Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 685 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

----- ---- -

NM125

Kraków, Sobota 12 Maja 1900.

Rocznik L III.

CZAS

(wydaniepołudniowe).

Sytuacyaparlamentarna.

Wiedeń 11 maja.

(= ) Ze strony prawicy przedłożony został wczo

raj, jak wiadomo, przełożonym klubom lewicy pro

jekt, w jaki spoBób możnaby Czechów Bkłonić do

zaniechania obstrukcyi. Projekt był z pewnością

lojalny, co więcej, jedynie możliwy, a opierał się

na tem, aby lewica zgodziła się na natychmia

stowy wybór komisyi językowej, by komisyi tej

wyznaczyć pewien termin do sprawozdania, a w za

mian, by Czesi na ten czas obstrukcyi zaprze

stali. Aż do Btałego porozumienia Bię jednak Izba

załatwićby miała tylko pewne, ściśle określone

sprawy, jak zmianę uatawy przemysłowej i inne.

Ku ogólnemu zdziwieniu propozycya ta została

odrzuconą. Kiedy odmowa lewicy doszła do pu

blicznej wiadomości, po prawej stronie Izby na

tychmiast powstało tu i owdzie podejrzenie, że

lewica nie życzy sobie wogóle zażegnania ob—

Btrnkcyi czeskiej, dąży bowiem do rozwiązania

Izby, a zarazem chciałaby, aby wina za rozwią

zanie Bpadła na Czechów. Lewica — mówiono —

nie chce absolutnie dopuścić do uchwalenia nstaw

językowych, bo wie, że radykalna frakcya, która

w myśl zwykłej swojej taktyki dziś jeszcze za

cbownje rezerwę, w razie uchwalenia tych nstaw,

krzyczałaby na cały głoB: zdrada! — i podko

pałaby do reszty popularność stronnictw, wzglę

dnie umiarkowanych Rzecz zresztą prosta, że d)a

Niemców dzisiejszy stan rzeczy korzystniejszym

jest od ncbwalenia nstaw językowych. Przypo

minano przytein także mowę p. Pferschego przed

wyborcami, w której to mowie przedstawił on roz

wiązanie Izby, jako jedyny cci, do któregoby dziś

dążyć należało.

Nie da się zaprzeczyć, że taki komentarz d(’

odrzuconej uchwały lewicy wydaje się na pozór

dość hazardownym; dlatego też w pierwszej chwili

należało wstrzymać się od ogłoszenia go w dzien

nikach ; dzisiejsze głosy prasy niemieckiej jeduak,

mianowicie niczem a niczem nieusprawiedliwione

przerzucanie winy na Koło polskie, daje już wiele,

bardzo wiele do myślenia. — N . fr. Presse nazy

wa propozycyę p. Jaworskiego żartem; wypomina

mu, że inaczej we Lwowie mówił, a inaczej w Wie

dniu działa; inBynnnje wręcz dwulicowość. Oczom

własnym nie wierzy się, czytając tę napaść, kie

dy Bię wie, z jaką gorliwością i zapobiegliwością

p. Jaworski i wszyscy przywódcy Kola dążą do

zażegnania burzy. I z jakiego powodu te ciężkie

zarznty? Wszakże p. Jaworski w swojej propozy*

cyi prowadził tylko dalej pacyfikacyjną akcyę rzą

dową, chcąc umożliwić spokojne przedyskutowane

przedłożeń rządowych. Jeśli N . f r . P resse twier

dzi, że nstawy językowe przyjść powinny do skut

ku przez kompromis, a nie przez majoryzacyę

w komisyi i Izbie , to absolutnie nikt temu nie

zaprzecza; ale zła wola tylko każe dziennikowi

lewicy zamilczeć o fakcie, że majoryzacya jest

wogóle niemożliwą, bo prawica niema wcale wię

kszości dla zmian nieprzychylnych dla Niemców.

W podobnym duchu pisze także organ umiar

kowanej lewicy N. W. Tagblatt; ale ani jeden

ani drugi z tych dzienników, nie powiada, co

właściwie powinno Kolo polskie czynić, ażeby bu

rzę zażegnać. Z półsłówek domyślić się można,

że powinno zaniechać wszelkiego pośrednictwa,

i wręcz wspólnie z lewicą wystąpić przeciwko

Czechom. Pomijając, że niewiadomo, jak to wy

stąpienie po myśli tych panów miałoby się obja

wić, skoro merytorycznych głosowań nie ma, a

w formalnych Koło polskie stale wraz z lewicą

wszelkie abstrakcyjne wnioski zwalcza, godzi się

jeszcze zapytać, jak właściwie bez pośrednictwa,

a tylko przez odosobnienie Czechów, możnaby ob

strukcyę przełamać. Zla wola tylko każe wspom

nianym dziennikom przedstawiać złamanie obstruk

cyi, jako rzecz tak łatwą Lewica do tego sto

pnia wydoskonaliła jnż technikę obstrnkcyjną, że

Czesi korzystać tylko potrzebują z jej doświad

czeń. Niemcy zresztą sami przyznają, że Czesi,

jakkolwiek liczebnie słabsi, mają do dyspozycyi

straszliwą broń, przez możność wyp »wiadania nie

skończonych mów w języku czeskim. Zachodzi

przeto zasadnicza różnica ta, że podczas, gdy

przywódzcy Koła wytężają umysł, ażeby w dro

dze kompromisu obstrukcyę usunąć i normalne

fnnkcyonowanie parlamentu umożliwić, lewica chce

tylko Czechów izolować, a więc konstelacyę par

tyjną zmienić, bez względu na to, co się z parla

mentem stanie, a raczej wiedząc z góry, że par

lament funkcyonować nie będzie.

Raz jeszcze zaznaczam, że komeuta z do wczo

rajszej nchwaly lewicy nie jest autentycznym, ale

w każdym razie jest on tak prawdopodobnym,

że warto się nad nim zastanowić.

U ie d e ii 12 maja. N . fr. Presse przypuszcza,

że los parlameutu rozstrzygnie się dopiero z koń

cem czerwca. Powodzenie czeskiej obstrukcyi na

pierwszych posiedzeniach było do przewidzenia

i to samo da się powiedzieć o luźnych poóedze

niach, które odbędą się podczas sesyi delegacyj

nej. W czerwcu dopiero wszystkie stronnictwa

staną wobec sytuacyi, nie cierpiącej już zwłoki

Jeżeli obstrukcya nie da się przezwyciężyć, Izba

zostanie rozwiązaną, a N fr . Presse twierdzi na

wet, iż czynią się już przygotowania do ewentual

nych nowych wyborów w miesiącu wrześniu.

Ten sam dziennik zamieszcza następujące, ja

koby z kół prawicy pochodzące przedstawienie

sytuacyi. Przez caiy ubiegły tydzień odbywały

się zakulisowe narady, w jaki sposób czeską ob

strukcyę przezwyciężyć. Pomiędzy kilku projekta

mi głównie trzy miały pewne szanse powodzenia

i tworzyły snbstrat rokowań. Szlachta konserwa

tywna, najbardziej do Czechów zbliżona, podała

myśl, by prawica zobowiązała się w komisyi ję

zykowej glosować za wszystkiemi wnioskami Cze

chów. W ten sposób jednakże nie można by było

dojść do zgody, a Polacy i katolickie stronnictwo

ludowe projekt ten odrzucili, w takim razie bo

wiem lewica chwyciłaby się obstrnkcyi. Najbar

dziej dojrzałem było to stadyum, kiedy p. Jawor

ski przedłoży! lewicy znany projekt, który pole

gał na tem, aby komisye w ciągu 14 dni odby

wały narady, a w tym czasie aby w pełnej Izbie

wzięto tylko nie polityczne przedłożenia pod obra

dy. Tymczasem miałyby komisye przygotować

materyał o budżecie i o inwestycyjnem przedłoże

niu. Wiadomo, że projekt ten został odrzucony.

Obecnie będą się toczyć dalej kompromisowe ro

kowania w Budapeszcie, dokąd przeniesie się punkt

ciężkości sytuacyi. Tam postawione będzie Mło

doczechom pytanie, jakim jest powód ich obstru

kcyi, jaki cel i pod jakimi wnrunkami od niej od

stąpią.

W ie d e ń 12 maja. Cesarz nie przyjął

dymisyi ministra Dra Rezeka.

W ied eń 12 maja. Ostd. Rundschau ogłasza

program językowy swego stronnictwa, wypraco

wany przez pos. Bareuthera, a opierający się na

językn państwowym niemieckim, oraz na języku

urzędowym w całem państwie w służbie we

wnętrznej i zewnętrznej. luno języki mają być

dopuszczane tylko o tyle, o ilo Btrona nie zna

niemieckiego języka.

Buda-Peszt 12 maja. W poniedziałek po

południa o godzinie bej zejdą się obie depntacye

kwotowe na posiedzenie.

Kolo polskie.

Wiedeń 11 maja.

( = ) Przewodniczący eksc. Jaworski przed

stawia nowego członka hr. Szept y ck i eg o; na

stępnie poświęca wspomnienie śp. Floryanowi Zie

miałkowskiemu, zawiadamiając, że wysłał imie

niem Koła telegram kondolencyjny i złożył wie

niec na grobie. Dalej poświęca prezes wspomnienie

zmarłym: arcybiskupowi Morawskiemu, metropo

licie Kuiłowskiemn i biskupowi Łobosowi.

Przewodniczący podnosi, że od kilku lat nie

mieliśmy szczegółowej dyskusyi bndżetowej, i że

dlatego wiele jest niezałatwionych petycyj. — Do

tych należy petycya egzekutorów podatkowych o

stabilizacyę.

P. Dr Kozłowski sądzi, że egzekutorowie są

dostatecznie zabezpieczeni; o ich stabilizacyę sta

rać się niema powodu. Skarżymy się na bez

względność egzekutorów, a teraz starać się mamy

o polepszenie ich bytu! Poseł nie jest niewolni

kiem wyborców, i nie musi popierać każdej pe

tycyi.

X. Pastor staje w obronie petycyi.

Uchwałę po dłuższej dyskusyi odroczono.

P. Pop owski zaznacza, że na żądanie wy

działu krajowego, udało się uzyskać, iż wojsko

wość odstąpiła od rozmaitych kosztownych zarzą

dzeń przy wybudowaniu wałów. W Bprawie re

wersów demolacyjnych donosi, że ministerstwo

wojny na razie daje pierwszeństwo pożyczkom

Kasy oszczędności przed obowiązkami demolacyj

nymi, i obiecało, że nie będzie występywać prze

ciw ustawie, znoszącej rewersy demolacyjne, któ

rąto ustawę mówca wniesie.

P. Dr Binder sądzi, że ważniejszą jeszcze

sprawą są zakazy budowlaue (B auoerbote) i od

szkodowania. Sprawa ta ważna dla Krakowa,

który rozbudował się poza wałem fortecznym; w

razie wojny pół miasta narażone na zagładę bez

pretensyi do odszkodowania. Konieczną jest w tym

względzie ustawa i wybudowanie innego wału poza

granicą miasta.

P. Kozłowski popiera gorąco wnioski p.

Bindera; mówi, że w tej sprawie rządy drwią so

bie z parlamentu. Zastawiają się Węgrami, a w tym

czasie przeprowadzono jnż trzy ugody z Węgra

mi nie załatwiwszy sprawy. Zapowiada, że upo

mni się o to w delegacyach.

P. Sokołowski przypomina swoje wystąpie

nie w tej sprawie w delegacyach.

P. Górski zaznacza, że przemówienia cho

ciażby najlepsze w delegacyach i komisyi bndże

towej nie wystarczą, bo rząd je do kosza wrzu

ca a posłów obietnicami zbywa; żąda więc, aże

by członkowie delegacyi rzecz z całą stanowczo

ścią w ręce njęli i na ostrzu postawili.

Przemawia jeszcze wnioskodawca p. Po po

wski, roztrząsając szczegółowo kwestyę odszko

dowania, poczem uchwalono wnioski p. Popow

skiego oraz wniosek p. Bindera.

P. Eug. Abrahamowicz omawia sprawę or

ganizacyi sądów w Galicyi. Z powodu braku fun

duszów organizacyę odroczono i podzielono na

trzy okresy. Teraz ma być przeprowadzony trze

ci okres organizacyjny, ale minister skarbu dla

brakn fnnduszów organizacyę wstrzymał. Tymcza

sem w sądach brak sił dotkliwy. Nie mając roz

prawy budżetowej, musimy się w drodze prywa

tnej starać o usunięcie tych przeszkód. Najbar

dziej żali się mówca na zaniedbanie spraw siero

cińskich i tabularnych.

P. Górski prosi, ażeby bieżące sprawy na ra

zie usunąć, a przystąpić do dyskusyi politycznej

P. H en ze1 sądzi, że bezwarunkowo poroznmieć

się należy co do spraw, które traktowane będą

w delegacyach.

P. Dr Roszkowsk i urgnjeo wybndowaniedo

mu karnego w Drohobyczu.

P. Sokołowski zapowiada petycyę Towarzy

stwa nauczycieli szkól wyższych w sprawie nau

czycieli i petycyę sług w urzędach podatko

wych.

P. Czarkowski porusza sprawę etrejku ro

botników rolniczych.

— W dyskusyi biorą udział:

Włodzimierz Gniewosz, Dr Lewicki, Eng. Abra

hamowicz i Milewski. Treść dyskusyi uznano za

poufną i przekazano sprawę na wniosek p. Da

wida Abrahamowicza komisyi parlamentarnej.

P. Dr Kozłowski wnosi, żeby komisya par

lamentarna wniosła interpelacyę w Bprawie regu

lacyi Dniestru. Żali się, że w ministerstwie rol

nictwa nie jesteśmy należycie traktowani. Jeśli

sobie przypomnimy hr. Falkenhayna, możemy so

bie powiedzieć: Es kommt selten was Besseres

nach.

P Struszkiewicz oświadcza, że ile razy

do niego się odnoszono, skwapliwie ndzielat in

foronacyi, a — o ile mógł — i pomocy. Kredyt

na potrzeby rolnictwa jest za mały i na to na

cisk położyć należy.

Minister Dr Piętak daje wyjaśnienie w spra

wie kredytu na regnlacyę górnego Dmestrn i ob

wahr?auia lewego brzegn Wisły. Przemawiają

jeszcze pp. Rntowski, Popowski i Jędrzejowicz,

poczem przewodniczący imieniem komisyi parla

mentarnej sprawę do wiadomości przyjmuje.

P. Poratyński omawia w dłuższym wywo

dzie projektowaną nowelę do ustawy przemysło

wej, to jest zmianę §§ 69 i 60 Nowela powstała

w uwzględnieniu projektowanej ustawy o handlu

obnośnym. Stronnictwo cbrześciańsko społeczne u

knło z taj sprawy hasło dla wyborów miejskich

w Wiedniu. W odniesieniu do naszego kraju by

łaby ustawa — jak ją komisya proponuje — wła

śnie w interesie drobnego handlu, który n nas

wyłącznie, w innych krajach przeważnie znajduje

się w rękn żydów. Mówca wykazuje niektóre wa

dliwości nstawy, jak zakaz zbierania przez ajen

tów zamówień w domach prywatnych. Wyklucze

nie w tym względzie wszelkich wyjątków, przy

niosłoby niektórym gałęziom przemyBłn szkodę,

a żadnej gałęzi nie dałoby korzyści.

—

Cytuje

w tym względzie liczne przykłady. W paragrafie

znów 60 znajduje się zakaz rozwożenia żywności,

naprzykład mleka przez małoletnie kobiety. Taki

zakaz wyrządziłby włościaństwn dotkliwą szkodę.

Mówca wnosi, by Kolo, w razie postawienia wnio

ska o odesłanie tej Bprawy du komisyi, za tym

wnioskiem głosowało.

Pos. Ru to wBk i nie mu pewności, czy taki

wniosek w Izbie uchwalony będzie. Uważa usta

wę za bardzo ważną i doniosłą a dyskusyę szcze

gotową za potrzebną. Zarzuca członkom komisyi

przemysłowej, że takiej dyskusyi dotąd w Kole

nie Bpowodowali. Dziś jednak zaniechać należy

wszystkich innycb spraw, a przystąpić do dysku

syi politycznej.

Posł. PaBtor i Sokołowski przemawiają za

nowelą do nstawy przemysłowej.

Pos. Dawid Abrahamowicz popiera wnio

sek głosowania za odesłaniem do komisyi.

Pos. Poratyński odpiera zarzut, uczyniony

urzez p. Rotowskiego członkom komisyi przemy

słowej, przypominając, w jakich warunkach obra

dowano w Izbie i w Kole przed ostatnią przerwą

Godzi Bię na przeprowadzenie dyBknsyi meryto

rycznej w Kole, na ra’de zaś wnosi, aby Koło

glosowało za odesłaniem do komisyi. Gdyby przed

posiedzeniem okazało się, że wnioBek nie ma

w Izbie azansy, należy przeprowadzić w Kole dys

knsyę szczegółową. Wniosek ten uchwalono, po

czem nastąpiła przerwa.

W ie d e ń 12 maja. Kolo polskie odbyło wczo

raj po przerwie dalsze czterogodzinne posiedzenie,

na którem przeprowadzono dysknsyę o sytuacyi

politycznej i uchwalono następującą rezolncyę:

,,Koło polskie, trwając niezłomnie przy

uchwale Koła sejmowego zdnia 27 kwie

tnia 1900 r., n ie tracąc nadziei, że Bię da

przywrócić normalny tok obrad parla

mentu, uważana razie za Bwój najwa

żniejszy obowiązek dążyć do parla

mentarnego załatwienia prowizorynm

budżetowego, i przedłożenia inwesty

cyjnego. Kolo polskie poleca swemu

prezydynm i komisyi parlamentarnej,

aby stanowczo dążyły do dopięcia wska

zanego celu**.

KHOA %KA.

!Araków 12 nr-ja.

.Hasa oszczędności m. Krakowa. U zupełniając

sprawozdanie nasze z ostatniego posiedzenia wielkiego

wydziału kasy podajemy, iż przed rozpoczęciem po

rządku dziennego wyatóBował prof. Ulanowski do p.

prezydenta miasta jako przewodniczącego wielkiego

wydziału interpelacyę, dlaczego nie przedłożono do

tychczas wydziałowi referatu o wnioskach, przekaza

nych na posiedzeniu w dniu 4 grudnia z. r . osobnej

komisyi z poleceniem zdania sprawy najpóźniej w cią

gu 3 miesięcy t. j . do 4 marca b. r . Przedmiotem

zapytania był więc wniosek prof. Ulanowskiego o

wprowadzenie fachowej kontroli nad zarządem kasy

oraz wniosek prof. Leo o reformę niektórych, zupeł

uie już przestarzałych postanowień statutu kasy.

—

Pan prezydent

usprawiedliwiał zwlokę licznemi

zajęciami i wyjazdami osób, w skład owej komisyi

wchodzących, oraz zapewiedzial, iż nowy statut znaj

duje się jnż w druku i zostanie członkom wydziału

w ciągu tygodnia rozesłany, poczem zwoła p. prezy

dent zaraz osobne posiedzenie wydziału dla załatwie

nia obu powyższych ważnych spraw.

W dyskusyi nad wnioskiem dyrekcyi o wybór ko

misyi do rozpatrzenia sprawy przebudowy sąsiadu

jących z kasą realności i urządzenia w nich obok

binr dla kasy także lokalów dla pomieszczenia towa

rzystwa muzycznego i przyszłej szkoły dramatycznej,

zaznaczono z kilku stron, iż wybór tej komisyi nie

przesądza bynajmniej sposobn załatwieni% sprawy, a

tem mniej wysokości kosztów.

—

Lutnia. Członkowie czynni krakowskiego To

warzystwa ,,Lutnia", odbyli wczoraj doroczne waloe

zgromadzenie pod przewodnictwem zastępcy prezesa

bar. ChriBtianiego. Po odczytaniu przez sekretarza

Dra Ławrowskiego protokołu z ostatniego zgroma

dzenia,

dyrektor 8 te ib el t złożył sprawozdanie

z czynności i produkcyj artystycznych za rok ubie

gły. Wedłng tego sprawozdania ,,Lutnia" urządziła

5 koncertów publicznych, a nadto chór r Lutni" brał

udział czynuy w koncercie dobroczynnym, urządzo

nym przez ka. Lubomirską, oraz w festynie na rzecz

ubogich, urządzonym staraniem p. delegatowej La

sk-owskiej. Członków honorowych liczy nLutnia" 7,

czynnyoh 63, wspierąjąeyeh 184. j j li

_r"

Po przyjęciu do wiadomości sprawozdania admini

stracyjnego i udzieleniu abaolutoryum zarządowi, przy

stąpiono do wyboru nowego zarządo na rok bieżący.

Przez aklamacyę wybrano: prezesem Dra Konstan

tego Lipowskiego; jego zastępcą barona Cbristianie

go; dyrektorem p. Adolfa Steibelta, któremu wyra

żono gorące nznanie za jego bezinteresowną a wy

datną pracę około rozwoju ,,Lutni" ; tak samo przez

aklamacyę wybrano zastępcą dyrektora prof. Dra

Franciszka Bylickiego, kapelanem X. kanonika Teofila

Flisa. Wszyscy wybrani ponownie. Do wydziału we

szli za pomocą wyboru pp.: Dr Roman Ławrowski,

Józef Czałczyński, Karol Markus, Zygmnnt Mendels

burg, Jan Budzynowski, Ludwik Bier, Stanisław Bi

sztyga, Tomasz Flasza, Sławiński i Wacław Sienkie

wicz. Do komisyi kontrolującej wybrano pp. Bromo

wicza, Grodzickiego i Zamorskiego, ns zastępcę p.

Ferentza.

Los wychodźców. W czoraj przyjecłiało tu z Prus

28 robotników, pochodzących z powiatu skałackiego.

Do wychodżtwa namówili ich Gelbert, zastępca wójta

z Podwołoczysk, i Strensand, kupiec z Podwołoczysk,

którzy ugodzili się z nimi o płacę i wyżywienie.

—

W kwietniu przyjechał zastępca tartaku z Prus i za

wiózł ich do roboty. W Prusiech wyłudzono od nich

kontrakt, a dano im inny, mniej korzystny. Gdy po

miesiąca żądali umówionej zapłaty, odmówiono im,

oświadczając, że to zostanie jako kancya, a ponie

waż żle ich żywiono i więcej godzin musieli praco

wać, niż pierwotnie było zgodzonem, zaprzestali ro

boty, za co zoBtali wydaleni przez żandarmeryę pro

ską i odstawieni do granicy. W Szczakowej wskutek

interwencyi policyi dostsli zasiłek z gminy, co nmo

żliwiło im przyjazd do Krakowa. Policya tutejsza

zajęła się nimi celem wysłania ich z powrotem do

domn.

—

Z nHarmonii11. O rkiestra ,H arm onii" weźmie

w niedzielę ndział w uroczystem otwarciu parku

w Podgórzu na Krzemionkach. Z tego powoda nie

odbędzie się koncert popularny w miejskim parku

Dra Jordan%. Początek koncertu ,Harm onii* o g. 3

po południu. Przed uroczystością odegra ,Harm o

nia* marsze w mieście Podgórzu. Nowy park pod

górski pozyskał w tym roku cieplarnię, założono

nadto nowe ścieżki i zasadzono liczne drzewka i

krzewy. Zasługa w tem wyłączna niestrudzonego p.

dyrektora Bednarskiego.

Brak doróżek na dworcu Zwierzynieckim. O d

osoby, przybyłej na przystanek kolejowy na Zwie

rzyńcu dnia 10 b. m . pociągiem porannym, otrzymu

jemy zażalenie na brak doróżek w tym punkcie przy

pociągach porannych. Osoba żaląca się przybyła

z małemi dziećmi o godz. 6 m. 30 rano; czekała

na dworcu przeszło kwadrans i nie doczekała się

doróżki. Zapytany żołnierz policyjny, czy można

wogóle znaleść jaką doróżkę, odrzekł, że stoją one

nieopodal dworca; niestety i przy moście na Ruda

wie na Zwierzyńcu nie było żadnej. Możeby dyrek

cya policyi zechciała zaradzić złemu, i nie narażała

publiczność i na tego rodzaju niedogodności.

—

Słuszna odprawa. Ruch katolicki zamieszcza

następujące oświadczenie: Słowo polskie we wczo

rajszym nnmerze poważyło się napisać, że całe fa

langi duchowieństwa zwracają się do niego z podzię

kowaniem za stanowisko (sic) przez niego zajęte

w sprawie rzuconego oszczerstwa na X. biskupa We

bera. Jeżeli Słowo polskie tego twierdzenia nie udo

wodni, będziemy je nważać za oszczerstwo rzucone

na całe polskie duchowieństwo, a oszczerstwo tem

wstrętniejsze, że Słowo polskie przyparte do murn

manifestacyami chrześciańskiego społeczeństwa chroni

się obłndnie pod płaszcz tego właśnie stanu, przeciw

któremu broń swą oszczerczą skierowuje."

Koncert chóru akademickiego

Aleks. Myszuga był oczywiście atrakcyą tego kon

certu ; ulubiony to nasz i najlepszy polskiej pieśni wy

konawca. I choćby się ,Aryę z kurantami* setny raz

przez niego śpiewaną słyszało, Blacha jej się jeszcze

raz z tą samą zawsze rozkoszą, bo żaden z naszych

śpiewaków takiego zapałn i serca w ten śpiew ser

deczny nie wlewa. Z tem samem ciepłem i siłą,

z tem samem w drobnych szczegółach mistrzowskiem

wykończeniem zaśpiewał Żeleńskiego aryę z Janka,

którą słyszeliśmy niedawno, i pieśni, w których no

wością była piękna ,Serenada".

Prócz Żeleńskiego,

cały program zresztą trącił z lekka starzyzną. P . Źa

wiłowska podjęła się śmiałego zadania, śpiewając

obok Myszugi, a w tem wykonania lepiej i popraw

niej od ,Mignon* wypadła Moniuszki ary%, którą

śpiewała spokojniej i pewniej, niż zwykle. Do ,M i

gnon" brakło trochę ożywienia; brakło też i wokal

nych środków, których nie opanowała jeszcze w zu

pełności. Chór akademicki, pod kierunkiem p. B ara

basza, wypełnił tylko jeden nnmer w programie, a

w mi%rę sił swoich, starannie i dobrze wykonał trzy

ntwory. Myszudze i p. Zawiłowskiej akompaniowała

orkiestra 13 pułku pod dyrekcyą p. Hocka, a na

wstępie wykonała rytmicznie i z życiem dwa tańce

polskie Morzkowskiego. Bardzo pożądanem urozmai

ceniem wieczoru była deklamacya p. M o rskiej-P o

pławskiej.

F- Sz.

Pielg;rzymka polska.

Korespondent Ruchu katolickiego pisze:

Rzym 8 maja.

Dnia 6 b. m . pod przewodnictwem księcia-biaknpa

Pnzyny i X. biskupa Pelczara odwiedziła pielgrzym

ka polska bazana S. Maria Mag. i bazaua 8. J.

Lateraueńskiego. Dnia 7 b. m . byliśmy w bazylice

S. Maria Magg. na Mszy św.,

którą celebrował X.

biskup Pelczar i śliczne kazanie wygłosił o czci N.

P. Maryi. Następnie zwiedzaliśmy baz. 8 . Jana La

teraneńsk ego, a popołudniu odwiedzaliśmy bazylikę

Sw. Piotra. Dnia 8 b. m. wysłuchali pielgrzymi Mszy

św. w baz. 8. Maria Maggiore, którą o godz. 7 ra

no odprawił książę-biskup Puzyna; kazanie wygłosił

X. kan. Fiszer. Dnia tegoż o godz. 12 w południe

w bazylice św. Piotra Ojciec św. przyjmował piel

grzymkę polską, równocześnie z pielgrzymką bawar

ską i irlandzką. Jnż wczesnym rankiem zapełnili ją

pielgrzymi nasi, kapłani bawiący w Rzymie, 0 0 .

Zmartwychwstańcy, cała kolonia polska, oraz rodacy

nasi przebywający tn chwilowo, i z drżącem sercem

oczekiwali pojawienia się Namiestnika Cbrystnsowego.

0 godzinie pół do 12 srebrne trąby zagrały hymn

papieski, na znak, że Ojciec św. wraz ze zwym or

szakiem wstępuje w progi bazyliki. Na czele pocho

du kroczyło wojsko papieskie, następnie dygnitarze

kościelni i świeccy, wreszcie X. kardynałowie, mię

dzy nimi X. kard. Mieczysław Ledóchowski, wreszcie

,guardia nobile" , która niosła złocistą ,,sedia ge

statoria" , w której siedział Leon XIU, w bia

łych szatach, w purpnrowej ferrajoli, w infule na

głowie, zasianej drogocennymi kamieniami i perłami.

Na widok sędziwego sternika nawy Piotrowej , piel

grzymi nasi padli na kolana, a równocześnie o m a

ry olbrzymiej bazyliki obiły się gromkie okrzyki

polskie: ,Niech żyje Ojciec święty! Niech żyje Pa

pież król!" Okrzyki naszych przygłuszały wołania

Bawarczyków: ,H och!" i Irlandczyków: ,Hip, !lip,

hnrrah!", gdyż pielgrzymi polBcy liczebnie przewa

żali. Ojciec św. na widok białych snkman i czerwo

nycb kierezyj naszych włościan, zwraoał się do nich

z serdecznym uśmiechem, i patrząc na nich anielskim

wzrokiem, błogosławił drżącą ręką.

Następnie zaniesiono Ojca św. w lektyce przed

ołtarz św. Piotra, gdzie spoczywają relikwie księcia

apostołów. T u przybrał ojciec św. szaty pontyfikat

ne, i stojąc naprzeciwko starożytnej statuy św. Pio

tra, przybranej także w takież szaty, udzielił pątni

kom, wśród zwykłego ceremoniału, apostolskiego bło

gosławieństwa. Ody wielki Papież wymawiał słowa

błogosławieństwa: Benedicat vos Pater et Filius

et Spiritus sanctus — w bazylice panowała cisza

tak uroczysta, że wszyscy mogli słyszeć słowa Ojca

świętego. Papież wracał do swych apartamentów,

żegnany znów gorącymi, grzmiącymi okrzykami na

szych pątników. Ojciec święty, mimo wielkiego znu

żenia, cieszy się wybornem zdrowiem.

MAŁY FELJETON.

Nowy lom ,Poezyi" Tetmajera.

Nowy tom Tetmajera stanowi niewątpliwie

w dziedzinie naszej poezyi zbyt wybitny i zna

czący wypadek, aby go nie zanotować natych

miast. Przed para dniami ogłosił właśnie p. K.

Tetmajer czwartą Beryę swoich ,Poezyj" — a mo

żna śmiało twierdzić, iż zaznacza ona dalszy po

stęp w rozwoju jego talentu. Między innemi mie

ści kilka rzeczy obszerniejszych, jak poemat Qui

amant, będący szeregiem śmiałych waryacyj na

nieśmiertelny temat ,Szwajcaryi" Słowackiego —

albo jak filozoficzne, credo poety, zawierające poe

maty: W w yobraźni (dedyk. Jarosławowi Vrc,hli

cky’emu) lnb N a szczycie. Tom ten zasługnje na

szerszy rozbiór, którego w parę dni po jego nka

zanin Bię trudno podać. Zanim kompetentny zna

wca uczyni to w feiletonie Czasu, pozwolimy so

bie zaznajomić czytelnika z kilku charakterysty

cznymi utworami, zaczerpniętymi z tego zbiorkn.

Pewną ich ilość ogłosił zresztą poeta w ciąga

rokn ubiegłego w feiletonach naszego pisma, tak,

że nie będą one dla czytelników C zasu nowością

przy przeglądania najnowszego tomu ,Poezyj".

Znaczną część zbiorkn zapełniają wiersze miło

sne, a poeta Btaje się w nich niejednokrotnie nie

zwykle uczuciowym i rzewnym. Oto n. p. jeden

z piękniejszych:

Z twojego lista wypadł mały kwiatek,

,Mówić za ciebie i o tobie m iał" --------—

Długo wędrował i z dalekiej strony,

Z pod gór podniebnych do tatrzańskich skał.

Był świeży, kwitnął, gdy go tam nad wodą,

Nad bystrą wodą rwała ręka twa — —

Długo wędrował i z dalekiej strony,

I upadł smutny i cichy, jak łza.

Oto znów inny, pełen również rzewnej melan

cholii pt. Legenda:

I znów tak samo słońce wejdzie gdzieś tam w świecie,

Na wielkich cichych górach zimny lód zapali,

Znów obłokami wicher śnieg z upłazów zmiecie

I wiosna zajaśnieje na błękitnej fali.

Znowu się maić będą winnice i drzewa,

Znown się dookoła zazieleni pole — —

Idzie Wiosna różanonsta, złotobrewa

Z żółtym jaskrem i habrem niebieskim na czole.

I znów tam będzie owa ranna, jasna cisza,

Mącona tylko gwarem rozpędzonej rzeki

I skryta, npleciona z świeżych wiklin nisza,

Podobna do alkowy Nimfy w czasie spieki.

I znown się na liściach przejrzyste i złote

Błyszczeć będą owady i motyl zaleci

W tę skrytą pośród wiklin ponadrzeczną grotę

I wkradnie się wraz z słońcem przez zielone sieci.

I znów będzie tak samo, jak niegdyś przed laty, ’

Dawno, lub może wczoraj... Któż ten czas przeliczy?

W każdym razie już całe padły wpoprzek światy,

Została tylko pamięć szczęścia — i goryczy...

Kiedy? Kiedy to było?... Nie pytać bez celn —

Było kiedyś... Zostało wieczystą legendą...

Było kiedyś, daleko i przed laty wielo — —

Może wczoraj .. Legendę chwile tęsknot przędą...

Legendę urodziło to drzewo nad rzeką,

Pod którem się łączyły serca, dusze, dłonie...

Ono stoi — — tam kędyś daleko, daleko,

Stoi i w wodę patrzy, a kiedy liść zrzuci,

To ten liść tak, jak przeszłość, opada i tonie

I tak, jak przeszłość, nigdy więcej nie powróci.

Legendę urodziły te wikliny rzeczne,

Co słyszały słów tyle, tyle łez widziały

1 przepnszczały przez się promienie Błoneczne

N% łzami zaciemnione jej oczn kryształy...

Legendę urodziły te ścieżki, co biegły

Między gąszcze i krzewy ku rzece ze wzgórza

I widok na dolinę jasny i rozległy

I deszcze z wiosną płynne i gradowa burza...

I czy to było wczoraj, czy było przed laty,

Oni aami niewiedzą; któż ten czas przeliczy?

W każdym razie upadły wpoprzek całe światy,

Została tylko pamięć szczęścia i goryczy.

I została legenda cicha, rzewna, święta,

W głębi duszy noszona, przez słowa nietknięta,

,,Cza*

wychodzi codziennie, z wyjątkiem niedziel i świąt uroczystych dwa razy dziennie a mianowicie’

o godz. 12 w południe i o godz. 6*/, wieczorem.

We Lwowie .,Cza*** ie *t do nabycia w biurach dzienników L. Plohna, A. Oltzewtkiego, 8. Sokołowikiego.

Prenumerata wynosi:

na całyrokInakwartał

na 1miesiąc

W Krakowie w miejscu

........................................................

40 koron

10 koron 3 kor. (JOhal.

Pocztą w panstwie A u s try a c k ie m ..............................................

48 koron

12 koron !f, kor.

a., WL,ni.

56 koron

14 koron 5 kor. CO hal.

do Włoch, Francyi, Angin, Belgii, bzwajcaryi, Turcji

i innycli państw, należących do związku pocztowego . . .

64 koron

16 koron 6 kor.

Oddzielny Nr wydania południow. w Krakowie po 4 hal,, a wieczora, po 20 hal.; z przesyłką pocztowa 24 hal.

Prenumeratę przyjmuje siętylko od 1 do ostatniego dnia w miesiącu.

Listy zpie

niądzmi i p r z e k a z y pienieżne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać f r a n c o do

Administracyi C z a s u w Krakowie.

—

Reklam acye nieoińeczętmuane niepodlegają opłaciepocztowej.

Listów mejrankowanych nieprzyjmuje się.

—

Rękopismów nadsyłanych nie zwraca się.

Prenumeratę przyjmuję: Administracya Czasu w K rakowie i urzędy pocztowe.

M iejs c o w ę p re n u m e ra tę księgarnia S.A .Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego w Sukiennicach,

H. Kretschmera Rynek, 10, Biuro dzienników Bopcasa i Salomonowej, G /łó w n a t r a fik a , w Rynkn głównym.

O g ;ło s z e n ia przyjmuje się za opłatą od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny

po 10 hal.; układ tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz po 40 hal,, następny po 10 hal.

N a d e s ł a n e (na trzeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 łialerzy za każdy raz.

Og;łoszenia i prenum eratę przyjmują: we Lwowie biuradziennikówL.Plohna, A.Olszew

skiego, St. Sokołowskiego; w P a r y i n wyłącznie p. Ailam rue de Varenne 38, (prenumeratę p. W . Racz

kowski Courbevoi pod Paryżem rue de Chemin de fer 44); w W ie d n i u Haasenstein A VogIer (także

w Hamburgu, Frankfurcie n. ML, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek. M. Dukes, J. Dauneberg, H. Friedl

(tylko prenumeratę H.GoldschmidtA Comp.);w Frankfurcie n. M . G.L. Daube A Comp.

h a każdą zmianę adresu dopłaca się 40 łial. " Hla

Adres Redakeyi: ul. św. Tomasza Nr 32.

—

Telefon Nr 50.

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu