Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 708 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Mr 65

liltiytłil |* n tm tpltuna tymitui,

Kraków Środa 20 Marca 1929.

CZAS

KONTO P . K, O. KRAKÓW NR. 400.404.

Adres Redakcji i Administracji: Kraków, ni. św. Tomasza 32.

Telefon Redakcji 50.

Administracji i Drnkarni 3750.

Godziny biurow e: od S-tej do 13-tej 1 od 15-tej do 18-tej.

Rocznik1rLXXXl.

Dobija dziesięć lat, jak w tej samej sali,

niwersytet Jagielloński nadawał najwyż

szą godność, jaką rozporządza: godność do

ktora honoris causa -

—

ówczesnemu Na

czelnikowi Państwa polskiego Józefowi

Piłsudskiem u.

Znaczenie Józefa Piłsud

skiego dła narodu nie było wówczas jesz

cze tak powszechnie rozumiane, jak jest

obecnie. Jedni nie widzieli w Nim wówczas

nic więcej, jak tylko partyjnika-socjalistę,

jednego z przywódców ruchów rewolucyj

nych z r. 1905, który chciał może budować

Polskę, ale tylko Polskę socjalistyczną. In

ni pamię’tali z jego przeszłości jedynie tyl

ko walki z Rosją i utworzenie Legjonów

w porozumieniu z państwami centralnemi,

a wskutek tego oceniali Go jako rzekome

go wroga Francji i Anglji, bez których o

pieki i nadzoru Polska — jak sądzi’li

—

utrzymać się nie może. Inni widzieli w Nim

jedynie ryzykanta wojskowego, romanty

ka i spiskowca politycznego, który nie po

trafi poprowadzić Polski silną dłonią ani

ku trwałemu pokojowi, ani ku uporządko

waniu stosunków wewnętrznych państwa

na podstawie praworządności

sprawie

dliwości.

Mimo tych wszystkich obaw i zarzutów

Uniwersytet Jagielloński postanowił wów

czas przejść nad nimi do porządku i uczcić

w sposób m anifestacyjny pierw!szego oby

watela Polski, to znaczy pierwszego na

stępcę polskich monarchów. Kierowały

nim dwa powody: jeden to wzgląd, że Pił

sudski okazał się wielkim mężem, który

genjalnie w czasach najciemniejszej nie

woli przeczuł i dojrzał świtający promyk

Wolności i oddał Walce o nią całą ,swoją

duszę z takiem pośw!ięceniem osobistego

szczęścia, jak nikt inny w Narodzie. Dru

gi— to wiara, że ten mąż ogorącem sercu

potrafi, gdy tego zajdzie potrzeba, ot,rzą

snąć się z swej przynależności do tej czy

innej partji i podmieść się w każdej trudnej

sytuacji na wyżynę narodowego interesu.

Z tem przekonaniem i z tą wiarą w Józefa

Piłsudskiego odbyła się przed dziesięciu

laty w tej sali uroczystość gloryfikująca

postać pierwszego po 125 latach Naczelni

ka wolnego narodu.

Zaufania, jakiego to było dowodem, Jó

zef Piłsudski nie zawiódł. Postawiony na

czele państwa uczył się niem rządzić, na

prawiał niejedne omyłki, które i my ws(zy

scy i on sam w pochodzie ku zbudowaniu

państwowości popełnialiśmy, i zapewnił

Polsce to, co zapewnić było Polsce obo

wiązkiem naszego pokolenia: pokój, bez

pieczeństwo międzynarodowe i ład wew

nętrzny. Obchodziliśmy w roku ubiegłym

dziesięciolecie bytu 4 rozwoju Polski. Było

by najwyższą

niesprawiedliwością nie

przyznać, że ogromna część zasługi w pra

cy nad tym rezultatem, należy się Józefowa

Piłsudskiem u.

Nie on jeden z pewnością nad tem pra

cował — byli i inni, którzy swoje cegiełki

lub nawet stosy cegieł do wspólnego gma

chu przyłożyli. Ale on miał w swem ręku

(z wyjątkiem trzech lat dziesięciolecia) kie

rownictwo całej budowy i w jego ręce spo

czywa on’o nadal. On też jest za budowę

tę w’ najwyższej mierze z pomiędzy nas

wszystkich odpow’iedzialny i Jego popierać

musimy, jeśli ta budowa ma wypaść szyb

koidobrze.Akomuż znas,pytam,na tem

nie zależy? Wszystkim zależy! i to gorąco,

nie wyjmując bynajmniej Jego przeciwni

ków po!litycznych.

Twórczość narodowa jest pracą szczegól

ną, w’ymagającą na czele swoim widomego

symbolu. Nie może się ona powieść, jeśli

rdfl biorą w niej ofiarnego udziału wszyst

kie, jak naj!szersze warstwy narodu, bez

względu na swoje w’ykształcenie duchowe

na zamożność i uświadomienie narodowe

Masy te muszą być kierowane wedle jed

nego planu a organizatorami ich mogą być

tylko ludzie posiadający zaufanie i serce

mas. Tylko człowiek, który do myśli naro

du umie przemówić, wyobraźnię jego po

budzić, a serce jego zapalić i porwać za so

bą, ma wszelkie wnrunki, aby stać się sym

boleni ojczyzny. Musi on być sam człowie

kiem o wielkiem uczuciu, a nawet nieraz

namiętności, bo suchy i racjonalistyczny

mędrzec do mas nie trafia. Musi mieć w

sobie zdolność do bohaterstwa i poświęce

nia, które od niego ku masom sugestyw

nie płyną i zapalają ku wielkim czynom,

nieraz grożącym niebezpieczeństwem i !ry

zykiem. A nadewszystko musi być czło

wiekiem daleko patrzącym i raczej mylą

cym się w drobnych szczegółach dnia co

dziennego, niż w odległych, wieczystych

celach, do których naród prowadzony jest

przez Opatrzność.

Tym wszystkim warunkom odpowiada

postać Józefa Piłsudskiego i dlatego in

stynkt narodu uznaje w nim symbol wiel

kości naszej ojczyzny i ten symbol w Nim

dzisiaj święci. Kto Polskę kocha głęboko

a wypowiadam raz jeszcze głęboką wiarę,

że ją wszyscy z głębi duszy kochamy —

ten nie będzie dopatrywał się dzisiaj w tej

postaci drobnych skaz i błędów, od których

żadna ludzka działalność nie jest wolną;

ten nie będzie wyolbrzymiał i nad miarę

wyjaskrawiał tych czyinnych pomyłek ta

ktycznych w dążeniach do wspólnego nam

wszystkim celu — ale skłoni przed Nim

głowę, jako przed symbolem wszystkiego,

co jest w duszy narodu piękne, odwieczne

i bohaterskie. Zrozumie, że jest on dzisiaj

nietylko dla nas tu zebranych, ale i dia

m as w’yoibrazicielem tego samego bohater

stwa, które wiodło niegdyś jednych na po

la Grunw’aldu, Cbocima, Racławic, a in

nych prowadziło do katorgi i na wygnanie;

on jest także symbolem tejpracy nad stwo

rzeniem państwa i uświadomieniem pa

trjotycznem narodu, która rozpoczęła w

dobie Poniatowskiego, trwała przez cały

czas niewoli; on jest wreszcie symbolem

dążeń do spełnienia misji dziejo’wej, wy

znaczonej nam jako cząstce Ludzkości.

—

Tak go rozumie i za to go kocha szeroka

masa, ów ,,polski lud", będący - jak poeta

pięknie powiedział — ,,ojcem naszym".

—

I dlatego to właśnie dzisiaj, jak Polska

długa i szeroka, rozlega się okrzyk: Nie

chaj żyje Józef Piłsudski, niechaj żyje nie

podległa,

zjednoczona i praworządna

Rzeczpos!polita polska!

Stan. Estreicher.

prawa mieszkaniowa w komisji budżetowej

Warszawa 19 marca.

(Tel. wł.)Komisja budżetowa sejmu na po

sied-zeniu w dniu wczorajszym przyjęła z -pew

nemi poprawkami re-dakcyjnemi, po referacie

przewodn. Byrki, projekt ustawy o

upo-waż

nieniu mini-stra sk-arbud-owypuszczenia wew

nętrznej pożyczki państwowej

-do wysokości

100 mi-ljonów zł. w złocie.

- Pożyczka ta: m a być

użyta, jak wiadomo, na w:zmożenie ruchu bu

dowlanego. Pro-f. Krzyż-anowski w obszernym

wywodzie omówił problem *bu-dowy mies-zk-ań

w -Polsce. Prof. Krzyżanow’ski jest zdania, że

wobec rozmiarów klęs-ki mieszkaniowej pom-oc

społec-zeństw”a

jest -niezbędna.

- C h -odzi tylko

o to, czy fundusze potrzebne na ten cel uzy

skać należy drogą pożyczek, czy podatków, czy

wreszcie z obu źró-deł. Mo-wca oświadcza się

za koniecznością czerpania z obu źródeł, jed

nakże -zwraca u-wragę na to, że korzystniejszą

jest rzec-zą czerpać przedewszystkiem z zacią

gania pożyczek.Tembardiziej,iżnakładanie no

wych podatków’ zmniejsza zdol-ność społeczeń

stwa -do udzieleni-a państw u pożyczki. Dlatego

mowca -dorad:za wstrzemięźliwość w powięk

szaniu cięż-arów -podatkowych, aby tem W’ięk

sze sumy można było uzyskać i przeznaczyć

aa ru-ch budow’lany drogą pożyczek, przyczem

nie przesądza_ czy wskaz-ane

jest nakładanie

podatków, proponowanych przez rząd w pro

jekcie ustawy o popieraniu ruchu budowlane

go. Następnie mowca zwraca uwagę na fakt-,

że motywy -rządo-wego projektu zawierają te

zy wprostprzeciwnei zdaniem p,Krzyżanow

skiego, błędne. W

uzasa-dnieniu projektu rzą

dowego powiedziane j-est :mianow’icie, że na

kładanie pod-atków nie zmniejs-za zdolności

społeczeństwa

-do sub-skrybowania poży-czek

,państwowych, a nawet -n’ależy sięliczyć zmoż

liwości-ą zwiększenia dochodów’ z tego źródła

po nałożeniu nowych podatków. Tezę powyż

szą uważa proi. Krzyżanowski zabłędną iza

uważa, że nadmierne obciążenie

uniemożli

wia zaciąganie poży-czek. Następnie

mowca

omówił typ pożyczki, m ającej -się -zaciągnąć,

za którą się oświa-dcza, w zakończeniu sw”ego

przemówienia izwra-oa się do rządu z apelem

aby ,przeprowadził -d -alsze -d -okł-a-dne badania

nad wysokością kosztów budowlanych i na-d

wysokością kosztów kredytów budowlanych,

udzielanych przez Ba-nk gospodars-t -wa krajo

wego. Ba-dani-a te powinny -objąćrównież s-zcze

gółowe ust-alenie program u aik-cji bu-dowl-anej.

Dotychczasowa akcjabowiem w tym kierunku

*s) aiaita

pozostawia -niejedno do życzenia i zachodzi’po

trzeba dokładnej oceny, aby na jej podstawie

wyrobić sobie sąd o programie działania.

Następnie komisja

uchwaliła

wniesiony

przez rząd projekt usta-wy o kredytach dodat

kowych w sumie 23 milj. zł.jako zwrot kolei

z powodu strat poniesionych podczas ostrej

zimy. Następne posiedzenie komisji odbędzie

się we -czwartek.

Sądy marszałkowskie.

Warszawa 19 marca.

(Tel. wł.)

- Wczoraj odbyło się posiedzenie se

nackiego sądu marszałkowskiego

w sprawie

sen. Miklaszews-kiego w związ-ku ze spra-wą po

słów Langera i Towamiekiego. Sąd pod prze

wodnictwem

sen. Everta przesłuchał na po

sie-dzeniu niedzielnem

,sen. Miklaszewskiego,

a w dniu wczorajszym wska-zanych przez nie

go świadków: dyr. Barysza, dyr. Banku gosp.

kraj.,

pułk. I. Boernera, dyr. Polminu, Dra H.

Askenazego, dyr. Banku dyskontow’ego, inż.

H. F -riedtoerga.

- Działający w tej samej sprawie drugi1sąd

marszałkowski sejmu przesłucha! wczorajinż.

W. Trzeciakowskiego,

następnie

mini-stra

przemysłu i ha-ndlu p. Kwiatkowski-ego, oraz

dyr. Polminu pułk. Boernera.

Sztuka i polityka.

Warszawa 19 marca.

(Tel.wł.)W związku z zamknięciem -wystawy

sztuki niemieckiej w W arszawie wydał wczoraj

po-seł niemiecki DrRauscherśniadanie na któ

ro przybyli m. in. minister oświaty Świtalski,

wiceminister Wysocki,dyr. dep.kultury i sztu

ki prof. Jastrzębowski, przedstawiciele Tow.

szerzenia kultury polskiej wśród obcych oraz

reprezentanci św’iata artystycznego i towarzy

skiego -stolicy. Poseł Rauscher wygłosił prze

mówienie, w którem podziękował rządowi pol

skiemu zagościnę dlasztuki niemieckiej, a na

stępnie wręczył p. ministrowi Świtalskiemu,

jako podarunek dla rządu polskiego

cenną

rzeźbę Kolbe*go, przedstawiającą kobietę kię

czącą.

P. Patek w Warszawie.

tjfarszawa 19 marca.

(eTI. wł.) W dniu wczorajszym przybył do

Warszawy poseł Rzeczypospolitej przy rządzie

. o wieckim -p.

-St.Patek, aby przyjętym zwycza

jem złożyć osobiście życzenia imieninowe m ar

szalkowiPiłsudskiemu.

Zjazd P. 0. W

Warszawa 19 marca.

(PAT) W niedzielę odbył się w -stolicy w wiel

kiej sali byłej szkoły podchorążych zj-azd by

łych członków PolskiejOrganizacjiWojskowej,

a obecnie Polskiej Organizacji Wolności, gro

madząc liczne rzesze ,,peowiaków" ze wszyst

kich zakątków Rzeczypospolitej. Zjazd zaszczy

cił swoją obecnością p. Prezydent Rzplitej ze

świtą, przedstawiciele rządu,

-pp. ministrowie:

Skła-dkowski, Staniewicz, Miedz,iński,

szereg

generałów i wyższych wojskowych zgen. Rydz

Śmigłym na czele, przedstawiciele organizacyj

zaprzyjaźnionych, prasy itd. Zjazd zagaił inż.

Pohoski, witając serdeeznemi słowy p. Prezy

denta Rzplitej, któremu urządzono uroczystą

owację. Po objęciu przewodnictwa przez gen.

Stachiewicza rozpoczęły się przemówienia po

witalne. M .in.przemawiał ministergen. Skład

kowski. Po skończonych przemówieniach płk.

Koc wygłosił referat na temat POW. w dobie

walki o niepodległość i dzisiaj. Po referacie

p. Prezydent Rzplitej opuścił zjazd, żegnany

hymnem narodowym, odegranym przez orkie

strę wojskowąigromkiemu okrzykami.Wznie

siono również okrzykina cześć marszałka -Pił

sudskiego. Przed przerwą wygłosił referat p.

Dolański okwestjach organizacyjnych,poczem

uczestnicy zjazdu udali się n-a

plac imienia

Marszałka Piłsudskiego, gdzie przed Grobem

Nieznanego Żołnierza złożono wspaniałe wień

ce. Obrady zjazdu trwały cały dzień, w godzi

nach zaś wieczornych odbył-sięw saligeneral

nego inspektoratu sił zbrojnych raut.

Włochy państw em katolickiem.

Przed kilku dniami rząd wło-ski wnió-sł do

parlamentu traktat zawarty 11 lutego z Wa

tykanem ,

oraz konkord-at,

publikując ich

tekst, co pozwala -u -stalić

ost-atecznie

szereg

ważnych szczegółów tych traktató-w , zn-any-ch

tylko z ogólnikowych streszczeń. Jak-o pierw

szy artykuł traktatu lateraneńskiego

mamy

stwierdzenie zasadykonstyt-ucjizr. 1848,iżre

ligja katolicka jest we Włoszech religją pań

stwową. W

- drugim artykule Włochy uzn-ają

suwerenność papieża na gruncie międzynaro

dowym, trzeci określa terytorjum państwa pa

pieskiego. Ważne bardzo są zawarte w -następ

nych artykułach postanowienia, tyczące s-praw

komuni’kacyjnych. W

szczególności przewi

dziana jest wła-sn -a komunikacja lotnicza pań

stwa papieskiego

z jednoczesnym

zakazem

przelatywa-nia ponad Wa-tykanem dla wszel

ki-ch i-nnych aeroplanów.

Arty”kuł 8 uznaj-e

osobę papieża za świętą i nietykalną i określa

kary za obrazę lub zamach na osobę papieża

takie, jakieprzewidziane są za zamach względ

nie obrazę majestatu. Art. 12 zawarowuje -zaś

swobodną kom-unikację dyplomatyczną i do

stęp wszystkich biskupów -do papieża, nawet

na wypadek wojny, oraz w st-osunk-u i do ty-cli

państw,które zpaństwem włoskiem nie utrzy

izacja mDc.maiopois

mują stos-unków d-yplomatycznych.Al’t, 13 i 14

określają dokładnie stan posi-adania papieża

poza Citta di Yatieano. Są to -bazyliki patrjar

chalne, tj.Lateran, Santa MariaMaggioreiśw.

Pawła za murami wraz z należącemi do nich

budynkami,ponadto zaś pałac Castel Gandolfo

w górach albańskich, do którego rząd włoski

przyrzeka w ciągu pół roku przyłączyć sąsie

dnią villa Barberini. Budynki te w’raz z ki-l

kunastu budynkami, mieszczącemi instytucje

naukowe i kongregacje cieszyć się będą pra

wem eks-terytorjalności, przez co państwo pa

pieskie powiększa -się o ki-lkanaście sporych

enklaw, rozrzuconych po całym Rzymie.

—

Wreszcie art.21gwarantuje we Włoszech kar

dynałom taki-e sa -me prawa,

jakie posi-ad-ają

książęta krwi.

Co do po-stanowień konkordatu, to w zas-a

dzie odpo-wiadają one ramom ,

-w jakich za

warty został za pontyfik-atu P’iusa XI szereg

konkordatów’, wśród -nich także i konkordat

z Pol’ską. Tyczy między innemi także i po-sta

nowi-enia co do uregulowania granic djecezyj,

tak na zew’nątrz, a-bypokrywały się one zgra

nicami państw-a, jak i n-a w’ewnątrz. Jak wia

domo Włochy, w s-padku po u-biegłych wiekach

mają bardzo skompli-kowany podział kościel

ny, wyrażający się w i-stnieniu 238 djecezyj n-a

obszarze .mniej-szym od *dzi-siej-szej1 Polski, a

przy dwukrotnej niespełna liczbie katolików.

Już w czasach Piusa X zamyślano przeprow’a

dzić regulację ora-z :zmniejszenie liczby dje

cezyj.Obecniekonkordat -postanawia tę regu

lację w ten sposób, że szeregdjecezyj, w miarę

i-ch opróżniani-a się będzie zniesionych, a gra

ni’ce djecezyj będą o ile możliwie uzgodnione

z granicami prowi-ncyj. Przewidziane jest na

tomi-ast stworzenie nowej djecezji w Za-d -arze,

dla kraju należącego do Włoch

oraz wyzna

czennie Panteonu, jako siedziby biskupa poto

wego armji włoskiej. Członkom kapituły Pan

teonu przysługiwać będzie tytuł protonotarju

t-zy del instar.

Z postanowień ustawy językowej ważne jest

stw’ierdzenie, że biskupi zwracać się będą do

wiernych w listach pasterskich po łacinie lub

po włosku i że mogą dodawać do tego tekst

innojęzyczny, co ważne jest dla okolic z mniej

czościami nie-mieckiemi, słoweńskiemi i chor

wackierni.Duchowieństwo nie -może należeć d-o

ż.adnych stronnictw.

W sprawach szkolnych konkordat wprowa

d-za nauczanie religji w szkołach publicznych,

jako podstawę nauczania, państwo uznaje też

dyplomy doktorskie uniwersytetu katolickie

go w Medjolanie idyplomy

szkoły paleogra

ficznej i archiwalnej przy archiwum watykań

skiem. Przepisy tyczące małżeństw katolickich

zawierają w praktyce śluby cywilne we Wło

szech,; właściwy proboszcz po udzieleniu ślubu

kościelnego ana przeczytać nowożeńcom doty’

czące ustępy kodeksu cywilnego i w ciągu pię

ciu dni przesłać władzom gminnym metrykę

zawartegoślubu. Konkordat stwierdza wreszcie

uznanie przez państwo włoskie tytułów -szła

checkich nadanych przez papieży także i po r.

1870oraz dozwala na noszenie orderów papies

kich za przedstawieniem władzom aktu nada

nia.

To są, po za dawniej już ogłoszonemi, naj

ważniejszo postanowienia aktów z 11 lutego.

Wynika z nichbezkwestji,że oile umo-wa la

terańskajest w dużej mierze uznaniem forrnal

nem przezWłochy tego stanowiskajakie pa

piestwo via facti zajmowało na gruncie mię

dzynarodowym, o tyle konkordat wprowadza

gruntowne i daleko idące zmiany; Włochy ja

kopaństwo stały się przez ten konkordat pań

stwem urzędowo-katolickiem.

doniosła

zmiana w życiu wewnętrznem Włoch odbić się

inusi zarówno na dalszej ich

ewolucjiwew

nętrznej jak i stanowisku na gruncie między

narodowym. Wz-macnia ona w wielu wypad

kach szanseWłoch, ale wzmacniai siłykatoli

cyzmu w Europie. LosykongregacyjweFran

cji są po temu bardzo pouczającym przykła

dem .

0 utrzyman e możliwości

eksportowych polskiego hutnictwa.

Pisać o eksporcie polskich wyrobów ludni

czychjest niezmiernie trudno, gdyż — rzecz nie

do wiary — niema anijednej ścisłej ipewnej

cy’fry, na której możnaby się oprzeć. Statys’ty

kę eksportu hutniczego prowadzi Górnośląski

Związek Przemysłowców górniczo-hutni-czych

odnośnie do hut górnośląskich -a Związek Pol

skich Hut żelaznych i ministerstwo przemysłu

1handlu odnośnie do wszystkich hut polskich.

W statystyce tych trzech istytucyj niema ani

2 cyfr, któreby się ze sobą zga-dzały, względ-nie

ściśle z sobą korespo-ndowały. Tak np. za rok

1926 eksport wyrobów walcownianych łącznie

z półwyrobami

z Górnego Śląska

wy’nosił

104.234 t, ze wszystkich zaś hut polskich wedle

statystyki Związku Polskich Hut żelaznych

114.636 t, co byłoby jeszcze możliwe,

a wedle

statystyki ministerstwa przemysłu i handlu,

ogłoszo-nej w ,,Handlu zagranicznym Rzeczypo

spolitej Polskiej**, 47.832 t, co jest zupełnie wy

kluczone, bo s-am eksport zGórnego Śląska wy

nosił prawie dwa ra:zy tyle. W r. 1927 eksport

wyrobów walcownianych z hut górnośląskich

wyno-sił

wedle

statystyki

Górnośląskiego

Związiku Przemysłowców Górniczo-Hutniczych

łącznie %obrotem uszlachetniającym 157.490 t,

a bez obrotu uszlachetniającego 102.789 t. Ten

sam eksport wed-le statystykiZwiązku P-olskicli

Hut żelaznych wynosić miał 107.418. Eksport

wyrobów walcownianych

-ze

wszystkich hut

polskich w 1927 r. wy-nosić miai wedle staty

styki Związku Polskich Hut żelaznych łącznie

z obrotem uszlachetniającym 175.592t, zaś bez

obrotu uszla-chetniającego, wynoszącego wedle

tejże statystyki 51.620 t, wedle je.dnej tablicy

sprawozda.aiaZwią-zkuPolskich Hut żelaznych

za rok 1927 (tablica nr. 57, s-tr. 72 i 73) 123.972

tonu, a wedlekilkuinnych tablic(tablica -nr.62,

63,64i65, str. 80,81 i82)tylko 113.641t. Nato

miast wedle -statystykiMinisterstwa przemysłu

i handlu, względnie wedle ,,Handlu zagranicz

nego Rzeczypospolitej P-olskiej" eksport wyro

bów walcownianych ze w-szystki-ch hutpol-skich

wy,no-sić miał w r. 1927- 105.691 t, a więc

m:niej, niż wedle -st-atystyki Związku Polskich

Hut Żelaznych sam eksport hut górnośląski-ch

ito be:z obrotu uszla-chetniającego. Wobec tego

zaś, że eksport w obrocie

uszlachetniającym

powinien być bezwzględnie zaliczo-ny do ogól

nego eksportu, wykazuje urzędowa polska sta

tysty-ka ogól-ny

eksport wyrobów walcownia

nych -z hut -polskich o 69.901 t mniejszy, niż

wedle prywatnej, alebezwzględnio cenniejs-zej

statystyki Zniązku Polskich Hut Żelaznych.

N-awiase,m mówią-c, ta różnica między cyfra

mi urzędowej a prywatnej statystyki naraziła

przedstawicieli hut polskich

ko-nferencji

z międzynaro-dowym Kartelem stal-owym

sprawie przystąpienia hut polskich do tego

kartelu, n-a wiel-kie trudności i przykrości,gdyż

prezydjum kartelu, operując cyframi polskiej

urzędowej statystyki, n,ie chciąło uznać przed

s-tawia;nych przez tychże przedstawicieli cyfr

statystyki prywatnej, co też było jednym zpo

wodów

nieuwzględnieni-a

polskich żądań

sprawie kwoty eksportowej.

Nie chcemy tu bliżej wchodzić w przyczyny,

które powo-dować mogą tak ogromne różnice

międzyprywatną a urzęd!ową statystyką, wzglę

dnie między cyframi wszystkich trzech insty

tucyj, prowadzących statystykę ek-sportu ,pol

skich wyrobów walcownianych,lecz przytoczy

liśmy tylko tych kilka cyfr, celem scharaktery

zowania trudności, na jakie napotyka jakakol

wiek dyskusja

na temat polski-ego eksportu

hutniczego.

Ponieważ jednak mówiąc o eksporcie, trzeba

koniecz:nie oprzeć się na j-akichś cyfrach, -więc

weźmiemy -za podstawę

cyfry

- sprawozdania

Związku !dolskich Hut Żelaznych za rok 1927

ito odnośnie do obrotu zwykłego cyfrę wyższą,

tj. 123.972t, gdyż wo-bec wyszczególnienia’w tej

rubryce wszystkich pojedy-nczych pozycyj wy

daje się ona bardziej u-zasad!niona. Z cyfr za

’ok 1928k-o-rzj’etać ni-ebędziemy,gdyż m-ająone

narazie, o ile idzie o eksport ws-zystkich hut

polskich, charakter jeszcze bardzo »mgławico

wy"

Przy ogólnej wytwórczości wyrobów walc-ow*

lianych 918.286 t w 1927r. wy’nosił zatem eks

port tych wyrobów łącznie z obrotem

uszla*

hetniającym 175.5951 t, tj. 19,1 pro-c . ogólnej

produkcji,do czego -zdziału dalszej obróbki -do

i-czyć jeszcze mOżna rury żela,zne i stalowe i

:ch części, których eks,port wynosił 50.595t, tj

)6 p-roc . ogólnej ich |»’0.dukcji,

wynos-zącej

*1.905 t.

Pomijając rury, dla który-ch, wcbcc j’”zystą

pienia polskich walcowni rur do Tnię_:zynaro

dowego Kartelu rurowego, istnieją specjalne

va-runki eksportowe, eksport właściwych wy

robów walc-owniamych przedstawia się d-ość

kro-mnie,*mimo pewnej pomocy ,państwowej,

vyrażającej sięw -zwrocie cła. Te skromne roż

niary eksportu polskich wyrobów walcownia

lych.nie mogą Has jednak dziwić, jeżeli u

yzględnimy ogól-ne w arunki pro-duk-cji polskie

goprzemysłuhutniczego w porównaniu z wa

rnikami produkcji tego przemysłu w i-nnych

)aństwach, oraz sytuacją ,na światowym rym

:cu żelaznym.

Cenanarynku światowym kształtuje sięwe

dle podaży i popytu oraz1— wobec ciągle jesz

:ze istniejącej nadprodukcji —

-w

edle kosztów

własnych najt-aniej pracującego producenta.

Najtaniej zaś pracują ciproducenci,którzy po

siad-ają w bezpośredniem sąsi-edztwie h,ut, lub

w niewielkiej o-dległościdostateczną podstawę

surowcową inajtańszekoszta robocizny’.

Do tych

uprzywilejowanych prod-ucentów

należy cały zachodnio-europej-skiprzemy’sł hut

niczy łączni-e z przemysłem zachodnio.niemiec

kim, który droższego

robotnika ko!mpensu(je

niesły-chanie daleko,

-d -zięki olbrzymim inwe

stycjom, posuni-ętą racjonalizacją produkcji.

—

Tymczasem po-lski przemysł hutniczy połowę

ru-d, a prze-szło 2/3 żelastw’a sprowadzać musi

z zagranicy i to przewrażnie z krajów -zamor

skich,przyczem i cena -naszej42-proc.rudykra

jowej wynosi zł.33 za tonnę wopec zł.8,57 za

tonnę 35-proc. rudy francuskiej, a zł. 20 .42 za

tonnę 42-proc. rudy niemi-eckiej. Również i

przeciętna cena żelastwa w Polsce kalkuluje

s-ię conajmniej o 30 proc. drożej, niż w Niem

czech, a jeszcze znacznie drożej w st-o .s-unkudo

cen żelas-twa we Francji lub Belgji.

Naij;et i na punkcie ro-boci-zny nie jesteśmy

już dawno uprzywi!lejowani, gdyż przeciętny

zarobek hutni-ka w Polsce jest o 10proc. wyż

szy niż -zarobek h-u -tni-ka -na niem. Górnym, Ślą

sku, a np. pierwszy w’alcownik w Czechosło

wacji zarabia zł. 1 .79 -2

3 za godzinę, gdy

tymczasem u nas ten sam walcownik za’rabia

zł. 2 .30 —2 .70 z godzinę.

Jeżelidodamy d-otego, że zpowodu miękkie

go i mało wytrzymałego koks:u W’ytapiać mu

simy surówkę w wielkich piecach opojemno

ści najwyżej 150 t, podczas gdy na Zachodzie

dochodzą one już do pojemności1200 t, jeżeli

uw zględnimy -dalej-,

że zbraku dostatecznych

nadwyżek dochodowych i niemożn-ości uzyska

n ia odpowiednich kredytów inwestycyjnych,

,,CZAS" wythodzi codziennie e godzinie U -te) w nocy.

NUMER POJEDYNCZY 25 GROSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

W Krakowie bez odnoszenia do d o m u ................................ zj

5.40

W Krakowie z odnoszeniem do domu . .

,s1..,

zl.

_ 6._

Na prowincjęzprzesyłkąpocztową . .« 3** , * ,

zł. 6.—

Zagranicę z przesyłką pocztową

.1«1,,,gzł.10.—

Za każdą zmianę adresu dolicza się zl. 0.50.

Reklam acje niezapieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmują: Administracja ,,Czasu", wszystkie urzędy

pocztowe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

CENY OGŁOSZEŃ:

Jednorazowo za jeden; wiersz milimetrowy:

O g ł o s z e n i a z w y k l e ................................................ -

1 rt. 080

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombinowany as j i1

,ss ,zł. 020

Ogłoszenia w ,,Nadesłanyeh"

,s-,«sa1sas1a1*,fzl.0.40

Nekrologi

.........................a 1 11 i

ai1a

a11

11»**g,,

, zL025

Komunikaty po kronice

. a : a a a aiaaaiiii,,,zł. 0.50

Ogłoszenia n a pierwszej Btronie

;

;;a

, zł.0.60

Ogłoszenia zamiejscowe 25 proc. drożej.

Za zastrzeżenie miejica dolicza Bię 25 proc.

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczenie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują od dnia zmiany w nagłówku.

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" i wszystkie miejscowe 1 za

miejscowe Biura dzienników i ogłoszeń.

Przemówienie na Akademji

ku czci Józefa Piłsudskiego

odbytej w dniu 18 marca w Auli Uniw. Jagie!ł.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction