Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 624 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N ei 153.

Kraków 8 Lipca - Sobota.

Rok 1871.

C s m wychodill c od i i e n nie wieczór (wyjąwszy niedziele 1 dnie świąteczne.)

Numer pojedyn czy w Krakowie i we Lwowie kosztuje l o centów.

Prenumerata wynosi:

niejaoow a wKrakowie: .... rocznie złr. to - kwartalnie złr. 5

miesięcznie złr. i

we L w owie: w Ajenoyi »Czasu" rooznie złr. 21

kwartalnie złr. 5 o. 35

miesięcznie złr. 2

fPocatą wpaństwie Austryackiem

’!4_

6—

»2c.25

B do Prus i Rzeszy niemieck.

B ta?. 16sgr. *o

tal. 4 bgr.s

tal. 1sgr. 15

B B Francyi i Anglii

fran’ ,os

ł?an. 27

B fran. 10

B B Belgii, Włoch i Szwajcaryi B

B80

fi!aty z pieniędzmi przesyłane być winny franco do Administracyi »czasu* -

L isty reklamacyjne

niezapieczętowane nie ulegają frankowania. - L is t ó w niefrankowanych nie przyjmuje się.

R ę k o p l s a a nadsyłane Redakcyi, nie zwracają się i niszczone będą.

auuoi

CZAS

Prenumeratę pny]mnją:

W Krakowie: Bióro Administracyiboza8Duprzy ni.Bółannej w domu pod L. 428; Ksieaarnle- nn J fWhm

w R ynku, Juliusza Wilda przy ul. Grodzkioj i handel p. M. Dworskiego wkamienicy ks. jal innmrskicM

w R ynku; tudsieł wszystkie Urzęda pocztowo ąustryackie.

t»«4 o sa eala (inseraty) wszelkiego rodzaju, przyjmują się za opłatą: za miejsce wiersza drobneto (netit

za jednora zowe umieszczenie po 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za o p łatą naleiytości stfinlnwn

po so centów od kałd orazo wego ogłoszenia. W ypłata w Krakowie.

Preoameratę f Ogłoaienla przyiinują: weLwowie wAjencyi ,Ozasu" p.Ant. Piątko»,Ł.Tnrwf*

placu Katedralnym pod L. Si . _

W Wiedniu p. A . Oppelik Wollzeile 22.

Na Francyę i Anglie w

ParKu

Wny pułkownik Winc. Rączko»,ki, Rue du Pont de Lodi Nr 1 . -

Z a ś tylko ogłoszenia* w Wiednin

»Neumarkt Nr 11*, w Hamburgu, Frankfurcie n. M;, w Berlinie, w Lipsku, Bazylei (Szwajcarya) i Wro

cławiu pp. Haa,en,tein i Vogier, w Wiedniu Z.Kotkowski, Stadt, AuwinkelN.3 1 R, M o,tt - w Berlihie

Hamburgu, Monachium i Norymberdze p. RudolfM o,; - w Frankfurcie nadMenemp. O.L . Daub* ,t Co*v

mmm,

Kraków 7 lipca.

J m y niedawno, iż wielkiej doznaliby

Ś B ^ ’pociechy, gdybyśmy zapisać mogli tak

pomyślny symptomat dla Francyi na polu spó

łecznem czyli moralnem, jakim była na polu

ekonomicznem pożyczka w przeszłym doko

nana tygodniu. L ubo ni e znamy jeszcze ostate

cznego rezultatu wyborów uzupełniających do

Zgromadzenia narodowego, które się d. 2go

b. m. w całej Francyi odbywały, wszelako

wiadomy już po większej części wypadek wy

borów w Paryżu pozwala wnosić, że smutne

doświadczenia ubiegłego roku nie poszły w las,

że Francya tak bogata w materyalne zasoby,

również pod względem prawdziwego spółe

cznego odrodzenia j est na drodze postępu.

Zdaje s ię, że Francya może i powinna so

bie zaufać, że ma do tego prawo, jeżeli po

rzuca dawne swoje błędy, jeżeli większość

wraca do zamiłowania porządku, jeżeli poj

muje, że porządek ten nie może być trwały,

ani nawet osiągnąć się nie da bez pojęcia,

a raczej uszanowania dla władzy. A jako ska

zówkę tej w usposobieniu umysłów poprawy,

przyjmujemy, że pole formy rządu, na jakiem

obawialiśmy s ię, że pozostanie walka wybor

cza, jeźli nie zupełnie i stanowczo, to jednak,

0 ile sądzić można, po wielkiej części opu

szczonem zostało, a monarchia i republika nie

służyły przynajmniej wyraźnie za sztandary

wyborcze. Przychodzi więc większość do prze

konania, że forma rządu nie odrodzi społe

czności, ze tu chodzi o Francyę a nie o stron

nictwo.

Zdaje nam się, a radzibyśmy się nie mylić,

że wybory odbywały się na polu organicznem,

że walka toczyła się między stronnikami po

rządku a rewolucyi. Być może, że w stronni

ctwie porządku forma monarchiczna należała

do dalszych widoków, tak jak w drugiem u

trzy m aa ie rzeczypospolite j było uważane za

konieczny warunek dalszych agitacyj i dzia

łań, ale hasłem nie była forma rządu. Wpra

wdzie przyjęto nazwę kandydat zachowawczy

1 kandydat republikański, ale to tylko dowo

dzi, że drugie stronnictwo silniej za rzeczą

pospolitą się oświadczało. W nazwie konser

watystów w chwili, gdy Francya całkiem

nową rozpoczyna erę, i nic z dawnego nie za

chowuje, a Komuna chciała, aby nawet nie

zachowała pomników i gmachów przeszłości,

trudno upatrywać co innego, jak ludzi, któ

rzy zachować pragną istniejącą w tej chwili

władzę i porządek, zostawiając przyszłości,

jaką formę tym warunkom koniecznym ze

chce nadać później społeczność francuska.

To stronnictwo, które pisząc poprzednio o wy

borach uzupełniających nazwaliśmy stronni

ctwem status quo, niedla tego, aby stan dzisiej

szy Francyi uwiecznić chciało, ale że do uorga

nizowania zdemoralizowanej społeczności uwa

żało istniejącą władzę i porządek za konie

czne, to stronnictwo, które obawialiśmy się,

że nie jest liczne, otrzymało zdaje się, wię

kszość we Francyi, a przynajmniej miało ją

z pewnością w Paryżu. Składali je nie sami

tylko monarchiści, ale i republikanie, tak zwa

ni umiarkowani, to jest, niekładący rzeczy*

pospolitej po nad wolę narodu, stronnicy re

publiki n z Bożej łaski." Nikt pewnie nie wy

rzekał się powrotu do zasady, na której for

ma rządu opierać się musi, aby mieć rękoj

mie trwałości, ale nikt teraz na zbolałej i

zakrwawionej wojną obcą i domową Francyi,

przeprowadzać jej nie pragnął.

’Wszyscy zo

stawiali domniemaną formę republikańską, fir

mę, pod jaką" rząd Thiersa istnieje, właśnie

dla słów, które wyrzekł dawniej, ,,że jest to

forma rządu, która nas najmniej rozdziela."

Liczą się w tem stronnictwie: i legitymiści, i orlea

aniści i republikanie, zgoła wszyscy, co Francyę

stawiając nad interesa dynastyczne i stronni

cze, byli tem, czem każdy Francuz w tej chwili

przedewszystkiem być powinien, ludźmi po

rządku. Nie powiemy, aby w drugim obozie

nie było stronników porządku, ale zawsze pa

nowało tam przekonanie, że wyłącznie tylko

forma republikańska może Francyę do dawnej

przywrócić pomyślności, a niestety przyłączył

się do nich cały zastęp tych, co rzeczpospo

litą z rewolucyą identyfikują, i uznają tylko

tę władzę, która ich celom odpowiada, którą

sobie rewolucyjnie nadadzą.

Spodziewając się, że rezultat wyborów w

całej Francyi uwidoczni jeszcze lepiej postęp

w organicznem usposobieniu, niech nam wolno

będzie i na własną coś zapisać pociechę. P.

Wołowski został wybrany w Paryżu. Uznanie,

jakie głośny w świecie uczonym nasz rodak o

trzymał, jest tylko sprawiedliwością wymie

rzoną charakterowi i zasługom, jakie na

polu umiejętności i polityki we Francyi i Pa

ryżu położył. Ale wybór ten ma krom tego

inne jeszcze znaczenie. Kandydatura p. Wo

łowskiego postawiona przez Unię prasy pary

skiej (Union parisienne de la presse), na li

ście pojednawczej, ułożonej przez kilkanaście

dzienników, najbardziej przeciwnych Komunie,

a w których niejedną wycieczkę przeciw P o

lakom czytaliśmy, na liście, z której najwięcej

wybrano w Paryżu kandydatów; a do tego

jeszcze wybór p. Wołowskiego, który najwię

cej ze wszystkich kandydatów otrzymał g ło

sów, pozwala nam wnosić, że niechęć okazy

wana przeciw Polakom, w skutek chwilowych

i łatwo dających się pojmować rozdrażnień

namiętności, zaczyna się uciszać i przed słu

sznością niebawem zniknie.

łem wam o znaczeniu, jakie przywiązują do wej

ścia kardynała arcybiskupa Schwarzenberga do

Izby wyższej. Dziś zwracam uwagę waszą na ton

dzienników czeskich, zwłaszcza trzech najbardziej

rozpowszechnionych organów o p in ii publicznej w

Czechach. Pokrok, jako urzędowy niemal organ

p. Riegera, odznacza się wie]kiem umiarkowaniem,

toż samo i Narodni Listy i Politik już przestały

pisać w tak wyzywający sposób. Wszystkie te pi

sma przemawiają za zgodą z Niemcami w Cze

chach, a Pokrok cetm: robi wyznanie, że sąsiedz

two Prus jest dla Czechów silniejszym bodźcem

do zawarcia ugody z Niemcami, aniżeli konstytu

cya grudniowa. Podobne umiarkowanie wieje z Va

terlandu. Podróż Cesarzewicza do Czech i świetne

przyjęcie, jakie tam znajduje, również zostaje w

związku r. gotującą się ugodą, i poprzedza niejako

koronacyę Cesarza na króla czeskiego.

IORESPGBDEBCYA CZASU.

Wiedeń Clipca.

Wydział Izby niższej już dziś obradował nad

uchwaloną w Izbie wyższej ustawą o wzmocnieniu

stopy pokojowej 25 pułków jazdy. Wydział posta

nowił nie przychylić się do osnowy przez Izbę wyż

szą przyjętej, lecz polecić Izbie niższej, aby nie

odstąpiła od pierwotnej uchwały. Wniosek ten wy

działu na jutrzejszem posiedzeniu Izby niższej

przyjdzie pod obrady. Jeżeli Izba przyjmie wnio

sek wydziału, natenczas ustawa jeszcze raz musi

wrócić do Izby wyższej, która we wtorek odbę

dzie posiedzenie. D la tego wątpimy, czy zamknię

cie czyli odroczenie Rady państwa nastąpi przed

wtorkiem lub środą w przyszłym tygodniu. Był pier

wotnie zamiar odroczenia Izby w sobotę d. 8, lecz

teraz zależy to od losu, jaki spotka jutro ustawę

wyżej wspomnioną.

Na dzisiejszem posiedzeniu Delegacya węgierska

uchwaliła 400,000 złr. na dalszą budowę fortyfika

cyj w Krakowie. Kanclerz hr. Beust wniósł kre

dyt dodatkowy dla pokrycia wydatków, jakie po

ciągnie za sobą zamiana poselstwa austryacbo-wę

gierskiego w Berlinie na ambasadę. Poselstwo nie

mieckie w Wiedniu równej ulegnie zmianie. Z tego

faktu także wnosić można o stopniu serdeczności

stosunków między Berlinem a Wiedniem.

Rozmaite wskazówki świadczą o zbliżającej się

ugodzie między Czechami a rządem. Wczoraj pisa—

Peszt 4 lipca.

(W .) Mimo świetnego wotum zaufauia, jakie o

trzym ał kanclerz państwa od delegacyi austrya

ckićj, dzisiejsze dzienniki tutejsze obeszły się bar

dzo surowo z jego brylantową mową, która mu owe

wotum zdobyła. Znajdują one, że kanclerz liczy

rad to wiele ua łatwowierność swoich słuchaczy,

jeśli Jch kołysze do snu zapewnieniami, że austro

węgierska n awa podąża do szczęśliwego p ortu, ste

rowana »pojęciami politycznemi trzeźwemi, wolne

mi od przesądów" a droga jćj »wskazana stosun

kami monarchii."

Jak ten ster wolny od przesą

dów wiedzie politykę austro-węgierską, okazały

konferencye londyńskie, gdzie gabinet wiedeński

nie znalazł dla swoich postulatów gruntu przygo

towanego i musiał porzucić swoje żądania, »aby

nie zadawać gwałtu własnćj przyjaciółce Turcyi. "

Stosunki specyficzne monarchii wskazują niezawo

dnie drogę jćj politycznego pochodu, powiadają

dzienniki tutejsze, lecz to jest właśnie nieszczę

ście, że po tćj drodze toczy się ona fatalnie wy

stawiona na niezliczone niebezpieczeństwa, zamiast

być sterowaną i z położenia swojego korzystać jak

wypada.

Do ostrej tćj krytyki dodają organa peszteńskie

pytanie złośliwe, co znaczy ta nagła zmiana w

przedstawianiu rzeczy przez kanclerza, zmiana za

szła w ciągu dni ośmiu, od objaśnień danych w

komisyi do mowy mianćj w delegacyi pełnej, cóż

zaszło w tym czasie, co* tyle spokoju dodaje kan

clerzowi?... Jeśli to ma ^yy,;tarczpć jak w mowie

swej zapewnia, że monarchia jest w wielkićj przy

jaźni z Moskwą, ergo, Austro-Węgry mogą być

wobec Moskwy spokojne, w takim razie i Francya

przed wybuchem wojny mogła być zupełnie co do

Prus uspokojona, gdyż stosunki jej z Moskwą by

ły wyśmienite, a stosunek Moskwy do Prus nader

ścisły, jak się okazało wkrótce.

Sądy dzienników o ostatniem wystąpieniu kan

clerza odpowiadają w zupełności przekonaniom lu

dzi ze świata politycznego węgierskiego. Ci osta

tni utrzymują, że kanclerz powinien się uważać

za nader szczęśliwego, iż chwilowe położenie sprzy

ja jego giętkićj płynącej za wiatrem polityce; wła

ściwem, i dobremby było nawet, aby ten moment

wyzyskał on dla podniesienia blasku swojego i dla

jedynie możliwego pożytku monarchii, tj. umocnie

nia jćj w nowej sytuacyi, lecz wcale niewłaściwem

jest z jego strony nadużywać tego momentu, aby

usypiać niezbędną czujność i obraz polityki ze

wnętrznej czynić zawisłym od względów na osobi

ste położenie wśród innych czynników rządowych.

W ten sposób obraz będzie musiał wypaść zawsze

wedle serdecznych chęci słuchaczy, zawsze... aż do

przedednia katastrofy.

Wczoraj odbyły się wybory deputowanego w o

kręgu Raczkeve (podbudzińskim), mające bez po

równania większą doniosłość od zwykłych wybo

rów dopełniajęcycb. Mandat opróżniony b ył przez

nieszczęsną śmierć śp. Nyaryego. Jako kandydaci

stanęli hr. Edmund Szecbenyi i p. Ludwik Beothy.

Ludwik Beothy, kandydat lewicy, a Iszy podżnpan

komitatu peszteńskiego, należy tak z powodu ro

dzinnych stosunków ja k i osobistych, do pierwszych

mantadorów w komitacie; lecz i młody Szechenyi,

deakista, położył już wielkie zasługi i cieszy się

niemałą popularnością. On jest twórcą i dowódzcą

straży,ogniowćj peszteńskićj, funkcyonującćj dosko

nale, krzewicielem zarazem tych instytucyj w kra

ju całym, on założył kolćj drutową na szczyt twier

dzy budzińskićj, jakoteż niezmordowanie pracuje

dla podniesienia urządzeń stolicy we wszelkich ki e

runkach, wreszcie i to, że jest synem br. Stefana

Szechenyego, ma w Węgrzech niemałe znaczenie.

Wybory były też nader ożywione, agitacya wybor

cza prowadzona z wielkim zapałem, jak przy w a

żnych decyzyach; onegdaj, dla wszelkiego bezpie

czeństwa ruszyła nawet kompania wojska na plac

wyborów. Wyborców stawiło się 3 tysięcy czyli

przeszło 4/5 z uprawnionych do wyborów, stek ludzi

i gwar ścierających się opinij były niezmierne. Po

rządek mimo wszystkiego nie został zakłóccny,

lecz kandydat lewicy zwyciężył ogromną większo

ścią, a br. Sechenyi otrzymał zaledwie 800 gło

sów. Wybór ten jest charakterystyczny dla poło

żenia, gdyż okazuje, że pomimo, iż powaga rządu

w kraju w ostatnich czasach tak niezmiernie wzro

sła, nie ma p ełnej ufności co do powodzenia jego

polityki, i z tego powodu lewica na trudnych na

wet dla nićj punktach potrafi grunt przeciw rzą

dowi utrzymać a nawet jeszcze więcćj go zyskać,

i to, dziś nie mogąc już wojować środkami jakie

mi wojowała w 1869 r.

Jednomyślne uchwały delegacyi węgierskićj w

sprawie Lloyda i kredyta dodatkowego na pokry

cie kosztów operacyi finansowej z 1870, odsyłające

obie te sprawy do decyzyi parlamentu, okazują,

że i w ło n ie samychże deakistów obudzone jest

niedowierzanie przyszłości i panuje skrupulatna

czujność w przestrzeganiu porządku ustanowionego.

Nie z Zagrzebia wprawdzie i Kroacyi, lecz za

to z Nowego Sadu, Zadaru i z Pragi dochodzą

codziennie jęki skarg kroackich, jak gdyby rząd

rozwiązując Pogranicze Wojsk i oddając go Kroacyi,

zaludniał kraj zapalonemi madiarcnami, a zacho

wując sig pojednawczo wobec trynmfującćj opozy

cyi kroackićj i popuszczając jćj cugli, jak gdyby

chciał ją i całą wraz Kroacyę zadusić w swoich

objęciach. Z wrócić waszą uwagę na te nowe ma

newra propagandy panslawistyczućj będzie moim

obowiązkiem, przedewszystkiin zaś podnieść sta

nowisko rządu wobec Pogranicza, gdzie od Igo

b. m. punktualnie nowe porządki zaczęły wchodzić

w życie.

S”ttry* 1 lipca.

, - i - Rewia na Longchamps i dwu-miliardowa po

życzka, oto przedmiot ogólnego zajęcia i uprzywi

lejowany na tę chwilę temat dla wszystkich urzę

dowych i prywatnych polityków. Francuzi umieją

tylko żyć gorączkowo: ztąd też, jak w zapale obu

rzenia na Komunę, przed kilku jeszcze dniami,

słowo rozstrzelać odmieniali przez wszystkie

osoby, liczby, rodzaje, czasy i tryby, tak teraz od

mieniają zapamiętale dwa na porządek dzienny wnie

sione nowe słowa: maszeruję i pożyczam

Mamy armię, powtarzają z dumą, prześliczną ar

mię, lepszą od pruskiej nawet. A gdy na to uśmie

chasz się z niedowierzaniem, stawiają niezbity (sic)

argument: że armia ta zdobyła siłą Paryż, czego

Prusacy dokonać nie mogli. Gorętsi dalej idą i do

wodzą, że z tą armią możnaby nawet o odwecie

pomyśleć. Pożyczka jeszcze bardziej zawróciła gło

wy: owe miliardy, które się we Francyi znalazły,

lecz dopiero teraz, po skończonej wojnie, są w o

czach Francuzów niewypowiedzianym tryumfem.

Niektóre dzienniki urągają z tego powodu Prusom

i wołają z naiwną dumą: niechno Cesarstwo N ie

m ieckie spróbuje, pomimo zwycięztw swoich, po

kusić się o zawarcie tak olbrzymiej pożyczki, a

przekona się, że zwyciężona Francya bogatszą jest

i ma większy k red y t od zwycięzkich Niemiec.

Trafnie też hien public skarcił te dziecinne prze

chwałki, przypominając puszącym się tryumfato

rom, że owe olbrzymie sumy w ciągu siedmiu go

dzin złożone, są haraczem niestety, wykupem z

niewoli, źe pójdą do kas pruskich, i że w skutek

tego cieszyć się z nich tak zbytnie nie ma wcale

powodu. Pożyczka się powiodła, bo korzystny

przedstawia interes, i grunt zasobny w kapitały

znalazła. Kapitały te, schowane i zamknięte w cza

sie wojny, tęskniły do świeżego powietrza. Inaczej

byłoby, gdyby rząd chciał był podobną ogłosić po

życzkę na dalsze jej prowadzenie: kapitały byłyby

mniej okazały patryotyzmu z pewnością.

Śro dki finansowe, zaprojektowane przez ministra

finansów, a mające odpowiednio do nowych potrzeb

dochody skarbowe powiększyć, mniej czarujące

sprawiają wrażenie. Jak w czasie wojny każdy

Francuz rad był wszystkich innych wyprawić w

pole, byleby sam w domu pozostał, tak samo rzecz

się ma i z nowemi podatkami. Każdy chwali wszyst

kie te podatki, które go nie dotykają osobiście, ale

przeciwnym wszelkim zasadom ekonomicznym znaj

duje ten, któ ry ma na nim zaciężyć. Ogólnie je

dnak projekta finansowe p. Pouyer Quertier nace

chowane są zasadami szkoły protekcyjnej, której

minister oddawna jawnym był wy znawcą, i prawdo

podobnie spodziewanych rezultatów nie przyniosą.

Obciążenie przemysłu zmniejszy produkcyę, przez

podniesienie zaś ceny wyrobów zacięży i na w ła

sności ziemskiej, k tó rą minister jednakże od po

większenia ciężarów stanowczo uchronić przyrzekł.

Niedaleka przyszłość wykaże, czy rachuby mini

stra prawdziwemi były, i czy dochody skarbowe

powiększą się istotnie w takim stosunku, w jakim

się rząd tego spodziewa.

Areszto wania w Paryżu nie ustają; oziębia to a

gitacyę wyborczą, która też głównie i wyłącznie

prawie w kolumnach dziennikarskich się toczy.

Sześć list głównie walczy ze sobą, i to nie o wszy

stkich nawet kandydatów: pierwsza lista radykal

na najmniej ma szans powodzenia; druga wyłącznie

republikancka, umiarkowana, popierana przez Silcie

i Aven ir National; trzecia, bardziej jeszcze umiar

kowana, ale zawsze jeszcze republikancka, ma za

za protektorów dzienniki Bien public, Opinion

Nationale, Cloche it d .; czwarta lista, utworzona

przez komitet Renouard, przedstawia połączenie

żywiołów republikanckich z obojętnymi i z monar*

ehicznymi; piąta, forytowana przez U nię paryską

prasy, jest kompromisem pomiędzy monarchistami

czystemi i kilku osobistościami, reprezentującemi

umiarkowane doktryny republikanckie, jak naprzy

kład Laboulaye i Wołowski. Na tej liście spotyka

ją się i dawni, wierni stronnicy cesarstwa, jak Le

febure i Louvct, orleaniści, legitymiści i co kto

chce: Laboulaye i Wołowski postawieni są tylko,

że tak powiem, na przynętę. Ostatnia lista pod

zasłoną umiarkowanych kandydatów, i na innych

listach znajdujących się, zamierza kontrabandowym

sposobem wcisnąć do Izb y p. Klemensa Duvernois,

który z republikanina zrobiwszy się imperialistą,

obecnie znowu z komplementami d la rzeczypospo*

litej wystąpił. On revient toujours d ses premiers

amours, powiada przysłowie; w tym razie jednak

do p. Duvernois zastosować ono się nie da.

Ponieważ jutro mają się odbyć wybory, dzien

niki wyrzucają ostatnie i najcięższe na przeciwni

ków pociski. Libertć śmiało powiada, że kto nie

głosuje na kandydatów przez Unię prasy propono

wanych, ten jest komunistą, podpalaczem, zabójcą

itd. Swoją drogą dzienniki, węzłem U nii złączone,

kłócą się pomiędzy sobą, i polemizują w sposób

najzaciętszy.

Co do mnie, to wyznam otwarcie, że republika

nie umiarkowani najwięcej budzą zaufania, bo i o

twarcie polityczny program swój stawiają, nie mas

kując się wcale, i w walce z przeciwnikami nie u

żywają zwykłej tutaj broni, to jest potwarzy i złośli

wych insynuacyj.

Mowa, którą powiedział do wyborców w Bor

do Gambetta, żywe w Paryżu zrobiła wrażenie.

Gambetta radzi popierać — Thiersa. Samo to już

pokazuje, że wyższy nad osobiste zawiści i niepa

miętny publicznej obelgi, jaką mu Thiers w Izbie

wyrządził, jedynie dobro Francyi ma na względzie,

i o F rancyę jedynie się troszczy.

Ze spraw emigracyi naszej dotyczących nic po

myślnego donieść nie mogę. Z akład om naukowym

polskim grozi upadek. Szkołę na Mont-Parnasse

ks. Czartoryski już zamknął, szkołę Batignolską

w;niedalekiej przyszłości tenże sam los czeka. Co Bię

stanie z bibliotekami, co z dziećmi polskiemi — oto

pytanie, nad któremi kraj zastanowićby się powi

nien.

K r a k ó w d. 7 lipca. (Sprawozdanie z posie

dzenia R ady miejskiej w d. 6 lipca). Posiedzeniu

przewodniczył pierwszy wiceprezydent miasta Dr,

Szlachtowski. Radców zgromadzonych o sze

ściu więcej jak zwykle, t. j . razem 36. Między

przedmiotami podanemi do wiadomości R ady, od*

Część literacko-artystyczna.

0 AKADEMII UMIEJĘ(TNOŚCI

W KRAKOWIE.

Prezes Towarzystwa naukowego Dr Majer ro

zesłał wczoraj okólnik spraszający na jutro wieczór

członków Towarzystwa celem naradzenia się nad

projektem urządzenia Akademii nauk i umiejętno

ści. Zarazem rozesłał projekt Statutu o przyszłej

Akademii określający tę instytucyę, jak również

stosunek jej do istniejącego Towarzystwa nauko

wego. P rojekt ten mieści w sobie następujące głó

wne zarysy:

Akademia umiejętności i Towarzystwo przyjaciół

nauk mają według projektu Dra Majera nosić

wspólną nazwę: ,,C .k . Instytut polski w Krakowie*.

Każde z nich ma oddzielny zakres działania, a wspól

ny dotychczasowy m ajątek i zbiory, jak i ten ma

jątek i te zbiory, któreby wspólnie otrzymały lub

nabyły.

Cały Instytut uznany jest za Z akład użyteczno

ści publicznej, ale Akademia stanowi w państwie

korporacyę samoistną. Językiem Akademii jest ję

zyk polski.

Akademia dzielić się będzie na trzy klasy: a)

filologia i lingwistyka starożytna oraz słowiańska,

języki polski i ruski, oraz literatura ojczysta na

leżą do klasy filologicznej; b) umiejętności filozo

fiiczne, polityczne, prawo, bistorya z archeologią

i jeog rafią należą do klasy historyczno -filozoficznej;

c) nauki matematyczne, przyrodnicze i teoretyczno

lekarskie należą do klasy m atematyczno-przyrodni

czej.

Badania w powyższych przedmiotach należą

do zadań Akademii, gdy Towarzystwo przyjaciół

nauk ma za zadanie: a) wspierać piśmiennictwo

w zakresie nie należącym do zakresu Akademii,

mianowicie prace jego mają być elementarne; b)

mieć opiekę naukową nad zabytkami sztuki i dzie

jów. Towarzystwo dzieli się przeto na wydziały:

a ) dydaktyczn o-literacki i b) historyczno-artysty

czny. P rojekt zostawia wydziałom prawo dzielenia

się na sekcye. N ie wiemy wszelako — do jakiego

wydziału należałyby przedmioty specyalne, nie li

terackie i nie dydaktyczne, jak nauki przyrodni

cze, lekarskie itp.

Akademia i Towarzystwo Naukowe odbywają od

dzielne posiedzenia tak ogólne jak klasowe lub

wydziałowe; pierwsza zajmuje się na nich rozp ra

wami naukowemi wypracowanemi przez członków,

rozbiorem przedmiotów i pytań przekazanych sobie

przez rząd, władzę krajową lub wydział krajowy;

rozpisuje nagrody za dzieła i rozprawy. Towa

rzystwo naukowe rozbiera prace członków swoich

lub nadesłane sobie w tym celu, ocenia książki

elementarne na żądanie władzy edukacyjnej, zbie

ra wiadomości z dziedziny sztuki i zabytki sztuk,

czuwa nad ich utrzymaniem i odnawianiem, udzie

la wyjaśnień na żądanie władz rządowych i auto

tonomicznych. Obie zaś korporacyę m8ją prawo

ogłaszania prac swoich drukiem.

Akademia liczy 42 członków czynnych, z których

połowa winna mieszkać w Krakowie. Członkowie

czynni mają udział w zarządzie, prawo wyborów

i głos stanowczy w uchwałach. Każdy czynny

członek ma prawo do wykładów w uniwersytecie;

dalej, 21 członków przybranych, którzy oprócz u

działu w zarządzie, używają wszystkich praw.człon’

ków czynnych. Członkowie przybrani tem się ró

żnią od czynnych, iż nie są obywatelami monar

chii austryackiej; zostawszy nimi, mogą być człon

kami czynnymi. Członków honorowych jest 18,

korespondentów 36. Ci mogą być zarówno krajo

wcami jak obywatelami zagranicznymi. W każdej

klasie Akademii jest równa liczba członków ka

żdej kategoryi. Członkowie wybierani są przez

właściwe klasy; członków honorowych wyb iera cała

Akademia, a N. Pan wybór zatwierdza; wybór

członków zagranicznych każdej kategoryi wymaga

zatwierdzenia rządu.

W Towarzystwie naukowem pozostaje jak na

teraz liczba członków, jaka się okaże po wyborze

z pośród nich do Akademii. Nadal zaś liczba człon

ków czynnych w wydziale dydaktyczno literackim

wynosić ma 36, w historyczpo-artystycznym 14.

Liczba członków honorowych i korespondentów nie

jest ograniczoną. Członkowie czynni muszą zamie

szkiwać w Krakowie. Wybór członków zagranicznych

wymaga potwierdzenia rządu.

Zarząd Akademii składa się z prezesa, trzech

dyrektorów klasowych i sekretarza jeneralnego.

Jeden z dyrektorów zastępuje prezesa jako wice

prezes. Prezesa wybiera cała Akademia, dyrekto

rów i sekretarzy wydziały. Towarzystwo naukowe

nie ma oddzielnego prezesa, lecz jeden z przewo

dniczących obu wydziałów za porozumieniem się

ich obu oraz ich zastępców z prezesem Akademii,

przewodniczy w sprawach sp ecjaln ie dotyczących

Towarzystwa.

Akademia ma swoje bióro i swoich urzędników

administracyjnych. Bióro to załatwia także czyn

ności Towarzystwa naukowego.

W zarządzie całego Instytutu biorą udział pre

zes A kadem ii i wiceprezes, dwaj przewodniczący

wydziałów Towarzystwa naukowego i sekretarz je

neralny.

Pierwsze wybory do Akademii odbywać się bę

dą stopniowo: oddziały Towarzystwa naukowego

wybiorą 12 członków, a ci przedstawią N. Panu

kandydatów w podwójnej liczbie do każdej klasy,

razem 42. Ci zaś dopełnią wyborów do liczby prze

pisanej.

Regulamina uzupełnią wewnętrzne urządzenie obu

korporacyj.

Zmiany w pierwotnem urządzeniu mogą być za

prowadzone dopiero po dwóch latach większością

dwóch trzecich części głosów i wymagają zatwier

dzenia cesarskiego.

Projekt, którego treść główną tu przedstawiamy,

po przyjęciu lub stosownem zmienieniu, stanowić

będzie podstawę projektu mającego być przedło

żonym rządowi i który po zgodzeniu się minister

stwa, otrzyma sankcyę cesarską.

Wymaga on zaś pod kilku względami uzupeł

nienia, mianowicie budżetem. Towarzystwo nauko

we krakowskie istnieje kosztem swoich członków.’

a zasila swoje zbiory dobrowolnemi ofiarami. Lu

dzie zatem, którzy pracowali, a mówimy to o

tych, co istotnie pracowali dla dobra nauki, nie

tylko nieśli owoce tej pracy swojej na ołtarz do

bra powszechnego, ale oraz wnosili i wnoszą skład

k i miesięczne na koszta zarządu oraz wydawnictwo

roczników. Akademia, której koszta będą zapewne

znaczniejsze, nie może istnieć bez obmyślenia w ła

ściwego dla siebie stałego fundaszu.

Tej strony projekt wcale nie dotknął.

LISTY Z SYCYLII.

VI.

Pdlermo w czerwcu.

Od samych początków m aja cała zato ka miasta

Termini zasiana tysiącem łodzi rybackich; gdyż na

całej szerokości i długości tej strony brzegów sy

cylijskich odbywa się wielki połów tak zwanej ry

by il tonno, która, j ak śledzie w morzach półno

cnych masami, i w jednej tylko porze roku, z Oce

anu śmiertelną tę pielgrzymkę odbywa. Cała zato

ka podzielona na dwa wielkie rybołówstwa, z któ

rych każda od miesiąca się przygotowywuje do

morskich łowów, i od połowy już kwietnia na

kilka mil kwadratowych swe siecie zarzuca. Robo

ta to ogromna, by zapuścić sieci n a samo dno

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction