Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 635 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

tttureK

»tycznia

loyo.

Rocznik XLIX.

CZAS

rr9muan*ewmtą»rifjmiją:

Adminietrsoy*CzasuwK nh.^ |urzędypocztowe.MltJ..o»ą »rc...., .« , ksieaami.

iar^’

KlCBł°jewłUefo w Sukiennloaoh, binro dzienników Her»». hanie! Ba

8nkl«nn^

J?’_h

Kretschmer«, binro diienn. Hopcasa i Salomonowej, biuroMańkow§kłel

kto» Z % L T . , *iroc» - W a t y ) przyjmuje się i* opi.tą od miejsGGersi. drobnymdr?.

kiem (petitem) 1 1 pierwszy ra» 10 ont. , u k aidy następny po 6 ont. —

Hadetlaae (na 3 stroni«)

ed miejsoa wiersz. drukiem drobnym po 30 cnt u kSdy Az.

O,to.ar .i.

G**

" * « «fłW w nlica Karola Ludwika 1. 8, eentralne binro ogłoszeń alba

Kopernika 1. 11, w P a r j r U wyłąoznie p. Adam m e de Varenne 88, (prenumerato p. W. Kaczkowski

nf k°*P°d/^ . em "°*Ł° ^ T l?defer4*)i" Wied.!, pp.HaasenstołnAVogler(taki.

W K ^ b t p g n 1 rankturoie n, M., Berlime, Lipsku, Baaylei i Wrooławm), A. Oppelik, R. Mosae (takie

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdae), fl Hohalek , M. D u k e . , J. D anieb erg, H. Friedl

(tylkoprenumeratępp.H.OoldaohmidAComp.); w rra.kfarsl« .. M. Q.L.DanbeAComp

Kraków 20 Stycznia.

Z uzasadnionem zadowoleniem przycho

dzi powitać dopełnienie gabinetu hr. Bade

niego ministrem bez teki dla agend gali

cyjskich, ministrem dla G alicyi.

Przedewszystkiem dobrze się stało, źe

niedługo trwała tymczasowość, chociaż w go

dnych i pewnych rękach znajdowało się od

nośne załatwianie spraw. Tymczasowość

spowodowaną została wytwornym taktem

politycznym, lecz względy ną niego ustają

z chwilą, w której jednoczesnem powoła

niem do gabinetu ministra kolei żelaznych,

utrzymaną zostaje równowaga głosów w ra

dzie Korony. Dziennik nasz zawsze nale

żną przywiązywał ważność do ministra dla

Galicyi, a jej rzecznik w radzie mirfistrów

wydaje nam się jeszcze potrzebniejszym i

użyteczniejszym wtedy, kiedy na czele ga

binetu stoi Polak, właśnie dlatego, aby od

zywał się tam głos, nie krępowany wzglę

dami narodowościowo-politycznymi, w obro

nie i dla poparcia stanowiska, oraz interesów

naszego kraju.

Powołanie stałego ministra dla Galicyi

do gabinetu hr. Badeniego, jest aktem spra

wiedliwości dla naszego kraju, który uie

może i nie powinien być uszczuplonym

w tem, co z woli Monarchy otrzymał, co

zwyczaj i tradycya uświęciły, dlatego, że

najlepszych swoich obywateli oddał na usługi

państwa, że ich Monarcha na najwyższe

powołał stanowiska. A dla tych, coby po

mimo, iż od początku postąpiono sobie

w tej sprawie z uwzględnieniem wszel

kich draźliwości, chcieli jeszcze czynić za

rzut z obecnego mianowania ministra dla

Galicyi, zmuszeni byśmy byli przypomnieć,

źe ważne miejsca przestały być zajmowane

przez Polaków i że Gałicya straciła wy

jątkowo znakomitego Namiestnika. Nie lu

bimy takich obrachunków, ale wobec pe

wnych podnoszących się już głosów, wi

dzimy ich potrzebę.

Jeżeli ministerstwo dla Galicyi miało za

chować poważne znaczenie, to już dlatego

nie mogło długo być w rękach ministra,

mającego tekę, źe i jego referaty i posta

nowienia, o ile się dotyczą Galicyi, winny

być badane w ministerstwie galicyjskiem

i źe ono ma o nich wypowiadać zdanie.

Zasadniczo zatem i rzeczowo uzasadnione

powołanie do gabinetu ministra dla Gali

eyi, zapisujemy jako dodatni czyn rządu,

jako dowód, że idzie prostą, od początku

wytkniętą drogą, kierując i nie dopuszcza

jąc, aby go na niej wstrzymywano, wierny

wywieszonemu hasłu sprawiedliwości.

Zadowolenie zwiększa się z powodu uczy

nionego wyboru. Ministerstwo dla Galicyi

jest jednem z tych stanowisk, których uży

teczność i znaczenie zależne są wyłącznie

od zalet, przymiotów i zdolności tego, który

je zajmuje. Pan Rittner posiada wszystkie

po temu warunki, aby znana jego umieję

tna praca, była na tem miejscu skuteczną.

A gdy to mówimy, nie jest to ani przy

puszczeniem, ani upodobaniem, gdyż opiera

się na przeszłości człowieka, tak w mini

sterstwie oświaty, jak w gabinecie br. Kiel

mansegga.

Obszerna wiedza, doskonała znajomość

naszego kraju i jego stosunków, równie

jak gruntu wiedeńskiego, umiejętne godze

nie pieczołowitości i troski około potrzeb

pierwszego z interesami państwa; spokojny

i w-ytrawny sąd polityczny, połączony z rze

czową znajomością przedmiotów, obycie się

z biurokratyczną praktyką, bez przesiąknię

cia duchem biurokratycznym -— oto, co p.

Rittnera wyszczególnia, a co właśnie pod

nieść może wartość moralną i praktyczną

ministerstwa dla G alicyi i uczynić z niego

w miarę możności i wedle okoliczności ży

wą i żywotną instytucyę.

W epoce, w której mnożą się spra

w y i zadania, potrzeby i interesa codzienne,

pożądane są praca i czynność wewnętrzne,

oparte na nauce i znajomości przedmiotów,

które nie jakimś sztucznym objawiałyby się

blaskiem na zewnątrz, lecz których skutki

mógłby kraj z czasem obliczyć i w akty

wach swoich zapisać.

—

Do tego właśnie

zadania arcywłaściwym jest swojem wyjąt

kowem uzdolnieniem, przeszłością i usposo

bieniem p. Rittner, quod tempus alii per

ostentationem aut officiorum ambitum trans

igunt, labor placuisset. Ale przedewszyst

kiem widzimy w nim w radzie korony do

skonalego przedstawiciela i wybornego rze

cznika naszego kraju, który tam z nabytą

już powagą słuchanym będzie.

Jeżeli czego żałować będziemy, to ustą

pienia z m inisterstwa oświaty szefa sekcyi,

który tyle znamienitych, a rozumnie obmy

ślanych przysporzył korzyści wychowaniu

publicznemu w naszym kraju.

Że mąż taki z góry ma zapewnione zau

fanie kraju, zbyteczna mówić już dlatego,

że brak takowego byłby krzywdą, wyrzą

dzoną nie pierwszemu, ale drugiemu. — To

samo powiedzieć można o Kole polskiem

i o tyle w wyższym stopniu, o ile składa

się nietylko z wybranych, ale z wyboro

w ych ludzi.

Gabinet hr. Badeniego, będąc nieparla

mentarnym, nie mógł właśnie w tym wy

padku uczynić wyjątku, powołując do swego

składu członka Kołapolskiego;to było

zupełnem niepodobieństwem. T akiego zw i

chnięcia równowagi wobec Izby i jej stron

nictw dopuścić się nie powinien był

Co się nas tyczy, wcale nie zapieramy

się tego, iż w ministerstwie dla G alicyi, iż

w tem zapewnionem z łaski Monarchy sta

nowisku w’ radzie Korony, widzieliśmy za

wsze i widzimy przedewszystkiem instytu

cy ę narpdową, instytucyę polską, i dlatego

tak wysoka ją cenimy; a więcej jako na

rodową i polską, niż jako parlamentarną.

Jako narodowa ma ona dla nas nietylko

wyższe znaczenie, aie nabiera warunków

trwałości i stałości, jert niezależną od prze

mijających, parlamentarnych i stronniczych

stosunków, staje się instytucyą państwową

i pozostaje związkiem między krajem a K o

roną.

Otoż to pożądane wybitne znamię naro

dowe nadaje jej wybór na ministra dla G a

licyi, męża także z poza parlamentarnego

Koła polskiego. Nie znaczy ono, żeby

minister dla G alicyi nie miał być powoły

wanym z Koła polskiego, ale że jest

minister dla Galicyi nawet wtedy, gdy nie

może nim być członek Koła polskiego.

C’ałym obrotem, danym sprawie mini

stra dla G alicyi; formą, w jaką przybrał

tymczasowe powierzenie odnośnych agend

p. Bilińskiemu, teraz powołaniem p. Rittnera

do gabinetu, podniósł hr. Badeni znaczenie

ministerstwa dla Galicyi i utrwali! je.

Prawdziwy zaś rokujemy dla kraju po

żytek z wyboru na ministra dla Galicyi

męża znamienitego, a wyznajemy to szcze

rze, wielce nam sympatycznego.

Gabinet zaś wzmocnił się tak w swem

łonie, jak w Izbie nielada silą, co nie może

jak tylko w yjść mu na dobre.

Uzupełnienie gabinetu hr. Badeniego.

Wiener Ztg ogłasza następujące odręczne pisma

cesarskie:

Kochany hr. BadeDi! Zatwierdzając pańskie

wnioski, mianuję szefa sekcyi w ministerstwie

wyznań i oświaty, Dra Edwarda Rittnera, Mo

im ministrem, a feldmarszałka porucznika, Emila

Guttenberga, Moim ministrem kolei żelaznych

Równocześnie uw alniam w łasce Mego ministra

skarbn, Dra Bilińskiego od powierzonych mn

Mojem odięcznem pismem z 30 września 1895 r

prowizorycznie agend, wyrażając ma zupełne nzna

nie za usługi, oddane na tem stanowiska.

Wiedeń 17 stycznia 1896.

Franciszek Józef w. r.

Badeni w. r.

Kochany szefie sekcyi, Drze RittnerI Miannję

pana Moim ministrem.

Wiedeń 17 stycznia 1896.

Franciszek Józef w. r.

Badeni w. r.

Kochany feldm arszałka porncznikn G attenberg

Miannję paoa Moim ministrem kolei żelaznych.

Wiedeń 17 stycznia 1896.

Franciszek Józef w. r.

Badeni w. r.

Kochany Drze Biliński! Uwalniając pana w ła

sce od powierzonych pann Mojem odręcznem pi

smem z 30 września 1895 prowiioryczoie agend,

wyrażam pana zapełne uznanie za asłagi, oddane

na tem stanowisko.

Wiedeń 17 stycznia 1896.

Franciszek Józef w. r.

Badeni w. r.

Równocześnie ogłasza także Wiener Ztg, ił Ce

sarz postanowieniem z d. 17 b. m. nadał taj

oemn radcy i szefowi sekcyi w ministerstwie

spraw wewnętrznych, Ferdynandowi baronowi

E rb y. Rudtorffer, z powoda przejścia tegoż

w stały stan spoczyuko, w poaownem utnauiu

jego wieloletniej, wiernej i gorliwej dsiałalności

służbowej, wielką wstęgę orderu Franciszka Jó

zefa.

—

Odręcznem pismem z 17 b. m. nadal Ce

sarz szefowi sekcyi w ministerstwie handlu, Drowi

Ernestowi Koerberowi, godność tajnego radcy

z uwolnieniem od taksy — Postanowieniem z d. 17

b. m. nwoluił Cesarz szeta sekcyi w ministerstwie

laodlu, Dra Ernesta Koerbera, od kierownictwa

jeneralną dyrekcyą anstryackicb kolei ielazoycb

i zamianow ał go szefem sekoyi w ministerstwie

spraw wewnętrznych.

zoej korony II klasy, a w r . 1894 godnością taj

nego radcy. Dr Rittner jest czynnym członkiem

krakowskiej Akademii Umiejętności, oraz człon

kiem Akademii umiejętności w Pradze. Dnia 19

czerwca 1895 został Dr Rittner kierownikiem mi

nisterstwa wyznań i oświaty w prowizorycznym

gabinecie Kielmansegga. Dnia 30 września 1895

rokn przy utworzeniu gabinetu hr. Badeniego zo

stał uwolnionym od obowiązków kierownika mini

sterstwa, a obecnie został mianowany ministrem

dla G alicyi.

Nowy mioister kolei żelaznych, fmp. Emil Gutteo

erg, nrodził się w rokn 1841 w Tamswcg

w Salzburgu, jako syn urzędnika państwowego.

Jkończywszy szkolę inżynierską w Krems, wstą

pił w roku 1859 do wojska, przebył kampanię

włoską, brał udział w wojnie 18*56 rokn, jako

oficer sztaba jeneraluego, a później także uczest

niczył w potyczkach w Bośni; za wybitną dzia

łalność odznaczony został krzyżem kawalerskim

ordero Leopolda. Przez przeszło 10 lat był Gutteu

berg szefem bmra kolejowego sztaba jeneralnego

i w tym charakterze odbywał spe”yalne stndya

kolejowe w Niemczech, Rosyi, na Wschodzie i na

terytorynm okupacyjuem. W roka 1894 został za

stępcą szefa jeneralnego sztaba, a w maja ubie

głego rokn awansował na feldmarszałka porucz

nika.

Nowy minister dla Galicyi Dr Edward Rittner

nrodził się w Bursztynie w r. 1845 Po odbyciu

stndyów prawnych wstąpił w r. 1869 jako prak

tykant konceotowy do Namiestnictwa galicyjskie

go. W r. 1873 mianowany został komisarzem po

wiatowym. W tym samym rokn habilitował się

jako docent prywatny dla prawa kanonicznego

w uniwersytecie lwowskim. W r. 1874 został nad

zwyczajnym, w 1877 r. zwyczajnym profesorem

prawa kościelnego we Lwowie. Rizprawy jego i

stndya, ogłoszone w czasie działalności profesor

skiej, posiadają wielką wartość naukową. Uwagę

świata prawniczego zwrócił na siebie świetną roz

prawą o stosunkach prawa kościelnego do prawa

cywilnego, ogłoszoną w czasopiśmie Gitlnhnta.

Niejako w uzupełnieniu tej pracy wystąpił z wię

kszych rozmiarów dziełem w języka niemieckim

p. t. »Austryackie prawo małżeńskie11, w którem

w sposób nader jasny i bystry rozwiązał trafnie

najtrudniejsze zagadnienia praw a cywilnego, zo

stające w związkn z prawem małżeńskiem. Dzieło

to zjednało mu wybitne stanowisko w prawniczej

łiteratnrze współczesnej. W języka polskim na

pisał podręcznik praw a kościelnego, który rychło

doc?ekał aię już kilka wydań i został także na

język czeski przełożony. Obowiązki profesorskie

pełnił Dr Rittner przez lat l i ; w r. 1884 był re

ktorem uniwersytetu i w tym charakterze zasiada

w Sejmie, gdzie zwrócił na siebie odraza szcze

gólniejszą uwagę jako sprawozdawca nstawy koo

knrencyjnej. W r. 1885 został mianowany radcą

Namiestnictwa i referentem administracyjnych i

ekonomicznych spraw w Radzie szkolnej krajo

wej ; w rokn następnym powołanym został w cha

rakterze radcy ministeryalnego do ministerstwa

oświaty. Przez pewien czas zasiadał także w par

lamencie. Wybrany posłem do Rady państwa

z okręgu miejskiego Przemyśl Gródek, należał do

Izby aż do jej rozwiązania w r. 1891. Od tegoż

rokn był szefem sekcyi w ministerstwie oświaty.

W r. 1888 odznaczony został krzyżem kaw aler

skim orderu Leopolda, w r. 1892 orderem żela

Przegląd polityczny.

projekcie reformy wyborczej, jaki ma wnieść

br. Badeni na pierwszem posiedzenia parlamentu

w lutym, podają w dalszym ciągn Narodni Listy

następujące szczegóły: Powszechność prawa wy

borczego w nowej piątej koryi ograniczoną jest

w tym kierunku, it prawa tego pozbawione mają

być osoby, pozostające w stosunku służbowym,

lak parobcy, słndzy itp. W tycb krajach koron

nych, którym przyznany jest tylko jeden poseł,

wybierają miasta i gminy wiejskie razem; w tych

natomiast, którym przypadnie kilka mandatów,

wybierają osobno miasta, a osobno gminy wiej

skie. W Pradze i Wiedniu wybory mają być bez

pośrednie. Sejmom ma być pozostawioną decyzya,

czy w »ogólnej kuryi* (tak brzmi oficyalna n a

zwa nowei piątej koryi) wybór ma być bezpośre

dnim. Jeśli Sćjm uchwały takiej nie poweźmie,

natenczas wybór będzie pośredni. W kołach po

selskich utrzymują, iż w razie przyjęcia głównych

zasad tej reformy, rząd zgodzi się na pewoe po

prawki, któreby jednak zasad nie naruszały.

Wniosek br. Kanitza w sprawie nstalenia cen

zbożowych odrzucił parlament niemiecki po dwo

dniowych obradach w imienoem głosowaniu 219

głosami przeciw 97, a zatem większością 122 gło

sów. Przeciw wnioskowi Kanitza głosowało: Koło

polskie, centrum, socyaliśoi, oba stronnictwa wol

nomyślne i welfiekie bez wyjątku, stronnictwo n a

rodowo liberalne z wyjątkiem posłów HosaDga,

Mttrcha, hr. Orioli, Scbwerdtfegera i bar. Heyla i

następujący posłowie wolno konserwatywni: Pbhl

mann, Lanscbner, Krupp, Merbacb, Engels i baron

Stnmm; za wnioskiem głosowali konserwatyści

i antysemici bez wyjątku, wolno-konserwatyści

z podanymi wyjątkami i członkowie bawarskiego

związkn chłopskiego. K onserwatysta hr. Schliffen

wstrzymał się od głosowania. Alzaccy posłowie

wyszli przed głosowaniem.

W uznpełnienin onegdajszego naszego sprawo

zdania, zaznaczamy, it głosowanie Koła polskie*

NOWELA

przez Tomasza Czaszką.

(Z konkursu literackiego Czasu).

(Ciąg dalszy).

Gdy Henryk po chwili podawał rękę ojcu Dory,

drżał jeszcze cały.

Doro, przedstawiam ci profesora Erharda.

Niewielki mężczyzna o czarnych faworytach

i wąsach skłonił się jej żywo.

Cieszę się bardzo, że mogę poznać pana —

mówi Dora tonem tak swobodnym, że Henryk

nyta się, czy to wszystko, co minęło, nie było

snem tylko. Językiem dotyka ust swoich, które

są spieczone, jakby były na nich jeszcze ślady

szczęścia, które go spotkało.

Profesor idzie naprzód z Dorą, rozmawiając

z nią wesoło, Henryk idzie z tyłu ze swym prze

łożonym który opowiada mu coś o interesach; ua

twarzy jego błąka się uśmiech senny. Ma teraz

uczucie, że nie użył owej chwili. T rzeba było my

śleć wtedy o tem, że to jej usta, że to ona. Ale

.to był może początek; potem musi przyjść wielkie

szczęście. Robi mu się gorąco i napada go weso

łość szalona, która mu kipi aż w końcach palców.

Przyszli do restauracyi; nastąpiły witania i przed

stawienia. Gdy Henryk siedzi znowu przy oświe

tlonym stole i wśród ożywionych twarzy, ogarnia

go nagle pewność swego szczęścia. Nie boli go to,

że Dora, śmiejąc się, rozmawia z nowym przyby

szem. Ma uczucie, jakby ta Dora była już jego

i jakby żaden w świecie mężczyzna me mógł mu

jej zabrać. Patrzy na profesora i obserwuje go

spokojnie, z ciekawym uśmiechem jak wszjscy.

Ten profesor sprawia przedewszystkiem vvraże

nie człowieka, który chce odpocząć pełną piersią,

a który umie to robić tak dobrze, źe godzinami

może być dzieckiem. P raca, myśl przetrawiona,

wryła mu się prawie we wszystkie rysy jego

twarzy, leżała chmurą na jego czole i nadawała

irzydziestokilkoletniemu mężczyźnie pozór jakiejś

przedwczesnej starości, ale jasne spojrzenie, po

godny uśmiech na ustach oświetlały to wszystko

świadomą siebie, zadowoloną siłą. Ruszał się dzi

wnie zamaszyście, a wszystko w ruchach tych

było ciężkie, szerokie. Gdy siada przy stole, śmieje

się, jakby bez powodu, z samej tylko uciechy,

ręką zagarnia włosy, a potem mówi ciągle, pra

wie ciągle do kobiet i żartobliwie. Ręką małą,

wyebucbaną suwa szybko po czole wysokiem, po

przerzynanem wzdłuż i wszerz różnemi kreskami.

We wszystkiem, co mówi, skacze jakaś wesołość

rubaszna, jak wakacyjna pustota szkolnego dzie

ciaka. Humor jego prawie banalny, prosty, wy

daje się tylko śmiechem wyswobodzonym; tkwi

w tem jakiś nieświadomy komizm, tem bardziej,

że wyrazy wszystkie wymawia prawie rażąco czy

sto, po książkowemu; ma się niby wrażenie nai

wnego prostaczka i uczonego jednocześnie.

Po krótkiej chwili stał się punktem środkowym

małego towarzystwa. Czar jego był niewysłowiony;

polegał może właśnie na kontraście w osobie tego

człowieka. Najbłahszy żart jego działał jak naj

piękniejszy błysk ducha, w rubasznem jego, obce

sowem obejściu kryła się dziwna dystynkcya.

Ojciec Dory narzekał, że profesor zanadto pra

cuje i że powinno się uważać za cud, że udało

się wyciągnąć go z miasta.

E, co tam! — obruszył się uczony.- Praca

mnie nie strawi, bo praca to moje życie. Niema

jak praca.

I uśmiechał się z chłopską niemal

dumą i zacierał ręce; zdawało się, że to mówi

człowiek, który przez dziesięć godzin z rzędu cio

sał kamienie.

Henryk, rozmarzony, otulony niby w usypiają

ce, cieple zadowolenie, przyjmuje w siebie w raże

nia łatwiej może niż zwykle, ale z tępszą, zaraz

kapitulującą refieksyą. Widzi profesora i Dorę,

jak harmonizują ze sobą wyrazem twarzy i uśmie

chem i nie niepokoi się wcale. Przedewszystkiem

zdaje mu się, że Dorę posiada już wyłącznie, a

potem sposób, w jaki profesor traktuje jego uko

chaną, wydaje mu się śmiesznie ryzykownym, nie

prowadzącym do nićzego i nieszkodliwym. Sam

przyzwyczajony mówić do swego ideału na klę

czkach jak do królowej, nie rozumie wprost spo

sobu z jakim obchodzi się z nią ten czarny pro

fesor. Mówi on, jak do jakiegoś maleńkiego stwo

rzenia z takim uśmiechem, schylając się przytem,

jak matka do dziecka -

ledwie że me zmienia

głosu pieszczotliwie.

Gdy ona coś powie, on

śmieje się, jak do szczebiotu ptaka.

Henryka dziwi z początku, że Dora godzi się

z tym sposobem traktowania siebie, że przyjmuje

to tak mile, z takiem poddaniem się. Ale naraz

przychodzi mu myśl, że to ona udaje tylko dzie

cko, aby on był dzieckiem tem większem, bo ją

to bawi. I Henryk cieszy się tem spostrzeżeniem;

uie spuszcza wzroku z Dory. Wydaje mu się, że

na jej ustach leży ten sam wyraz, jak gdy roz

mawia z swą małą siostrzyczką. W jej stosowa

niu się do »baby" jest wtedy więcej słonecznego

uśmiechu, niż w dziecku samem.

Cieszy się Henryk trafnością swego sądu. Oczka

jego małe już bardzo błyszczą, jak dwa szkiełka,

pod rzęsami, na ustach błąka się nic nieznaczący

uśmiech; myśli, że jest wcieloną ironią obserwa

tora.

On sam przecież zna Dorę najlepiej. Chciałby

posłać jej spojrzenie, ale to mu się nie wiedzie;

L)ora me patrzy ua niego, udaje pewnie, że go

nie uważa — tak, wobec innych! Nie mogąc po

rozumieć się z nią wzrokiem, ogarnia okiem całą

jej postać i czuje ją już jako własność. Patrzy

na nią, jak na ową poważną Dorę, a jako dra

żniący kontrast czerwienią mn się jej usta, których

wilgotne ciepło czuł jeszcze; wprawia go to w o

durzenie zmysłow e.

Powszechna rozmowa przechodzi w stan jakiś

powolniejszy; usta poruszają się leniwiej, uśmiech

przypomina ziewanie. Siedzą już sami prawie; na

dole tylko jakaś para przy kuflu piwa, tuląca się

do siebie, usypiająca już samym swym widokiem,

szepcze, j ak słabo tykający zegarek... Kelnerzy,

rozpierający się po próżnych krzesłach, patrzą, jak

psy głodne, oczami wzywając prawie gości, aby

sobie spać już poszli.

Milcząc, podążyli wreszcie sennym krokiem do

hotelu. N a dole rozpoczęło się dzielenie tow arzy

stwa przez portyera, który wyznaczał apartamenta.

Nie wiedząc jak, lub czy wogóle się pożegnał,

Henryk znalazł się naraz w przeznaczonym dla

siebie pokoiku na poddaszu. Tu, zdejmując suknie,

śmiał się głośno ze siebie, bo było mu tak dzi

wnie. W głowie poczęło mu się naraz kręcić. N a

oknie szeleściała i rysowała się gałązka bzu, po

ruszana wiatrem. K siężyc oświetlał wszystko. P o

czuł pokusę, aby otworzyć okno i uczynił to z za

dowoleniem, jakby gasił pragnienie. Potem roz

bierając się dalej, przedsięwziął sobie, że w łóżku

do snu myśleć będzie o tej scenie na dworcu.

Ale gdy się położył, zasnął, nie doszedłszy

w myślach do dworca. W pokoju było cicho, tylko

gałązka bzu szeleściała, poruszana wiatrem i po

srebrzona ^promieniami księżyca.

II.

Zdziwisz się pewnie, moja droga M aryniu, gdy

otrzmasz ten list.

—

Don! Tak Dora, która rna

zapewne lepszą pamięć niż ty... Założyłabym się,

że nie wiesz już o czem mówiłyśmy pewnego pię

knego wieczoru przed laty. Myślę o tym wieczo

rze czerwcowym, ostatnim, jaki przeżyłyśmy ra

zem na pensyi.

Na niebie było dużo gwiazd, w powietrzu wiele

zapachu lipowego kwiatu, a my byłyśmy obie

w jakiemś uroczysto tkliwem usposobieniu. Mów’i

łyśmy o życia, które czeka nas za murem klasz

tornym, mówiłyśmy o naszej przyszłości, to zna

czy: mówiłyśmy o miłości i mężczyznach.

Skąd mi to przyszło na myśl, dlaczego piszę o

tem do ciebie? Dlatego, że... Maryniu zdaje mi

się, że kocham...

Opowiem ci wszystko — przedtem jed n ak przy

pomnij sobie, com ci mówiła wtedy o moim ide

ale. Szczycę się tem, że zapatrywania moje nie

zmieniły się w niczem. Mówiłam ci, że potrafiła

bym tego tylko kochać mężczyznę, którego czu

łabym wyższość nad sobą pod każdym względem.

Trzymam się tego, badam to z bojażliwą prawie

skrupulatnością w człowieku, który kiedyś może

być moim mętem. W każdem słowie, które wy

powie. w każdem jego spojrzeniu, choćby tem —

ciepłem, pieszczącem, miłosnem — a nawet głó

wnie w tym wzroku miłosnym.

Miłość, to rzecz niezbędna w małżeństwie. Wie

rzę w to, jak w ewangelię, choć urodziłam się

w ostatniej części dziewiętnastego wieku, a może

właśnie dlatego. Zdaje się, źe się teraz przycho

dzi jut z dojrzałą głową na świat i czuje w so

bie życie wcześniej, nim się jeszcze żyło naprawdę.

Czy dlatego może matki nie chowają już przed

nami książek, prowadzą nas do teatru i t. d. Nie

w iem; nie cbcę przed tobą pozować na mądrość,

ale zdaje mi się, że w tem calem prow adzeniu

nas i także w opinii męskiej o n as, leży jakieś

niesłychane qui pro quo, którego nie umiałabym

wyrazić. Ale... mówiłam ci o miłości, i mówiłam

ci, że wydaje mi się ona niezbędną.

W tym względzie jednak czuję w sobie dwie

siły przeciwne. Nie mogę wyobrazić sobie życia

obok człowieka, którego kochać nie byłabym

w stanie; jednak ilekroć wyobrażę sobie mężczy

znę, klęczącego z poniżeniem u stóp moich, pa

trzącego na mnie owym wzrokiem, w którym mie

ści się coś dzikiego prawie, czuję wstręt nieopi

sany. A p)ropos tego, dam ci dowód zaufania,

zwierzając ci się z pewnej rzeczy, której nie opo

w iedziałabym żadnej innej kobiecie. Przedem ną

klęczał już raz tak mężczyzna i nietylko patrzał

na mnie tyra wzrokiem, ale... pocałował tnię, ob

jął w swoje ramiona, tak, że eznłam jego gorący

oddech, drganie jego piersi... J a sam a rzuciłam

mu się prawie na szyję; i tym mężczyzną — nie

był mężczyzna, tylko nasz H enryk. Przeczytasz to

co najmniej z politowaniem dla m nie... Nie wiem

już, jak się to stało, dosyć, że się stało; i dodam

ci tylko tyle, że było to na wycieczce i że było

parno, ja byłam odurzona trochę wiosną, oszoło

miona zmęczeniem, rozgrzana winem. Przykro mi,

że muszę go teraz nie cierpieć, choć nieobecnego.

Dostał jakąś posadę w Wiednia, gdzie ma pono

korzystniejsze w’idoki. Gdy odjeżdżał, miał łzy

w oczach, a gdy podawał mi rękę, byłam dla

niego na chwilę szczerze dobrą i życzliwą. O szu

kuję go mimowoli, nie rozmówiwszy się z nim

na seryo; to dziecko myśli, że może się teraz

spodziewać więcej, niż przedtem, a uie wie, że

dzieli nas teraz więcej, niż świat cały, bo mężczy

zna, którego kocham... Na tamtego nie mogła

bym nawet patrzyć bez odrazy. Wiele może

w tem względem niego niesprawiedliwości, ale

dotknął mię człowiek, którego nie kocham; nie

nawidzę wstydu mojego, a tem samem Henryka.

Jakie szczęście, że sobie pojechał! Lubiłam go

do niedawna; był, jak rekreacya po ciężkich my

ślach i mądrej książce. Teraz wiem, że lekcewa

żyłam go zawsze. Płaszczył się przedemną; gdy

bym mu była kazała, leżałby przedemną w błocie.

A teraz powiedz, czy to nie ironia losu, że na

tej samej wycieczce, tego sam ego wieczoru, po

owej hańbiącej scenie z Henrykiem, którą czuję

tylko jak gorączkowy sen letni, a która gra

w życiu mojem mniej więcej taką rolę, jak w wiel

kiej przyrodzie gnom górski, śmieszny, garbaty -

czy to nie dziwne, mówię, że wtedy właśnie po

znałam człowieka, który, zdaje się, będzie mi kie

dyś wszystkiem!

(Ciąg dalszy nastąpi).

,,C s a s " wychodzi ood»ionnie wieo*ór, wyjąwszy niedziel« i h -i *_G

o !dzieląc Nr* Czasu, o ile zzpas starczy, w Krakowie do 10 ont » «U « A.

*l ”0*ne’

M,i°.,”Sf.,ę’gS;re%ny

?Biaiimtrst* ffynoil;

W m i e j s c u ............................................................................................. ^ % r o k *«^ t a l

na1mtmc

Pocztą w pań stw ie a u s t r y a o k i e m ............................

n.T.

" *?.

Izłr. 80ot

niemieckiem ....

stT’!6

2 złr. 60 ct.

do Włooh, Francyi, Anglii, B elgii, Szw ajcGyi Tnrl

’

8 ,łr

,yi i innyoh państw, należących do związku p orto’wego 32 złr

8 ,hr

ftesm

« przyjmuje się tylko od 1 do e a*atssl»wn a . . .

’

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction