Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 666 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Kraków, Piątek 7 Lipca 1893.

Rocznik XLYL

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

Administracya Czasu « Hrakowie i urzędy pocztowa Miejscową prenum eratę księgarnia

S. A. Krzyżanowskiego, handel Smidowicza w Sukie nnic ach, biuro dzienników Herza plac Maryacki

1. 9, handel Bajora ulica Grodzka, główna trafika róg Rynku i ulicy św. Jana, handel Kretschmera

w Rynku gł.

—

Ogłoszenia (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza drobnym d ru

kiem (petitem) Z8 pierwszy raz 10 cnt., za każdy następny po 5 cnt.

—

!%nilesłane (na 3 stronie)

od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cnt. za każdy raz.

—

Ogłoszenia I prenum eratę

przyjmują: we Lwowie biuro dzienników ulica Karola Ludwika 1. 9, c entr aln e biuro ogłoszeń ulica

Kopernika 1. l i ; w P aryżu wyłącznie p. Adam rue du Four 52, (prenumeratę p. W Raczkowski

Oourbevoi pod Paryżem rue du Chemin de fer 44); w Wiedniu pp. Haasenstein A Vogler (także

w Hamburgu, Fr ankfu rcie n. M., Berlinie, Lipsk u , Ba zylei i Wrocławiu), A. Oppelik , R. Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J . Danneberg, H. Friedl

(tylko prenumeratę pp. H. Goldschmidt A Comp.); w Frankfu rcie n. M

G. L. Daube A Comp

w W arnawie przyjmują ogłoszenia pp. Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy nl. Senatorskie

Czas odnowić pedpłatę,

która wynosi z przesyłką

w państwie

austryackiem: na cały rok

na pół roku

12 złr., na kwartał 6 złr., 1 miesiąc 2 złr.

50 ct.; z przesyłkg, poczto do Niemiec:

na cały rok 56 mr., na pr°ku 28 mr., na

kwartał 14 mr., na 1 mtyc 6 marek.

W miejscu wynosi prśmerata: rocznie

20 złr., półrocznie 10 złr^wartalnie 5 złr..

miesięcznie 1 złr. 80 ct.

Na żądanie odsyła będzie miejscowym

prenumeratorom dziennik d cmu za odpowiednią

dopłatą.

Uprasza się o wczesne pawianie i wyraźne

wypisanie nazwiska i mieji odbiorn, albo nade

słanie dawnej opaski drukuj z adresem.

Prenum eratę, którą prspuje Administracya

Czasu w Krakowie i wszyie urzędy pocztowe,

najdogodniej i najtaniej psyłać przekazem

pocztowym.

Cena Czasu zagranicą pszona jest w tytule

każdego nnmeru.

Miejscowy prenumeraPrzyjDHije Admini

stracya Czasu, tudzież 3ncye pp. Ignacego

Herza, biuro dziennikóflOgłoszeń przy placu

Maryackim 1. 9, handfSmidowicza w Su

kiennicach pod 1. 27, kgarnia St. A. Krzy

żanowskiego w Rynku ównym, handel Ba

]era przj ul. Grodzki Ringera przy ul.

Grodzkiej, handel Kretimera i główna tra

fika w Rynku głównyi

PP. Prenuratorowie Czasu we

Lw ow ie zechcę, składaJrzedpłat§ na miej

scu w biurze dziennik przy ulicy Karola

Ludwika 1. 9.

laków 6 lipca.

Dotychczasowy pibieg wiecu katoli

ckiego napełnia otuL źe nie mylili się

ci, którzy widzieli nim początek wiel

kiego dzieła i oeze*ali doniosłych po

nim skutków dla prfzłego życia ducho

wego całego naszego ołeczeństwa. Jeszcze

nie pora zastanawiacie szczegółowo nad

tem, w jakich kierurch mianowicie dzia

łalność wiecu zazna(ła się najwybitniej,

]akie kwestye i z jaj strony zostały po

noszone, jaką wylały polemikę i ja

kie wyprowadzono niej konkluzje. Po

wrócimy szczegółowdo tego przedmiotu,

skoro tylko całokszt prac wiecowych da

się dokładnie ująć )cenić; na razie wy

pada nam jedynie sierdzić, źe nic nie

zamąciło harmonii, dniosłości i powagi

zebrań uroczystychjstóre zamieniły się

w imponującą manifa-?yę katolicką i dały

sposobność do tak iżnyeh i pamiętnych

enuneyacyj, jaką mży innemi było pełne

głębokich myśli pimówienie przyjętego

owacyjnie X. Metrdity Sembratowicza;

wypada zaznaczyć, rodzaj, wartość i ton

mów zagajających ) naukow’ych odczy

tów, dochodziły doajrzadszych wyżyn i

otrzymywały się nach bez wyjątku i bez

przerwy; wypada wr;cie podnieść, iż prace

w sekcyach od sago początku na jak

najpomyślniejsze w?dłszy tory, wyklu

czyły odrazu jałowo i bezprzedmiotowość!

jpfcstosłownych dyskyj, dotykając spraw

czye.to praktycznych omawiając je z prak

,tycznego punktu wi;nią. Rzucano liieje-!

dnokrotnie pomysły,idziwiające trafnością

i nowością, uderzamy samą istotę niedo

statków, braków czjyad ogólnych wśród

istniejących urządzi lub obecnego stanu

rzeczy, znajdowano odki zaradcze z wy

trawną znajomością jsunków i doskonałą

bystrością sądu, a /rwszeństwo pod tym

względem należy | przedewszystkiem

uczestnikom sekcyj .Tzemysłowo-ekonomi

cznej, życia katolicko, szkolnej i dzien

nikarskiej.

Błogosławieństwo Dże znać na tej pracy

ożyw;onej, prowadzo; z zapałem, oświe

tlonej jufeligencyą prawników, dobrą wolą

i dobrą w’iarą słucha?; udzielone dostojną

ręką sędziwego ksią;ia Kościoła, rozto

czyło ono nad wiece atmosferę prawdzi

wego i szczerego pręcła się ideą i spra

katolicyzmu, połłpnego u nas tak ży

wotnie i tak niepodzaie z ideą i sprawą

(Ojczyzny. ,,Oby ten ec - mówił wśród

świątobliwego natchmia nasz Najprzewie

lebniejszy Pasterz —)rzyntósł pokoleniom

naszym takie owoce, iźśmykiedyś T e D e u m

zaśpiewać mogli" ailniej niż kiedykol

wiek uśw’iadomiło s w tej podniosłej

chwili w umysłach uistmków’ w’iecu prze

świadczenie, że jedyilprzez wiarę, przez

moralne i duchowe p%iesienie się i udo

skonalenie, przez uchrystyanizowanie nasze

go publicznego i prywatnego życia, prow’a

dzi droga do przyszłości i zbawienia narodu.

Wrażenia takie nie przemijają bez śladu

w pracy społecznej, ale pozostawiają po

sobie wpływ trwały i znaczący, którego nie

zatrą ani przeciwności dziejowych wypad

ków, ani prześladowania ze strony wrogów

wiary, ani destrukcyjne dążności, ani chwi

lowe wśród ciężkich dni upadki na duchu.

Przypadkiem czy umyślnie pierwszy dzień

obrad wiecowych połączył się z uroczysto

ścią, przez którą Kościół czci pamięć pierw’

szych Apostołów Słowiańszczyzny, świętych

Cyryla i Metodego. Stało się zatem, że to

odrodzenie moralne i duchowe, do którego

daje hasło pierwszy wiec katolicki, szczę

śliwie zaczyna się pod wezwaniem błogo

sławionych po w’szystkie wieki w słowiań

skich ziemiach krzewicieli prawdziwego świa

tła; modły ich, które niegdyś rzuciły nasz

potężny szczep pod stopy Krzyża, dopomogą

teraz najszlachetniejszemu z narodów sło

wiańskich do podniesienia tego świętego

znaku wysoko i utrzymania go godnie przez

tajemniczą drogę przyszłych wieków.

Z potwierdzeniem tych błogosławieństw,

które już na uczestników wiecu spłynęły,

przybył wczoraj w stare mury naszego mia

sta gość dostojny i rzadki. Przez ciąg dzie

sięciowiekowej przeszłości przyzwyczailiśmy

się w znakomitych osobach papieskich wy

słanników widzieć i witać gońców i zwiastu

nów wesołych nowin; to też z zapałem

przyjmował go wczoraj katolicki lud, ze

brany tłumnie w ulicach miasta, to też

z czcią i radością pozdrawiała go dawna

stolica królów polskich. Nie u stóp ich o

próżnionego tronu jednak złoży Nuncyusz

papieski poselstwo swoje od progów Apo

stolskiej Stolicy; nie znajdzie monarchy,

któryby go tu zaszczycił i ugościł, tak jak

się zaszczyca i ugaszcza posłów, przyn()r

szących najradośniejsze wieści. Znajdzie

jednak serca gorące i otwarte, przepełnione

wdzięcznością za błogosławieństwo, za po

ciechę, za wzmocnienie, podporę i zachętę

w rozpoczętej w imię Boże pracy; znajdzie

przedstawicieli i kierowników tego narodu,

skupionych razem i sejmujących wraz z lu

dem nad jego zbawieniem i przyszłością,

którzy przyjmą rzymskiego posła, jak u

mieją najlepiej i najserdeczniej ; znajdzie na

swoje poselstwo odpowiedź jasną i wyraźną,

w dobitnych słowach adresu do Chrystuso

wego Namiestnika, podnoszących ,,głos pro

testu i oburzenia przeciwko wszelkim po

pełnionym na-Jego osobie bezprawiom, wszel

kiemu ograniczeniu Jego wolności i swo

body działania,** oraz nieuznających nigdy

,,żadnych jednostronnych zarządzeń, poczy

nionych z krzywdą przywilejów i praw,

których Stolica Apostolska przez tyle wie

ków używała." Niechże Nuncyusz papieski

odwiezie do progów Watykanu tę odpo

wiedź narodu, który miał przeszłość szla

chetną i wolną!

Przegląd polityczny.

Komisya dla reformy kodeksu karnego ukoń

czyła swoje prace i wybrała referentów dla obrad

plenarnych Referentem nstawy wprowadczej i

części ogólnej będzie Dr Kopp, części drugiej no

zbrodniach i występkach" P r hr. Umiński, części

trzeciej no przekroczeniach" Dr Ferjancicz. Kojnisya

uchwaliła, że referenci mają prawo motywa tych

swoich wniosków, które w komisyi nie utrzymały

się, zamieścić w sprawozdaniu. Na oststniem po

siedzeniu załatwiła komisya ważną kwestyę kom

petencyi sądów przysięgłych. Według rządowego

przedłożenia miały podlegać orzecznictwu sądów

przysięgłych: J) występki prasowe, z wyjątkiem

spraw, wytoczonych przez prywatnych oskarży

cieli o obrazę honoru; 2) zbrodnie polityczne;

3) wszystkie zbrodnie, za które grozi kara naj

mniej 5-letniego więzienia. Pierwszy ustęp przy

jęła komisya w brzmieniu rządowem, w ustępie

drugim odebiano sądom przysięgłym zbrodnię ,,za

niechania donoszenia o zbrodni staną." Przy ustę

pie trzecim postanowiono, te zbrodnie kwalifiko

wanej kradzieży, kwalifikowanego oszustwa, oszu

kańczego bankructwa i sprzeniewierzenia, mogą

być przekazane, na wniosek proknratoryi, zwykłym

trybunałom, pod warunkiem, t e wówczas nie może

być wymierzona wyższa kara nad 5 lat więzienia.

Postanowienie to znacznie ograniczające kompe

teucyę sądów przysięgłych, wywoła zapewne silną

opozycyę W Izbie. Y f każdym razie przyznać na

leży komisyi, że pracowała z usilnym pospiechem

i Życzyć tylko można, aby parlament poszedł tym

śladem 1 ważną od tak dawna oczekiwaną refor

mę przestarzałego nstaiyo(]awsfwa jak najszybciej

urzeczywistnił,

Rozruchy studenckie w Paryżu, przemieniają

sie zwolna w zamieszki rewolucyjne. Już nie

młodzież stoi na czele agitacyi, aie rewolucyo

niści przedmiejscy, którzy korzystają z wygodne

go pretekstu, aby motłocb podburzyć przeciwko

istniejącym urządzeniom. To też w opinii publi

cznej, która dotychczas otwarcie sympatyzowała

z manifestantami, nastąpił znpełny zwrot. I w pra

sie i w parlamencie dają się słyszeć głosy obu

rzenia, potępiające krwawe i zgnbne demonstra

cye, które nikonin uie mogą przynieść korzyści,

a miastn i licznym jednostkom ogromne zrzą

dzają szkody. Aby ocenić charakter rozrnchów

dość przedstawić ich kronikę. W nocy z 3 na ł ’

demonstranci obalili wszystkie latarnie gazowe

na bulwarze St. Michel i zniszczyli kioski z dzien

nikami i wodą sodową tam nstawione. Inny od

dział wytlnkł wszystkie szyby w pałacu sprawie

dliwości, przyczem przyszło S o kilkakrotnych bó

jek z patrolami policyjnemi.. \ a bulwarze St. -Ho

uore, przyszło do formalnej walki z policyą w któ

rej 100 osób odniosło rany. Banda manifestantów

złożona z ulicznego motłochu, ndała się do g m a

chu prefektury policyi, a znalazłszy bramę wcho

dową zamkniętą, wywaliła ją, poczem rozpoczęła

się zacięta walka z oddziałem policyi ustawio

nym w dziedzińcu. Napastnicy zostali odparci, a

z obu stron padło kilkunastu ludzi. W tłumie po

jawili się nowi agitatorowie socyalistyczni, a do

różkarze strej kujący przyłączyli się do demon

strantów. W okolicach Panteonu, patrol policyjny

został obsypany przez gości pewnej kawiarni

gradem butelek, szklanek i kamieni; kilku poli

cyantów padło na miejscu, prawdopodobnie zgi

nębby wszyscy, gdyby konna gwardya republi

kańska nie rozpędziła motłochu. Gwardya repu

blikańska musiała szarżować kilka razy, aby zmu

sić tłum do rozejścia się. Duia 4 lip ca’rząd zde

cydował się wystąpić przeciwko rozruchom z całą

stanowczością. Wojsko zostało skoDsygnowane

w koszarach, a plac przed ;-akcem Izby deputo

wanych obsadziła gwardya republikańska. W ogro

dzie Tuileriów stanęło pogotowie pułku drago

nów. Podobne środki ostrożności zarządzono na

około pałacu luksemburskiego. Tymczasem na

ulicach wznoszą się barykady utworzone naprędce

z przewróconych omnibusów i dorożek. Policya

nadaremnie usiłuje je usunąć; - słowem całe

miasto w niepokoju, zupełnie jak w przededniu

rewolucyi. Studenci wydali odezwę, w której wy

pierają się solidarności z manifestantami i wzy

wają kolegów do spokoju. Wezwanie to jest co

kolwiek spóźnione, teraz ju ż tylko silna ręka I

rządu może położyć koniec krwawym rozruchom.

Dziennik N o woje W remia zamieszcza korespou-l

dencyę z Warszawy w sprawie kieleckiej, która

z tego powodu jest zajmującą, że daje autentycznej

wiadomości o tych smutnych zajściach. Wiadomo j

bowiem, d a jakich sfer naląjfc; korespondenci war-1

szawscy petersburskiej rosyjskiej prasy. S ą to I

zawsze administracyjni lub policyjni urzędnicy,!

gdyż niezawisłych Rosyan w Warszawie niema. |

To też i korespondencya współpracownika N ow oje\

Wremia, p. Novusa, ma charakter policyjnego ra-|

portu, opartego na ,,urzędowych" źródłach. Pisze

zatem p. nNovusu : ,,Po pożarze w seminaryum |

kieleckiem, którego sprawcą był Gawroński, po |

stanowiły władze ,,zbadać" wewnętrzne życie tego |

zakładu, przyczem pokazało aię, śe w bibliotece!

seminaryjskiej przechowywano zakazane polskiej

książki, że histoiya i geografia były wykładane

w patryotycznym polskłm duchu, że seminarzyści

śpiewali polskie »rewolucyjne* hymny i pieśni, |

i t. p. Dalej pokazało się, że księża, zajęci przyj

tutejszych seminaryach odbywali w Warszawie!

kilkakrotne zjazdy, na których układano program J

wychowywapią seminarzystów w antyrosyjskimi

duchu, i postanowiono wykorzeniać w ludzie sym-1

patyę ku Rosyi i podtrzymywać polsko katolicką!

propagandę w zachodnich guberniach°. Takich to (

,,zbrodni" dopuścili się księża kieleckiej dyece-|

zyi. Nie potrzebujemy dodawać, że owe zjazdy,J

propagandy i hymny, są wymysłem nikczemnej’!

denuncyacyi, zręcznie skombinowauej przez poli-|

cyę warszawskiego jenerał gubernatora. P. »Noyus"j

dziwi się niezmiernie, żp na takie występki ta k |

łagodna została wymierzoną kara i wyraża w koń-1

cu takie życzenie: ,,Działalność księży kieleckichJ

wykazała konieezność zmiany naszych stosunków |

do tutejszego duchowieństwa. Dotychczas prawie |

nie staraliśmy się wniknąć w wewnętrzne tycie f

kleru, i zyskać pośród niego stronników. Przeci-|

wnie pomagaliśmy usuwać takich, którzy rzekomo |

dzia}aji wbręw zasądom katolickiego Kościoła.° li

Oczywiście p. ,,Noyus" chciałby, żeby pomiędzy |i

seminarzystami katolickimi było jak najwięcej ta-|:

kich Gawrońskich i z góry zappwpia im protek-Ji

cyę rządu. Jest to życzenie "rosyjskiego oflcyalnego i

świata w Królestwie polskiem. Gdyby zresztą za j*

chodziła jak a wątpliwość co do osoby p. r Novu J’

sa", to rozpraszają ją jego cytaty z Czasu w po- i

wyższej korespondencyi zamieszczone. Wiadomo, J

kto w Warszawie może mieć Czas i przyznawać |]

się do znajomości tego dziennika, Ujść to moż %ez ji

karnie tylko urzędnikom kancelaryi policD ’ .trą jl

lub jenerał-gubernatora, i tam też szukać należy n

korespondenta petersburskiego dziennika.

..........

Wiec katolicki

Kraków lipta.

Drugie uroczyste zgromadzenie Wi eu ka di- :

ckiego odbyło się wczoraj wieczoren o go l. 6 i

w sali ,,Sokoła" przy udziale równie licząc jak i

wczoraj publiczności, złożonej zK si ą . jt Jso ioła, ł

duchowieństwa, naczelników władz, o lywa". . siwa

miejskiego i wiejskiego, rękodzielnik’

. udu wiej- i

skiego, młodzieży. Loże zapełnione , aaiami

Na wezwanie marszałka wiecu, j

Kiego, r.

adczytał X. prałat Dr Chotkowski

*ze desz!e i

depesze, przysłali je: X . Biskup uacy Ł,obos i

w następujących słowach; »Słabo(

:ymany

od udziału w uroczystym objawie

j kraju, c

zgromadzonego uczuciami wiary J

tóp arki i

narodu polskiego dla ogrzania i

»scią ka- 1

tolicką, którą żyją narody, przes

J wszyst- s

kim zebranym i ncałowanie ręk

* Lminencyi i

i Arcypasterzy." (Huczne okląsi

,OD(

Dalsze depesze nadesłali: X. Findyński, jene

ralny wikarynsz z Cieszyna, i X . Sikora kanclerz:

Związek szląskich katolików z Cieszyna; Dzie

dzictwo błog. Jana Sarkandra z Cieszyna; re

dakcya Gwiadki Cieszyńskiej; redakcya Katolika

z Bytomia; hr. August Cieszkowski z Poznania

redakcya Kuryera Poznańskiego; poseł Stefan Ce

gielski; w imienin kleru austryackiego redakcya

Correspondenzblatt; hr. Pergen, komisarz wieców

katolickich w Austryi; JE. bar. Helfert z Wiednia

bar. Berger, prezes gospodarczego związku ludo

wego w St. Wolfgang; p. bar. Dipauli; redakcya

Conservative Correspondenz; wykonawczy komitet

słowiańskiego katolickiego zjazdD w Lub!anie; hr

Kuefstein z Rzymu.

Marszalek wiecu p. Gorayski udzielił naRtę

pnie posłowi Kramarczykowi głosu; ten od

czytał rezolucye, uchwalone na I walnem zgro

madzeniu Związku stronnictwa chłopskiego duia

3 lipca b. r. w Nowym Sączu.

Rezolucye brzmią: Walne Zgromadzenie Zwiąż

ku stronnictwa chłopskiego i katolicko-ludowego,

odbyte pod przewodnictwem swoich posłów wio

ściańskich, z klubu katolicko-konserwatywnego i

przy udziale duchowieństwa katolickiego wobec

zebrać się mającego wiecu katolickiego w Kra

kowie na dniu 4 —6 lipca 1893 r. pod blogosł;i

wieństwem Najwyższej władzy Kościoła, Ojca św

Leona XIII, oświadcza, że:

I. Wszystkie zapadłe uchwały na tymże wiecu

pod względem wiary św. rzymsko-katolickiej i je

dności Kościoła katolickiego oraz wszelkiego u

znania wolności i swobody tak dla całego Ko

ścioła katolickiego, jakoteż samego Ojca św. zu

pełnie w całości przyjmuje i za zgodne jako rze

czywiste życzenie ludu rolniczego uznaje, które

w każdej chwili gotowe jeBt poprzeć nietylko sio

wem i czynem, ale własną pracą i mieniem.

II. Równocześnie zaznacza, że działanie tak

klubu katolicko-ludowego w Sejmie, jakoteż i ca

łego Związku stronnictwa chłopskiego na gruncie

zasad katolickich i pod sztandarem chrześciań

skiiu się rozpoczęło, prowadzone jest i dalej

w myśl punktu I programu tegoż Związku nie

zmiennie i wiernie prowadzonem będzie."

Stan. Potoczek. Fr. Kramarczyk. Jan Potoczek.

Fr. Wójcik. Jan Skwara. Józef Staroń.

Wojciech Jurasz.

Zabrał głos X. Arcybiskup Issakowicz, przy

przywitany rzęsistemi oklaskami. Zaczął od słów:

A Domino factum est istud et est mirabile in ocu

lis nostris. Od pana się to stało, a jest dziwno

w oczach naszych, że ten pierwszy katolicki wiec

nasz pomimo wielu nie bardzo sprzyjających oko

liczności zebrał się, a zebrał się tak pięknie tu

w Krakowie. Od Pana się to stało, że najznako

mitsi mężowie narodu, najdostojniejsi książęta Ko

ścioła, najpoważniejsi mężowie nauki i wiedzy,

mężowie przezacni, na najwyższych stanowiskach

w społeczeństwie naszem postawieni, tak żywy i

radosny biorą w nim udział. Od Pana się to stało,

że Duch Boży, Duch świętej zgody i miłości po

wiał po obszernych zagonach serc ludzkich naszej

ukochanej Ojczyzny, że bogaci i ubodzy nawet

kmiotkowie tu się zgromadzili, by się wspólnie

naradzić nad położeniem i sprawą Kościoła kato

lickiego, matki naszej duchownej; aby posłuszni

wezwaniu Ojca całego chrześciaństwa, na wzór

innych katolickich narodów wspólnie obmyśleć

środki na wytępienie niejednego moralnego i ma

teryalnego złeg o, które jak rak toczy społeczeń

stwo nasze, aby serca ludu polskiego i ruskiego

podnieść do góry, do szukania przedewszystkiem

królestwa Bożego na ziemi i sprawiedliwości jego,

aby ułatwić Chrystusowi Panu, jedynemu zbawcy

rodu ludzkiego, panowanie w tych sercach na

szych ; aby miłość i zapał ku Kościołowi św.

rzymsko-katolickiemu, kn tej jedynej arce zba

wienia, rozniecić, rozgrzać i rozpalić w sercach

naszych, aby nas z tym Kościołem i Jego Głową

na ziemi zespolić i najściślej zjednoczyć, aby i o

nas, jak niegdyś o przodkach naszych można po

wiedzieć: Chrystus i Kościół Jego królują i roz

kazują w sercach nasaych.

Czcigodny mówca wskaznje potem , jak zba

wienny zwrot zaszedł od pewnego czasu w na

szem społeczeństwie pod względem podniesienia

i rozwoju życia katolickiego, wykonywania prak

tyk katolickich. I to od Pana się stało. Chcąc

zbłąkane nieszczęśliwe narody uzdrowić, powołał

Pan Bóg w nieprzebranej dobroci i mądrości swo

jej do steru nawą Kościoła w tem stuleciu dwóch

wielkich Papieży: Piusa IX i Leona XIII. Mówca

wykazuje, co oni zdziałali, każdy w swoim kie

runku dla uzdro,wienia społeczeństwa.

Dę ?ebrań wiecowych iskrę rzucił Ojciec św.

Leon XIII. I my idąc w ślad katolickich naro

i dów, posłuszni woli i życzeniu Ojca św., zebra

śmy się na wiec w tym grodzie królów polskich,

U trumny św. Stanisława. I oto dzisiaj radnjmy

się i cieszmy w Panu, bo to jest dzień, który

nam sam, Pan uczynił,

Wykazując znaczenie dnia tego dla wiary i

katolicyzmu czcigodny mówca wyraża życzenie,

ażeby wszyscy nietylko tu zebrani, ażeby eały

kraj nasz, wszyscy Polacy, Rusjui i Ormianie,

jakby jeden mąż, jednemi usiy i jednem sercem,

z najmocniejszem postanowieniem spełnienia wier

nie tćgO. co w tej chwili wyrzeczemy, zawołali

śmiało, odważnie, wobec nieba i ziemi, wobec ca

łego świata:

O Boże Ojców naszych, Bożę w Trójcy jedyny,

ży.wy, prawdziwy, przy grobach i popiołach św.

patronów naszych i męczenników i wyznawców

Twoich ślubujemy Tobie i przyrzekamy Tobie u

roczyście, że Ciebie jedynego Pana Ojcem na

szym, Stwórcą i Panem na wieki mieć chcemy;

że kościół Twój święty rzymsko-katolicki jako je

dyną arkę zbawienia naszego uznajemy i do tej

arki zawsze się uciekać i chronić będziemy; że

Namiestnikowi Chrystusowemu, Papieżowi rzym

skiemu na wieki w posłnszeństwie niezłomnem

oddani będziemy; że nigdy wierze św. rzymsko

katolickiej się nie sprzeniewierzymy ani w sło

wie ani w czynie, ani w nauce. Wołajmy: 0

górny św. Syonie, o kościele rzymsko-katolicki,

jeżelibym miał kiedy zapomnieć o Tobie, niech

zapomniana będzie prawica moja. Daj nam Panie

w tej wierze żyć, nią oddychać zawsze, nią się

rządzić, w niej szczęśliwie i pobożnie w łasce

Twojej umierać. Amen. (Huczne oklaski).

Biskup B a a r z Hauran w Syryii przemawiał

po francusku. Po polsku słowa jego powtórzył

lir. Andrzej Potocki: X . Biskup żali się na ni

szczenie dyecezyi i świątyni przez Arabów; tę o

statnią oddano schyzmatykom. Katolicy nie mają

świątyni żadnej ; służbę Bożą odprawiają w miej

scu ogrodzonem deskami, życia niepewni. X . Bi

skup wybrał się w d rogę, by zebrać składki na

świątynię. Hr. Potocki Andrzej zaznaczył, że jak

kolwiek kraj nasz niebogaty i ma dużo spraw,

co poparcia wymagają, to przecież, gdyby ktoś

chciał złożyć składkę, może ją wnosić do ko

mitetu.

Prof. Dr Jordan, powitany oklaskami, wygło

sił rzecz ważną p. t. nZ naszych socyalnych pro

blemów." Zanim streścimy obszerniej zajmujący

teu wykład, zaznaczamy dziś tylko, że mówca

rozpatrując kwestyę socyalną wykazał, jak mało

zrobiouo dla wprowadzenia na należyte tory ru

chu, który się podnosi. Potem przeszedł środki,

któremi w tej mierze działać należy: ofiarność pu

bliczna na pożyteczne cele dla ludu robotniczego,

gazety dobre, książki, Stowarzyszenia z udziałem

kapłanów. Przedewszystkiem trzeba w tej ważnej

sprawie spełniać należycie przykazanie miłości

bliźniego, choćby to stratę poszczególnym jedno

stkom przynosić miało. Słowem pamiętajmy, że

robotnicy, choć tu na ziemi dotychczas upośledze

ni, są nam równi wobec Boga i że są czynnikiem,

bez którego społeczeństwo obejść się nie może.

A skoro tak jest, podnośmy ich ku sobie, aczkol

wiek oni nas strącić pragną; miłujmy icb czyn

nie, cboć oni rozżaleni, niechęć nam okazują; mi

łujmy ich przez miłość Ojczyzny, przez miłość

Boga, a w tej naszej miłości icb nienawiść roz

topić się musi i pracować będziemy zgodnie, ła

ską Bożą wsparci, nad rozwiązaniem zagadnień

przyszłości, aby wypadły na pożytek Ojczyzny i

na chwalę Boga. (Oklaski).

Po następnym odczycie radcy Dra Bronisława

Łozińskiego: ,,Kościół a prawo," który podamy

w jednym z najbliższych numerów, — książęta

Kościoła, duchowieństwo, uczestnicy w iecu, udali

się na dworzec, by powitać Nuncyusza papieskie

go, X. Arcybiskupa Agliardi, przybywającego

z Wiednia.

Jutro ostatni dzień wiecu.

Sekcya szkolna. Przewodniczący p. r ___

Włodzimierz Kozłowski zagaja wczorajsze po

siedzenie sek cyi, stwierdzając, te 3 czynniki na

mocy praw boskich i ludzkich są powołane do

zajęcia się szkołą: Kościół, rodzina, państwo.

Kościół otrzymawszy od Boga upoważnienie

w słowach: Idźcie w świat i nauczajcie wszystkie

narody, zdobył sobie także daniem początku

szkole ludowej, średniej i wyższej, historyczne

prawo do opieki nad szkołą, a przedstawiając

prawdy jedne i tesame dla wszystkich ludów

i czasów, w środkach wykonawczych stosował się

do właściwości poszczególnych narodów, ucząc,

że praca dla ziemskiej ojczyzny jest jakby środ

kiem pozyskania sobie niebieskiej. Rodzina chrze

ściańska, zawiązana w celn wzajemnego dosko

nalenia się przez miłość i uświęcenia się w dzie

ciach, wychowując przykładem, uczy dziecko

pielęgnować to, co w jego wnętrzu mistycy nie

mieccy nazywali świątynią Boga, uczucie, wolę

i rozum i stara się, ażeby dziecko nie rosło jak drze

wo i chwast tam, gdzie może, ale aby samodzielnie

z pewnym kierunkiem umiało rozróżnić złe od do

brego. Gdy raz ojca, który krajowi kilku znako

mitych dał synów, zapytano, jaki jest sekret tak szczę

śliwego rezultatu, dał innym ojcom radę: ,,uczcie dzie

ci kochać, najpierw czcić i kochać Boga, potem oj

czyznę, rodziców, bliźnich, a przed innymi tych,

którzy nauczają i to, czego nauczają, a wówczas

i bliźnich kochać będą, a miłością powstrzymacie

ich w moralnych niebezpieczeństwach życia-" Sta

nowczej ręki ojea i delikatnej ręki matki nikt

nie zastąpi, ztąd też państwo, powołane do uła

twienia wychowania i do pomocy rodzicom w tym

kierunku, a zarazem do zajęcia się losem sierot,

ochroną dzieci tam, gdzie szerzy się zgnilizna

i zepsucie, walczy na polu szkolnictwa z trudno

ściami, które wpływy domowe jedynie usunąć

mogą. Prawo państwa do zajęcia się szkołami

uznał episkopat austryacki, a zgodność ramienia

duchownego 2 ramieniem świeckiem jest samo

zachowawczym interesem państwa. Hasłem kato

lików jest: Bza tron i ołtarz," hasłem wolno

mularzy: nprecz z tronem i ołtarzem."

Mówca przytacza przemówienia przewodników

partyi wywrotu, dążących za pomocą osłabienia

powagi niebieskiej do nieposłuszeństwa dla wła

dzy doczesnej, do ateistycznej republiki, do socy

ałistycznego państwa i do wojny wszystkich prze

ciwko wszystkim. A jeżeli przeciwko szkole w y

znaniowej wytaczają wspomnienie szkoły z cza

sów absolutnych, nie należy przepomnieć, że

wówczas bńtrokracya, owiana duchem józefiuizmu

i onmipotencyi państwowej, przerwała żyły wszel

kiej inicyatywy i dążyła do supremacyi nad Ko

ściołem; że przeto za rezultaty owej szkoły _pań

stwo a nie Kościół jest odpowiedzialnym. Środ

ków materyalnych na szkoły użyczało państwo

kilkadziesiąt razy mniej, niż teraz, a w innych,

od współdziałania duchowieństwa wolnych g ałę

ziach, n. p. w wojskowości i finansach, rezultaty

były nieszczęśliwe. Dalszy zarzut chęci obniżenia po

ziomu szkoły przez stronnictwo katolickie— niesłu

szny, bo nie obniżenia, ale zgłębienia i skupienia

pragnie to stronnictwo, przestrzegające przed po

bieżnem dotykaniem się wielu przedmiotów, które

chaos albo przeładowanie wywołać musi. Mówią

także, że szkoła wyznaniowa n nas nie jest po

trzebną i że ona jest wyznaniową de facto. Lubo

....

X 0dZi COdi i 6 W ^ WBZ* niedziele i dni Świąteczne.

Oddzielne

o ile zapas stfy, w Kraków.e po .0 cnt., z przesyłką pocztową 12centów;

wc Lwowie po 10 centów do f c,a w bliirzo diie.nlnów , przy ulicy Karola Ludwika I. 9.

Pren111*rai.i wynosi:

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

W miejscu

.............................

20 zlr.

5 złr.

1 złr. 80 ct.

Pocztą w państwie austryackiem

.............................

24 złr.

6 złr

2 złr. 50 ct.

i u niemieckiem

28 złr.

7 złr.

3 złr.

do Włoch, F rancyi, Anglii, B*1., S zwajcaiyi, Tur

cyi i innych państw, należących d(F’§zkti pocztowego

32 złr.

8 złr.

3 złr.

Prenumeratę przyjmuje się ty° °* » do »*t»tnieRo «lnia w miesiącu.

Listy z pie

niędzmi i P w e U n i y pieniężne naenumęratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco

do Administracyi Czasu w Kraków, j n s ty reklamacyjne nieopieczetowane nie podlegają opłacie

pocztowej. Jsistow niefrankowair nie przyjmuje się. — Rękopismow nadsyłanych nie zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction