Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 620 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

HK232

Mjraków, 9 Października — Środa

i§f§.

Praei ody ciąg wystawy Polacy udający

się do Paryża mogą nabywać Nra Czasu w Brand

Magasins du Printemps, Boulevard Hausemann 70.

i**

*»nadpłata na ,ffll ’

od dniaIgaPaździernika 1878r.

Z przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem:

na pdł roku

na kwartał

na 1 miesiąc

dr. 1S

dr. 6

złr. 3*50

Z prtetylką pocztową do Niemiec:

na pół roku

na kwartał

na i miesiąc

%% marek 1 4 marek

6 marek

Uprasaa się o wczesne zamawianie i wyraźne wy

pisanie nazwiska i miejsca odbioru albo nadesłanie

dawnej opaski drukowanej z adresem.

Prenumerata liczy się tylko od pierwszego

ostatniego dnia w miesiącu.

Prenumeratę najdogodniej przesyłać p r z e k a z e m

pocztowym.

Cena Czasu za granicą ogłoszona jest

każdego numeru.

tytule

Kraków 8 paźlzlernlka

Najj. Pan przyjął jednocześnie dymisyę

dwóch ministerstw w obu połowach mo

narchii, lecz zarazem polecił im prowa

dzenie prowizorycznie kierow nictwa spraw,

prawdopodobnie aż do zebrania się Izb

Tym sposobem k ryzys ministeryalna została

usystematyzowaną a polityczna stała się

nieustającą. Już to samo jest wskazówką

że przesilenie nie jest chwilowe, że nie

dotyczy wyłącznie osób i stronnictw, że

sięga głębiej i potrąca już o system, że jest

raczej symptomatem choroby, niż zwykłym

przebiegiem życia konstytucyjnego. G-dyby

szło tylko o przesilenie w granicach kon

stytucyi obecnej, mielibyśmy zmianę gabi

netu a nie kryzys nieustającą; jedni ladzie

zastąpiliby drugich, jedno stronnictwo ob

jęłoby ster po drugiem. Tymczasem mini

sterya dotąd urzędujące okazały się nie

możliwemi a jednocześnie okazała się nie

możność utworzenia innych. System obecny

cierpi widocznie na anemię, na brak ludzi

i stronnictw mogących sprawować rządy pań

stwa; ostatni jeg o przedstawiciele zdają się

n ie mieć, następców i umierać bezpotomnie

I właśnie dla tego przesilenie dzisiejsze nie

samo przez się, ale jako oznaka, jako symp

tom położenia ogólnego, nabiera niezwykłe

go wyjątkowego znaczenia; zdaje się być

ono zmierzchem jed nej epoki a zwiastunem

zorzy innej; noc jednak, która je dzieli, słu

sznie przejmować może trwogą, a dzień

który po niej nastąpi, przedstawia się jako

wielka niewiadoma, m ogąca przerazić swoją

tajemniczością. T akie uczucie wywołuje

przesilenie obecne, a nie zdoła tego uczucia

zwalczyć nawet chwilowe jeg o zażegnanie,

nawet usunięcie nieustającego provisorium ,

oraz tak nazwana rekonstytucya ministe

ryum w ramach obowiązującej dotąd kon—

Btytucyi. Cios jest zbyt silny i dotkliwy,

aby nie wstrząsnął całą budową, chociaż ją

jeszcze podeprzeć m ożaa; jes t on zaś tem

donioślejszy, że zadanym został wewnątrz

a nie zewnątrz gmachu. Dualizm się za

chwiał wtedy, kiedy nikt w niego nie

uderzył. Nie możemy też taić przed sobą,

że tym razem, jeżeli nie dzisiaj, to w nie

dalekiej przyszłości, nie już ministerya, ale

cały istniejący porządek rzeczy jest w grze

i sam przed sobą postawił wielki znak za

pytania, lecz nie dziwimy się temu i łatwo

sobie to zjawisko tłómaczymy.

Wszystkie sofizmata półurzędowe i reto

ryczne zwroty urzędowej wymowy telegra

ficznej, nie zdołają zaprzeczyć, źe przesile

nie obecne nastąpiło w skutku zajęcia Bo

śni i Hercegowiny. Bezpośrednią jego przy

czyną jest kwestya pieniężna, ale w życiu

parlaraentarnem każda ważniejsza sprawa

polityczna obleka się zwykle w szaty kwe

styi pieniężnej, a wiadomem było od dawna,

że przesilenie rządowe wywołanem zostanie

od stóp do głowy potrzebnemi na dalsze

cele okup acyi funduszami; a zatem gdyby

nie te fandusze a więc i okupacya, p rzesi

lenia by nie było. Lecz właśnie ta sama

okupacya, która stała się bezpośrednim po

wodem ministeryalnego przesilenia, jest głó

wną przyczyną, ze ono sięga dalej i głę

biej, niż zmiana ludzi u steru. Okazało się

bowiem namacalnie, że dualizm zdolny jes

utrudniać i krępować działanie monarchii

na zewnątrz, lecz nie może ani narzucić

ani przeprowadzić woli większości w naj

ważniejszych i najżywotniejszych sprawach

W ielk a większość ludów monarchii i ich

przedstawicieli w dualizmie’, oświadczała

się stanowczo przeciw okupacyi a przecież

machina dualistyczna nie zdołała ani zapo

biedz ani przeszkodzić jej. Tem samem

dualizm abdykował i podpisał własny akt

zejścia. Nie dając niezbędnych państwu sił,

sam okazał się bezsilnym, zatem niepotrze

bnym i bezużytecznym, a dla tego właśnie

ustępuje i schodzi ze sceny nie przed ja

kimś potężnym przeciwnikiem, lecz przed

siłą rzeczy i nie zwyciężony w rycerskiej

walce, lecz jako pasożyt, którego natura

sama uczuła potrzebę pozbyć się.

Dualizm zapewniał między ludami mo

narchii uprzywilejowane Węgrom stanowi

sko, a w praktyce zapewnił im przewagę

we wszystkich wielkich sprawach państwa.

Liczne były strony ujemne tego przywileju

i tej przewagi, lecz miały racyę bytu, bo

przedstawiały walkę z wie!kiem niebezpie

ozeństwem grożącem monarchii od pansla

wizmu; przewaga węgierska znaczyła walkę

i zwycięstwo nad panBlawizmem, albo nic

nie znaczyła i była moralnem samozwań

stwem. Chwila stanowcza dla tej walki a

może i zwycięstwa nadeszła: przewaga wę

gierska nie zdołała z niej skorzystać, stra

ciła zatem racyę bytu, a co gorsza przeżyła,

się, jak przeżyć się musi człowiek, stron

nictw lub naród, który przedstawia co in

nego a robi co innego. Przewaga węgierska

)rzedstawiła wojnę z Rosyą w chwili pod

niesienia przez nią sprawy wschodniej, a

doprowadziła do zajęcia dwóch słowiańskich

irowincyj Turcyi; sama zatem siebie zdra

dziła, zachwiała się i wstrząs!a w podwa

inach systemem, którego je st następstwem.

Tak więc okupacya jest i będzie racyo*

nalnym powodem upadku dualizmu a tego

upadku objawem jest usystematyzowane i

n ieustające przesilenie ministeryalne, dające

oraz możność nowemu systemowi wykłucia

się. Kiedy z jednej strony okupacya za

chwiała dualizmem, wytwarzała zarazem naj

groźniejszego dualizmu przeciwnika bo następ

eę. Sk o ro tylko dualizm nie potrafił zapobiedz

temu, aby okupacya nie przemieniła się

w wojnę, armia stanęła na pierwszym pla

nie i żywioł wojskowy zaważył na szali a je

dnocześoie powstawała kwestya słowiańska,

któ rą zaw sze węg(ierskiej przeciwstawić

można.

Dualizm zatem i przewaga węgierska dla

tego że nie zdołały w wielkich sprawach

przeprow adzić myśli, której zawdzięczały

istnienie, zachwiały się i to w sposób naj

groźniejszy, ho zatoczyły się, n a własnych

nogach. Upraszcza to poniekąd zadanie i

zmniejsza odpowiedzialność, bo nie stoi się

jnż wobec pytania: co lepss?"3 i co korzy

stniej lecz wobec faktu; nie rozchodzi się

o to, czy dualizm jeszcze podpierać, ale li

czyć się trzeba z tem, że jnż na długo po

deprzeć się nie da. Nie tyle zatem wobec

przeszłości i teraźniejszości, jak raczej wobec

przyszłości, która ma nastąpić, wielką jest

odpowiedzialność nie tylko mężów powoła

nych przez NPana, ale także wszystkich lu

dów monarchii. Wielka jest odpowiedział

ność Polaków, bo łudzić sięgnie można, źe

przesilenie obecne tem samem, że dotyczy

nie tylko ustroju, ale i bytu monarchii, roz

strzygnąć pośrednio może o losach narodu

polskiego. Polacy jed nak mają tę siłę i tę

nad innemi ludami wyższość, że niczem nie

związani a najmniej wdzięcznością anizludźmi

ani ze stronnictwami, kierować się mogą

jedynie zasadami i w ich zastosowaniu szu

kać powinni zabespieczenia monarchii oraz

własnego bytu.

Wśród doniosłego przesilenia, które zna

cznie przedłużyć się może, znajdą oni w prze

szłości własuej, regułę postępowania. P o

przeć oni muszą i poprą każde dążenie zmie

rzające do rozszerzenia życia autonomiczne

go i narodowego ludów i krajów monarchii,

a zarazem do zabezpieczenia go a zatem

takie tylko dążenia, które zmierzać będą do

oparcia tego życia n a zasadzie prawnej i do

otoczenia g o naleiytemi rękojmiami. P o

chwalać z aś lub popierać negacyę zasady

prawnej oraz zatarcia pojęć prawnych, nie

mogliby i nie umieliby. Mogą być zwolen

nikami równouprawnienia; w *wolności, ale

nie w absolutyzmie i mogą przyczynić się

do przyśpieszenia panowania prawa, ale nie

dowolności dla wszystkich, a dbali o potęgę

wielkość monarehii, będą zawsze życze

niami, czynami i ofiarami przyczyniać się do

obwały i blasku oręża austryackiego na ze

wnątrz, ale panowanie pałasza byłoby im

wstrętnem. Temi samemi powodowani zasa

dami i temi samemi natchnieni uczuciami

nie będą wśród dzisiejszych przesileń , po

dnosić jałowych co do p rzeszłości rekrymi*

n acyj; ale uznając konieczności wypływa

jące z dokonanych faktów, uznając, iż roz

poczęte dzieło w Bośni i Hercegowinie do

kończonem być musi, mają prawo i obowią

zek zapytać się, skoro jak to zapewniano,

okupacya miała być tylko środkiem: do ja

kiego zmjerza celu? Dla nas zaś jedynym

obecnie celem politycznym może być zjed nanie

sobie ludów słowiańskich i sympatyj słowiań

skich dla przeciwstawienia ich grożącym mo

narchii i zasadzie praw a od panslawizmu

niebezpieczeństwom.

Polacy więc, powtarzamy raz jeszcze, nie

crępowani żadną doktryną, wolni od wszel

tich zobowiązań, swobodni w ocenianiu lu

dzi i stronnictw, przekonani, źe kwestya o

sób jest podrzędną, na tę niezawodnie prze

chylą się stroną i na rzecz tej polityki, która

wewnątrz, nie niszcząc dobrodziejstw słusznej

wolności, słusznie rozdzieli je między wszy

stkie narody w skład monarchii wchodzące za

pewniając im przedewszystkiem praw ną pod

stawę; która w stosunkach zewnętrznych tę,

uszanuje podstawę i w jej obronie widzieć

będzie palladium potęgi Austryi, która bę

dzie umiała zasłonić i zabezpieczyć A ustryę

przed burzami i gwałtami panslawizmu, nie

łudząc się, iż można celu tego dopiąć za

pomocą kompromisu i nie biorąc zawiesze

nia broni za stały pokój lub przymierze.

Rola Polaków jest ważna i może się stać

zbawczą; ich przeznaczeniem utrzym ać ró

wnowagę między tem, co miało wczoraj

przewagę a niepotrafiło z niej dla dobra

wspólnego skorzystać, a tem, co ją mieć

może ju tro i co mieć może pokusę nadużycia

jej; ich zadaniem stanąć z radą i pomocą

pomiędzy błędami ostatniej doby a złudzę

niami n ajbliższej.

*Komiaya administracyjna nie zapoznaje bynaj

* niej, iż wykazany przez Wydział krajowy stan

rzeczy, w szczególności to: że miasta pobierające

kopytbowe nie tylko ze swej strony nic nie łożą

na utrzymanie dróg, ulic i placów miejskich, ba

nawet siedm z tych miast nie cały dochód z ko

pytkowego na ten cel obraca, nie da się pogo

dzić ani z postanowieniem ustawy drogowej, ani

z dachem ustaw, któro prawo poboru kopytkńwego

tym miastom nadały, ani wreszcie z zassdan?F słu

szności i sprawiedliwości i źe tem u koniec?nie za

radzić wypada,1le pomimo tego nie mcże komisya

administracyina zalec* ć Sejmowi ani uchwalenia

proponowanej przez Wydział krajowy ustawy, ani

uchwalenia proponowanej rezolucyi.

Komisya administracyjna nie może się zgodzić

z zapatrywaniem Wydziału krajowego, iż potrze

bna jest dli wszystkich miast, pohierającrch ko

r)ytkowe, unifikacja terminu trwania poboru pod

dotychczasowemi warunkami, jako czasu przecho*

dowego, przeciwnie komiByi administracyjnej zda

wało się, że udzielając prawo dalszego poboru ko

pjtkowego tym miastom, w których to prawo iuż

ustało, lub w najbliższej przyszłości ustanie, nala

*y zamieścić już dzisiaj w dotyczących ustawach

te warunki i postanowienia, które się okazują po

trzebnemi i że następnie należy w miarę, jak ter

mina trwania tego poboru w pojedynczych miastach

u?tawsć, a miasta o przedłużenie takowego prosić

będą, udzielać im tego przedłużenia tylko pod wy

maganemi warunkami.

Zdaniem komisyi administracyjnej warunki te po

winny być następujące:

1) Dochód z poboru kopyikowego powinien być

obracany całkowicie na utrzymanie w dobrym sta

nie ulic, dróg i placów miejskich.

2) Dochód ten powinien ułatwić miastu wypeł

nienie ciążącego na niem, tak z mocy ustawy

gminnej jak i z mocy ustawy drogowej, obowiązku

utrzymywania w dobrym stanie dróg, nlic i placów

miejskich, ale miasto pobierające kopytkowe nie

może ograniczać się li tylko do użycia na ten cel

dochodu z poboru kopytkowego, przeciwnie winno

ono zarówno z innemi gminami miejskiemi nie po

siadającemi tego poboru używać na utrzymywanie

dobrym stanie dróg, ulic i placów miejskich,

także prestacyj drogowych.

3) Kontrola nad wypełnianiem przez miasto po

wyższych obowiązków służyć mu )i wyższym wła

dzom autonomicznym.

4) W razie uporczywego niedopełniania tych

obowiązków zastrzeżone być muszą władzom nad

zorującym skuteczne środki przymusowe.

Stosownie do tych zasad komisya proponuje trzy

ustawy: dla Rzeszowa, Brzeżan i Stanisławowa,

którym udziela się prawo poboru kopytkowego

na 3 lata (art. I .) na pewnych drogach (art II.)

od pewnych zwierząt (art. III .) zamieszczając

ustawach tych powyższe warunki.

Przeciw wnioskom komisyi zabiera w ogólnej dy

skusji najpierw głos p. Popiel Michał. Mówca

powołuje się na swoje doświadczenie iako były b ur

mistrz w Samborze i utrzymuje, że kopytkowe jest

opłatą niesłuszną i uciążliwą. Jeśli chodzi o to, aby

miasto otrzymało wynagrodzenie za użytek ulic i

placów, przez mieszkańców okolicy, to niechaj każe

sobie płacić targowe. Koszt otrzymania ulic i pla

ców byłby zupełnie pokryty, gdyby mieszkańców

pociągano do prestacyj, jakie przepisuje ustawa

drogowa. Niechby tylko każdy mężczyzna naniósł

szutru tyle co w kieszeni, a kobieta tyle co w far

tuBzku pomieścić może, to już drogi musiałyby być

dobre (śmiech). Kopytkowe nie przyczynia się do

zrostu miast, lecz tylko powoduje rozrzutność,

ladżety fibrykują Bię po miastach w 15 minutach

dla oka i niczego nie dowodzą.

Za czasów absolutnych tak być nie mogło i kto

wie czy nie było lepiej. Mówca Btawia w k ońiu

wniosek, aby przejść nad wnioskami komisji do

)orządku dziennego, a natomiast uchwalić zasadę,

że od ostatniego września 1881 r. ustaje pobór ko

pytkowego we wszystkich miastach z wyjątkiem

Lwowa i Krakowa.

P. Kamiński zbija powyższe wywody. Miasta

nie żyją datkami gmin okolicznych, gdyż w cenie

produktów do miasta na przedaż zwiezionych za

warte jest i kopytkowe. B*mi mieszkańcy opłacają

ten dochód. Miasta wszystkie mają tesame potrzeby,

muszą utrzymywać place i drogi, szkoły i zakłady

nie m ają pieniędzy do trwonienia. Driwnem jest,

że sam Sambor jest w tak wyjątkowem od innr,ych

położeniu. Co do opłaty targowego mówca zgadza

KORESPONDENCYA «CZASU!*

L w ó w 7 października.

13-te posiedzenie sejmowe.

Po załatwieniu zwyczajnych formalności, p. R e y

uzfsadnia niedosłyszanym na galeryi głosem wnio

sek swój następującej treści:

Zważywszy, ii w kraju więcej znajduje się szkó

łeb ludowych, niżeli nauczycieli zdolnych do »aję

cia posad nauczycielskich, i stąd wiele szkółek

przez czas dłuższy pozostaje bez nauczyciela, a zaś

wedle artykułu 50 litera d, ustaw Bzkolnych z

1873, interkalarya od opróżnionych posad w Bzko

łach ludowych przypadają funduszowi szkolnemu

emerytalnemu.

Zważywszy, że interkBlarya w moc ąrt. 50 nstaw

szkolnych z r. 1873, zostają od gmin ściągane

w drodze przymusowej, za cały czas opróżnienia

posady nauczycielskiej w szkole ludowej.

Zważywszy, ie zbyt rażącą jest bezwzględność

ustawy żądającej od gminy, aieby takowa aie raz

i przez lat kilka, opłacała pensyę dla nauczyciela,

którego jej Rada szkolna okręgowa dostarczyć nie

jest w możności.

Zważywszy zaś nawzajem, niezbędne wymogi,

artykułami 46fm i 47ym ustaw szkolnych objęte,

Wnoszę:

,,Wysoki Sejm raczy uchwal’Ć zmianę art. 50

nstśw szkolnych z r. 1873 w tym kierunku, aby

interkalarya wpływające do funduszu szkolnego

emerytalnego liczone i iądane uie bvły ,’za czas

dłuższy nad 3 mies:ące, od dnia opróżnienia po

sadv nauczyciela ludowego*.

Wniosek ten odesłano do komisyi edukacyjnej.

Z porządku nastąpiło sprawozdanie komisyi ad

ministracyjuej o wnioskach Wydziału krajowego

w przedmiocie uregulowania koncesyi na pobór

myta kopytkowego.

Wysoki Sejmie!

W r. 1876 przekazano Wydziałowi krajowemu

wniosek X. Sawy, który opiewa:

«Wzywa się Wydział krajowy, żeby udzielanie

toncesyi na korytkowe tak uregulował, iżby po

tilkn latach wszystkie koncesye ekspirowały. W tra

kcie tego czasu przedłoży Wydział krajowy Sej

mowi opracowany projekt co do zasad, wedle któ

rych przy udzielaniu lub odmawianiu koncesyi na

kopytkowe postępować należy**.

Wydział krajowy zgodził Bię z myślą wniosku

posła X. Sawy i przedłożył:

1) Projekt ustawy, którą pobór myta kopytko

wego w zwyż wymienionych miastach ma być na

podstawie warunków dotychczasowych utrzymany

mocy do d. 30 września 1881.

2) Projekt rezolucyi, którą Wysoki Sejm poleca

Wydziałowi krajowemu, aieby czuwał i nadal nad

ściąłem wypełnianiem warunków, z jakimi prawo

poboru myta kopytkowego zostało miastom nadane

nad przestrzeganiem przez te m iasta poBtano

witfi ustawy drogowej — oraz, ażeby przy przed

kładanin Wys. Sejmowi wniosków względem udzie

lania prawa poboru myta kopytkowego po dzień 1

października 1881 przestrzeg ał stałych w rezolu

cyi wymienionych zasad.

Część literacko-artystyczna.

TEATR.

srwize przedstawienia ,Rodziny Fonrohambault** tomedyi

w 5 aktach Emila Angier, tłómaczenie St. Kremera

,,Szczęście jest połową cnoty* w tym to orygi

nalnym aforyzmie znajdujemy streszczony sens mo

ralny przedstawionej w sobotę n», teatrze tutejszym

nowej komedyi Emila Augier. Zbytecznem prawie

byłoby dodwsć, że słowa te Btosuja się do mał

żeńskiego pożycia, a w niem mają głównie na celu

kobietę; wiadomo bowiem, ie losem tej ostatniej

prawie wyłącznie zajmnią się od pół wieku najzna

komitsi autorowie we Franeyi. Mę?,ka dnsza może

bezkarnie, w ich mniemaniu, hartować się pod ra

zami przeciwności: dla niej, jeź!i niekoniecznie

szukać, to w każdym razie nieunikść niebezpie

czeństwa, niecofać się przed niem jest niewątpliwie

obowiązkiem. Z kobietą rzecz się ma inaczej.

Uwzględniając z jednej strony jej słabość, z dru

giej zastawione dla niej zewsząd po świeeie zasad ,?—

ki, doszła Georges Sand aż do pozazdroszczenia losu

zamkniętych nawet w haremie sułtanek, które dzi

ka przpzomość zazdrosnego despoty z góry od wszel

kiego zboczenia zabezpiecza; doszedł i Michelet,

uznając w niej ,zranioną przez naturę istotę, która

tylko w małżeństwie znajduje chwile rekonwalescen

eyj* do zalecania systematycznego wśród towarzy

skiego życia odosobnienia, z obranym już wszelako

dobrowolnie opiekunem.

Łagodniejszy jeszcze i skuteczniejszy zarazem na

to środek wynalazł autor rodziny Fonrchambault:

on nie odgradza już wcale od ludzi swojej pacjent

ki, a natomiast podaje niezawodny sposób uzbro

jenia się przeciw wszelkiego rodzaju pokusom, ra

dząc jej po prostu wyjść za mąż... za swojego ko

chanka. Pobrać się z istota, którą się kocha, to

aa pozór nie tak wielka ofiara; a jednek mało kto

aię na nią w prf.ktycznem życiu zdobywa. To też

poleca ją usilnie Emil Augier przyszłym zwłaszcza

mężatkom: ,Staraj Bię być szczęśliwą, mówi, aby

nie zboczyć z drogi uczciwości; staraj się połączyć

miłość, która jest prawem natury, z małżeństwem,

itóre jest prawem spółocznem; a kiedy się bez

romansu obejść wżyciu twojero nie możesz, niechaj

bohaterami twojego romansu będą twój mąż i two

ie dzie,ci.. . Małżeństwo jest najniższą z ludzkich

nstytncyj, kiedy tylko dwa majątki ze sobą łączy;

najwyższą z instytucyj boskich, kiedy spaja dwie

dusze. ..*

Kto te prawdy tak śmiało wypowiada? kto tu

głoa w imieniu autora zabiera? Bernard, niepra

wy syn lekkomyślnego uwodziciela i Marya be»

opieki pozostawiona młoda osoba, dwie ofiary, pier

wszy swojej matki, druga tego, że niepoprawnie

zapoznawała zasadę przez Biebie zalecaną. Da u

wydatnienia tych dwóch postaci służy niejako za

tło rodzina Fonrchambault. Sam autor długi czas

nie wiedział, jaki tytuł swojej sztuce ma nadać, jnż

się ostatnie próby w teatrze francuskim odbywały,

kiedy reżyserya czekała jeszcze z niepokojem na

ochrzczenie nowego utworu. I w rzeray samej głó

wnych bohaterów trzeba po za wymienioną na a

fiszu rodziną szukać.

Bernard nie zna swojego ojca. Wychowany prze?

matkę, która szczęśliwym obrotem kapitałów, po

trafiła zebrać dla niego milionowy majątek, żyje

z nią w Hawrze na odosobnieniu, odbywając tylko

od czasn do czasu dalekie morskie podróże dla han

dlowych interesów. W ostatniej właśnie takiej pod

róży snotkał na statku młodą kreolkę francuskiego

Dochodzenia, Maryą Letellier, która pozbawiona

będąc majątku i rodzicielskiej opieki, udawała się

do Hawru w nadziei, *c znajdzie schronienie przy

zamożnej bankierskiej rodzinie Fourchambault. Nie

zawiodły ją jej oczekiwania. Z podniesieniem k u r

tyny zastajemy ją przypuśćczons jnż całkiem na

wet do poufałości rodzinnego koła. Przywiązał się

łatwo do niej dobroduszny z natury, łagodny, miękki,

nigdy nikomu nie sprzeciwiający się ojciec. Poko

chsła ją jak własną siostrę jego córka, medmnasto

letnia Blanka, trzpiotliwa i wesoła blondynka, któ

rej serce każdej chwili przemówić jest gotowe. Ba

nawet umizgać się już do niej zac?ął młody Leo

pold, syn domu, rozbałamucony panicz, który nie

przebiera w środkach, gdy chodzi o zadowolenie

jakiego kaprysu.

Jedyna mniej dla niej życzliwa osoba jest sama

pani Fonrchambault. Ale bo też ktoby jej dogo

dził? Ograniczona, pyszna, nie myśląca o niczem

innem, jak tylko o tem, aby swói świat zaścianko

wy niedorzecznego przepychu olśnić, przytem ko

bieta bez serca, obawia się, aby zakochawszy się.

nadobre w pięknej ^lce , Lwwld wkońcu nie

zechciał jej przypadkiem zaślubić! Cóż by to było

za poniżenie dla podobnej rodziny! Wszakże ona

dla swoich dzie,ci marzy o innych aliansach. Wła

śnie znęcony posagiem młodej panienki, postano

wił starać się o jej rękę dla własnego syna sam

pnfekt departamentu, pan baron RaBtiboulois. Pani

Fourchambault wie wprawdzie dobrze, że Blanka

przywiązała się jeszcze za lat dziecinnych do b ar

dzo zacnego młodego człowieka, Wiktora Chanret,

któryby ją nawet i bez posagu zaślubił. Ala co to

znaczy ? Dla tytułu powinna Blanka poświęcić swo

je uczucia. W szak i ją samą zsślnbił tylko dla

oosagn p. Fourchambault To już przyjęta w rodzi

nie tradycja; trzeba ją zachować dla podniesienia

nazwiska jakoteż i majątkowej sytuacyi.

W takiem to otoczeniu odwiedza Bernard Bwoją

towarzyszkę podróży. Zaniepokojony pogłoską roz

sianą po mieście, przychodzi ostrzedz pannę Le

tellier, że złe języki zaczęły już robić niepotrzebne

komentarze o zalotach do niej Leopolda. Rozpustny

panioz z pewnością się z nią nie ożeni. Trzeba

czem prędzej opuśeió ten dom, gdzie jej dobra

sława może być narażoną na szwank. Bernard bie

rze na siebie rolę opiekana i starać się będzie dla

swej przyjaciółki o miejsce lub przytułek w jakiej

innej rodzinie.

Ledwieśmy w ten sposób z położeniem obezna

ni, aż tn cios nieprzewidziany poBtać rzeczy nagle

odmienia. Zbytkowne tycie i rozrzutność pani

Fonrchambanlt pochłonęły trzy razy większą od jej

posagu sumę i majątek męża przyprawiły o ruinę.

Gdy mu marnotrawna i Bamolubna żcna nie chce

własnym kapitałem przyjść w pomoc, nieszczęśliwy

bankier jutro już będzie musiał wstrzymać swoje

w ypłaty... Groźna wieść wnet rozchodzi się po

mieście. Sam Bernard ją swojej matce przynosi,

gdyż o mało co nie zostął także w to bankructwo

wciągnięty, tylko go przezorność m atki potrafiła

od tej katastrofy uchronić. Tem bardziej ma pra

wo być zdziwiony, gdy mu pani Fourchambault

podaje myśl przyjścia w pomoc zbankrutowanemu;

wszakże to nie byłby żaden interes, a oddanie po

dobnej przysługi narażałoby oczywiście na Btraty...

Z jakiego tytułu? Biedna matka waha się przez

chwilę; nareszcie wydobywając ze siebie, co tylko

ma Biły: musisz go ratować, rzecze, nakazuje ci to

twój obowiązek. To mój ojciec!... woła padając na

kolana Bernard!..

Od tej chwili pod pozorem zawiązania spółki

z domem Fourchambault, bierze w ręce Bernard

wszystkie intereaa rodziny; zażegnawszy bankru—

C a a a wychodzi codziennie, wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne.

Oddzielne Nra Csasv, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 a , we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 a

Prenumerat« wy no alt

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

w P ań stw ie A n st ry a e k i e m ................................. ...............

24 zła.

6 zła.

2 tła.50a

Niemieoklem ............... i

...........................

w zła.

7 zła.

3 zła.

So Włoch, F r a n c ji. A nglii, Belgii, Szwą)caiyi, Turoyi

,ź

» p aństw należącymi do związku pocztowego Ą , . . .

82 tła,

8 zła.

« n tę przyjmuje się tylko od Igo do ostatniego dnia w miesiącu. -

łtfsty %pieniędzmi i w »

^ienieine na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać fra n co do Adminiiit?acyi

M w Krakowie.

Listy reklamacyjne nietaptec%ftotaane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów niefrankowanych nie przyjmuje się.

R ę k o p i M a nadsyłane Redakcyi nie zwracają się, lecz bywają niszczone.

Prennm erAtę przyjmtaja:

W H n h o w i s i Administracyi ,,CZASU" tudzież urzędy poczto w a) Miejscową prenumeratę księ

garnia S. A . K rzyżanow skiego, hand el Now_akowskiej. O ( l o i a s a t a (inseraty) przyjm ują się za opiątą

od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym), z a pierwszy raz 1 0 , za k ażdy następny raz po 5 a

H a d e r f a a e (na 8 stron nicy dziennika) od miejsca wiersza drnkiem drobnym po 80 o. za każdy raz.

DefąsM m is do ,,C «aiaM (prospekt», cyrknlarze, ogłoszenia łtp.) przyjmują się za cenę 1 złr. od

1 0 0 egzempl. dla zamiejscowych, a 50 o. od 1 0 0 e g i. dla miejscowych prenumeratorów. Należytośą

npracza się aapnńd nadesłaćprzekazempooztowym. O(łouesia I prenum eratę przyjmują:

we D w o w i e Ajenoya ,,Czasu" w głównym składzie tytoniu Nr. I przy ulicy Halickiej Nr. 4.

w P a r y ł a wyłącznie p. Adam, C arrefour de la Croiz Kouge 2, (prenumeratę p. W . Raczkowski, Fau

bourg Poiasoniftre 38); w W ł a d a ł a pp. Haasenstein A Vogler (także w Hamburgu, Frankfurcie n. K,,

Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, Stnbenbastel Nr. 2 (także w Pradze), B. Mosse

(także w Berlinie H am bu rg a, Monachium i Norymberdze), G. L . Daube A Comp. (także w Frankfurcie

n. M.) Rotter A Comp.

____

j_’

____

r *______ *

______

v -fc.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction