choć jeden był fak

tyczny, rzeczowy argument na usprawiedliwienie

tej wprost niepojętej praktyki!

Ktokolwiek twierdzi, że u nas tego lub owego

zrobić nie można, ten jest albo nieszczery, albo

zupełnie nie obeznany z obecnemi stosunkami.

Mamy wielkich malarzy, rzeźbiarzy, architektów,

poetów, uczonych, czemuż tylko wykonawców

miećbyśmy nie mogli? Wszak dzisiaj szkoły na

całym świecie każdemu otwarte, wszak istnieje

druk i tysiączne sposoby rozpowszechniania naj

świeższych zdobyczy wiedzy technicznej, wszak

u nas znajomość języków obcych każdemu inteli

gentniejszemu ułatwia obeznanie się codzienne

z tem, co owi rzekomo mędrsi i wyżsi kultural

nie Niemcy u siebie mają. Przestańmyż raz na

to oczy zamykać!

Lecz może ja się mylę, może moje tyloletnie

doświadczenie zawodzi, może sądzę jednostronnie?

Być może, lecz w takim razie, jeżeli niedorośłi

śmy do tego, aby módz i umieć wszystko, aby

dorównać zachodnim sąsiadom, aby raz zacząć

wystarczać sami sobie, to zapytuję, po co ćwierć

wieku pracy nad podniesieniem przemysłu, po o

te ogromne, stosunkowo do budżetu Krajowego,

sumy, łożone co roku na szkoły przemysłowe, ria

warsztaty wzorowe, na subwencye fabrykom? ioć

je składajmy ra»zej, oddajmy Niemcom na pro

cent, niechże oni się niemi dorabiają, a my w nie

dalekim czasie użyć tych sum będziemy musieli

na utrzymanie tłumnych przytułków

nędzarzy

którym nie dając pracy, jałmużnę dać musimy.

l(a(la państwa.

Wiedeń 6 marca.

Izba panów anstryackiego parlamentu udowo

dniła dziś świetnie swoją racyę bytu. Byliśmy

świadkami prawdziwego posiedzenia senatu. Po

mowach, przejętych fanatycznem

zaślepieniem,

krzykach, wyzwiskach, a nawet bójkach w Izbie

poselskiej, posiedzenie senatu podziałało i orzeź

wiająco i uspokajająco, bo dostarczyło dowodu,

że są jeszcze w Austryi prawdziwi politycy, mę

żowie wytrawni i uczeni, odważni, bo niezawiśli,

którzy w ciężkiej potrzebie stać się mogą pań

stwa oparciem i opoką.

Najwytrawniejszych mówców i polityków po

siada w Izbie panów prawica; jej też mówcy naj

większe dziś zrobili wrażenie. Pierwszy z prawicy

przemawiał Dr Madeyski, po nim sędziwy Dr

kieger, dalej wierny Koła polskiego sojusznik

hr. Schonborn, sławny jako uczony i poeta

czeski, Dr Albert — i inni. Słuchając np. mowy

Riegera, trudno było stłumić nasuwające się po

równanie z mówcami młodoczeskimi w Izbie po

selskiej. Władysław Rieger ten sam, co i inni,

rozw ijał program, te same, co i oni, podnosił żą

dania. A jednak co za różnica w formie! Najza

gorzalszy szowinista niemiecki nawet nie zdołałby

w tej mowie dopatrzeć się uchybienia narodowi

niemieckiemu, lub zgoła prowokacyi.

Zaprawdę tak się czasy zmieniły, że zdarzyć

się jeszcze może, że na ulicach Wiednia zamiast

propagowanego ungi hasła: .Precz z Izbą pa

nów!"

—

słyszeć się kiedyś da okrzyk: «Precz

z Izbą poselską; niech żyje Izba panów!" Wszakże

nawet główny mówca z lewej strony, ks. Auers

perg, przyznał dziś, że jego stronnicy w Izbie

)oselskiej samobójcze,j w walce używali broni.

A skoro mania samobójcza z lewej na prawą

przeniosła się stronę, to nic dziwnego, że cała

Izba leży w agonii.

Pierwszym mówcą zprawicy był, jak już wspo

mniałem,eksc. DrMadeyski.Pragnę — rzekł

własnem imieniu dać wyraz zapatrywaniu

swemu na sytuacyę polityczną, a to nawiązując

do deklaracyi prezydenta gabinetu.

Kiedy sąsiedzi nasi, w pe!nem poczuciu siły,

gorliwie i wytrwale przez zgodue i celowe dzia

łanie wszystkich czynników władzy państwowej,

z szerokimi planami przystępują do rozwiązania

problematów, wysuniętych przez nowe stulecie,

my w życiu naszem politycznem stwierdzić musi

my zjawiska, które stanowią rażący kontrast

z owych państw położeniem politycznem. Etyczna

siła wolności, której nieprzerwane działanie sta

nowi kardynalny warunek życia konstytucyjnego,

w jednym z rozstrzygających czynników władzy

państwowej, już od trzech lat zamarła. Koustytu

cyjny mechanizm konstytucyjnego systemu stracił

organiczną żywotność. Po trzyletnim okresie bez

owocnych prób, podjęty został przez jeden z rzą

dów, zmieniających się z niebywałą szybkością,

nowy krok, ażeby w normalnej drodze prawo

dawczej załatwić przynajmniej najważniejsze po

trzeby państwowe.

Znamiennym dla nędzy politycznej państwa jest

ustęp programu, w którym rząd wyłuszcza kon

kretne zadania państwowe, w pierwszej liuii do

magającesię załatwienia. Nasamprzód — w drugim

miesiącu roku — prosi rząd o uchwalenie budżetu

na rok bieżący i upoważnienie do zaciągnięcia

pożyczki inwestycyjnej, to znaczy o dostarczenie

chleba powszedniego a posteriori. Drugim punk

tem jest przyjęcie do wiadomości ugody węgier

skiej, to jest wybawienie państwa z przykrego

stanu niepewności, w którym jedna z najważniej

szych żywotnych arteryj monarchii, wzajemny sto

sunek obu połów, narażoną jest na wszelkie nie

bezpieczeństwa prowizorycznej tylko wzajemności.

Budżet inwestycyjny już przez wysokość ogólnej

cyfry dowodzi, jak jest naglącym. Wreszcie ma

sobie rząd za najpierwszy obowiązek, doprowa

dzić do rozwiązania kwestyę narodowościową, kwe

styę, która ze względu na oddziaływanie na całe

życie państwowe z pewnością należy do głównych

podstaw naszej konstytucyi, i która dawno po

winna już była być rozwiązaną, bo powstanie jej

sięga tak daleko w przeszłość, że z zupełcem n

prawnieniem i w ścislem słowa znaczeniu uważać

ją można za pozostałość z zeszłego stulecia.

Ale jeszcze i inne momenty deklaracyi rządo

wej i towarzyszących jej okoliczności, wymagają

szczególnej uwagi, zarówno z politycznego, jak

z kulturno-historycznego stanowiska. Rząd w go

rąco odczutej, poważnej odezwie wzywa reprezen

tacyę ludu do wykonywania praw wolnościowych,

0 które Indy Austryi d!ugo i z entnzyazmem wal

kę toczyły, i odtąd je jako najwyższe dobro ce

niły, a to wezwanie nie wyszło ze strony ludów,

—

jakkolwiek prawa ich odtrzech lat nie są wyko

oywanc i jakkolwiek interesy ich jak najdotkli

wiej cierpią — jeno ze strony rządu, to jest ze

strony tego organu władzy państwowej, któremu

w czasie w alk o wolność przypadło zadanie jak

najsilniej opierać się ograniczeniu własnej władzy.

Jak wielkie zapanowało zaślepienie, jak bardzo

walka partyjna zasłoniła wzrok i rozwagę, świad

czy zapoznanie prawdy, że w życiu społecznem

istnieje logika faktów, że w życiu państwowem

prawa i obowiązki ściśle są złączone, a kto nie

spełnia obowiązków, naraża ua niebezpieczeństwo

swe prawa. Taż sama logika nczy, że państwo

1est etyczną społecznością, której Opatrzność po

wierzwla właściwą misyę.

Jeśli się zważy, że obecna sytuacya polityczna

w państwie przedstawia się, jako rezultat dotych

czasowego rozwoju naszego życia politycznego, to

cnimowoli nasunąć się musi pytanie, w jaki też

sposób do tego dojść mogło? Licznymi są powo

dy, które sprowadziły dzisiejszą sytuacyę. Pań

stwo składa się z krajów, które bądż to cdręb

oie, bądż w grupach mają rozmaitą państwową

przeszłość. Ta rozmaitość nie znikła i zniknąć nie

mogła, bo żywotność swą czerpała z różnicy cba

rakteru narodowego, języka, oraz kuBnrnego, eko

nomicznego i politycznego rozwoju. Z tej różnicy

pł.ynie w ielka rozmaitość rzeczywistych potrzeb

ludów i taka obfitość sprzeczności interesów, ja

kiej nie masz w żadnem innem państwie.

W zasadzie uznać należy względne uprawnie

nie wszystkich tych sprzecznych interesów i w tem

właśnie tkwi główna trudność anstryackiego życia

państwowego i konstytucyjnego. Samo naśladowa

nie konstytucyjnych form innych państw nie wy

starcza dla przezwyciężenia tych trudności. Po

trzebnym jest system własny, system ducba au

stryackiego w publicznem i państwowem życiu.

Rozwiązanie trudności przez zastosowanie ścisłej

zasady większości jak w państwach jednolitych,

jest w Austryi niemoiliwem. Zawsze iść będzie

tylko o to, czy ludy anstryackie skłonne są ze

swoicb, chociażby uprawnionych żądań, u ,tąpić na

tyle, ażeby wogóle o ile można, zaspokoić mte

resa wszystkich i zadość uczynić wspólnym wszyst

kim interesom państwowym.

(wydanie południowe).

Doszło już ws?akże do tegc. że wśród tych wie

cznie jałowych, a jednak coraz gwałtowniejszych

walk partyjnych, zacierają się granice, po za któ

remi leży pole, o którem każdy wiedzieć powi

nien, że tu kończy się interes partyjny, a zaczy

na państwowy. Łatwo wyrównać się dające ró

żnice, zmieniają się w rażące i nieprzejednane an

tagonizmy. Życie polityczne tak jest rozbite, że

ani myśleć można o jednolitem ujęciu różnic, bez

czego u nas trudno już doprowadzić do załatwie

nia sporu. W umysłach powstaje pesymizm, który

paraliżuje siłę czynu, a jeśli nie dokona się w du

oho naszego politycznego życia rychła zmiana, to

obawiam się, że nastąpi to, co zwolennicy teoryi

przewrotowych od jednego zamachu dokonaćby

chcieli: zniszczenie istniejącego porządku państwo

w e g o ( Staatsordnung).

Zupełnie inny, na interesie państwowym i do

bru powszechnym oparty duch przemawia z de

klaracyi rządowej. Witam ją jako zapowiedź ini

cyatywy w kierunku uzdrowienia naszego życia

politycznego i wyrażam życzenie, aby rząd znalazł

właściwą do tego celu drogę.

Izba panów nie nadużywa zaprawdę prawa do

dyskusyi w kwestyacb politycznych, a jednak jest

ta Izba, według konstytucyi, samoistnym orga

asm władzy prawodawczej. Z pewnością nie po

za jej sferą znajduje się ochrona wspólnych in

teresów przed nadużyciem w politycznem źy

ciu. Jeśli nadużycia w tym stopniu się rozwiel

możnily, jak to się u nas od lat dzieje, wtedy

sądzę — obowiązkiem wręcz Izby panów jest

przemówić. (Oklaski). Głos jej jest ważny, bo nie

wywiera nań wpływu żadna agitacya. (Oklaski)

Jest może nadzieja, że głos tej Izby nie pozosta

nie bez wpływu, jako życzliwy głos przestrogi,

wobec wielkich niebezpieczeństw, grożących pań

stwu.

(Telefonem).

W dalszjm ciągu wczorajszego posiedzenia Izby

panów przemawiał hr. Schdnborn, który pod

niósł, że długoletnie narodowe walki w Austryi,

a mianowicie w Czechach, wydobyły na jaw bar

dzo smutne objawy; ale obok tego okazało się

w tych walkach, że oba narody są równowarto

ściowe i równą posiadają siłę. Z jednej i drugiei

strony niezwykła wystąpiła ofiarność, silna wola,

konsekwencya i zdolność zupełnego oddania się

ideałom. Pożałowania godnem jest tylko, że wszy

stkie te przymioty oddane zostały wyłączni(

w służbę narodowych sporów z pominięciem wszcd

kich innych kwestyj.

Mówca w dalszym ciągu bardzo ostro wystę

puje przeciwko obstrukcyi, którą bezwarunkowi

uważa za szkodliwą. Obstrukcya dopuszczalną by

chyba tylko była wobec takiej większości, jaka

istniała we francuskim konwencie. Mówca oświad

cza gotowość współdziałania w urzeczywistnieniu

programu rządu, mianowicie zaś podnosi donio

słość sanacyi finansów krajowych, gdyż dodatki

krajowe doszły już do nieznośnej wysokości.

Następnie przemawiali jeszcze pp. C z e d ik ,

Lemayer i poraz drugiks. Auersperg,

którzy polemizowali z Drem Riegerem.

Koniec posiedzenia około godziny szóstej wie

czorem.

IliA.

Prenumeratę przyjmuję: Administracya Czasu w Krakowie i urzędy pocztowe.

M iejseowę pr enum eratę księgarnia S. A .Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego w Sukiennicach

H. Kretschmera Rynek, 10, Biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, Główna trafika, w Rynku głównym!

w? T11**f"i^jZ I°1V6 sl^ za °Płatf °d wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal,, za każdy następny

po 10 hal.; układ tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz po 40 hal,, następny po 10 hal.

Nade słane (na trzeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy raz.

Og;łoszenia i pr enum eratę przyjmuj%: w e L,wowie biura dzienników L, Plohna, A. Olszew

skiego, St. Sokołowskiego; w Paryżu wyłącznie p. Adam rue de Varenne 38, (prenumeratę p. W. Racz

kowski Courbevoi pod Paryżem rue de Chemin de fer 44); w Wiedniu Haasenstein Sc Vogler (także

w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek. M. Dukes, J. Danneberg, H. Friedl

(tylko prenumeratę H. Goldschmidt ScComp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Dauhe ScComp.

I W * Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal.

Adres Redakcyi: ul. św. Tomasza Nr 32. -

Telefon Nr 50.

Kraków 7 marca.

—

JE. książę-biskup X. Puzyna oraz XX. kano

nicy No w a k i Wróbel powrócili wczoraj wieczorem

do Krako wa z pogrzebu śp. X. biskupa Soleckieg o.

—

0 ponownie wybuchłym strejku w kopalni wę

§ la w Jaworznie d oniosła wczoraj Nowa Reforma.

Doniesienie to nie za sługuje zu pełnie na wiarę.

Dotychczas ni e otrzymaliśmy żadnych wiadomości

0 ponownym wybuchu strejku. Niejas ność cytow a ne

go do niesie nia p olega także na tem, że depesza do

nosi o «wstrzymaniu roboty" i ,z ap ow iedz en in strej

ku".

Jeżeliby robotnicy wstrzymali roboty, to tem

samem w ybu chłby strejk i nie byłoby żadnej potrze

by zapowiadać go; jeżeli zaś dopiero zapowiedziano

strejk, to na razie nie n astąpiło za wiesz enie robót.

Dalej, tutejsze gw ar ectwo Jaworznickie nie ma rów

nież żadnej wiad omości o strejku, a byłoby ją nie

zawodni e ot rzymało Starszy komisarz p. Zaraństu

bawi w Jaworznie od niedzieli, al e ni e pojechał, jak

utrzymuje N . Reforma, w sp rawie st rejku, lecz

z p ole ceu ia minister st wa w zupełnie innej misyi.

—

Wojsko, w y sła ne z Krakowa do Jaworzna w chwili

wybuchu z ażegn anego strejku, po wróciło wczoraj do

Krakowa, a ni e pow ra cał oby przecież, gdyby strejk

ponownie wybuchł. Wreszcie p oseł K ozak iew icz , któ

rego dziennik ów p osł ał do Jaworzn a dla wywołani a

ponow neg o strejku, nie bawił wczoraj w Jaworznie,

gdyż dopiero p ospie sz nym pociągiem popołudniowym

przejechał ze L wo wa do Wiednia. Z tych w sz ystkich

powodów sądzimy, że ni e potwierdzi się owo donie

si e nie o pono wnvm strejku w Jaworznie.

Dziś rano ot rzy maliśmy w ostatniej chwili nastę

pujący teleg ram : Jaworzno. W kopalniach panuje

zu pełny spokój. Zarząd gw arectw a dosta rczyć może

dla Krakowa tyle węgla, ile będzie potrzeba. Teren

kopalniany po wrócił do normalnego stanu.

—

Odczyt. Wczoraj w auli szkoły realnej wygło

sił prof. Dr Bandrowski odczyt p. t .:

.Chemia po

wietrzna". Streściw s zy zajmująco hi st oryę stopniowe

go przeobrażania się poglądów na ist otę powietrza,

począ wszy od opinii Arystotelesa, aż do badań uczo

nego XVII wieku Van Helmonta, przedstawiał pre

legent barwnie przełomową ep okę w nauce chemii

zainaugurowaną przez Lavoisie ra, oraz Cavendisha

1 Priestley a. Dalej omawiał badania uczonych naszych

cz asów, pł odne w świetne, a w znacznej części ni e

ocz ek iwane rezultaty, jak wykrycie nowych składni

ków w powietrzu. N astępnie, o bjaśniwszy słuc ha cz y

pokrótce o składzie powietrza, oddziaływ aniu jeg o

na ci ała organiczne, ni ez mi eni ający się stosun ek jeg o

składników, demonstrował sposoby wykrycia ich

i oznaczenia ich jakościow eg o. Roztrz ąsał przytem

c iek awe pytanie, cz y powietrze pod wpływem liczny ch

procesów ch emicznych, n ie zmieni z czasem sw ych

własności? — zaznaczając, że zapewne dalsze wieki

r oz wiążą w dziedzinie tych nauk niejedną zagadkę.

Słncbacze niestety niedość liczni, dziękowali oklaska

mi za odczyt, który rozpo czyna sz ereg innych z t e

goż zakresu.

—

Rozprawa sądowa. Na dzień dzisiejszy, godzi

nę 9 rano, wyznaczoną została rozpiawa, wytoczona

p. Kazi mier zow i Eh re nbergo wi, redaktorowi Głosu

Narodu, o obrazę honoru radcy sądowego p. Kula

wskiego.

—

Serbski emigrant. Wczoraj przybył do Kra

kowa Duc han Petro wicz, Serb, powr acający z Rosyi,

gdzie podążył za zarobkiem; nie znalazłszy go, po

wracał biedak wraz z żoną i trojgiem dzieci Podał

on, że ma lat 18 i od 8 jest żonaty. Trudno temu

dać wiarę, ch oć w istocie Petr owicz wygląda bardzo

młodo. Dano mu no cleg wraz z rodziną w j ednym

z domów zaj ezdnych na Kleparzu, a dzisiaj rano

w yprawio no w podróż do ojcz yzny.

—

Amatorzy wądlin koszernych. W tutejszej fa

bryce kosze rnych wędlin Hi rscha Gronera zatrudnieni

byli, jako pomocnicy Abraham Liebeskind, liczący

lat 21, i Majer Wadler, liczący lat 18. Właściciel

fabryki zauważył, że od pewnego czasu wędliny

z jego sklepu bardzo prędko znikają, natomiast do

kasy nie wpływa odpo viednia do znikającego towaru

gotówka. Postan ow ił zatem śledzić przy czy ny tego

objawu i powziął podejrzenie, że wymienieni powy

żej jego pomocnicy mają bliższy związek ze znika

niem towaru ze sklepu. Wkrótce też przychwycił

jednego z nich, Abrahama Liebeskinda, na kradzieży

30 par kiełbasek i 2 kilo salami. Przytrzymanie

nastąpiło w podwórzu, a Liebeskind, chcąc się po

z być krad zio ny ch artykułów, dwa kilo salami wrzu

c ił do miejsca u stępow ego. Obn obiec ujących mło

dzieńców odstawiono pod Telegraf.

—

Nekrologia. Tadeusz z Międzygórza Za kii ka,

c. i k. szambelan i oficer pozasłużbowy 7-go pułku

huzarów, agent Tow. Wzaj. Ubezp., zmarł w Kań

czudze d. 3 marca br., przeżywszy lat 55. Pogrzeb

odbędzie się d. 5 bm. w Hawłowicach.

Pogrzeb X. Biskupa Soleckiego.

Przem yśl, 6 marca.

Wczoraj po god zinie 7 wieczorem odbyła się uro

czystość eksportacyi do katedry zwłok ś. p. X. bi

skupa Soleckieg o. W obrzędzie w ziął udział p rzybyły

ze Lwowa X. arcybiskup Issakowicz, X.X biskupi

Czechowicz, Weber i Pelc zar, X. infułat Łękaw sk i,

X.X . mitraci Woło sz yński, Matkowski i Switenkij;

del egaci krakowskiej kapituły kanoni cy Wróbel i

Nowak; kapituły łacińska i grecka z Przemyśla, se

tki księży świeckich i zakonnych, oraz tysiące pu

bliczności, zebranej z całej Galicyi. D uc ho wieństwo

przemyskie poniosł o trumnę ze zwłokami pasterza do

katedry. Po zł ożeniu z włok na katafalk w nawie

głównej, od prawione zos tało nabożeństwo żałobne.

Przez całą noc czuwali przy zwłokach księża obu

obrządków dyece zyi prze myskiej.

Dzisiaj o godz. 7 rano w przepełnionej ducho

wieństwem i świeckimi katedr ze ro zpoczął się obrzęd

pogrzebowy. Odśpiewano najpierw w ig il ie żałobne,

poczem o godz. 8 X . biskup Czechowicz w asysten

cyi XX. mitrstów W oło sz yńskieg o i Matkowskiego

odprawił Mszę św . żałobną w edług obrządku gr ecko

katoli ckiego. O godz. 1 0 zaś pontyfikaloą sumę w e

dług obrządku ła c. odprawi ł J. E . k siążę biskup

krakowski X. Puzyn a. P od czas sumy chór pod ba

tutą X. D ra Ł ab udy odśpiew ał mszę Verbulsta przy

akompaniamencie muzyki 77 p. p. Podniosłą mowę

pogrzebową wygłosił X. kan. Fischer; nakreślił

w niej pokrótce życie i zasługi biskupa Soleckiego,

który nawet w ostatniej chwili swego życia nie za

pomniał o dyecezyi, przeznaczając 80 tysięcy koron

na utworzenie siódmej kanonii w Przemyślu.

O godz. 2 po południu, przy dźwiękach w sz y st

kich dzwonów, w yru sz ył orszak p og rze bow y z kate

dry. Kondukt prowadził X. biskup sufragan P elc za r;

trumnę nieśli kapłani, dawni uc zn iowie X. biskupa

Soleckiego i przez n ieg o wyświęceni. Za trumną

szł a rodzina, dygnitarze miejscow i i okoliczni, d el e

gaci in stytucyj oraz tysiące publiczności. Ulice, któ

remi orszak przechodził, były oświetlone, a lampy

el ektry czne na znaK ż ał oby okryte kirem. Z gma

chów sp ływ a ły czarne ch orągwie. Późno po południu

pr zybył orszak pogr zebowy na cmentarz, gdzie z w ł o

ki zł ożono na wiec zn y spo czy nek ni edaleko kaplicy

w grobowcu biskupim ok oło trumny poprzednika,

śp. X. biskup a Hirschlera.

Telegramy

,,Czasu"!

L w ó w 7 marca. Wczoraj wieczór odbyło się

we Lwowie zgromadzenie wyborców żydowskich,

ua które przybyłz Krakowa jako delegat, adwokat

Dr Seinfeld. Zgromadzenie to uchwaliło wyrazić

oburzenie przywódcom i rabinowi żydowskiemu

za poparcie kandydatury p. Piętaka i oczywiście

uchwaliło popierać jak najenergiczniej wybór Da

szyńskiego. Po zgromadzenia ndali się żydzi przed

kabał, a następnie przed mieszkanie Dra Byka i

urządzili kocią muzykę. Na zgromadzenie to mieli

wstęp tylko wyborcy żydowscy i — jak Dzień

nik polski ironicznie dodaje — także redaktoro

w ie Słowa polskiego.

Lwów 7 marca. Dowiaduję się, że kandyda

tem do Rady państwa po Dr Bilińskim z okręgu

Stanisławów-Tyśmienica jest także Dr Nimhin,

burmistrz m. Stanisławowa. Nadto bardzo znaczne

grono inteligencyi z Stanisławowa odniosło się do

Dra Stanisława Łozińskiego, aby stanął jako kan

dydat z tego okręgu.

Lwów 7 marca. Od kilkunastu dni panuje tn

epidemicznie influenza, na którą kilka tysięcy osób

zapadło. Ma ona bardzo silny przebieg.

W ie d eń 7 marca. Vaterland ogłasza list swe

go redaktora węgierskiego, w którym tenże, upo

ważniając pismo do podania swego nazwiska, jako

autora informacyj o funduszu wyborczym Banffego,

oświadcza, że za twierdzenie swoje gotów jest dać

satysfakcyę czynną. Yaterland nie wymienia na

zwiska owego redaktora i oświadcza, że nie da

powoda do popełnienia ciężkiego grzechu i jeszcze

raz zapewnia, że baron Baoffy istotnie nie oddał

swemn następcy funduszów, zebranych na zamie

rzone wybory w r. 1898.

Wiedeń 7 marca. Yaterland ogłasza spro

stowanie barona Banffego, w którem stwierdza,

że z funduszu wyborczego ani dla siebie ani na

cele publiczne nic nie zatrzymał, lecz w całości

go oddał.

Położenie wewnętrzne.

Wiedeń 7 marca. Dowiaduję się, że zape

wnionym już prawie jest układ, według którego

miejsce Łupnia, jako drugi wiceprezydent Izby,

zajmie Dr Żaczek. Przy głosowaniu na pierw

szego wiceprezydenta odda prawdopodobnie cała

prawica białe kartki, a więc głosy nieważno tak,

że poseł Prade wybranym zostanie głosami le

wicy.

W miejsce p. Żaczka prezesem komisyi budże

towej zostać ma Dr Kaizl, zaś w miejsce p. Bi

lińskiego prezesem komisyi ugodowej p. Dawid

Abrabamowicza.

Wiedeń 7 marca. Katolickie stronnictwo lu

dowe odbyło wczoraj posiedzenie, z którego w y

dało następujący komuuikat:

Klub katolicko-ludowy oświadcza się za obsa

dzeniem pierwszego miejsca wiceprezydenta przez

członka jednego z stronnictw lewicy i pozostawia

swoim członkom prawo brania udziału w w y

borze.

W’iedeń 7 marca. Przed dzisiejszem plenar

nem posiedzeniem Izby, zbierze się ua naradę

niemieckie stronnictwo postępowe, Koło polskie,

klub chrześciańsko-słowiański i konserwatywna

szlachta, aby powziąć ostateczne postanowienia

w sprawie wyboru wiceprezydenta.

Wiedeń 7 marca. W komisyi wojskowej

ukończono wczoraj generalną dyskusyę o kontyn

gencie rekrutów. Dziś wieczór odbędzie się dal

sze posiedzenie. Spodziewają się, że całe obrady

skończone będą jeszcze w bieżącym tygodniu.

Wiedeń 7 marca. Ministerstwo skarbu wnie

sie prawdopodobnie już dziś w Izbie dodatkowy

kredyt do inwestycyjnego budżetu mianowicie dla

robót potrzebnych do zabezpieczenia niektórych

iinij kolei państwowych przeciwko wylewom.

Ankieta z powodu strejku górniczego.

Wiedeń 7 marca. W toku ankiety w spra

wie strejku górniczego przesłuchany został wczo

raj dyrektor administracyjny kopalń Andrzeja hr.

Potockiego, p. Juliusz Siegler. Z jego wywodów

w ynika, że w zachodnio galicyjskich kopalniach

węgla istnieje 10 godzinna szychta robocza, jest

ona jednak skróconą przy rozmaitych trudniej

szych robotach, a także wówczas, gdy robotnik

dłuższy czas pracować mnsi w wilgoci Skrócenie

dochodzi aż do 8 godzin. P . Siegler zwrócił też

uwagę na bardzo zły rynek zbytn dla kopalń za

cbodnio-galicyjskich i na niskie ceny, jakie osią

ga ten węgiel. Węgiel galicyjski nie jest tak ob

fity w gazy, jak inne; — wykluczone też jest

pogorszenie powietrza w kopalniach przez wyzie

wy gazów. Również głębokość szybu nie jest tak

wielką, a bygieniczne stosunki są o tyle korzy

stniejsze, że istnieje silny dopływ wody, która po

prawia powietrze. Robotnicy mieli dawniej jedno

godzinną pauzę, ale się sami jej zrzekli. Rzeczo

znawca zajmuje to stanowisko, że czas roboty za

czyna się z chwilą wjazdn, a kończy się z chwilą

wyjazdu z kopalni. W kopalniach galicyjskich

nie wielką to robi różnicę, gdyż głębokość nie

jest większą, jak 100 metrów. Co się tyczy mie

szkań robotniczych, to znajdują się one w okoli

cznych wsiach, niedaleko od kopalń.

—

Niewielu

tylko robotników mieszka dalej, a dla tych istnieją

miejsca do spania w pobliżu szybu.

—

Przeciętna

płaca rębacza wynosi 1 złr. 37 ct , najwyższa 1

złr. 47 et.,

najniższa 1 złr 28 ct.,

jednakże zrę

czny robotnik zarobić może aż do 2 złr. 70 ct.

Z Sejm u pruskieg-o .

Berlin 7 marca. (Sejm). W dyskusyi nad ty

tułem .Płace m inistrów" użalał się baron Hee

reman na niewypełDianie życzeń katolików. Spo

sób w jaki obchodzą się władze z duchowień

stwem świeckiem i zakonnem, powiększa jeszcze

niezadowolenie; nawet zakonnice narażone są na

rozliczne trndności. Tyrania rozciąga się także na

wychowanie dzieci.

—

Minister oświaty Studt

twierdził w odpowiedzi, że stosuoki nie są tak złe.

Skoro się zważy, jakie kroki przedsięwzięto za

granicą dla powstrzymania przewagi klasztorów,

objektywizm rządu pruskiego uwydatni się bar

dzo znacząco. Państwowe nanczanie religii ma na

eelu uniemożliwić rozdział Kościoła od państwa.

Poseł Moltke popiera wywody ministra, poseł

Friedberg zbija Heeremanna, przyczem ro

bi uwagę: «Cele bar. Heeremanna są nam tak

jasne, że nie wypuścimy mieczów z dłoni".

Wojna w południowej Afryce.

Berlin 7 marca. Z Brukseli donoszą do Beri.

Tageblatt z dnia 6 b. m .,

że położenie boerów

bynajmniej nie jest rozpaczliwe. Jenerał French,

który ze swoją kawaleryą d. 28 lntego ruszył ku

Bloemfontein, zatrzymany został po drodze przez

dywizyę jen. Deyeta. Podobnież wstrzymane zo

stały inne angielskie dywizyę, podczas gdy Bullera

oddzielają od Oranii przesmyki, obsadzone przez

boerów. Położenie wojenne boerów m iało się po

lepszyć.

Londyn 7 marca. Pozycya boerow pod Osfon

tein rozciąga się na szerokość 8 m il angielskich

(13 km.) Prawe skrzydło tworzy góra o długim

grzebieniu na północnym stoku rzeki Modder, a m iej

sce między górą a rzeką jest oszańcowane. Linie

boerów na południowym brzegu tworzą najdalszą

część pozycyj. Jednakże zdaje się, że pozycye da

dzą się z obu stron obejść. Prezydent Steyn — jak

słychać — jest w obozie i w razie klęski ma za

miar cofnąć się do Pretoryi, zostawiając w Bloem

fontein prowizoryczny rząd celem wdrożenia roko

wań pokojowych.

" CB^

« mianowicie:

We Lwowie ,,Czas" jest do nabycia w biurach dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego, S. Sokołowskiego

Prenumerata wynosi:

t,r K-rakowie w mieiscu

na ca^/ rok na kwartał \na 1 miesiąc

«rństwTe Au st ry ackie m ......................................

koron

10 koron 3 kor. 60 hal.

Pocztą w państwie A u s tr y a c k ie m .....................................

koron

do w ’ioch, Francyi, AngliijBelgii," Szwajcaryi, Turcyi

°°^°"

14 k°r0n 5 kor’ 60 hak

i innych państw, należących do związku pocz to wego . . .

64 koron

16koron 6 kor -

Oddzielny N r wydania południow. w Krakowie po 4 hal,, a wieczora, po 20 hal.; z przesyłką pocztowa 24 hal

prennmeratę przyjmujesiętylko ort a do ostatniego dnia wmiesiącu- Ltotr znfe

niadzmi i p r z e k a z y pieniężne na prenumeratę i ogłosz enia (inseraty) uprasza sie nadsyłać franco do

Administracyi Czasu w Krakowie. _

Reklamacye nieopieczętowane me po ^e ga% op}acie p oczt ow ej

Listom niefrankowanych me przyjmuje się. -

Ąkopism ów nadsyłanych nie zwraca s°ę

J’

1 z 2 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu