Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 679 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 193

Kraków, Sobota 2 4 Sierpnia 1901.

Rocznik LIY.

CZAS

(wydsBłe por nn«)r

__.ci 1

Kredyt włościański w Galicyi.

iii.

Przewodniej myś*i dla pracy nad organizncyą

w łościańskiego kreaytn rolniczego doBtarozyć ajc|

,;ą oczywiście jedynie..

A więc naj przód w zakresio kredyta sakłado

w ego rolniczego, d?isiejsza polityka agrarna jako

jego ideał Btaw.a kredyt Bp ,łecznej natnry, udzie

lany bez zyoku (a więc przez organa publiczne

*astępnjące państwo, kraj lub inne ztd ązk i admi

niBtracyjne lnb co jeszcze byłoby lepiej, przez za

r o d o w e orgauizacye gospodarcze), niewy.jrjwia

dalny a spłrcany dlngolctniemi ratami cmorty.’a

cyjoemi. Do tego dodaćby jeszcze należało, że

kredyt ten winien być )te możności czysto rento

wej natnry t. j. ż na odnośnej własności ziem

skiej powinnoby się hipotekować nie pożyczony

kapitał, lecz tylko obowiązek spł ;ania renty przez

oznaczony z góry ciąg lat.

Wreszcie przymusu .’e ściąganie zaległych rent,

powinno się, ile możności, odbywać za pomocą bra

ni 1 w p;;:;;ymutr w y :ar,ąd majątkn dłużnika przez

wierzyciela, aby an . m ą ć konieczności egzekucyj

nej sprzedaży majątku.

Do takiego lealnego stanu kredytu zakłado

wego włościańskiego zbliża s"ę po części kredyt

uowy, Btworzony przez ustawy o włościach rento

wych czyli t. z. pożyczki rentowe na zaknpno i

!rządzenie włości rentowych, tndzież Bpłaty współ

dziedziców.

Pożyczki te jedntfc, mimo Bplacalności ich w ren

tach długoletnicl, amortyzacyjnych, noBić będą

przjcoż na Bobie do pewnego stopnia cechy po

życzki kap,talowej, gdyż zabezpieczonym na wło

ści aętme kapitał renoie odpowiadający i ewen

tualne ściąganie przymusowe będzie miało na celn

§ciągnięcie całego i H)itału Dalej pożyczki reuto

w e będą w oznaczonych wypadkach wypowiadal

uemi także przez wierzyciela.

Przyczynę tych ułomności pożyczek rentowych

upatrywać należy głównie w dopuszczenia przez

netawę możności dzielenia włości rentowej na c z ę

ści idealne, wolnej sprzedaży włości lnb jej czę

ści przez właściciela i wolnego obciążenia jej do

wolnym kredyt :m poza r;emami pożyczki rento

wej. Te bowiem swobody, dane właścicielowi wło

ści mogą Bpowodować przeiście włości w niepo

żądane ręce, a tem samem wywołać konieczność

nsnnięcia właściciela dotychczasowego z włości,

względnie odebrania tej włości jej charakteru go

spodarczego, co tylko przez wyp owiedzenie całej

pożyczki rentowej naraz da się osiągnąć.

Twórey ustaw o włościach rentowych popełnili

dalej ten błąd, i ż n?e pomyśleli odrazo o organi

zacyi odpowiedniego kradytn rentowego na cele

melioracyjne dla właścicieli włości rentowej i od

powiedniego kredytu osobistego. P. edewszyst

.em te w ięc Inki należałoby nznpełnić.

Ponadto jednak zostanie jeszcze inne zadanie do

spełnienia. Włości rentowych nie poBtawiono, jak

należało, w ścisłym , organicznym związku z parcela

eyą większej własności u naB. Parcelacya ta więc

będzie i nad; I odbyw ać Bię jeszcze nader częBt)

niezależnie od procesu tworzenia włości rentowych.

Kontyngentu kapujących drobniejsze części par

celowanego obszaru dostarczają główn’o wLśc;a

nie. Jak doświadczenia pouczyły, często nar. żeni

oni są przytem na Btraty skutkiem brakn cdpo

wiedniego kredytu zakładowego. Otwarcie takiego

kredytu w potrzebnej mierze jeBt rzeczą bardzo

naglącą, a instytncyą do tego najbardziej powo

łaną, w braku zawodowych stowarzyszeń rolni

czych, byłby Bank krajowy— oczywiście pod tym

warunkiem , iżby nrządzono OBobny dz*ał jego,

świadomy swego zadania dla ty: L własn:e celów.

Przechodząc do kredytn osobistego, obroto

wego, to znów najdoskonalsza jego forma przed

stawia się jako kredyt bez zysku, udzielony na

nieco dlnżBzy niż jednoroczny okres przez miej

scowe organizacye kredytowe, do którycb potrze

bujący kredytn dostać Bię może bez «traty czasn

i łożenia kosztów na podróż. Nadto te organiia

cye winny być ile możności Btwarzane nrzes

związki zawodowe rolnicze, ażeby jako wierzyc.d

występowało tn stowarzyszenie, znające dokła

dnie potrzeby dłużnika i warunki ekonomiczne,

w których on żyje i działa, a ożywione przytem

życzliwością dla dłużnika.

Początek takiego kredytn os bistego, obrotowe

go dla włościanina mamy jnż w e wspomnianych

kasach ftaiffeisena W tm jnż icb twórcy, po

winny one ograniczać Bię głównie na je Iną _tyl

ko gminę, a tem samem zbliżają się do zy;:ąz

ków zawodowych rolniczych o charakterze dobro

wolnym. Na te zatem kasy Bknpićby się powinna

uwaga ogółn, m yślącego troszczącego się o roz

wój kredytu mnit zej własności. Na y?orzenie

tych kaB należałoby poświęci« większe niż dotąd

fundusze, rozw" ać jak najsilniejszą agitację za

niemi. Przedewszystkiem zaś stworzyć albo cen

tralną dla nich kasę, albo finansowe centralne po

średnictwo w regulowaniu przypływa i odpływu

gotówki dla tych kas przez Bar k krajów p w zglę

dnie biuro patronatu, jak tego chce wydział kra

jow y gdy: inaczej brak takiej centralo* org

zacyi udaremnić może zbawcze dzialapile spółek.

W tpić jednak należy, czy spółki Raiffeisena :oz

winą się należycie silnie w kraju bez wprowad e

nia przymusowej organizacyi zawodowej rolniczej.

Tylko taka or mizacya mogh y sili dostał ?

cznie inicyatywę rozwinąć na polu zakłauania ta

kich spółek. B it o patronatu ze Bwoimi znikająco

małymi funduszami wystarczyć tn nie może, mimo

najlepszych chęci jego członków .

Po za kasami Kaiffeisena należałoby przeprowa

dzić reformę potrzebną kas gminnych. Oczywiście

"eforma ta da się pomyśleć w całej pełni _jedynie

w połączenia z reformą administracy_i gminnej.

Lecz jnż teraz należałoby jak najenergiczniej *

ssą kontro!% usuwać ile możności braki tych kas

i-,

Wreszcie naicżaloby starać się o OBnnięcie wyso

kich procentów, niemal lichwy, pobieranych przy

udzielania kredytn włość »lirom przez towarzysze

nia zaliczkowe, należące do związku. Niezwiąz*

kowe boi iem stowarzyszeń i pozo itaną zawsze

szkodliwymi tylko pasożyta ni, będącemi w s i u .bie

obcych żyw.: łów zostającemu

D. A.

Ruch wyborciy.

Otrzyim:;smy następujące pismo:

Szanowna Redakcyo!

Na ptdetawie § 19 nst. praB. npraszam o umie

BZi;zenie uas.ępnjącego sprostowania ustępu w nrze

192 (wydanie poranne) Czasu, który omawia moje

Bprar. ozdai: iu z czynności po iclsk ch sejmowych:

:Nieprawdą jeBt, ażebym się wyraził, że n wSej

tnie bromł wnioBkn, aby wobec przeciążenia nan

ov.ego naukę reli§ii nezynić przedmiotem nado

bowiązkowym.

Priwdą natomiast jest, żem zaznaczy!, iż na

ostatniej sosyi Bcimowej wyraziłem zdanie, że wo

bec już bardzo trndnego egzamina dojrzał: ści

w szkołach średnich nie wypadałoby, ażeby reli

gii wchodz:!ą jeBzcze w zakres przedmiotów tego

eązaminn że dlatego za dotyczącą rezolucją ku

rni.,yi szkomej glosować nic będę.

Z poważaniem Jon Rotter.

—

(Telegramy ,,Cza ru").

Lwów 24 Bierpnia. Odezwa wyborcza kuini

tetn centralnego pojawi się dopiero we Śrudę.

Dziś ogłoszony będzie szereg kandydatów, z a -

twieidsonych pr z e z komitet centralny.

L w ó w 24 sierpnia. Karol hr. DziednBzycki,

poseł do Rady państwa i prezeB Rady po w.ato

wej BtfyjKkiej, ogłasza w Gazjcie nar^downj, w od

powiedzi na zarznty D iła o rzekomych nadnży

ciach wyborczych, artyknł pod tyt. ,,Po czyjej

stronie Bą nadnżycia". / )tor wylicza najrozmaitsze

nadnżycia, których w gminach powiatn Btryjskie

go dopuszczają się podczaB prawyborów Rusini

L w ó w 24 sierpnia. Gazeta Narodowa podaje

następujące depesze o ruchn wyborczym:

Brzozów. Lndowcy tak dalece tn Bzami n e

mają, iż nawet ich agitator i stronn.k Stap.fr

sk ie,o , Dr D an iec, przeniósł Bię d i Zakopanego.

Wedle dotychczasowego stann rzeczy wszelkie

s :ansę ,?j boru ma p. Zdzisław SkrzyńBki.

Horodenka. Zdaje Bię, że w Btryjskiem 1 tu

walka jest najgorętsza. Pp. Okumewr,ki i Ole

śnicki całą Bilą starają Bię pokonać dutycbczaBO

wych posłów polBkich, Te )doror-ieza i Dzi dc

szyckiego. Księża rnscy rozwijają niezwykłą i

pełną jaskrawych nadnży« agitacyę. W cerkwiach

z ambon wygłoBzane kazania Bą pełne jadn nie

nawiści. Przed karczmami nawet stoją księż« i

nakłaniają do glosowania za OknniewBkim. Gdzie

prośby nie pomagają, tam występują z groźbami

bicia, jak w Horodence stało Bię z Tokarczyk.» n

przy prawyborach. W ni eście Horodence prz« s; ta

mimo tej dzikiej agitacyi radykałów rnsl ich cała

lista 23 wyborców, zwolenników p. Teodoro

wicza.

Sanok. Lndowcy w ostatnich czasach rozwi

nęli bardzo gorącą agitacyę za dotychczasowym

posł m G zegorzem M tanem. Udało im S ię nzy

skać poparcie dla tego kandydata ze strouy . a

skiej, wobec czego b. żandarm Starach stanie ja

ko kandydat rnoki w powiecie liskim. Randy da

tem polskim na ten okręg jest p. Włodzimierz

Truskolaski.

S a n o k 24 sierpnia. Zgromadzenie przedwy

borczy z knryi miast Sanok K rosn» odbędzie się

wSanokudni_25b.m. ogodzine5 popołn

dnin w sali Sokoła. l ak o kandydaci z tej nurii

* yrtęnrją: dotychczasowy poseł Dr Jan Kaoty

Jngendfein i pr/,emjislow ec Ka!im’erz Lipiński.

anrim

Ikrabó«* 24 sierpnia.

Bilety alionnmentowe. Dyrekcya teatm r";ej

skiego *wraca uwsgę, i i z dniem 30 czerwca b. r

dotychczasowe asygnacye abor"imento^e wyeof.nf

z«staty z ob:egu; nrtomisst wprowtdscno nowy, je

dnclity typ abonsmentn. Wszelkich wyj śnień w tym

względzie udziela, jak rówrież zamów.ema przyjmuje,

administracya teatralna Cudzienii e miedzy godz ną o

a y wieczorem.

—

Przykry wypadek spotkał wczoraj niejaką

Franciszkę Walor, włościankę z Dębią. WjyżJżająt

z wozem, polno naładowanym, na rynek targowy,

nagie dostała kurczów i w omdleniu opadła z w. zu

na bruk, przyczem doznała licznych kontuzyj. Mię

dz» innemi odnicsła ciężką ranę na kości potylicz

nej. Wezwane pogotowie na miejscn ją opatrzyło,

poczem oborą ouwie^icno do szpitala św. Łazarza.

festyn w Łuczanowicach. Zachęcamy amato

rów uroczyrtych okolic krakowakieh, *żeby wzięli

udział w -cetynie na rzecz orkiestiy włościańskiej

łuczanowickiego kółka rolniczego, który się odbędzie

dnia 25 bm. w lasku Kocmyreow;kim Oprócz lote

ryi fanto j:ej i inuych niespodzianek, przy obiecał swój

wapólndział amatorski chór rnski Bliższe szczegóły

ogłoszono afiszami.

—

Wi iomości osobiste. Wiedeń. (Tel.). Pre

zydeDt krajowej dyrekcyi skarbu, p. Kurytowski,

wyjejbsł wczori ztąd do Marycnbadn.

a w ó w. (Tel.). Wiceprez?dent namiestnictwa, p

Lidl, wyjechał na kilkutygodniowy urlop.

p - Z . )lei Lwów. (Tel.) . Minister kolei prze

niósł adj?inkta Emil* Htllera z dyrekcyi we Lwo

wie du okręgu dyrekcyi wiideń jkiej.

Z d. 1 b. m. celem przeprowadzenia budo zy ko

lei Lwów-8ambor-Gn.nica węgierska, kreowany zo

strł n sąd z tytułem ,,Kierownictwo budowy koLi.

Lwówu, *Naczelnikiem tego urzędu m ai owany jest

starbzy radca budowai"twa, Stanisław Kosiński.

Wlfinor W Paryżu Berlin. (Tel). W maju

w roku pr-yszłym będzie wykonany w Peryzu cykl

Wagnerowski. Wykonawcami będą przeważnie arty

ści sceny z Benreytb.

Kwestya jocyalna w tnalrze. Berlin. (Tei.) .

Związek niemieukich artyutów teatralnych dom igr

aię ustawowego saprow; dzeui: jednego w tygodniu

dnia odpoczynkn we wazyatkich teatrach. W tej

sprawie ma być wniesiona petycya do parlrmentu.

Zatoniącie ekr;lu. Królewiec. (Tel.). Pod

Bruesterort zatonął wczor j r"?zeciński okręt poczto

wy ,Libau*1, przyczem ośm osob zginęło.

Pancerze Z torfu. H in Mu w er. (Tel.). Woj

skór a doświadczenia, wykonane z pancerzami z tor

fu, sabezpiecssjącyn,i przed kulami, miały wydać

bsrdzo dobre reBHltaty.

Sztuczne kaiectwn. Petersburg. (Tek)

Uwięziono tu dwia osoby, które ca odpowirdniem

wynagr *dceniem urządzały s-,o?czne kaleelw*. Cel

był ten, aby od zakładór asekuiacyjnyeh otrzymać

odszk(iduwanie, zapewnione na wypadek kalectwa.

Kilka townreyst ubezpieczeń poniosło przez te cazu

stwa ZDscsne straty.

Zeąiuga napowietrzna.

Niemiecki pisarz Maks Not lau w doweinoym ar

tykule wykastije spodziewaue korzyści i zawody

istotne, ciskające ludzkość w rasie wynalesieuia ba

lonów, kierowanych dowolnie.

Gdy przed oczyma Kolumba ;arj :ow ł się lad

amerykański — pisze Nordan — zdało mn się, że

ta ziemia jest u’brr^mią drabiną, wiodąoą wprost do

nieba

Jt,stto wrażenie typowe. Ludzkość doświadcza po

dcbnegu uczucia przy każdem nowem odkryciu, przy

każdym nowym wynalazku.

-Spod ijwa się zawsze,

iż zmienią one świat, że go przewrócą do góry

nogami.

To złudzenie popycha ludzi ku ccras nowym zdo

byczom, zagrzewa icb do pn?ey, zaogni* ich nadz^e,e.

Co lat kilkanaście słyszymy, że *pustać świ ta amie

nić aię musi".

A jednak w całej historyi rozwoju ludzkości w i

dzimy . ledwie parę przykładów istotnej i zupełnej

zmiany ś«iata, a i takie nie dokonywały się za ży

cia pokoleń, będących świadkami wynala«,kn.

—

ogół me aię nie zmienia.

Odmyci pomnażają czasem wiedzę, zmiauiają nie

kiedy upodobania, lecz nigdy nie przyaparz iją ssczę

ścia. Losy ladzkości samej w sobie po.latają zf "

sze jednaKie. Najrozummejss%, najgłęnszą haśnią, j est

bsśń o trzech życzeni i c h , z których, :oniec koń

ców, pozostaje — kiełbasa

W ostatuich tygodniach gazety zajmowały aię pró

bami brazylijskiego aeron*uty Santoa-Dumonta, tak

jak przi d p: ra miesiącami rozpisywały się o próbacb

hr. Zeppelin. Oczekiwano rezultatu z niecierpliwością

gorączkową, wyznaczono 1Ol 000 fr. nagrody ra wy

odezienie balonu, którymby można kier wać dcw o/

Próby skończyły się... opadnięciem takiego halonu

na jeden z dachów w Passy.

Bantus-Dumont ju_t !k;rem op to datt. Wyn:

la. ca tego mytu nie przypuszcaał sapew ne, że j go

bajka w nowem wydaniu sm_jai się na konkurs,

:wieńczony drachmami.

Santos-L)umont nie traci jednak n_Iziei, zai srz

zbudować btlon nr. 7 i — zdobyć 100.000 fr.

Wszybtko zależeć będzi( od m is’ yny, która po

winna być i lekka i bardzo mocna, a niełatwo obie

te właściwości pcłączyć. Ch.ćhy się to udaio, choć

by takie m;.rzenie ludzkości zostało nrzeczywistnio

ue; cboćbj my. na równi z ptak ;mi, zaczęli szybo

wać po przestworzu, zgłębiali naszą knlę wzdłuż,

wsz :rz, w górę i wdół, to mimo wszystko w życiu

uaezem uie zajdzie żadna zmiana; złudue są nad.Je

je pikładane w każdym, nowym wynalazku. Przy

puśćmy, i e Santoa-Dumont, lub kto inny, rozstrzy

gnie kwestyę kierewania b -’.ou imi.

W myśli nasiej widzimy się już ptakiem, nieo

graniczonym przestrzenią, widzimy so jaskółką,

unos?ącą się nad górami i morzami. Widzimy w wyo

brażui wagony i om iibnsy ni.powietrzne, z przr

jazdem po 5 cent,, pociągi napowietrzne z wagona

mi czwartej klasy. Otóż, eł oćby nawet ynaleziono

3 posób kierowania balonem, ten środek lokomocyi,

Uk j»k automobil, nie stanie aię nigdy przyrtęprytu

dla szerszych mas, będaie najwyżpzym zbytkijm dla

bardzo nielicznych jednostek.

Marzyciele wyobr iżają sonie, że takie balony spro

wadzą przewrót w stosunkach ekunomii-znych i po

litycznych, że obalą raz n 1 zawsze cła ochronne.

Powietrze nie ma granic; a zatem na całej hub

ziec_.ikiej zapanuje swoboda nieograniczona, ksżdr

praca, każdy przemysł będzie mógł rozwin-ć B.ę

rozpcBtrzeć skrzydła do lotu, etny wszelkich pro

iuktów spadną do minimum, okowy narodowości

pękną, każdy obywatel świata będzie miał prawo

do jego cząstki; pizy htw ości przenoszenia się

z miejsca na miejsce, każdy wybierze sobie mi jjst e

ztimicazkania, w którem mu będzie najlepiej Niróri

io uarodu nie będzie jnż und tl w stosunkn rywala

do rywala, ani też rabnsi 1 do rabnsia, wszystkie

państwa staną się równjnprawnionymi współpraco

wnikami na niwie g :spod irai wszechświatowej Pr»y

tem upadnie powód do wojen. Cóz znaczą fortffik

cye, cóż porodzą prncerniki wobec wroga, bombar

dują:ego z nad obł :ków? Bitwy musiałyby się ro

zcgry.. ać w powietrza.

Słowem, baluny ze sterem, to wyzwolenie jedno

sthi z pod przemocy ogółu, zbratanie się ludów, po

kój wiezzysty.

Taką j :st mizonk i, tak% teorya.

W praktyce rzecz pmedertuwia aię inaczej zgoła.

Balon z« otę:em nie obali bynajmniej granic, ani też

ceł uie skasuje, ho choć w powietrza niema grani

cznych zapór, ale na ziemi jest — policya. Aby

wznieść się w górę, balon mnsi wyruszyć z danego

punktu na powierzchni ziemi r gdzieś w d-nyrn

punkcie opaść, a jedno i drogie nie dc s;ę ukryć,

:k jak fałszywy pieniądz lnb dynamit( wa bomba

anrrchisty. Dylemat prosty. Albo ludzkość dojrzeje

o tyle, :z dobrowolnie obali cła, granice, podepcze

współzawodnictwa i nien :wiści — * wtedy balony

nie będą potrzebne dla łam inia słupów granicznych.

Albo ludzkość nie dorosła do takich pojęć, a wów

czas żaden bilon nie zmnai jej wprowadzać tycb

Baaad w praktykę - - przymusowi zip. biegną p -li

c y n c i i żandarmi. Choćby nawet j-ikieś pojedyncze

państwo sprzyjało napowietrznemu przemytnictwa,

to inne odpo» ied_:ą mu na to — zamknięciem granic

na lądzie stałym. Zresztą halony nie hędą mogły

nigdy przewozić cięższych towarów i większej iob

ilości, najwyżej... hrylanty i .:ronii

I na niwie pokojowej balon ze t/erem nie oddałby

usług, jakich aię po nim spodziewają: zmieniłby

tylko strategię i taktykę woienuą, ale wojnyby nie

wyrugował, tak jak nie obaliły jej inne wynalazki.

Praktyczne korzyści tegu wynalazku są nieliczne

dopomógłby jedynie w wyprawach n in.kowych i u su

uął niebezpieczeństwo podobnych przedsięwzięć.

Zresztą niebawem nic już nie będzie do odkry

L’in i a na kuli ziemskiej. Na ohu biegunach będą

powiewały fi .gi narodowe i Dalaj Lsma zmuszany

będzie wyjawić tajemnicę Lhi u:y. Epizody w ro

dzsju tragedyi Gordi nn w Chartumie 1 oblężenia

poselstw w Pekinie su n ą aię » krótce niemożliwe.

Bezpieczeństwo wzmoże się ogromnie, ale dzieje

świata zubożeją, odsrte z awanturniczego romantyzmu

Opanowanie siły ciężkości prrez wynalazek nowe

go balonu *noże aię stać źródłem wielkiej rozkoszy,

ale będzie ona dostępna tylko dla milionerów i mi

liarderów. tiznry tłum żadnych korzyści nie odniesie,

zamiast zwiękjzyć jego dch-- byt, balon ze sterem

powiększy tylko niezadowolenie, wzbogaci świat o j e

dne zazdrość więcej. Przepaść pomiędzy nęd:ą a

zbytkiem wzrośnie w stosunku odl.-głoścsi halonu, s zy

bującego w obłokach, do ścieżki, b.egoąeej p i ziemi

I dzis już biedak patrzy zazdrośnie na wagony sa

łonowe i błyskawiczne puciągi, nr automobile 1 yach

ty, Widok batonów, kienwanych d: wolnie, witany

będzie jeszcze niechętniej przez ubogich przechodniów,

którzy nie mogą sobie pozwolić. . nawet na dorożkę

Ktc de, czy wzniecony roacsyn zawiści nie bę

dzie w swoich skutkach jedynym, praktycznym re

zn!t .tem wynalazku, który może sprowadzić przewrót,

oie sam przez s i ę , lecz przea uczucia, które wznieci.

Ziesztą, jak będzie i co z tego wyniknie, zoba

cz} my.

MAŁY FEUETON.

»Bohaterka G§sarstwj*.

Hr. Flenry, historyk francnski, wydal na po

caątku rokn bież. nowe dzieło Bo znakomitych

oiewiabtdch pierwszego ceBarstwa i rewolncyi".

Najciekawszy rozdział książki poświęcony jest

k; biecie, której Napoleon na wyspie ów. Heleny

dał przydomek »Bohaterki cesarstwa".

Była to hrabin’ Lavalette, której heroicznemu

poświęceniu ndało się ocalić skaz .nego pi n z rząd

Re°tuuraoyi na śmierć prawie n stóp sz ifotn.

Ciekawy ten epizod, w ydający Bię tik niepra

wdopodobnym, jak wytwór najbn;n%szej wyo

braźni romansopirarza, był pr: ez współczesnych

hrabiny niejednokrotnie opiewany w ierszem i pro

zą. Zasługą Fleury’egj jednak jeBt, że, dz:ęki

stndyom źródłowym, fakt ten przedstawił z pra

wdą historyczną.

Autom ChamanB de Layalette urodził się

w roku 1769 z rodziny kupieckiej i poświęciwszy

się początkowo stndyom te Iogijznym, wskutek

zamieszek podo;as walk o W; Ilość, dostał się do

arn. 1. Jsk o adjntaut Bonspartego, w* »,ł n zial

w wyprawach włoskiej i egipskiej, po. zcm oże

nił sie, a raczej ożenili go z ładną i milą sio

strzenicą Józefiny, małżunki Bunapartego, panną

Emilią de Beauharn%is.

Po ogl szeniu cesarBtwa, nadal Napoleon p.

de La?alette godm ść hrab ego i zamianował go

głównym naczelnikiem poczt, żonę zaś jego zru

b:l damą honorową cesarzowej.

Kiedy zrzncony z tronn cesarz opuścił »yn :ę

Elbę w rokn 1815, hr. de La?alette był jelnjm

z najgcrliwszych w przyjęcia go i przyg i t jwaniu

mu grnntn do powtórnego (b.er a pan» wani

uad Francya. Samowladuie objął swój dawny

jrząd zarządn poczt, którego go powrót Bonrbo

nów pozbawił 1 zawiadomił wszystkie gmu y kra,;n

przez umyślnych poBiańców o mającym n otąpi

przyjeżdz c cesarza. Tym Bpośobem oddrł mn

nieoceniouą nsłogę. Ale kiedy cesarstwo po raz

drugi runęło po bńwio pod Waterloo, hr. La

valeite jeszcze srożej za to swoje poświęcenie qd

pokuto? ać mas:ał. Został bowiem równocześnie

4 Ncyem i La Bó!oyerem aresztowany i wkrótce

stow.ono go przed sąd jirz5 t.ęgłycb degartameutu

Sckwauy.

Oskarżono go o tajemne poroznmiewauie Bię

z Napoleonem, jak rówuież o przyw!asz :z* nic n

rzędn pnblicznego. Co do pierwszego oskarżenia

podstaw nie było, ale ponieważ postanowiono dla

uspokojenia fanatycznych rojs stów pod jakim

hącż pozorem skazać La?alefte’a na śmierć, j u r y

mnsiało go obwinić o zdradę stann.

Wiele osób potępiło ten sąd s: mowolny, wieln

starych towarzyszów brom La?alette’a , którzy

zwrócili śię kn Bonrbonom, wstawiło się za nim,

br. La?alette rzncila śię n stopni kościoła do nóg

królowi, Ludwikowi XVIII i księżniczce Angou—

Ićme, która słusznie uchodziła za głowę szakają

cej eiw t y reakcyi, ale napróżno. Król miał tylko

kilka bana! aych słów wBpółczncia dla niej i o

świadczył, że musi spełnić swój obowiązek; pro

śba hr. Lat nlctte’a , ażeby go, jako starego żołnie

rza, skazano na rozstrzelanie 1 nie ścięcie giloty

ną, nie została uwzględniona.

Wówczas hr. La?alette, która rzeczywiście w cią

gn tych chwil przeraźliwych ze słabej, nieene»gi

(»znej kobiety urosła na bohaterkę, powzięła śmia

ły plan uwolnienia Bwego męża z więzienia.

M ała ona pozwolenie odwiedzania go codzien

nie na kilka godzin ze swą trzynastoletnią córką

i używała do tego ielu lektyki. Dnia 19 wrze

śnił 1815 r., na kilka dni przed terminem sk a

zania, usiłowała jeszcze po raz ostatni zmiękczyć

serce księżaej Angonlńme, ale nie przepuszczono

jej przez próg Tn:leriów. Wieczorem tegoż dnia

h s")ina ukazała się, jak zwykle, n sT?eg» męża i

po długim z jego strony oporze ndało jej Bię na

mówić go, ażeby przebrał się w je; snkme . pro

wadząc córkę za rękę, wyszedł z więzienia. Po

nieważ hrabi 1 byl mulego wzrottn i trzymał przy

twarzy chnstkę do nosa, niby płacząc, pozwolili

mn żandarmi i strażnicy pizejść spokojnie. Ale

na u!:cy mnsiał przez kilka męczących minut cze

kać, aż jego, wtajemnkzuuy we wszystko, służą

cy sprowadzi niosących lektykę. —

W tej chwili

włośnie wydało Bię oszustwo, gdyż dozorca wię

zienia zrewidował celę więźnia.

Ale hrabina przytrzymała go z calem natęże

niem sił, a kiedy dozorca, po krótkiej walce,

w której hrabinie pozostał w ręku kawałek ober -

wanego surduta, uwoluił się, cuwila ta wystar

czyła, ażeby oswobodzonemu dać czaś ujsć. Roze

słano patrole, obtzukano ulice, zamknięto bramy

miasta i wkrótce zatrzymano lektykę na moście

Pont-Neuf, ale znajdowała się w niej tylko... có

re°zka zbiega.

Dwór i pt /bawiona Inpn arystokracya rojali

styczna pilnowała poś ig n , ale La? ilette, mimo

najstaranniejszych poszukiwań, zniknął. Dzięki

staraniom przyjaciół, chował Bię on przez dni 19

w mieszkanie wtajemniczonego dyrektora kance

laryi Bressona, a raczej w stan?yjce na poddasza.

Nareszcie ndało się księżnie de Bindemint pozy

skać dla La?alette c trzech oficerów angielskich

:e znajdującej Bię jeszcze we Francyi załogi a n

gielskiej : jenerała Wilsona i kapitanów Hutchin

sooa i Eilistera, którzy, nie znając Lrvalette’a,

podjęli się go ze względów ludzkości uratować.

W nocy zaprowadzono go do mieszkania jednego

z nich i następnego ranka wyjechał hr L-?alette

w mundurze angielskim w powozie, siedząc koło

Wilsona, jako jego ordynanś.

Można Bubie wyobrazić, z jakim niepokojem i

wzruszeniem odbyto drogę do graniuy, jeżeli Bię

weźmie pod nwagę, z jaką Bnrowością ówczesna

policya rewidoTała paśporty i sprawdzała tożśa

m )ść osoby. Dość wcześnie zL.egli jednak za

granicę, zanim nadszedł rozkaz zatrzymania ich.

La?alette zwrócił się do Monacbinm, gdzie En -

geniusz Beauharn is, zięć króla Maksymiliana ba

w a." k iego, przygotował mn schronienie. Wilsor-i,

który powrócił po 6 -godzinnej niecbocności do Pa

ryża, wraz z towarzyszami skaz_no La trzymie

się ’zoą utratę swobody.

Panią de La?alette wypuszczano zaraz z w ię

zienia. Strach 1 męczarnie, jakie przebyła, nic po

zi stal;, bez wpływu zgnbnego na ;ej a u y l Wła

dze jej nmyślowe zaczęły stopniowo słabnąć. —

Tradycya rodzinna pod ije, że przyczyną tego bylo

także wstrząśnienie moralne innego rodzą n.

Podobno w pozostawionych przez męża papie

rach hrabina znalazła niewątpliwe dowody jego

niewierności.

Kiedy Ludwik XVIII w 1822 r. przywrócił do

łaski br. La?alette’a, ten powrócił do Francyi. —

Przyjaciele p r j ęli go entazyaśtycznie, żona zaś,

jego wybnwicielka — obojętnie.

Umarł w 1830 r., niedługo przed upadkiem dy

nastyi Bcrbnnów.

Hr. La?alf ttc przeżyła jeszcze drngie ceśarstwo

Napoleona Ul, jeduak bez świadomości i pamięci

nawet o swoim czynie heroicznym.

Telegramy ffCiza«ułi

W lllii’lmMli* tu 24 Bierpnia. Kr l Edward

angiels" i przybył tn wczoraj w p« ludnie Po s.r

d; e ;nem powittn u przez cesarz i Wilhelma, ndsh

się monarcho?.ie na zamek , gdzie odbył się o

tiad, poczem król Edward o godzinie 4 pop lu

dnin odjechsł.

FraiiKfurt 24 sierpak Frankf. Ztg donośi,

że rząd francnski zawiadomił rz%d niemiecki w na

der grzeczny sposób o wizycie cara we Francyi.

Frankfurt 21 sierpnia. Frankf. Ztg piBze,

iż wiadom. ść, jakoby taryf 1 cłowa przed jej ogło

szeniem byla podaną do wiadomości rządów auBtrya*

ckiego i rosyjskiego, jest nieprawdziwą. Również

z żadoytn obcym rządem uie porozumiewano Bię

w Bprawie nowych traktatów handlowych. Ze Btro

ny niemieckiej nt zymywano tak ścisłą tajemnicę,

żo nawet praskiemu ministerstwu udzielono jeden

egzemplarz projektu tylko za potwierdzeniem.

L o n d y n 24 sierpnia. Na wczorajscem posie

dzeniu komiBji dla wynagrodzenia szkód, v yrzą

dzcnych przez wojuę południowo afrykańską, od

czytał przewodniczący pismo anstryackiego mini

stra spraw zagranicznych do austro węgierskiego

ambasadora w Londynie. W piśmie tem poleca

minister, o ile można, do załatwienia 51 rei Lma

cyj anstryackich i węgierskich poddanych, którzy

wypełnili formalności, żądane przez władze an

gielskie. Prezydent komisyi wystąpił przeciw tym

reklamacyora, oświadczając, że reklamacye wsku

tek zatrndnienia reklamantów w kopalniach złota

lnb fabrykach broni i dyaan :n są nienzasa

dnione

KŁonstantyno;?ol 24 sierpnia. Tureckie

Towarzystwo Bprzedaży tytoniu oświadczyło go

towość dania Porcie zaliczki w wysokości ćwieić

miliona fantów tureckich za 14 letnie przedłuże

nie koncesyi.

K a p s z t a d 24 sierpnia. Trzech powstańców,

których uwięziono w Kardeb:orm, zoBtało sk a za

nych na śmierć. Dziesięcin Bkazano na d ożywo

tnie więzienie na wyspie Bormudas.

Wlodoannścl elir.iicin’eine.

ł I ;ile-ń /A Bierunia. (Targ zbożowy). Na targa rze

ezywistym kukurudza anowu o 5 M «kusza W speku

§,Spaś" wyohodsi eodsic niej s %yj§tfciem po nie^ieli i Uktach uroczystych dwa rasy dziennie

fi mianowicie: o gcd«,. 6 ano 1 o gods. 6 wieozorem.

W* Lwowie ,,Cu.« |ut * set-o . « kia«* lii.Mlkćw A. «li:

Ssksłswsklsis.

I . Bscbstibs.

PreiiHerftls wygo .i:

na ctUy rok na kwartał na 1 miesiąc

W Krakowie w mir;r i .

40 koron

10 koron 3 kor. 60 hal.

Pcwt§ w p ast w ie A i a . t t y a o k .e m ................................................

tS koon

12koron 6kor.—

56koron14koron6

kor. 60 hal

do Włoch, Fran i f , Anglii, Hnlgii, Szwajcarii, Ta”cy;

i in-syoh pańrtr-_ nalet§oych do swi§zku p ortow ego .

64 koron

16koroi 6ko«. -

(hwbna prenumerata na wy*, ie por ine ’ yn«« mieaięczuie a prae*ylka peeatow i 1 koronę

»b ns i., w miejtou a odnlesleniar- dodnmu1 koronę.

v_dńeielny Nr w .ma porannego w Krakowie po 4 hal., a t ńeczorc. po 20 L:I.; a r r ,csyłka pocztowa 24 hal.

f-l*enumerp^ę prsrjmujL. cię tylko od » do ostatniego di_ia w miesiącu. — Listy s pic

.:l !m-l1

piwuetnc na prennmerate i ogłoesenia (tnaeraty) nprasu się nadsyłać franco do

Aommistr or Czaty 7 Krakowie.

Re,ilamatyb niet^,^czeti wan ule pod1 gaja opłacie pocztowej.

LM o w nu frankowanych nie pr,jyjmnj.» ię. — Bfkop^,rrótti nadsyłanych i l e rwraor «ię.

Preanmeratę pn;jng]§: Adnnnistraoya Czaruw !irahowlc i ursędypocztowi.

H l e j s e o w ą p r e n u m e r a t ę księgarnia 8 . A.Krzyżanowskiego, handle: St, karlińsknago w gukiennleaeh

H. Kretschmera Bynek, 10, Binro dzienników Hopoasa i Salomonowi, WĘhona trafUcą, w Synku !ówl i

OflM ualk przyjmide się u opłat§ od wie.» petitem aa ;u.erw»zy ras 20 haL, sa lażdy następu

po 10 haL; układ tabelaryczny, oytrowy, skompliko,racy, pierwa’y rr,s po 40 lial., następu; po 10 I

N a d e s ł a n e (na trzeciej stronie) od miejsoa wiersza drukiem petitowi r » 60 b”.er,.y za każdy raz.

Ogłosseala 1 prenum eratę przyjmui§: we I-wowIe biura dsiennikdw L. Plclma, A. OLa;

skiego, 8 t. Sokołowskiego, A. Hollendra, K. Bnohataba: w J a r o s ł a w i u Binro dzienników; w N o w y i ł

M §esa H. Baohner; w P r ie m y s i n A. Juszyński księg -ni( ’miej.. D. Fet sele, księgarni Kii

w Rsesaowle M. Weintranb; w *!Stanisławowie Jasielski i bp: w Tarnów le M. Koel aoŁ

w Tarnopolu C. Halieser; w Paryżu wył§esniep.Adam rue dtVirCnns38 (promuerftep, §t

Baeskowski Courbevoi pod Paryżem rue de Chemin de fer 44); w W i e d n i u Ha*jenstjin *j Vogl.

(także w Hamburgu, Frankfurcie n. M., Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wr:dawiu), A. Oppelik, B. M o n

(także w Berlinie, Hamburga, Monachium 1 Norymberdso), H Sohalek. M. Duke«, J. Dannabeiy, H.

Frisćl (tylko prcnumeratę H,Goldsohmidt A Comp.); w Prankfnrcle u. » . G, L, Daube A C.r ;.

w * Za każd§ luiianę rdrenu dopłaoa się 40 haL " M

Adres Redakcyi: ul. *w. Tomas*1« Nr P2. -

Telefon Nr 50.

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку