Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 625 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

iJer 193.

Kraków 25 Sierpnia — Środa.

Rok 1869.

Czas wychodzi codziennie wieczór (wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne).

Numer pojedynczy w Krakowie i we Lwowie kosztuje 10 centów,

Prenumerata wynosi:

?.5r

**j r

* *c,M

do Prus i Rzeszy niemiec.

tal. 16 sgr. 20

tal. 4 ser. 5

tal. 1sgr. 15

" S Stóhf«

lrau-108

’

fran. 27

fran. 10 g

« BeIgnWłochi Szwajcary «

«80

Łlsty z

jpzzesy*anf być winny fra n co do Administracyi «Czasu° -

Cisty reklamacyjne

mezapiec.ętowane me ulegają frankowaniu. -

l.istów niefrankowanych nie przyjmuje sie.

Ilęhopism a nadsyłane Redakcyi1, nie zwracają się i niszczone będą.

Prenumeratę przyjmują s

WKrakowie: Bióro Administracyi «Cz a s u ° przy ulicy Różannej w domu pod L. 423

tudzież wszystkie Urzęda pocztowe austryackie.

Ogłoszenia (inseraty) wszelkiego rodzaju, przyjmują się za opłatą: za miejsce wiersza drobnego(petit)

za jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za opłatąnaleźytości stęplowej

po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia. Wypłata w Krakowie.

Prenumeratę i Ogłoszenia przyjmują: weLwowiewAjencyi «Czasu° p.Aleks. Piątkowski

przy placu Katedralnym pod L. 31. —W Wiedniu p. A . O p p e lik Wollzeile 22. —Na Francyę i Anglię

w Paryżu Wny pułkownik Wincenty Raczkowski, Rue du Pont de Lodi Nr. l - Zaś tylko ogłosze

nia w Wiedniu «Neumarkt Nr. li,° w Hamburgu, w Frankfurcie n. M

., w Berlinie, w Lipsku i Bazylei

(Szwajcarya) pp. Haasenstein A Vogler - w Berlinie p. A . Retemayer i p. Rudolf Mosse, Fried

richsstrasse Nr. 60 - w Frankfurcie nad Menemp. G. L . D a ub e A Comp. -

w Lipsku p. Henryk

Engler —wWrocławiu p. Jenke Bial A Freuna.

yaätoas»äisa»

OGŁOSZENIE PRZEDPŁATY.

W Krakowie: na miesiąc Wrzesień . . złr. 2

Z przesyłką pocztową w Pań

stwie austryackiem na miesiąc

(S Y r z e si eń ......................................... złr. 2 c. 25

Września do końca Grudnia « 8 ,, -

M?aków 34 sierpnia.

Na pytania, któreśmy sobie zadawali przed

kilką dniami: jaką była polityka delegacyi,

która z upadkiem posłów lwowskich miała

upaść? i jaką jest owa ,,myśl nowa ożywia

jąca większość umysłowa? otrzymaliśmy od

powiedź:

Co do pierwszego, że:

Smiesznem jest, jeżeli kto nieckce zrozumieć,

jaką politykę prowadziła dotychczas delegacya na

sza w Wiedniu pod przewodnictwem p. Ziemiał

kowskiego. Była to polityka ministeryalna, której

wcale nie szło o wywalczenie koncesyj zgodnych

z zasadą rezolucyi sejmu lwowskiego, lecz o utrzy

manie konstytucyi grudniowej w całej sile i pod

porządkowanie jej interesów _kraju. Gd istnienia

konstytucyi grudniowej nie zależy istnienie i siła

Austryi, lećzp rzeciwnie, naszem zdaniem, potęga

Austryi zawisła od zmian w konstytucyi, w duchu

potrzeb pojedyńczych ludów. Delegacya więc na

sza z p. Ziemiałkowskim na czele, przyczyniła się

raczej do osłabienia, aniżeli do wzmocnienia mo

narchii.

Jest to wielki błąd utrzymywać, jak oby siła

monarchii zależała od armii, za powiększeniem

której głosowała nasza delegacya, bo siła pewnego

pań stw a nie zależy od armii, ale od wewnętrznych

zasobów s ił ludności, tkwiących w swobodnym roz

woju czynników produktywnych moralnego i m ate

ryalnego dobrobytu.

Co do drugiego:

Nowa myśl polityczna ożywająca większość u

mysłów polega na tem, aby nie popierać konsty

tucyi grudniowej, która jest wprost przeciwną in

teresom swobodnego rozwoju ludów, lecz nato

m iast legalne żądanie pojedyńczych krajów koron

nych, przedewszystkiem Galicyi. Rzecz niepojęta,

iż są ludzie, którzy tego nie rozumieją.

Co do pierwszego, łatwo

to napisać, ale

trudniej byłoby dowieść. Może to je st śmie

sznością, ale przyznajemy się do niej chętnie,

iż nie możemy widzieć w polityce delegacyi

polityki ministeryalnej, to jest takiej, której

chodzi tylko o utrzymanie konstytucyi gru

dniowej, skoro przeciw niej wotowała; której

nie chodzi o wywalczenie koncesyj w duchu

rezolucyi, skoro nie było innych usiłowań

jak żeby ją przeprowadzić. Delegacya nie

podporządkowała interesów kraju pod kon

stytucyę, ale podporządkowała je, jak należa

ło , sprawie o obronie monarchii, o tyle, że

nie zrobiła tej sprawy polem targów o re

zolucyę. Któż kiedy w delegacyi mówił lub

działał, aby go oskarżać miano, że siła Au

stryi polega na konstytucyi grudniowej. De

legacya chciała w niej zmian, jak kraj cały;

za zmianami walczyła, gdy ją tworzono; prze

ciw niej wotowała, a potem popierała rezo

lucyę. To są fakta. Łatwo sobie samemu

stawiać wiatraki, aby potem z niemi wojować.

Takiem i wiatrakami są twierdzenia: ,,że siła

Austryi zależy na zaspokojeniu potrzeb poje

dyńczych ludów" itd. To stare i oklepane do

przesytu, powtarzane od lat wielu. To nie

«zdanie nasze", ale zdanie każdego co m y

ślał i pisał w Galicyi od lat wielu. Wiatra

kiem także takim i również starym: ,,że siła

monarchii nie zależy od armii." N ikt tego

nigdy nie utrzymywał; ale do obrony Austryi

potrzeba armii, to również wiadome, i dla

;ego delegacya za Wehrgesetz wotowała, i nie

argowała się, bo w obronie Austryi obronę

oraz kraju widziała. Rzecz niepojęta, powie

my nawzajem, iż są ludzie, którzy tego ro

zumieć nie chcą.

Co do drugiego: jeżeli to ma być owa

«myśl nowa ożywiająca większość umysłów"

aby nie popierać konstytucyi grudniowej, lecz

)opierać legalne żądanie pojedyńczych kra

jów koronnych, to zaprawdę domyślać się

tego niemogliśmy, bo to takżenie nowość:

to kierunek, na którym widzimy kraj cały

nie od dzisiaj, ale od chwili jak zapadła

konstytucya grudniowa, a nawet o wiele

pierwej legalne popieranie żądań autonomicz

nych było ,,myślą ożywiającą większość u

mysłów".

Myśl ta była nowa w 1860, ale

nie teraz.

Lecz nie bylibyśmy nawet podnosili tej o

mówionej sprawy, gdyby nam nie przyniosła

wczoraj P re ss e wiedeńska artykułu z napi

sem; ,,Delegaci galicyjscy". Dowiedziawszy się

świeżo, że «polityka delegacyi jest ministe

ryalną", a wiedząc, że zasiada teraz w W ie

dniu ,,z p. Ziemiałkowskim na czele", byli

śmy przekonani, że w organie wiedeńskim,

który, jak wiadom o, z ministerstwa bierze

natchnienia, wielkie wyczytamy dla delegatów

pochwały. Tymczasem przeciwnie. P r e s s e tak

dalece z owej ,,ministeryalnej polityki" na

szej delegacyi niekontenta, że już grozi Po

lakom i Galicyi podniesieniem podatków. Gnie

wa się na samoistność delegacyi polskiej tak

w Reichsracie, j a k w delegacyach wspólnych,

i pisze jakby, zaprawdę, w tej chwili namó

wioną: «Ten stan rzeczy (co do delegacyi

polskiej) jest nieznośny. Zrobiono Polakom

wszystkie możebne ustępstwa, aby ich tylko

dla konstytucyi pozyskać: n i e udało się

Ponieśliśmy dotąd Polakom wielkie materyal

ne ofiary; leci i te n ie zdołały skłonić

Polaków do otwartego bezwzględnego przy

łączenia się do konstytucyi i do Rady pań

stwa. Na przyszłość ma być Galicya trakto

waną jak każdy inny kraj". N ie zadowolniła

więc, jak się zdaje, P r e s s y polityka ministe

ryalna delegacyi, ani też usiłowania przez nią

łożone, aby utrzymać konstytucyę grudniową

Pressie chodzi o to, że w sprawie subwen

cyi Lloyda jest obawa, jak pisze, aby dele

gowani polscy nie głosowali z delegacyą wę

gierską i nie przechylili większości na stronę

tej ostatniej. Nie będziemy się wdawać w tę

sprawę, którą już sprawozdawca nasz z czyn

ności delegacyjnych dostatecznie o mó wił,

jeszcze o niej pisać będzie. Ale nie możemy

pominąć bez przypomnienia P re s s ie , że jeżeli

Galicya mniej milionami przyczynia się do

finansów państwa niż inne kraje koronne, niż

Dolna Austrya, którą za przykład stawia, to

nie Galicyi zaiste w tem wina. Nie jej wina

że była traktowaną wiek cały po macoszemu

że zaniedbano ją zupełnie, że biórokracya

wszystkie z niej pochłaniała dochody, że prze

mysłu nie rozwinięto, zgoła, że miała taki

zarząd, jak wiemy. Z Dolną Austryą i wszy

stkieroi innemi krajami inaczej się obchodzo

no. Dajmy więc pokój gniewom i groźbom

jeżeli Galicya ma być traktowaną jak każdy

inny kraj, to ją należało zawsze tak trakto

wać jak inne kraje. Teraz byłoby to tylko

dorzucić nową niesprawiedliwość do dawniej

szych, a myśl taka może powstać jedynie w ko

umnach rozgniewanego dziennika, ale nie w

rządzie, który wie dobrze, jakieby następstwa

miało podobne postępowanie, bo jeżeli w ja

dej sferze, to, w finansowej i podatkowej, to

co niemożliwe, jest więcej niż szkodliwe, bo

zgubne.

Od autora uwag o wyborach zamieszczo

nych w sobotnim numerze m-rizego pis m a o

trzymujemy następujące pismo:

Łatwe do określenia są nasze potrzeby, jasne

stanowisko jakie nam wskazuje interes polityczny

narodowy; ale chaos i odmęt panuje w drogach

i dróżkach, środkach i środeczkach, jakie nam u

stawicznie i ze wszech stron przedstawiają, i choć

iy były tylko nicowaniem dawno wypowiedzianych

myśli, choćby na urojonych i pozornych różnicach

się opierały podają je jak nowe programata, jako

)unkta zwrotne dla polityki narodowej, ci którzy

tanim kosztem pragnęliby uzyskać brevet d’inven

tion w dziedzinie narodowego działania.

Prostota jak wszędzie tak i w polityce jest ce

chą głębokości. Wszystko co tylko sztucznie skom

)inowane, co się na półśrodkach i półróżnicach

opiera, lub środki za cele stawia, sprowadzać m u

si chwiejność działania, zamięszanie pojęć, rozbi

cie jedności na zewnątrz (bo o tę mi tylko chodzi,

nie będąc wcale zwolennikiem sztucznćj jedności

wewnątrz).

Mamy świetne p rzykłady tej prostoty działania

politycznego, tej wytrwałej jedności na zewnątrz

wobec przeciwników, tej prostoty nakazującćj po

szanowanie nawet u wrogów, tej stałości w postę

powaniu i wytrwania w obranym kierunku, od któ

rego w ciągu lat kilkunastu nie okazała się nigdy

potrzeba odstąpienia lub zboczenia choćby n a krok;

świetny i godny naśladowania ten wzór i precedens

przedstawia nam reprezentacya W. KsięstwaPoznań

skiego w Berlinie.

Powie mi kto, że program tam łatwy był do

postawienia, a kolej wytknięta sama prowadziła

posłów polskich w Berlinie, a to dla tego, że tam

zadanie było natury ujemnćj, że wobec jawnego

przeciwnika i nieprzyjaciela narodowości naszej,

snadno było reprezentować sprawę pognębioną,

czynną stawiać opozycyę w nieustającej protesta*

cyi; lecz o wiele trudniej przychodzi wytknąć je

dnolitą drogę wobec utajonych przeciwników i w

sprawie państwa, którego interes z naszym intere

sem t ak są połączone; zgoła, że łatwiej konse

kwentnie utrzymać się na stanowisku odpornem i

negacyjnem, niżli spełnić posłannictwo dodatnie i

twórcze, a takie nam przypadło w udziale przy

wielkim procesie przeistoczenia monarchii rakuskiej.

Najzupełniejsza prawda, odpowiem na ten zarzut;

łatwiejsza droga negacyi niż afirmacyi, czynnego

protestowania niż zatwierdzenia, zwłaszcza dla

tych, których szkoła nieszczęść, nieprzerwany łań

cuch prześladowania i gnębienia wychował i przy

uczył do negacyi, dla tych, którym zawsze była od

jętą możność dodatniego działania, a otwartą dro

ga oporu. Najlepszym tego usposobienia dowodem,

że u nas do dziś duia mierzą zasługi wobec oj

czyzny długością lat przepędzonych w więzieniu

lub na wygnaniu, patryotyzm według stopnia skom

promitowania się wobec władzy. Lecz edukacya

taka negacyjna j est szkodliwą dla ch arakteru naro

dowego, a wcale niezgodną z interesem i położe

niem naszem, wobec Austryi. Nawet t a reprezen

tacya nasza w Berlinie uznała szkodliwość tego

kierunku, i choć nie przestała protestować przeciw

nadużyciom administracyi i policyi pruskiej, lub

przeciw uchwałom parlamentów niemieckich w

Frankfurcie 1848 i w Berlinie 18G7 wcielającym

nasz ą dzielnicę do wielkiej germańskiej ojczyzny,

wszelako nie zstąpiła na chwilę z ubitćj drogi ja

wnej i czynnej opozycyi na drogę biernej opozycyi

wiodącej koniecznie w naszem położeniu na ma

nowce pokątnych agitacyj. Reprezentacya polska

w Prusiech wzięła udział zarówno w parlamencie

frankfurckim j ak i w nowo utworzonym p arlam en

cie związku niemieckiego ku lepszćj obronie i za

twierdzenia praw narodowych. Niepomijała nigdzie

europejskiej trybuny, do przedstawienia krzywd

naszych.

W Galicyi polityka abstencyi, za którą i wasz

dziennik przemawiał 2go m arca, musiałaby wycho

dzić z innego założenia, nie protestacyi narodo

wej, ale zatwierdzania pewnego systematu państwo

wego, jakim j e st federacya. Lecz niech powiedzą

ręką na sercu zwolennicy abstencyi w obecnej

chwili, czy zdołają i zechcą krajowi wprowadzone

mu na drogę abstencyi i biernego oporu, drogę tę

nacechować tym charakterem dodatnim, że chce

my silnej Austryi, t ą myślą, że pierwszem dziś

polskim interesem je st wzmocnienie monarchii, czy

zdołają uchronić społeczeństwo od powrotu do tćj

fazy życia narodowego, która nam zjednała u bió

rokracyi austryackiej tę nazwę tak sprzeczną z du

chem narodowym stronnictwa wywrotu ( Umsturz

partei)?....

Czyliż dzisiaj czytając rozprawy towarzystwa de

mokratycznego lub szumne manifesta jego organu,

nieprzypomina się ta nazwa, która gdy ją zasto

sowywano do ogółu patryotycznego obywatelstwa

w kraju, tylko ironiczny uśmiech wywoływać m u

siała? Nieprzypominaż tej nazwy, nader nie li

czny choć natomiast bardzo głośny zastęp ludzi

przeczących wszystkiemu, miotających się mniej

na zachcianki centralistyczne rządu niżli na jego

koncesye, skorszych zawsze rzucać się n a swoich

i szarpać ich sławę, niż wystąpić przeciw rzeczy

wistym wrogom narodowości, ten zastęp, którem u

acz on maluczki, należy się nazwa stronnictwa, bo

jest oddzielony od całego obozu narodowego, st a

wianiem wyżej pewnych swoich tendencyj nad do

bro kraju, a pojmowaniem patryotyzmu w niena

wiści rodaków, zastęp ten czy stronnictwo,. które

brać należy w rachubę tylko jako czynnik agita

cyjny?.’. .

Po za nim ogół poważnej i patryotycznej opinii

kraju, mający instynkta prawdziwego interesu na

rodowego, rozbity w obecnej chwili. Do tego rozbicia

przyczynia się wielce, że miasto trzymania się jednej

wytkniętej drogi na wzór naszych przedstawicieli

w B erlinie, uwodzimy się ustawicznie majakami

nowych programatów.

Nie chciałbym do kategoryi tych uwodzących się

zaliczyć tworzącego się klubu rezolucyonistów. Owszem

radbym w nim widzieć siłę przeciwstawianą jedy

nemu ognisku agitacyi politycznej, jakiem jest to

warzystwo demokratyczne. Wszelako ani z p rogra

matu, ani ze składu dotychczasowego nic o przy

!szłym kierunku tego klubu wywnioskować się nie

da. Erogram bowiem nie krępuje go wcale, a ze

składu klubu wnosićby tylko można, że opinie za

łożycieli mają się tam równoważyć.

P rzyznam się, że w mojej okolicy nazwa klubu

rezolucyjnego nie bardzo pociągała, bo choć obrona

rezolucyi i wytrwanie przy niej jest dzisiaj konie

cznem, wszelako tutaj podzielają więcej opinie w

broszurze ks. Jerzego Czartoryskiego wypowiedziane

i wcale za niezmiennością rezolucyi nieobstają, wię

cej u nas tajnych federalistów niż jawnych rezolu

cyonistów. Wszelako już sam program klubu ten

wzgląd usuwa, bo wcale nie stawia rezolucyi, jako

ostatniego słowa, ale tylko chce dalszego działania

w duchu tych zasad, które kierowały sejmem przy

uchwale rezolucyi.

Nie więcej przeto światła rzuca nazwa jak pro

gramat klubu rezolucyonistów, z którym na jednym

punkcie zgodzić się należy, że j e st przeciwnym

wnioskowi Dra Smolki. Nieunikniony tu antagonizm

z towarzystwem demokratycznem, ale aby zwycięsko

z niego wyszedł, potrzeba, aby klub nie chwytał

się półśrodków i półdróżek, któreby musiały sto

pniowo prowadzić do wniosku Smolki, ale przyjął

tę jednę jasną, prostą, jedyną, istotną zasadę i

drogę, która w przeciwnym prowadzi kierunku.

Stając na połowicznem stanowisku będzie zawsze

popychanym i ciągnionym przez swego przeciwnika,

jak zawsze z wszystkiemi experymentami środko

wych i białych stronnictw u nas bywało, lub ćo

gorsza klub rezolucyonistów musiałby się puścić

z towarzystwem demokratycznem na wyścigi i dalej

gnać niż sam poseł Smolka prowadzi.

KORESPONDENCYA CZASU.

K rakó ’w 24. sierpnia.

(K. K .) (W sprawie projektu szkół realnych)

P rojek t organizacyi szkół realnych, uchwalony

na podstawie wniosków D ra Czerkawskiego przez

komisyę we Lwowie, ma być tegorocznej kadencyi

sejmowej przedłożony. Pożądaną byłoby rzeczą,

aby nad kwestyą takiej doniosłości otwartą zosta

ła dyskusya w publicystyce, w celu należytego wy

świecenia rzeczy i podania myśli, któreby obradu

jącym w Sejmie w pomoc przychodziły. Komu

sprawa tak ważna na sercu leży, powinien wspie

rać ją światłem zdaniem, i takowe publicznie, pó

ki pora, objawiać, zamiast krytykować po niewcza

sie to lub owo, co sejm w tym względzie u

ckwali.

Po gruntownem zbadaniu i wszechstronnem roz

ważeniu ważnej tej sprawy przez ludzi fachowych

w kraju, będzie ją mógł sejm dojrzałej poddać roz

wadze, i uchwalić plan przeobrażenia szkół real

nych taki, jakiby potrzebom naszego kraju i wy

maganiom teraźniejszej cywiłizacyi zadość czynił.

W projekcie uchwalonym przez większość Komi

syi n a posiedzeniach we Lwowie zauważamy ustę

py, na które zgodzić się nie możemy. Nie wcho

dząc w rdzeń projektu, na który zresztą w arty

kule wstępnym Czasu Nr. 190 zwrócona była słu

sznie uwaga, podnoszę tu jeden ustęp, orzekający

o promocyach uczniów. W edług projektu uchwalo

nego mogliby uczniowie w każdym z trzech od

działów bez względu na postęp w przedmiotach

przechodzić z kursu niższego do wyższego, i mie

liby dopiero po ukończeniu całego oddziału skła

dać egzamin w celu uzyskania promocyi do od

działu wyższego. Pojmujemy doniosłość wolności

uczenia się, lecz nie możemy jej pojąć u dzieci od

lat 9 do 14, którym, z małym wyjątkiem, nauka

wydaje się ciężarem, które przeto potrzebują za

chęty i bodźca do uczenia. Usposobienie dzieci w

tych latach więcej jest skłonne do zabawek, ani

żeli do poważniejszej pracy; jeżeli więc będą wie

działy, że i bez pilnego p rzykładania się do nauk

przejdą do kursu wyższego, będą się w kursach

uiższyeh zaniedbywać, i tłomaczyć sobie, że się

zabiorą do pracy przed egzaminem, i powetują w

krótkim czasie to, co w latach poprzednich zanie

dbały. A przecież wiele prawdy zawiera w sobie

przysłowie ,,co masz zrobić dzisiaj, nie odkładaj

do jutra.11

Zachętą i bodźcem do nauk są niewątpliwe pro

mocye roczne z klasy do klasy. Młodzież powodo

wana ambicyą, aby roku nie stracić, obawiająca się

niezadowolenia i karcenia rodziców, zmuszoną j est

w każdym roku przykładać się do nauk, pracować

jednostajnie, i nie pochwytywać nauki nagle i do

rywczo, dla tego tylko, aby egzamin złożyć. Nauki

nagle i dorywczo nabytej zapomina się prawie tak

prędko, jak się jej nabyło. Wprawdzie m a temu

zaradzić środek, aby w każdym następnym roku

naukę z poprzedzającego powtarzać, uzupełniać i

rozszerzać; metoda ma więc być tak urządzona,

aby uczeń wszystkiego nauczył się w szkole. O ile

jedn ak w tym względzie doświadczenie uczy, twier

dzić można, że uczeń, zwłaszcza mniejszych zdol

ności, bez samodzielnej i powolnej pracy w domu,

żądaniom szkoły nie odpowie; a życzenie, aby mło

dzież wszystkiego w szkole się nauczyła, i w do

mu pracować nie potrzebowała, pozostanie zawsze

tylko pięknem życzeniem.

Uczniom, zwłaszcza początkującym, przychodzi

z trudnością zrekapitulować przedmiot z jednt

półrocza, dlatego obecnie w ginmazyach zdawai

z całego półrocza niema miejsca; cóż dopiero m

wić, gdy uczniowi dwunastoletniemu przyszło!

składać egzamin na raz z lat trzech. Obstanie przy

nim uczeń zdolniejszy, mierniejszych zaś zdolności

uczniowie, których przecież bywa przeważna liczba,

będą przepadali, a dobrze pojęta pedagogia w ła

śnie tych ostatnich pod troskliwszą brać powinna

opiekę. Rekapitulowania całości wymagać można

po uczniu dojrzalszym, a więc zupełnie zgadzamy

się na egzamina dojrzałości w końcu ostatniego

roku oddziału technicznego, podohnie j ak w gim

nazyach; przeciwni jednak jesteśmy usunięciu do—

Cięść literacko-artystyczna.

TYGODNIK PARYZKI.

Piętnastego sierpnia 1768 roku, e_dykt Ludwika XV

wydany w skutek ugody, zawartej w_ maju poprze

dniego roku z Rzeczpospolitą Genueńską — przy

łączył Korsykę do Francyi.

Piętnastego sierpnia 1769 r., w trzysta sześdzie

siąt pięć dni po ogłoszeniu owego edyktu czynią

cego Korsykę ziemią Francuzką, u rod ził się w

Ajaccio Karolowi Bonaparte i jego żonie Letycyi

(z rodziny hrabiów Colalto) syn, który przy chrzcie

otrzymał imię Napoleona. Nowonarodzonego poło

żono najpierw na kob_iercu przedstawiającym sceny

z Ilia d y, była to wróżba jego świetnej, bohatyr*

skiej przyszłości.

Tak mówi kronika urzędowa.

Kronika nieurzędowa, której echem pan Boullee,

twierdzi dokumentnie, źe Napoleon I przyszedł na

świat 1768 roku, na parę miesięcy przed przyłą

czeniem Korsyki do Francyi. Z tego wynika, że

Napoleon nie był Francuzem , lecz Włochem.

Pan Boullee w swojej broszurze, podającej tę

wiadomość Paryżowi przysposabiającemu _obchód

stu-rocznicy — um ieścił fotografię metryki wyda

nej przez proboszcza korsykańskiego, księdza Gaf

tori, gdzie wyraźnie napisano, że Karol Bonaparte

przedstawił dziecię płci męzkiej 7 stycznia 1768

roku i ochrzcono je imieniem Nabuliona. Taż da

ta urodzin stwierdzona jeszcze aktem małżeństwa

z Józefiną.

Później Napoleon ujmował sobie l at nie przez

kokieteryę, ale dla tego, że zmierzając do Cesar

stwa, chciał uchodzić za rodowitego Francuza.

Z tego powodu powtarzł przy każdej sposobności,

że się urodził 1769 r.,

w rok po przyłączeniu

Korsyki do Francyi. Późniejsze jego legitymacye,

wedle życzenia, wszystkie o rok naprzód posunięto.

Cóż to dow’odzi? Jeżeli Napoleon był Włochem,

tem większe ma do miłości Francuzów prawo, bo

rodzina jego odznaczała się w dążącej do niepodle

głości Korsyce miłością Francyi; jako jej zwolen

nicy Bonaparci z wyspy wygnani zostali przez pa

tryotów włoskich walczących pod wodzą P aola o)

pierającego się anneksyi. We dwadzieścia l at pó

źniej Napoleon Bonaparte, już kapitan artyleryi

francuskiej, z ram ienia rządu francuskiego przybył

pobijać korsykańskie powstanie - a że z Korsy

kanami nie łatwa sprawa, młody oficer z całą swo

ją rodziną zmuszony był uciekać do Francyi. Ztąd

krwawe słowo księcia Canino, który, kiedy raz

Napoleon rozgniewany zawołał, że wszystkie W ło

chy są zdrajcy, odrzekł z szyderczym uśmiechem:

non tutti, Buonaparte.

Kiedy rodzina przyszłego Cesarza siad ała w po r

cie Ajaccio na okręt, który ją miał wieść do F ran

cyi, pokazano Letycyi jej dom podpalony przez

powstańców. ,,Mniejsza o to! rzekła spokojnie: la

r iedificaremo p i u helia. (Odbudujemy piękniejszy).

Stało się jak powiedziała: dom odbudowany

ozdobnie wedle dawnego planu, nigdy nie wyszedł

z posiadania rodziny; teraz należy do Napoleona III

pełen starannie przechowanych pamiątek. Grób ro

dzinny Bonapartych znajduje się w pobliskim ko

ściele. Miejsce, gdzie spoczywa Leticya oznaczone

napisem: M aria-Letizia Bonaparte Bamolino, Mater

Begum . ° (Matka królów).

Cesarzowa Eugenia z synem ma właśnie piel

grzymować do tego grobu. My wróćmy do Paryża.

Dziennik Siećle, stający się coraz wyraźniejszym

organem niezadowolonych, przygotował Cesarzowi

na imieniny dość niesmaczną niespodziankę. W n u

merze z 15 sierpnia ogłosił Akt destytucyi Napo

leona Bonaparte, wydany przez senat w 1815 roku.

Dokument ten, poprzedzają uwagi następujące:

. Jubileusz przybywa zbyt późno. Legienda

napoleońska rozkruszona . . . a po pismach histo

ryków tegoczesnych nie ma nadziei, żeby się mo

gła odbudować na nowo. Przeszły czasy, kiedy n a

rody wielbiły zdobywców i morderców ludzi. Dziś

chcą pokoju, wolności i sprawiedliwości — tylko

tem u wdzięczni, kto im tych dobrodziejstw d ostar

czy. Napoleon I był potężnym wojownikiem, praw

dziwym ,,wirtuozem bitew" jak go zowie P ro udh o n -

nikt temu nie przeczy. Ale czy spełnił, jak był po

winien, swoje obowiązki głowy narodu, to rzecz in

na. W tym przedmiocie dekret składający go z tro

nu, wydany przez S enat pierwszego Cesarstwa, za

wiera sąd, którego pośmiertne bałwochwalstwo nie

przemoże."

Następnie ów dekret, a potem ten dopisek:

«W imie solidarności wiążącej pokolenia, która

czyni, że próby jednych są naukami drugich — co

Francya z 1815 roku, zrujnowąna, wyludniona,

zdeptana inwazyą, myślała o Napoleonie I-ym

toż samo myśli Francya 1869 roku, spokojna, p ra

cowita, zakochana w wymarzonej wolności." n Casła -

gnaryf

Za daną amnestyę, ani Bóg zapłać! Najlepszy

to dowód, czego chce ta opozycya, która na złe i

dobre ma jedne tylko słowa, nagany i potępienia.

Amnestya ogłaszana w dzień imienin Cesarza

jest zupełna, obejmuje wszystkie zbrodnie i prze

stępstwa polityczne, wszystkie przestępstwa d ru

kowe. Amnestya kończy naturalnie rozpoczęte

śledztwo zawichrzeń Paryża. Sprawa ta przestając

być sądową, pójdzie teraz zapewne pod sąd Ciała

Prawodawczego — ono nakaże śledztwo — bo dla

spokojności publicznej należy wiedzieć co to była

ta Paryska ruchawka?

Mnóstwo cywilnych otrzymało dekoracye wojsko

we. Architekt Violet-le-Duc, i Cardaillac budowni

czy, zostali mianowani komandorami. Komedyo-pi -

sarz Wiktoryn Sardou i Teodor Labroust archi

tekt, otrzymali krzyże oficerskie. Kawalerami legii

mianowani: Meilhac (autor libretta księżny Gerol

stein), Gustaw Lemoin i Gondinet, autorowie dra

matyczni ; muzyk Boulanger; Mćriel dyrektor

konserwatoryum Tuluzy; Magnien dyrektor konser*

wa_toryum w Lille; Balthasar, Chevandier de Val

dfóme, malarze; Vervoitte kompozytor muzyki re

ligijnej ; Bagier dyrektor T eatru Włoskiego; Mo

reau administrator kompanii obmnibusów paryskich,

Crepinet architekt kościoła Inwalidów i grobu Na

poleona. Pomijamy mniej sławnych.

Feta odbyła się w Paryżu zwykłym porządkiem.

O szóstej rano działa Inwalidów dały znać o roz

poczęciu narodowego święta. Uboga ludność stoli

cy pospieszyła do m cryów i zakładó_w miłosiernych,

po rozmaitego rodzaju wsparcie, które w dniu tym

hojnie rozdają. Imieniny Cesarskie postawione pod

wezwaniem m iło sie rdzia , najpożądańsze są żeb ra

kom, którym t u rękę wyciągać wolno tylko 1 sty

cznia i 15 sierpnia.

Jest jeszcze druga klasa Paryżanów wyglądają*

jąca niecierpliwie ś. Napoleona: amatorowie bez

płatnych teatrów. Ci z uderzeniem północy rozpo

czynającej 15ty sierpnia, oblegają już gmach Ope

ry i Teatr Francuski. Zająwszy stanowisko, z go

dną lepszej sprawy cierpliwością, przez 12 godzin

znoszą zmęczenie, głód i senność, krzepiąc się na

dzieją wygodnego miejsca, gdzie spędzą parę go

dzin przyjemnych.

Tego roku duch swobodny objawił się nawet w

bezpłatnych teatrach: w Operze przedstawiono H u -

gonotów, w Teatrze Francuskim Wesele Figara.

O godzinie 9tej rano już lud wszechwładny na

ulicy: kuglarze h ałasują w budach — mieszczanie

z balkonów otrębują święto — ruch potrojony. Atoli

feta zaczyna się dopiero po południu.

Podczas kiedy władze cywilne i wojskowe sł u

chają mszy uroczystej, w Notre-Dame; te a tra otwie

rają podwoje; na Sekwanie rozpoczynają się wy

ścigi łódek; na wzgórzu Trocadero i placu Trono

wym, pantomimy wojskowe p ow tarzają wielkie czy

ny francuskich żołnierzy. Tak zwane M a ts de Co

cagnc, zręcznych wyzywają, a k ramy kupców j a r

marcznych kuszą przechodniów.

Chwila to najwięcej ożywiona festynu dziennego,

ale nie id_zie w porównanie z gwarem wieczornym,

z ożywieniem miasta w godzinach illuminacyi o

gmosztucznych.

Ognie sztuczne są od niepamiętnych czasów k o

r()ną monarszych imienin. We F rancyi dynastya

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction