Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 615 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

!P 46.

Kraków, 27 Latego-Wtorek.

mmmmmW

bBBMBBBWBMMBMBMMRMMWWBBBMBMMHHM W M I

awsBHseHBasasaaKsaswes^

Bok 1877.

IWIMMMBBBIMMBiHeBg a s M aw w

Prenumeratą pnyjmują:

w lŁ » * k o w lei Administracya ,,CZASD" tudzież urzędy pocztowe, miejscowa prenumeratę księg.

p. 8. A. Krzyżanowskiego, handel dawniej Dworskiego. O g* o n a e n l» (inseraty) przyjmuję się za opla

od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym), za pierwszy raz 10, za każdy następny raz po 5

Wadesłann (na 3 stronnicy dziennika) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 *c. za każdy

Dołączenia do ,,C zasu*« (prospekta, cyrkularze, ogłoszenia itp.) przyjmują się za cenę 1 złr.

100 egzempl. dla zamiejscdWych, a 50 c. od 100 egz. dla miejscowych prenumeratorów. Przypadaj

naleźytość uprasza się naprzód nadesłać przekazem pocztowy.m . Ogłoszenia i prenumerat

przyjmują: we Lwowie W. Piątkowski ul. Hetmańska lO: w ł”aryżn wyłącznie p.Adam Carrefour

de la Croix Rougo 2, (prenumeratę p. W . Raczkowski Faubourg Poissoniere 33); w Wiedniu pp.

Haasenstein Sc Yogler (także w Hamburgu, Frankfurcie n. M., Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu),

A. Oppelik Stubenbastei Nr. 2 (także w Pradze), lt. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Monachium

i Norymberdze), G. L. Daubó Sc Comp. (także w Frankfurcie n. M.), Rotter Sc Comp,

Krak,ów 26 lutego.

W przesileniu europejskiem niezaszedł w

u biegłym tygodniu wypadek, któryby mógł

rozwiązanie tej *ogólnej kryzys przyspie

s z yć— ale w stosunkach wewnętrznych mo

narchii odbywa s ię w!aśnie przełom, tem do

nioślejszy, źe mija niemal niepostrzeżenie.

Powszechna uwaga Zwrócona na szcze

góły kwestyi bankowej, lecz po za temi ro

kowaniami finansowej natury uk rywa s ię

kwestya polityczna i konstytucyjna, w ięcej

bo kwestya organiczna monarchii. W szystkie

umysły polityczne oczekiwały od dawua tej

chwili stanowczej, programowej, kiedy przyj

dzie do rewizyi ugody z 1867 r. Doktry*

nerzy polityczn i p rzod ujący stronnictwom

absteni”**1 loustytucyjnej ociągali się i o

glądali na tę datę, która miała stać się

punktem zwrotu i zapowiadali, że wtenazas

dopiero warto będzie podjąć walkę, bo dua

lizm zanim przyjdzie do odnowienia jego

paktów, zużyje się. Lecz droga abstencyi

przepaścistą, to też zagrzęźli w niej. ci, co

chcieli oszczędzać sił na stanowczy moment.

Dziś już wybrnąć niemogą z tej kolei iner

cyi i negacyi, i jak świadczy pismo hr. Leo

na Thuna ogłoszone w Yaterlandzie doktry

nę prawa historycznego i federalnego ustro

ju wyznają już, jakby tylko dla konsekwen*

cyi, ale bez wiary w możność jej ziszcze

nia. Z, ich przewidywań jedno się tylko

sprawdziło, że dualizm sam w sobie się zu

żywa. Po dziesięciu latach doprowadził je

dną uprzywilejowaną część monarchii nad

przepaść bankructwa, a rozumną zrazu p o

litykę węgierską pchnął na tory awanturni

cze. Dla reszty krajów zamknął drogę po

rozumienia i utwierdzając centralizacyę i

przewagę jednego stronnictwa, stał się dla

innych narodowości siłą odpychającą. Mo

narchię ubezwładnił a jej stanowisko ze

wnętrzne uczynił zawisłem od sporów i pro

cesów między dwoma rządami i dwiema re

prezentacyami, jakich dotychczas historya

konstytucjonalizmu nieznała. Mimo to je

dnak ten systemat, który wstrzymał orga

nizacyę monarchii w kierunku tyle rokują

cym, po tak negatywnych rezultatach znów

ma być utwierdzonym na lat dziesięć i nie

tylko żadnej niemożna będzie p rzep rowad zić

w nim zmiany modyfikującej rozdział pań

stwa, ale przyjąć przychodzi przeprowadze

nie tego rozdziału w dalszych konsekwen

cyach, jak to okazuje kwestya rozdziału

bankn.

Położenie przeto jest o wiele smutniejsze,

niż było wtenczas, kiedy hr. Beust prze

przeprowadzał ugodę z Węgrami. Wówczas

tylko obawy dla autonomii innych krajów

i uszczuplenia ich praw, tylko nadzieje fe

deralnego ustroju i zjednoczenia wszystkich

narodowości w koło dynastyi habsburskiej

mogły pobudzać do opozycyi przeciw temu

aktowi, który z innych względów podnie

cał złudzenia, że wpływ węgierski korzy

stnie oddziała na dalszą organizacyę mo

narchii. Kierowany temi złudzeniami sejm

galicyjski uchwałą 2 marca poparł ugodę

dualistyczną — ale nieraz kroku tego przy

szło mu ciężko żałować.

Jakież ma być obecnie stanowisko re

prezentantów naszego kraju wobec wzna

wiania paktu z 1867 r.? Delegacya nasza

odmówiła odpowiedzi ministerstwu na py

tania dotyczące jednego punktu ugody. Od

mowa ta popartą została powodami k onse

kwencji konstytucyjnej. Delegacya nasza

przypomniała ministerstwu, że się pozby

wa prawa inicjatywy i odpowiedzialności

przed dokonanym czynem, że występuje

bez programu i poddaje się przed walką

pod aprobatę lub naganę kół parlamentar

nych. Nie przeczymy wcale, że ministe

ryum postąpiło w sposób zdradzający sła

bość i nie będziemy czynić zarzutu delega

cyi, że nie uznała za właściwe skorzystać

z tej sposobności dla naznaczenia sw ego

stanowiska. W każdym jed n ak razie odmo—

WneJ tej odpowiedzi nie można brać za

zapowiedź taktyki abstencyi, w strzymywa

nia się od jawnego wystąpienia w chwili

tak stanowczej, w sprawie tak wysokiej

doniosłości, przeciwnie, d elegacya oświad

czyła, że pragnie na właściwem miejscu

objawić swoje stanowisko, i tem samem

sobie zostawić wolne pole, k iedy na stole

Rady państwa pojawi się w całości akt

ugodowy.

Jeśli bolało nas milczenie delegacyi pol

*k|cj w rozprawach nad kwestją wscho

dnią, to uważalibyśmy za podobny błąd,

powiedzmy szczerze za równą kompromi

s y ^ gdyby reprezentanci naszego kraju

zachowali milczenie wobec kwestyi ugo

dowej. To też, jak z oświadczenia wypły

wa, delegacya milczeć nie będzie,

Nie chodzi tutaj o opozycyę przeciw

rządowi, a tem mniej o antagonizm do Wę

grów. Nie chodzi tutaj o demonstracyę

przeciw całemu systematowi, bo owe opu

szczenia sali obrad są jakby homeopaty

czną dozą abstencyi konstytucyjnej, która

żadnego nie wywiera skutku. Chodzi po

poprostu o to, aby głosy polskie nacecho

wany dziesięcioletnie następstwa systematu

rozdzielającego nierówno ciężary i nieró

wno przywileje polityczne. Nie potrzebuje

delegacya nasza występować w przymie

rzu z opozycyą skrajnej lewicyi niemiec

kiej, lub znów przerzucać się na stanowi

sko stronnictwa prawa, choć z nim spotkać

się może, wychodząc z punktu odpowie

dniego dążeniom i interesom naszego k ra

ju. W obrachunku z upłynionego dziesię

ciolecia Polacy mają prawo wystąpić z kry

tyką zasadniczą, bo śmiało powołać się mo

gą na własne stanowisko. Ze wszystkich

stronnictw w tym dziesięcioleciu Polacy je

dni nie mają wobec monarchii i innych

krajów winy. Stwierdzali zawsze jedność

monarchii i popierali rozwój jej potęgi, od

pornie stali wobec uroszczeń stronnictw,

a jeśli popełniali niekonsekwencye, to tyl

ko szkodliwe dla siebie. Wiemy, że nie

powstrzyma odnowienia ugody, a nawet

dalszych jej następstw, nowych a niebez

piecznych prób dualizmu finansowego, opo

zycya parlamentarna, tóm mniej wystąpie

nie delegacyi polskiej. Lecz gdyby w p ar

lamentaryzmie chodziło tylko o bezpośre

dni skutek, to rozprawy byłyby zbyteczne,

wystarczałoby głosowanie. Nie zwykliśmy

także doradzać walk, które nie mogą mieć

powodzenia. Ale są chwile stanowcze, chwi

le przełomu w systemacie, są sprawy za

sadnicze, wobec których milczeć równa się

abdykacyi. Aby utrzymać s!ę w wytkniętej

kolei, aby nie wypuścić z ręki tej nici

przewodniej, która się snuła od lat kilku

nastu we wszystkich naszych walkach par

lamentarnych i kierowała postępowaniem

naszej reprezentacyi, potrzeba ją stwier

dzić; to też wobec wznowienia ugody po

trzeba jawnie naznaczyć, że Polacy są za

sadniczymi przeciwnikami dualizmu i wszy

stkiego, co z niego wypłynęło, choć nie

idą za tymi, którzy faktów dokonanych

nie uznają i z niemi się nie rachują.

Wystąpienie delegacyi naszej w tym du

chu nie wstrząśnie systematem, ale gdy

byśmy tę chwilę zaniedbali, gdyby nas

wtrzymywał wzgląd czy to na mniemane

sympatye węgierskie, czy inne powody, u

traciliby zasadniczą podstawę wobec kwe

styi organizacyi monarchii, niezbędną do

walki za prawa własnego kraju.

KORESPONDENCYA ,,CZASU!*

Wiedeń 24 lutego.

( ii) Wiedząc, że dzienniki wiedeńskie niedokładne

podają wiadomości o przebiegu obrad nad ustawą

przeciwko lichwie w Galicyi, pospieszam uzupełaić

je, by się nie zdawało , że projekt rządowy nie do

zaaje opozycyi ze strony referenta w tych przynaj

mniej punktach, które istotnie zmian na lepsze wy

magały. Przy § 1 referent Dr Rydzowski wyka

zał, żo gdyby warunkiem karygodoości czyna li

chwiarskiego miało być nakładanie zgubnych warun

ków ze strony dającego pożyczkę, natenczas wolnym

będzie od kary każdy lichwiarz wytrawny, który na

waru oki rhcćby najzgubniejsze tylko przystaje, lecz

ich sam nie nakłada; wykazał tedy, źe stylizacya

pierwotna jest wręcz przeciwna celowi, jaki s ę przez

tę ustawę osiągnąć zamierza, i trzeba przyzncć, że

zastępca rządu uznał trafność zarzutu referenta i na

proponowaną przez referenta zmiarę stylistyczną z

g,,t iwością przystał. Zmiana ta polega na tem, że

nie nakładanie warunków zgubnych, lecz

zawieranie interesu pożyczkowego na warunkach

zgubnych — staje się czynem karygodnym ; na co

także komisya się zgodziła.

Nie tak już szczęśliwym był referent przy obra

dach nad paragrafem drugim. Parag raf ten mieści

w robie takie postanowienie: Jeżeli sędzia karzący

uznał czyn lichwiarski karygodnym i na tej podsta

wie orzekł, że cały interes pożyczkowy jest nieważny

i żaden, ale przecież ocenió nie je st w stanie na

podstawie akt sądu karnego, ileby ze względów fłu

szności lichwiarzowi miał przysądzió tytułem wyna

grodzenia szkody — natenczas sędzia karzący pozo

stawić m a tę kwestyę sądowi cywilnemu do rozpo

znania, ale utrzymuje w mocy dany wierzycielowi

zakład, tj. zastaw ręczny lnb hipotekę, przyczem

projekt rządowy dodaje, że w tym razie droga sądo

wa otwarta jost tak dobrze wierzycielowi czyli oskar

żonemu, jak stronie przeciwnej.

Otóż referent nie widząc praktycznego rezultatu

procesu z inicyatywy tej strony przeciwnej wytoczyć

ńę mającego i wykazując, że proces taki nawet w

formę żądania prawnego ująć się nie da, wykazując

dalej, że wobsc niamoźliwośsi sformułowania sobie

takiego procesu z jednej strony — lichwiarz z dru

giej strony może snadnie zakład trzymać w swem

ręku przez czas trzydziestoletni i w t 9a sposób zmu

sić dłużnika, któremu na uwolnieniu zakładu bardzo

wiele zależeć może, do zapłacenia wszystkiejo , czego

lichwiarz żąda — proponował rcfere at, aby sędzia

karzący odesłał tylko lichwiarza na drogę prawa i

ażeby lichwiarz proces ten wytoczyć miał obowiązek

w ciągu sześciu miesięcy, pod rygorem, iż w razie

przeciwnym na proste żądanie dłużnika dany zakład

moc swoją utraci i wskutek tego zastaw ręczny wy

danym, a hipoteka zmazaną będzie. Referent był

bowiem zdanie, źe zakład na zabezpie: zenie wieizy*

telności za nieprawną już uznanej jest niczom innem,

jak rodzajem waiunkow*go zabezpieczenia nieokre

ślonego roszczenia, a wije rodzajem prenotacy1, któ

rej usprawiedliwienie tego jedynie obowiązkiem być

powinno, na czyją rźecz istaieje, a zatem obowiąz

kiem wierzyciela czyli lichwiarza. Wniosek r,fereata

opierał się na podobnym przepisie ustawy hipotecz

nej, która w § 45 przepisuje, iż prenotaeya w na

hżytym niesprawiedliwi na czasie, wykreśleniu ule

ga. Przepis tedy podobny w ustawie przeciwko li

chwie bjłby o tyle trafnym, iżby usuwał w krótkim

czasie wszelką niepewność między stronami pod ry

gorem wcześniejszego przedawnienia a nie stawiał

dłużnika w kłopotliwem położeniu procesowania wio

rzyciela niewiedzieó o co. Atoli ani rząd aDi komi

sya wniosku referenta nie przyjęła. W ten tedy spo

sób utrzymał się § 2 według projektu rządowego.

Przy obradach md paragrafem 3. wykazały s:ę zno

wu takie braki i wątpliwości, że iząd sam postano

wił uzupełnić swój projekt w tym kierunku iżby sę

dziemu cywilaema nawet wtenczas, gdyby lichwia

rza niemógł ścigaó i sądzić ( i powodu zaszłej jego

śmierci) wolno było na podstawie sumiennego zba

dania pokładanych diwodó*, uznać intere,s za nie

ważny i żaden a przyznać interesowanej stronie tyl

ko to, co się według słuszności należy. Uzupełnienia

te ma rząd zakomunikować niebawem.

Referent stojąo na gruncie uchwał sejmu galicyj

skiego domagać się będzie zmian w ustawodawstwie

cywi!nem. Z jakim skutkiem? to niezadługo czas

okaże.

Wiedeń 25 lutego.

Q . Okręt przebywszy największe burze n a otwar

łem morzu, je3t bliskim portu, ale lądować nie mo

że z powoda podrzędnej jakiejś przeszkody — tak

przedstawia się chwilowy stan rzeczy w sprawie ban

kowej. Gdyby wczorajszo--^br^Die wszystkich klubów

wiernokonstytucyjnych było uchwaliło rezolucyę p.

Herbsta w osnowie pierwotnej, wszelkie przeszkody

byłyby usunięte, ugoda między obu gebinetami zo

stałaby ostatecznie zawartą a p. Tisza mógłby na

nowo zamienió się w prezesa ministrów. Wczorajsze

głosowanie nie było wielkim tryumfem dla rządu

przedlitawskiego, który pozyskał większość i to w for

mie dość warunkowej, albowiem klub postępowy, li

czący około 58 głosów, oświadczył się bezwzględnie

przeciw ugodzie bankowej i zaostrzył jeszcze sytua

cyę oznajmieniem wniosku względem zmiany ustawy

o delegacyach wspólnych. W skutek głosowania wczo

rajszego położenie gabinetu o tyle jest krytycznem,

o ile większość każdorazowa w pełnej Izbie zawisła

od koalicyi między klubem postępowym a prawicą.

Rząd mógłby wszelako zadowolić się większością

wczorajszą, gdyby rezolucyą p. Herbsta nie była wa

runkową co do nominacyi wicegubernatorów banko

wych. W tej mierze Bsnk narodowy pokazał swą

potęgę, gdyż zastrzeżenie owo w rezolucyi p. H erb

sta jest dziełem Dyrekcji Banku narodowego i N o

w ej P re ssy , której zadaniem było, tak rzecz przed

stawić, jak gdyby Węgry nie przywięzy wali znacze

nia do tej kwestyi. Tymczasem dzien ai ki peszteńskie

donoszą, że Węgry od żądania tego źidną miarą nie

chcą odstąpić. Wątpię, aby p. Tisza to zdanie po

dzielał, słyszę bowiem, że powrócić ma zaraz do

władzy.

Vorstadt-Ztg dziś podaje - jak sama mówi -

wieść ,,sensacyjną", jak,by ks. Auersperg prezes ga

binetu miał był Z3miar wjzwać na pojedynek br.

Lwa Thuna z powodu mowy tegoż w D.bie wyższej.

Jest to pomysł bardziej śmieszny, aniżeli »sensa

cyjny".

Narodni Listy utrzymuj, Ź9 prokurator pe3zteó

?ki Tomaschek ode’srał sobie życie przed kilkoma

tygodniami, ponieważ nie mógł dłużej pójść za wska

zówkami rządu węgierskiego w sprawie posła Mile

ticza.

W kołach politycznych — pomimo nadziei bliskie*

g ) zawarcia pokoju serbsko-tureckiego — ustala się

coraz więcej przekonanie, że wojna rosyjsko-turecka

jest nieuniknioną. Mówią, że mocarstwa udzielą Tur

cyi radę, aby starała się zadowolić życzenia Rosyi

co do reform wewnętrznych, albowiem Rosya w

przeciwnym razie będzie zmuszoną chwycić za oręż.

Mocarstwa mają radzić Turcyi, aby bezpośrednio

starała srę porozumieć z Rosyą.

Poznań 23 lutego.

Posłowie rasi Izby pruskiej nie zaniedbują żadnej

możliwej okoliczności, by w obronie ciągle gwałco

nych praw naszych głos zabierać, chociaż pole to

niewdzięczne, bo o Bkutku marzyć nie można, przy

bezwzględności większości i reprezentantów rządu k tó

rzy są zawszs skorzy do przegłosowania i do dania

stereotypowej odpowiedzi, że racya stanu wyższa od

słuszności i sprawiedliwości. W obecnym tygodniu,

walka posłów naszych była codzienną, przy obradach

budżetu ministerstwa wyznań i oświecenia, bo to

jedyne możliwe pole podniesienia wszelkich krzywd

naszych w Kościele i szkole. Obok t 9g o , posłowie

nasi wnieśli interpelacyę z powodu uwięzienia X. Dra

Kanteckiego. O argumunta odpowiedzi, nie będzie

łatwo rządowi, ale obecnie i bez argumentów on się

obywa, pewny poklasku liberałów, skoro o krzywdę

Polaka i katolika idzie.

Za dni kilka oba koła poselskie nasze, zasiadać

,d ą w Berlinie, bo znów parlament niemiecki nie

jaki czas równocześnie z pruskiemi Izbami obrado*

waó będzie, czego uniknąć nie mogą, przy tak zna

cznej liczbie różnych kół i kółek parlamentarnych.

Zdaje się, że co do parlamentu, rząd nie będzie

miał podobnie łatwej sprawy, jak z Izbą pruską, t e

większość nie zawsze będzie po ukazie, i już przy

puszczają, że bodaj czy przyszły parlament długiego

użyje żywota.

I u nas w Poznaniu, spodziewamy B:ę z końcem

miesiąca, znaczniejszego ożywienia życia publicznego,

z powodu szeregu walnych zebrań różnych stowa

rzyszeń naszych. Ma się także zebrać tak zwany

wiecpapiezki, na którym adres i deputacya na maj

do Rzymu, mają być uchwalonemi.

Po kilku balach, jak zwjkle publicznych, na cele

dobroczynne, któremi karnawał tutejszy zamkniętym

został, rozpoczął się z czasem wielkopostnym szereg

odczytów, również na dobroczynne cele. Pierwszym

z prelegentów jest p. Józef Kościelski, który »O dra

macie" ma mówić.

Temi dniami, sąd apelacyjny poznański, osądził

na 7 miesięcy więzienia proboszcza Pędzińskiego

z Poznania uwolnionego w pierwszej iustancyi za

ijdzieleuie dyspensy postnej w roku zeszłym, a niby

prz6z to uzurpującego prawa biskupie. Ch dzi zaś

o osierocenie największej parafii miasta Poznania.

W Kościanie sąd, przeciw wnioskowi prokuratora,

który po przebiegu sprawy wniósł o uwolnienie,

skazał wiksryusza i prezesa Dozoru Kościelnego, na

kilkotygodniowe więzienie. Z nowo obsadzonych pa

rafij przez proboszezy rządowych, najtrudniejszem po

łożenie Sierakowa, bo apostata Czerwiński funkcyo

nował tamże od lat kilku jako wikaryusz; rząd wpro

wadził go cicho, a więc lud w pierwszej chwili nie

spostrzegł się, gdy zami st prawowitego, dostał się

pod rządy eikomunikowanego księdza. Aby schara

kt-eryzować tego odstępcg, przytoczę fokt mi dobrze

znany. Poważna pewna dama, której on wiele za

wdzięcza, gdy się rozszerzyła pogłoska, źe Czerwiń

ski gotbje się wstąpić w szeregi księży rządowych,

napisała do niego, wystawiając mu całą ochydę

kroku tego Nie wahał się on bezzwłocznie odpisać, za

ręczając słowem kapłańskiem i słowem honoru, że to

potwarz na niego rzucona, a w dwa tygodnie potem,

objął stanowisko proboszcza nieprawnie.

Kulturkam pf jest dla nas kwestyą hamletowską,

,,Być albo nie być"— bo każdy apostata— od razu

staje się i głosi Niem cem, czego w żadnych innych

okolicznością h nie było, i dla tego twierdzimy, nie

po raz pierwszy, że społeczeństwo nasze, zwłaszcza

kia ;y wyższe, szlachta, dotąd nie pojęły, nie są na

wysokości zadania tej walki.

Landrat kościański, z powcdu wprowadzenia apo

staty Brenka do Kościana, został ozdobiony ordo

rem; nie dziwilibyśmy się. gdyby obecne ministeryum

uchwaliło jaki medal kulturkampfowy, jak to bywa

po kampaniach wojskowych; amatorów tego medalu,

nie brakłoby w P rusach, w wszelkich sferach urzę

dniczych.

Od dni kilku publiczncśó miejscowa wielce zajęta

skandalem lokalnym , któremu dotąd niezaprzeczono.

W fabryce Cegielskiego, jak doniosło kilka miejsco

wych pism, bez dotychczasowego zaprzeczenia, inży

nier naczelny Niemiec, rozpoczął teroryzowanie pod

względem językowym robotników tejże fabryki, któ

rzy zwykle pod swym właścicielem stawali przy li

czniejszych zebraniach publicznych, jako najsilniejszy

zastęp liberalizmu przeciw ultramontanizmowi, jako

niby niepatryctycznemu. Pytamy, c-zy prdobny fakt

jak powyższy byłby możliwym w jakim zakładzie

należącym do t. z. ultramontanina polskiego ?

W przeszłym tygodniu wielkie spustoszenie porobił

w Księstwie wicher orkanowy, w lasach, ogrodach,

alejach, dachach, całe nawet budynki uległy gdzie

niegdzie zniszczeniu. Między innemi, przewrócił basztę

zamku hr. Łąckiego, czem cały gmach znacznie u

szkodzonym został.

Z nowych publikacyj, w drukarni Koszewskiego

(Dr Łebiński) wyszły »Pamiętniki Józefa hr. Kra

s ńskiego" skrócone przez Dra Reuttowicza. Nie po

jęlibyśmy, gdyby publikacya ta była nastąpiła z wie

dzą rodziny, nie pojmujemy, że dotąd przeciw niej

nie protestuje. Wyraźnie to f brykat jakiś, oparty

na notatkach, pełen sprzeczności, omyłek, nawet co

do nazwisk i stosunków najbliższych mniemanego

autora, a przytem jestto wyskok pasławistyczny, naj

wyraźniej dzisiejszej daty. Jedynie więcej zajmujące

stronnice są z opisem powrotu z Rosyi w roku 1812;

nie żeby historya lub sztuka wojenna coś z tego sko

rzystaó mogły, ale te drobne szczegóły okropnych,

nieludzkich cierpień, noszą piętno prawdy.

Rzym 19 lutego.

Mini9t 6ryum znajduje się w położeniu trudnem do

opisania. Omdlewa ono pod brzemieniem swych lau

rów. Popierając w ostatnich wyborach powszechnych

wszelkie odcienia demokracji, od szarych aż do czer

wonych, w jedynej myśli usunięcia członków prawi

cy, znajduje się ono dziś wobec ogromnej większości,

którą niewie jak kierowaó, a której żywioły niedo

orane i ruchliwe, na każdym kroku nabawiają je naj

większego kłopotu.

P. Depretis 70-letni starzec, ciężki polityk, nie ma

ani energii ani potrzebnej sprężystości, aby zająó wy

ńtniejsze stanowisko i wyswobodzić się z wymagań

i niebezpiecznych deside ra łói* stronnctwa lewicy.

Odbywa się w tej chwili widoczna robota rozkładu

w gabinecie; n;e jest tajemnicą niezgoda istniejąca

między niektórymi członkami jego. P . Nicotera nie

podziela zdania p. Depretisa; Melegari bynajmniej

nie zgadza się z swymi kolegami. Kryzys jest w po

wietrzu i zbliża się coraz bardziej; lecz w jakim kie

runku się odbędzie? Pytanie to stawiają ssbie wszy

scy. Ministeryum złożone z czystej prawicy jest bez

względnie niemożebne w tej chwili, załatwienie prze

to zależy cd tego, czy żywioł z lewego centrum, czy

jóra (len m ontagnards) weźmie przewagę. Żadna

z obu tych ewentualności nie byłaby załatwieniem,

zmiana ta bowiem nie przyniosłaby ani spokojn, ani

trwałości. Stronnictwa zwane postępowemi, dowiodły

od 18 marca taką bezsilność, że jasnem jest, t e po

krótszych lub dłuższych spazmach, po częstszych lub

rzadszych zmianach gabinetu, nastąpi reakcya w du

chu prawicy, to jest ludzi, którzy byli u steru przez

lat piętnaście.

Zamianowanie pana Correnti przywódzcy centrum,

wielkim mistrzem orderu św. Maurycego i Łazarza,

oraz Korony włoskiej, jest o jeden mniej kłopotem

dla prezesa Rady, który forytował tę nominacyę. Od

bierając uznanego i uprzywilejowanego przywódzcę

centrum, p. Depretis spodziewa się pozyskać bezpo*

średniejszy wpływ na tę ważną grupę Izby i kiero

wać nią według woli. Wyrachowanie nie złe zape

wne i dla tego ezłonkowie centrum, którzy wybor

nie zrozumieli myśl ministra, łożyli wszelkie usiło

wania, aby przeszkodzić przyjęciu przez p. Carrenti

ofiarowanej mu nowej godności. Zapewniają mnie

jednak, źe p. Correnti przyjął ją stanowczo i że to

już rzecz skończona.

Przyznać trzeba, że ofiara bardzo była tentującą.

Stanowisko sekretarza JKMości co do wspomnianych

orderów (jest to tytuł, jaki dają w. mistrzowi orde

ru św. Maurycego i Łazarza) szezodrze jest uposa

żone. Dekorowany pobiera 25,000 fr. pensyi, nadto

ma wspaniały pałac w Rzymie, świetne apartamenta

w Turynie i powóz na swe rozkazy. Jest to piękna

sinec,ura dla p. Correnti, który nie jest bogatym i

od lat kilku bardzo się zestarzał.

Mimo usunięcia przywódzcy i najbardziej słucha

nego mówcy centrum, spodziewajcie się co chwila

wiadomości o zmianie ministeryalnej. Pewny jestem,

źe skrajna lewica weźmie górę, i że zmiana nastąpi

na jej korzyśó. Potrzeba koniecznie, aby doświadcze

nie było zupelnem, zanim rząd wróci w ręce wzglę

dnie umiarkowane, potrzeba, aby opinia publiczna

oświeciła się samemi aktami awanturników, warcho

łów i niebezpieczrycb utopistów i sofistów, którzy się

sądzą być wielkimi mężami stanu. Włocby przejdą

więc przez gabinet Ciispi-Massi zanim dojdą do ro

zumu. Zdaniem mojem, będzie to wypadek szczęśli

wy» gdyS jak już raz znikną iluzye, jak raz nastąpi

przekonan;e, źe stronnictwa wywrotowe nie są zdolne

do żadnego praktycznego postępu , wrócą łatwiej

do idei umiarkowańszycb, do polityki rozsądnej, a

przedewszystkiem do mniej, lub więcej szczerej czci

dla Kościoła, który jedynie moiebnym jest we W ło

szech, jeżeli nie m a kraj wpaśó w przepaśó klęsk i

katastrof bliskich i świeżych.

Londyn 18 lutego.

Dyskusye w parlamenoie dowiodły, jaka jest po

lityka rządu angielskiego w kwestyi wschodniej. Nie

ohce on środków przymusowych względem T u r

cyi i gotów jest nawet w pewnych ewentualnościach

bronić Konstantynopola przeciw zamachom Rosyi.

Oświadczeniu temu, któro wywołał mówca ma

ło będący na widowni w zeszły piątek (16go

b. m .), przyklasnęła cała Izba, lecz pcdobcój ewen

tualnej okupacyi byłaby jedynym celem obrona in

teresów angielskich i zapewnienie ważnój pozycyi

strategicznój na Bosforze.

Mogę zapewnió, że p. Bismark w zupełności zga

dza się z margr. Salisburym, i ta to okoliczność na

daje dziś pewną stanowczość rządowi angielskiemu.

W tutejszem Foreign office bardziśj niż kiedy wie

rzą w to, że Rosja się cofnie i uczyni wszystko, co

tylko można, aby się wydobyć z fałszywój pozycyi,

w jak ą zabrnęła.

Z porozumiewań odnoszących się do odpowiedzi na

ostatnią notę ks. Gorczakowa wynika, że wszjstkie

mocarstwa europejskie pragną działać zgodnie, aby

odwieść Rosyę od akcyi osobnój. Niektóre mocarstwa,

mianowicie: Niemcy i Francya oświadczają, że w ra

zie wojny między Rosyą i T u rcją zachowają neu

tralność życzliwą dla pierwszój, jeżeli Dienaruszy ca

łości terytoryalnćj państwa tureckiego i odnoszą się

w tem do słów Ćara w Liwadyi, który powiedział,

źe polityka jego nie jest zaczepną. Ogólna sytuacya

jest przeto bardzo niewygodną dla Rosyi i dla tego

wierzą tu w utrzymanie pokoju.

Polityka rządu angielskiego w kwestyi wschodniśj,

napotyka tu prawie powszechne uznanie, tak że chęó

wystąpienia przeciw nićj coraz bardziśj słabnie w

szeregach opozycyi.

Ludzie stronnictw jak pp. Gladstone, sir W. Har

ourt i ks. d’Argyll nagabują rząd pytaniami, lecz

nie śmią posuwać swój nagany aż do wywołania sta

nowczego wotam.

Margr. Salisbury rzekł do jednego z swoich zna

jomych : »Powiodło nam się w Konstantynopolu

sprowadzić wymagania Rosyi do takiego m i ni m u m ,

że nikt prócz Rosji nie mógłby pragnąć dokładać

usiłowań w celu ich wykonania. Jeżeli Rosya chce na

rzucić Turcyi propozycye konferencyi, nie sprzeci

wimy się temu, lecz obierzemy stosowną chwilę,

aby wystąpić w obronie własnych naszych interesów

w Konstantynopolu."

Nim zakończę, chcę jeszcze, nie przywięzując do

tego wielkićj wagi — donieść wam, o pogłosce obie

gającśj w pewnych kołach zwykle dobrze poniformo

wanych. Mówią że książę Bismark rozbierał z lor

dem Salisburym w Berlinie plaa uregulowania kwe

styi wschodniej, któryby zadziwił świat, gdyby był

znanym, Lscz kanclerz niemiecki żądał jak najwięk

szćj tajemnicy co do przedmiotu rozmów, jakie pro

wadził z delegowanym angielskim, Gubią Bię tu w

domysłach co leży na dnie tój pogłoski. Może zna

lazłaby się skazówka w oświadczeniu p. G. Hardy,

co do trwałości traktatu paryskiego. Słowa p. Hardy

zawierały nie jedną przestrogę dla Rosyi, a mocar

stwa słusznie uwagę na nie zwrócić powinny. Nie

jest niepodobieństwem, że obecny gabinet torysow

ski raz jeszcze zadziwi świat śmiałym krokiem w ra

zie gdyby przeciw wszelkim oczekiwaniom, sytuacya

stała się groźną na Wschodzie.

Jacht królewski stoi w pogotowiu w Poitsm cutb,

aby przywieść do Anglii księstwa edynburskich.

Kair 12 lutego.

(J. P . ) Od dni dziesięciu Kair przybrał postać

wielkiego miasta, a pałac wice-królewski prawdzi

wego dworu. Każdy statek przywozi nowe znakomi

tości, hotele zapełnione samymi wielkimi ludźmi,

dyplomatów liczą dziesiątkami, finansistów nie liczą

już wcale. Wczoraj na wieczorze u Chedywa można

się było przypatrzyć całemu zastępom ex ambasado*

C-m wychodzi (»dziennie wyjąwszy niedziele i dni świąteczne.

Oddzielne Nr» ,,Czasu," o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 o., z przesyłką pocztową 18 o.

Pren umerata wynosi:

.. , poffSZecL

na rok

na kwartał na 1 miesiao

k o j ą się do ę l ’ Pastwie Austryackiem. ........... ....

() 24

2*50

)V tam z a p e l a u ^ łoch) Francyi) Anglu, Belgii, Szwaj

** ’”P

caryi i T urc yi..........................................

n38

,,8

,,3

,Tennmerata przyjmuje się tylko od Igo do ostatniego dnia w miesiącu. - li!sty z pieniędzmi i przekazy

pieniężnena prenum eratę iogłoszenia (inseraty)uprasza się nadsyłaćfranco doAdministracyi,,Czasu" w K ra

kowie. - lJisty reklam acyjne niezapieczęłowane niepodlegają opłacie pocztowej. - Ijistów niefranko

wanych me przyjmuje się. - H ę k o p U m a nadsyłane Redakcyi niozwracają się, lecz bywają niszczone

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction