Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 622 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N-7 .

wmm

Iraków , 11 Stycznia - Czwartek.

Rok 1877.

CZAS

*0S2

w mtettitestwSmt

,OEAJKSŁ« i sis h il Era?Sy jKwstotre. KięJiO0wąprea.fes.y .3 . LKaiy**

ita *RUeg’*

dawniej DwwpkSag*. OgJCas;,-Łsifo* (hjm ziy} y ra rim t| sfą aa eyiatfc od rafe}wa

wiotsss ta k is m śjofcjiym (peStowyia) *a p!er-finsy rss 10, %f.fessdy E%ti§pny mpoBo. W a8 tnigm.»m

(aa 8 tisonniey dziennika) od ratócs wierna druities» drobnym po 80 o." *a każdy ras. »««sjs!swnEj»

(fi« ,,Ocstts«*»* (prospekt*, oyrktilsrse, ogłosi««» itp.) prsyjianję się s* oea§ 1 s’ir. od 100 cffzempJ,

d?a Eamiejscowyoh, a 50 o. od 100 eg*, dla sniejseowyoh prenumeratorów. F rsypadajyję należytott

oprawa Bi§ b o b « ó 4 nadoaiaó praekaiam poettowyro.’ OgSestsaKfsi * j8tjreJMm*»*ia«4«ę przjyjmajj’,—

we fcw owl« W. Piątkowski ni.HetmańskalO: w

wyłaeiuie p, Aditm, Csrrcfoos’ de fa Criia

Kongo 2, (prenumeratę p. W . Rac/.kw eki, Pauboarg Poiasonifcra 33); w W f«*w S w pp. Ewaer.ate}n ft

Vogler (także w Hwnuurgn, Frankfurcie u. M,. Berlinie, I.ip*kn. Kasyłei i Wrcehwiu), A. Oppelik !itn.

benba*tei Nr. 2 (ta k ie w Pradze), K. SSossse (takie w Łi(triińlcs Zi*mi»urgn, M orseijiura i Roiryinfewilwi),

(ł. I* Pachę §s Com. (taki» w BV*akfajrate ». !SU), Eotiaf fc Gosa,

Kraków 1O§tycznia.

Dziś więcej niż kiedykolwiek czuć, że

już nie ma Francyi. W Stambule, obra

dują nad warunkami, pod któremi wolno

będzie Turcyi dalej w Europie istnieć,

a * Francya, która przed dwudziestu laty

dla tej sprawy tyle krwi przelała, tyle

ofiar materyalnyck poniosła—jej ręki tam

me czuć. Już nie ma Francyi! a ci którzy

do chwili jej upadku cieszyli się pra

wie, że się pozbyli wreszcie niewygodnego

cenzora, że duma francuska złamana, że

miłość jej właspa tak głęboko upokorzona,

dziś poznawać zaczynają, że nie było się

z czego tak dalece cieszyć. J uż nie ma

Francyi, przynajmniej, politycznie, a w k a

żdej ważnej sprawie czuć jakieś wahanie

się, jakiś brak równowagi, jakąś dishar*

monię. W społeczeństwie europejskiem taki

czynnik jakim była Fran cya zniknąć nie

może, aby całość tego ubytku nie uczuła.

Polityka fr.ancuska nie zawsze była rozu

mną, często i dla siebie i dla innych szko

dliwą, ale jej nie zastąpi ani angielska,

któraprowadziła wojnę, by nadal Chińczykom

opium sprzedawać— polityka kupiecka; ani

niemiecka, która wynalazła wojny, co trzy razy

tyle przynoszą ile kosztują— polityka spe

kulantów bursowych: Grunderpolitik. Już nie

ma państwa, któreby przedstawiało w E u

ropie politykę ryce rską,’któreby wszystkich

sił używało dla rozszerzenia nietylko

swojego wpływu, ale jakiejś idei, któ

reby się zdobyło na wyprawę Syryjską,

by chrześcian na Libanie przed rzeziami

muzułmańskiemi obronić; na C hińską, by

handlowi swemu szerokie pole otworzyć,

ale równocześnie i misyonarzom chrześciań*

skim; na Meksykańską, by naprzeciw an

glo-germańskiego republikanizmu postawić

łacińską monarchię; na Krymską, by ró

wnowagę na Wschodzie utrzymać. Nie— tego

państwa już dzisiaj nie ma, a od chwili

g«Jy ?.nikło, zapanowała brutalna przemoc;

gwałtów już nikt nawet pozorami sprawie

dliwości nie pokrywa; opinia publiczna to

przestarzały wyraz; maluczkim coraz ciężej

na tym Bożym świecie — przed prawem

siła.

y A jednak mimo tego upadku, mimo te

go odosobnienia się, mimo tego systematy

cznego oderwania się od spraw zewnę

trznych, przez to czem była i przez to

czem jeszcze być może, Fraucya jest siłą.

Nawet Austrya, która przez długie wieki

walczyła z nią o przewagę w świecie, za

dawnej monarchii, za rzeczypospolitej, za

pierwszego i drugiego cesarstwa, nawet Au

strya w dzisiejszych kłopotach swoich oglą

da się na nią. Grdy lord Salisbury w dro

dze do Stambułu przejeżdżał przed paru

tygodniami przez Wiedeń, w rozmowie jak ą

miał z hrabią Andrassym o sprawach wscho

dnich, zaproponował mu przymierze zacze

pno-odporne. ,,Nim będę mógł dalej o tem

mówić, była odpowiedź: proszę o pokaza

nie przymierza z Francyą, w razie wmie

szania się czynnego Niemiec do tej spra

wy i(. ,,Ależ to samo przez się rozumie się —

odpowiedział lord Salisbury — przecież to

jedyna naturalna polityka Francyi, polityka

odwetu".

Austryackiemu ministrowi to o

świadczenie nie zdawało się wystarczaj ą

eem, i w braku żądanego traktatu, propo

zycya angielska nie była więcej roztrząsa

ną. A jednakże choć Francya zawiera jeśli

nie siłę to jej pierwiastki, nie słychać tam o

wpływie jaki na dzisiejsze stosunki wy

wrzećby mogła. Dziwny to objaw ze stro

ny narodu, który przez długie lata przy

wykł był do tego, że zawikłania całego

świata rozwiązywały się w Paryżu, i któ

ry z tego przywileju tak był dumny. Do

wodzi to wprawdzie wielkiej rezygnaeyi,

rozwagi i ocenienia własnego stanowiska,

ale dowodzić może równocześnie i wielkiej

apatyi. Znane słowa ks. Grorczakowa po

wojnie krymskiej: ,,Rosya nie dąsa się, ale

się skupia", ( L a Russie m boudepas, elle ce

recueitte), które Francuzi tak chętnie do

siebie stosują, kto wie czy nie ukryw ają pod

pochlebnym dla miłości własnej narodowej

kształtem, dużo zniechęcenia, niedbalstwa i

osobistego egoizmu. Z dzisiejszym rządem, z

wpływem nieograniczonym Izby na sprawy

krajow e, z chwiejnością ministrów zale

żnych od widzimisię większości parlamen

tarnej, z większością zależną znów od chwi

lowego ugrupowania stronnictw, wobec oso

bistości ambitnych a sobie nieprzyjaźnych,

myśleć o prowadzeniu długotrwałej, logi

cznej i znaczącej polityki europejskiej—tem

się nikt nie łudzi. Ale nikt nie śmie pod

jąć się tak trudnej pracy, jakąby dziś

była zmiana radykalna tego co jest. W alki

stronnictw w parlamencie nie odbijają się

już tak żywo jak niegdyś na ulicy. Mowy

ogniste na trybunie wersalskiej nie opiera

ją się na barykadach, ale na dziennikar

skich artykułach. A zresztą wszak na cze

le ministeryum stoi człowiek znany z zrę

czności, z ja ką umie omijać zbyt drażliwe

zadania, a ostatecznie nad wszystkiem gó

ruje szpada marszałka-prezydenta, której

wszyscy ufają, bo wiedzą, że w danym ra

zie nie zawiedzie. Na nieszczęście j e st to

tylko szpada, ale nie głowa. Spokój więc

jes t zapewniony, przynajmniej na jakiś czas,

a to wystarcza, by renta szła w górę, by

papier stał al pari ze złotem, by interesa

były łatwe i obfite. Z wrodzoną sobie lek

kością i wrodzonym zapałem przerzucili

się Francuzi z jednej ostateczności w dru

gą. Otoczyli się murem chińskim i zam

knęli w nim, jak ślimak w skorupie. Co

im dziś na tem zależy, kto w Stambule pa

nem, kto Bałkańskim półwyspem zawładnie?

Istnienie T urcyi o tyle ich tylko obchodzi,

o ile wypłata kuponów pożyczki tureckiej

od niej zawisła. Nawet takie dzienniki, któ

re broniąc tradycyi monarchicznej i religij

nej powinny pamiętać o naukach przeszło

ści, podlegają tym wpływom. Univers mó

wiąc o konferencyi stambulskiej, skarży się

na posła francuskiego pana de Chaudordy,

że zanadto mówi! ,,Toby mogło ściągnąć

na nas zbyteczną odpowiedzialność, wprowa

dzić nas w niebezpieczne zawikłania, a

my potrzebujemy tylko spokoju" — dodaje

ten organ. Zapomina, że po klęskach któ

re smutnie zakończyły, świetne w począt

kach panowanie Ludwika XIV, tego same

go trzymała się Francya systemu. Rozbiór

Polski znalazł ją prawie obojętną, a za L u

dwika XV rządy kardynała Fleu ry do tego

tylko były skierowane, by zręcznie, choćby

nawet z ujmą własnej godności, do nicze

go się nie mieszać. Dokąd ta polityka mo

narchiczną Francyę doprowadziła, zbyte

cznem przypominać. Jeżeli Francyi dziś nie

ma, to Francya powinna chcieć aby była,

a ci, którzy pragną sprawiedliwości muszą

sobie życzyć aby tak było.

S0EB8P0SMNCYA nCZA8Cl

Lwów 8 stycznia.

Szczególne wyobrażenie m ają u nas o tem , co to

jes t ponfae zgromadzenie. W całym świecie jost zwy

czaj, ze z poufnego zgromadzenia co najwięcej tylko

uchwały bywają publikowane, tok zaś dyskusyi pozo

staje między tymi, którzy w ponfnem zgromadzeniu

brali udział. Ta k też delegaci lwowscy pp. Smolka

i Czerkawski Julian, zwołali, jak to niedawno dono

siłe m, poufne posiedzenie tych wyborców, którzy

pociągali ich do odpowiedzialności za milczenie dele

gacyi podczas dyskusyi o sprawie Wschodniej. Na

tem posiedzeniu miała się rozstrzygnąć kwestya, czy

ma byó zwołane publiczne zgromadzenie wyborców

w tej sprawie lub nie. Tymczasem jedno z pism

lwowskich nie miało nic pilniejszego, jak ogłosić

cały tok dyskusyi a to nie zbyt dokładnie, wobec

czego naturalnie posiedzenie przestało byó ponfnem

i pospieszam zdać sprawę z niektórych szcze

gółów tego posiedzenia. Zgromadzonych było okołe

30 osób, pomiędzy któremi znajdowały się osoby

najpowaźniesjze.

Pierwszy zabrał głos p. Smolka , oświadczając, iż

podejmuje się S3m stanąó w obronie milczenia dele

gacyi, ponieważ p. Czerkawski głosował za zabra

niem głosu w dyskusyi o kwestyi Wschodniej. Głó

wnym powodem milczenia delegacyi był te n , iż nie

zgodzono się na t o , w jakim duchu przemawiaó.

Przytaczając poszczególne wnioski co do treści prze

mówienia dowodził punkt za punkte m, że żaden

z tych wniosków nie mógł byó przyjęty. J edni chcieli,

aby ująć się za uciśnionymi Słowianami, drudzy za

uciśnionymi Chrześcianami, inni pragnęli wyłącznie

zamanifestować uczucia lojolności wobec tronu, jeszcze

inni demaskować postępowanie Rosyi i ogólnie stwier

dzić praw a narodu polskiego. Z żadnym z tych

wniosków mówca się nie zgadzał, ponieważ jedynym

skutkiem tych przemówień byłby tylko zwiększony

ucisk w Ziemiach polskich, a nawet mogłoby to było

wywołać reklamacye ze strony Rosyi i przyspieszyć

zajęcie lewego brzegu Wisły przez Prusaków, do

czego istnieje umowa między Prnsami a Rosyą.

Dr Smolka bronił milczenia delegacyi przytaczając,

że uchwała t a , by niezabieraó głosu w tej oprawie

znalazła uznanie w Królestwie i w kole poselskim

w Berlinie. Zastrzegał się przytem, aby uchwała ta

była skutkiem braku cywilnej odwągi. Głosowali bowiem

za nią ludzie, którzy dali dowody, iż tej odwagi im

nie brak.

P. Julian Czerkawski oświadczył, żo był za

tem, aby głos zabrać, lecz w zupełności solidaryzuje

się z uchwałą koła. Nie uważa bowiem Rady pań

stwa wiedeńskiej za trybunę europejską. Dyskusya

nad kwestyą oryentalną była bardzo niepoważną i

śmieszną, Niemcy się nią skompromitowali, a dla

poratowania swego honoru parlamentarnego chcieli

aby Polacy mówili (oznaki zdziwienia). Kraj nie

jes t przygotowauy do takiej akcyi, jakaby musiała

nastąpić po takiem wystąpieniu.

Przeciw poprzednim mowcom przemawiali pp. Do

brzański, Romauowicz, Gubrynowicz, Goldmann i

Lubiński i w tym gronie obracała się dyskusya.

P. Dobrzański w sposób namiętny poddał ostrej

krytyce milczenie delegacyi zarzucał delegatom, że

bawią się w dyplomatów za miast uważać się za re

prezeptantów narodu, zakończył jednak tem, że wotum

nieufuości nie wnosi, ponieważ delegacya działała

w dobrej wierze i zaraz potem wyszedł z sali.

P. Romanowicz przeciwko temu ostatniemu

twierdzeniu nadmienia, że wprawdzie wotum nieu

fności Zgromadzenie to delegatom dać nie może, bo

nie jest wybraną reprezentaeyą wyborców, wypo

wiada jedynie swoje indywidualne zdanie, że delega

cya nie odpowiedziała zaufania kraju. Okoliczność

zaś, że delegacya działała w dobrej wierze nie może

być przeszkodą wotum nieufności, ponieważ możemy

także nie mieć zaufania do kogoś, co w zupełnie do

bręj wierze, lecz nie po naszej myśli działa.

Co do kwestyi, co powinna była delegacya mć

wić, rzecz je st jasną, nad tem nie potrzeba było dy

skusyi, dość było historycznie uzasadnić związek kwe

styi polskiej z kwestyą wschodnią, naznaczyć ucisk

na całej przestrzeni Polski, powiedzieć: upominacie

się o prawa Bośniaków, którzy niemają zaslng cy

wilizacyjnych a tu się depczą prawa narodu, co był

w całem tego słowa znaczeniu, narodem cywiliza

cyjnym. Niemożna przypuścić, aby obawa zwiększo

nego ucisku i reklamacyj była słuszną. Ucisk wię

kszy wypływa z interesu państwa moskiewskiego, nie

zaś z tego, co mówią polscy posłowie w Radzie pań

stwa. P. Smolka nadmienił, że przedstawiać ucisk

moskiewski jest niepotrzebnem, bo przecież dzienni

karstwo podaje fakta, piszą się broszury i książki,

o tem każdy, wie, co chce wiedzieć. Lacz przyzna

p. Smolka, że jost różnica między tem , co piszą

dzienniki, a tem co legalni reprezentanci przemówią

wobec Europy.

Delegacya rzeczywiście niemiala odwagi wystąpić

w tej sprawie. J e s t bowiem różnica między odwagą

osobistą, a ciała zbiorowego i zdarza się, że ciała

takie złożone z samych ludzi osobiście odważnych,

grzeszą brakiem odwagi. J eśli p. Czerkawski tw ier

dzi, że trybuna Rady państwa nie jest trybuną eu

ropejską, bo niema wogóle trybuny, z której by po

słowie polscy zabrać mogli głos w imieniu narodu.

Nie chodzi o to, aby Europa słuchała z tej try

buny, lecz aby go słyszała.

P. Goldmann w przemówieniu nader namiętnem

nadmienia, że grono wyborców, którzy wystósowali

wezwanie do delegatów zastanawiało się gruntownie

nad powodami, które skłoniły do milczenia. Wszy

stkie przez p. Smolkę przytoczone powody rozważało

to grono, lecz wszystkie odrzuciło jako tak błache,

iż nie przypuszczało, aby delegacya polska mogła się

niemi kierować. W końcu uczynił wniosek, aby zwo

łano walne zgromadzenie wyborców, któreby nad tą

kwestyą zastanowić się miało.

P. Lubiński nadmienił, żo gdyby posłowie nasi

to, co tu poufnie powiedzieli, powtórzyć mieli publi

cznie, toby skompromitowali i delegacyę i kraj, któ

ry dziś może jeszcze myśli, że posłowie mieli rze

czywiście jakie słuszne powody milczenia. Dla uni

knięcia tej kompromitacyi sprzeciwia się wnioskowi

zwołania zgromadzenia wyborców.

Na to p. Romanowicz nadmienił, że przyłą

czając się do tego motywu dodaje jeszcze i to prze

ciw wnioskowi p. Goldmanna, aby w razie ponownych

w skutek tego wyborów sprawa rozpoczęta na tle

czysto polskiem, nie zeszła na pytel koteryjDy gali

cyjski.

P. Goldmann oświadczył, żo po tych przemó

wieniach cofa wniosek zwołania zgromadzenia wy

borców.

Już miano się rozchodzić, gdy p. Darowski po

krótkiem przemówieniu zwrócił się do p. Smolki

z prośbą, aby delegacya występywala odtąd w duchu

polskim. P. Smolka oświadczył, że po takich głosach

złoży mandat i to wobec delegacyi oświadczy.

Po zakończonem zgromadzeniu kilka osób przy

stąpiło do p. Smolki, prosząc g o , by mandatu nie

składał.

W ! «*deA 9 stycznia.

(n . ) W sprawie wschodniej nastąpił zwrot nader

ważny, o którym donieść pospieszam. Rząd rosyjski

kazał reprezentantom swoim, aby oświadczyli innym

pełnomocnikom mocarstw, że jakikolwiek będzie re

z ultat konferencyi w Konstantynopolu, zrzeka się ze

swej strony wszelkiej jednostronnej egzekutywy i że

żadnym krokiem samodzielnym nie wyjdzie z granic

akcyi europejskiej. Pomijam wszelkie przypuszczenia

co do powodów, jakie kierowały rządem rosyjskim

w tym najnowszym i zadziwiającym zwrocie: czy to

jest szczera potrzeba pokoju, czy toż mamy przed

sobą pozorne cofanie się, aby zyskać na czasie i u -

kończyć przygotowania wojenne. Oba zapatrywania

znajdą obrońców. Pewnym je st w każdym razie wnio

sek, że w najbliższym czasie nie należy się obawiać

komplikacyi wojennej. Jeżeli bowiem konferencya

konstantynopolitańska doprowadzi do jakiego rez ul

tatu — a mało jest w tej mierze nadziei — naten

czas niebezpieczeństwo wojny usuniętem zostanie na

drodze prostej i naturalnej. Jeżeli jednak konferencya

rozbijo się, natenczas reprezentanci mocarstw określi

wszy poprzednio ściśle stanowisko jednomyślne swych

rządów co do reformy, zażądają paszportów i na r a

zia dadzą wypadkom na Bałkanie bieg swobodny, po

zostawiając Porcie uspokojenie prowincyj powstałych,

jeżeli może, obietnicami reformy a względnie siłą no

wej konstytucyi. Na tom iast trudnoby było Europie

pozostać dłużej spokojnym widzem, jeżeli przywróce

nie porządku chcianoby przeprowadzić na drodze, j a

ką obrano w swoim czasie w Bułgaryi, lub gdyby

Porta chciała na nowo rozpocząć kroki nieprzyjaciel

skie przeciw Serbii i Czarnogórze. W tym wypadku

mocarstwa europejskie porzuciłyby swą bierność i

porozumiałyby się co do środków, jakieby przedsięwziąć

należało. W ten sposób nacechowałem wam najno

wsze stadyum sprawy wschodniej, pozostawiając wam

zrobienie komentarza i krytyki.

Tuż przed wyjazdem swoim do Pesztu przyjmował

hr. Andrassy znanych ajentów bułgarskich Zankowa

i Bałabanowa i odebrał od nich memoryał zawiera

jący skargi i życzenia narodu bułgarskiego. Wyjazd

studentów węgierskich do Konstantynopola potępiają

w tutejszych kołach decydujących jednomyślnie i sta

nowczo.

Wiedeń 9stycznia.

(n . ) W sprzeczności z doniesieniem z K onstanty

nopola, którć główną zasługę małoznacznego wpraw

dzie rezultatu wczorajszej konferencyi przypisywało

hrabiemu Corti posłowi włoskiemu w Konstantyno

polu, dowiaduję się, żo właściwie margr. Salisbury

stał w tej mierze na pierwszym planie. On to starał

się Btawió Porcie przed oczy w długiej, pełnej na

cisku mowie niepodobieństwo przyjętej postawy wo—

Z KRAKOWA.

nN a czem zakończą się układy, czy propozycye zo

s taną przyjęte lub przeciwny projekt Btanie się pod

s taw ą dalszych rokowań, czy w razie odrzucenia pro

gramu nastąpi ultimatum ....

Oto początek, który oczywiście kwalifikował się do

części politycznej, lecz chcąc zużytkować białą kartkę

papieru, spróbujmy z tego tematu przejść w dzie

dzinę karnaw ałow ą, bo i tutaj krzyżują się projekta

i kontrprojekta jak na konfe rencyach konstantynopo

litańskich, występują różne programaty i odbywają

się układy, jak obdzielić się krótką porą tegorocz

nych zapustów, jakie refcrmy zaprowadzić w kolei

balów publicznych i zabaw prywatnych.

Armie s toją w bojowym szyku, ja k pod Kisz6nie

wem, czekając na wymarsz — do sali balowej. Roz

chodziły się pogłoski o dezorganizaeyi w tym obo

zie bawiącego się świata. K ampania karnawałowa nie

obiecuje wprawdzie takich powodzeń, jak w roku

przeszłym, kiedy skoalizowały się w Krakowie zastę

py z pod trzech rządów. Nie dziw, że podwójnym

marszem szły po sobie zabawy, że ruchy stratagi*

czne krzyżowały się i zdobytą została niejedna wa

rownia, kiedy bój karnawałow y zakończył _się szere

giem związków, k tó re okrom ucznó osobistych, nie

były pozbawione strony politycznej, skoro łączyły

różne dzielnice kraju. Mobilizacya karnawałowa nie

ma tak ogólnego charakteru tej _zimy. Wołyń, Po

dole i Ukraina nie są tak licznie jak w roku prze

szłym reprezentowane. Hufoe wielkopolskiej młodzie

ży jeszcze nie nadciągnęły. Nie jed ną szczerbę przy

pisać należy kimono:m, które były skutkiem przeszło*

rocznej zimowej kampanii. Nowe niemniej ponętne

nabytki zapełniają próżnie. I wszystko już czeka

pierwszego tylko hasła, aby stanąć na linii bojowej.

Najbardziej zaś czekają r,óżne instytucje, nakłada

jące coroczny haracz na bawiących się. Liczne insty

tócye dobroczynne w K rakowie, z wyjątkiem Skar

goskiego Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożne

go, który rozporządza znacznemi funduszami, pozba

wione stałych dochodów za jedyną dotacyę mają o

piekę i protekcyę osób wpływowych i pełnych ofiar

ności. Jak wszystko w Krakowie, tak i ten rozdział

opieki przeszedł już w tradycyą. I piękny jest ten

związek osób i rodzin z instytucyami miłosiernemi

miasta. Znać, że to nie filantropia urzędowa je wznio

sła, rozwinęła i kieruje temi zakładami, ale że po

wstały one z iutencyi chrześciańskiego miłosierdzia,

że trzymają się na tem uczucia, co wiąże do siebie

wyłączną miłością opiekunów i protektorki.

W tym stosunku osobistego umiłowania instytucyi,

stałej nad nią opieki, gotowości nie tylko do hoj

nych ofiar materyalnych, ale do podejmowania za

chodów — wzór wyszedł od tej, co w każdej potrze

bie Krakowian była zawsze pierw szą, ale wyłącznie

imię swoje związała z Towarzystwem Dobroczynno

ści. Nieobecność czcigodnej prezesowoj pozbawia ka r

nawał tegoroczny tradycyjnego balu dziadowskiego.

Związek prezesowy z instytucją tak ścisły, że

kiedy jej nie m a — skutek zabawy byłby wątpliwy,

nie dla tego, aby Krakowianie nie poczuwali się do

obowiązku popierania Towarzystwa Dobroczynności,

lecz że przywykli nieoddzielać imienia dobroczynnej

pani od instytucyi i łączą zawsze intencję dla miej

sca przytułku słarcćw z hołdem dla sędziwej pro

tektorki.

Dla rozwoju instytucyi nie dość napisać najlepsze

statuta i skombinować nadzćr urzędowy, kontrolę ko

mitetową. Nad statuta i komitety najlepszą organi

zacyę nadaje rodzina. Pojmował to dobrze mąż zna

komitego umysłu, który niegdyś nrezydował w ra

dzie administracyjnej Krakowa. S. p. Piotr Micha

łowski obok zasług administracyjnych, słynnych dzieł

sz tuki, zostawił po sobie jeszcze inny pomnik dla

m ia s ta , świadczący zarówno o chrześciańskiem jego

miłosierdziu, jak o zrozumieniu najważniejszej potrzeby

społecznej. Zakład Śgo Józefa dla opuszezonych

chłopców wyprzedził inne instytucye, które na za

chodzie w ostatnich czasach powstawały m ając na

celu ratować młody proletaryat od zepsucia. Mi

łosierdzie to ju ż produkcyjne z daleko sięgającą dąż

nością społeczną. Czasy, w których Michałowski fan

dował zakład, nie przedstawiały jeszcze tak wielkie

go niebezpieczeństwa, jakie dziś zagraża dla mło

dego pokolenia. Za tańszych czasów łatwiej było

sierocie znaleśó opiekę i przystęp do rzemiosła, a złe

wpływy nie były tak jeszcze rozpowszechnione. Dziś

postęp w wielu kierunkach, oświaty nieszczędzimy

młodzieży wszystkich stanów, lecz za dowód niepra

widłowych, anormalnych stosunków, posłużyć to mo

że, że dziś tańszem je s t utrzymanie chłopca w szko

łach , niż utrzymanie u majstra i przygotowanie do

rzemiosła. Do szkół przeto garnie się dziatwa, choć

by najuboższa i walczy z nędzą, budząc wcześnie w

sobie żądze dojścia i posiadania, a warsztaty opu

szczone, bez zdolnych czeladników. Niema stosownej

ekonomii w rozdziale naszej oświaty. Chłopców wa

łęsających się i żebrzących po mieście coraz więcej, bo

kto się nie destanie do szkół, nie znajdzie przytułku.

Znajdzie go jedynie w Zakładzie Śgo Józefa, który

chroni miasto od zarazy, co dziś chwyta się często

kroć dziatwy i wydaje zbrodniarzy niedorostków.

Niedziw, że *Zakład Śgo Józefa przepełniony. Kiero

wnictwo jego lubo prywatne jest wzorowem. Ogro

downictwo stoi na pierwszym planie i jest to może

jedyna szkoła ogrodników w kraju nader praktycznie

prowadzona. Obok tej specjalności, chłopcy bywają

tam także przygotowywani do rzemiosł. Rozumna i

praktyczna myśl fundatora przewodniczy dziełu nie

zmieniona w niczem, bo jakeśmy wspomnieli in sty

tu cję związał on z rodziną. Podwójnie ją też zało

życiel uposażył, bo okrom nadania gruntu i domu,

przekazał używanie dziedzicznych w rodzinie talentów

na korzyść zakładu.

W tym roku jednak Zakład Śgo Józefa odzywa się

do poparcia publiczności nie za pomocą koncertu,

lecz występuje po raz pierwszy w szranki karnawało

we. Nie będziemy mieli balu dziadowskiego, lecz na

tomiast będziemy mieli tem bardziej ochoczy bal,

bo na korzyść młodzieży, na chłopców opuszczonych.

Będziemy mieli także bal dla dzieci, bo wszystkie

wieki domagają się pomocy. Oczywiście, że nie dzieci

będą tańcować, lecz dorośli na ich intencję. I znów

tnta j podobny związek protektorki z nową instytu

tucyą. Kraków zawdzięczał poprzednich lat budują

cemu się naówczas jeszcze szpitalowi św. Ludwika

chwile nader urocze, widowiska z prawdziwym artyzmem

urządzone Obrazy z Pana Tadeusza i przeszłoroczne ży

we illustracye z różnych poematów stoją jeszcze w pa

mięci. Tym razem bal ma zastąpić artystyczne rozrywki.

Dwa powody przemawiają za tym wyborem: najpierw

wzgląd karnawałowy zwłaszcza, że bale pnbliczne nie

będą miały konkurencji tak licznych zabaw prywa

tnych, że one głównie zapełniać m ają program za

pustny. Za drugi powód radzibyśmy uważać względ

ność jednych instytucyi dla innych; niewyliczyliśmy

bowiem jeszcze całego szeregu zakładów i stowarzy

szeń miłosiernych w naszem mieście, niemniej ważne

spełniających zadania, a mniej doznających poparcia.

Stowarzyszenia zwłaszcza męskie łączące młodzież lab

rzemieślników w działaniu miłosierdzia czynnego, nio

posiadają tych wpływów, ani tak skutecznej opieki.

Nie byłoby też rzeczą właściwą, aby na ich korzyść

urządzano bale. Jeżeli więc inne instytncye zastawiły

sieci na tańczącą młodzież — to na wielkopostne

wieczory zostają jeszcze i cele nie zaspokojone i środki

artystyczne, których nie użyto pomimo stałego paktu

zakładów św. Józefa i św. Ludwika z pierwszerzę

dnemi talentami naszego miasta.

Lecz sztuka dla sztuki. Więc koncert p. Wł. Że

leńskiego na korzyść Towarzystwa muzycznego. Nie

mogła ta instytucya, która z dawnej Muzy, jakby

z gąsienicy przeistocyła się na motyla, znaleźć po

parcia bardziej odpowiedniego. Profesor Konserwa*

toryurn warszawskiego, kompozytor z imieniem już

wsławionem, s kłada dowód solidarności miast polskich

w dziedzinie sztuki. Nie samą tylko pomoc rnate*

ryalną zwiastuje zapowiedziany koncert dla rozwi

jającej się instytucji, lecz może on przynieść nową

pobudkę i wskazać kiernnki, w jakich ta najpóźniej

przebudzająca się w Polsce muza rozwijać się dalej

powinna. Świetne już imiona posiada muzyka w P o l

sce, ale dotąd miała ona cechę em gracyjną z Cho

pinem, wędrowną i tułacz ą z innymi kompozyto

rami i wirtuozami. Warszawskie Konserwatoryum i

Towarzystwa mnzyczne w Krakowie i Lwowie winny

stałe utwierdzić dla niej ogniska w kraju, a może

w przyszłości nowe wskazać tory dla szkoły polskiej.

KILKA KARTEK

z dziennika podróży po Rosyi

przez

J. A. de LavaUe.

(Dokończenie).

Z żalem opuszczałem Odessę we czwartek dnia

21 maja, puszczając się ku Kijowowi, gdzie przy

byłem szczęśliwie po 22 godzinach podróży.

Kijów jest stolicą Małorosyi, należącej niegdyś

do Polski, a przyłączony do Rosyi od roku 1667

na mocy traktatu Andruszowskiego. Tytularnie ma

70 tysięcy mieszkańców, na oko zaś 25 do 30 ty

sięcy. Jest to miasto bardzo przez Moskali sza

nowane, jako prawdziwe Jeruzalem cerkwi pra

wosławnej, w którem książę Włodzimirz, siostrze

niec R urykazałożyciela monarchii rosyjskiej, prze

szedł na stronę Chrześciaństwa, dawszy tym spo

sobem Kijowowi prawo podzielenia z Moskwą

i z Nowogrodem nazwy Miasta Świętego. Jużto

w ogóle w Rosyi zanadto nadużywają tego tytu

łu, zapewne w skutek tego, że kościół grecko-ro -

syjski pozwala Carowi nadaw ać go dowolnie gro

dom, miastom i osobom. Niktby się nie domyśli!,

wielu Świętych przez Carów kanonizowanych uz na

je kościół rosyjski. Sam Mikołaj kanonizow ał prze

szło 10 tysięcy świętych dla podniecenia mas lu

dności, gdy mu wojnę wydały dwa wielkie za

chodnie mocarstwa. N a szczęście Aleksander I I —

i zaszczyt mu to przynosi - postanowił od w stą

pienia n a tro n nie kanonizować żadnych więcej

Świętych, i postanowienie to tak silnie utrzymać

potrafił, że nie poświęcił naw et owego sławnego

Filareta, co znanym już czytelnikowi sposobem

przez lat 20 świątobliwe życie prowadził. Ale po

wróćmy do Kijowa. G ród ten malowniczo roz sia

ny na kilku wzgórzach kąpiących się w Dnieprze,

dzieli się na 3 części, albo mówiąc dokładniej n a

trzy miasta oddzielone od siebie rzeką lub wy

niosłym raurem ceglanym, który stanowił potężną

*****

eeftdcasd»

»**fokss53*5i^aani.

tfcHMvio« X n n:Jsa«n,:* 0 lis tspu *tamy, w Kiskowta yg 10 s» a ppjeoy!fn posstow§ 12 e.

^»eiawMftesfgsgB w y n o R i:

... .. .... .. ....

a« rok

a * «wswte§ *a 1 SB?atóąe

w w iftw i« AttsteyM!U^a}

,24

n 8*50

’Si? Wioch, FrancyJ, AngM, B o lg),’; Sswaj I

wrył I Turcyi

.......

B8S

*im ammt* ynyjiaą)a się tytko od Igo do oetaisafec? dste * mbeta». - -

»Sofiy b ptoBtydsa’ 1prmhay

srituJęfcic stłjBtenumeratę i ogłossauia (iiuaarsty) uprasj» aię lUii%ttómEStjc do MrclafcitHiSyi .,Oaasa* w Kra

kowie. -

iMaty rekkmaeyjns ńiezapiecsstotócm« afapodleg4| oriaole poosiowej.

LittOu1 uiefrtmko

was»yoh nie priyjnnye się. _

R ęk o » « « * » natkyłsuae Reatócyl niezwrnoajs »t§, lecs bywają eIm;oso»«.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction