Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 649 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N er 241.

Kraków, Sobota 2 0 Października 1888.

Rocznik XLI. p p

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

Administracya nCZASUuw Krakow ie iurzędypocztowe. ]?I2eJscow2|prenum eratę księgarnia

S. A. Krzyżanowskiego, handel Z. Skalskiego w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń M. Silberstein a

plac M aryacki 1. 9, handel Bajera przy ul. G rodzkiej, trafika K uklińskiego w Sukiennicach, głów na trafika

róg Rynku i ulicy św. J ana .

O g ł o s z e n i a (inscraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza

drobnym drukiem (petit.) za pierwszy raz 10 cent,, za każdy następny po 5 cent. N a d e s ł a n e (na

3 s ronię) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cent. za każdy raz.

—

Ogłoszenia I pre

num eratę przyjmują: w e L w ow ie AjencyaBCZASUUwgłównym składzie tytoniu NrII ulica

Trybunalska L. 4; w F a r y z u w yłącznie p. Adam, Rue des Saints-Pferes 81, (prenumeratę p. W. Ra

czkowski, Courbevoi pod Paryżem , Rue du Chemin de fer 4t); w W i e d n i u pp. H aasenstoin S; Vogler

(także w H amburgu, F rankfurcie n. M,, Boranie, Lipsku. Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Moses

(także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), Ił. Schalek, M. Dukes, J . D anneberg A. Herndl,

M. Stern, (ylko prenumeratę pp. H. Goldschmidt SC.): w F ’ra n kf’u ,rcie n. JI. G. K. Daube S C.

W W a r s z a w i e pr zyjm ują ogłoszenia pp. Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń p rzy ul. Senatorskiej.

Przegląd Polityczny.

Kraków 19 października

Wdzięczność i uznanie n ależą się posłowi Ro

manowiczowi, iż dał początek i podniósł w tym

roku ogólną rozprawę budżetową. Wyborna to

sposobność rzutu oka na położenie ogólne i sto

sunki kraju, a poseł, który daje asumpt i bie

rze inicyatywę w zużytkowaniu jej należytem, ma

niezaprzeczoną zasługę. Ogólne rozprawy nad bu

dżetem w właściwy przeprowadzone sposób mo

glyby podnieść znaczenie moralne i praktyczne

Sejmu.

Ale nie mniejsza należy się wdzięczność i ró

wnie wielkie uznanie posłowi Roraanowiczowi, iż

jednocześnie stwierdził w pełnym Sejmie nicość

i czczość owej opozyeyi dla opozycyi, której je st

on uosobieniem, a jego dziennik organem. Nigdy

może polityka naszych malkontentów z rzemiosła

nie okazała się była w tak wyzywającej nagości.

Ujrzeliśmy w najw ażniejszych punktach próżnię

przerażającą; przecież mimo tego cała postawa

zdradzała niemałe ze siebie zadowolenie i wy

borne o sobie mniemanie. Z mowy bowiem po

sła Romanowicza jasnem było, iż prócz niego i

jego organu oraz przyjaciół, nikt ani rozumie się ani

dba o dobro kraju i rzeczy publicznej. Większość

sejm owa, do której nie należy szanowny poseł,

zaprzepaszcza je; Delej;acya, do której nie dostał

się, łatwością słowa obdarzony poseł, zaprzepaszcza

je również, a nareszcie rząd, którym posiada

jący łatwość pióra publicysta, nie stał się jeszcze,

gubi wszystko. Słowem to, co powstało z kraju i

z jego większości, jest zgubą, a zbawienie tylko

tam , gdzie poseł Romanowicz stoi.

W całej też pełni skorzystali z tak szczęśliwie

danej sposobności następujący mówcy: pp. Artur

Potocki i Leon Chrzanowski, aby obszerniej i wy

mowniej wykazać to, co my tu w krótszych stre

szczamy słowach — przedawnione zarzuty i zużytą

formę tej opozycyi, której rzecznikiem stał się po

seł Romanowicz.

Czy dlatego, że uie możemy w argumentach tej

opozycyi dopatrzeć się treści, ani celu publicznego -

mamy być zdania, iż wszystko jak najlepiej szło

w naszym najlepszym światku krajowym? Bynaj

mniej. Nigdy nie ukrywaliśmy, a nieraz kładliśmy

nacisk na ujemne strony postępowania rządu

w wewnętrznych sprawach kraju naszego, oraz

ma własne grzechy, popełniane w kraju i Sejmie

i do nich niezawodnie zaliczaliśmy zgubne ob

chodzenie się z żywiołami bałamutnemi i rozk!a

dowemi.

Ale co się tyczy zachowania rządu, to filipika

;posła Romanowicza, nieco na sposób dawno-au -

stryacki spóźniła się o godzinę. Niezawodnie bo

wiem niewłaściwe obsadzenie głównych stanowisk

bvło przeważną przyczyną chromania działalno

ści rządowej. Wobec bardzo znacznych zmian,

które nastąpiły, można co najmniej żywić nadzieję

znaczącego polepszenia się w tej mierze stosun

ków, a nderzenie opozycyi chyba za przestrogę

ua przyszłość posłużyćby mogło, gdyby takowa

potrzebną była; inaczej jest ono vn coup d’epee

duns l’ea u ; co bohaterstwa Papkina nieco przy

przednim etacie. Deficyt, który w roku finansowym

1888 wynosił 12-44 milionów, preliminowany jest

na przyszły peryod budżetowy w sumie 7-32 mi

lionów, a więc nastąpiło zmniejszenie o 5T2 mi

lionów. Tak przeto stan finansowy przedstawia się

pomyślniej, a rezultat przedstawi się jeszcze ko

rzystniej, skoro się zważy, że zwyczajny admini

stracyjny budżet zamyka się nadwyżką 11-75 mi

lionów. Przedłożony preliminarz budżetu okazuje

jed n ak, iż w ydatki wogóle znacznie się podniosły.

Główną przyczyną tego są zbrojenia wojskowe.

Według oświadczeń p. Tiszy kwota Węgier do

ogólnych wydatków monarchii podniesie się o

1-3 miliona. Na pomnożenie kawaleryi i kadrów

honwedów preliminowano 2-25 miliona, na spra

wienie karabinów rewolwerowych przyzwolono mi

nisterstwu obrony krajowej 1-95 miliona, a nadto

potrzeba na opłacenie procentów długu państwa

))odniosła się znowu o 208 miliona. Większy do

chód podatku wódczanego preliminowany jest na

10 04 milionów, a nadwyżka w dochodach tytoniu

wzmogła się tylko 0 -9 miliona.

lielma zanotował sobie zaraz na zgromadzeniu i

że są zupełnie autentycznemu Mimo tego nie prze

staje Stoecker wyzyskiwać wyrażonego w ()wczas

zdania jego na rzecz swego stronnictwa, jak to

niedawno na zgromadzeniu w Herfordzie uczynił.

pominą.

Co się nas tyczy, to zawsze doznajemy uczu

cia upokorzenia, kiedy widzimy całą naszą po

(litykę, redukowaną do tak drobnych rozmiarów,

aż przedstawia nas, jako dziecko źle wychowane,

)które wciąż żąda czegoś, a nie m ogąc wciąż cze

:goś otrzymywać, wciąż jest zapłakane i zamazane

Opozycyjna teorya posła Romanowicza czym

rz kraju, wobec rządn, takie dziecko. Fatalne są to

zasady pedagogiczne, których ostatnim wyrazem:

żebractwo i próżniactwo. My pragnęliśmy zawsze

i’ pragniemy, aby społeczeństwo, aby Sejmy z nie

go powstałe, nierównie więcej niż dotąd same

z siebie wydobywały i tworzyły, pomne pierw

;szych Sejmów. Pod tym względem dotknęli żywo

. tnych, to znowu praktycznych kwestyj posłowie

lir. Jan Stadnicki i Kozłowski, i oni wskazali

kierunek właściwy ogólnej dyskusyi budżetowej.

Oczywiście, że do tak samoistnej na własną rękę

działalności społeczeństwa i sejm u, potrzebnem

je.st umiejętne i usilne poparcie rządu i jego orga

nó:w, świadomość wspólnych celów i potrzebni są

lud;iie czynu, którzyby unicestwiali wszystkie szko

dliwe działania i wystąpienia opozycyi niezdro

wej, bo będącej samą dla siebie celem, począt

kient i końcem; opozycyi, która krytykować,

przeszkadzać i niszczyć w razie danym potrafiła

by, lecz która niezdolna jest wydobyć z kraju,

krom niezadowolenia chorobliwego, nic dla niego

korzystnego.

Sejm dolno-austryacki został wczoraj zamknięty.

W Sejmie węgierskim przedłożył prezes mini

strów p’. Tisza bndżet na r. 1889. Ogólne wy

datki preliminowane są na 354 57 milionów, a

więc w porównaniu z rokiem ubiegłym o 9-4 mi

liona w vżej. Ogólne dochody wynoszą 348-25 mi

lionów, a więc o J4-61 milionów więcej, niż w po

Na znane pismo biskupów monarchii pruskiej

z d. 28 sierpnia, przesłał Ojciec św. następującą

odpowiedź:

,,G dy niedawno temu zawiodła was równa wam

wszystkim pobożność i równa gorliwość w spra

wach wiary św do Fuldy, do grobn św. Bonifa

cego w celu naradzenia się nad dalszemi kroka

mi ku popieraniu imienia katolickiego i chrześci

ańskięj sprawy, towarzyszyły wam serce Nasze i

myśli Nasze. D zisi aj, po szczęśliwem zakoń czeniu

Waszego dorocznego zebrania, doznaliśmy w sku

tek pisma, jakie wspólnie do Nas wystosowaliście,

pewnej ulgi w przykrości, jaką nam już od dawna

sprawiają liczne doświadczenia Kościoła św., ua

jakie mianowicie tu we Włoszech jest narażony.

Znacie i porówno z Nami opłakujecie smutne i

pogarszające się codziennie położenie, na jakie

Papież, mianowicie od czasu zaboru Rzymu jest

skazanym. Z tego powodu jest Wasz silny zamiar

starania się z wzrastającą codziennie gorliwością

o p r zywró ce nie nieuszczuplonej i zupełnej W’ol no

ści rzymskich Papieżów, jak a jest im niezbędną

do wykonywania świętego ich urzędu, dzisiaj wię

cej, niż kiedykolwiek na czasie.

Życzymy W am szczęścia, Czcigodni Bracia, we

wszystkich Waszych zabiegach i zamiarach i spo

dziewamy się dobrego po nich rezultatu, tem wię

cej, gdy wszyscy chrzescianie całego świata, W a

szym zachęceni przykładem , bronić będą z równą

gorliwością i z równą wiernością świętych praw

Kościoła i Stolicy apostolskiej. Jako zadatek da

rów Boskich i jak o dowód szczególnej Nagzej ży

czliwości, udzielamy W am , Czcigodni Bracia

w Chrystusie, z szczerą chęcią Apostolskiego bło

gosławieństwa."

W ezoraj przypad ała rocznica urodzin zmarłego

cesarza Fryderyka III. Wszystkie dzienniki ber

lińskie poświęciły artykuły pamięci zmarłego m o

narchy. Artykuł Fi eisinnige Ztg został jednak skon

fiskowany, gdyż zawierał on cytaty z pamiętnika

cesarza. Jako rzecz pewną donoszą z Berlina, iż

Geffeken będzie oskarżony tylko o zdradę kraju,

a więc pominięte zostaną wszelkie inne przestęp

stwa, zarzucone mu w raporcie ks Bismarka. Fakt

ten zdaje się popierać autentyczność publikacyi

pamiętnika.

Konfiskata niemieckiego w ydani a książki Ma

ckenziego nastąpiła na mocy tych paragrafów

kodeksu karnego, które traktują o obrazie maje

statu i obrazie osób prywatnych. W broszurze tej

dopatrzono się przeto obrazy cesarza, kanclerza,

tudzież profesorów Gerhardta i Bergmanua. Na

kładcy oświadczono podczas przesłuchania, iż

Gerhardt i Bergmann są urzędnikami państwo

wymi, a przeto wskutek ich obrazy następuje w in

teresie publicznym wdrożenie postępowania kar

nego. Nakładca Spaarman wręczył w sobotę pier

wsze egzemplarze broszury najwyższym władzom.

Oświadczył on przy przesłuchaniu, iż cesarzowa

Fryderykowa wszystkie arkusze angielskiego wy

dania czytała przed publikacyą. Times dowiaduje

się, iż prof. Bergmann ubolewa! nad konfiskatą.

O nakład broszury ubiegało się podobno 34 księ

garzy, z Berlina, Lipska i Wiednia. Przed kon

fiskatą zakupiła publiczność broszurę w daleko

większej ilości niż początkow o m niem an o. Z li

cznych miast monarchii niemieckiej, jakoto z Ham

burga, Elberfeldu i Lipska, również nadchodzą

wiadomości o konfiskacie broszury. W Lipsku po

łożono z inicyatywy prokuratoryi berlińskiej areszt

na wszystkie egzemplarze, które się znajdowały

w ręku tamecznego komisyonera, a w poniedzia

łek po południu wydano 40 tysięcy egzemplarzy.

Ogółem zabrano 330,000 egzemplarzy broszury, co

dla nakładcy reprezentuje stratę 100,000 marek.

W chwili, gdy broszurę Mackenziego obłożono

aresztem, pojawia się w Deutsche Medizinische

Wochenschrijt obszerna jej krytyka, pióra radcy

zdrowia Dra S. Gottmauna, w nader ostrym i o

brażającym napisana tonie. Oczywiście, iż przez

konfiskatę krytykow anego dziełka odjęto publi

czności sposobność należytej oceny krytykow anego

elaboratu i utworzenia sobie bezstronnego sądu.

Wreszcie zapisać trzeba, iż dotąd żaden organ

prasy niemieckiej nie wziął w obronę faktu i kon

fiskaty nie uznał za stosowną i słuszną.

O głośnem w swoim czasie zgromadzeniu u hr.

Waldersee odezwał się jeden z uczestników jego

dep. Benda na zgromadzeniu stronnictwa naro

dowo-liberalnego w M agdeburgu, oświadczając

m ianowicie, że ówczesny książę Wilhelm, dzisiej

szy cesarz, zaznaczył w swem przemówieniu, że

jemu chodzi o dążność unikającą wszelkich osta

teczności stronniczych. Dążność tę spełniać winny

wszystkie stronnictwa, z wyjątkiem tych, które

zostają w wyraźnem przeciwieństwie z Kościołem

chrześciańskim i z państwem, i dodał życzenie,

ażeby się wszystkie żywioły wierne monarchii i

tradycyom historyi pruskiej razem skojarzyły

w celu rozwiązania wielkich i stanowczych kwe

styj oj czystych.

Mówca dodał, że przytoczone słowa księcia Wił

Ambasador włoski przy dworze londyńskim, hr.

Robilant, umarł w Londynie po krótkiej, tylko

kilka dni trwającej chorobie. Urodził się on w Tu

rynie 1826 r. Pierwotnie poświęcił się nie dyplo

matycznej, lecz wojskowej karyerze i wstąpił wcze

śnie w szeregi armii. J ak o żołnierz odznaczał się

nieustraszoną odwagą; a temu należy przypisać,

iż w bitwie pod Nowarą stracił lewą rękę. Mimo

to nie porzucił kary ery wojskowej, owszem brał

udział w wyprawie z r. 1866 jako podpułkownik

w jeneralnym sztabie, a następnie został dyrekto

rem włoskiej akademii wojennej. Porzuciwszy

służbę wojskową, pełnił przez krótki czas obo

wiązki prefekta w Ravennie, w r. 1871 został po

słem, a w r. 1875 ambasadorem Włoch we Wie

dniu. Na tem stanowisku starał się Robilant przy

wieść do skutku pojednanie między wiedeńskim

i włoskim dworem. Wskutek jego zabiegów od

były się odwiedziny króla Humberta w Wiedniu

1881 r.,

a zasługą jego jest także, iż istniejące

między Niemcami a Włochami z jednej, a Niem

cami i Austryą z drugiej strony sojusze, oddzia

łały także na stosunek między Austryą a Wło

chami, a tak w miejsce podwójnego przymierza

stanął alians potrójny. W czerwcu 1885 r. objął

Robilant w gabinecie Depretisa tekę ministra spraw

zagranicznych i starał się przymierze Włoch ze

środkowemi mocarstwami jeszcze bardziej wzmo

cnić i uzupełnić; jego przeto można uważać za

współtwórcę niemiecko-włosko-austryackiego przy

mierza. Niedawno objął Robilant posadę ambasa

dora w Londynie, lecz spełnienie powierzonej nm

tam misyi przerwała śmierć.

Cztery wnioski, w których prezes Floąuet za

warł swój projekt rewizyi konstytucyi, brzmią do

słownie :

,,l . Izba deputowanych, wybrana na podstawie

ogólnego głosowania, będzie co dwa lata przez

nowe wybory odświeżaną, co prawo rozwięzywa

nia jej uczyni zbytecznem.

n2. Senat, wybrany na podstawie dwojakich po

stanowień: co do wieku i eo do kwalifikacyi wy

borczej, będzie miał prawo kontroli nad uchwale

niem ustaw i będzie co dwa lata w trzeciej swej

części odnawianym.

n3. Ministrowie mianowani będą przez prezy

denta Rzeczypospolitej na ezas sesyi ustawodaw

czej. Funkcye ich będzie ))rezydent miał prawo

przedł użyć. Ministr owie odpowiedzial ni b ędą wobec

Izby deputowanych, która będzie mogła stawić

ich w stan oskarżenia. Sędzią będzie senat. Oprócz

tego będzie Izba mogła orzec, że ministrowie stra

cili zaufanie narodu i zażądać ustąpienia ich na

podstawie art. 28 ustawy z dnia 24 kwietnia

1791 r.

,,4. Przez senat i przez Izbę deputowanych wy

braną będzie Rada stanu, przeznaczona do odgry

wania ze stanowiska jurydycznego roli przygoto

wawczej w redagowaniu i uchwalaniu ustaw. Rada

stauu podzieloną będzie na wydziały, które będą

miały zadanie objaśniania Izby przez urzędowe

swe opinie w kwestyach, tyczących się pracy,

przemysłu, handlu, sztuk i rolnictwa.

Umiarkowane pisma republikańskie, szczególnie

oportunistyczne, wyrażają swe oburzenie na pro

jekt Floąueta i nazywają go ,,rozbrojeniem Rze

czypospolitej". Ministerstwo radykalne unicestwia

zupełnie prezydenta, pozbawiając go prawa roz

wiązania Izby i mianowania Rady stanu.

Temps i Journal des Debats powstają na cen

trum, że się projektowi temu zaraz w pierwszej

nie oparło chwili.

BPEB

9BB

Sejm krajowy.

(22-te posiedzenie).

L w ó w 17 października.

Początek posiedzenia o godzinie 7 min. 30 wie

czor em.

Dalszy ciąg rozprawy budżetowej. Izba uchwa

liła na utrzymanie pomników historycznych zlr.

12.560, i przeszła do porządku dziennego nad pe

tycyami: Konwentu 0 0 . Paulinów w Krakowie o

zapomogę na restauracyę, kościoła ; zwierzchności

zboru izraelickiego w Żółkwi o subwencyę na

konserwacyę synagogi i rektora kolegium XX. Pi

jarów krakowskich o zapomogę na odnowienie o

brazów ołtarzowych.

Za udzieleniem subwencyi w kwocie 300 złr.

zborowi w Żółkwi na odrestaurowanie historycznej

synagogi, przemawiał Dr Goldman, ale wniosek

jego nie utrzymał się.

Pos. Wasilewski przypomniał sprawę zamku

królewskiego w Olesku; grozi mu zupełna ruiua,

jeżeli Wydział nie zajmie się rychło i gorąco jego

konserwacyą.

Na kwaterunek żandarmeryi nchwalił Sejm złr.

86.748, a r ezo lu cya pos. Autoniewicza , zmie

rzająca do tego, aby żandarmerya uie mięszała

się do wyborów, spraw kościelnych i politycznych,

nie uzyskała aprobaty Sejmu.

W dyskusyi ogólnej nad budżetem dróg krajo

wych, pos. Męciński w dłuższem pr zem ówieniu

polemizował z wywodami komisyi budżetowej,

która chciałaby zmienić przyjęty system budżeto

wania wydatków, a mianowicie chciałaby rozró

żniać w zestawieniach kosztorysowych, zwyczajne

konserwacyjne w ydatki od nadzwyczajuych wię

kszych budowli. Mówca st aj e w obronie syst em u,

który dzięki śp. Władysławow i Badeniemu okazał

się zbawiennym i jest dotąd ))rzez Wydział prze

strzegany. W tym samym duchu przemawiali pp.

Romer i Stau. br. B ade ni, a pos. Abraha

inowicz przem aw iał za zdaniem komis) i, system

bowiem przez nią proponowany, jest przyjęty

w budżecie państwowym.

Po tych uwagach przyjęła Izba preliminarz w y

datków na drogi krajowe w kwocie ogólnej złr.

870.120, rezolucya zaś pos. H e n z la, polecająca

Wydziałowi krajowemu, ażeby wszedł w rokowa

nia z Rządem co do wykończenia budowy drogi

Kańczuga-Dynów, po wyjaśnieniach ze strony

pos. Chrzanowskiego i sprawozdawcy St. Ję

drzejowicza, nie utrzymała się.

Dochody z dróg krajowych nchwalił Sejm w kwo

cie 217.080 złr.

Dalej uchwaliła Izba bez dyskusyi budżet kra

jowego szpitala powszechnego we Lwowie, a to:

wydatki 185.363 złr., dochody 186.384 zlr. P. Neu-*

hauserowej , wdowie po prymaryuszu, przyznała

jako dar z łaski 250 złr., a nad innemi petycya

mi przeszła do porządku dziennego, przyczem po

wzięła następującą rezolucyę: Uchwalę z 26 kwie

tnia 1876 co do nieobsadzania jednej posady se

kundaryusza, uznaje Sejm za nieobowiązująca i

upoważnia Wydział krajowy do bezzwłocznego u

zupełnienia liczby sekundaryuszów przy szpitalu

lwowskim, zgodnie z etatem w roku 1875 uchwa

lonym.

Dalej uchwaliła Izba fundusz podrzutków we

Lwowie: wydatki w kwocie 493 zlr.

W rozprawie nad budżetem zakładu dla obłą

kanych na K ulparkow ie wniósł pos. Popiel, a

źeby Izba restytuowała uchwałę Wydziału krajo

w ego, według której, wobec objęcia nadzoru nad

służbą w oddziale męskim przez Siostry miłosier

dzia posada starszego dozorcy jest zbyteczną.

Wniosek pos. Popiela poparł usilnie pos. H o

szard, albowiem posada takiego nadzorcy jest

niepotrzebną, a nawet niemożliwą wobec kontrak

tu zawartego z Siostrami miłosierdzia. Izba przy

jęła wniosek pos. Popiela, poczem uchwaliła

budżet zakładu kulparkowskiego: wydatki 154.927

złr., d ochody 156.960 zlr., przy czem pow zięła n a

stępującą rezolcyę: Od 1 stycznia roku 1889 wy

znacza się dwom oficyalom zakładu kulparkow -

skiego zamiast dotychczasowej płacy 700 zlr. i

dodatku na wikt 360 zlr. stałą płacę 1060 złr.

Nad petycyą kapelana X. L . Piotrowskiego o po

bieranie podwyższonego r ełutum za wikt, pr zeszedł

Sejm do po rządku dziennego.

Bez dyskusyi uchw’alił następnie Sejm budżet

szpitala świętego Łazarza w Krakowie: wydatki

168,398 zlr.,

dochody 171,621 zlr.,

przeszedł do

porządku dziennego nad petycyą F. Flasióskiej

o stałe zaopatrzenie, poczem powziął następującą

uchwałę: l) -Sejm upoważnia Wydział krajow’y

do zaciągnięcia na osuszenie dóbr Tropiszowa

z funduszu m elioracyjnego pożyczki w kwocie

6000 złr.; 2) poleca Wydziałowi zawarcie umowy

z dzierżawcą dóbr Tropiszowa, mocą której po

życzka ta zamortyzowauą zostanie z b% oprocen

towaniem w przeciągu 25 lat.

Uchwalono dalej bez dyskusyi fundusz polieyi

krajowej (wydatki 305 złr.,

doch ody 6119 zlr.),

preliminarze pięciu funduszów samoistnych, przy

czem Sejm przeszedł do porządku dziennego nad

petycyą gminy Żabno, a uwzględnił petycyę W y

działu powiatowego w Grybowie co do rozkładu

pożyczki; wreszcie uchwalił fundusz podrzutków

w Krakowie (wydatki 1950 zlr., dochody 2136 złr.).

Poseł Wasilewski z tow. wystosował inter

pelacyę do p. komisarza rządowego: czy wiadomo

rządowi, że władze skarbowe niewłaściwie inter

pretują § 30 nowej ustawy gorzelnianej, w tym

mianowicie kierunku, że kontyngentu, przyznanego

właścicielom gorzelń, nie chcą przyznawać dzier

żawcom tych gorzelń?

Koniec posiedzenia o godzinie lOtej minut 40

w noey.

(23-cie posiedzenie).

L w ó w 18 października.

Dzisiejsze posiedzenie, które rozpoczęło się o

godzinie 11 minut 40 przed południem , było po

święcone wyłącznie sprawie propinacyjnej. Że stro

ny rządu przybył na to posiedzenie, jako komisarz

rządowy, radca dworu p. Karasiński, którego

przedstawił Izbie p. Marszałek.

W rozprawie ogólnej nad wnioskiem komisyi

propinacyjnej, który znany już jest czytelnikom

naszym, zabrał pierwszy głos p. Grocholski,

wprawdzie przeciw wnioskowi komisyi, lecz nie

dlatego, aby chciał przeciw wnioskom samym wy

stępować, lecz w tym celu, aby zaznaczyć swoje

zdanie o całym przedmiocie.

Komisya przypisuje mówcy w pochlebny sposób

wypracowanie sprawozdania o projekcie wykupna

propinacyi w r. 1866; mówca oświadcza jednak,

iż jakkolwiek on był wówczas referentem tej spra

wy w Sejmie i Wydziale krajowym, to jednak

substrat do sprawozdania opracował były profesor

uniwersytetu Maurycy Kabatb. Mówca przypomina

przebieg całej tej sprawy od r. 1866 i historyę

ustawy krajowej o wykupnie z r. 1875.

W opinii kraju nie był ten fakt wykupna pro

pinacyi należycie oceniony, a to bylo ze strony

właścicieli propinacyi ofiarnością, j akiej przykładu

znajduje się mało w którym z innych krajów.

Ustawą tą uspokojono wszelkie obawy, wszyscy

byli z niej zadowoleni, bo nikt przeciw niej nic

występował.

Wtem przychodzi do Rady państwa projekt rzą

dowy o nowem opodatkowaniu spirytusu. Właści

ciele prawa zostali zagrożeni w swojem prawie

używalności, bo przez podniesienie ceny okowity

zmniejszyć się musi konsumcya, a tem samem i

dochód z tego prawa. Ztąd poszło postanowienie

w ustawie państwowej, że właścicielp prawa mają

być odszkodow ani jednym milionem. Żdaw ało się

wszystkim, że już tem sprawa została załatwioną

i że tylko kraj ma obmyśleć sposób, w jaki ów

milion ma być rozdzielo ny.

Tymczasem ku zdziwieniu w szystkich rząd przy

szedł z projektem o wykupnie prawa propinacyj

nego zamiast z projektem rozdziału miliona. Co

było pow odem teg o wniesienia, tr udn o zrozumieć.

Rozsiewano trwogę, że dochód z prawa używalno

ści, za st r zeżo ny właścicielom pr opinacyi, m oże ze

zmianą rządu być odebranym przez koncesye na

słodzone trunki, że przyznany ustawą państwową

milion jest niepewny.

Wszystkie te obawy nważa mowea za bezpod

stawne i w dłuższym wywodzie przytacza argu

menta, dla których wszelkie w tej mierze ży

wione obawy uważa za bezpodstawne.

—

Wielka

liczba różnorodnych projektów o wykupnie prawa

propinacyi, wniesionych do Sejmu, jest dowodem

pewnej irytacyi, jaka zapanowała.

Co do samego projektu ustawy i rezolucyj, pro

ponowanych przez komisyę, nie uważa ich mówca

za zbawienne, mimo to me będzie zwalczał myśli,

za znac zon ych w rezolucyi. Niech W ydzi ał bad a,

niechaj rokuje i niechaj przedłoży Sejmowi swoje

zdania. Mówca zaś zajmuje w całej tej sprawie

następujące zasadnicze stanowisko. Jedynem w yj

ściem z tego położenia — jeżeli nie chcemy skie

rować rzecz na manowce — jest: nie naruszać

ustawy krajowej z r. 1875 pod żadnym względem.

Wszystkie jej postanowienia mają i nadal obowią

zywać aż do terminu, w tej ustawie wskazanego.

Co się zaś tyczy miliona złr., przyznanego dlii od

szkodowania właścicieli używalności prawa propi

oacyi, wypowiada mowea zdanie, że należy usta

wą krajową ów milion rozdzielić między upra

wnionych właścicieli i to albo co roku w stosunku

do orzeczeń, albo też sfinansować ten milion i o

bligacye rozdać między uprawnionych. W szcze

góły sposobu przeprowadzenia finansowej opera

cyi, mówca nie wchodzi ua razie. Jeżeli sprawa

ma być sprawiedliwie załatwioną, to sposób, przez

mówcę wyżej wskazany, jest jedynie racyonalny.

Ćo do przedłożonego przez komisyę projektu

ustawy, wyraża mówca zdanie, że nie może on

otrzymać sankcyi, albowiem zawiera postanowie

nie, że ów milion ,m a być wypłacany przez skarb

państwa Wydziałowi krajowemu." Sejm nie może

powziąć takiej uchwały i dlatego proponuje mowea

następującą stylizacyę art. I:

W myśl § 2 bj ustawy państwowej z 20go czer

wca 1888 r. upoważnia się Wydział krajowy do

podniesienia ze skarbu przyznanej postanowieniem

tej ustawy uprawnionym w Galicyi do propinacyi,

jako odszkodowanie za przewidziany ubytek w do

chodach pro))inacyjtiycli, przypadający do wypłaty

za czas od Igo września 1888 roku do 31 sier

pnia 1889 r. sumy jednego milioua złr. i poleca

mu się, aby sumę tę fruktyfikował na rzecz u

prawnionycb do propinacyi tak długo, dopóki

w drodze ustawodawstwa krajowego nie będzie

wydane odmienne postanowienie. (Liczne brawa i

oklaski).

Pos. Abrahamowicz staje w obronie Rządu

i wyraża przekonanie, że ten Rząd wnosząc zna

ny projekt ustawy o zniesieniu prawa propinacyi,

miał wobec kraju jak najlepsze intencye. Rząd

w tej sprawie nie wypowiedział jeszcze ostatniego

s!owa i dlatego wnioski komisyi, odraczające

sprawę, uważa mowea za racyonalne, bo podczas

długiej przerwy mogą być przeprowadzone roko

wania i może być wniesiony nowy projekt

wszystkich zadowalniająey. To też popiera mówca

rezolucyc w nie sion e p rzez k omisyę, a le ze swoj ej

strony c/yni do nich poprawki, a mianowicie

w ustępie I należy opuścić końcowe sł ow a : ,,do

datków do rządowego podatku spirytusowego",

a natomiast wstawić słowa: ,,opłaty od gorących

napojów1. Dalej wnosi mówca dodatkową rezolu

cyę, polecającą Wydziałowi krajowemu, aby prze

prowadził rokowania z Rządem co do ewentual

nego uwolnienia pożyczki na wykupno prawa

propinacyi od podatków.

(Sprawozd. komisyi p. Skałkowski, imieniem tej

komisyi, zgodził się na pierwszą poprawkę p.

Abrahamowicza, a nie przyjął dodatkowej rezo

lucyi).

Fos. Antoniewicz wygłosił swoje poglądy

na tę sprawę, a mianowicie, że należałoby znieść

prawo propinacyi bez wszelkiego^wynagrodzenia,

jak to uczyniono w Prusiech, co wyszło na ko

rzyść b. właścicielom propinacyi i krajowi, ale

ponieważ to u nas nie da się przeprowadzić,

przeto )) opiera mow ea wnio ski komisyi i m niem a,

że w jakikolwiek sposób sprawa ta będzie roz

wiązaną, zawsze wyjdzie na pożytek kraju, bo

zniesienie prawa propinacyi przyczyni się do u

moralnienia ludu.

Pos. Merunowicz w yłuszczył zasady sw ojego

projektu wykupna prawa propinacyi, wniesionego

przed kilku dniami i wyraził również przekona

nie, że jakiekolwiek załatwienie tej sprawy, byle

tylko zmierzało do zniesienia istniejącego stanu

rzeczy,, przyczyni się do umoralnienia ludu.

JE. Grocholski cofnął wyrażenie, jakiego’ u

żył w pierw szem swojem przemówieniu. Mówiąc

o przedłożeniu rządowem, powiedział, że już w na

pisie samym zawiera ,,kłamstwo," albowiem mówi

o nzniesieniu prawa propinacyi", które to prawo

jest już zniesione ustawą z r. 1875. Ale przeko

nawszy się teraz, po przeczytaniu przedłożenia

rządowego, cofa ten wyraz, bo był w błędzie.

Radca dworu p. Karasiński oświadcza, że

ów milion zlr., przyznany jako odszkodowanie u

prawnionych za ewentualny ubytek dochodów

piopinacyjnych, został już wstawiony do prelimi

narza państwowego na r. 1889. Mowea zapisał

się do głosu także dlatego, ażeby uczynić uwagę

co do wyrażenia się JE. Grocholskiego o przedło

żeniu r ządow em , ale sko ro JE . G rocholski cofnął

to wyrażenie, przeto oświadcza p. radca dworu,

że gdyby nawet wyraz ten nie był cofnięty, ta

wierzyłby, iż nie złe intencye powodowały Eksce

lencyą do użycia tego wyrazu.

Pos. Lasocki polemizował obszernie z pp.

Antoniewiczem i Merunowiczem na temat, jakoby

zniesienie prawa propinacyi miało przyczynić się

do umoralnienia ludu. W tych słowach obu mó

wców mieści się niejako zarzut, że prawo propi

nacyi, spoczywające obecnie w rękach właścicieli

dóbr, demoralizuje lud. Mówca mniema, że przeci

wnie, gdy to prawo przejdzie w inne ręce, nie

szlacheckie, to wówczas może dopiero karczm a

stać się instytucyą wielce demoralizującą. Szlachcie

, C i b s " w ychodzi codziennie wieczór, w yjąw szy niedziele i dni świąteczne.

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 c,, we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 c.

Prenumerata wynosi;

na cału rok na kwartał na 1 miesiąc

Poczta w p aństwie a u s t r y a c k i e m ........................................

24 złr.

fi złr

2 zlr

niemieckiem . . . . .

_ .....................

28 złr.

7 złr

3złr’

do Włoch, Franeyi, Anglii, Belgu. Szw ajcaryi, Tu rcyi

’

i innych państw należących do związku p ocztow ego . .

32 z}r.

gzjr

3 zjr

Ł ls ły ^ rpieniądzmi i %nekazy pieniężne% * prenum eratę^ og?os°en?a1°toleratyoTpraszTsTę§ n”adsyłać

Rękuplsmńw nadsyłanych nie zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu