Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 676 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nei149

Kraków, Poniedziałek 5 Lipca 1909.

Rocznik LX II.

c;m

(W ydanie wieczorne)

NIEBEZPIECZEŃSTWO.

O(l poc7,ątku ery konstytucyjnej w Austryi

reprezentacya polska naszego kraju w Wie

dniu uznawała, ze je st reprezentacją, powoła

ną do strzeżenia interesów narodowych, do

zdobywania warunków rozwoju dla naszego

narodu w państwie austryackiem. Wykład

nikiem tej istoty naszej reprezentacyi jest jej

solidarność. W łonie K oła polskiego mogą

się ścierać różne interesy gospodarcze i spo

łeczne, ale w Izbie, na zewnątrz, musi ono

być zawsze solidarne, jeżeli ma być reprezen

tacyą narodową, a, nie rozpaść się na repre

zentacje poszczególnych klas lub poszczegól

nych interesów. Ja sną jest również rzeczą, że

tylko taki charakter naszej reprezentacyi, to

jest charakter narodowy, umożliwia dążenie

do rozszerzenia auto nomii krajowej. Rozbicie

Kola na reprezentacje klas i interesów, wie

dzie siłą rzeczy do centralizmu, jest więc ne

gacyą całego naszego dotychczasowego pro

gramu politycznego.

Koło polskie zajmowało zawsze to stano

wisko. P o ostatnich wyborach, celem umożli

wienia ludowcom wstąpienia do Kola, statut

zostat rozluźniony. Należało jedn ak przypusz

czać, że tej zmiany żądali posłowie ze stron

nictwa ludowego raczej ze względu na swoją

agitacyjną przeszłość, ,w której zwalczali Kolo,

że jednak w praktyce zmiany te nie będą

stosowane, i że Koło utrzyma się na drodze,

gwarantującej mu wpływ i znaczenie.

Praktyka tymczasem wykazywała nieje

dnokrotnie co innego. Jakkolwiek mieliśmy

nieraz powód do podniesienia głosu krytyki,

nie czyniliśmy. tego, aby powagi Koła nie

osłabiać, a reprezentacya polska w Wiedniu,

w większości swej demokratyczna, i jej pre

zydyum w większości swej również demo

kratyczne, miały w nas stale obrońców. Nie

chcieliśmy przykładać i nie przykładaliśmy

ręki dó powiększenia niesnasek, których Kolo

było, zwłaszcza w o statnich czasach, niestety,

widownią. Tem większ.ą uwagę wskutek tego,

mamy nadzieję, powinien zwrócić na siebie

głos przestrogi, któ ry obecnie podnieść uwa

żamy za nasz obowiązek.

Posłowie stronnictwa ludowego zażądali,

aby Koło pozostawiło im swobodę przy tra

ktatach handlowych. Nie wchodząc w m eri

tum sprawy i nie rozstrzygając, po czyjej

stronie je st racya, stwierdzamy tylko, że u

czynieuie zadość temu żądaniu jest najwięk

szem niebezpieczeństwem, n a jakie Koło mo

że być narażonem, bo jest zagrożeniem so

lidarności naszej reprezentacyi. K to uznaje

trafność tych założeń naszej polityki, które

przedstawiliśmy na wstępie, ten oceni donio

słość klęski, któraby spadła n a interes na

rodowy, gdyby Kolo przestało byó reprezen

tacją narodową, a więc solidarną i stojącą

na gruncie programu autonomicznego.

Wewnątrz K oła mogą i powinny się ście

rać zdania, opinie i interesy. G orszy nawet

merytorycznie wynik tych starć jest zawsze

jeszcze tysiąck rotnie lepszy, aniżeli zniszcze

nie solidarności Koła, bo ra z rozbite, straci

na zawsze to zaufanie, jakie mu dawała jego

dotychczasowa zwartość, a wskutek tego spa

dnie do rzędu czynników mniej ważnych i

nie decydujących w Izbie.

Mamy nadz.ieję, że większość Koła i stro n

nictwo ludowe to zrozumieją i że dla zaże

gnania niebezpieczeństwa uezynionem zostanie

wszystko, co możliwe. Stronnictwo ludowe

jest w położeniu trudnem. Zwrot, który do

konało od wyborów sejmowych, wprowadził

je na drogę pracy pozytywnej i otworzył mu

Koło polskie; z drugiej jednak strony nie

wygasła wśród jego przewódców obawa, że

armia, n a której się opierają, potrzebuje je

szcze dla utrzymania swej zwartości walki

głośnej, wogóle walki i opozycyi. Bez względu

jed nak na tę kwestyę pewnem jest, że zmia

na, przez k tó rą przeszli ludowcy, nie polega

n a zdobyciu przez nich takiej łub innej li

czby mandatów, lecz na tem, że zaniechali

walki klasowej, żc przyczynili się do uspo

kojenia kraju i że w koniecznej konsekwen

cyi uznali solidarność narodową, wstępując

do K oła polskiego. Dzisiaj, gdyby spowodo

wali osłabienie tej solidarności, musieliby

w odwrotnym pochodzie, również z konieczną

konsekwencją, wrócić na drogę negacji, któ

rą sami uznali za szkodliwą dla siebie. Tym

czasem faktem jest, że zwrot ku pozytywnej

pracy i ku Kołu polskiemu nie był krokiem

dyplomatycznym przywódców, ale odpowiadał

potrzebom ludu polskiego. Ma też ’ten zwrot

silną podstawę w masach ludowych i — nie

zależnie od taktyki posłów ludowych — nie

da się na szczęście odrobić. L ud potrzebuje

spokoju dla pracy, któraby go wszechstronnie

dźwigała. Zaniechanie walki klasowej wywo

łało w n i m uczucie rzeczywistej ulgi; nie da

się też z nowu zepchnąć na drogę bezprodu

ktywnej walki.

Mamy setki dowodów, że ta zasadnicza

linia polityki, do której przyłożyliśmy ręki

z ofiarami z naszej strony, odpowiada, w arun

kom obecnej doby. Dlatego też mimo wszel

kich taktycznych zwrotów i obrotów na are

nie parlamentarnej, trwamy przy niej, dążąc

do konsolid acji społeczeństwa, współdziałając

wszędzie tara, skąd spodziewamy się pozy

tywnych owoców pracy. Aby tak jedn ak mo

gło być, nie może pod żadnym warunkiem

być zaprzeczoną podstawa, na której się ca

ła nasza działalność opiera i bez której ża

dnego gmachu nie można wznieść : nie mo

że być osłabioną nasza solidarność narodowa,

a więc solidarność K o ła polskiego.

§’la pokładzis »Sfandarda".

Z poważnego źródła otrzymujemy następujące in

formacye ze zjazdu na wodach fińskich:

Petersburg 1lipea.

W sprawozdaniach o przebiegu spotkania ce

sarza Wilhelma II z cesarzem Mikołajem prasa

europejska dotychczas pominęła jeden ciekawy

szczegół. Mianowicie w ciągu swej niem al go

dzinnej rozm owy z rosyjskim prezesem ministrów

cesarz Wilhelm niejednokrotnie powracał do kwe

styi polskiej, w łaściwie do polityki, jaką wzglę

dem Polaków winny zachować oba sąsiadujące

m ocarstwa.

O ile z zestawienia szczegółowych sprawozdań

osób, które były przy spotkaniu obecne, oraz

z późniejszych zwierzeń p. Stołypina wnosić m o

żna, cesarz Wilhelm, chw aląc politykę premiera

rosyjskiego wogóle, dodał mniej więcej następu

jacy frazes:

—

Pochwalam również politykę pańską wzglę

dem Polaków, z którymi trzeba postępować bar

dzo surowo isehr słreng). Im surowiej postępuje

dany rząd, tem spokojniej zachowują się Pola

cy. Inaczej nie można mieć z ich strony spokoju.

Rozmowa odbywała się w salonie w obecności

cesarza Mikołaja i wielu osób, nie miała więc te

go charakteru a parte, jak zeszłoroczna rozmo

wa króla Edwarda z p. Stołypinem. Etykieta na

kazyw ała p. Stolypinowi naturalnie przytakiwać

monarszym słowom, ale i niezależnie od etykiety

poglądy cesarza Wilhelma w sprawie polskiej tra

fiły na grunt bujny. P . Stołypiu, jako

nokrai

niec1*, był zawsze gotów do polityki antypolskiej,

obecnie zaś chętnie w obec najbliższych powołu

je się na poglądy »genialnego** monarchy, zamy

kając tem

usta zwolennikom najskromniejszej

zmiany w dotychczasowym kursie rządu wzglę

dem Polaków.

Wilhelm II wogóle olśnił sw oją osobistością i

skokietow ał cala świtę rosyjską. P%erec muzczy

na (mężczyzna z pieprzem), mówili dygnitarze,

zestawiając Wilhelma z flegmatycznym, a jednak

często niezmiernie uciążliwym Mikołajem II.

Była wszakże na »Standardzie11 i inna rozmowa

o Polakach. Minister dworu komunikował cesa

rzowi Mikołajowi wiernopoddańczy adres człon

ków Rady państwa, Polaków z 9 gubernij litew

sko-ruskicb. Adres, nie pozbawiony godności, o

ile tylko to możliwem jest w etykiecie urzędowego

pisma do cesarza rosyjskiego, polemizuje z de

putacyą ,,okraińców**, która zarzucała Polakom

nielojalność, i kończy zapewnieniami wierności

wobec tronu i wobec państwa (gosudar.stwa).

W odpowiedzi na ten adres cesarz Mikołaj II po

lecił ministrowi dworu telegrafować do hr. Orłow

skiego (jedynego posła do Rady państwa obecne

go jeszcze w Petersburgu), iż «nigdy nie wątpił

o wiernopoddańczyeh uczuciach podpisanych1*.

Jako rezultat polityczny( jest to rezultat nikły.

Ubolewać wypada, że petenci nie znaleźli możno

ści prosić o audyencyę osobistą, która mogłaby

więcej rzecz wyjaśnić. Na tle jednak ogólnej

antypolskiej polityki i s!ów cesarza Wilhelma, jest

to w każdym razie ton nieco odmienny.

Stwierdzając tę odmienność tonu, zastrzedz się

jednak należy przeciwko jakimkolwiek optymi

stycznym konsekweneyom.

,Dotychczas na poli

tyczneui niebie Rosyi panuje dla nas slota —

bez żadnych przebłysków .

Yester.

Zamach hinduskiego rewslucyonisty.

Londyn i Anglia pozostają pod w rażeniem m or

derczego zamachn na wysokiego urzędnika angiel

skiego, pułkownika Curzona Wyllie. Zamachu —

jak już donosiły depesze -

dokonał w ubiegły

czw artek indyjski student rewolucyonista, Dhina

gri. Widowuią morderstwa był ,,Imperial Insti*

tute" w Soutli Kensington, wspaniały klub indyj

ski, zbudowany i urządzony przez jednego z ofiar

nych Hindusów. W wielkiej sali klubu odbywało

się zebranie, w którem brali udział Hindusi i An

glicy, panowie i panie, zajmujący się kwestyami

indyjskiemi. Wygłoszono rozmaite odczyty. Około

godziny 11 część gości zaczęła się rozchodzić,

dążąc do westibulu i garderoby. W raz z innymi

szcdl także pułkownik sir William Curzon-Wyllie.

Na schodach zbliżył się ku niemu student indyj

ski w europejskim stroju i w jasnoniebieskim tur

banie. Obaj zamienili kilka s!ów: potem student

wydobył nagle rewolwer i dał kilka strzałów re

wolwerowych, skierowanych w głowę pułkowni

ka. Obecni rzucili się na pomoc, przyczem jeden

z nich Hindus, Dr Salcaca, odniósł śmiertelną ra

nę. Inuyin udało się pocbwycić sprawcę

zama

chu ; wydarto mu drugi rewolwer, który miał przy

sobie i udarem niono zam ach sam obójczy, jaki

chciał popełnić. Pułkownik Wyllie padł trupem na

miejscu.

Dr Salcaca

zmarł

następnego dnia

w szpitalu.

Sir William Curzon-W yllie, ofiara zamachu, nr.

w r. 1848 w Chelteubam, wstąpił jako ośmnasto

letni młodzieniec w szeregi armii i został przy

dzielony do korpusu indyjskiego. Później prze

szedł w służbę polityczno-dyplomatyczną; był se

kretarzem wojskowym gubernatora Madrasu, rezy

dentem w Nepalu i jeueraluym pełnomocnikiem

w Indyach i Radżputanie. W reszcie powołano go

z powrotem do Anglii i zamianowano politycznym

adjutantem sekretarza stanu dla Indyj. Liczono

się tu z jego zdaniem; zasięgano nieraz jego ra

dy w poufnych sprawach indyjskich. Wyllie po

zostawał też w osobistych i urzędowych stosun

kach ze studentami indyjskimi, kształcącymi się

na uniw ersytetach angielskich.

Pobudka morderstwa nie jest jeszcze wyjaśnio

na.

Pisma upatrują w niem jedaak bezwarunko

wo uplanowany polityczny zam ach; tylko drobny

odłam prasy liberalnej uważa mordercę za fan

tastę. Sam sprawca zamachu nie wyrzekł dotąd

ani s!owa o przyczynach, które nim kierowały,

Oświadczył tylko, że nie miał zamiaru zabić Dra

Salcaca. Dhinagra jest synem lekarza indyjskie

go i pochodzi ze znanej rodziny hinduskiej. Do

Londynu przybył przed trzema laty, aby kształ

cić się na inżyniera. Z pułkow nikiem Curzonem

Wyllie poznał się dopiero przed paru dniami.

Jak słychać, brat Dhinagry, adwokat indyjski,

zwrócił się był w imieniu rodziny do sir Wyllie

go z prośbą, aby usunął młodego człowieka z pod

wpływu rewolucyonistów indyjskich w Londynie.

Wyllie z trudem wyszukał studenta i porozumie

wał się z nim w tej sprawie, nakłaniając do po

rzucenia stosunków z rewolucyonistami. Dhinagra

oświadczył podobno, że da odpowiedź na wieczo

rze w «Imperiale Institute**.

Są to jednak szczegóły, które nawet pisma an

gielskie podają tylko w formie pogłoski. Opinia

ogółu upatruje w morderstwie początek akcyi ter

rorystycznej, podjętej przez tajne stowarzyszenia

indyjskie. Wśród wyższych urzędników, należą

cych do rządu angielsko-indyjskiego w Londynie,

zapanowało też zaniepokojenie; władze bezpie

czeństw a zarządziły środki celem ich ochrony.

Powszechnie wiadomo, że wśród Hindusów prze

bywających w Londynie wre agitacya pod ha

słem: «Indye dla Hindusów1*. W stolicy Anglii

mieszka bardzo wielu młodych Hindusów, którzy

kształcą się w tutejszych zakładach naukowych

w zawodzie prawniczym, lekarskim i inżynierskim,

a potem, po złożeniu* egzaminów państwowych,

powracają do ojczyzny. Niektórzy z nich są sy

nami bogatych ludzi, nawet magnatów; inni ko

rzystają ze stypendyów i pomocy państwa. Cała

ta młodzież przyjeżdża już do A nglii rozagitowa

na; w Anglii propagauda rozwija się dalej. Stu

denci koncentrują się w t. zw . «India Housc",

hotelu, który jest środowiskiem agitacyi. Tam też,

aż do ostatniej chwili, mieszkał morderca pułko

wnika Wylli’ego; wyprowadził się z hotelu na

dzień przed zam achem. Władze przedsięwzięły

w ,,India House" szczegółowe śledztwo, sądząc,

że znajdą może wyjaśnienie pobudek morderstwa.

Ale daremnie szukano wskazówek. Przeważna

liczba studentów zaprzecza, jakoby wogóle znała

mordercę; ci, którzy nie mogli się tego wyprzeć,

oświadczają, że był to człowiek tajemniczy, zam

knięty w sobie, który ukryw ał przed wszystkimi

cele swoje i plany.

Za duchowego sprawcę zamachu uważają pi

sma przywódcę socyalistycznego związku indyj

skiego, nazwiskiem Krisznawanna. Przez długi

czas Krisznawarma szerzył teorye rewolucyjne

w «India House11; wreszcie władze angielskie za

rządziły wydalenie go z Anglii ze względu na

coraz groźniejsze niebezpieczeństwo jego agitacyi,

Krisznawarma przeniósł się wtedy do Paryża

i zaczął wydawać tu dalej rewolucyjne pismo

Indian Sociologist. Charakterystyczne jest, że

w numerze lipcowym pisma, wydanym na dzień

przed zamachem w Londynie, Krisznawanna po

chw alał otw arcie polityczne morderstw» następu

jącemi słowy: ,,Nie bacząc na niebezpieczeństwo,

że moglibyśmy utracić sympatye i dobre mnie

manie naszych starych przyjaciół i popleczników,

powtarzamy, że morderstwo polityczne nie jest

morderstwem... W szyscy ludzie bez uprzedzeń nie

uw ażają mordercy politycznego za zbrodniarza,

lecz widzą w nim nieraz dobroczyńcę swej naro

dowości11.

W lutowym numerze Indian Sociologist ogło

sił Krisznawarma list otwarty do redakcji Time

su, w którym przestrzega Anglików, aby «w tych

burzliwych czasach nie jeździli do Indyi, gdyż

każdy Anglik przybywający tam celem eksploa

towania kraju jest uważany pośrednio lub bezpo

średnio za wroga przez indyjską partyę narodo

w ą1*. W tym samym liście usprawiedliwia także

mordercę dwóch kobiet angielskich w Indyach:

«Ci, którzy zostają w związku zo złoczyńcami

i rabusiami (a narodowcy iudyjscy uważają wszyst

kich Anglików w Indyach za rabusiów) nie mogą

się dziwić, że narażają się na niebezpieczeństwo11.

Po zamachu dziennikarze paryscy zwrócili się

do Krisznawarm

o informacye.

W rozmowie

Krisznawarma wyrażał się wstrzemięźliwie twier

dząc,

że nie chce narażać się w kraju, który

przyjął go gościnnie. O świadczył też, że znał do

brze i cenił zamordowanego pułkownika; nato

miast nazwisko sprawcy poznał dopiero z pism.

«Pisma moje — mówił dalej terorysta — są pod

stawą rucliu rewolucyjnego w Indyach. Sądzę, że

powinno się iść drogą pokojową, dopóki to jest

możliwe. Jeżeli jednak stosunki tak się ukształ

tują, jak w tej chwili, w takim razie najbardziej

wskazanymi środkami są proch i dynamit. Wła

ściwie środki gwałtu nie należą do mojego pro

gramu. Dopóki agitacya w Indyach była dozwo

lona, przemoc nie była potrzebna. Ale dzisiaj m u

simy w szyscy wystąpić energicznie przeciw ukró

ceniu naszych praw , przeciw ograniczeniu wolno

ści prasowej i zgromadzeń**.

Z Londynu telegrafują: Wzburzenie z powo

du mordu dokonanego przez indyjskiego studen

ta Dbingarę, trwa w dalszym ciągu. Powszechnie

panuje przekonanie, że nie jest to czyn. odosob

niony m ordu politycznego, ale że chodzi fu o roz

gałęziony spisek przeciw życiu najwybitniejszych

przedstawicieli rządu angielskiego. R ząd angiel

ski zwrócił się już do rządu francuskiego z pro

śbą o wydanie głównego agitatora Krisznawar

my, który z Paryża kieruje ruchem antiangiel

skim. Prasa angielska zwraca uwagę na akcyę

anarchistów indyjskich w Paryżu i domaga się,

by z rządem fraucuskim nawiązać rokowania ce

lem pow strzym ania agitacyi.

Kredyt parcelacyjny.

Na ostatniej sesyi polecił Sejm wydz,iałowi k ra

jowemu, aby w porozumieniu z dyrekcya Banku

krajowego wydał zarządzenia w celu ułatwienia

działającym w myśl uchwał Sejmu instytucyom

pośrednictwa pareelacyjnego korzystania z kredy

tu w Banku krajowym*,.

Wskutek polecenia wydziału krajowego, Bank

krajowy zajął się dokładnem zbadaniem stanu

rzeczy, a daty, które w tym przedmiocie zebrał,

zawierają wiele interesujących szczegółów o par

celacji w naszym kraju.

W kraju istnieje ośm instytucji o charakterze

wyłączuie lub wybitnie parcelacyjnym, mianowi

cie : Bank parcelacyjny we Lwowie od r. 1899;

Bank ziemski w Krakowie od r. 1902; Bank ziem

ski (obecnie galicyjski) w Łańcucie (obecnie z fi

lią weLwowie) od r. 1905; Spółka ziemska w Sta

nisławowie oil r. 1906; Bank dla ziemian w Ko

pyczyńcach od r. 1909; Spółka parcelacyjna w Sie

dliskach od r. 1907; krajowy Sojuz kredytowy

BOGUSŁAW ADAMOWICZ.

W starym dworze

(S)

(Ciąg dalszy).

Wszedłem do znajomego, tym razem jasno o

świetlouego salonu. Otóż i «dziadkowie** raczyli

się zjawić. Widocznie Leona zdołała już wzbu

dzić w nich zaufanie do obcego. W chodząc, wi

działem, jak klęczała przed babką, a ta żarto

bliwie groziła jej palcem.

Wysoka lampa o kryształowej podstawie, na

dużym stole rzęsistem światłem oblew ała tw arze

dwojga niez,wykłych i na pierwszy rzut oka ma

tuzalemówo wyglądających staruszków. Chociaż

przy bliższem wejrzeniu nie dałbym im więcej

jak po lat ośmd/,iesiąt.

Dziadek Leony prawie zupełnie łysy, bo tylko

z resztkami srebrnych kosmyków przy skroniach,

o tw’arzy ogolonej starannie i bladej, żóltawo-zie

lonawej cerze, niepospolitą swą powierzchowno

ścią narazić ściągnął na siebie całą moją uwagę.

Ze wszystkich rysów jego, przez wiek sfałdowa

nyeb, przebijał jakiś szczególny i zagadkowy w y

raz. Była to jakby ironia chłodna i tajemnicza,

osiadła głównie w bladych i os’ro ściętych, za

pewne z powodu braku zębów, ustach. Wyraz

teu kłócił się jednak z jakąś dobrocią i naiwno

ścią, również w nich zawartą; a stawał się cał

kiem niezrozumiałym z powodu dziw nych oczu.

Nie tyle pewno oczu, bo tych prawie nie było

widać, co osobliwych jego okularów.

Ogromne, kryształowe, prawie bez oprawy szkła

kwadratowej formy, jakiegoś bardzo skompliko

wanego szlifu, tak grubo, że promień kominka

wydobywał z nieb migotliwe kolory tęczy, Lecz

iiajdziwuiejszem w nich bylo to, że poza temi

pryzmatyeznemi szybami, jeśli nawet sam staru

szek widział dobrze, to one w zamian mimo ca

łej swej przejrzystości ukryw ały zupełnie wzrok

jego, którego się szukało, chcąc rozstrzjTgnąć nie

pokojącą zagadkę wyrazu tej fizyognomii. Była

w tych szybach jakby mleczna martwość zamar

zniętego okna, m igająca tysiącami barw nych iskie

rek. Później robiły one na mnie chwilami wraże

nie, że nie reflektują na ogień kominka i lampy,

a grają raczej od światła wzroku lub myśli sta

ruszka, _ gdy/, przy kaźdem ożywieniu się jego

w rozmowie, nadspodziewanie żywym wypełniały

się błyskiem.

Twarz dziadka Leony bynajmniej nie była pię

kną, lecz pociągała swą dyskretną jakąś tajem

niczością. Zdawała się pełną żjTcia przy wyjątko

wej nieruchomości rysów. *Czasem tryskała pro

mienną jakąś radością, której nigdy nie mogłem

dostrzedz w samym wyrazie, zastygłym jakby raz

na zawsze w smętek bladej ironii. I w czem znów,

niezależnie od tego w szystkiego, leżało owo pię

tno powagi surowej, niezaprzeczonej, takiej, że

przed nią trudno było się nie ukorzyć.

Ubranie staruszka stanowił strój bardzo dziwa

czny, jakiś kawałek materyi, tkanej w fantasty

czne esy i floresy, w którą się przyoblókł, jak

w togę lub w!osiennicę, a która mogła być wzię

tą tak dobrze za bizantyjską symare, jak i za

wygodny, fantazyjny szlafrok.

Spostrzegłszy m nie, podniósł się żwawo, lekki

nad wiek w ruchach, i ledwiem zdołał od drzwi

stąpić krokiem, już znalazł się przy mnie.

—

Bardzo nam miło jest pata powitać, bardzo

pan grzeczny, że raczył zatrzymać się dłużej i ze

staruszkami się zapoznać.

Nie mogła mnie nie zdziwić ta trochę raptow

na uprzejmość, która mnie wszakże ucieszyła nie

mało.

—

Pan mi wybaczy ten habit — rzekł nagle

nie to mój stały mundur. Zresztą to, proszę pana,

jest «termolama** — dodał tonem żartobliwej go

dności, lec/, takim, że zdało mi się, iż w jego

pojęciu był usprawiedliwieniem dziwacznośei

stroju.

Pani domu,

staruszka,

calfciem

siwowłosa,

w czarnym czepeczku i czarnych koło szyi ko

ronkach, siedziała, raczej pół leżała wgłębiona

w starym, skórzanym fotelu, mając nogi wycią

gnięte przed siebie, oparte o niski tabnret.

—

W *całej postaci przebijało wielkie znużenie i

wyczerpanie.

*Kiedym ją wifał, nie od razu udało się sta

ruszczo uwolnić swą rękę z prawdziwie lgnących

ku niej pomię3zaDych jedwabiów, w które, coś

dużego haftując, zaplątała się była całkiem.

—

A mjTjuż znamy pana, już wiemy, jak pan

wygląda, — rzekła, podając mi wreszcie rękę

swą do ucałowania.

—

Niechże pan siada...

ty, Loniu, dbaj o to, żeby gościa zabawić.

Nie dał mi jednak gospodarz zamienić ze sta

ruszką nawet zwykłego słowa grzeczności, i od

ciągnąwszy ua bok, natychmiast zaczął coś opo

wiadać, coś w czeui trudno bardzo było się zo

ryentować. Była to, o ile pamiętam, historyczna

anegdota z niezmiernie dawnych czasów, którą

widocznie uważał za aktualną nowość. Działo się

coś za Ramzesa Wielkiego, a sól polegała na

zręcznem znalezieniu się jakiejś antycznej królo

wej w rozmowie z wielkim Sj’zostrysem. Rozry

wany na wszystkie strony, nie byłem w stanie

zastauowić się nad tym faktem dziejowym, bo

jeduoc/,eśuie o* coś zagadywała mnie pani domu

i Leona, a slów tej ostatniej byłem najbardziej

ciekawy.

f Wreszcie rozsicdliśmy się spokojnie i Leona,

|widocznie zaczynając gościa «bawić**, szepnęła

do mnie z cicha:

I — Jesteś pan już w wielkich łaskach u dzia

jdunin, prędko oswoił się z panem... A panu jakże

się dziadek podoba?

—

Zachwycony jestem, ale jakie ma dziwne

okulary? Pierwszy raz w życiu coś podobnego

oglądam! Czy nie dlatego są takie duże i lu

strzane, żeby widzieć zarazem , co się za pleca

mi dzieje?

—

O tak! Dziadek wie zawsze, nie patrząc, co

się dokoła niego robi. Lecz powiada, że, dzięki

okularom tej konstrukcyi, widzi najlepiej to, co

się w nim samym odbywa.

—

Przj’jeżdża pan tu ze świata, niezaprzec-zo

nego świata — z stolicy. Proszę nam coś opowie

dzieć, co się tam dzieje u w as na świecie —

odezwał się staruszek, który był zaczął przeglą

dać jakąś ilustracyę. - O czein-że się najwięcej

tam dziś prawi i rozpowiada?

Zacząłem mówić o najważniejszych wypadkach

z życia i z polityki. O świeżym zatargu w kolo

niach między mocarstwami i możliwości z tego

powodu w ojny.

—

Opowiem państwu o przygodach profesora

Menszla -

rzekłem. -

I, proszę pana — tu na

uczyciel prywatny zwrócił się do p. Karskiego —

skąd mi przyszedł wówczas do głowy profesor

Menszel, o którym nigdy nic nie słyszałem, i je

go przygody w miasteczku...

—

doprawdy nie

potrafię tego nigdy wytłómaezyć! Widocznie tak

jak i panu. W ymyśliłem po prostu, ,,ot tak nie

m yślący kompletnie",

jak to robiła Leona, całą

tę anegdotę i jakby to nie ja, lecz ktoś inny we

mnie siedzący ją mówił, opowiedziałem to wszyst

ko, co dziś słyszałem od pana i co sam dziś po

wtórzyłem ze szczegółami. Dodać muszę, że ni

gdy nie miałem ani zamiłowama, ani zdolności

do tego rodzaju żartów. Robiłem to mimowolnie,

machinalnie jakoś i, dopiero skończywszy, spo

strzegłem się, że tonem prawdy opowiadałem

zmyślenie. Bajka mojajednak wywołała powszech

ną wesołość.

Ale pan sobie wyobrazi — ciągle mówił do

Karskiego — jak sie okrutnie m usiałem zmieszać,

kiedy staruszek, wysłuchawszy nmie z całą uwa

gą: O, wiem — rzekł, kiwnąszy głową — czy

tałem o tem w dzienniku Syzyfy!... Tylko pan

nie wie, że miasteczko to już dziś jest całe owła

dnięte przez duchy.

Wobec nuty ironii, właściwej jego głosowi, I)}’

łem pewny, że szydzi ze umie, przeniknąwszy

moje rażące kłamstwo.

Umilkłem zawstydzony.

Leona wyraziła współczucie dla uczonego, któ

ry tyle poniósł trudu napróżno.

—

Pan wierzy w spirytyzm -

zapytał mnie

nagle staruszek z pewnem w glosie szyderstwem,

które nie wiem, kogo miało dotkuąe: czy tych, co

wierzą, czyli tych, co nie. wierzą.

Trudno mi było odpowiedzieć.

—

Pan wierzy w duchy?

—

Tak... może..,

doprawdy, nie mam zdecy

dowanej opinii — odrzekłem z otw artością. -

Nigdy sam nie widziałem tych objawów... Cho

ciaż przemawiają za nimi świadectwa wiarygo

dnych osób.

Dziadek milczał, uśmiechał się tylko swym

zagadkowym, ironicznym wyrazem.

I wszyscy

m ilczeli.

Po chwili znów ożywiła się rozmowa. Jak

wprzódy, uderzyła mnie niezwykła lekkość ru

chów i żwawość tego (niby pozbawionego waż

kości) oryginalnego starca -

tak teraz zadziwił

mnie jego spryt i lotność umysłu, więcej niż mło

dzieńcza, zręczność w ironii i szybkość w żarto

bliwem podchwytywaniu zwrotów, przeskakiwaniu

z przedmiotu na przedmiot, graniu na odcieniach

ii sypaniu, jak z garśc-i, kalemburami.

»Prawdziwie, to jakaś »termolamiczność" myśli

siedzi w tym człowieku** — powiedziałem sobie,

rzuciwszy wesoło okiem na jego kolorowy szlafrok.

(Ciąg dalszy nastąpi).

, , C Z A S 0 wy ch od zi %wyjątkiem (li)i po niedzieli i świętach uroczystych dwa razy dzieume, a muąiowiewa

o godzinie 6 rano i o godzi nie 6 wiec,zorem.

Numer wieczorny 10 hal,, ranny 4 ha!.

«.

PKENUMEKATA

WYNOSI:

na cały rok. na kwartał i!na i miesiąc

W K r a k o w i e w m i ej sc a ................................................................

39koron 7 kor. 50 h.(j2 kor. 50 hal.

z odnoszeniem do d o m u ...................................

3(5koron 9 kor . —

i3kor. —

Pocztą w państwie A u s t ry a ck i e m ............................................

30koron9kor.

—3ko r. —

Z dwukrotną wysyłką p o c z t o w ą .......................................................

42koron 10 kor. 50 h. 3 kor. 50 hal.

Pocztą w państwie Niemieekiem . .

......................................

42koron 10 kor. 50 h. 3 kor. 50 hal.

Do wszystkich p aństw, należących dozwiązku po cztow ego .

48 koron 12 kor. —

4kor. —

Prenumeratę przyjmuje się tylko od 1do ostatniego dnia w miesiącu.

Według urzędowegowykazu nar. 1908pism zagranicznych, mających debit w państwie rosyjskiem ,

wynosi wtemże państwie cena prenumeraty *Czasu" wraz z przesyłką pocztową: rocznie 1(5rb.

20 k.; półrocznie 8 rb. 10 k.; za 3 miesiące 4 rb. 05 k ; za 2 miesiące 2 rb. 75 k.; miesięcznie 1 rb. 45 k.

Abonament Czasu przyjmują urzędy pocztowe w głównych miastach państwa rosyjskie*

?o, a mianowicie: wPetersburgu, Warszawie, Kijowie, Wiinie, Moskwie iOdesie.

iaay ch mia st i wsi można prenumerować Czas, posyłając pocztą ńaleiytuść do urzędu pocztowego

najbliższego z powyżej wymienionych większych miast.

Prenumeratę przyjmują :AdministraoyaCzasuwKrakowie iurzędypocztowe. Miejscowa pre

n u m e r a t ę księ g . S A Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego, H.Kretschmera, Biuro dzień. Iiopcasa

i Salomonowe), GL tr a fika We Lwowie ,,C z as" je st do nabycia w biurach dzień A. Olszewskiego, S. Sokołowskiego

K. Bc cbstaba, na stacya ch kolejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaśl e, Nowym Sączu na peronie w księgarni kola’

_ jowej, tudzi eż na innych główniejszych sta cya ch u portyerów kolejowych.

Ceny ogło sz eń : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 ha!., za każdy następny po 10hal.: układ tabe

laryczny, cyfrowy, ekonrąsikowany, pierwszy raz40hal,, następnypo 10hal. N adesłano i Nekroloaia

od miejsca wiersza drukiem petitowym60halerzy zakażdyraz. Głosy publiczności po 2kor - \vszel

kie p ryw atne komu nikaty po k ro nic e i po dziale ekonomicznym i t. p. po 1 kor. od miejsca wiersza.

Ogłoszenia i prenumeratę przyjmują: we Lwowie biuradziennikówL. Plohna, A.Olszewskiego

fet.!sokołowskiego, K.Bucbstaba; wJarosławiu Biurodzienników; wPodgórzu Potura!ski* wPrze

myślu A. Juszyński księgarnia,D. Ileszcles; wRzeszowie M. Wcintraub; wStanisławowie Jasiel

Y. ^*arnow,e M; Rockach, O. Haut; w Tarnopolu KomaDiewski; w Paryżu wył.ącznie

P’—

Kacskowski, 14 Cite de T r evise; w W i e d n i u llaaseustein 4 Vogler, R. Mosse (także we wszyst

kich nilach); II. Schalek, M. I)iikes, E. Braun, J . Danncberg, H. Friedl (tylko pr enumeratę H. Go!d

scbmidt* Comp.);wFrankfurcie n. M.G.L.Datibo4 Comp., w Pradze czeskiej Fr.Ilovorka.

L i s t y z pieniąd/,mi i p r z e k a z y pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia przyjmuje Admini

stracja Czasu w Krakowie. Reklamacye nieopieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej. Listów nie

*płaconych nie przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

s p t s r Za każdą zmianą adresu dopłaca sią 40 hal.

-^gag}

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

-—

Telefon Nr 50.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку