Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 682 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

308

Kraków,

Wtorek

Czerwca

1010.

Rocznik LXIX

f*a y »głoSK«fii «4 wiot-młpatiu» u piarwaarrai 30hal, u każdyTuialrpnrpo16haL: ukł*4 talia»

lary»my. «yfrowjr,tóma},itkawaey, btajnrujrrat40hsl. nartępnypo18haL Nadesłane i Nekrologi*

ad*tóajae* właraiadrulriarapotlt.W ład. u hałdytu . Grosy publicznościpo2kor.;kaaHalkatyhandlów»

p»kr«i« *t po4*ial»akoaemieitBym;k»aMUka!yprywata»,łluby,aarocrjrnyItp.palkor. od mlajicaw iam a.

Ogłoszenia I prenumeratą prayjmaią: w» Lwowie biura *»lenników St. Sckołowgkiego, A.

Olstsw«kiego, Ł BuchuUba, w }fcroiiaw łu Biuro diionolków; w Podgórzu PJtuialski; w Prze»

myślu A. Juszyfiłki księgarnia I E. B!ilet: w Rzeszowie M.Walctrsub; wStanisławowi« Jaaial*

aki i Sn,; w Tarnowie M. Rockaeh, a Haut: w Tarnopolu Komanfewidd; w Paryżu wylącanle

m.W .!Uoikowi!d, U CUćdaTrema: w W iedniu EraeenitaLnfi Vog!ar, IL Mou« (Ukia we wasyah.

kfeh flliaeh): H Sohalak, M. Duke*, B. Braun, J. Diujnaberg, Bock fi Kerrfalri, H . kriadl (ty!ka pr«

aumarataH.OoldiehmlodtfiComp.),L5.Perlaa;w Frankfurcie n. M . O. L . Daube fi Comp, w Pradze

czeskiej Fr. Hovorka. Listy s pieniądzmi i przekazy pieniężne niprenumeraty I aaioizenla przyb

wuja Adminiatracya Craaz w E ru o w ia RtklttnAcy* nloopioeiftowtne ni» podlegają aprscia pocztowe»

Sidney Sonnino.

Nowy gabinet wioski powstaje bez Salandry,

ale przejmuje jego ministra upraw zagranicznych,

zapewne jako symbol nieprzerwanej ciągłości po

litycznych dążeń włoskiego narodu. Sydney Son*

nino, który dobitniej jeszcze niż Salnndru nada

wał specjalny charakter poprzedniemu gabinetowi

zatrzymuje swoją tekę, co tem bardzie] zadziwiać

musi, że odpowiedzialność za niepowodzenia i roz

czarowania ubiegłej kampanii, ponosi przedewezy*

stkicm kierownik polityki zagranicznej.

Sydney Sonnino urodził się w roku lat? w

Pizie, jako syn bankiera Izaaka Saula Sonnino,

który jako potomek znanej i zamożnej rodziny

włoskich Snpaniolów, zajmował w żydowskiej

gminie w Lirorno bardzo wybitne stanowisko.

Majątek Izaaka Sonnino powstał w czasie, kiedy

był finansowym doradcą kedywa Mehmeda Alego

i załatwiał w’szystkie pieniężne obroty Egiptu

W Alektandryi poznał młodą Angielkę Miss Terry,

i «by ją poślubić przyjął prob stantyzm. Z tego

małżeństwa pochodzi Sydney, który po ukończeniu

studyów prawniczych w Pizie, wstąpił do służby

dyplomatycznej i jako 20-ietui młodzieniec zosta

attache piemonckiego poselstwa w Madrycie. Póź

niej przebywał w tym samym charakterze w Wie

dniu i Berlinie, a w roku 1880 wszedł do parla

mentu jako przedstaw’idei toskańskiego okręgu

San Coficiano. Jako poseł przyłączył się do pra

wicy chociaż był zwolennikiem powszechnego

głosowania i podatku dochodowego. W roku 1898

został ministrem skarbu w gabinecie Crispiego i

piastował potem tę. tekę jeszcze kilka razy. W

rokn 1906 i 1909 był po trzy miesiące prezesem

gabinetu, ale nie umiał utrwalić swoich iządow,

gdyż nie potrafił wytworzyć w parlamencie wła

snego stronnictwa.

Kiedy po śmierci morg. San Giuliauo Salandra

szukał dla swego gabinetu ministra spraw zagra

tucznych, przypomniano mu dawną dyplomatyczną

Uarycrę Sonuina, który niebawem objął najwn

źniojszą wówczas tekę. Odtąd gabinet Salandry

był raczej gabinetem Sonnina, a decyzja co do

udziału Włoch w wojnie zapadła głównie pod wpły

wem tego otatniego. Jako praktyczny i do wymo

wy martwych cyfr przyzwyczajony finansista, wy

rachował Sonnino z całym zasobem swojej eru

dycj-i, że entente musi zwyciężyć, gdyż po jej

stronie była cała liczbowa przewaga. Już stąd

można wnioskować aię mało uzdolnionym był

Sonnino do sprawowania urzędu, który mu po

wierzono. Politykę swoją oparł ną datach statys

tycznych, które są tylko raateryałem ilustracyj

nym, ale nigdy uie zastąpią żywych walorów.

Sonnino nie brał w rachubę ani olbrzymich za

sobów wojskowych Niemiec, ani wewnętrznej od

porności Auslro-Węgier. Wystarczyło mii oblicze

nie, że tiUmU ma więcej mieszkańców, więcej

przestrzeni i więcej pieniędzy i na tej podsta

wie rzucił szalę swoich wpływów ca rzecz woj

ny, Kwestya honoru, związana z dotrzymaniem

traktatowych zobowiązań, nie grała w tem po

stanowieniu żadnej roli; człowiek tak zimny i

tak wyrachow’any jak Sonnino, nie uznaje w po

lityce pierwiastków etycznych; łatwo mu więc

przyszło zdecydować się na zerwanie z Austryą

i nakłonić do stanowczogo k;-ęku wahającego się

jeszcze Salandrę.

Sympatye angielskie i francuskie nie pozostały

Tówniet bez wpływu na politykę zagraniczną

Sonnina, który przytem walkę z ,,kleryknlną"

Austryą uważ.a za spełnienie pewnej misyi, wy

pływającej z jego masońskich związków. Słowem

wszystkie psychiczno czynniki jego duet)owego

organizmu popychały go w stronę czwórporozu

mienia, a gdy Joneralicya z Cadorną na czele rów

nież parła do wojny z Austryą, potrzebnej —

k mówił Cadorna — dia odrodzenia narodu

osldego, Sonuino nic miał wielkich trudności,

y przekonać króla o konieczności uderzenia na

Lychczasowego sprzymierzeńca.

Jednym zatem z głównych inicyatorów wojny

it niezawodnie Sonuino, a jeżeli inni zwolenni*

interwencyi działali pod wpływem sztucznie

zdmuchanych namiętności, Sonnino powziął de

zyę na zimno, po długim namyśle i dokladnem

liczeniu wsz\ stkicb szans. Niema on zatem wy

ówki, że dal się unieść niewczesnemu, ale nie

)hamowanemu zapałowi, natomiast na niego spa

i odpowiedzialność zu niesumienną sgitacyę, pro

adzoną w prasie szowinistycznej przeciwko stron*

korn neutralności. On również udaremnił usiło

ania ks. Buelowa, który przywiózł dp Rzymu

k korzystne dla Wioch propozycye imieniem mo

irstw centralnych.

Obliczenia i przewidywania Sonnina okazały

ę z gruntu mylnemi i fai6zywemi, a niepomyśl

y przebieg kampanii przyniósł mu także gorzkie

nieoczekiwane rozczarowanie. Gdy austryacku

fenzywa podkopała byt gabinetu, Sonnino cofną!

ę na drugi plan i pozostawił Salandrze trudne

adauie rozwikłania sytuacyi. Po upadku swego

rezesa pozostaje w gabinecie, częścią przez ani

icyę, częścią z powodu, że on jeden zna dokła*

nie wszystkie dyskretne więzy, łączące obecnie

Vłochy z czwórporozumieniem. Zmienić swojej

ryentacyi już nie może, zdaje się jednak, że no

?y gabinet spróbuje pozbyć się balastu rozmai*

ych wybujałości poprzedniego rządu, c obecny

mnister ,prowincyj wyzwolonych* będzie już

losił znacznie skromniejszy tytuł ministra Frinlu

:ryest pominięto w jego uominacyi. Być więc

noże, że i Sonnino zechce wstąpić na drogę kom

)romisów, którcby z czasem pozwoliły Włochom

wydobyć Bię z obecnej pozycyi bez wyjścia. W każ

lym razie pozostanie Snnniua w urzędzie nie jest

mamieniem pokoju, którego prawdopodobnie on

uż zawierać nie będzie.

Wybór prezydenta Unii.

Konwent demokratyczny, zebrany w Saint Louis,

ogłosił jedootnyślnie Woodrowa Wilsona kandy

datem stronnictwa do godności prezydenta Unii

półuocno-amerykańskiej. W ten nposóh walka

wyborcza rozegra się wyłącznie pomiędzy.Wilso

nem a Hughes’em. Cofnięcie kandydatury Rossa=

velta odejmuje jej główny polityczny interes

W sprawach bowiem polityki zagranicznej, o btó

rą obecnie głównie chodzi, obaj kandyditci "zaj

mują stanowisko bardzo podobne, t. j . są oby

dwaj zdecydowanymi zwolennikami neutralności

Po nominaeyi kandydatów, która ma cbarakte

prywatno polityczny, odbędą Bię 17 listopada br

wybory elektorów i wtedy dopiero dowiemy się

które stronnictwo odniesie zwycięstw’o. Oficyslnj

wybór prezydenta nastąpi dopiero 8 stycznii

1917 r. w Waszyngtonie, w myśl konstytucji

ułożonej jeszcze w roku 1776 po oswobodzenii

Stanów Zjednoczonych od angielskiego pano

wania.

Przepisy lej konslytucyi,. odnoszące się do wy

boru prezydenta, są bardzo skomplikowane i d »ś

przestarzałe, ale Amerykanie tak pohopni d

wszelkich nowości w życiu społeczuem i polity

cznera, uważają tradycye Waszyngtona za niety

kalne i nikomu nawet na myśl nio przychód:

zmieniać postanowienia przez niego wydane. Ty]

ko niektóre techniczno prawidła wydane w czt

sie, kiedy Ameryka nie miała prawie innych kc

munikacyi prócz rzecznych, zostały poprawion«

Zresztą wybór prezydenta odbywa się obecni

tak samo, jak przed stu laty.

Zatem wo »wtorek, po drugim poniedziałk

listopada* przystępuje lud amerykański do wj

boru elektorów. W myśl zasady federacyjnej, każdy

stan w’ybiera osobno tylu elektorów, ilu ma przed

stawicieli w kongresie i senacie. W »drugi ponie

działek stycznia* schodzą się elektorzy w stolicy

mźdego stanu i oddają tam swoje głosy na prę

żyć :nta i wiceprezydenta Unii. Wynik głosowa

nia zostaje spisany w trzech egzemplarzach, a

protokół zamknięty do zapieczętowanej koperty.

Jubernator stanu poświadcza wynik głosowania,

)cezem jeden egzemplarz zostaje Wręczony sę

dziemu stanowemu, drugi pocztą, trzeci przez ku

rjera, idą do prezydenta senatu w Waszyngto

nie. W drugi wiórek lutego na uroczy.tem wspól

ne m posiedzeniu Izby i senatu, prezydent senatu

otwiera koperly, spccyalna komisya liczy i do

daje głosy i dopiero wówczas kandydat, który

otrzyma! największą liczbę głosów, zostaje pro

klamowany prezydentom.

Cały ten ceremoniał został obmyślony w chwili

powstawania Unii, głównie w tym celu, aby za

pobiedz wszelkim możliwym próbom fałszerstwa,

przekupstwa, lub wogóle wpływania w jakikol

wiek sposób na wybór pierwszego dostojnika

Północnej Ameryki.

Waszyngton, który znał dobrze korupcję par

lamentarną, panującą w Anglii w XVIII wieku,

chciał ustrzedz od niej Amerykanów i dlatego

między innymi postanawia k onstytucja, że gło

sowanie wyborców na prezydenta ma się odbyć

w każdym Stanie z osobna, nic w tym samym

dniu. Autorowie konstytucj’i, uwzględniając stan

ówczesnych komunikaeyj, doszli do przekónania,

że jest niepodobieństwem oddziaływać na wybor

ców, rozdzielonych ełbrzjmiemi przestrzeniami

Koleje, tclęgrafy i te-«Jony zniosły jednak wszel

ką odległość i obecnie ,gorąca agitacya wyborcza

trwa aż do chwili oddknta głosów.

W ogólności jednak zwykłe nadużycia wy

borcze nie odgrywają zbyt wielkiej roli pizy wy

borze prezydenta, natomiast daje się uczuwać

presy* partyi panującej w okresie wyborów.

W roku 1876, kiedy wspomnienia secesji b%ły

jsszcze bardzo żywe w Stanach połudmowyeh,

panujące wówczas btronnictwo republikańskie u

daremniłp wybór kandydata demokratycznego Til

dena, który otrzymał znaczną większość przy

wyborze elektorów. (Jr*odnicy republikańscy, nad

zorujący przebieg wyborów, unieważnili głosy

Florydy, Lóuissiany ! Południowej Karoliny

dzięki tej manipumcj’i republikanin Hayes.zosta

wybrany większością ąodnego głosu. Wzhurzeuir

na południu było z tego powodu tak silne, it

czas jakiś obawiano się wybuchu drugiej wojny

domowej.

Według przyjdą **wa ?cTajn, prezyden: t ó*

nuje wszystkich urzędników, których nominacj’i

od niego zależy, z łona swojej part} i; dlatego U

r wyżtl urzędnicy uie szczędzą usiłowań, aby prze

prowadzić wybór kandydata swego stronnictwa

a to połączenia interesu politycznego z osobistym

i jest niezawodnie ujemną cechą amerykańskiej

i wyborów. I teraz także szanse Wilaona są międz;

innymi dlatego większe, że rozporządza on apara

i tem wyższej biurokracyi, która pośrednio lub na

wet bezpośrednio wywiera pewien nacisk na wy

borców.

Dodać jeszcze trzeba, że przepis mocą któreg

ć kBŻdy stan wybiera osobno elektorów prezyden

o ta, może niekiedy sprawić, że mniejszość ogól

wyborców przeprowadzi swoją wolę. Ogół wy

borców w Stecach Zjednoczonych dochodzi d

11 milionów, który jednak dzieli Bię bardzo nit

równomiernie na rozmaite stany. W końcower

l- zatem głosowaniu Stany posiadające większą 1

i- czbę wyborców, mogą pozostać w mniejszości,

5. prezydent tak wybrany ma za sobą mniejszoś

e amerykańskiego ludu. Tak było np. w 1884 r

kiedy kandydat demokratyczny Grover Clevelan

u pokonał republikanina Blaine’a, którego elektor(

r- 1wie «trzymali większość głosów wyborczyeh.

Wszystkie te komplikacje i formalne nieprawi* |

dlowości, nie zamąć ły dotychczas życia polity

cznego w Stanach Zjednoczonych, a każdy pre

zydent legalnie wybrany może być pewny posłu

szeństwa i szacunku u w’szystkich obywateli, do

jakiejkolwiek partyi należą.

Przed *y!)}rami w Warsza«is

Pisma warszawskie zamieszczają odezwy, wzy

wające do zapisów w biurach wyborczych, za

znac/ając zarazem, że dotychczas zapisy te idą

bardzo opieszale. Szczególniej w kuryach I, 11 i

V zgłoszenia są nieliczne. Przed kilku dniami za

mieściła N. Gazeta następujące uwagi: »Ruch za

pisów w biurach wyborczych nieco się ożywił,

lecz nie dosięgną? jeszcze tego poziomu, jaki po

winien odpowiadać licznemu zastępowi obywateli,

posiadających prawa wyborcze. Wyposażonych

w prawa do głosowania jest około 200.000 oby

wateli. Dotychczasowe wyniki czynią w sumie

zaledwie parę tysięcy. Ponieważ mamy przed so

bą jeszcze 6 dni zapisów, przeto dla wyczerpania

całości wyborców musiałoby codziennie legitymo

wać się około 80.000 osób, albo przynajmniej

15.000, gdybyśmy przypuścili, że do wyhorów

stanie tylko połowa.

Ten rachunek przekonywa, jak niezbędnym

jest pośpiech w uskutecznia zap’sów. Niestety,

z góry już przewidzieć można, że nasza gorli

wość wyborcza w tej mierze nie będzie na wy

sokości obowiązków obywatelskich. Trzeba to

tłómaczyć sobie różnemi przyczynami natury ogól

nej, lecz mimo wszystko trudno usprawiedliwić

tę opieszałość. Chciejmy wierzyć, że nakoniec

energia czynu Bię rozbudzi i w najbliższym czasie

ruch się wzmoże*.

W Kuryerze toarszatoakim pisze p. Stanisław Li

bicki p. t.

,Spełnijcie swój obowiązek”:

,W iele

bardzo czynników składa aię na to, że wybory

do Rady miejskiej spotykają się z zupełną obo

jętnością wśród szerszych warstw ludności i po

trzeba będzie dużego wysiłku ze strony obywa

teli, którzy podjęli się kierownictwa przy wybo

rach, aby choć w części tę obojętność przełamać.

Ciężkie nad wyraz warunki żvcia, ciągła troska

o jutro zniechęcają wielu i skupiają jedynie myśl

na powszednich potrzebach codziennych. Wiemy

również z doświadczenia przy wyborach do Dumy,

ile wysiłków podejmowano, aby poruszyć i zain

teresować wyborami szersze warstwy społeczne,

pomimo, żo odbywały się one wówczas w wa

runkach o wiele normalniejszych i że walka po

lityczna pobudzała silnie do wzięcia udziału

i w głosowaniu. Setki zebrań przedwyborczych,

masa pism i odezw przy najdalej idących uła

twioniach, dzięki którym wyborca raz jeden ty!*

, ko odwiedzał biuro wyborcze, aby złożyć sw ój1

i głos, pociągnęły do urny wyborczej tylko przy j

i pierwszych wyborach około 67 proc. z ogólnej

f liczby wyborców. Przy następnych liczba ta spa

dała aż do trzydziestu kilku procentów. Tem bar

-,dziej dzisiaj potrzeba dużo pracy i wysiłków, aby

tę obojętność zwalczyć*.

W wielkiej sali Muzeum przemy?słu odbył się

o wiec wyborców I kuryi, zwołany przez komitet

tejże kuryi. Zebrało się około 900 właścicieli i

u właścicielek nieruchomości z różnych dzielnic

Warszawy. Zebrauie zagaił prezes Stow. właści*

o cieli nieruchomości, mec. A. Suligowski. Wiec

i- zamknięto uchwałą, iż obowiązkiem każdego wła

n ściciela nieruchomości jest, nietylko zapisać się

i- osobiś- ie, lecz dopilnować, aby zapisali się wszy

a scy ich lokatorzy. Centr. narodowy komitet wy

ć borrzy zwrócił aię do prezydyum policyi O po

, Zwolenie na urządzenie zebrania wyborców V

d kuryi w środę dnia 21 b. m.

j- O programach wyborczych podaje Kuryer war.

szawski następujące informacye:

Wydanie wieczorne,

Lkt4o nlśtpłttongeh ni» prayknują a)» RękopUdm *adayłaaycfc «la m a s s tifr

09* Za ktlś| if)ią sin** śi?tua i.| 41kil, "9M9

ADR!ES REBAKCYIt uL iw. Tomem KrtŁ - Tolcfon Rr SB

,Jako pierwszy organ publiczny na arenie wy

borczej wystąpił centralny komitet wyborczy, za

wiązany z inicyatywy grona osób, skupiająch się

przy Stow. właścicieli nieruchomości. Mimo, iż

przystąpiły doń znane ze swych odmiennych pro

gramów stronnictwa polityczno, nie wysuwa on

haseł politycznych. Zgodzono się na jedną, zbio

rową ,platformę”, dającą się streścić mniej wię

cej w następującej formule: l) Nie należy nada

wać «kcyi w’yborczej i całej Radzio miejakie]

charakteru politycznego; 2) zawsze, a zwłaszcza

w obecnej, tak ciężkiej chwili ekonomicznej, win

niśmy mieć u steru ludzi, najodpowiedniejszych

do zarządzania skomplikowaną gospodarką miej

ską, wres/.cie 3) Rada miejska winna mieć wy

bitny charakter polski, jako reprezentacya sto

licy kraju.

Drugi z kolei na arenę wyborczą występuje

«centralny demokratyczny komitet wyburczy”,

zawiązany przez pp M. Ł»mpickiego (b. posła

do Dumy), Artura Śliwińskiego, Wacława Siero

szewskiego i L. Zielińskiego. Program komitetu

scharakteryzował jeden z inicyatorów p. Artur

Śliwiński w następujący sposób: ,Centralny ko

mitet demokratyczny ma cechę wybitnie polity

czną; składa się z elementów, dla których od

początku wojny nia ulegało wątpliwości, że spo

łeczeństwo nasze w tym wielkim momencie dzie

jowym nie może zachowywać się biernie. W ko

mitecie zrzeszyły się te odłamy myśli politycznej

polskiej, które, za czasów panowania rosyjskiego,

musiały działalność swoją prowadzić w mrokach

konspiracjo, gdyż lepszą przj’szłość ojczyzny uza

leżniały pr, *dt;wszj-stk;etn od porażki Rosyi.

Członkowie komitetu demokratycznego zdają

sobie dokładnie sprawę, że Bprawy gospodarki

miejskiej posiadają niesłychaną wagę i że mu?zą

one stać się przedmiotem wytężonej pracy i za

biegów przyszłej Rady miejskiej. Musi ona rów

nież dołożyć starań, aby Warszawie przywrócić

jej swoiste polskie oblicze: ślady panowania ro

syjskiego widoczne są jeszcze niemal na ksżdym

kroku i obrażają uczucia narodowe mieszkańców

stolicy. Ogromny ciężar obowiązków gospodar

czych spadnie na barki Rady miejskiej. Ale cgle

gospodarcze nie mogą być jedynem hasłem przy

wyborach. Nie posiadamy dotychczas przedstawi

cielstwa politycznego, nie wiemy, czy takie przed

stawicielstwo będzie utworzone. Bardzo być mo

że, że chwila dziejowa Radę miejską pnetarej

stolicy Polski powoła do głosu. W każdym zaś

razie, w tym historycznym momencie, w Radzie

zasiadać muszą ludzie o wyrobień u politycznsm,

o wyraźnym programie przeciwrosyjskim I nie

podległościowym. Dlatego toż komitet demokraty

czny, obok postulatów gospodarczych, ma na wi

doku i basła polityczne”.

Obok już istniejących komitetów centralnego i

demokratycznego, powstał ,mieszczański komitet

wyborczy”, zawiązany przy Stow. ,Zjednoczenie"

przez pp. L. Kobyłeckiego, Dr P. Pręgowskiego,

G. Zielińskiego, A. Barczewskiego, Al. Eysymont*

ta i H. Wieczorkowskiego. ,Organizujemy — in

formuje Dr Pręgowaki polskie mieszczaństwo Śre

dnie t. j . rzemieślników, kupców oraz t. zw. pra

cującą zawodowo inteligencyę; nie obejmujemy

natomiast naszą działalnością z jednej strony więk—

B?ycb posiadaczy miejskich, z drugiej strony klasy

robotniczej. Chodziłoby o wytworzenie u nss

z mieszczaństwa średniego siły politycznej, analo

gicznej mniej więcej do stosunków galicyjskich,

gdzie mieszczaństwo wyłoniło właśnie taką siłę

w formie t. zw.

,demokracj’i polskiej”.

Zacho

dz-iłyby tylko różnice w samodzielnem traktow a

nia sjrawy żydowskiej. Mieszczański ko itet wy

borczy, pi zewiduje powodzenie dla swych kandy

datów w kuryi l-ej, do której wchodzą właści

ciele małych posiadłości podmiejskich. W akcyi

wyborczej łączy eię Związek mieszczański z cen

tralnym komitetem demokratycznym”.

WŁADYSŁAW ORKAN.

Chorąży IV p. p . Leg. pokłueh.

I OROSI CZWARTAKÓW.

(l’rzedruli wzbroniony).

Z pozwoleniem w ojennoj

kwatery prnaowoj.

(Dokoftczoule).

O godz. o po południu dochodzimy do Silnika.

Tu naznaczony postój noclegowy’. Komenda pułku

kwateruje na łączce przyleśnej pobok osiedla sa

motuogo. Tu jesteśmy świadkami, jak gospodyni

z tego domu znosi z lasu różne przedmioty: dzieżę

z ciastem, słoninę, poduszki, kożuch, zegar ścienny

i inne, które przed kozakami w lesie pokryła.

Z Silnika, wy’ruszywszy o 8 rano. od razu za

dajemy się w las, który ciągnie się na wiorsty

przód nami. Są to tak zw. Dobra Konstantynow

skie, własność Potockich. Przypominają też kulturą

hsy Krzeszowickie.

Gdy ?wjeżdżamy z lasu, wita nos światłom

płaszczyzna otwarta - stumorgowy łan pański.

Z prawa dochodzi ściany olbrzymiego parku. Na

mapie: Dwór Worgule.

—

Na lewo zat, w oddali

—

jakby jakoweś miasto wschodnie z bajki.

Kopuły liczne przeświecają z poza osłony drzew

Leśna.

Jedziemy ua przełaj wr stronę parku. Bataliony

nadążają wolniej — jdzcze eą w lesie.

Brama wjazdu otwarta... Pułkownik skierował

konia w aleję parkową - my’, czterech czy pię

ctu nas, za nim.

Wkrótce wyłonił się z poza drzew pałacyk gu

stownie zmurowany, biały. Pańska siedziba.

Przed filarami ganku wstrzymaliśmy konie:

oczy nasze pociągnęła przestrzeń rozwidniała w

parku.

Ścieląca sio od żwiru zajezdnego placu zielono»

runna murawa, której środek zajął olbizymi klomb

kwiatów, przestrzeniła się w łąkę, słońcu otwartą,

rozległą, tu i ówdzie kępami drzew rzadkich upięk

nioną, a otoczoną daleko wokół cienistą ścianą

parku. Gdzieś na końcu lustrzała woda stawu---—

Iście polana wytchnienia dla oczu — po utrwa

lonych obrazach zgliszcz.

Wszystkim lo samo szeptało wzrusrenie:

—

Jakże tu pięknie! Jak cicho i ukojnie! Za

iste, spok ojn e szczęście bytow’ać t u musi.

Zdawało się lo samo potwierdzać i niebo ; prze

czysty błękit nad koroną parku - z białym ła

będziem obłoku, wolno, jnk zamyślenie beztroskie,

płynącym.

Pojrzynty ku progom domu, ku tej szczęśliwej

siedzibie — i oczy nasze, zranione, zadrżały.

Drzwi rozwarte na oścież, szyby okien stłuczo

ne, wazony z ganku i okien postrącaue na zie

mię. Na murawie zdeptauej, pod murem, walają

się w bezładnej kupie: skorupy drogich waz, szczą

tki gipsów, kawałki ram złoconych, drzazgi bez

cennych mebli, książki stargane, listy, tnż obok

leżą: koszulka druciana, lalka znieważona i pan’

Łolelek.

Przez drzwi roztwarle, przez wybite okna —

patrzy ku nam grobowym spokojem, łatwo zga

dniona pustka wnętrza.

Pod filarami na gauku, w zacieniu, leży biało

włosisly pios, z pyskiem opartym na łapie krwa

wńącej. Nawet nie pojrzy ku nam.

Gdy tak stoimy, wysuwa się z za rogu pałacu

stary, zszarzały człek. Skłonił się przed pułko

wnikiem.

Wy kto jesteście’? — pyta się pułkownik

—

Ja tutejszy, sługa.

—

Pań stw o gdzie?

—

Wyjechali.

—

A kto to tak sprawił? -

wnik na rozmiecie szczątków.

—

Moskale, panie. Któżby?

—

Kiedy?

—

Pozawczoraj. Był azłab caiy. Gościli, ciii w

wskazuje pulko

pałacu. Zabrali eto par koni, dwa tysiące owiee.

Kiedy mieli odjeżdżać, tak do pana: żeby jechał

z nimi. Pan nasz, chory oddawna, sparaliżowany —

wyprasza się i pani prosiła... ,Koni, powiada, nie

ma..."

—

Tak my pożyczymy" .

Nie nio pomo

gło — wywieźli. Kozaki zostały. Dopieroż hulać.

Stodoły, śpichlerz spaliły, nawet zboże w snopach

na polu... Grzech myśleć. Wszystko zniszczyły,

rozgrabiły, te mury ino zostały Ja powróz wziął

i powiadam: ,Powieście już i mnie na końcu, niech

na to nie patrzę..."

Zapłakało Bię staremu. Pułkownik rzecze:

—

Zbierzcie te szczątki do wnętrza, zamknij

cie drzwi. A my naprzód!

Wjechaliśmy znów’ w aleję ctemuą — przez

mostek jakiś rzucony koło kaplicy.

Dwór siedl za nami, jak trumna otwarta,

Park przechodził w las, droga się traciła.

Właśnie nadchodziły kolumny batalionów, gdyśmy

wyjech ali na jaśnię pól.

Pułkownik dał rozkaz wypoczynku: minut dwa

dzieścia.

Przed oczyma, na lewo, o jaką w’iorstę wyja

wiały się z otoczą drzew białe i czerw’ono m my

z piętrzącemi Bię kopułami różnej wielkości. Przy’

bliżony, widziany już poprzód z dala, monastyr

w Leśnej.

Pułkownik zwraca się do nas:

—

Kto chce zobaczyć monastyr, możo podje

chać; tylko nie bawić, bo wkrótce ruszamy.

Kopnęliśmy się z miejsca, wypuściw’Bzy konie.

Za parę minut byliśmy u celu,

Miasto niniBza. Wśród gmachów now’ych i sta

rych dziwne sprawia wrażenie cerkiewka stara,

kolorowa, nad wyrwą ruczaju. Jak wystawowa

zabawka bizantyjska o krasie wschodu. W głó

wnej cerkwi - dawnym bazyliańskim kościele «

wrota carskie otwarte. Ikony dziwią aię, widząc

nas wchodzących. W zakrystyi - stos zebranych

na kupę obrazów. I cisza.

Koło murów, jak i na rynku w pobliżu kupią

się gromadki chłojr^io. Przypatrują się ciekaw

mundurom. Chcieliby porozmawiać, o coś zapy

tać, co tai Bię we wzroku,

Wracamy.

Bataliony już ruszyły.

Przejeżdżając drogą przez pagórek, widzimy:

żołnierz nasz półrozebrany siedzi pod figurą na

pagórku i przeziera pod słońce koszulę. Obrazek

wdzięczny, w którym dużo treści.

Z południa, gdy mijamy las jakiś pomniejszy,

a deszczem grozić zaczęło, pchnął nas pułkownik

naprzód: kapitana Bobrowskiego i mnie, z jeźdz

cera ordynansem - do Konstantynow’a , celem

wyszukania kwater.

Konstantynów, miasteczko, zastaliśmy apaiony.

Jedynie kościół wśród lip wysokich, dw’ór na u

boczu stojący, plebania, kilka domów w uliczce

koło kościoła i trochę bud żydowskich po kraju

ocalały. Środek miasteczka wokół rynku — je

dna ohydna ruina. Na zgliszczach siedzą rodziny

żydowskie pod przygniotem klęski i rozpaczy.

—

O kwaterach w mieście niema mowy. Wracamy

więc przez most, zapchany wojskiem, na przed

mieście i — gdy tu chałupy zajęte już postojem

kawalerji — wy’bieramy nad stawami trawniki

pagórkowate, gdzie mogą się trzy bataliony wy

godnie rozłoży’ć.

Niebawem nadciągnął pułk. Namioty jeszcze

przed zmierzchem wyrosły.

Nazajutrz rano 18 sierpnia odbyła się na placu

obok msza połowa. Prócz pułku IV wzięły w niej

udział sąsiadujące z nami oddziały artyleryi i ka

waleryi austryackiej ze ewetni komendami, ró

wnież komenda Legionów z Bkacel. Durskim .

Dzień zeszedł na wypoczynku. Przypuszczali

śmy nawet, żc tu stać dłużej nam wypadnie, gdyż

linia Bugu niedaleko. Tam zapewne nieprzyjaciel

umocnił się i zochce dłuŻBzy opór stawić. Nieapo

dzianką p’zeto padł na nas późną nocą rozkaz:

Wymarsz o 6 rano. Za Bug 1

Szybkim marszem zbliżał się pułk k u Bugowi.

Nadar?ony po drodze przewodnik stary, chłop si

unita, dreptał pobok konia pułkownika i po

ęmgi

ruszony tą chwilą niespodziewana, spowiadał się

w odstępach :

—

Siedziałem w Hurmie. Byłem bit,y, katowa

ny. Ciało miałem ścięte, ź e od kości odchodziło...

za wiarę. Wytrwałem wszystko. I oto dożyłem

chwili, że dzieci moje, wnuki...

O godz. 3 min. 15 po południu tegoż dnia 19

sierpnia, stajemy nad nurtami Bugu u przepra

wy, pod Niemirowem.

Dzień pochmurny, deszczyk mży — lecz ra

dość w sercach. Wstępujemy z Korony ca Li*

twęl Wydaje się to snem.

Szeregi wchodzą na pontony mo3tu. Wkraczają

na brzeg wysoki, na ziemię Grodzieńską

A polem rozsypem dróg przez jakieś mijano

wsi, koło dziwacznych cerkwi, pełnych krzyży

cmentarzy...

Odsądził Bię pułk marszem daleko od brzegów

rzeki.

Pod noc wszedł w bory pod Zalesie.

Tam biwak uczyniony — namioty porozpina*

ne — deszcz pada. Ogniska trzaskają wysok!o —

w kadzielnym fiolecie las.

Wkrótce po wieczerzy ustaje gwar. Przygasa

ją ogniska. Znużenie obala żołnierzy na wilgotno

mchy,

Uciszył się już obóz, gdy komenda pułku od

biera telefoniczną depeszę o upadku Modlina z

cyframi jeńców i łupów.

Każe pułkownik podać telefonem radosu^ oną

nowinę komendom batalionów.

Zaniedługo wyrywa się z pośród najbliższej

partyi namiotów zbiorowy okrzyk: ,Hurnil* Za nim

drugi, trzeci: »Hurra! Hurra!* Buchnęły w góro

ogniska...

Orkiestra uderzyła w hymn: TJeszcze Polska,.,*

Później »Marsz Czwartaków*. A w skupiskach

bolo ognisk potworzyły eio jut chóry. Znużeniu

przeszło.

Rozśpiewał się, rozegrał bór litewski pięś-aki

legionową.

JLZAMwjrsfesiii dwa n x j dztaud% a kUmwM«« w gafaiad* « mam I * g*4ssal* 9

Hunter wieczorny 10 hal., ranny 10 haL}__

PRENUMERATA WYNOSI)

«IrilM(tsiidi],n ,

/u eałg rok na twa,tu n, i mlMtąa

;: -;:: »r- »5»

Pocztą a dwukrotną wysyłka

* * 1 **koroa

tOkor.Mk 3kor. M

:::::::::: S ir SIS,=" lis=is

Hopcas* i Salomonowej, Hupctye u!Im’

?’

w SuktanalMeh. Biuro f!i%%

W.Lwewle,,Cm"]m|d,S j S

Jąpakoń.Wa, (H Trafika, Braci. Hildowis ul k.arm .ltck*

kelejewyckwTimiwit,RunS ]StaL!?«

**°l ** «kJiwski§B» K. RuckiUki. u tttcu* »

.Wwniejnych ttacyash u B«rtvBr*w

JVf*n!ł " k*lW»«l koltjBwr) W h ij bb im;«»

fuitHim, Cłówaa e. k.trrilkaLuh«n OłiwMi’It t!!??, d » i

k,k5»r*lł Cheśeltow»lri«l

« c ». i r n i n wumib, wewsa c t trafika Riritn, Agusia ćzIbmIU-b Maryl Kłahahczy Rlełeą

b i«ia n la J. Hatłowtktch Hiachtw.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction