Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 282 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

M1.

Kraków 1. Stycznia. — Środa.

Rok 1850.

Wychodzi w Krakowie

codziennie. w y jąw szy niedziele i święta.

( Clia:

WKRAl(OWIK miesięczna ó złp . kwartalna 11 zlot. polską

aonetą.

\VKRAJU kwartalna razem z przesyłką pocztowa 4 zfr. 20

kr. m. k.

Przedpłata

przyjmuje sie w biurze Expedycyi C za .si’ przy rogu Szcze

pańskiej nlicy Nr. 369.

Pieniądze p rzesy łaj ą się bezpłatnie poczta W))rogi do biura

Kipedycyi Czasu wyraziwszy na kopercie: P renum eracyjne

pieni)dw

CZAS

Frzyjmnją się

OG«COHZENIa. rozprawy, odezwy wszelkieęo r o d z a j o .

DONIEhiknia literackie, księgarskie, handlowe, przemysłowe

rolnicze itp.

UWIADOMIENIA tyczące sic sprzedaży, kapną, dzierżaw itp.

,**,TT**w

Opłatą

W w M w petytcwego za jednorazowe smiemzezenie po 8

croo^M ustepne po 3 grosze.

Listy

cune nie przyjmują ««ę, w yjąw szy

od stałych

fiyoli korespondentów.

Sumer pojedynczy kosztuje 8 groszy .

Przegląd polityczny.

W liście pisanym do redaktora C o n stitu lion -

neUes B!utt a. B . p. Palacki oświadcza, że ro

dzaj polemiki jaką. nut większa cześć dzienników

Wiedeńskich wytoczyła, zmusza go do opusz

czenia miejsca boju i zużytkowania czasu na polu

w dziecziitejszein. Gło.s j eg o za równo-uprawnie

niem narodowości, nazwano skrytą nienawiścią

Germauizniu, a w życzeniu aby sejin i rząd cen

tralny niepocliłaniał wszystkiego życia w monar

chii, starano się dopatrzeć tajemnej chęci znie

sienia rządu głów n e g o i sejmu, czyli wprowadzenia

w od zy państwa na drogę niekon.stytucyjną. Obok

takiej polemiki p. Palacky przyznaje się do swo

jej nieudolności.

Przekonanie, że w)rok jaki dotknął Sałackie

go , spotka wszystkie inne umiej więcej zgodne

z nim głosy, niewstrzyma nas od wyjawienia na

szego w tym względzie zdania, które choć nie

w zupełności, ale częściowo mieliśmy już sposo

bność pokilkakrotnie rozwinąć. Musimy w sza kż e

poprzednio, dla dalszego obeznania naszych czy

telników z opinią w szystkich organów politycznych

w A ustryi, zdać sprawę z różnorodnych zdań tak

zwanych Wied eńskich dzienników liberalnych i

konserw alycznycli.

Rcic/tszeituny dowodzi, że tego rodzaju głosy

odezwały się już w marcu z. r. Polacy i Kroaci

chcieli odosobnionego życia politycznego w pro

wincyach, a zasada narodowości wy.stąpiła już

n;»()wczas tak gw ałtownie, że powątpiewano aby

monarchia m o gła przetrwać tyle trudności. N a

szent zdaniem trudności te wynikły właśnie z nie

uszanowania praw budzących się narodowości i

postawiły monarchią na tein stopniu, że jak R cich s

zcitu n y powiada, wielu uważało już związek jako

zupełnie zerwany. Zdaje nam się, iż trochę do

brej wiary wystarczy do przekonania się o lej

prawdzie z przeszłorncznych wypadków-, chociaż

dowodów-, jakiebyśmy tu p ołożyć m ogli, przeci

wnicy nasi używają na obronę swego stanowiska.

WspOHiniony dziennik zapuszcza się dalej w o -

cenienie projektów p. Pałuckiego, co do orgaui

zacyi monarchii federacyjnej i usiłuje wykazać,

że ministeryum wojny i finansów bez jednego m i -

nisterstwa spraw wewnętrznych, utrzymać się nie

nioże. Rozbiory te i zarzuty są zupełnie bezce

lowe. gdy zasada z której Palacki wyprowadził

swoje wnioski niejest uznaną.

L lo y d przypomina, że nieinasz w Austryi pro

wincyi (wyjąw szy niemieckie) zamieszkałej przez

jednolitą narodowość. Zatem równo-uprawnienie

jakiego domaga sie Palacki byłoby właśnie po

gwałceniem narodowości, uświęconych konslytiicyą

4go marca. Jakoż na dowód tego L lo y d przy

tacza zaraz mnóstwo głosów , które się z ziemi

czesko-niemieckiej przeciw Pałuckiemu od ez w ały .

Wszakże i w Galicyi (j?), w Węgrzech itd. we

dług tegoż dziennika, mieszkańe\ są różnego po

chodzenia . uprzywilejowanie jednej narodowości

musiałoby pociągnąć poniżenie drugiej. Rozumo

wanie to da się objaśnić następnym przykłatlem:

Jan winien je.st Piotrowi i Pawłowi, ale jeżeli

Piotrowi zapłaci, P aw eł nic liiedostunie, lepiej

wiec nic niedać żadnemu.

Ost-I)i’iłlscfie-Posl widzi w Palackvm profe

sora niem ieckiego, który żyje tvlko jedną m vślą

bez względu lia to, iż zegar ludzkości oddawua

wybił godzinę, w której się. owa myśl poczęła.

Z zamierzchły-ch dziejów przeszło.ści przeniósł

szy wzrok swój na widownią dzisiejszego świa

ta , niemoże się rozstać z obrazem, którym go

napoiła kontemplacya hisloiyi.* On widzi w «Sła

w!a nacli niewolników, w Nie.mcach gnębicieli, a

mvśl uciskania licznych pokoleń S ła w y ma bvć

według niego zasadą nowego rządu i nowej kon

stytucyi. A le , słowa są tegoż dziennika, jeżeli

w przed marcowym systemie, widzi Palacki ucisk

Sław ianów ,”gdzież byli ci uprzywilejowani, ci

błogosław ieni, których najświętszych interesów

nieobrażano. Ażaliż Niemcy, W ło si , Rumuni,

mniej się od Sław ian skarżyli na ucisk, samo

wolę i pozbawienie praw’ obywatelskich. Ażaliż

z Sławian poczęła się ta siła , która zburzyła

dzieło przeszłości, ażaliż w nich tylko tkwił za

ród niezadow(dnienia, w nich tylko uczucie obra

żonej godności obywatela. M yśl Palackiego jest

zgubną, jest fatalną dla rozwoju konstytucyjnych

za.sad. Bo jak sTuhe rządy giną w anarchii i

w nią pociągają z a sobą ludy, tak powaśnione

narodyr muszą się stać pastwą wszystko ogarnia

jącego despotyzmu.

Zgodzilibyśmy się elię(iiie na tę opinią, gdy

by-śmy mogli pojąć życie polityczne bez narodo

w ego, gdybyśmy niewiedzieli, że jak żadnemu

narodowi niewolno odbiegać z właściwej drogi i

samobójczą dłonią ni.szczyć dzieło ręką Bożą u -

tworzone, tak też dla żadnego narodu w niena

rodowyin rozwoju nieinasz prawdziwe go postępu.

ry9

---------

—

J\. prałat Schindler mianowany został jalnym

liailzcą J. C. Mości z tytułem eksceJlencyi.

—

Gazeta Wiedeńska z d. *49 grudnia r. z. ogła

sza na.stępujące noiiiiuacye urzędników w Galicyi:

, J . C. Mo.ść na wniosek ministra sprawiedliwości,

postanowieniem z d. 2 .’t grudnia I).r. rac/.)ł niiano

nować: protnkolistę sądow-ego przy sądzie apelacyj

nym Galicyj.skim, Edw-arda \apadiewicza Więckow

skiego, tudzież protnkulistów sądow-ych przy l.w ow

skim trybunale: Teodora ( ’liristiani de Kronwald i Emi

liana bar. Ilartizscli i adjnnkta sądowego przy sądzie

apellacyjnjiii, W a cław a Hnilwińskiego, radzcami

l.wowskiego sądu krajowego.

Sekretarza tarnowskiego sądu krajow-ego Jana 0 -

śeisław-skiego i protnkolistę sądowego przy sądzie

apelacyjnym galiryjskim Augusta Sieg el, radzcami

Tarnowskiego sądu krajow-ego.

Prze łożonego sądu dystryktowego w Suczawie Ja

na v. KaraJietz. rad/.cą Bukowińskiego sądu miejskie

go i krajow-ego.

\ktuarynsza sądu karnego Rzeszowskiego, Fran

ciszka Jaegrrninnii, rad/.cą sądu karnego l .w o w

skiego.

Samborskiego burmistrzu Franciszka lliasiewicza,

ak!uarynsza Samborskiego sadu karnego Mateusza

Kalasińskiego, aktiiaryus/.a Wiśnickicgo sądu karne

go dr. prawa Jana Seh olz, rad/.cami Samborskiego

sądu karnego, i prntoknlislę sądowego przy sądzie

apelacyjnym galicyjskim Leonidasa Jnnowicza, radz

eń przy sądzie karnym linków ińskim.

—

Lloyd umie.szcza następna korespnndencyą z Ga

licyi: ,, Postanowienie ministra spraw w e»n , z d. 15

grudnia, o rozporządzalnnśa urzędników, niemału nas

zadziwiło. Mrmożemy sobie wytłum aczyć dlaczego

postanowienie to nic je.st rozciągnięte do urzędników

galicyj.skich: zdaje nam się nir/,godiicm z zasadą ró

wnouprawnienia, gdy niiiiistcryiiin galicyjskim urzę

dnikom zamyka drogę do Austryi, Czech, Morawy i

t. d. :t przeciwnie Galicyą, wszyskim otwiera. Czyliż

obcokrajowy urzędu k służący w Galicyi ma stracić

wszelką nadzieję wrócenia kiedykolwiek do rodzin

nego kraju? Czyliż tylko galicyjskim urzędnikom uia

by-ć odjęta s p o s o b n o ś ć polepszenia swojego losu?

Wprawdzie ogłoszono tu konkurs na now ozaprow a

dzono w Węgrzech polityczne iirzęda, i prezy

dyiini krajowe na wezwanie ministra Bacha, ogłosiło

podobny ż konkurs dla Siedmiogród n: w szak że dotąd

niepowiodło się żadnemu urzędnikow-i na tej drodze

do pożądanego dojść celu, a przy orzeczonej rozpo

r/.ądzalności urzędników inny eh krajów koronnych,

wszelkie w- tym kierunku usiłowania tutejszych, za

pewne spełzłyby" na niczeni. u

Wietleń BO grudnia. Ogłoszone w dzisiejszej ga -

POSAG UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO

W KRAKOWI E.

(C;.J dal»})

VII.

Wychodzą c prz eto z za sad takich, Rada Administracyjna

Królestw-a Polskiego naka zywała , wcielić do skarbu Kró

lestwa Polskiego, wszystkie dobra, kapitały i inne fun

dusze uniwersytetu krakowskiego w Królestwie Polskim

znajdywać się mogące; i tytuł icli własności, w właści

wych księgach hipotec znych na imic sk arbu Królestwa Pol

s kiego prz episać.

Jak bezgrunlowne, co więcej. jak wszelkiej prawdzie

ubliżające były zasady, na których Rada Administracyjna

Królestwa Polskiego opierała sw oje posta nowienie , wy

!jaśni treś ciwy rozbiór każdej z osobna i tak:

a d i«w». Już nieraz mieliśmy sposobność powiedzenia,

powtarzamy atoli raz jeszcze, że art. 13 konwencyi pe

tersburskiej z d. 26 stycznia 1797, na którym się posta

nowienie Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego gło

wnie opiera, nie wzmiankuje ani jednym słowem nie tyl

ko o majątku uniwersytetu krakowskiego, ale nadto o wła

sności jakiejkolwiek św ie ckiej instylucyi naukowej. Arty

kuł wspomniony r ozporządza jedynie na korzyść skarc u

państw właściwych, tym majątkiem duchowieństwa i du

c how nych instylucyj, który skutkiem ówczesnego podzia

łu Polski, mógł się znaleść pozagranicami kraju, w któ

rym się też duchowne instytucye znajdywały.

1 Owoż gdy uniwersytet krakow ski, niebył nigdy d u

c how n a i nstytucyą, brzmienie leż a rtykułu 13 kuuwcncyi

pel c rsburgskiej, do majątku j e go znajdującego się czy to

su granicami czy też wewnątrz granie państwa w ktnryin

się znajdywał, to jest po sa grpnicami czy leź wewnątrz

granie Galicyi zachodniej, w źjKliwtin przypadku st os owa

nym być niemogło.

’a j’

Lecz przypuściwszy nawcfBpflJtziiiicnic tyle razy rz e

czonego artykułu, rozstrzygał^w samej rzec/,y o ma

jątku nawet świeckich inslylpcyj, leżącym poza gjnni ea mi

kraju w którym też inslflln»-e istniały, i roz strzygał o o

nim w duchu pojęć przeż ’Jmdę Administracyjną Królestwa

Polskiego przytoczonych, to i tak fundusze uniwersytetu

krakowskiego, których zabór na ska rb, nakazywała Rada

Administracyjna dopiero w r. 1827, znajdywały sic po za

granicami prawnych skutków powoła nego a rtykuł u kon

wencyi pete rsburgskiej. Fundusze albowiem uniwersytetu

krakow skiego, pr ze z Rade Administracyjną Królestwa Pol

s kiego w r. 1827 skonfiskowane , znajdywały się w roku

1797 na terytoryuin Galicyi Zachodniej; na terytoryuin

lynu.samym i wewnątrz granic lego samego kraju, tojesl

Galicyi Zach od niej, znajdywał się także ich właściciel

to jest uniwersytet krakowski. Konwencya przeto peters

burgska, przypuściwszy nawet, żeby w duchu przez Radę

Administracyjną Królestwu Polskiego przytoczonym, r o z

porządzała majątkiem świeckich instytucyj, leżących p o z a

granicami kraju w którym sio znajdywały, (który przy

padek nie zachodził wcale) do majątku uniwersytetu kra

kowskiego, będącego przedmiotem posta nowienia Rady

Administracyjnej Królestwa Polskiego z r. 1827, o tyle tyl

ko stosowaną by być mogła, o ile by się majątek ten

znajdywał w istocie poza granicami Galicyi Zachodniej.

Tymczasem majątek uniwersytetu w r. 1827 przez Radę

Administracyjną Królestwa Polskiego skonfiskowany, nie

znajdywał się poza granicami kraju, w którym istniał sam

uniwersytet: majątek ten znajdywał się jak to sama Rada

Adininstracyjna w zasadzie prz ez siebie pr zytoczonej wy

znaje, w Galicyi zachodniej, uniwersytet krakowski znaj

dywał się także w Galicyi zachodniej, uniwersytet przeto

ten, w obec nawet takiego tłumaczenia konwencyi peters

burskiej, był prawnym posiadaczem i właścicielem swego

majątku o ile majątek ten znajdywałsię w Galicyi zachodniej,

dla tego sa m ego, że sam był instytucyą naukową krajową

także Galicyi zachodniej. 3S).

ss) Dowodem niweczącym zupełnie pierwszy z a e a d ę , na której

Rada Administracyjna Królestwa Polskiego postanowienie swoje opAr

ta , Jest zawarta w rok później (dnia ”/.o kwietnia 1828) konwencya

wiedeńska miedzy Rossyą i Austryą. —

Konwencya tą majątek jaki

uniwersytet krakowski mógł posiadać w Galicyi zachodniej, w cza

sie panowania austry ackiego, uznanyiu został wyraźnie z a w ł’asność

uniwersytetu krakowskiego; i Austrya uznając go za taką własno

ść, zw racała go w raz z procentami uniwersytetowi krakowskiemu

przez ręce tego samego rządu, który motywując zabór tego samego

majątku uniwersytetu, na Jego terytoryuin znajdującego aię, rok wcze

óniój. utrzymywał i ogłaszał, Jakoby artykuł 13 konwencyi peters

burgskiój, majątek uniwresytetu krakowskiego w Galicyi zachodnia)

położony-, za własnoóć tego rządu uważaó miał. na którego tery

loryum był położony.—

Tak więc Austrya, zwracała uniwersyteto

wi krakowskiemu część majątku w jej ręku będącego, dlatego, he

ten majątek jako w Galicyi zachodniej położony, był jego własno

ścią; rząd zań Królestwa Polskiego przeciwnie, nakazywał zabór

tego samego majątku, o ile w Galicyi niegdy ząflhodniej a tera s

1 of 8 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction