Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 655 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

KOCZfUK JLA V li.

mw*»lii nu» igi

Wy*lamie ^imorne,

Wojna i dyplomacya.

Wojna jest środkowem ogniwem w łań

cuchu, który zaczyna działalność dyplotna*

tyczną i kończy. Dyplomacya przygotowuje

wojnę, a gdy ta dobiegnie końca zawiera po

kój wedle jej wyników. Róźnemi biegną

drogami wojna i dyplomacya. Trudno nie

jednokrotnie wnioskować z wyników pierw

sz.ej o tem, do czego może dojść droga.

Dzieje się tak g!ównie z tego powodu, że

w dyplomocyi wchodzi w grę daleko wię

ksza ilość państw, aniżeli we wojnie, źe

wskutek tego daleko większa ilość intere

sów ruusi być brana w rachubę.

Wyniki wojny stanowią bezsprzecznie

!)odstawę pokoju, który zawierać będzie dy

plomacya. Iiistorya jednak uczy, że pod

stawą tą jest ogólna suma zwycięstwa, do

wód ogólnej sily, możność dalszego sku

pienia i rozwoju mimo poniesionych strat.

Poszczególne bitwy, zajęte poszczególne te

rytorya są tylko częściami tego ogólnego

bilansu, który o treści pokoju decyduje. —

Państwo zwycięskie, a zwycięskiem jest

wtedy, jeżeli ma możliwość szybszego od

restaurowania się, niż drugie, wywalcza dla

siebie takie warunki pokoju, jakie są ko

nieczne dla jego dalszej egzystencyi, d!a

och,rony od n astępnych wojen i dla m ożli

wie największego rozwoju. W tem znacze

niu można do p ew nego stopnia powiedzieć,

źe k ażde państwo z góry, naprzód układa

treść pokoju, że go układa nim przystąpi

do wojny.

Stosując te historyczne doświadczenia do

obecnej wojny i do naszej sprawy, którą u

chwała z d. 16 sierpnia b. r. związała z m o

narchią i dynastyą hab?burgską, należy stwier

dzić, źe do zrozumienia sprawy polskiej i o

cenienia jej znaczenia, należy oczywiście czy

nić poważne i głębokie studya. Znajomość

stosunków etnograficznych, stanu kultury i

stanu ekonomicznego musi iść w parze ze

znajomością historyi. Jest to jednak dopiero

jedna część zadania Rezultaty tych b.adań

należy zestawić, porównać i ocenić: wyszukać

punkty styczne, wykazujące wspólność inte

resów naszych z interesami monarchii, przy

czem te interesy monarchii muszą być roz

patrywane w ich całokształcie, a więc także

w odniesieniu do jej przymierzy zagranicz

nych. Ale na tem nie koniec. Te interesy

należy przemienić w prawo, w ustawę, w trak

tat pokojowy, aby je ustalić i uczynić na

możliwie długi czas niezmiennemi

Manifest zgromadzenia posłów polskich,

zakreślił program dla ludności polskiej tego

kraju. Mamy prawo spodziewać się, że czyn

niki, kierujące państwem austryackiem, nie

tylko owładnęły wszystkiemi powyżej wymie

nionemi dmiemi i że na ich podstawie wy

tyczyły sobie jasny plan działania, ale źe we

wszystkich krokach swoich i działaniach we

dle tego planu postępują. Obok wojennego

zdobycia musi nastąpić zdobycie morał De.

Z naszej strony stało się wszystko, na co

zdobyć się mogły: zapał, zaufanie i ofiarność.

Jesteśmy pewni wzajemności. Dziesiątki ty

sięcy polskich żołnierzy w armii austryackiej

i Legionach odnosi rany i ginie. Ginie z wia

rą, źe przez to służy sprawie narodowej, że

ją trafnie związali ze sprawą oręża austrya*

ckiego. Potrzebujemy oznak zewnętrznych, że

ten związek jest po drugiej stronie zrozumia

ny i ceniony. Oddziała to także w wysokim

stopniu na ludność polską, wogóle, poza na

szym krajem. Zwycięża ten, kto ma dzielniej

szych żołnierzy, lepszą broń i szlachetną,

sprawiedliwą ideę.

Egipt i kanał sueski.

Wmięszan’e się Turcyi do obecnej w ojoy euro

pejskiej m oże stać się momentem niebezpiecznym

więcej jeszcze dla Anglii, niż d!a Rosyi. Z tery

toryum rosyjskiego zagrożony będzie ofen syw ą

turecką Kaukaz, z terytoryum angielskiego Egipt.

Kaukaz jest jedną z najcenniejszych prowincyj

rosyjskich nietylko ze względu na swoje geogra

ficzne położenie, lecz także z powoda niewyczer

panych źródeł nafty w okręgu Baku, Egipt nie

jest do dziś dnia ani prawnie, ani nominalnie

posiadłością angielską, nie należy do kolonii an

gielskich, jest państwem lenniczem Turcyi, *chwi

Iowo8 tylko okopowanem przez Anglię, lecz tak

pcd względem politycznym, jak i gospodarczym

po;iada dla państwa angielskiego nierównie w ię

ksze :naezenie, niż Kaukaz d!a Rosyi. Na ziemi

egipskiej bowiem znajduje się kanał eneski. g łó

wna dziś arterya komnnibaeyi między Europą a

Azyą południow?ą i wschodnią, arterya skracająca

drogę z Anglii do Iodyi w schodnich, oraz do

Australii o przeszło 9000 k!m., czyli o 1200 mil,

a w ięc długość podróży naw et szybkich parow

ców o conajmniej dwa tygodnie. Nadto stanowi

Egipt bramę do Sad m u —a przez Sudan do we

wnętrzno - afrykań»kich posiadłości angielskich.

Osobną zaś wartość posiada Egipt d!a przemysłu

angielskiego, jako jeden z głównych producentów

bawełny, Czera jest kanał sueski dla band!u A n

glii, wykazują następujące cyfry : przez kanał

ten przepłynęło w roku 1911 ogółem 4969 okrę

tów. W liczbie tej było okrętów angielskich 3089,

niemieckich 667, holenderskich 284, francuskich

232, austryackich 180. rosyjskich 112, włoskich

87, japońskich i tureckich po 85, duńskich 41,

a okrętów wszystkich innych państw razem ty l

ko 103. Żegluga angielska przez kanał sueski

wynosi więc 62 procent ogólnej frekweccyi. Dia

życia gospodarczego Anglii, z właszcza dia jej ba ,—

dlu, kanał sueski stał się z biegiem lat nerwem,

bez którego życie gospodarcze narodu angielskie

go dziś obyć by się nie mogło. Anglia nie może

więc dopuścić, iżby ta droga wodna dostała się

pod władzę innego mocarstwa.

Rząrl angielski, jak wiadomo, usiłował pierwo

tnie przeszkodzić budow,ie kana!u sueskiego,

względnie budowę utrudnić, la :z czynił to jedy

nie z tej przyczyny, źe wykonanie projektu ka

nałowego wz ęła w ręce kompania francuska, a

główny kierownik budowy, Lssseps, umia! po

z yskać sobie bezgraniczne zaufanie ówczesnego

Kedywa egipskiego Ismaiła. Gdy podejmowane

w tym kierunku zabiegi nie odnosiły skutku,

Anglicy starali się uzyskać wpływ ua admini

strację kanału. Powiodło im się to atoli dopie

ro w roku 1875, gdy Kedyw Ismail, przygniecio

ny olbrzymimi długami sprzedał rządowi angiel

skiemu wszystkie swoje akeye kanału w bczbie

176.000 za cenę 96 milionów koron. Rok ten

był wogóle przełomowym w stosunku Egiptu do

Anglii. Ismail, doprowadziwszy nietylko finanse

własne, lecz i finanse kraju do zupełnego ro z

stroju, zażądał od Anglii zdolnego finansisty c e

lem ich uporządkowania. Rząd angielski skw a

pliw ie spełojł to życzenie i odtąd ju t finanse

Egiptu stale pozostawały pod kontrolą Anglii

która uzyskawszy w ten sposób decydujący

w pływ na wewnętrzne stosunki Egiptu, już go

z rąk nie wypościła, mimo protestów Perty oraz

innych mocarstw.

W Egipcie ta kontrola Anglii nad skarbowoś

eią i wewnętrznymi stosunkami kraju nie doko

nałaaię bez opozycji. Powstał silay ruch nacjona

listyczna -religijny, który wydał hasło: Egipt dla

Egipcyan, Na cz.ele tego ruchu stanął jeden z nej

popularniejszych wyższych oficerów armii egip

skiej, Arabi bas?.a, rodowity Felach. Zamiar usu

nięcia go ze stanowiska ministra wojn y zaostrzył

jeszcze sytuacyę, a wreszcie doprowadził do r e

w olucji wojskowej p rzeciwko Anglii, oraz zbyt

dla niej uległemu Kedywow i Tewfikowi r. (188 !).

Anglia postanowiła wówe zas zupełnie opano

wać k ’--aj, z którym niero ?dzielnie złączony był

i jest los kanału Sueskiego. Flota angielska pod

dow ództwem admirała Seymoura zbombardowała

Aieksandryę a jenerał Wo!sełey na czele armii

angielskiej pobił na głow ę Arabiego baszę pod

Tel el Kebir. Wzięty do niewoli, przywódca ns

cyona!istów egipskich przewieziony został na w y

spę Ceylon, skąd już nia wrócił do ojczyzny.

Anglia zaś objęła już całkowicie administrację

kraju, zepchnęła K:edywów egipskich do roli je

dynie tytularnych władców , a jakkolwiek nie

przeszkadza płaceniu Turcyi przynależnego jej

haraczu (tocznia 15 milionów koron; w zupełno

ści zresitą ignoruje zwierzchnictwo Porty nad

Egiptem) Dia zapewnienia sw eg o panowania nad

krajem rząd angielski przedewszystkiem, zrefor

mował armię egipską. Wszystkie wyższe stanowi

ska w tej armii zajmują dziś Anglicy. Na 847 ofice

rów woisk egipskich (których siła liczebna wynosi

blisko 20.000 głó w) jest 138 Arghków.Tak samo ma

aię rzecz z polieyą. Obecnie, jak donoszono, An

glia dla w iększej - pewności przewiozła wojska

egioskie do Francyi, a do Egiptu sprowadziła

wojska hinduskie z Indyi.

Ruch anty angielski w Egipcie jest jednakże i

dziś silny. Sprzyja mu otwarcie obecny Kedyw

Abbas II, który z niechęcią tylk o znosi upoka

rzającą ,,opiekę" angielskiego rezydenta. Nie u

iaga też -wątpliwości, że gdyby Turcyi powiodło

s?ę wkroczyć do Egiptu od Btrony Syryi ze zna

czniejszemi siłami, w Egipcie od razu rozgorza

łab y powstanie, którego pokonanie w obecnej

chwili przedstawiałoby dla Anglii znaczne tru

dności.

Kampania turecka przeciwko Anglikom w Egip

cie napotkała.by bezwątpienia na przeszkody, lecz

przeszkody możliwe do pokonania. Od Syryi

i Palestyoy odgrad:a Egipt i kanał suszki pół

wysep Sinai, klorego północną część pokrywa

wielka bezwolna pustynia et Tia. Przez tę pu

stynię przejścby musiała armia turecka, wysłana

przeciwko Egiptowi, ponieważ o przewiezieniu

jej drogą morską nad brzeg kanału suezk?ega

mowy być nie może. Miejscem skoncentrowan’a

się armii tureckiej mogłyby być okolice na wschód

i na południe od morza Martwego miejscow o

ściami Tefile i Katrane. Okolice te przecina bo

wiem kolej turecka idąca z Dam aszka do Medi

ny w Arab:i. Transporty w oj3k tureckich tą ko

leją nie b yłyb y utrudnione; natomiast od Katra

ne miałyby jesze .e do przebycia uciążliwymi

marszami prze: pustynię 400 do 500 kim., za

niaiby stanęły przed kanałem suezkim, odgradza

jącym dolny Eg?pt, deltę Niiu, od półwyspu Si

nai. Na tej drodze koniecznym byłby dowóz

wody dla maszerujących kolumn tureckich. Ka

nału od strony lądowej broni kilkfi fortów i ba

teryi ; nadto broniłyby go ustawione w r.im an

gielskie okręty wojeane. Do walki o kanał po

trzebowaliby Turcy ciężkiej artyleryi, której trans

port przez pustynię nie byłby łatwy. Sytuacya

zmieniłaby się jedne k odrazu na niekorzyść An

g!ików, gdyby w Egipcie wybuchło powstanie

i zagrażało kanałowi suezkiemu także od zacho

du. Biorąc w rachubę znaczne oddalenie tego te

li! Belforfu do Nancy.

—

Ili.

J*k to się stało? - Gbuzy i zg!S»zc*a.

—

Róże,

htóra zostały. — Willa burmistrza. -

W kaplicy. -

Sióstra Julia.

—

Przez dziesięć godzin. — Na *pa

lenie.

Płaczący żołnierz.

Idziemy n aprzód, oglądając dom po domu,

szukam y napróżno sposobu, by odmalować sobie

w myśli, jak to w szystko dawniej wyglądało,

jak to się stało, że nastąpił taki kataklizm; sta

ramy się o jakąś oryentaeyę wśród tego chaosu

i powoli czuje ny s:ę przygnębieni, smutni, zde

nerwowani do niemożliwości.

Niema tu poprostu ani jeduego demu, któryby

możaa domem nazwać, niema nic, prócz gruzów

rozwalonych domów, rozwalonych murów, re

sztek pożogi. Przez k ażde drzwi, o ile jeszcze

drzwi zostały, m ożna dojrzeć opalone belki, okop

cone mory, z awalone sufity. Drzewo, mury, ce

gły. !o jedyne, co pozostało po dawnej, wspa

niałej willi. Ani resztek mebii, ani resztek sprzę

tów domowych, ani niczego, coby wskazywało,

że tu zamieszkiwali ludzie. Nic, zgoła nic !

Przechodzimy przez próg rumowiska. Sądzimy,

że znajdziemy jakąś »zbę, która ocalała, jakiś

sklep, który nie został zderno!owsny. Nic ! Nic

innego, jak od dachu do piwnic ruina i kupa

gruzów.

Im dalej, tem więcej rumowisk, tem w iększe

zniszczenie napotyka się po drodze Jakimi śród

kami, jakim udoskonalouym system em usało się

poznoś ć w’szystkie dachy, poniszczyć fundamenty,

zrujnować w szystkie domy i zamienić w szystkie

sklepy, wszystkie magazyny, wszystkie urzędy

w kupę gruzów, kamieni’i cegieł?

Trudno odpowiedzieć na to pytacie. Stoimy

w obec trupa, którry nic nie może odpowiedzieć.

Pozostają ulice. Na niektórych muraeh p ozo

stały jeszcze napisy. Czytamy nazwy: Rue d’Al

sace, Rue Luneville, Rue Gambetta. Na jednym

z placów fontanna bije spokojnie. Jest to może

jedyna rzecz, która ocalała. Lecz nie! Trochę

dalej widnieje ogród, pełen róż, który przeżył

to wszystko, i zdaje się uśmiechać do tego, któ

ry życzliwie nań spogląda.

Dalej most. Obok dróg, które tamtędy prowa

dzą, sterczą znowu domy zrujnowane i zniszcso*

ne. W szystkie bez okien, przez dziury można

spoglądać swobodnie, bet, ku niebu. I nigdzie

ani jednej osoby, ani jednego zwierzęcia, które

by przypominało, że jesteśm y tam, gdzie żywi

opływ ali w dostatki i szczę§cie.

Z mieszkańców żywej duszy nie widać. Ta

pustka, ta samotność wywierały na nas okropne

wrażenie. G d zi eż podziali się więc mieszkańcy

Gerbeviller ? Ilu zostało pogrzebanych pod tymi

gruzami ?

Nagle z boku dojrzałem małą wilkę z całym

dacfcem, z okienkam i zatarasowanemu Cóż to

miało znaczyć? Wytłómaczył mi to żołnierz na

posterunku, Opowiada, że w domu ty’m zatara

sowało się 50 strzelców piechoty francuskiej i

stawiło zacięty opór. Opór dz’ełnych tych żoł

nierzy trwał kilka doi. Wiła ta należała do do

która C. musa, który był burmistrzem miastecz

ka. Pracuje on na lewem skrzydle francuskiern,

jako lekarz wojskowy i nie wie, co zaszło 26,

27 i 28 sierpnia w jego wili. Tych 50 strzelców

postanowiło, jak tylko zaczęto ostrzeliwać Ger

beviiler, zabarykadować się w tej wili. Wojsko

nieprzyjacielskie przybyło rzeczywiście i zaczęło

przechodzić od domu do domu. Skoro jednak

z bliżyli się do wili lekarza, zostali wystrzelani

W chwilę p (źiiej wiła była ostrzeliwana przy

Jnajmniej przez 100 żołnierzy pruskich. Walka

pomiędzy atakującymi a broniącymi się trwała

dłuższy czas, przerywano ją i rozpoczynano na

nowo, aż wypadek chciał, że atakujący musieli

odwrócić się gdzieindziej. Msła forteca ocalała.

Tuż niedaleko willi Dr Camusa znajdował się

pałac markiza de Lamberty. Obecnie po pałacu

nie ma śladu, sterczą gołe mury z wielkie mi

otworami, prze? które można swobodnie spoglą

dać na cały park. Kaplica została również znisz

czona nietylko zewnątrz, ale ł wewnątrz . Figury

świętych w nieładzie, przybory kościelne, ornaty,

szaty kapłańskie, kielichy, dzwonki, wszystko to

nie padło pastwą pożaru, ale leży na posadzce;

Rue Carnot... Rue d i’Horloge, Rue du Ceotre ..

Wszystkie ulice zawalone rumowiskami i gruzami.

Wchodzimy na p!ac: jest to plac ratuszowy.

Z ratusza pozostał tylko jeden jedyny mur,

w szystkie ściany boczne porozwalane. Potem

idziemy dalej, wchodzimy na Rue St. Pierre, iu

z nowu obraz dewastaeyj zupełnej. Wchodzimy

aa ulicę St. Charles. Czy możliwe? Na ulicy tej

znajduje się 8 czy 9 domów zupełnie nienaru

szonych i nietkniętych. Wydaje nam się, że w do

mach tych mu3i ktoś zamieszkiwać.

Prefekt na moją uwagę uśmiecha się.

—

Tu znajduje się szpital dla starców, urato

wany przez siosbę Julię.

S.ostra Julia dokonała sw ego cudu w ten

sposób:

Podczas gdy Prusacy zbliżali się, wyszła n a

przeciw z zapaloną pochodnią i rękoma wznie

sionymi do góry.

Żołnierze zatrzymali się.

—

W imię Boga zaklinam w as — zawołała —

ochrońcie ten szpital! Pozostawcie przy życiu

biednych starców, którzy się tu schronili i usza

nujcie zakonnice.

Żołnierze zaczęli naradzać się między sobą.

Jeden odpowiedział:

—

Chcemy wpierw przekonać się, czy w szpi

!hr«miał«r»?t prcyjmwją: Atetaistraey* Cztt»uxr Kra I/nwiń 1srcędjr

S. A. Krzyt*oow*k;«g«, k undla: St, Kar)iftafeitgo,

w Suki«iutie*ca, Biur« 4*1 ?a«

Sodom» i Salomonowej, W. trafik* Wa Iwswii /C in " |n t i i Mkjtla « Marach 4*1*». tt.

S9kełs’**k!»s», S.

sa s!ae;sets kebjowyeh w Tarnsw!s, ftimaKle, Jaj)*, Htwya g^eu M

« hstąsami kolejowej, tHćiiei ca Ifli!?eb główniejszych itacys:h « poriy»r*w kiiejewych.

Ceny ogło s z eń : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny po 15 hal,: układ t* h*«

kryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 hal., następny po 15haL N ad esłane i Nekrolojgl*

ed miejsca wiersza drukiem petit. 60 haL zakażdy raz. G ło sy p ublicz ności po 2kor.; kamunikafyhandlowe

po kronic e i podzi ale ekonomicznym; komunikaty prywatne, śluby, zaręc zyny itp. po 1kor. od miejsca wien «sa.

Ogłoszenia \ prenumerat(ę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, K, OUzewskiua:«,

St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w P odgórzu Poturalaki; w Pr z*«

myślu A. Juszyński księgarnia I E. Bil)et; w Rzeszowie M. Weintraub; wStanisławowie Jajsi«l

*ki i Sp.; w Tarnowie M. Rockach, O, Haut; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłączni*

». W. Raczkowski, 14 Citń de Trevise; w W ied ni u Haaseustein fi Yogler, R. Mouse (takż* we w*sy»t*

s ich fi!iach): H. Scha!ck, M. l)nkes, I . Braun, J. Danneberg, Bock fi Herzfeld, H. Friedl (tylko p r »

aumeratę H. Ooldschmidt, fi Comp.); w )Frankfurcie n. M. G. L. Daube fi Comp., w Pradze eze«

akie) Fr. Hororka Listy z pieniądzmi 1 p rz ek a zy pieniężne n* prenumeratę 1 ojło*zeui* pr/yfc

ss.aje Administracje Czasu w Krakowie. R ek!am a cy e nieopir.czętowane nie podlegają opłacie peeate?w*|,

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie gsrraea «fe

gSdF* Za każdą zmiseę adresu dopłaca tlą 49 hal. **łpog

ADRES REDAKCYI: uL św. Tomasza Nr 88. -

Telefon Kr M,

renu ort eentr w ojskowych Turcyi oraz trudność

marszu i przewozu wojsk, nie można by się spo

dziewać opetacyi tureckich na w?ękazą skalę

w tych stronach, jak za dwa miesiące.

Zawody floty angielskiej.

Przed kilku dniami nadeszła wiadomość z L on

dynu o ustąpieniu pierwszego lorda admiralieyi

acgićhkiej księcia Ludwika Battenberga. Książę

Ludwik jest najstarszym synem zmarłego w r.

1888 księcia Aleksandra heskiego. Z jego nior

ganatycz,nego małżeństwa z hrabianką Jul ą Hau

ke, córką jenerała wojsk polskich Królestwa kon

gresowego, oraz starszym bratem nie żyjącego

już również pierwszego księcia Bułgaryi. A le

ksandra Batienberga. Ożeniwszy się z księżnicz

ką heską, skoligaconą z rodziną królewską an

gielską, książę Ludwik przesiedlił się do Anglii,

wstąpił do angielskiej marynarki w’ojennej i a

wansując stopniowo (dziś liczy już 60 rok życia)

mianowany został przed rokiem pierwszym lor

dem admiralieyi angielskiej. Ustąpienie jego z te

go sianowiska ma ścisły związek z obecną woj

ną Niepowodzenia fioty angielskiej, utrata sze

regu krążowników wskutek śmiałych ataków

podwodnych łodzi niemieckich, oraz straty, jakie

ponosi angielska fleta handlowa przez ,,re!dy"

krążowników niemieckich na Oaeaaie Indyjskim,

wyw ołały w opinii publicznej w Anglii rozdraż

nienie. Niepowodzenia te składano na karb rze

komej niezaradności pierwszego lorda sdmirali

cyi. Nadto przypomniano sobie, że książę Ludwik

Battenberg, jako syn księcia heskiego, jest po

chodzenia niemieckiego. Okoliczności tej uchw’y

ciły się pisma angielskie. W kilku organach pra

sy rozpoczęła się ostra kampania przeciwko ,n ie

mieckiemu lordowi admiralicyi", a mastępctwem

tej kampanii jest właśnie ustąpienie księcia.

Następcą mianowany został admirał lord Fisher,

który dawniej cieszył się wielką popularnością,

lecz następnie, przed trzema laty w skutek osobi

stych zatargów z ionym admirałem, lordem Bs

rcsfordem, podał się do dymisyi i przez ostatnie

lata nie był w czynnej służbie. Nominację jego

r:a pierwszego lorda admiralicji opinia publiczna

powilata z zadowoleniem, ponieważ uchodzi za

jednego z najzdolniejszych w yższych oficerów

floty angielskiej. Niektóre jednak pisma przypo

minają s ironią, że lord Fisher, gdy był jeszcze

w służbie czynnej, należał do tych dygnitarzy

floty angielskiej, którzy go?dzili się ua ,sy stem

osz( zędaośoiowy" w rozwoju angielskiej floty w o

jennej, na system, który w obecnej wojnie mści

się dotkliwie. Na ogół jednak opinia publiczna

spodziewa się po nim, że operacjom na morzu

hsda żyw sze tempo, a eona jurniej ochroni flotę

aogielską od dalszych strat.

Zadania, jakie czekają nowego lorda admirali

cji, są jednakże ciężkie. Flota wojenna Niemiec,

jak dotychczas nie pozwoliła się wywabić z por

tów na pełne morze, tak zapewne i nadał unikać

będzie walnej bitwy na pe?nem morzu, w m iej

scu, gdzie Anglicy mogliby rozwjnąć swoją prze

wagę wielkich jednostek bojowych, Na zaatako

wanie floty niemieckiej w jej bespiecanych schro

niskach zapewne i lord Fisher nie zechce się od

w ażyć, ponieważ rezultat takiego ataku jest nie

pew ny, a sa;ma ofenzyw a narazićby mogła flotę

angielską na ciężkie straty. Wobac zaś nadzw y

czajnej sprawności niemieckich łodzi podwodnych

i torpedowców niejedna jeszcze przykra niespo

dzianka nie jest wykluczona, a uniknięcia takich

niespodzianek zależeć będzie nie tyle od dyspc

z ycyi !orda admiralicyi, ile od czujności komen

dantów poszczególnych okrętów angielskich.

Do tej chwili należytej czujności nie okazy

wali i wskutek lego ty!e ceonych krążowników

angielskich poszło na dno morza, T akże »rcid"

krążownika niemieckiego »Emden" wskazuje, że

kapitanowie niemieckich statków tego typn, są

conajmniej w wojnie podjazdowej lepiej wysf,ko

leni, niż komendanci angielscy. Dopóki też flota

angielska nie zdoła pokonać niemieckiej, n aw et

najdoświadczeńszy naczelny admirał nie zd!oła

zapobiedz takim przykrym przygodnym porażkom.

Rozdrażnienie angielskiej opinii publicznej jest

zrozumiale. Szkodę, jaką wyrządziły handlowej

flocie angielskiej tylko dwa słynne dziś krążow

niki niemieckie »Emden" i *Karlsruhe* (ostistni

operuje ua Oceanie Atlantyckim), obliczają w A n

glii razem na 50 mil. koron. Na oba te statki nie

mieckie odbywa się bezustannie obława, która je

dnak do lej chwili nie wydała sukcesu. Krążow

nik *Emdeu" świeżo zabrał okręt w ęglow y ,E x -

f-rt" , z którego znów na czas dłuższy zaopatrzył

się w niezbędne paliwo. Wyprawy jego rzuciły

taki postrach na żeglugę angielską na oceanie

Indyjskim, że liczne okręty z cenniejszym ła

dunkiem obawiają się wypłynąć na pełne morze,

na czem cierpi handel i przemysł angielski.

Pisma niemieckie podają życiorys komendanta

statku *Emden".

Jast nim kapitan fregaty von

M!iller, oficer stosunkowo młody. Urodzony

w r. 1874 wstąpił w r. 1891 jako kadet do ma

rynarki wojennej i awansował szybko. Kapitan

v. Miiller jest siostrzeńcem zmarłego wybitnego

parlamentarzysty niemieckiego Rudolfa v. Ben

nigsena.

CSitepsk§ grosz.

Ostatni numer *Czasopisma dla Spółek rolni

czych", stwierdza, że Spółki te złożyły na rzecz

Legionów przeszło 300 000 kor.

nPol3kie Spółki oszczędności i pożyczek

czytamy w dotyczącej enuncyacyi — zostające

pod Patronatem Wydziału krajowego, w zięły zbio

rowy a wydatny udział w dostarczeniu fundu

szów na utworzenie i wyposażenie Polskich Le

gionów. Wspólna ich ofiara dotychczas na ten

cel złożona, dosięgła sumy 306.345 kor. 70 hal.

Ponieważ koszt wyekwipowania jednego legio

nisty obliczony jest okrągło na 150 kor. przeto

można twierdzić, że polskie Spółki Reiffeisenow

skie wystawiły do boju oddział z 2.000 legioni

stów. Do tej zbiórki przyczyniło się 479 Spółek;

drugie tyle nie zdążyło już złożyć sw ej ofiary,

gdyż ubezwładnił je najazd moskiewski. Lecz

nietylko ilość i suma złożonych ofiar, ale w rów

nym stopniu sposób ich złożenia godne są pod

niesienia ; w tej bowiem afeeyi składkowej obja

w’iła się w krytycznej chwili czynu wprost świe

tnie solidarność, karność, sprawność i uzdolnienie

patronackich Spółek w spełnieniu skutecznem

narodowego obowiązku bez żadnego uszczerbku

dla podstaw ieh bezpiecznego i zdrowego rozwoju

na przyszłość".

*Dopóki legalna reprezentacya nie zabrała głosu

i nie powzięła postanowień, nie w yryw ały się ani

Spółki, ani Biuro Patronatu dla Spółek z żadną

akcyą składkową, czekając na hasło i kom endę

ze strony do tego powołanej. Do Spółek ani do

Biura Patronatu nie należało politykowsnia, lecz

słuchanie tych, którzy są powołani do działania

politycznego i biorą za nie wobec narodu i hi

storyi odpowiedzialność. Gdy Koło polskie przy

współudziale marszałka krajowego na pamlętnem

posiedzeniu w Krakowie w dniach 16 i 17 sier

pnia b. r. utworzyło Naczelny Komitet Narodowy

i postanowiło powołać do życia Legiony Polskie,

natychmiast kraj. Biuro Patronatu, wydało ode

z w ę do polskich Spółek oszczędności i pożyczek,

w której zachęciło Spółki gorąco do ofiar na

Polski skarb wojenny a zarazem wyraźnie i do

kładnie wskazało sposób i granice tej ofiarności.

Zaleciło mianow’icie, aby ofiara każdej Spółki

obejmowała : a) kwotę równającą się otrzymanemu

od kraju zasiłkowi na pokrycie k osztów założy

cielskich Spółki (z reguły 400 kor.), z dodaniem

talu, c zy w kościele i kapiicy w aszego zakonu

nie ma uzbrojonych obywateli lub żołnierzy fran

cuskich...

—

Idźcie, przekonajcie się, przysięgam wam,

że niema u nas nikogo uzbrojonego.

—

Żołnierze weszli, przeszukali w szystkie p o

koje, wszystkie zakamarki i odeszli. W nocy

bomba wpadła do kościoła, lecz nikt nie został

zraniony.

Dnia następnego przyszli inni żołnierze i znów

chcieli zniszczyć szpital i ochronę. Siostra Julia

wyszła znowu naprzeciw, powtórzyła te ssm e za

klęcia i zapewniła ich, że będzie opiekowała się

wszystkimi rannymi żołnierzami niemieckimi, któ

rzy pozostaną w Gerbevilier. Po raz drugi żoł

nierze niemieccy oddalili s?ę, nie wyrządzając ni

komu najmniejszej krzywdy. Trzeciego dnia na

pad żołnierzy powtórzył się, ale siostra J;lia

zaczęła znowu zaklinać i żołnierze poszli, nie po

kazując się więcej.

Gdy siostrze Julii, karmelitance, mówić, że to

dzięki jej, przytułek został ocalony, spuszcza oczy

i mówi w pokorze :

—

Pan Bóg zechciał wysłuchać mego błagania.

Trzeba paść na kolana i dziękować Mu za to.

Gerb(;ęił;er przez d ziesięć godzin z rzędu było

bombardowane. Mieszkańcy zaczęli ukrywać się

w piwnicach; jedynie ci, którzy obawiali się, że

będą żyw cem spaleni, uciekali w stronę Bayon

lub też Rambervillers; w szyscy inui mieli na

dzeję, że wojska nieprzyjacielskie oddalą się. Aie

w dwa dai później granaty zaczęły padać coraz

gęściej, zac zęły palić domy. Rozpoczęła się nowa

ucieczka, po południu duia 26 sierpnia zajęli

drogi pod Gerbev:ller żołnierze pruscy i rozpo

częli polowanie na żołnierzy francuskich, którzy

ukrywali się jeszcze w tych stronach. Wyszukali

kilku, domy, w których ukrywali s!ę, zo stały

podpalone, mieszkańcy, którzy dopomagali ukry

wać się żołnierzom, wzięci zostali do niewoli, a

kilka osób, przy których znaleziono broń, zosta

ło rozstrzelanych na miejscu. U płynęły znow u

trzy dni spokojnie, poczera nadeszły dnie 26, 27

i 28 sierpnia i nastał dla missieczka konice

świata.

Zniszczenia miasta dokonano specyalnymi przy

rządami, dokonywali dzieła tego wybrani żołnie

rze i postępowali w sposób dobrze obmyślany.

Jakiż powód, jakąż przyczynę miał nieprzyjaciel,

by tak straszny wyrok wydać na całe miasto ?

Pewna osoba, z którą rozmawiałem, rzuciła na

to nieco światła :

—

Niemcy utrzymywali, że ludność cywilna

strzelała do nich z okien domów.

—

Gdzież to miało miejsce ?

—

Wszędzie potrochu. To właśnie tłumac)zy

łoby tę zaciekłość wojska pruskiego.

Podpalania dokonywano za pomocą drzewa n a

syconego siarką i naftą. Kilku żołnierzy postę

pow’ało r,apizód, otwierając i wyważając drzwi,

za nimi szło znów kilku artylarzystów, którzy

rzucali do mieszkań ręczne bomby. Miasto p!ło

nęło przez trzy dni i trzy noce. Sześćdziesiąt o

sób zo dało zabitych. Wiele osób pozostało w pi

wnicach przez 6 do 7 dni. Około 10 września

Gerbevilier zostało zupełnie zniszczone i pozba

wione mieszkańców.

Człowiek, który mi to opowiadał, był to dzier

żawca margrabiego de Lamberty, Słuchało nas p a

rę 03ób pomiędzy nimi i kilku żołnierzy. Słucha,

liśmy w milczeniu. Nagle ciszę przerwało łkania

jednego z żołnierzy.

Widząc płaczącego żołnierza, odnosi człowiek ,

d,!.iwne wrażenie...

*CZAJ*

* wyjątki«» lał po nietóeii iIwigtack w « w h eh ów». rasy 4si«««i« * wt»*«wMr "

o go.ły.mi« G r u « i o g odii nl« 8 popcl».d*iiL

Siin:sr wieczorny 10 hal., rsnny i hal. 5

PRENUMERATA WYNOSI:

1M caty rok na kwartał j!na 1 miesiąc

WIiutolMoi(]Ki. .

......................................... |

33 fearoa

7kor. 58 ś. j2ker. 50kil.

-z 0Adnoszen!ftm 4» d oma

| 36 koroa

9kor. -

3kor. -

Pocztą w państwie A ustry ackiem .............................................. | 86 koroa i 9 kor. -

3kor. -

| dwukrotną wysyłką p o c z t o w ą ...................................

koron10 kor. 50 h.

3 kor. 50 haL

Pocztą w p ań stw ie Niemieckiem _ .............................................

42 koron

10kor.50n. 3kor.50haL

Do wszystkich państw, należącychdo związku pocztowego | 48 koroa12 kor. -

4kor. -

w państwie rosyjskiem (abonament przezurzędy pocztowe) 118 rb. 80k, 4 rb. 70k, 1 rb. 60 kop,

Według !rzędowego wykazu pism zagranicznych, mających debit w państwie rosyjskiem

MWill lA T Przyjn»ulą urzędy pocztowe: w Petersburgu, Warszawie, Kijowie, Wilnie,

tjcsesie. A innych miast i wsi można prenumerować Czas, posyłając pocztą aalsżytoił

«o u rzędu pocztowego najbliższego s powyżej wymienionych większych miast

fre«um«raU i ogłoszenia przyjmują: w W arszawie biuro ogłoszeń Uogra, L i E. Metal i Sya,

*Łigezynaiodow« Bmre *głoszeń - w K ijowie księgarnia L, Idzikowskiego - w W iln! a biur«

dzienników K. Taubera.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction