Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 605 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr. 71.

NaleijrtoM* pocztow a eplaeoaa ryczałtem,

Kraków, Sobota 27 Marca 1926.

,b il* wyihaizł aadzlnala a iililili U-*iuf w aaap.

NUKEK POJEDYNCZY l M *KOSZY.

PRENUMERATA MIEBU(CZNA:

W Krakowi* baz odnoszenia do domu ,,,t.,,ri. 4.10

W Krakowi* z odnoszeniem do dom u ................................... d 0 .40

pa prowincję z przesyłka p ocztow ą......................................... zł. 0.40

Zagranicę s prz e syłką p o c z t o w ą ......................................... g.__

Za każdą zmianę adresu dolicza się zl. 0.00.

Reklamacja niesapieczętowane nia podlegają opłacie pocztowej.

Lietów nieopłaconych nie przyjmuje się.

prenumeratę przyjmują: Administracja ,,Czasu”, wasyatki* urzędy pocz

towa. wszystkie miejscowe i samie]zaowe Siura dzienników.

CZAS

KONTO P . Ł O. KU%KÓW MN. 4M.4M.

KONTO P. K. O. WARSZAWA NR. 14I.2SK

Adras RedakaJI I Administracji: Kraków, al iw. Tamaaza n . Tal. Nr. M.

Nadsiny blarewa i sd l-tsj da ll-taj I ad 1S-ta] de li-ta].

Trudności wewnętrzne.

W ostatnich dniach pojawiają się coraz

liczniej niepokojące objawy, zdające się

wskazywać, że koalicja stronnictw, będąca

podstawą dzisiejszego rządu nie jest już

w stanie długo utrzymać wewnętrznej

spójności, a co zatem idzie, że i dzisiejszy

skład gabinetu pozostaje pod znakiem za

pytania. Zestawmy najprzód trzy główne

takie objawy.

1)Nie ulega najprzód wątpliwości, że ko

alicja nie zdołała pomimo półrocznego

współdziałania dojść do jakiegokolw"iek

wspólnego programu finansowego. Deficyt

w naszym miesięcznym budżecie istnieje,

jak istniał; w tej chwili wynosi 20—30 mi

ljonów. Pokrywa go się po staremu biciem

bilonu, skutkiem czego jest istniejąca zniż

kowa tendencja złotego. Minister Zdzie

chowski ma, jak się zdaje, związane ręce,

anie jest dość energiczny, aby te więzy ro

zerw"ać (video meliora proboque, detoriora

seąuor"). Na Radzie ministrów nie można

przeprowadzić żadnej uchwały, zdolnej

sprowadzić sanację. Stronnictwa lewicowe

sprzeciwiają się nawet utrzymaniu zniżek

w pensjach urzędniczych, do jakich upo

ważniono rząd na czas I-go kwartału. Po

zytywne wnioski P. P. S.i N. P. R. w spra

wie sanacji są bądź niewykonalne (wyci

śnięcie ze społeczeństwa nowych podat

ków, podniesienia taryf kolejowych), bądź

wykonalne, ale zabójcze (przejście do infla

cji przez wypuszczenie bonów skarbo

wych). W tych warunkach stanowisko mi

nistra skarbu jest opłakane. Podobno zresz

tą min. Zdziechowski chce ustąpić. Będzie

to oczywiście wielkiem wstrząśnieniem ga

binetu, a partja wszechpolska zapowiada

dzisiaj, iż na wypadek jego ustąpienia nie

będzie się już dobijać o powtórne obsadze

nie tej płaczu godnej godności swoim czło

wiekiem.

2) Rów"nocześnie chce ustąpić minister

spraw wewnętrznych Raczkiewicz, od daw

na już znużony swym urzędem. Partje wy

suwają różnych kandydatów: pp. Man

teuffla (wojew. kieleckiego), Bilskiego (woj.

śląskiego), p. Chacińskiego (Ch. D.), pp. Ur

banowicza i Skulskiego (podobno Piast?) i

innych. Kombinacje i pogłoski wprost

sprzeczne krzyżują się nieustannie. Wy

mienianem jest też nazwisko prof. Bo

brzyńskiego, niewątpliwie najbardziej po

wołanego na reorganizatora administracji

w Polsce, ale nie mającego za sobą żadnej

partji, reprezentow"anej w sejmie. N ależa

łoby sobie życzyć, aby teka ta dostała się

w tak znakomite ręce — ale jakież tego są

szanse w dzisiejszych warunkach?

3) Wreszcie sprawa ministerstwa spraw

wojskowych. Generał Żeligow"ski chce u

stąpić — i słusznie, nie wydaje się bowiem

odpowiednim do kierowania tym działem

administracji.

—

Spraw"a komplikuje się

przez gwałtowną ruchliwość przyjaciół

marsz. Piłsudskiego, który nadto wplątał

się przez swoje ostatnie występy (listy w

,,KurjerzePorannym") w ostry spór z więk

szością generałów, atakując ich po swoje

mu. Istnieje w wojsku spora grupa zwolen

ników marsz. Piłsudskiego, naciskających

o jego powrót do czynnej służby ze względu

na jego popularność w wojsku i zasługi dla

armji. Rząd nie jest w zasadzie temu prze

ciwny — zapowiadają nawet, że gotów jest

w tym celu wycofać z sejmu obecny pro

jekt ustawy o najwyższych władzach woj

skowych i wnieść nowy, rozszerzając w

nim bardzo znacznie atrybucje szefa szta

bu. W ten sposób p. Piłsudski otrzymałby

możność zajęcia tego stanow"iska, które je

dnak ma być pomimo wszystko podporząd

kowane ministrowi wojny. Ale czy marsza

łek je przyjmie? czy zgodzi się być komu

kolwiek Podporządkowany, choćby tym

,,kimś był minister wojny i Rada mini

strów

oto pytanie? A zwłaszcza, czy za

niecha wówczas swoich ciągłych ataków w

wywiadach, listach i artykułach przeciw

rządow"i i nie sympatycznym mu genera

łom? Czy następnie jego zwolennicy w Wy

zwoleniu, a po części w P. p. s. uspokoją

się wówczas? Jak się wreszcie ułoży jego

stosunek do ministra wojny i czy będzie

można wówczas pozyskać na to ważne sta

nowisko jakąkolw"iek osobistość, nadającą

się na coś W"ięcej, niż na pionka? Oto sze

reg wątpliwości, które muszą każdego nie

pokoić.

W atmosferze tych trudności i wątpliwo

ści dokonywa się obecnie ciężka praca w

Warszawie, aby koalicji nie dać się roz

paść, a tem samem nie dopuścić do przesi

lenia wewnętrznego. Istotnie byłoby ono

bardzo niebezpiecznem. Toczą się więc ro

kowania o obsadzenie tek, o powrót p. Pił

sudskiego, o utrzymanie redukcyj pensyj

urzędniczych, o jakiś program załatania

deficytu miesięcznego. 0 ile dochodzą wia

domości, rokowania idą nader opornie. Na

cisk w szeregach partji socjalistycznej za

jej wystąpieniem z koalicji i przejściem do

ostrej opozycji jest silny; a to samo sygna

lizują z innych stronnictw. Każde wolało

by być ze względu na zbliżającą się agita

cję wyborczą w opozycji. Przed chwilą na

deszła wiadomość, że nastąpił jakiś kom

promis w łonie gabinetu co do pensyj urzę

dniczych i to na podstawie podniesienia ta

ryf !kolejowych i !podatku majątkowego

tak, aby uzyskać w" ten sposób 120 miljo

nów (!!) nowego dochodu. Jest to uchwała

papierowa, bo takiej sumy ze społeczeń

stwa ani egzekutor podatkowy nie wyci

śnie, ani koleje nie wypracują. Jeśli ta wia

domość okaże się prawdziwą, to kompro

mis przedłużający życie koalicji, przedłu

żył je na czas krótki, zastrzykując środek

znieczulający czy chwilowo oszałamiający,

ale na dłuższą metę budżetu nie leczący.

Mało ratuje sytuację wiadomość, że mini

ster Zdziechowski oparł się pomysłom in

flacyjnym .

Aby charakterystykę sytuacji bliżej jesz

cze scharakteryzować, należy dodać, że ko

alicja nie mając wspólnego programu fi

nansowego i nie zgodna co do sprawy woj

skowej — nie ma także uzgodnionego pro

gramu w sprawach polityki wewnętrznej.

Świadczą o tem dwa fakty z ostatnich dni,

a mianowicie dwa ważne wnioski dwóch

stronnictw koalicyjnych, wniesione do sej

mu, ale przez oba wniesione na własną

rękę.

—

Jednym z nich jest wniosek

Ch. D. artykułu 26 Konstytucji, żądający,

aby przyznano mu prawo rozwiązywania

Izb. W niosek słuszny — o pięć lat niestety

spóźniony! Drugi wniosek, to projekt Zw.

L. N. w spranie zmiany ordynacji wybor

czej, żądający zniżenia liczby posłów do

222, a senatorów do 55, — z utrzymaniem

jednakże wszystkich innych niedorzecz

nych lub szkodliwych przepisów dzisiej

szej ordynacji (głosowanie na numery, li

sty państwowe, ogromne okręgi). Oba

wnioski postawione bez porozumienia z

najbliższemi partjami koalicyjnemi ,a więc

chyba postaw"ione dla efektu (ut aliąuid fe

cisse videatur), a nie dla istotnego przepro

wadzenia. Byłyby bowiem oba zdolne

wznieść jak najostrzejsze spory pomiędzy

stronnictwami, gdyby na serjo w sejmie

m iały być przeprowadzane. Postawienie

ich w ten sposób nie świadczy dodatnio o

spójności przez skoalizowane stronnictwa.

Przedstawiliśmy niepokojący obraz fer

mentów w łonie większości, a przecież nie

dotknęliśmy jeszcze partyj, stojących poza

koalicją: fermentów w łonie klubu żydow

skiego (obalenie Dra Reicha i powołanie

na kierownika radykalnego sjonisty Hart

glasa), ani w łonie Wyzwolenia, ani w ło

nie rosnącej obecnie w siły grupy radykal

no-chłopskiej Bryla, który nie darmo do

Moskwy pielgrzymował. Jest się czem za

troszczyć i dobra to pora dla czarnowidzów.

Pan prezydent ministrów oświadczył

dziś dziennikarzom, że przesilenie nie po

winno wybuchnąć, póki się nie ustali, co

stałoby się potem? Najzupełniejsza ra cja -

chodzi tylko o to, aby ono istotnie nie wy

buchło, ot tak sobie na ślepo, jak już wielo

krotnie niestety wybuchało w Polsce. Pan

premjer Skrzyński robi co może, aby do te

go nie dopuścić - aie są także tacy, którzy

takich skrupułów nie mają.

W arszawa 26 marca.

(Tel. wł. S.) We środę odbyło się posiedze

nie przedstawicieli klubów, wchodzących w

skład koalicji, któremu przewodniczył prezes

Rady ministrów hr. Skrzyński. Na posiedze

niu tem doszło do porozumienia między lewicą

a prawicą w sprawie uposażeń służbowych

urzędników państwowych. Wedle tego kom

promisu zgodzono się na przywrócenie pensyj

grudniowych pracownikom najniższych klas,

klas’" od 11 do 8 będą miały obniżone pobory

od 1 -3 proc,, w stosunku do pensyj listopado

wych zaś kl’asy najwyższe od 8-13 prop.

Wczoraj rano odbyło się posiedzenie pod prze

wodnictwem prezesa Rady ministrów hr.

Skrzyńskiego z udziałem ministra Zdziechow

skiego. Na posiedzeniu tem doszło do porozu

m ienia między ministrem Zdziechowskim a

przedstawicielami lewicy, na mocy którego

minister Zdziechowski godzi się na projekt le

wicy co do uposażeń urzędniczych, jednocze

śnie jednak mają być podwyższone taryfy ko

lejowe towarowe z wyłączeniem taryf od środ

ków żywności, oraz podatek majątkowy, po

datek od spirytusu, które to podwyżki dadzą

rocznie 120,000.000 zł. dochodu. Kwota ta zo

stanie użyta na pokrycie niedoborów budżeto

wych, wynikłych skutkiem utrzymania status

quo w pensjach urzędniczych.

Po południu ministrowie klubów bio r cy u

dział w posiedzeniu udali się do swych klu

bów i odbyli narady co do dalszej decyzji.

Klub PPS. wysuwa podobno projekt emisji

bonów skarbowych na sumę 75,000.000 %ł., u

chwalonych przez sejm jeszcze za czasów rzą

dów p. Władysława Grabskiego, a nie wy

puszczonych do tego czasu, oraz projekt wy

puszczenia bilonu na sumę 25,000.000 zł., z któ

rych to sum część użytoby na płace, czyść na

roboty publiczne. Odpowiednio do u ch wał

zmienione prowizorjum na kwiecień wejdzie

pod obrady sejmu z początkiem przyszłego ty

godnia.

Warszawa 26 marca.

(Tel. wł. W.) Wczoraj o 10 rano w gmachu

prezydjum Rady ministrów odbyło się posie

dzenie ministrów pięciu stronnictw koalicyj

nych, w którem w zięli udział ministrowie

Barlicki (PPS.), Ziemięcki (PPS.), Osiecki

(PSL,), Chądzyński (NPR.), Kiernik (PSI ), Pie

chocki (Ch. D.) i Stanisław Grabski (ZLN.) Po

s ied zenie to odbyło się celem przeprowadzę

nia narad nad preliminarzem budżetowym na

m iesiąc kwiecień. Obradom przewodniczył pre

zes Rady ministrów hr. Skrzyński. Kompro

misowe załatwienie tej kwestji przewiduje

nienaruszenie najniższych katcgoryj płac u

rzędników państwowych, w średnich klasach

nastąpi nieznaczna zniżka, a w wyższych

szczeblach n as tąpi redukcja proporcjonalnie

do wysokości uposażenia. Wczoraj o 7 wieczo

rem zapowiedziano posiedzenie Rady mini

strów% na którem miała zapaść ostateczna de

cyzja w tej kwestji.

W arazawa 26 marca.

(Tel. wi.) Prezes Rady ministrów hr. Skrzyń

ski oświadczył zastępcom prasy, że w Polsce

mówi się co dwa tygodnie o przesileniu. Zda

niem premjera nie może być mowy o rekon

strukcji gabinetu, zanim nie bądzia a iado

mem, jaki rząd przyjdzie po obecnym. Mini

ster skarbu Zdziechow’ski W’ wywiadzie

dziennikarzami stwierdził, że w żadnym wy

padku nie może się zgodzić na wprowadzenie

ruchomej mnożnej, ponieważ to oznaczałoby

koniec budżetu. Również nie wyrazi zgody na

wypuszczenie bonów skarbowych, które propo

nuje PPS., a o czem myślał już p. Grabski,

poniew’aż zdaniem jego wypuszczenie bonów

byłoby innym rodzajem inflacji.

Marszałek Rataj stwierdził, że jego zdaniem

prędzej czy później całe sp ołeczeństw o podzie

li się na dwie grupy. Jedna za, druga przeciw

inflacji. Marszałek Rataj zawsze stanie po

stronie tych, którzy do ostatniej chwili będą

przeciwni w’prowadzeniu inflacji.

Prezes ZLN. Głąbiński oświadczył przedsta

w icielom prasy, że gdyby minister Zdziechow

ski obecnie się usunął, on nie widzi innych

środków do wybrnięcia z sytuacji, niż te, któ

re przedsięwziął minister Zdziechowski.

0 pobory urzędnicze.

Warszawa 26 marca.

(Tel. wł. W.) Przedstaw iciele zarządu głów

nego stowarzyszeń urzędników państwowych

odbyli konferencję z ministrami pracy Zie

mięckim, spraw wewnętrzn. Raczkiewiczem,

kolei Chądzyńskim oraz podsekretarzem sta

nu w prezydjum Rady ministrów Studnickim,

którym przedstawili swe postulaty zmierza

jące do konieczności zwiększenia dochodów

państwowych, niedopuszczenia do przeprowa

dzenia redukcyj mechanicznie ale aby płace u

normować w sposób, któryby dał możność

przetrwania obecnej ciężkiej sytu acji. Konfe

rencja odbyła się w duchu pojednawczym

przy uwzględnieniu interesów państwa i u

rzędników.

Warszawa 26 marca.

(AW) Wszystkie instytucje państwowe otrzy

m ały okólnik ministerstwa skarbu, aby uposa

żenia urzędników na kwiecień wypłacane były

jako zaliczka w wysokości uposażenia i dodat

ku mieszkaniowego na marzec.

Przyjazd Dr Dobrzyńskiego

Warszawa 26 marca.

(Tel. wł.) Wczoraj wieczorem przybył

Warszawy Dr Michał Bobrzyński.

Przyjazd posła Finlandji.

Warszawa 26 marca.

(Tel. wł.) W’czoraj przyjechał do W’arszawy

nowy poseł finlandzki p. Prokope, były prezes

Rady ministrów, który w swoim czasie był

przewodniczącym d elegacji finlandzkiej dla

zawarcia traktatu handlowego Polski z Fin

landją.

Sprawa gen. Zagórskiego.

Warszawa 26 marca.

(Tel. wł.) Generał Kukieł został mianowany

sprąwoz^p,wcą s ^ u hon,orowego peu»:inUhM W

sprawie_ (Jenerała Zagórskiego

HIT

OIŁOIIIIi

JaAnoraiowo ta ]adtn wltrsi milimetrowy:

Ogłoszeni* po tekici*

...................... .......... .............. .......

ri.0.11

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombinowany

0.28

Ogłoszenie w ,,Nadesłanych"

,,0.35

Nekrologi

........ ................................................ ..................

» 0.30

Komunikaty po kronic* .

............... ........................ ............. 0 .45

Ogłoszenie n a pierwBiej s t r o n i * ...........................................

0.60

Ogłoszenia lamiajscows 25a/. drotej.

Administracja ni* bierie odpowiedzialno*

ici za terminowa umieszczanie ogłosiań.

Ceny ogłoszeń obo-wiązują do dnia imiany w nagłówku.

Rgkipladw ais swrasa alg.

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" 1 wszystkia mlt]ssowt i za

miejscowa Biura dzienników i ogłoszeń.

W dyskusji o idei.

Jeżeli zabieram głos w dyskusji, wszczętej

przez prof. Jaworskiego tak znakomitemi ar

tykułami, to nie dlatego, ażebym chciał zacze

pić czy to podstawy, na których czcigodny au

tor rozumowania swe opiera, czy zasadnicze

konkluzje, do których dochodzi. W szczególno

ści mniemam, że ujęcie zagadnienia programu

gospodarczego Polski jest z istoty swej tak

niezwykle trafne, iż z zasadniczemi wnioska

mi prcf. Jaworskiego zgodzą się nawet ci,

któizyby podstawowych przesłanek myślenia

autora zaakceptować nie chcieli. Jeżeli tedy

w takim stanie rzeczy do sprawy powracam,

to dlatego jedynie, ażeby snuć dalsze konse

kwencje stanowiska, które prof. Jaworski

sprecyzował.

Nie ulega wątpliwości, że Polska, będąc kra

jem przedewszystkiem rolniczym, m usi oprzeć

sw ą budowę gospodarczą, a więc, jeżeli idzie

wniesienie świadomości do życia gospodar

czego :swój program ekonomiczny na rolnic

twie. W konsekwencjach praktycznych jest to

atoli wskazaniem nie tyle drogi, ile zupełnie

niezwykłych trudności. Jest sprawą znaną, że

świat przeżywa obecnie kryzys w produkcji

olnej Czy kryzys ten spowodowany został

przez rozwój produkcji zbóż w krajach zamor

skich na tle położenia Europy w czasie wojny

światowej, czy jest on skutkiem zwężenia się

konsumcji na tle powojennego znędznienia

świata, czy w’reszcie mamy tu do c’zynienia

oddziaływaniem obydwu wymienionycli

czynników — praktycznie nie zmienia to po

staci rzeczy. Zaś postać ta jest tego rodzaju, że

świat stoi dzisiaj przed zagadnieniem utrzy

mania produkcji rolniczej na obecnym po

złomie. Powiększenie produkcji jest perspek

tywą, którą świat zdecydowanie odpycha. Nie

mogę w krótkim artykule wdawać się w szcze

gółowe kreślenie tego zagadnienia, ale zwra

cam uwagę na losy zamierzeń Anglji w kie

runku przerzucenia do Kanady, do Australji

i do południowej Afryki n admiaru ludności,

która w dzisiejszym stanie rzeczy nie może

znaleźć w macierzystym kraju zatrudnienia.

Wszystkie wysiłki w dotyczącym kierunku za

wodzą, pomimo w ielkich środków, które go

towaby Anglja dla osiągnięcia celu poświęcić,

a istotą niepowodzenia jest obawa wymienio

nych kolonij, będących producentami rolnicze

mi, przed powiększeniem produkcji, nieuni

knionym na tle akcji kolonizacyjnej. Trudno

by przewidywać, na jak długo chłonność ryn

ku światowego w dziedzinie produktów rolni

czych, a w szczególności w dziedzinie zbóż, u

trzyma się w dzisiejszym stanie w stosunku

do produkcji. Równie trudno w takim, jak

dzisiejszy artykule roztrząsać zagadnienie, czy

nawet w razie powiększenia się chłonności

rynku świata ma widoki skorzystania z moż

ności rozszerzenia produkcji ktoś poza kraja

mi zamorskiemi, posiadającemi znacznie lep

sze od europejskich warunki naturalne

W’ każdym razie już na tle tych uwag ogól

nych perspektywy wielkiego rozwoju produk

cji rolnej w Polsce stają się perspektywami,

najeżonemj szeregiem najpoważniejszych wąt

pliwości.

Atoli nakreślony stan rzeczy nie wyczerpu

je bynajmniej wszystkich momentów, które

należy mieć na oku. Raczej ujmuje on li tylko

jedną stronę zagadnienia i to może stronę bar

dziej nawet zewnętrzną. Nie wystarcza bo

wiem stwierdzić, że Polska jest państwem rol

niczem i że rolnictwo ma dzisiaj złe perspek

tywy w kierunku rozwijania produkcji. Nale

ży zdać sobie sprawę z faktu, że Polska jest te

renem rolniczym specjalnego typu. Polska jest

mianowicie terenem produkcji przedewszyst

kiem żyta, ziemniaka i buraka. I tu powie

dzieć trzeba odrazu, że z tego punktu widzenia

światowy kryzys rolniczy ma dla Polski spe

cjalnie nieprzychylne oblicze.

Najpierw tedy żyto. Świat przeżywa kryzys

żyta w stopniu jeszcze większym, niż kryzys

produkcji zbóż wogóle. Proces w ypychan ia

żyta w k on su mcji przez pszenicę, który jest

zjawiskiem już oddawna obserwowanym, w

okresie powojennym widocznie przybrał na si

le. Kwestja nadprodukcji żyta stała się naw’et

w Niemczech kwestją dla rolnictwa poprostu

palącą i jest w najwyższym stopniu zawsze

dla mnie dziwne, jak mało wie się o tem i my

śli się o tem u nas, w kraju, którego rolnictwo

nastawione jest przecież w pierwszym rzędzie

na produkcję tego właśnie zboża i to na pro

dukcję, przeznaczoną ciągle jeszcze ,,morę an

tiquo" dla konsumenta niemieckiego. Mnie

mam, że właśnie to tradycjonalistyczne myśle

nie, nie liczące się z bieżącemi zmianami ży

cia, było jedną z przyczyn zawodu, na który p.

Wł. Grabski naraził nas i siebie, opierając n a

żniwach zeszłorocznych nadzieję uporządko

wania waluty. Żyto jest w tej chwili w poło

żeniu, w którem ongiś znalazł się w Europie

jęczmień, w położeniu zboża, w’ychodzącego

z konsumcji.

Ziemniak i burak. Tu kryzys jest zgoła nie

mniej groźny, niż w życie. Poruszyłem w swo

im czasie to zagadnienie w referacie, wygło

szonym w Towarzystwie Ekonomicznem*).

Idzie o to, że li tylko drobną część produkcji

ziemniaków da się skonsumować bezpośre

dnio, a równie drobne ilości wchodzą w’ rachu

nek dla przeróbki n a krochmal itd. Główna

masa ziemniaków jest dzisiaj materjałem go

rzelnianym. Bardzo mała stosunkowo moż

ność użycia spirytusu w przemyśle już sama

przez si’ę kształtowałaby sytuację niepomyśl

nie na tle ruchu abstynenckiego, który się na

świecie rozwija. Jest jednak gorzej, gdyż na

horyzoncie pojawił się niesłychan ie groźny

konkurent w postaci spirytusu z trzciny cukro

wej. Ten produkt niejako uboczny przy fabry

kacji cukru trzcinowego jest tak tani, że za

-nyka poprostu przed spirytusem ziemniacza

nym możności przemysłowego zużytkowania.

Żadnych widoków poprawy na razie niema,

trzeba się bowiem raczej liczyć z dalszym roz

wojem ruchu abstynenckiego i umniejszeniem

spożycia.

Burak wchodzi właśnie obecnie w okres

ostrej konkurencji ze strony cukru trzcinowe

go. Produkcja tego cukru wzrasta intenzyw*

nie i koszt produkcji cukru buraczanego n ie

ma żadnych widoków takiego obniżenia, aże

by cukier buraczany mógł mieć nadzieję bo

dajby utrzymania dotychczasowych rozmia

rów pf-odukcji.

Oto pokrótce szereg trudności, stojących na

przeszkodzie rozwojowi naszego rolnictwa,

które ze względu na warunki gleby i klimatu

musi się oprzeć z konieczności na produkcji

żyta i wymienionych typów okopowizn. Sądzę,

że uświadomienie sobie tego stanu rzeczy jest

ważne nietylko z punktu widzenia przyszło

ści Wyjaśnia ono mojem zdaniem w pewnym

stopniu te trudności w naszem życiu gospo

darczem, które powszechnie odczuwamy, ale

które nie zawsze dokładnie umiejscowiamy.

Zdajemy sobie wszyscy sprawę z braku idei

gospodarczej w życiu Polski i z konsekwencji

kroczenia po drodze bez drogowskazu. Mnie

mam, że to zjawisko stoi właśnie w najbar

dziej bezpośrednim związku z położen iem na

szem, w którym droga gospodarcza P olski leży

w płaszczyźnie rolnictwa, gdy samo rolnictwo

znajduje się w ciężkim kryzysie. Konstrukcja

idei społecznych polega nie na stwarzaniu

tych idei, lecz na uformowaniu tendencyj, u

jawniających się w życiu. My jesteśmy w okre

sie sprzeczności pomiędzy warunkami przy

rodzonemi naszego siedlisk a, które, jak słu sz

nie stwierdza prof. Jaworski, wskazują drogi

rolnicze, a konjunkturami rynku światowego,

nieprzychylnemi dla kraju, chcącego i mają

cego rozwinąć produkcję roli. Ta objektywna

antynomja naszych konieczności odbija się w

życiu gospodarczem i w ideologji tego życia

w postaci braku kierunku, któryby wynikał

z podłoża w sposób naturalny i narzuca

jący się sam przez się, a takie tylko

kierunki mają właściwość i siłę skupiania

grup i jednostek społecznie czynnych i powo

dowania zdecydowanego kierunku pracy, któ

ry prowadzi w praktycznych wynikach do e

pok gospodarczego rozkwitu narodów.

Sądzę też, że dokładne, wszechstronne prze

m yślenie tezy, którą tu stawiam, a której o

pracować szczegółowo oczywiście tu nie mogę,

wyświadczyłoby dobre usługi przy przeprowa

dzeniu analizy dzisiejszej naszej sytuacji w

niejednym wypadku

(Dok. nast.) .

Wacław Konderski.

*) ,,Przegląd Współczesny" Nr. 36, rok 1925

zagadnienia gospodarcze w okresie sanacji”.

,Dwa

Próby socjalizacji.

Pod sensacyjnym tytułem ,,Krach socjali

zmu" zamieścił ,,Times" szereg artykułów

stwierdzających niepowodzenie prób socjaliza

cji życia ekonomicznego Europy. Znamiennym

rysem czasu powojennego było przyjście do

władzy stronnictw socjalistycznych w całym

szeregu państw, bądź jako rządzących, bądź

jako przyjmujących udział w gabinetach koa

licyjnych. W niektórych wypadkach rząd tw o

rzył się z programem jawnie i całkowicie so

cjalistycznym, w innych projekty socjalizacji

oddzielnych gałęzi wytwórczości wysuwały się

nawet przy współudziale stronnictw burżua

zyjnych, a jak w Niemczech i Austrji nawet

(w pewnych gałęziach) przez kola i ugrupowa

nia przemysłowo - pracodawcze. Powstała o

gromna w tym kierunku literatura, pierwszo

rzędne umysły wysilały się w ciągu ostatnich

laJ^sie^Lmiu nad tworzeniem pomysłów z socja

lizacją życia gospodarczego związanych.

A rezultaty?

Autor przejrzawszy,,res gestae" długiego sze

regu państw lądowych przychodzi do wniosku,

iż rezultaty te były tak nikłe, że jego zdaniem

socjalizm w jego głównej tendencji uspołecz

nienia narzędzi i środków produkcji — doznał

formalnego krachu. A przytem, co jest nad wy

raz ciekawe i znamienne, niepowodzenie socja

listycznych eksperymentów nie było nigdzie

wynikiem sprzeciwu stronnictw oponujących,

lub rezultatem obalania socjalistycznych i so

cjalizujących gabinetów na podścielisku ta

kiego właśnie zatargu. Wogóle trzeba podkre

ślić, że kwestja socjalizacji, lub poszczegól

nych prób socjalizujących nigdzie nie była

przedmiotem ostrzejszej walki politycznej. Nie

powodzenia socjalistyczne wypływały, albo z

absolutnej praktycznej nicości przedsiębranych

w tym kierunku kroków, lub też — w olbrzy

miej większości wypadków — ze zrzeczenia

się przez samych Socjalistów szerokich i na

tychmiastowych poczynań tego rodzaju. Cała

,,socjalizacja" sprowadzała się najczęściej do

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu