Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 690 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 472

Kraków, Poniedziałek IB Października 1911.

Rocznik LXTV.

,,CAJtN* w j h«*t %w yjątki«» dni po uiadaieii i 4wigtach uroczystych dtra ia*y ć »*oiwiią a

o godzlni* 8 rano I o godiinia 3 popoń:daia.

Numer wieczorny 10 hal., ranny 4 hal.}

PRENUMERATA WYNOSI«

Inacały roA(lna kwartał Ina 1 mletiąt

30 koron U7kor. 50 b. ||I kor. 50 hal.

36 koron 1 9kor. —

3kor. —

36 koron | 9kor. -

13 kor. -

42 koron 110 kor. 50 h. 3 kor. 50 haL

42 koron II10kor. 50 n. 3 kor. 50 hal

48 koron || 12 kor. -

4kor. -

16rb.20k. j 4rb. 05k. 1 rb. 45kop.

Według urzędowego wykazu pism zagranicznych, mających d ebit W pań stw ie rosyjsklem

abonament Czaaa przyjmują urzędy pocztowe: w Petersburgu, W arszawie, Kijowie, Wilnie,

M osk w ie i O d esie. / innych miast i wsi można prenumerować Czas, posyłając pocztą należytoM

do urzędu pocztowego najhliżssego z powyżej wymienionych większych miast.

Kweweorate i ogłoszenia przyjmują: w W arszaw ie biuro ogłoszeń Ungra, L. i E. Metz! i Sy*.

lfif4xyn *rod «w * Biuro ogłoszeń

w K ijo w ie księgarnia L. ]dzikowskiego — w W ilnie biuro

dzienników K. Taubera.

CZAS

Wydanie popołudniowe.

Budżet i kanały.

Słowo poin!cie omawiając projekt budżetu

państwowego na r. 1912, stwierdziło, że niema

w nim pozycyi na budowę kanałów w Galicyi

i wnosi stąd, że rząd widocznie nie ma zamia

ru spieszyć się z rozpoczęciem budowy. Wywo

dy lwowskiego pisma wywołać muszą wielkie

zdziwienie. Wesakże żądanie Koła polskiego, by

nie czekając wniesienia noweli, rząd przystąpił

do budowy kanału od Krakowa do granicy ślą

skiej, polegało na znajomości faktu, iż ze su

my 250 mil. k

., przyzwolonej w r. 1901

n a budowę kanałn i regulacye rzek,

pozostału jeszcze nietknięta reszta

w kwocie przeszło 1 0 0 milionów, któ

ra wystarcza na zupełne pokrycie ko

sztów wymienionego kanału. O preli

minowaniu więc jakiejkolwiek kwoty na ten cel

w r. 1912 nigdy mowy nie było i być nie mo

gło, a rozpoczęcie robót jesL od budżetu zu

pełnie niezawisłe. Dlatego tu rozpisanie robót

kanałowyeh było możliwe bez względu na pro

jekt budżetu. Mamy nadzieję, żo Słowo polskie

sprostuje swoją pomyłkę, bo chyba nie zamierza

niepokoić publiczności bez podstawy i powodu?

r’wmnnarstą pnyjnuląi

wKrRkneiii1iin«r pouw«« Wifrjiu «ą

« m ia« ratą ksiąg. Ł A. Kreyfonewtkiegc h«ndl*- St Karlióskl.go, trafika w Sykiennkieck, a l w M ca.

Hep«*«« i Sa!oroonrw ej, Oł. T r a/!ka . Wi l.wowlt ,,CtM" jest 4« namydl w kisrack łzie«. 4. Ilizrwrtfegs,

5. Isksłiwskisgi, X. Bsshctaba, aa ttacyacfc kniejowych w Tarnowio, Rz»tzowit, J aili, Nowym Sąeto u yirssłl

w księgarni kolejowej, tsdziei na Innych glOwnie]nych atacyach a portyerAw kolelewych.

Cany ogłoszeń : od wiersz* petitem za pierwszy raz 20 hal,, za każdy następny po 15 hal.: układ tabe

laryczny. cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 hal następny po 15 hal. N ad esłane i Nekroiogf*

ed miejaca wiersza drukiem petit. 60 hal. za każdy raz. G łosy publiczności po 2 kor.; komunikaty handlowo

po kro nice i po dziale ekonomicznym; komunikatyprywatne, śluby, zaręczyny Itp. po 1kor. od miejsca w ierna .

Ogłoszenia 1 pren u m eratą przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego,

St. Sokolowgkiego, K. Buchstaba; w Jarosław iu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturalski; w P rze

m yślu A. Juszynski księgarnia, D. !feszeles; w R zeszow ie M. Weiątraub; w Stanisław ow ie Jasiel*

*ki i Sp.; w Tarnowie M. Hockach, O. Haut: w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyląeini*

ŁW. Raczkowski, 14 Citń de Trerlae; w W ied n iu Haaaenstein fi Yogter, R. Mosse (także we wozy*t

ch filiach): H. Schalek. M. Duke», E. Braun, J. D anneherg, Bock fi Herzfeld, H. P riedl (tylko p r e

numeraty H. Goldachmidt fi Comp,); w Frankfurcie n. M. G. L.Daube fi Comp» w Pradze cze

skiej Fr. Hororka. Listy t pieniądzmi i przek azy pieniężne na prenumeratę 1 ogloBzeuia przyj

muje AdminUtracya Czasu w Krakowie. Rehlamacye nieopteczętowane nie podlegają opłacie pocztowej

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nls zwraca się.

Za każdą zmianę adresu dopłać ilę 41 hal. *7X0

\DRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr N,

0 podwyżką płac kolejarzy.

W ied eń 15 października.

Zgromadzeniem w hali )udowej ratu sza wie

deńskiego zakończyła się na razie pierwsza fa

r.a akcyi, jaką przedsięwzięły tz. narodowe or

ganicacye kolejarzy w sprawie drożyzny i w spra

wie podwyżek, jakie przyznaje projekt rządo

dowy. Zakończenie to odpowied ciało życzeniom

tyeh wszystkich, którzy rozumieją i popierają

dążenia do polepszenia bytu, objawiane przez

pracowników kolei państwowych, lecz pragną

przedkładania i przeprowadzania tych życzeń

w odpowiedniej fermie. Nie wszyscy parlamen

tarzyści mają niestety, poczucie tych form ży

cia publicznego, to też zgromadzenie w bali lu

dowej stało się popisem i takich mówców, któ

rzy metodą fortiter in modo wynagradzali so

bie poczucie, że jednak trzeba obniżyć trochę

ton I zszedłszy z bymnu do proatej powieści

postępować suariler in re.

Ostatecznie jednak uchwalona rezolucya mie

ści pod formą wojowniczą odaląpienie od po

gróżek biernego oporu, kolejarze postanowili

wyczekiwać przedewszystkiem rozpraw parla

mentu nad środkami, jakie rząd zamierza zasto

sować celem polepszenia bytu swych pracowni

ków. Wiec zwołały dwie wielkie organizacye

niemieckich kolejarzy, a mianowicie »związek

państwowy" 1 ,niemiecko-auitryackie stowarzy

szenie urzędników kolejowych".

Uczestniczyło,

jak twierdzą dzienniki, około półtora tysiąca

urzędników, podarzędników i robotaików kole

jowych.

Kolejarze zaczęli przedtem traktować — jak

wiadomo - z przedstawicielami grup poselskich,

zwłaszcza z przedstawicielami związku narodo*

wo-niemleckiego w cbwili, gdy napięcie agita

cyjne doszło do szczytu i gdy na 15 paździer

nika zapowiedziany był początek biernego opo

ru, w razie gdyby rząd nie złożył do tego czasu

zobowiązań wiążących o zwiększeniu podwyżek,

zawartych w przedłożeniu rządowem. Po roko

waniach z przedstawicielami partyj parlamentar

nych zgodzili się przedstawiciele k olejarzy na

wniosek pos. Slolzla, iż przywódcy klubów

poselskich rło fą w lebie, wiążące oświadczenia

w sprawie swego stanowiska odnośnie do żądań

kolejarzy. W wydanym o tej konferencyi komu

nikacie zaznaczono, że przedstawiciele kolejarzy

wyraźnie stwierdzili, iż »organizacye narodowe

bynajmniej nie myślą zaostrzać sytuacyi przez

u ltim atum i chociaż podawano datę 15 paździer

nika, jako termin, to jednak nie brano tego

w tym sensie, jakoby dzień ten groził istotnym

wybuchem biernego oporu".

Wiadomo, źe wniosek pos. Stolzla był przed

miotem. obrad Koła polskiego, które powzięło

znaną już rezolucyę w tym kieranku, ii popie

rając gorąco sprawę polepszenia byta wszyst

kich pracowników państwowych, a więc i ko

lejarzy, nie może jednak przystąpić do wniosku

pos. Stolzla, a to z przyczyn zasadniczych, par

lamentarnych i konstytucyjnych. Zeit otrzymuje

z kierujących kół polskich komentarz do po

wyższej uchwały, który należy przytoczyć ze

względn na ważność sprawy, jak niemniej ze

względu na niewątpliwe próby wyzyskania sta

nowiska Koła do agitacyi, d rogą przekręceń i

tendencyjnych objaśnień. Brzmi on jak na

stępuje :

»Koło polskie będzie energicznie popierało u

prawnione dążenia kolejarzy, nie może jednak

przyjmować żadnych zleceń od urzędników i

funkcyonarynszy publicznych, ten wypadek by

zaś zaszedł, gdyby Koło przystąpiło do wnio

sku pos. Stolzla. Zlecenie wyszło w istocie od

organizacyj, pos. Dr Sfolzel je tylko zakom uni

kował i przedstawił. Zawieranie jakichkolwiek

umów między organizecyami ekonomicznemi,

a stronnictwami parlamentu byłoby fatalnym

prejodykatem, gdyż umowy takie uprzedzałyby

rokowania parlamentarne, nie pozostawiając ani

stronnictwom ani rządowi wolności działania

Koło polskie jest partyą rządową i bez zupeł

nego porozumienia z rządem, który jest gotowe

popierać, działać nie może.

»Tego samego, czego żądają dziBiaj kolejarze,

mogliby jutro — i zresztą słusznie — żądać

urzędnicy pocztowi, potem zaś organizacye eko

nomiczne innych stanów. Nie można stawiać

rządu poza nawiasem. Conajmniej partye izą

dowe są zobowiązane przeciwdziałać eliminowa

niu rządu, który w tym wypadku reprezentuje

także autorytet państwowy. W dyskusyi nad

przedłożeniem urzędniczem dowiedzą się koleja

rze, że ruch ich zjeduał Eobie sympatye zna

cznej większości Izby posłów, a także Koła pol

skiego. Gdyby kolejarze mimoto obecnie podjęli

bierny opór, byłoby to zdaniem Koła polskiego

niczetn nieuzasadnione. Koło polskie nie zapo

znawało przy swej uchwale powagi Bytuacyi,

tem mniej, że prawie każde psństwo w Euro

pie musi przejść epokę biernych oporów — eo

stało się prawie ustawą".

Wo»jiia ttirecko-włoska.

Z placu boju w Trypolitanii nadchodzą dalej

niedość jasne inform acye o potyczkach między

wojskami włoskiemi, które obsadziły miasto, a

ataknjącym je korpusem tureckim. Z urzędowych

źródeł tureckich nadchodzi wiadomość, że Turcy

wycieczką nocną przyprawili Włochów o bardzo

znaczne straty i cofnęli się tylko wskutek o

gnia flankowego; dzienniki włoskie utrzymują,

że Turków ogernęła w ucieczce formalna pani

ka, w której porzucili karabin maszynowy i za

pasy żywności. Parlament turecki, zwołany przed

zamierzonym zrazu terminem, otworzono prze

czytaniem mowy tronowej sułtana,"której treścią

jest obwinianie Włoch o n aruszenie zasad pra

wa międzynarodowego i wyrażenie nadziei, że

interwencya położy kres wojnie. Równocześnie

zapewnia rząd turecki, że stara się uśmierzyć

oburzenie ludności i odwrócić jej samorzutne

represye przeciw Włochom, mieszkającym w Tur

cyi. Zerwane będą natomiast stosunki handlowe

z Włochami i rząd wydali robotników włoskich.

Tymczasem odbywają się nieustanne konfiskaty

statków włoskich wraz z ładunkiem.

Ważną byłaby, po sprawdzeniu wiadomość,

że niektóre szczepy arabskie zamierzają dopo

magać Turkom przeciw Włochom na lądzie try

poiitańskim, a jeden nawet ogłosił wojnę świę

tą. Włosi spodziewali się, że szczepy arabskie,

którym dokuczyły rządy młodej Turcyi, zacho

wają się przyjaźnie lub przynajm niej obojętnie.

Przyłączenie się Arabów do Turków byłoby za

powiedzią diugiej i uciążliwej partyzantki w głę

bi kraju.

Walki w Trypolis.

Konstantynopol, (b. kor.). Komunikat

ministerstwa wojny z 14 bm. donosi: Włoskie

oddziały marynarki obsadziwszy warownie Try

polisu oraz obrzar, leżący między temi warow

niami, zajęły pozycyę na wybrzeżu Kirkariszu,

pod osłoną dział okrętowych. Oddział ture

cki, złożony z 300 lndzi, zrobił no

cną wycieczkę na pozycye nieprzy

jacielskie. WJosi ponieśli wielkie straty.

Turcy mieli tylko 5 zabitych i kilku rannych;

musieli się jed nak cofnąć z powodu silnego

ognia flankowego.

Rzym. (B. kor.). Corriere d’Italia, donosi

z Trypolisu : Podczas onegdajszej utarczki o p a

uowała Turków taka panik a, że porzu

cili mitrajlezę, nie zagwoździwszy jej i zapomnieli

prowiantów.

Mowa tronowa sułtana.

Konstantynopol. (B. kor.). Mowa tro

nowa, którą onegdaj otwarto parlament, o

świadcza :

W czasie, kiedy rząd przystępował do urze

czywistnienia uchwał poprzedniej sesyi, uchwał,

mających na celu postępowy rozwój kraju i po

wolną naprawę niezliczonych błędów i zanied

bań przeszłości, w tym właśnie czasie otrzymał

rząd ultim atum Włocb, które usiłuje osłonić pła

szczykiem prawa zamach na Trypolis. Po rta od

powiedziała w oznaczonym terminie zapewnie

niem, iż jest gotową do rokowań i do rozwa

żenia życzeń gospodarczych Włocb, o ile będą

zgodne z istniejącymi traktatami, z prawami i

z godnością państwa. Zażądała nadto faktyczne

go określenia tych życzeń, aby natychmiast r o

kowania nawiązać. Na to Włochy, jeszcze przed

opływem naznaczonych przez nie same 24 go

dzin, odpowiedziały wypowiedzeniem w ojny i

zaczęły kroki nieprzyjacielskie. Zaatakow ały

Trypolitanię, a równocześnie włoskie okręty,

wbrew prawu międzynarodowemu, niespodzianie

zaatakowały na Adryatyku torpedowce tureckie,

który niewiedząc o wybuchu wojny, według

zwyczaju pozdrowiły statki włoskie.

Wskutek dalszych ataków włoskich na Try

polis i Cyrenaikę oraz na tureckie statki w o

j’enne i handlowe, musieliśmy zwołać parlament

przed terminem zwyczsjnej sesyi. Porta zwró

ciły się natychmiast do zaprzyjaźnionych mo

carstw z prośbą o pośrednictwo, aby pod wa

ruukami, zgodnymi z naszymi uprawnionymi

świętymi interesami i naszą godnością narodo

wą, położyć koniec tej wojnie, która jest w

sprzeczności z zasadami międzynarodowemi i

z ogólnem dążeniem do utrzym ania światowego

pokojo. Oczekując wyniku swoich kroków poje

dnawczych, Porta zarządziła tymczasem środki

obrcnne. Niespodziany napad Włoch sparaliżował

pokojowe i postępowe starania Porty, która po

święciła się wypełnianiu swych zadań jako pań

stwa kulturalnego.

Mowa tronowa wyraża dalej nadzieję, że rząd

i parlament będą się starały wypełnić swój obo

wiązek obrony uprawnionych interesów kraju;

kładzie również nacisk na konieczność brater

skiej jedności wśród Ottomanów w obecnej

chwili. Sułtan podczas swej podróży do Rumelii

z dumą stwierdził oznaki tego braterakiego u

nposobienia. Mowa stwierdza wreszcie z zado

woleniem, iż dobre stosunki z innymi m ocar

stwami i państwami sąsiedniemi trwają nadal,

a kończy się słowami: Chcemy utrzym ać naszą

politykę, która polega w tem, żeby nie napadać

na prawa niczyje, a bronić własnych.

Rzym. (B. kor.). Dzienniki zwracają s!ę prze

ciw mowie tronowej sułtana, starają się udowo

dnić lojalność Włoch, którą, ich zdaniem, wszę

dzie uznano.

Represye.

Rzym. (B. kor.). Do Corriere d ’Italia donoszą

ze Smyrny, że tamtejsza kolonia włoska, licząca

10.000 osób, otrzym uje wciąż alarmujące

wiadomości o grożących represyach. 2 0 0

włoskich robotników wydalono ze słnźby kole

jowej. Rozpoczęto bojkot włoskich robotników

portowych i pokonfiskow ano włoskie żaglowce.

Wiele rodzin włoskich popadło w nędzę.

Saloniki. (B. kor.) . Komitet młodotnrecki

otrzymał z Konstantynopola wskazówkę, że rząd

żadną miarą nie chwyci się środków gwał

townych przeciw Włochom, nie będzie

ich wydalał i nie pozwoli na jątrzenie ludności

mahometańskiej, poleca zimną krew i cierpli

wość. Natomiast mają być zerwane z Włocha

mi wszelkie stosunki i robotnicy włoscy będą

wydaleni.

Arabi, Turcy i Włosi.

Rzym. (B. kor.). Messagero ogłasza tekst

manifestu obywateli Trypolisu. Wzywają oni

całą ludność do braterskiego przyjmo

wania żołnierzy włoskich, zapewniają,

że meczety będą przez Włochów szanowane,

równie jak ogniska domowe, i kończy słowami:

Niech żyją Włochy!

Konstantynopol. (B. kor.). Sabali do

nosi, że mutaszeryf Ferzanu i kapitan Dżami

przybyli z 20.000 ludzi do Dżebel a Gharb,

gdzie oczekują przybycia komendanta, aby po

tem maszerować na Trypolis. Szejk szczepn Se

nussi w oazie Kufra ogłosił świętą wojnę

przeciw Włochom. Podobno kilka azcze

pów, które wyruszyły z Egiptu, dotarły już do

Benghazi na Cyrenaice

Rzym. (B. kor.). Oiornale d ’ltalia donosi,

że uwolnieni z niewoli w Caserc?e tureccy ofi

cerowie i żołnierze byli zachwyceni obejściem

się Włochów i bratali się z nimi na uczcie, wy

danej przy tej okazyi.

Flota włoska.

Koustantynopo1.(B.k.).Ministeratwowoj

ny zawiadamia, że połowa eskadry włoskiej, która

obsadziła port Tobruk, składa się z okrętów:

»Vittorio Em anuele", »Rom a", »Napoił", »Regi

na Elena" i k ilku kODtrtorpedowców, pod wo

dzą admirała Aubryego. Druga połowa dywizji

znajduje się na wodach greckich.

Lądowanie w Trypolis.

Rzym. (B.k.). Z Trypolisu donoszą, że dzięki

przychylnej pogodzie ukończono wczoraj

wysadzenie na ląd pierwszego ko r

ppsu wojsk włoskich.

Jenerał Caneva.

Trypolis. (B. k .). Z okazyi objęcia do

wództwa przez Canevę, odśpiewano w kościele

katolickim 1e Deum w obecności władz i woj

ska.

Kontrabanda wojenna.

Paryż. Ag. Havasa donosi z Trypolisu: 0

negdaj przytrzymano tu karawanę ze 120 wiel

błądów, obładow anych środkami żywności wło

śnie gdy miała, opuścić oazę. Była zapewne

przeznaczoną na zaprowiantowanie wojska tu

reckiego.

Berlin. (Tel. pr.). Ze Smyrny donoszą, że

władze tureckie skonfiskowały 65 stat

ków włoskich, w tem 32 z ładunkiem W

Konstantynopolu pokonfiskowano nawet pry

watne łodzie motorowe.

Cholera w Trypolisie.

Paryż. (T. pr.). Wybuch cholery sprawia

wiele trudności nowo zorganizowanym władzom

włoskim. W dwa dni po wylądowaniu w ojsk

włoskich

stwierdzono 28 wypadków

cholery; z chorych umarło 15.

O interwencyę.

Rzym. (B k.). Giornale d ’ltalia donosi, że

kancelarye gabinetowe m ocarstw pracują dalej

n a d interwencyą Usiłnją wyszukać Turcyi

wyjście z położenia. Rząd włoski natomiast po

wiadomił sojuszników i przyjaciół, że ma nie

złomne postanowienie przeprowadzić bez

warunkową aneksy ęTrypolitanii iCy

renajki bez pozostawienia zwierzch

nictwa Turcyi.

Wiec śląski.

Pod hasłem ratowania polskich kresów zacho

dnich odbył Bię wczoraj pod przewodnictwem

posła Edmunda Zieleniewskiego wiec w sali k ra

kowskiego »Sokoła".Zgromadziło s ię kilkaset osób.

Wiec zagai! p. Zieleniewski w gorącem

przemówieniu, zwracając uwagę na zagrożony

kraj polski, którego czechizacya i g erm anizacja

jest meucbronna, jeżeli nasze społeczeństwo nie

pospieszy z najrychlejszą pomocą. Obecua chwila

jest krytyczna; niedługo może być za późno i

stara dzielnica Piastowska zasili zastępy obce,

które wtedy będą zagraźeły stolicy Polski, Kra

kowowi,

Prof. Dr Stroński w obszernym referacie

na podstawie znanych dat statystycznych przed

stawił cbecne stosunki polskie na Śląsko, na

którym wszędzie, na polu ekonomicznem, oświa*

towem, politycznem dzieje się krzywda ludności

polskiej. Niemców na Śląsku p orównał referent

do plantatorów, Czechów do dozorców, a Pola

ków do murzynów, pracujących na dobrobyt

dwóch pierwszych, przytem upośledzonych.

Niemcy nas tam uciskają, lecz Czesi wprost

okradają — mówił referent — co ułatwia im

pokrewieństwo języka. Jedna trzecia część dzie

ci polsbsch uczęszcza do szkól czeskich i nie

mieckich. Wszystko są to zastępy, które się

w przyszłości mogą zwrócić przeciw nam sa

mym i ułatwić wynarodowienie Śląska. Uderza

przedewszystkiem ogromny brak wyższych szkół

ludowych polskich, które dostarczają inteligen*

cj i i fachowo wykształconych robotników. W ca

lem sądownictwie na Śląsku zaledwie jest 9 sę

dziów Polaków. Władzę w gminach zagarnęli

nieliczni Czesi i Niemcy. Zarząd krajowy nie

miecko - czeski wyzyskuje wszelkie środki dla

zgnębienia polskości, trzeba przyznać, skuteez

cznie, a najbardziej podatnym do wynarodowie

nia żywiołem są rzesze fabrycznych i kopalnia

nych robotników galicyjskich. Oprócz poparcie

społeczeństwa potrzeba koniecznie akcyi Koła

polskiego, które winno baczną uwagę zwracać

na kresy 29cbodnie.

Delegat Macierzy cieszyńskiej dyrektor gimna

zyum realnego p. Jan Jarosz w jaskrawych

przykładach przedstawiał upośledzenie w urzę

dach na Śląsku języka polskiego. Od nieuświa

domionych narodowo robotników polskich wy

kupuje się zuacznemi sumami dzieci polskie do

szkół czeskich. Macierz z braku środków wielu

proszącym o szkołę polską gminom zmuszona

jest odmawiać, co goreza w obecnym złym sta

nie finansowym Macierzy wielu jej szkołom

grozi zamknięcie. Na icb miejscu wnet powsta

n ą czeskie lub niemieckie.

Prof. Dr Czesław Pieniążek podnosił, że

należy na Śląsku wytworzyć stan mieszczański

rzemieślniczy i inteligencyę. Cbłop polski n a

Śląsku nie widzi tam wyższej kultury polskiej,

natomiast imponuje mu bogactwo, kultura, prze

mysł i oświata Niemców i Czechów i tem łat

wiej się germanizuje.

P. Mieczysław Jarosz ze Śląska p rzed sta

wiał wyniki oatatniego spisn ludności n a Ślą

sku i wzywa! ogół do skłsdek na Macierz.

WINSTON CHURCHILL.

Austen Vane.

Szkice a amerykańskiego *yoia polltyoanego.

t64)

***

(Clą* d alssy).

Naczelny syndyk kolei wstał, podszedł do

okna i stał tam przez chwilę, plecami odwró

cony do prezesa. Wreszcie odwrócił się i spoj

rzał mu prosto w oczy.

panie Flint — zaczął dziwnie głębokim i

dźwięcznym głosem — powiedziałeś pan dzi

siaj niektóre rzeczy, których ja nie zapomnę.

Więc przedewszystkiem muszę ci oświadczyć

że jestem z całem uznaniem dla mojego syna.

—

Byłem tego pewien - przerwał Mr. Flint.

—

A co więcej, przewiduję, te z czasem i

pan uznać go będziesz musiał. Austen Vane

nigdy w tyciu nie zawinił obłudą, nigdy nie

popełnił brzydkiego czynu. Szalał, to prawda,

ale prawdę mówił mi zawsze. Byłem często nie

sprawiedliwym względem niego, ale nie zniosę,

by ktoś drugi niesprawiedliwość mu wyrzą

dzał.

Tu przerwał i sięgnął po swoją tekę.

—

Wracam do Ripton, tam n apiszę rezygna

cyę z obowiązków syndyka pańskiej kolei, a

skoro tylko znajdziesz pan innego, będę uwa

żał, że rezygnacya moja przyjęta.

Trudno opisać wrażenie, jakie na prezesie ko

lei uczyniły te słowa, wypowiadane przez czło

wieka, z którym przez przeszło ćwierć wieku

stał w stosunku wspólnej pracy — przez czło

wieka, na którego zdaniu polegał w zupełności

i który był, jak twierdza silna w czasach bu

rz.y i zamętu. Z ust Hilarego Vane słowa te

brzmiały, jak bluźnierstwo. I Mr. Flint odczuł

w tej chwili, co może czuć podróżny na okrę

cie, którego zbudzi ze snu chłód niemiły, a on

spostrzeże, że statek jego tonie.

Już czcigodny Hilary z teką pod ręką zbliżał

się do drzwi, gdy prezes szybko podbiegł ku

niemu i chwycił go za ramię.

—

Stój, zaczekaj, Vane - przemówił, plą

cząc słowa — jestem... jestem dzisiaj trochę

rozdrażniony i nerwy mnie poniosły. Ty i ja,

tak dobrzy przyjaciele przez tyle lat, nie może

my rozstawać się w ten sposób. Zmiłuj się,

siądź na chwilę i uspokój się. Nie miałem za

miaru mówić tego, co powiedziałem. Przepra

szam !

Mr Flint puścił ramię Hilarego i otarł czoło.

—

Siadajże, Hilary ! — prosił.

Zaciśnięte wargi Hilarego zadrżały. Zaledwie

kilka razy przez cały czas długiej ich przyjaźni

nazwał go prezes po imienia.

—

Chciałbyś mnie teraz opuścić, Hilary, te

raz, kiedy jestem w opałach, kiedy to przeklęte

głupstwo się dzieje - mówił dalej.

—

Pomyśl,

jakie byłoby wrażenie, gdyby się dowiedziano.

Wszyscy ciebie znają i szanują, nie wybrniemy

bez twojej rady i pomocy. Ale ja nie chcę tak

stawiać kwestyi... Nie darowałbym sobie przez

csłe życie, gdybym w ten sposób utracił naj

starszego i najcenniejszego przyjaciela mego...

Czcigodny Hilary popatrzył na pana Flint i

usiadł. Zaczął przygotowywać kęs Miodowej

Rosy, ale drżała mu ręka. Trudno mu zawsze

było, jak wiadomo, dawać zewnętrzny wyraz

uczuciom.

—

No, już dobrze — odpowiedział.

W pół godziny później Wiktorya, siedząca na

balkonie saloniku m atki ujrzała ojca, wychodzą

cego z gołą głową na słońce i wprowadzające

go czcigodnego Hilarego Vane do powozu. Był

to niezwykły widok.

Wiktorya lubiła siadywać na tym balkonie

i z książką, przerzuconą na kolanach, wbłuchi

wać się w szmery i odgłosy dnia letniego: w

daleki dźwięk dzwonków bydła, w brzęczenie

przelatującej pszczoły i w świergoty ptaków;

letni wiaterek niósł woń żywiczną świerków i

głodycz kwitnących koniczyn i kwiatów polnych.

W odległości, z poza łagodnych wzgórz wynio

sły Sawanek wzywał do krainy czarów.

Ukazanie się ojca i Hilarego p rzerw ało m a

rzenie Wiktoryi i coś, jak ból, szarpnęło za ser

ce. Powozik zwolna potoczył się drogą, a Mr.

Flint, popatrzywszy za nim przez chwilę, wró

cił do domu. Po chwili ukazał się znowu,

w miękkim kapeluszu, jaki nosił zawsze, gdy

wychodził w pole, i z laską w ręku. Nie pod

nosząc oczu szedł zwolna, łączką, przed siebie,

jak gdyby szedł bez celu. Zazwyczaj szedł żwa

wo w stronę pastwiska, gdzie pasły się jego

wyborowe krowy i przystawał po drodze, by

zabrać rządcę folwarku. Są znaki, dla mężczyzn

niedostrzegalne, a nieomylne dla kobiet; Wik

torya odczuła silne bicie serca, w stała i przeszła

z balkonu do pokoju. Umiejętna pielęgniarka

cicho w tej chwili właśnie zamykała drzwi od

sypialnego pokoju.

Mrs. Flint zasnęła - oznajmiła.

—

Wychodzę na chwilę, Miss Oiiver — odpo

wiedziała Wiktorya i skinęła jej głową z uśmie

chem.

Włożywszy szybko kapelusz, Wiktorya ze

szła po schodach i podążyła za ojcem. W so

snowym lasko, umyślnie dla widoku przetrze

bionym, zatrzymała się na chwilę, podziwiając

szafirową sylwetę Sawaneku, przeświecającą

poprzez kolumnadę drzew. Lasek leżał na wy

żynie, którą od strony Sawaneku przecinała

linia szarego kamiennego muru — teren poniżej

zbiegał stromym spadkiem. Mr. Flint siedział na

|ławce, trzymał ręce skrzyżowane na lasce i nie

słyszał kroków córki, idącej cicho po kobiercu

igliwia; ujrzał ją dopiero, gdy stanęła przy

nim.

—

Nie powiedziałeś mi, ojcze, że idzieBz na

spacer — przemówiła z wyrzutem.

Prezes drgnął i upuścił laskę. Wiktorya na

chyliła się, podniosła laskę 1 siadła przy ojca.

—

Ja... ja właściwie nie miałem zamiaru wy

chodzić — odpowiedział.

—

Widzisz, jak to trudno się wymknąć —

odpowiedziała.

—

Widziałam cię ojcze z bal

konu.

—

Jakże się czuje matka ? — zapytał.

—

Śpi. Wydaje mi się, że lepiej się miewa

od czasu, gdy wróciła do Fairview.

Mr. Flint wpatrywał się w górę niewidzącemi

oczyma.

—

Ojcze jak myślisz, czy nie byłoby do

brze, gdybyś tu został z tydzień i wypoczął?

Ja sądzę , że dobrze byś zrobił.

—

Nie — odpowiedział — nie. Jutro jest

zjazd dyrektorów trustu i ja na nim muszę być.

Nie czuję się zmęczonym.

Wiktorya potrząsnęła głową i uśmiechnęła się,

patrząc n ań poważnemi oczami.

—

Ty już sam nie wiesz, kiedy jesteś zroęczo

ny — rzekła.

—

Na co te wszystkie zjazdy

dyrektorskie? Dlaczego nie chcesz wycofać się

z tego wszystkiego i spędzić reszty życia w spo

koju ? Masz przecież dosyć pieniędzy, a nawet,

gdybyś nie miał, moglibyśmy sprzedać ten wiel

ki dom i wrócić do domku n a farmie i tam mie

szkać. Tak nam tam przecież dobrze było da

wniej.

Odwrócił się nagle i utkwił w niej wzrok ba

dawczy i dziwnie tkliwy zarazem.

—

Ty o to wszystko nie dbasz, Wiktoryo?—

zapytał, wskazując laską na park i na dom.

Zaśmiała się z cicha i podniosła oczy na zie

lony namiot gałęzi.

—

Gdybyśmy tylko mcgli zatrzymać ten lasek

sosnowy! - westchnęła.

—

Czy ty pamiętasz,

jak nam dobrze było w domku na farmie, kie

dy to na całe dnie wychodziliśmy razem w pola?

—

Tak — odpowiedział Mr. Flint.

—

Tak

jest, psmiętam.

—

Już teraz nigdy tego nie bywa — mówiła

dalej Wiktorya. Zaledwie czasem krótka prze

jażdżka lub mały spacerek pieszo. I to jeszcze...

coraz rzadziej!

Mr. Flint poruszył się niespokojnie i odchrząknął.

—

Ja wiem — odpowiedział i umilkł znowu.

—

Ale dlaczego? — pytała.

—

Nieraz o tem myślałem — odpowiedział. —

Ale jak oś z każdym rokiem zamiast ubywać,

przybywa mi zajęcia.

—

A więc dlaczego nie rzuciBZ tego wszy

stkiego ?

—

Dlaczego? Dlaczego? Są chwile, gdy z ca

łej duszy pragnąłbym rzucić to wszystko. Zawsze

mówiłem, żeś ty rozumniejsza od innych ko

biet. ale nawet ty nie potrafiłabyś mnie zrozu

mieć.

—

Potrafiłabym owszem — odpowiedziała

Wiktorya.

Mr. Fłint znów spojrzał na nią ; w głosie jej

brzmiało tak szczere przekonanie i taka sta

nowczość I

—

Sama nie wiesz, co mówisz! — zawołał.

—

Ja steru spraw porzucać nie m ogęl

—

A może raczej władzy wyrzec się tak ci

!rudno ?

Bardzo sprzeczne uczucia zagrały w duszy

Augusta Flint, gdy usłyszał to pytanie. Po raz

drugi dnia tego czuł się dotkniętym. Najpierw,

gdy Hilary Vane niespodziewanie stanął w obro

nie syna. A teraz ten wyraz ,,władza", użyty

przez Wiktoryę, dotknął go do żywego. Co ona

przez to rozumie? Jakicmi drogami myśl jej

| chodziła ?

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu