Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 645 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 183.

Kraków, 13 Sierpnia - Piątek.

Rok 1875.

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

W H r a b o w l e i Administracya ,CZASU,11 księgarnia p. S. A. Krzyżanowskiego, handel Dworskiego,

tndzież wszystkie urzędy pocztowe. O g ł o s z e n i a (mseraty) przyjmują się za opłatą od miejsca wier

sza drukiem drobnym (petitowym) za pierwszy raz 10, za każdy następny raz po 5 cnt. ^ ’a i l e s ł a n e

(na 3 stronnicy dziennika) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cnt. za każdy raz. D o l ą c i e n l a

d o , , C z a s u * * (prospekta, cyrkularze, ogłoszenia i t. p.) przyjmnje się za cenę 1 za ’, od 100 egzempl. dla

zamiejscowych, a 50 c n t od 100 egz. dla miejscowych prenumeratorów. Przypadającą należytosc uprasza

sięnaprzód nadesłaćprzekazempocztowym. Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: wW ie

dniu p.A.Oppelik,Wollzeile29i w Pradze FerdinandstrasseNr. 38. Na Prancyę i Anglię

W Paryżu p. W. Raczkowski, Faubonrg Poissoniere Nr. 33. O g ł o s z e n i a zaś: w Wiedniu WaMschgassa

Nr. 10, w Hamburgu, F rankfurcie n. M., B e rlinie , Lipsku, B azylei (Szwajcarya) i Wrocławiu pp. Haasenstem

i Yogler; w Wiedniu F. Lob, R eichsrathsplatz N. 2. i R. Mosse S eilerstatte N. 2, R otter ft Com. Riemerg. 13;

W Berlinie, Ha/mburgu, Monachium i Norymberdse p. R. Mosse; w Frankfurcie n. M .p . G .L . Daube ft Com.

raków 18sierpnia.

o projektach Dra Kaiserfelda, nie

Wchodziliśmy w szczegółowy rozbiór, chcie

liśmy bowiem doczekać si§ ich końca. Ze sta

nowiska autora można było bowiem domyślać

si§, że nie pominie on sprawy centralizacyj

nej w rzeczy tak bardzo nadającej si§ do za

manifestowania swoichprzekonań. Jakoż wtrze

cim już artykule, wystąpił DrKaiserfeld z teo

ryą kompetencyi Rady państwa do urządzenia

antonomii krajowej. Nie zaprzeczamy wcale,

że pomysł autora opiera si§ na pewnej zasa

dzie, którą loicznie przeprowadza, przyznamy

nawet, że organizacya administracyi w ten spo

sób, jak to czyni Dr Kaiserfeld, przedstawia

znakomite korzyści wobec dzisiejszego systemn.

Według dzisiejszej organizacyi, zarząd wewnę

trzny składa si§, na wszystkich wyższych szcze

blach, z dwóch władz, których kompetencya

nie jest wcale jasno określoną, w skutek cze

go muszą one wchodzić ze sobą w kompro

mis, jeśli nie mają rywalizować wzajemnie.

Kompromis taki utrwala wprawdzie zgod§ or

ganów rządowych z autonomicznemi, z uszczerb

kiem jednak widocznym spraw krajowych; od

powiedzialność bowiem rozdziela si§ na obie

władze, żadna z nich nie cznje si§ powołaną

do działania i rzeczywiście od jej woli zawi

sło, co i kiedy chce nceynić. Ztąd pochodzi,

że stałego, systematycznego kierunku w ad

ministracyi naszej szukać niepodobna, nie ma

ona bowiem jednolitości w działaniu i kiero

wnictwie.

Dnalizm ten pozornie tylko ginie

w organizacyi gminnej, gdyż gminy również

posiadają samoiBtny i tak zwany pornczony

zakres działania; pierwszy wykonywają w sfe

rze samorządu, za drugi odpowiedzialne są

władzom rządowym.

Zawad§ t§ dobrego za

rządu, usuwa projekt p. Kaiserfelda, znosi dua

lizm i tworzy na każdym szczeblu administra

cyi jednolitą władz§, poruczając wykonanie or

ganom rządu, a stawiając obok tego jnstytu

cye doradcze.

’Wzór podobnej organizacyi nie był trudnj

do wynalezienia, nie bierze go też autor zPrus,

chociaż na nie powołuje si§, ale z Francyi, o

której nie wspomina. Wszystko jednak, co mu

si§ w Prusiech niepodoba, ogranicza Bi§ do

krytyki zanadto wielkiego uwzgl§dnienia tam

miejscowych żywiołów, razi go landratb, cho

ciaż mianowany przez koron§, gdyż nie jest

urzędnikiem, pragnie nsimi§cia wszelkiej wła

dzy wykonawczej z rąk autonomicznych, a skn

pienia działalności w organach rządowych.

Wzór franćuski tak mu stoi nienstannie przed

oczami, źe przyjmnje zasad§ tamtejszej admi

nistracyi, iż rada, stojąca obok organa rządo

wego może jedynie dawać wyjaśnienia, obja

śniać nrzędnika, ale ten ostatni posiada wła

dz§ znpełną i w wiein razach może nawet

działać dysbrecyonalnie, b§dąc odpowiedzial

nym jedynie przed ministerstwem. W jednem

tylko p. Kaiserfeld odstępuje od systemu fran

cuskiego, nie żąda mianowania wójtów, gdyż,

jak widać z jego sposobu dowodzenia, insty

tucye gminne nważa za tak słabe, że z tej

strouy nie może zagrażać żaden opór scentra

lizowanej władzy.

Z systemem podobnym nie może pogodzić

si§ władza ustawodawcza sejmów, to też p.

Kaiserfeld wcale nie troszczy się o nią, nie

zadaje on sobie pracy zbadania statutów kra

jowych, ale wprost neguje władz§ ustawoda

wczą sejmu, czyniąc ją podległą ustawodaw

stwu Rady }państwa, chociaż hezwątpienia jest

ona samoistną i równorzędną władzy reprezen

tantów całej monarchii.

Znając zalety administracyi francuskiej .

rozstrój panujący w Austryi, łatwo przychodzi

zgodzić si§ na wyższość w systemie podobnym

ze stanowiska sprężystości działania. Nie mo

żna si§ dziwić, że pomysł p. K . znalazł przy

chylne ocenienie w prasie austryackiej, mia

nowicie w dziennikarstwie niemiecbiem, gdyż

obok prostoty i jasności obndzić on mnsiał

nadzieje germanizacyjne, gdy sądzą, że Fran

cya zawdzięcza temu systemowi jednolitość na

rodową, która tak imponuje dziś Niemcom

w Alzacyi i Lotaryngii, pomimo, że te pro

wincje zachowały nawet w domowem życiu

język niemiecki.

Nie bez powodu też dzienniki wiedeńskie

odwołały si§ na wybory bezpośrednie, rozbie

rając pytanie, w jaki sposób Rada państwa

może zapobiedz przeszkodom, jakieby nowej

organizacyi administracyjnej

stawiane były

przez sejmy i kraje.

Rzeczywiście praktyka

jest po ich stronie, a dowodzi ona, że statu

tów krajowych nie trzeba wykreślać, ale mo

żna nie zważać na nie. W ybory bezpośrednie

były przytem pierwszą próbą zwrotu do cza

sów Schmerlingowsbich, a poniekąd Bacho

wskich, z któremi Anstrya zerwała dopiero od

lat dziesięcin, ale których odżywienie jest sta

łem dążeniem stronnictwa wiernokonstytucyj

nego. Po centralizacyi politycznej miałaby na

stąpić centralizacya administracyjna, a sejmy

miałyby cieszyć się, że im wolno b§dzie u

dzielać rady nie tylko namiestnikowi, ale na

wet wszechwładnemu parlamentowi, który nad

propozycyami sejmów b§dzie mógł przechodzić

do porządku w taki sposób, jak to czyni do

tychczas z wnioskami, uchwalonemi na pod

stawie art. XIX stafntów krajowych, lub jak

to dawniejsze czyniły rządy z uwagami sta

nów nad potrzebami prowincyj.

Organlzacy* władz w AusUyi wywaga re

formy, na to powszechna już panuje zgoda,

ale żeby zniesienie dualizmu nie było niebez

piecznem dla krajów i narodowości, należy za

pewnić samodzielny rozwój prowincyonalneeo

życia, a zatem rozszerzyć zakres samorządu

w ten sposób, aby w jednym punkcie w rzą

dzie skupiły si§ same objawy siły i potęgi

monarchii, ale żeby potrzeby miejscowe i środ

ki ich zaspokojenia spoczywały na organach

wytworzonych tam, gdzie są przeznaczone do

działania.

Na taką organizacy§ nie nadeszła

jeszcze pora, sam jednak nkład monarchii

czyni ją prawdopodobniejszą od przyjęcia się

jednolitej formy, skrojonej wedłng francuskie

go wzoru. Pożegnaliśmy t§ form§ nie tak da

wno, i, Co więcej, bez najmniejszego żalu; po

cóż nam wi§c powracać do systemów, które

niedawno nznane zostały za przeżyte.

KORESPONDEN(!TA ,,CZASU?

Lwów 11 sierpnia.

(E.) Doniosłam wata w poprzednim liście o po

głosce, jakoby minister Lasser wyrazić si§ miał,

iż staraniem jego b§dzie, aby baron Possingor zo

stał mianowany namiestnikiem Galicyi. Pogłoskę

t§ podałem z wie!kiem zastrzeżeniem, jedynie Z(

względu na poważne źródło, z którego wyszła. Obe

onie zsś z zupełnie autentycznego miejsca dowia

duje si§, że *takiej rosmowy mi§dzy ministrem,

a osobą, o której wspominałem w liście poprze

dnim, uie było, a słów tych kilka umieścić uwa

żam za obowiązek tem bardziej, ile że pogłoska

ta, w ostatnich dniach u nas we Lwowie wiela na

brała rozgłosu i powtórzył ją jeden z dzienników

tutejszych.

Kiedy oddział obłąkanych umieszczony był w po

wszechnym szpitalu, Wydział krajowy, dla braku

miejsca na ich pomieszczenie, zmuszony był umie

szczać ich w rozmaitych zakładach za granicami

krsju. Obecnie sal,

dom obłąkanych

w Kulparkowie, sprowadca *toty?tkich tamże, gdzie

znajdą wygcdae pomieszczeń«. Trzymanie ich w za

kładach zagranicznych sprowadzało nietylko zna

czne koszta, ale nadto cz§eto si§ zdarzało, ża z po

wodu przepełnienia tych zakładów, chorzy musieli

odbywać w§drówki z jednego zakładu do drogie

go. Pomieszczenie ich w jednym zakładzie pocią

gnie tedy za sobą znaczne oizc:§dzenie funduszów.

Wiedeń 11 sierpnia.

W Bkutek interwencyi rządu uchylone

zostało od targu pieui§żnego niebezpieczeństwo,

które łatwo mogłoby si§ stać bardzo fatakiem.

Stan nsjwi§kszej fabryki maszyn w Austryi był

już tak podupadły, że katastrefa byiaby nie do

uniknienia, gdyby rząd nie przyczynił si§ do

ugody z wierzycielami. Rokowania względem fu

ZFi fabryki machin Sigla z fabryką w Fiorisdorf,

wiadomo, że si§ rozbiły, na miejscu fuzyi atoii

stanęła inna ugoda: przekształcenie zakładu fa

brycznego na towarzystwo akcyjne i zaspokojenie

wierzyoieli odpowiednią ilością akcyj. Pojąć łatwo

doniosłe zaaozenie tego kroku, zważywszy, że za

trzymanie ruchu tegoż zakłada, pośrednio lub

bezpośrednio prawie wszystkie inne tutejsze za

kłady naraziłoby na straty. Aozkolwiek z drugiej

strony przyznać wypada, że ci akcyonaryusze,

wobec eiągłej stsgtmcyi w przemyśle i nieznacznej

czynności na polu kolei żelaznych, długo będą mu

sieli czekać, zanim ujrzą rent§ swą na kuponach.

Dopiero na jesień lub zim§ i teres» może si§ po

prawią , mianowicie jeżeli rząd z większą energią

weźmie si§ do budowania kolei żelaznych W ko

łach rządowych — to można uważać za pewne —

tak silne panuje przekonanie o konieczności dalszej

akcyi w tym kierunku, że tylko czek?Ją na pro

gram kolejowy p. NSrdiinge. Ów program zaś już

niezawodnie w jesieni tego roku przyjdzie przed

M§r-----=

—

----- ----------- --- -—

Finanse węgierskie zuoV.i od jakiegoś czasu bar

dzo zajmują tutejsze koła finansowe. Wypada to

ztąd, że zamierzone kroki rządu tutejszego w spra

wach ekonomicznych nader związane są z położe

niem rzeczy w Węgrzech. Sprawa bankowa ołowa,

a nawet zamierzona przez rząd węgierski pożyczka

kolejowa, są kwestyami, których punkt ciężkości leży

w Austryi. Co si§ tyozy pierwszych dwóoh punk

tów, można tylko znane już rzeczy stwierdzić, tj.,

że z powodu sprzecznych żądań obu rządów, zu

pełny zastój w rokowaniach nastąpił. Ca ei§ zaś

tyczy wspomnionej pożyczki, to zdaje się, że ta

kowa mylnie tutaj została pojętą. Nie chodzi tu

o pożyczkę w oelu pokrycia niedoborów w budżecie —

albowiem, co do tych, już postarano si§ w innym kie

runku - - tylko jedynie o pożyczkę kolejową, z

którejby pokryto wynagrodzenia przy budowie i

inwestycye kolei węgierskich. Dotycząca ustawa

uchwaloną została w ostatniej badencyi sejmu wę

gierskiego i upoważnia rząd węgierski do zacią

gni§cia na podstawie udzielić si§ mających pod

wyższeń gwarancyj państwowych wspólnej pożyczki

kolejowej w imieniu towarzystw, udział biorącyoh.

Tej formy ściągnięcia potrzebnych kapitałów użyte

głównie w celu osiągnięcia lepszego kursu emisyj

nego. Największy udział wezmą przy pożyczce tej:

węgierska kolej półnoono-wsahodaia, kolej Koszy

cko-Bogumińska i Siedmiogrodzka.

Dzisiejsza dzienniki poranne prawie głównie zaj

mują się kwestyą obsadzenia namiestnictwa galioyj

skiego. Przechodzą w nich te samo nazwiska kan

dydatów na jaw, co w dziennikach polskich. N,/r.

Presse oświadcza si§ bezwzględnie za Dr Ziamiał

kowskim, jako nrjb%rdziej powołanym na namie

stnictwo. lany dziennik prowincyonalcy chce wie

dzieć, że w kołach dworskich noszą si§ z myślą

wysłania do Lwowa jenerała Pejacsevicza. Wszyst

kie te kombinacye są, jak zapewnić mogę, w obe

cnej chwili bez wszelkiej podstawy, bo dotychczas

przynajmniej nic stanowozego w tej kwestyi jeszcze

nie podjęto.

__________

L,ondyn 7 sierpnia.

Uwaga tutejszego foreign office i ministerstwa

dla spraw indyjskich zwróciła »i§ obecnie do ba

dania polityki rosyjskiej w Azyi środkowój, i że

si§ tak wyrazimy, strony religijcój tój polityki.

Od jakiegoś czasu dzienniki rosyjskie przemawiają

ustawicznie za potrzebą porozumienia mi§dzy An

glią i Rosyą i użycia wspólnych środków przeciw

mahometaaizmowi w Azyi środkowój. Ostatnie wia

domości z Indyj rzucają nieco światła na powody,

które skłoniły rr.ąd rosyjski i inspirowane przezeń

dzienniki do podobnych wystąpień. Emir Afgani

stanu okazał si§ stanowczo przeciwnym postępem

Rosyi w kierunku jego państw i na świeżo odby

tem zebraniu zawisłych cd niego naczelników ple

mion, wzywał lob, aby si§ opierali naciskowi ro

syjskiemu, odwołując się do uczuć muzułmańskiej

ludności.

Zdaje si§ także, źe wysłaniec emira Kaszgaru,

który odwiedził wicekróla Indyj angielskich, posta

wił mn propozycyę przymierza zaczepno-odpornegc

z Anglią, przymierza, do któregoby przystąpiły,

oprócz Kaszgaru, także inne azyatyckie państwa

mahometańskie i cesarstwo tureckie. W odpowie

dzś wicekról doradzał mu zaniechanie tego planu

i staranie o dobre stosunki z Rosyą. Może wi§c tc

zdarzenie, gdy Bi§ o niem rząd rosyjski dowiedział,

dało powód do zapytania Porty o tłómaczenie, cc

mogło zajśó w Koustautynoplu w czasie gdy tern

ostatnim razem przebywał wysłaniec Kaszgaru.

Jest już rzeczą pewną, że największą zawad(;

postępów Rosyi w Azyi środkowój b§dzie kwestya

religijna.

Inny przedmiot w foreign ofice i w minister

stwie indyjskiem stanowi zamiar Rosyi, dziś jnż

niewątpliwy, wysłania wyprawy do Marwu. Otóż

sir Henryk Rowlinson w swój ostatniej pracy o

Azyi środkowój, która sta owi powag§ w bwe

atyach politycznych i strategicznych, twierdzi, że

b§dzie to obowiązkiem i koniecznością dla Anglii

interweniować czynnie w dniu, w którym wojska

rosyjskie zrobią jakąkolwiek demonstracy§ w kie

runku Merwu i Heratu. Merw jest tylko wysunięte

czatą Heratu, a gdy raz Rosyanie zajmą to mia

sto, będą mogli z największą łatwością opanować

Herat. Wynikłyby przeto największe zawikłania,

w razie, gdyby wyprawa rosyjska na Merw miała

!«ie *»kończyć nadobnie jak wyp(rawa na Caiwę,-to

jest asn*U|p|: jr-----------------

Dzienniki niemieckie, a jeszo:-,e bardziej sam r z ^ 1

niemiecki okazuje największe niezadowolenie w sku

tek sympatyi, jakie objawia Anglia Franoyi. Osta

tnim powodem zażaleń było serdeczne przyjęcie

gości francuskich na przeszłotygodniowój uczci(

u lorda majora Londynu.

Zarówno są niesłuszne, jak pozbawione godno

ści te lekryminaoye niemieckie. Anglia byłaby tr

samo uczyniła dla Niemiec, co uozyniła dia fran

ouskich ofiar wojennych i w ostatuich czasach dla

potopionych, gdyby podobne nieszczęścia Niemców,

a nie Francuzów spotkały. Lecz co żywo dotknęła

opinię angielską, to odmowa wszystkich municy

palnośoi niemieckich, do którycb wysłano zapro

szenia, a które zaproszeń nie przyjęły, gdyż ua uczcie

u lorda majora mieli się znajdować Francuzi. Ta ma

łość i zawiść wzbudziła tu po prostu pogard§.

Parlam ent waha si§, czy ma poprzeć politykę

rządu, oo si§ tyczy projektowanej zamiany teryto*

ryalnój z Franoyą u ujść Gabonu w Gwinei. Przy

pominają sobie tutaj, że podobna zamiana teryto

ryura z Holandyą w tycb samych okolicach spro

wadziła wojnę z Aszantami, to też obawiają Bi§,

aby zamiana z Franoyą nie wywołała podobnycŁ

komplikacyj z krajowcami.

Rząd obiecał uie przedsięwziąć nic stanowczego,

zanim w parlamencie nie odbędą ai§ rozprawy nad

tym przedmiotem na aosyi przyszłorooznój. Wazę

!ako układy z Francyą będą mogły si§ prowadzić

podczas wakacyj.

NPan nadał zarządcy gospodarczemu w Solce,

Aleksandrowi Grabowieokiemu złoty krzy!

zasługi, uznając jego długoletną, obowiązkom wier

cą służb§.

_____________________

Część lłteracko-artystyczna.

Szczawy Sławkowskie

(po niemiecku Sch mecks, po węgiersku T atr a fil red).

Dawno już miałem zamiar zwiedzenia tych pi§

:nycb, w górskiem zaciszu położonych kąpieli, o htó

ych wiele słyszałem i czytałem; w roku zeszłym

docydowany na t§ wycieczkę miałem rzeazy pra

ne spakowane, gdy ulewne deszcze, trwające od

8 sierpnia do końca tego miesiąca przeszkodziły

lojemu zamiarowi. K orzystając zo zjazdu ua walce

gromadzenie Towarzystwa karpackiego w Schmeck

ie, które ei§ stosownie do statutów 1 sierpnia br.

dbyó miało, postanowiłem, bądź oo bądź, zwiedzić

a piękne ustronie. Przybywszy więc do Za*opa

ego, wystarałem si§ o dobrą furmankę i zaraz na

ajutrz zraua, w sobotę 31 lipoa, puściłem się

r dalszą dróg§ do Sobmecksu.

Jak do Rzymu ws?ystkie drogi prowadzą, tak

et do Scbmecksu wybór dróg jest dowo.ny. fi

:osa wprost dostać si§ można najdogodniej i naj

pieazniej przez B gumin (Oderberg) koleją Koazj

ko-Bogumińaką. Podróżny wsiadający do pociągu

ńedeńskiego odchodzącego o godz. 6 z rana 2 Kra

:owa przybywa w nocy o godz. 11 do et%cyi ro -

*radu, zkąd najętym furmanem (czekającym zawsze

ja dworcu kolei) dostaje si§ w niespełna l/a

Iziny do Scbmecksu. Jadącemu w uagonio przed-*

stawiają si§ z jednej i drugiej strony najrozmaitsze

śliczne krajobrazy i widoki, a zdumionemu oku oka

zuje się ogólna panorama Tatr w całej swej oka

załości. Zo Zakopanego użyć można dowolnie trzech

dróg, z których dwie na piechotę, mianowicie przez

Morskie Oko ua Polski Grzebień (6889* n. p . m .),

ztąd zaś na dół koło stawu Długiego i przez tab

zwany Ogród Wohlenberga (Blumengarten) do do

liny Wielkiej (Felkatha!); druga zsś droga, mało

jednak używana, prowadzi przez dolin§ Kościeliską

i Wierohcicby do wioski Przybyliny (Pribilina)

i miasteczko Hradku, stacyi kolei Koszycko-Bcgu

mińskiej, zkąd koleją do Popradu dojccbsć można.

Kto obiera trzecią drogę wozem przez Kotlinową

dolin§ i Kósmark, ten może przybyć tegoż samego

dnia do Schmecksu. Nie tracąc czasu, gdyż chcia

łem być obecnym ca walnem zebraniu Towarzystwa

karpackiego, zdecydowałem si§ z tych trzech dróg

na t§ ostatnią.

Wczas zrana, przy ślioznej, pogodzie wyjechałem

z Zakopanego, a mijając Poronin, G!iozarów i Mur

Zasicbla przybyłem na wzgórze zwaua Głodówką,

gdzie cudowny widok ca całe pasmo Tatr si§ ro’.—

ciąga. Tutaj drogi się rozdzielają— jedna na prost

prowadzi do Morskiego Oks, druga zaś na lewo

w bok ze stromej wyżyny do wioski Bokowiny i do

Węgier. Ubogie chatki i liohe pola w tej wsi świad*

ozą dowodnie o mizernem istnieniu mieszkańców,

jestto też jedna z najbiedniejszych wiosek ca cs

łem Podhalu. Przejeżdżając koło tsrtak a, własności

p. Eicbborna, przebywamy dwa świeżo wzniesione

mosty na rzece Białce i już jesteśmy na węgier

okiem terytoryum we wsi Jurgowie. Na pierwszy

rzut oka nie widać tutaj żadnej różnicy mi§dzy

Podhalanami, a góralami Słowakami, zamieszkałymi

po drugiej stronie B alki. Bliżej dopiero wpatrzy

wszy si§, spostrzegamy niektóre odmiany w mewie,

obiorze i kształcie domostw, które gęsto tuż przy

drodze przez wieś są zabudowane.

Zostawiwszy na boku Czarnogórę (wioskę, nie

księstwo), dojeżdżamy częścią lasem pod gór§, czę

ścią przez pola prawie ciągle nad huczącą w doli

nie Białką do Podspadów (902’5 metr. n. p. m.).

Prócz karczmy (w której tylko wódki dostanie), le

śniczówki i tartaku, nie ma tu żadnego innego bu

dynku. Na prawo skręca si§ droga do Jaworzyny

Spiskiej (979*14 m.) *) ku Morskiemu Oku, wprost

zaś prowadzi dalej ku Kósmarkowi. Przed nami

roztacza się wspnmała Szeroka Jaworzyńska (po

węg. Siroke) 2193’4 m. wysoka, dalej dziwnego

kształtu Murań (1868’7 m.), zupełnie odosobniona

skała wapienna i Hawrań (2130*7 m.). Od Pod

spsdów wije się droga, tntaj już nieźle użwirowana,

córa* wyżej w gór§ aż do przesmyku Przysłopu

(1529*9 m.), aby notem zniżyć si§ w dolin§ ku wsi

Żar, (Zdjar) 833*5 m. Żsr jestto mała i bardzo

uboga wioska, prawie jak Bukowina i zamieszkała

przez ludność słewaoką. Przekonałem się, że górale

*) Wszystkie wysokości gór podaję według ostatnich

barometry eznych pomiarów znanego badacza T at r profe

sora K. Kolbenheyera z Bielsk a, umieszczonych w 1 i 2

roczniku węg. Towarzystwa ka rp ackiego. Pr of. Kolbe n

heyerowi należy się za to prawdziwe uznanie.

tutejsi zmarłych swoich krewnych w niewielkiem

poszanowaniu mają, bo przejeżdżając koło kościoła

zualazłem cmentarz w okropnem spustoszeniu i za

niedbaniu. Mniejsza już o to , że żadnego krzyża

ani pomnika na grobach uie widziałem, ależ nale

żałoby przynajmniej cmentarz jeżeli nie płotem, to

kamieniami ogrodzić, ażeby bydłu przystęp wzbronić

Za Żarem rozciąga si§ śliczna, pełna uroku do

lina Kotlinową, prowadząca przez wzgórza Magury.

Z jednej i drugiej strony doliny wzgórza te są

gęsto obrośnięte świerkami, wystrzelonemi jak świece

w gór§, po lewej ręce sterczą tuż przy samej dro

dze malowniczo rozrzucone urwiska i skały, a

w dole pieni si§ i szumi Żarski potok, tworząc

najrozmaitsze wodospady. Przejechawszy przez t§

dolin§, której pięknością oko prawdziwie jest za

chwycone, przybywamy do samotnej karczmy przy

k(-ńou lasu, zwanej Szarpanieo (po węg. Sarpanyecz)

698.6 m. w. Ztąd na prost idzie droga do mia

steczka Biały (po w§g. Bela), której wieżyca k o

śoioła zdaleka przed nami świeci.

Po godzinnym popasie ruszamy w dalszą dróg§,

jednak nie na Biał§, lecz krótszą drogą przez las,

a później przez poi» do wioski Rakuzy (?o w§g.

Roksz, Rochus) 643.8 m. w . Ztąd już niedaleko,

bo tylko pół mili do Kósmarku, gdzie o godz. 6aj

wieczorem stanęliśmy.

Pi§koie zabudowane i w uroczej dolinie poło

żone miasto Keimark (Kasmark, Kaisersmark) nad

rzeką Popradem (Popper) sięga bardzo dawnych

czasów; roku założenia z pewnością oznaczyć nie

można. Dawniej było to miasto obronne i otc—

W ie d e ń 11 sierpnia. Polityce zagranicznej nie

brak w tej cbwili żywiołu, podsycającego wszelkie

mnżebue kombinacje, wnioski itp , samo powstanie

w Hercogowinie dość go dostarcza. Iuac ej rzecz się

ma z polityką wewnętrzną austryacką. J -dynym te

matem, obrabianym przez dzienniki wtej chwili, a za

razem istotnie zajmującym rząd, jest obsadzenie

opróżnianej przez śmierć hr. Gołuchowskiego po

sady namiestnika oessrskiego w Galicyi. Przeglą

dając dzienniki wiedeńskie, znajdojemy wiadomości

do tego przedmiotu odnoszące si§, jako jedyne

z zakresu polityki wewnętrznej. Ponieważ jednak

spraw§ t§,jako krajową, traktujemy na innem miej

scu, przeto tutaj ograniczamy się na tej krótkiej

wzmianoe.

Z Węgier tyle tylko słychać, że w tych dniach

przybyć mają do Wiednia ministrowie węgierscy,

cehm wzięcia udziału w Radzie ministrów, mają

cej si§ odbyć pod przewodnictwem NPana. Przed

miotem narady b§dzie sprawa otwarcia sejmu wę

gierskiego i program pracy tego sejmu. Zarazem

zostanie stanowczo ułożony tekst mowy tronowej.

Co si§ zaś tyczy pogłoski o ustąpieniu ministra

sprawiedliwości Perczla, zapewnia Pester Lloyd,

że tenże zatrzyma tek§ swą nadal, i że nie ulega

wątpliwości, iż sam wniesie do sejmu wszystkie

przedłożenia rządowe, tyozącs si§ sądownictwa na

Węgrzech.

—

W dniu 1 października b. r. miała wejść w ży

oie ustawa, zaprowadzająca trybunał admimstra

cyjny, spodziewano si§ bowiem, że w dniu 1 li

p:a br. zostanie ogłoszoną, a w trzy miesiące we

dług jej końoowego przepisu trybunał admin:stra

oyjny wejdzie w życie. Dotychozas jednak nio o

tem nia słychać, a jak dzienniki donoszą, rząd

myśli ją publikować dopiero 1 października b. r .,

wskutek ozego trybunał administracyjny wszedłby

w życie z dnia 1 stycznia 1876 r. Przyczyną m a

być ta okoliczność, iż rząd nie choe żądać kredy

tu dodatkowego ua ten rok, gdyż, jak wiadomo,

budżet na ten cel nic nie pizeznaczył.

—

Podatki stałe, ściągnięte wjWiedniu w pierw

szem półroczu br.,

wyniosły o 436,971 zł. więcej,

niż w tym samym ozasie w roku zeszłym.

—

Rokowania w ministerstwie węgierskiem han

dlu, co do połączenia poczt z urzędami telegrafi

cznemi, są już na ukończeniu. Połączenie tych u

rzędów ma nastąpić 1 stycznia 1876 r. Nietylko

dyrekcye tyoh urzędów, ale także i manipulacyjne

urzędy mają być połąozone tak, że na wszystkich

mniejszych stacyaoh, jeden i ten sam urzędnik b§

dzie pełnił służb§ urzędnika telegrafic)znego i pocz

towego. Pierwszem następstwem tej reformy b§dzie

rozpuszczenie około 600 urzędników.

—

(»/.»«ff. « htLrego dłuższym urlo

pie donosił dziennik urzędowy, przypys, ja* wia

domo, niespodziewanie przed kilku dniami do Wie

dnia, niemal równocześnie z księciem Milanem,

a dotychozas nio jeszcze nie słychać kiedy odje

dzie. Podobnież wszysoy urz§dnioy ministerstwa

spraw zagranicznych, którzy przybyli do Wiednia,

prrerywająo swój urlop, dotychczas jeszoze urzę

dują i nie zanosi si§ na ich wyjazd. Już wczoraj

donieśliśmy, że priybył także do Wiednia hr.

Be ust, ambasador auatryacki w Londynie. Dziś

zaś donosi Politilc, że wezwany także został do

Wiednia bar. Ro di oh, namiestnik w Dalmaoyi,

gdzie go zastąpi jenerał Joranowic. Utrzymują, że

powołanie bar* Rodicha zostaje w związku z wy

padkami w Hercegowinie.

—

Sejm chorwacki otwartym być ma 23 b. m .

Królestwo Polskie.

Z korespondencji do Petersb. Wiedom. z War

szawy dowiadujemy się, że reforma sądowa w Kró

lestwie Polskiem, zmniejsza liczb§ posad etatowych

z 1300 do 800. Odbiera zatem cbleb i wszelkie

środki utrzymania pi§auset Polakom, a raczej pię

ciuset rodzinom polskim. Że zaś i pozostałe 800

posad etatowych w większej części zajęte będą przez

Rosyan, których sprowadzenie w największej ilości

do Królestwa, i obsadzenie nimi sądownictwa, ko

respondent nważa za »interes największej wagi, i

najlepszą rękojmi§, ściśle prawidłowego, i całkiem

zgodcego z widokami rządu kierunku sądowej re

fvnayu, nie ms wątpliwości, że bardzo mała ilość

Polaków pozostanie na miejscu. Ale to wszystko

zdaniem korespondenta, łagodzi oświadczenie p. mi

nistra sprawiedliwości, że nie zabrania się Połą

czone murami,gwałami i basztami. Sydo^j w podróży

swojej do Tatr w r. 1827 wspomina, źe widział

jaszcze większą częśó murów i baszt. Dzisiaj są

one już zniesione, r. jako jedyny, rzec można, świa

dek minionych wieków pozostał piękny, starożytny

zamek hr. Tdkeiych, w którym obecnie’ ma sie

dzib§ garnizon wojskowy. Widck na Tatry z tak

zwanej góry zamkowej, na południo-wschód od

Kósmarku, jest wspaniały. Oprócz kaplic« zamko

wej i dwóch kościołów katolickich, jeśt jeszcze

wielki niedokończony kościół dla ewang!elików;

budowa tego kośoioła przed kilku laty przeważnie

ze składek rozpoczętą została. W środku rynku

znajduje si§ ratusz z wieżą, obok niego zaś wielki

gmach zwany »Herrenhaus”, w którym mieści się

porząday hotel Schwarz».

Opuściwszy nazajutrz z rana Kósmark, ruszamy

rsżaym kłusem po doskonała utrzymanej, bitej dro

dze dalej, już wprost do Sobmecksu. Przyjeżdża

jącemu ze strony północnej, t . j . od Zakopanego,

roztwiera si§ tutaj nagle niespodziany widck: Ta

try, które na stronie galioyjskiej zasłonięte są re

glami , tut(j raptownie wystrzelają z równiny

w górę. Prz9d nami ukazują si§ szczyty Łomnicy

(2610 3 m.), Sławkowski (Schlagendorfer Spitze)

2472 3 m.) i królujący nad wszystkiemi Gerlach

(Gerlsdorfer Spitze 2653,9 m.) . Szczególniej Lo -

mnioa od strony Kósmarku w całej wspaniałości

się przedstawia. W porównaniu do północnej

strony Tatr znajdujemy tutaj uderaająoą różnic§;

pola doskonale uprawione i dobry plon prayno

sząoe, a po domostwach i wesołych twarzach

Oddzielne Nr*

°0^ « . wyjąwszy niedziele i dni świąteczne.

e zapas starczy w Krakowie po 10 o., z przesyłką pocztową 12 c.

Prenumerata wynosił

Miejscowa w Krakowie . . . .

n,a rok

na kwartał na 2 miesiące na 1 miesiąc

Pocztą w państwie Anstryackiein . 1 1 ... ... ... .. ... ... .. ..

r’ ??

rir’ 5

*fr. 4

złr, 2

do Niemiec i W ł o c h .............. ........................

"f*

» 2"50

n Francyi i Anglii

1111*’ "’ "

*rn

*i!

Belgii, Szwajcaryi i Turćyi . . . I l l l

"43

”12

SŚShwu prenumeratę9i^gbszem TT ^att’) °atatnie?? dni?wmiesiącu. Łlaty zpieniędzmiipr,oka,y

zowie.

L i,ty rtklamaewne n i Z a l ^ r ,(łnseraty) ? P rf *a *ię nadsyłać /ran,o do Admmistracyi ,Czasu* w Kra

przyjmuje

R6^

°-P

p0CZYw^- ,

Uf t6w ńo/tankowanych aie

v KOP w i « a nadsyłane Redakcyi mezwracają się, lecz bywają niszczone.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction