Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 695 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Kraków, 23 Kwietnia — Niedziela

-o

’a?

2C?

CZAS

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem na Maj

....

złr. 2 ’5Ó

OdIgoMajadokońca Czerwca .

B 5*—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieckiem na Maj

....

6 marek

OdIgoMajadokońcaCzerwca.12

88** P’renumerata liczy eię tylko od

pierwszego do oatatniego dnia tc mie

siącit.

Kraków 22 kwłctn!a

Przegląd:,Polityczny.

Do Gazety Lwowskiej telegrafują:

z e_c » 21 kwietnia. Pan Namiestnik hra

bia Alfred Poto cki przybył wczoraj rano do

powiatu cieszanowgkiege, na którego granicy w Za

pałowie powitały go u bramy tryumfalnej władze,

duchowieństwo, reprezentacya powiatowa, przelo

t,eństw a gmin i obywatelstwo. Przejazd pana Na

miestnika przez powiat odbył się wśród serdecznych

owacyj. Banderye konne włościan towarzyszyły

mu w drodze. W Oleszycach zatrzymał się pan

Namiestnik 11 księcia Władysława Sapiehy i prze

nocował w Narolu, który na cześć dostojnego go

ścia był illuminowany".

Komisya delegacyi austryackiej przyjęła jedno

myślnie zażądany przez ministerstwo wspólne kre

dyt na pacyfikacyę południowych prowincyj, ko

misya natomiast delegacyi węgierskiej strąciła na

nim 2,033,000 złr. Gdyby delegacye poszły za

radą swych komisyj powstałaby różność uchwał,

których wyrównanie nastąpićby musiało na posie

dzeniu wspćlnem obu delegacyj Zdaje się jednak,

że delegacya węgierska nie przychyli się do żą

dania swej komisyi a to tem bardziej, że hr. By

landt oświadczył już, źe potrzebuje całej zażądanej

sumy i z przyjęcia swego wniosku uczyniłby za

pewne kwestye gabinetowa.

Tak w Wiednia, ja k w Styryi oświadcza się

coraz więcej kół wyborczych, które dawniej stron

ników lewicy wybierały przeciw nieusprawiedli

wionym niczem nowszym dążnościom tego stron

nictwa. Słychać, że i w gronie wiernokon stytucyj

nyeh z kuryi większych posiadłości czeskich ma

panować niezadowolenie z decyzyi komitetn, któ

ry ofiarowany mu kompromis odrzucił, nie mogą

bowiem pojąć, jak można było odrzucać ofiarowa

ną korzyść, kiedy przyjęcie jej nie zmieniało w

niczem zasadniczo rzeczy.

Po litik potwierdza podaną przez nas wczoraj

pogłoskę, że Jowanowicz obejmie główną ko

mendę, oraz cały zarząd administracyjny w Bośni

i Hercegowinie. Fmp. D a hien, z powodu zdro

w ia prosił o przeniesienie.

Znaczącym bardzo objawem je st wystąpienie

Katk o w a w obronie żydów. Głos potężnego pu

blicysty wpłynie może na uśmierzenie niesłycha

nych barbarzyństw , których widownia na hańbę

cywilizacyi stała się Rosya; artykuł Katkowa ma

również i to znaczenie, że pośrednio zwróconym

jest przeciw Tgnatiewowi. który widocznie toleruje

rozruchy antisemickie, lub nie ma dosyć siły, aby

skandalicznym nieporządkom koniec położyć. W ka

żdym razie nie wzmocni on stanowiska ministra

spraw wewnętrznych, którego upadku oczekuje

z największą niecierpliwością cała Earopa.

Gołos z 21 kwietnia zamieszcza bardzo ciekawą

korespondencyę z Bałty o zaszłych tam nieporząd

kach : Tysiąc domów, trzysta sklepów żydowskich

zniszczono. Dziewięćdziesiąt osób rannych. Z tej

liczby dwóch rannych już umarło. Zaburzenia ta

kich rozmiarów dotąd jeszcze nie było.

Zdaje się, że w pruskiej Izbie panów przyjmą

ustawę, ja k wyszła z Izby deputowanych na pod

stawie zawartego kompromisu, ale termin, do któ

rego służyć ma rządowi władza dyskrecjonalna

przesuną z d. Igo lipca r, 1883 na d. Igo lipca

1884 r. /,e rząd się tem zadowolni, wnosić można

z wczorajszego przemówienia Gosslera w komisyi

Izby panów.

*1J

Times, omawiając jeszcze nominacyę Giersa, wy

raża zdanie, że ona dokumentuje pokojowe za

miary Cara. Gdyby między cesarzem Aleksandem

a cesarzem Franciszkiem nastąpiło spotkanie, do

wodziłoby ono, że Rosya przynajmniej chwilowo

nie jpst skłonna do wystąpienia w roli obrońcy

sławiańskich powstańców.

*ggg

MIU_J

_J I " J ___________ -

Zakończyliśmy wczoraj przekład broszury Kuli

sza. Powitaliśmy z żywem zadowoleniem głos śpie

w aka ukraińskiego, który obecnie osiadł we Lwo

wie, jak zawsze witamy radośnie każde słowo,

stwierdzające indywidualność niską a natchnione

duchem zgody i sprawiedliwości względem Pola

ków. W ,,Kraszance" czuć więcej poetę, niż czło

wieka politycznego i dlatego są tam szlachetne obu

rzenia, piękne porywy, ale niestety nie znaleźliśmy

w niej praktycznych konkluzyj tak potrzebnych, nie

zbędnych w chwili obecnej. Że’Rusinów i Polaków

powaśniły przesądy, namiętności, i wielkie z jed

nej i z drugiej popełnione błędy, oraz ciężkie

grzechy, że dla dobra tak jednych, jak drugich

należałoby raz koniec położyć walce potwarzami

i czynami, to wiadome i zbawienie tylko tam!

Ale w tym głosie Rusina, przekonanego i chcące

go przekonać, nie znaleźliśmy, ani zasadniczej do

tego podstawy, ani nanki, jak a do tego wielkiego

celu prowadzi droga. Od owych chwil i czasów,

które autor tak gorącemi opisał słowy, historya

nie zatrzymała się w biegu, szła dalej naprzód i

wytworzyły się nowe stosunki, powstały nowe

czynniki z bliska dotyczące sprawy polskiej i ru

skiej, bez uwzględnienia których i oparcia na nich

dalszego działania, każde, choćby najwymowniejsze

i najzacniejsze odezwanie się w sprawie zgody i po

jednania, pozostać musi tylko pięknem życzeniem,

lub marzeniem poety. Zgodzie, za którą przemawia

Kulisz brak podstawy w jego broszurze choć w niej

prawdę dwom stronom wypowiada. Kto dziś wy

raźnie nie powiedział, czy zgoda nastąpić ma na

podwalinach zachodniej cywilizacyi, czy wscho

dniej , ten nic nie powiedział. Kalisz zdaje się

upatrywać przeważnie wielką obrazę humanitary

zmu w walce Rusinów z Polakami, a w przejęciu

się jego doktryną widzieć jedyne zbawienie. A

jednak są zadania polityczne tak potężne, które

tak głęboko w dziejach zapuściły korzenie, że one

przerastają wszelkie filozoficzno-polityczne formułki

i naigrawają się z nich!

Narody najświatlejsze i najbardziej posunięte

w cywilizacyi prowadzą ze sobą zacięte walki i

tępią się wzajemnie a wszelkie recepty humanitarne

okazały się bezskutecznemi wobec wielkich anta

gonizmów. I w tym wypadku ogólne, że się tak

wyrazimy, bezwyznaniowe prawidła zgody i poje

dnania, będą bezsilnemi, dopóki nie zostanie roz

strzygniętem pytanie: czy świat ruski jakim jest

dziś, dąży do zachodniego, czy też do wschodnie

go świata? czy cerkiew ruska ma być rzymską,

czy też prawosławną? — Kto] dziś nie ma od

wagi czy siły wypowiedzenia w tej mierze osta

tniego słowa, ten może ja k Kulisz zapisać arku

sze całe o przeszłości, lecz ani jednego słowa do

niosłego nie powie ani ą teraźniejszości ani o

przyszłości. Jeżeli zaś zaślepieniu, ciemnocie, dzi

kim namiętnościom przypisuje się głównie całe złe

i cały obłęd, który zapanował ’w sprawie rnsko

polskiej, to przedewszystkiem wiedzieć trzeba jaka

cywilizacya zdolna uchylić ciemnotę i zastąpić ją

światłem, ukoić dzikie namiętności i przesądy, a

zastapić je prawnym stosunkiem i prawdziwym a

zobopólnym postępem? Wyobraźni najczęściej zby

wa na zmyśle krytycznym.’ Brak też często w roz

kładzie zarzutów Kulisza równowagi, brak szcze

gólniej rozpoznania, po której stroDie była zasa

dnicza praw da, tak pod względem moralnym jak

cywilizacyjnym i politycznym. Tan główny błąd

stanął na przeszkodzie konkluzyi nauczającej i do

datniej. A jednak, sądząc jedynie po owocach, po

skutkach dwóch propagand, które zarówno Ku

lisz piętnuje, a z których jedna przyniosła zarody

postępu, rozkwitu i lepszej przyszłości, a druga

ruinę Chmielnickiego i *rzeź Humańską," mo

żna jnż było §miało i stanowczo postawić konkln

zyę, która byłaby zwłaszcza w dzisiejszych cza

sach, w których już raz z wątpliwościami i dwn

znacznikami zerwać należy, niezmiernie cenną i

ważną, i to ze strony tego, który najszlachetniej

sze instynkta ruskie zdaje się uosobiać.

Acz nie bez zastrzeżeń w wielu szczegółach,

przyklaskujemy przecież głównemu zamiarowi bro

szury Kulisza, ale głównie ubolewamy nad tem,

czego w niej nie ma, a raczej może, czego w niej

wyraźnie niewypowiedział publicysta, co jednak

—mamy nadzieję -d ośpie w a poeta. Naprzeciw pize

sądom,łnamiętnościom, potwarzom, ciem nocie, trzeba

postawić prawdę, a tą prawdą jest, że zbawienie

dla Rusi ani na Wschodzie, ani na Północy, ale

w oparciu się jej na Zaehodzie , że w tem tylko

rękojmia jej bytu i samodzielności narodowej , a

zatem i zgody z Polakami, tylko cywilizacya za

chodnia przemienić może, ,,w dwa lwy, które roz

dzierają sobie teraz piersi," dwa narody które

podadzą sobie ręce.

KORESPONDENCYA ,,CZASU."

Z nad W isły 21 kwietnia.

(L ) Ze sprawozdania p. Marassego z d. 6-go

kwietnia b. r. o rezultacie obrad delegatów To

warzystwa kredytowego ziemskiego w przedmio

cie ustalenia warunków konwersyi uciążliwych dłu

gów hipotecznych ogół interesowanych właścicieli

ziemskich powziął wiadomość, iż ta piekąca spra

wa, wyglądająca jak najrychlejszego załatwienia,

poszła znowu na daleką wędrówkę. Po obradach

ankiety w lecie z. r . nad tym przedmiotem odby

tej, dopiero teraz, przed kilkunastu dniami, pole

cono p. S., ażeby się zajął ułożeniem projektu do

noweli ułatwić mającej konwersyę długów hipo

tecznych, — i ażeby ten projekt, po zbadaniu go

przez Dyrekcję Towarzystwa kredytowego ziem

skiego przedłożony został Kołu polskie am w Wie

dniu, w celu wyjednania jeszcze na bieżą

cej kadencyi, zatwierdzającej uchwały Rady

państwa.

Ten sposób formalnego załatwienia sprawy i

zażegnania natarczywych życzeń całego kraju, nie

zaspakaja potrzeby i nie rokuje korzyści. Od

chwili nagłego i niespodziewanego obniżenia się

stopy procentowej na targu pieniężnym, nie mie

liśmy i nie mamy ważniejszej i pilniejszej sprawy

ekonomicznej do załatwienia w naszym kraju, niż

zastąpienie uciążliwych długów, zaciągniętych

w czasach dawniejszych, zobowiązaniami o lżej

szych warunkach. Pomimo, że różowe usposobie

nie giełdy pieniężnej i napływ tanich kapitałów

trwają już rok drugi, a drobne chmurki, jawiące

się na horyzoncie politycznym, zapowiadać się

zdają rychłą wibracyę ruchów na szalach kredytu,

z wyjątkiem ułatwień stęplowych, nie stało się do

tychczas nic, coby konwersyę długów hipotecznych

na większą skalę ułatwić mogło. Gdzie niegdzie,

szlachetnie myślący wierzyciele, uczuciem miłości

bliźniego wiedzeni, zniżyli nieco stopę procento

wą; — a krajowe kasy oszczędności zadawalniają

się chwilowo skromniejszym procentem. Bank ga

licyjski hipoteczny, jeden z twardszych wierzy

cieli, wylosowawszy wyjątkowo 6% Listów zasta

wnych za 6 milionów, zaprzestał już dalszego nad

zwyczajnego losowania tychże Listów, w sumie

około 24 milionów w obiegu pozostałych, wido

cznie z tego powodu, iż pomimo wydania h% Li

stów zastawnych al p a ri spieniężyć się dających,

nie znalazł dla siebie brzęczącyeh korzyści w kon

wersyi, a do konwersyi, przez żaden inny zakład

kredytowy, puszczający w obieg 4% lub b% Listy,

przymuszony nie został.

Przed rokiem, na tem samem miejscu, w ko

respondencyi z d. 15-go lntego wykazaliśmy, jak

na dłoni, że konwersya długów hipotecznych w na

szym krajn w żaden inny sposób przeprowadzić

się nie da, jak tylko za pomocą przywrócenia do

władzy i panowania przepisu art. 1250 kod. Na

poleona o podstawieniach hipotecznych,

przepisu, który po dzień 29-go września 1855 r.

w mieście Krakowie i jego okręgu z dobrym sku

tkiem obowiązywał. Znaczenie prostych deklara

cyj, w celach przeprowadzenia konwersyi do hi

poteki wnosić się mających, objaśniliśmy wówczas

szczegółowo, z przytoczeniem przykładów dla prze

strogi, iż z pomocą samych deklaracyj lub zwy

kłych cesyj, do konwersyi długów żadną miarą

nie dojdziemy.

Ankieta zwołana w lecie z. r. przez Dyrekcyę

Towarzystwa kredytowego ziemskiego, oczywiście

nie czytała naszych wywodów, bo zgodziła się

(z wyjątkiem jednego członka) na przeprowadze

nie tonwersyi z pomocą owych deklaracyj bez

wykreślania starych długów. O niepraktyczności i

niewykonalności tego środka prawnego przekona

no się też wkrótce i prócz straty 9 miesięcy dro

giego czasu, dla sprawy konwersyi nie zyskano

nic więcej.

Wobec mającego się rozpocząć na nowo trakto

wania sprawy konwersyi długów hipotecznych ab

ovo, żałujemy, że nie znamy zapatrywań i kie

runku myśli p. 15. pod względem nłożyć się ma

jącego projekta odnośnej ustawy; — a choć wie

rzymy, że z pod jego pióra i ze stołu obrad Dy

rekcyi Towarzystwa kredytowego ziemskiego spły

nie projekt do ustawy praktycznej doniosłości, to

jednakże obawiamy się, oparci na dotychczasowem

traktowaniu tej sprawy, ażeby ten projekt nie

przyszedł do Wiednia zapóżao, i pomimo najlep

szych chęci Koła polskiego, w bieżącej sesyi u

względniony nie został.

Z tego powoda podsuwamy na nowo myśl wy

powiedzianą pod dniem 15-go lutego z. r . pod

względem doraźnego powrócenia do instytucyi pod

stawień hipotecznych. Te podstaw enia hipoteczne,

przez prawodawcę francuskiego wymyślone, pole

gają na wolności i możności właściciela hipoteki,

do zaciągnięcia nowych pożyczek n a spłace

nie pewnej istniejącej wierzytelności

hipoteczaej i podsunięcia pod nią nowego zobo

wiązania w ten sposób, iż równooześnie z wy

kreśleniem spłacającej się wierzytelności i wysu

nięciem jej z hipoteki, jawi się odrazu ua daw

nem miejscu i na dawnym stopniu hipotecznym

nowa wierzytelność, b e z oglądania się na

wolę i zezwolenie późniejszych wie

rzycieli hipotecznych.

Ten sposób postępowania nie narusza w niczem

porządkn hipotecznego i nie uszczupla praw póź

niejszych wierzycieli hipotecznych, gdyż wierzy

telność podstawiona przedstawia równowartość

spłaconej, nie może być od niej ani większą, ani

uciążliwszą.

Podobne podstawienia hipoteczne ustawom au

stryackim są nieznane; - a im pokrewna insty

tucya cesyi wierzytelności, przez ustawę hipote

czną saukcyonowana, dla sprawy konwersyi z do

brym skutkiem użytą być nie może. Konwersya

długu wymaga koniecznie zmiany przedmiotu,

t. j . wymiany materyi pożyczkowej na inną, a

nie samej zmiany osoby wierzyciela, jakiei jedynie

austryacka cesya dozwala.

Wobec stanu obdłaźenia naszych majątków nie

ruchomych, właściwa konwersya długów hipote

cznych bez wprowadzenia do nstawy hipotecznej

przepisn o podstawieniach hipotecznych, żadną

miarą innemi środkami prawnemi przeprowadzić

się nie pozwoli, — i nad wymyśleniem innych ja

kich cudownych środków tracić czasn niewarto.

Mamy własne Towarzystwo kredytowe ziem

skie, zdolne i gotowe do udzielenia taniego kre

dytu właścicielom ziemi; — w kraju zawiąże się

wkrótce poważna instytucya bankowa, mogąca

przyjść w pomoc mniejszej własności w tym sa

mym kierunku, — lecz wszystkie oferty taniego

kredytu, zkądkolwiek wyjdą, żądać będą i wyma

gać muszą hipotecznego zabespieczenia w pier

wszej połowie wartości ziemi. Takiej zie

mi już u nas niema; — bo choć na szczęście są

jeszcze we wszystkich dzielnicach kraju wielkie

i liczne obszary ziemi szlacheckiej i włościańskiej

długami nieobciążone, lecz te obszary, z małemi

wyjątkami, nie potrzebują ani konwersyi, ani no

wego banku, — i nie będą korzystały ani z je

dnej, ani z drugiego.

Dobra nieruchome, które są obciążone, chociaż

by miernemi długami, przy dzisiejszem długotrwa

łem i kosztownem postępowaniu sądowo-egzeku

cyjnem i efcstrykacyjnem, i wobec przywilei skar

bu państwa, ciężarów gruntowych, zaległych odse

tek itp. mogą korzystać z otwarcia nowych, u

zdrawiających źródeł kredytu ty lk ,o z a pomo

cą podłożenia pod dawne uciążliwe długi,

nowych tanich pożyczek. W ten jedyny

sposób podsunięcia nowych podkładów na stare

papilarne stopnie hipoteczne, dopokąd trwa po

myślne usposobienie na targu pieniężnym, można

by jeszcze oszczędzić naszym strapionym rolnikom

i mieszczanom jaki milionik złr., płaconych ro

cznie tytułem wyższych nad 5% lub 6% odsetek.

Lecz jakąż pójść drogą, by dojść do celu i nie

przyjść za późno?

—

Knpić n Manza kodeks Napoleona i treść

art. 1250 złożyć na stole Izby deputowanych wraz

z wnioskiem wcielenia do ustywy hipotecznej.

W tym duchu, choć nie temi słowami, przema

wiałem w Waszym dzienniku przed 14 miesią

cami, i z tą radą, na pozór dziwaczną i niepatryo

tyczną, narzucam się na nowo dla tej przyczyny,

iż codzień krwawię sobie serce widokiem, jak

marnie giną egzystencye poważnych rodzin, któ

rym tak łatwo dopomódzby można, ażeby zamiast

Wspomnienie z Maripozy.

Byłem tylko jakby przelotem w Maripozie -

i równie pobieżnie zwiedziłem jej okolice. Byłbym

się jednak dłużej zatrzymał i w mieście i w hrab

stwie, gdybym był wiedział, że o kilkanaście mil

od miasta, żyje w lesie prototyp mego Latarnika.

Przed niedawnym czasem pan B., który jednocze

śnie ze mna był w Kalifornii, przeczytawszy La

tarnika, opowiedział mi spotkanie z podobnym do

niego zupełnie polskim skwaterem. Opowiadanie

to powtarzam wiernie co do treści.

Po drodze do Big Trees, czyli olbrzymich

drzew kalifornijskich, zajechałem do Maripozy.

Miasto to liczyło przed niedawnemi jeszcze laty

do 15 tysięcy mieszkańców, obecnie jest ich dzie

sięć razy mniej. Wiadomo’, że w Nowym świecie

miasta rodzą się jak grzyby, ale też często mają

żywot motyli. T ak było i z Manpozą. Póki rzeczka

Maripoza przyświecała złocistem dnem, a na brze

gach osadzała zielonawe grudki drogiego metalu,

roili tu się górnicy amerykańscy, gambusmos z Me

ksyku i knpcy z całego świata. Potem wszystko

to wywędrowało.

,Złote" miasta są nietrwałe bo

złoto prędzej czy później mnsi się wyczerpać Dziś

miasto Maripoza ma z tysiąc mieszkańców, a brzegi

rzeki Maripozy pokryły się jnż nanowo gęs winą

wierzb płaczących, drzewa bawełnianeg

pomniejszych krzewów. T am , gdzie da n _j g -

nicy śpiewywali wieczorami: »Icrotsedl lsf bSJ . ’

obecnie śpiewają kojoty. Miasto składa się je

dnej ulicy, na której najpiękniejszym bndyn

jest szkoła; drugie po niej miejsce zajmuje ,,Łap -

tol", trzecie hotel pana Bilinga, obejmujący z*r

zem grocemię, ,saaloon" to je st szynk 1 ,,Dake

17u czyli piekarnię. Kilka innych sklepów świeci

wystawami wzdłuż ulicy. Ruch jednak handlowy

jest tu bardzo niewielki. Sklepy zaopatrują potrze

by samego tylko miasta, bo w okolicy mało jest

farmerów. Całe hrabstw o ma jeszcze nader nieli

czną lndność, po większej zaś części szumi ol

brzymiemi lasami, w których zrzadka siedzą skwa

terowie.

Gdy dyliżans nasz wjeżdżał do miasta, było

w niem niezwykle ludno, przybyiiśmy bowiem

w piątek , a to jest dzień targowy. Skwaterowie

przywożą w ten dzień miód do grocerni, w której

w zamian zaopatrują sie w rozmaite artykuły ży

wności. Inni przypędzają trzodę, farmerowie do

stawiają zboże. Lubo emigracya napływa do Mari

pozy bardzo pomału, znajdowało się wszelako kil

ka wozów emigranckich , które łatwo poznać po

białych, wysokich dachach i po tem. że między

kołami zwykle upięty jest na łańcuchu pies, szop

albo niedźwiadek. Ruch przed hotelem panował

niemały, gospodarz zaś hotelu pan Biling, kręcił się

na wszystkie strony roznosząc dżin, whisky i bran

dy. Na pierwsze wejrzenie poznał on we mnie cu

dzoziemca, jadącego do Big Trees, ponieważ zaś

tacy tnryści, stanowia najpożądańszą dla niego

klientelę, dlatego zajął się mną ze szczególną tro

skliwością.

Był to niemłody już człowiek , ale ruchliwy i

żywy jak iskra. Tak po jego ruchach, jak i po

twarzy łatwo było poznać, że nie był to Prusak.

Z wielkiem ugrzecznieniem wskazał mi mój po

kój. Objaśnił, ie już jest po brekfeście, ale jeżeli

sobie życzę, podadzą mi natychmiast jeść w di

ning room.

—

GentelmeD zapewne z San-Francisco ?

—

O nie. Z dalszych stron.

—

Ali right!

—

Zapewne do Big Trees?

—

Tak jest.

—

Jeżeli pan życzysz sobie obejrzeć fotografie

drzew, wiszą one na dole.

—

Dobrze, zaraz zejdę.

—

Czy dłngo pan zabawi w Maripozie?

—

Kilka dni. Potrzebuję odpocząć, a przytem

chcę widzieć okoliczne lasy.

—

Polowanie tn doskonałe. Niedawno zabito

pnmę.

—

Dobrze, dobrze. Tymczasem pójdę spać.

—

Good bye! Na dole jest książka hotelowa,

w której pan raczysz zapisać swoje nazwisko.

—

Dobrze.

Położyłem się spać i spałem aż do obiadu, o

którym oznajmiono uderzeniem pałki w blaszaną

górniczą miednicę. Zeszedłem na dół i przede

wszystkiem zapisałem się do książki, nieomieszka

wszy do swego nazwiska dodać: from Poland.

Następnie udałem sif do dining room’u. T arg wi

docznie już się skończył, handlujący rozjechali się

do domów, bo do obiadu zasiadło kilka tylko osób.

Dwie familie farm erskie, jakiś jegomość bez oka

i bez krawata, miejscowa nauczycielka, która wi

docznie stale mieszkała w hotelu, i jakiś starzec,

o ile 7. ubioru i broui mogłem wnosić, skwater.

Jedliśmy w milczeniu, przerywanem tylko krót

kiemi frazesami: ,Chciałbym panu podziękować

za ehieb" lub ,z a masło« lub ,,za sól".

W ten

sposób siedzący dalej od chleba, masła lu’o soli

proszą o posunięcie tych przedmiotów, sąsiadów

siedzących ich bliżej. Byłem zmęczony i nie chcia

łem rozpoczynać rozmowy. Rozglądałem się nato

miast po pokoju, którego ściany, jak rzekł pan

Biling, bvły zawieszone fotografiami drzew olbrzy

mich. Więc: Father of the Forest czyli Ojciec

lasu, zwalony jnż. Nie mógł jednak ndżwignąć

swoich 4C00 lat na grzbiecie! Długość: 450 stóp,

obwód 112. Ładny ojciec! Wierzyć się nie chce

oczom i podpisom. Grizlled Giant: 15 łokci śre

dnicy. No! naw et żydzi nasi namyślaliby się, gdyby

im kazano odstawić taką roślinkę do Gdańska.

Dusza skakała mi z radości na myśl, że wkrótce

zobaczę w naturze i własnemi oczyma tę grupę

drzew, a raczej wież kolosalnych, stojących sam o

tnie w lesie... od potopu. Ja, Warszawiak, ujrzę

własnemi oczyma ,Ojca", dotknę jego kory a mo

że kawał jej przywiozę do Warszawy na dowód

sceptykom, że napraw dę byłem w Kalifornii. Czło

wiek gdy się tak zabłąka, samemu sobie wydaje

się dziwnym — i mimowoli cieszy się myślą, jak

to będzie opowiadał za powrotem i jak miejscowi

sceptycy nie będą mn wierzyć, by były na świę

cie drzewa m ające pięćdziesiąt sześć łokci ob

wodu.

Rozmyślania te przerwał mi głos murzyna.

Czarnej kaw y? białej?

Czarnej jak sam jesteś, chciałem odpowie

dzieć, ale odpowiedź byłaby nietrafną, stare bo

wiem mnrzynisko miało białą jak mleko czuprynę

i ledwo nogi włóczyło ze starości.

Tymczasem obiad się skończył. Wstali wszyscy.

Ojciec farmer zapchał sobie żuchwy tytoniem, ma

ma farmerka siadłszy na biegunowem krześle po

częła się bnjać zawzięcie - a córka, jasnowłosa

grzywiasta Poly czy Katty poszła do pianina i po

chwili usłyszałem :

—

Yankee Doodlee is going down Town...

Nie mnie brać na Yankee Doodlee! pomyślałem

sobie. Od New-Yorku do Maripozy, grają mi to

panny na fortepianach, żołnierze na trąbkach, mn

rzyni na bandżach, dzieci na kawałkach wołowych

żeber. Zapomniałem! Jeszcze na okręcie prześla

dowało mnie Yankee Doodlee. Z czasem w Ame

ryce pojawi się zapewne choroba: Yankee-Doodlee

fobia!

Zapaliłem c,ygaro i wyszedłem na ulicę. Lekki

mrok ogarniał przestworze. Wozy się porozjeżdżały,

emigranci również. Było cicho i uroczo. Zachód

rumienił się zorzą, wschód ciemniał. Było mi ja

koś wesoło i dobrze. Życie wydało mi się nader

przyj emnem, lekkiem i swobodnem. Z ogródków

przy ]domach dochodziły mnie śpiewy, gdzienie

gdzie wśród krzewów mignęła biała sukienka,

gdzieniegdzie para jasnych oczu. Co za śliczny

był wieczór! Szkoda tylko, że w Ameryce obywa

tele mają zwyczaj wieczorami palić śmiecie na

ulicy. Zapach dymu bardzo niepotrzebnie mięsza

się oto z zapachemlróż i świeżą wonią poblizkich

lasów. Od czasu do czasu z przyległych do mia

steczka pól i gęstwin dolatywały odgłosy pukani

ny ze strzelb, bo niemal wszyscy mieszkańcy Ma

ripozy są myśliwymi. Zresztą ruch już ustał, śmie

cie dogorywały. Na ulicy spotkałem kilka osób i

nie wiem, czy mimowoli własne moje usposobienie

przenosiłem na twarze innych, ale wśród łago

godnych blasków zachodu wszystkie te twarze wy

dawały mi się dziwnie zadowolone, spokojne i

szczęśliwe.

Może też myślałem sobie, żyje się tu cicho,

spokojnie i szczęśliwie w tym nieznanym zapa

dłym w lasach kącie świata. Może też w tej ame

rykańskiej swobodzie dusza tak rozpromienia się

i świeci łagodnem światłem, jakby robaczek świę

tojański. Tu przytem i nie głodno i nie chłodno

i przestrzeni dużo - jest się gdzie rozkurczyć —

jest ręce gdzie wyciągnąć. A przytem te lasy tak

spokojne, ach jak spokójne!

Kilku murzynów idących naprzeciw mnie śpie

wało dość dźwięcznemi głosami — szczęściem nie

Yankee Doodlee, ale ,,Srebrne nitki.,."

—

Dobry wieczór panu, rzekli uprzejmie prze

chodząc koło mnie.

I ludzie tu jacyś życzliwi, grzeczni. Doprawdy,

gdy przyjdzie starość, pomyślę nieraz o tej cichej

Maripozie.

Z wysoka doleciał mnie głos żórawi ciągnących

gdzieś kn oceanowi.

Rozkołysałem się i rozmarzyłem. Dziwne zebra

nie wrażeń! ale wróciłem do hotelu prawie roz

rzewniony i jakiś tęskny Począłem myśleć o do

mu, o moich — i także zacząłem śpiewać — ale

także nie Yankee Doodlee! O nie! Śpiewałem:

U nas inaczej! inaczej! inaczej!"

—

Puk, puk, puk!

—

Ciekawym kto to może być! — pomyślałem.

—

Pak! puk!

—

Comme — in.

Wszedł gospodarz.

Co u licha! co za kraj! I ten ma minę zupeł

nie wzruszoną. Zbliża się do mnie, ściska mnie

silnie za rękę i nie puszczając mej dłoni, oddala

się na długość ramienia, patrząc na mnie tak, jak

iy mnie chciał błogosławić.

Otwieram osta i moje zdziwienie równa się je

go rozrzewnienia.

—

Zobaczyłem w księdze hotelowej, — mówi —

ian jesteś z Polski?

—

Tak jest. Czy i pan Polak?

—

O nie! jestem Badeńczyk.

—

To pan był w Polsce?

—

0 nie! nigdy ...

—

A więc...

Moje oczy otwierają się równie szeroko jak

usta.

—

Panie, rzecze gospodarz! służyłem pod Mie

rosławskim.

—

Tam do licha!

—

To był bohater! to największy wódz w świe

cie! Jakżem szczęśliwy, że pana widzę... Czy on

żyje jeszcze?

I _ie;nąN«;c^TSe^ S rL T rS w %W"^****J’1****W*”*

PM raroay, w Krakowie po 10 o., we Lwowie lab z prsesyłk% pecstow% 12 e.

** ***»»«»«I* wyaogl:

’

S " T * t e i K r ............................................. ? i" S t

f,j!jSs* S"*)«i«,Byantoni.KfOTi

38*"

, *h

a*’

etącjoh do swi%Eku poestowegc . . .

39 *łr.

8 *łr.

S *łr.

« ^ rdzrai i iłrJuJT.^7

« * l«f» «*» «»*»*»tiwgre dnia w miesri%cu. -

E;taty

do iiirJBtraswiiCW?«

aa prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprss** się nadsyłać franco

i utasu w Krakowie. -

Listy reklamacyjne Kieopiecsetowane nie podlegają oprade

pocztowej. -

Listów niejrankowariych nie przyjmuje się.

* ęko »!M »ów nadsyłanych nie *wraca się,

fr*R*ra.if«»ę »rxyjm«ją*

Adr;:u,.;trący» ,CZASU* w K nhsw lt, tndilei nreędypoostowe. Vi«]M*wa *****TT??!?

księgarnia 8. A. Knyżanowa)dego, handel Nowakowskiej. -0VfoM I»im (inseraty) prajdmuje się **

opatią od miejsca wiera*a drukiem drobnym (petitowym) *a pierwsiy ras 10 ont., u każdy następny

ra* po 6 cnt - I s d M t a s e (na 8 stronnicy dziennika) od miejsca wtenwa drukiem drobny» 9 0 ou

m l *a każdy ra*. n o ty n m m l m im , C W (prospekta, oyrknlarte, ogłeetenła i t_P.) P" W"anje

się sa oene 1 *łr. od 100 egiem, dla *»miejscowych, a 60 cent od 100 eg*em. dla mtejsoowyon pre

numeratorów. -

NależytoM npraaaa się BByrańi nadesłać praekasem pocztowym - Ogłou»»**» *

» n a n s n l f prty)mnj%: ww L wow ie Ajencya ,CZASU* w głównym składrie tytoniu Nr. U

pny ulicy Trybunalskiej L 4; w S*mryim wyłącznie p. Adam, Hus Clćment 5: (prenumeratę p. Win

centy Kuczkowski, Fanbourg Poissonićre 88); w W ted atm pp . Hąns«ri«tełn * Vogler (także w Ham

burgu, Frankfnrcie nad Menem, Berlinie, Lipsku, Baiyiei i Wrooławiu), JL Oppelik, 8tnbenbastei Nr i

K. Mosse (takie w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdie), G. L. Daube A Comp. (także

w Frankfurcie nad Menem), M. Dnkes, Biemergasse 13.

1 -tył1

y -.,-Ut,y

’ pf.i

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction