Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 436 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Krata 5 Czerwca — Niedziela.

Rob 1859.

k, Krakowie.

w y ją c y poniedziałki i dni następująca po

, ,i , ostatnim dniem każdego miesiąca.

Przedpłata na dziennik .,Czas

w Paistuńt Auttryackiem (pocztą)

,ocznie . .

półrocznie .

iwzrtalnie

meziącznie

,ocznie . .

półrocznie

kwartalnie

,Ta. 20

,io

rocznie . .

półrocznie

kwartalnie

miesięcznie

zła. 24

2 cen. 86

/"v ,gS z Dodatkiem

Przedpłata na dzie

" ^ p e ticie Atutr/ackiem (pocztą)

w Krakowie

Nasam,

,la. SO

| rocznie

. .. .... .... .. .... ..

15 | półrocznie .....................

’

8 jkwartalnie . . . .

Dodatek" prenumerowaó nie m ożna.

zła. 34

Kraków 4 czerwca

Miesiąc temu zgorzało jedno z większych

i zamożniejszych handlem miast G ahcy i. D la

oas cośmy przed kilka laty mieli smutny

obowiązek podawania szczegółów o pożarze

Krakowa i wzywania pomocy dla dotknię—

Lvrh tem nieszczęściem mi-szkańców jego ,

nie (rudno byłoby i dziś użyć tych samych

farb, aby odmalować widok nędzy i spu

stoszenia jaki przedstawiają(, Brody. W p r a w

dzie, jeśli Kraków budził współczucie nie

sSDi,} tylko klęską mieszkańców sw o ich , ale

garażem obaw^,, aby w popiołach jego nie

wstały zarówno z dostatkami mieszkańców

zagrzebane pamią(tki i zabytki wielkiej jego

przeszłości; jeżeli liczne ręce niosące datki

na odbudowanie jego nie miały jedynie na

celu podźwignienia domów, ale i kościołów ,

to właśnie w zgląd na to przyjaźniejsze pod

tvm względem położenie K rakowa, podwój

ny powinn.i być dzisiaj pobudką w zywania

litości dla Brodów, bo tu sa ma tylko cnota

miłosierdzia może być źródłem w sparcia.

Inne jeszcze okoliczności w pływ a ją niepo

myślnie na stan Brodów. Pora wojenna wy

magając nadzwyczajnych wysileń majątko

wych zamyka rękę gotowy w innym razie

nieść pomoc nieszczęściu; ogl^dan:e się na

własDe zwiększone wydatki skutkiem po

drożenia wszystkich potrzeb do życia, a nad

to i ogólny zwrot myśli skierowany głównie

ku stronom, gdzie się ważne tego świata

rozstrzygają wypadki, wreszcie, że i tego

nie nominiem, ró’żnica religii, znaczniejsza

bowiem część pogorzelców brodzkich jest

wyznania mojżtszowego, wszystko to jeśli

nie czyni nieczułymi na stan tych nieszczę

śliwych , to przynajmniej o słabia wrażenie

jakie zwykle sprawia na umysły i serca

cios tak straszny jaki spotkał Brody w d.

5 z. m. W tych wszelako przeciwnościach

tćm większy cnota chrześciańskiego miło

sierdzia czerpać powinna siłę i tem w iększe

pobudki do niesienia pomocy nieszczęściu; a

labo miasto nasze nie wytchnęło jeszcze po

smutnych następstwach i stratach przed d zie

więciu laty poniesionych, to jednak z dru

giej strony tem żywiej czuć powinno po

trzebę niesienia pomocy, jakiej sam o tak

szrzodrobliwie i obficie doznawało. Oby te

słowa mogły mieć skutek odpowiedni chę

ciom, które b y ł y do nich pobudką.

Korespondencja Tzasn.

Lwów 30 maja.

(z) Krytyczne przejścia jakich obecnie doznaje

?’y dają się dotkliwie uczuwać wstanie kupieohim

’’ ostatnim czasie upadło tutaj kilka znaczniej

Mych domów handlowych, a każdy taki wypade

Pociąga znów inno za sobą, osłabia kredyt i spra

wia stagnacyę we wszelkich interesach. W ubie

głym tygodniu zamknięty został jeden skle.p z pier

wszych sklepów galanteryjnych, którego deficyt

miał się bardzo znaczny okazać. Przed kilku dnia

mi odebrał sobie życie wystrzałem z pistoletu P.

En. właściciel restauracji w skutek podobnegoż

zbiegu okoliczności. D o takowego stanu rzeczy

przyczynia się to, że niektórzy kup- y tutejsi nie

umieli roztropnie korzystać z dobrodziejstw otwar

tego dla nich banku eskontowego. Mając sobie

otworzony kredyt wyczerpywali go lekkomyślnie,

obracając pieniądze na upiększenie wystaw skle

powych itp. Zwabiało to wprawdzie kupujących,

śle nie mo gło się w krótkim czasie rentować o

tyle, ażeby powróciło kapitał wyłożony, za nadej

ściem terminu spłaty bankowćj. Stąd nowe potrze

by i zawikłania, które przy ogólnem zatamowaniu

kredytu coraz gorszy obrót biorą i na zachwianie

wzajemnćj ufności coraz gorzćj wpływają. Powsze

chne zdziwienie sprawił upadek księgarni pana

St. z powodu, że księgarnia ta zdawała się postę

pować aż nadto oględnie; nie podejmowała i nie

nabywała żadnych nakładów, mało sprowadzała

książek na własny rachunek, lecz po największćj

części prowadziła handel komisowy. Druga to już

księgarnia lwowska, która w przeciągu roku w po

dobny sposób zamkniętą zostaje.

W teatrze ciągle pustki. Publiczność przepędza

wieczory na przechadzkach, lub w cyrku Hinnego.

W ubiegłym tygodniu odegrano przed pustemi

ławkami jedną z nowszych i lepszych komedyj

francuzkich pana Dumanoir: ,,Okropne kobiety,"

w pięknym przekładzie umyślnie dla sceny tutej

szćj, przez pannę Anielę Dorau dokonanym. Przy

jechał tutaj Bosko, który sławę odziedziczył po

ojcu i zapowiedział trzy przedstawienia. Ciekawa

jest rzecz czy czarodziejska sztuka jego dokaże

choć w części tego co rozum uczonych koni Hin

nego, i wiele też jeszcze z kieszeni naszych wy- 1

czarować zdoła?

Korespondent z Mikuliniec utrzymuje, i e uczy

niłem mylne doniesienie o budowie gmachu prze

znaczonego na pomieszczenie biblioteki hr. Wi

ktora Baworowskiego w Tarnopolu. Wyznaję, że

przejeżdżając przez Tarnopol nie miałem dosyć

czasu przyglądać się łusce błękitnego Seretu i

szosie gubiącćj się w gaju dębowym; i mało zre

sztą na tem zależy czy biblioteka w mnićj lub

więcćj romantycznem położeniu umieszczoną zo

stanie. Wspomniałem tylko, że jak słychać, budo

wa gmachu pomału postępować będzie, co też

korespondent z M kuliniec, mając niby prostować

błędną relacyę moją, właśnie zatwierdził gdy mó

wi, że: powolne dążenie do celu jest zasadą, któ

rćj się hr. Baworowski w zamierzonem przedsię

wzięciu trzymać myśli, o czem upewnia jeszcze

więcćj uczynione przez korespondenta doniesienie,

że rok bieżą y będzie użyty jedynie na wyrobie

nie kilku szkiców, mających służyć za podstawę

do planu, który dopiero późnićj ma być wyro

biony.

Warszawa 3 czerwca.

Dziś w nocy przywieziono tutaj zwłoki ś. p.

Zygmunta Krasińskiego; nad ranem przybyła żona

i dzieci nieboszczyka. Ciało ustawiono na katafalu

w krypcie kościoła OO. Kapucynów. 0 godzinie

9ćj rozpoczęło się w obec rodziny zmarłego i kil

kunastu osób z publiczności nabożeństwo żałobne,

. a o lOćj wspaniały rydwan pąsowym aksamitem

obity, białemi pióropuszami zdobny, przejeżdżał

c już około k-dumny Zygmunta w stronę Pragi. Cia

ło odprowadzali OO. Kapucyn’, a Warszawa tak

Przyjmnją się do amieszczeaui w IneeraŁach.

Ogłoszenia, odezwy,

uwiadomienia,

doniesienia wszelkiego rodzajn, tyczące się

przemysłu, h a ndlu, ro lnictw a, s przedaży, knp n a , dzierżaw itp. za opłatą—

Od wiersza! drobnego za j ednorazo we umieszczenie po 7 centów, za następne po Z% .

Do taidego inseratn załączone byó winno 30 centów na opłatę stęplową za

każdorazowe nmieszczenie.

Listy i pieniędzmi prennmeracyjnemi i inse ratowemi przesyłane byó winny franko

do Bióra Ekspedycyi ,Czasn".

L i s t y reklamacyjne nieopieczętowaoe nienl egają iranko wanin.

L i s t y niefrankowane nie przyjmują się. n

iśS" Numer pojedynczy dziennika kosztuje 10 centów.

dalece nie wiedziała o tym obrzędzie, iż ledwo

z 50 osób i kilka pojazdów, wśród najpiękniej

szego poranku towarzyszyło konduktowi. Zwłoki

złożone zostaną w grobie rodzinnym we wsi Opi

nogórze.

Dziś przejechał przez Warszawę hr. Adlerberg

lszy , jenerał-adjutant, minister dworu cesarsko-ro

syjskiego, jadący w misyi dyploniatycznój z P e

tersburga do Berlina.

P. Kronenberg nabył Gazetę C(odzienną, mówią

tu, że Kraszewskiemu zaproponował nowy wła

ściciel naczelne redaktorstwo. Jeśli przyjmie, odro

dzone to pismo byłoby ważnym organem pod

wielu względami.

W dziennikach warszawskich widać od czasu

wojny włoskiói, wielkie zwolnienie cenzury w tra

ktowaniu wiadomości z teatru wojny.

Od tygodnia upały ciągłe, ogrody i okolice

m i a B t a przepełnione każdego wieczora tłumami ele

ganckiego świata; teatr tylko na Halce, Flisie i

Szlachectwie duszy bywa pełny.

Podróże do kąpiel i za granicę, prawie zupeł

nie tego lata ustały.

Poznań 30 maja.

W uzbrojeniach krajowych nastąpiła pewna sta

gnacya, czy to z powodu, żó ,zamierzone dotąd,

już uskutecznionemi zostały, czy z innych —

niewiadomo, dość, że nawet łatwiój uwalaiają już

pod broń zaciągniętych niż w pierwszój chwili.

W przeszłym tygodniu odbyły się dwudniowe

narady władz Towarzystwa kredytowego wespół

z delegatami, którzy w konferencynch w tym przed

miocie w Berlinie odbywanych, udział brali, ce

lem rozebrania ostatnich propozycyj, mających

przywieść do skutku połączenie instytutów da

wnych z nowym. Na nieszczęście, rezultat tych na

rad musiał wypaść negacyjnie, propozycyę te

Iprzyjętemi być nie mogły bez ofiar, których od

iprowincyi wymagać nie v olno, lak cnateryalnycb,

jak i moralnych—ł a pomimo tego-nie trzeba tra

cić nadziei, że ostatecznie rząd królewski zamie

rzone to połączenie na słuszniejszych zasadach do

skutku przywiedzie; nowy bowiem instytut wyra

źnie nie ma w sobie żywiołów życia, deprecyacya

jego papierów jak najzupełniejsza — a ostatecznie

chodzi o byt materyalay nietylko polskich, ale

jeszcze więcój może nowych niemieckich właści

cieli ziemi; niemożna więc przypuszczać, sżeby

przeznaczono te majątki na zniszczenie, by tylko

zadoeyć uczynić pewnym miejscowym niechęciom,

lub źle zrozumianój gorliwości.

W Księstwie pojawiają się symptoma knowań

pokątnych doradzców, działających w celu niepo

kojenia umysłów ludu w skutku wypadków euro

pejskich; pokuszono się i spokój uczniów gimna

zyum Maryi Magdaleny zakłócić szerzeniem w kla

sach publikacyj zakazanych. Ale tak między u

czniami rzeczonego gimnazyum, jako i między lu

dem naszym zachętki podobne rozbijają się zu

pełnie o zdrowy sąd publiczny, i poczytano je za

następstwa działań wiadomych i już poczęśc,i wy

krytych. Organa prasy naszój silnie o tóm ostrze

gły publiczność naszą. Zdaje się jednak, że za

miar niepokojenia więcój usposobione, czy więcój

przerażone znalazł umysły śród ludności niemiec

kiój, pochopniejszój tu w kraju do niepokojenia

się, a czego początkiem była owa głośna petycya,

jakoby dwoma tysiącami podpisów stwierdzona,

w którój liczbie, by wam dać miarę jak się listy podo

bne składają, był np. podpisany kachał żydowski je

dnój mieściny w imieniu przeszło 400 członków gmi

ny żydowskiój, która dotąd niewie, i e w takiój licz

bie in corpore w tym akcie figuruje. O ile wiemy,

deputacya, która tę petyoyę u stóp tronu złożyła,

najzimniejszego doznała przyjęcia i surowe usły

szała słowa od tych, dla których poparcia cała

rzecz ukartowaną została, i od których w celach

osobistego konserwatyzmu wyszła.

Zamierzony obiad na cześć deputowanych nie

przyjdzie do skutku, na wyraźne prośby i żądania

tych, których uczcić choiano, z powodu, że chwilę

obecną nieodpowiednią bu temu znajdują.

Teatr polski zawsze licznie bywa uczęszczanym,

ale na nieszczęśliwój jest pochyłości co do wyborn

sztuk, bo zamiast nam dawać wyłącznie o ile mo

żna oryginalne utwory, w obeo których krytyka

nawet więcój bywa do pobłażania pochopną, każe

nam słuchać tłómaczeń lichych sztuk francuskich i

niemieckich, ani uczuciom naszym i potrzebom, a

niekiedy i skromnym zasobom artystycznym tea

tru nieodpowiadajecych.

Temi dniami wice-rektor gimnazyum katolickie

go pan Rymarkiewicz i nauczyciel Szwemiński,

otrzymali tytuł profesorów.

Fotografie pomnika Mickiewicza rozchodzą się

setkami w bardzo dobróm odbiciu; obmyślono

fundusz celem utrzymania plantacyj w okół po

mnika, jakotóż fundusz na coroczne żałobne nabo

żeństwo w dzień śmierci wieszcza.

W kilku obolioach Księstwa snadły znaczne

grady i wielkie sprawiły klęski. Handel wszelki

w nnjzupełniejsrój stagnacyi, tak dobrze wełny,

którój jarmarki za dni kilka się rozpoczną, jako

tóż zboża — stąd brak pieniędzy ogólny.

Paryi 28maja. .

D. Pewna Polka która opuściła Paryż temu

dwa miesiące, mówiła m i, że chętnieby spóźniła

o kilka tygodni wyjazd, byle tylko mogła być

pewną, i e doczeka się posiedzenia akademii fran

cuzkiój na którym będzie przyjmowany Juliusz

Sandeau. Byłem onegdaj na tóm posiedzeniu i

mogę zaręczyć, że odczyty powiedzianych mów

więcój mi sprawiły przyjemnością niż słuchanie

ich połączone z rozmaitego rodzaju drobnemi ale

nieprzyjemnemi przeciwnościami. Gdyby nie przy

mus obowiązku towarzyskiego chętnie byłbym się

uwolnił od tój mozolnój służebności. Posiedzenia

akademii na których przyjmowani bywają uro

czyście nowo wybrani członkowie, składają się

zawsze z jednego i tegoż samego programatu.

Wybrany przemawia chwaląc zmarłego po któ

rym następuje. Prezydujący wita wybranego oce

niając jego zasługi, rozbierając jego dzieła. Około

tvch dwóch zadań wiruje cała potęga dwóch in

telligencyj celem wydostania się z chaosu powta

rzań i utorowania nowój choćby drożyny na polu

zręcznój i wytwornój literackiój grzeczności. Są

to jakby turnieje w których obecność przeszłości

hołd oddaje i zarazem zadatek od przyszłości

bierze.

Dosy ć jest trudno i coraz trudniej odznaczyć

się mową akademiozną. Groźba powtarzań, oba

wa czczości, wiszą po nad głową występujących

jakby mieoze Damoklesa. Panowie akademicy

w ostatnich dziesięciu latach dla ulżenia brzemie

nia odpowiedzialności, zwykli byli pozwalać so

bie ironii politycznój. Ironia jest doskonałą po

krywką nawet błędu pozornie ubarwionego a cze

mużby nie miała posłużyć za przyprawę prawdy

jasnój ale na nieszczęście podstarzałój. Ironia wła

śnie przyrównaną być może do soli i innych pod

ni"t smaku przyrodzonego. Tą razą panowie San

deau i Vitet tego środka chwycić się niechcieli.

Pierwszy to raz rząd cesarski nie może się uża

!.rn?RACEO-ARTISTTCm.

WYKONANIE ŻYCZEŃ ZAPISU

Konstantego Świdzińskiego.

D-_pi

listopada

bl’8k.°, ,at? w Kijowie (dnia 29go

stanty Świdziń,w " e°’Ó8ł aię do wieczności K on

cie obywatelskim 8zan°waoy w kraju, w ś_wie

najobszerniejszy

W8zakie Imie J?^°

d ą- na niewielki ?r0.zKło8 Przed Bam(ł

koniec, zrobił zapi8

zbbż,W 8,ę

trudem i nakładem z n !L a K° w ciągu życia_,

Popisów , legował ALU J°ne zbl0rv

rki.mu margrabiemu t f c " f \ Welopol

tłwuiąc mu zupełna wnj? ac??Myszkowskich, z ° -

ti.kP.- SY,:ir;r,6"i,,i7ohibi o -

f r przezemnie majątku

^^izau,ie,czyligdzietoTe,nądz.Wme’

K’IT’4

s".

w,.

za piękną tradycyą dawnych mężów, miłośników

oświaty, obdarzał naród skarbami nauki, a ncdto

uposażył je funduszem mogącym ich byt i rozwój

zabezpieczyć na przyszłość. Sam ten. fakt tak pię

kne dający świadectwo o powinnościach obywatel

skich pojętych w najwznioślejszóm znaczeniu, roz

budził po dziennikach liczne pióra, iuż to ocenia

jące ważność zapisu, już poddające się nadziejom

utworzenia zeń potężnego naukowego zakłada, na

użytek powszechny, jak biblioteki publiczne i mu

zea, a utworzenia w stolicy kraju, w Warszawie.

Tym sposobem rozłechtany entuzyazm dla przy

szłego zakładu mającego w pewnym względzie

zastąpić dawne Towarzystwo przyjaciół nauk z jego

zbiorami i księgami, czuł się niebawem przerzu

cony na inne pole sporów sądowych. Też same

dzienniki zaczęły donosić o, wynikłym procesie m;ę

dzy rodzeństwem Koust. Świdzińskiego, a uniwer

salnym jeg o legataryuszem margrabią Wielopol

skim — z czego poszło, że utarczki wojny prawni

czój zaczęły napełniać kolumny dzienników. Rzecz

osobliwa, iż przed sporem, w ciągu sporu, i po

nim pisma peryodyczne warszawskie, tym razem

zgodne ze sobą, wymierzyły ciosy podejrzeń co

do ozystośoi zamiarów spadkobieroy, i meprzesta

wały domagać się, aby zbiory po śp. świdzińskim,

zamienione na zakład publiczny nie gdzie indzićj

tylko w samćj Warszawie umieszczone zostały.

Oburzano się na margrabiego, że pilnując ściśle

punktów testamentu Świdzińskiego jako jedynie

ważnego, obowiązującego dokumentu, wyłączał nie

autentyczne i nielegalne listy, którym przypisać

chciano legalność kodycylów. Na tćj to nieuzasa

dnionój podstawie szermowano przez parą lat, po

jąc opinię widokami bnratoryi naukowój, złożpnój

z mężów zaszczyconych niegdyś zaufaniem Świ

dzińskiego, a obradnjącćj i pracującćj w celach

nauki; słowem usiłowano zapisowi Świdzińskiego

nadać charakter publicznego zakładu, oo w rze

czy samćj byłoby bardzo dla kraju korzystne

przez rozbudzenie umysłowego ruchu i skoncen

trowanie sił w jednćm ognisku. Lecz w obeo zna

nych kolei przez jakie przeszło dawne Towa

rzystwo przyjaciół nauk, i Zakład Imienia O sso

lińskich— oględne doświadczenie troskliwych o los

Zbiorów po Świdzińskim, kazało wątpić o zba

wiennych skutkach. Szczególnićj sam spadkobier

ca, na którym największa odpowiedzialność c i ą -

S , wątpił w trwałość tćj formy publicznego za

adu| i stosująo się ściśle do woli zmarłego

przyjaciela, uznał iż zbiory to, daleko większego

bezpieczeństwa używać mogą pod strażą ordyna_

tów Myszkowskich. Rękojmię trwałości zapisu Świ

dzińskiego, już z myśli testatora podaje familij

ny niegdyś Myszkowskich dziś Wielopolskich fi

deikomis, do którego go spadkobierca, za uzyska

niem najwyższój koncesyi chciał przywiązać. Aby

zakład utrzymał się w stanie kwitnącym i z po

żytkiem dla nauk. widział margrabia le_pszą gwa

rancyę w moralnój odpowiedzialności historycznie

świetnego rodu, niemniój w snm.ennóm dopełnie

niu honorowego długu, niż w nadzorze opiekuń

czój rady; dla tego tóm s.lmój wyrzekł _w sądz.ę:

Głos Świdzińskiego w testamoncie brzmi dla mnie

”owóm rzymsk!óm wyrażeniem niebezpioozeństwa,

”jak gdyby wolał: Vide ne r es mea alujuid delri—

Imenti capiał. Tą dyktaturą przyjaźni i zaufania

”z nikim się niepodzielę.a

Co do miejsca umieszczenia biblioteki i zbiorów

różne też po dziennikach objr.wiano zdania. Jedni

twierdzili, że zbiór Świdzińskiego li w tenczas sta

nie się użytecznym, jeżeli umieszczą g o w War

szawie w zakupionym na ten cel gmachu, i opi

nia prasy cisnęła z tój strony spadkobiercę; dru

dzy wzniecali obawę, iż murgrabia śc’śle przc-

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu