Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 695 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N* 298.

«O *»»11 wychodzi codziennie, yr

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Rrakov

Prenumer

Pocztą w państwie Anstiyackiem.......................

Niemieckiem .

do Włoch, Francyi, Anglii, B elgii,’Szwajcar%

innych państw należących do związku pocztoweg

Prrnnnrriitr pnyjmuje aię tylko od

z pieniędzmi i przekazy pieniężne na prenumerat;

do Administracyi Czasu w Krakowie.

—

Listy ren

pocz.towej.

—

]Astów niefra.

RękopiNmów nadsy*

Kraków, Czwartek 31 Grudnia 1885.

. « i dni Świąteczne.

owie lub z przesyłką pocztową 12 o.

osi:

iacały rok

24 złr.

28 złr.

32 złr.

na kwartał na 1 miesiąc

6 złr.

2złr.50c

7 złr.

II 3 złr.

8 złr.

}3 złr

jtttątniF!iro dnia w miesiąca.

—

!.laty

na (inseraty) uprasza się nadsyłać franco

gjie nieopieczętowane nie podlegają opłacie

ł mych nie przyjmuje się.

ych nie zwraca się.

Rocznik XXXVIII. (i

CZAS

Prenameratą przyjmują:

Administracya «CZASU1*tH rahowlei nrzędypocztowo. Hle]MOwą pK«a«a»e*atą k*ivgarnI

8. A. Krzyżanowskiego, handel Z. Skalskiego w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń Ł. jilber*

steina Plac Maryacki, handel Bajera nrzy ulicy Grodzkiej, trafika Kuklińskiego w Sukiennicach.

Główna trafika róg Rynku i ulicy św. Jana.

—

ngłoaieala (inseraty) przyjmuje się za opłatą od

miejsca wiersza drukiem drobnym (,petiu,. y

za pierwszy raz 10 cent,, za każdy następny po 5 ct.

W od e afo n e (na 3 stronie dziennika) 10 miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cent. za każdy

raz.

—

Ogłoaienla ipreoaraeraą przyjmują: we I.wo%ale Ajencya «CZASU" wgłównym

składzie tytoniu Nr. II przy nl. Trybo, a!jkiej L. 4; w l’n r y ln wyłącznie p. Adam, Rue Clóment 4;

(prenumeratę p. W . Raczkowski, Fanbou*| Poissonićre 33); w W ledailaa pp Haasenstein Ss Vogler

(także w Hamburgu, Frankfurcie n M., Bt. linie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, Stubenba

stei Nr. 2 , K. Mosse (także w Berlinie, Ha ourgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes,

M. Stern, tylko prenumeratę pp. H Gol( schmidt A C., w Frankturoie n. M. G. L . Daube A C.

W W a n a a w l e przyjmują ogłoszenia pp Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy iu. »ouator- . a . . j

Przedpłata na ,,CZAS11

od dnia Igo Stycznia 1886 r.

Z przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem :

na cały

?łr.

na c».y rok 5 lt marek,

na pół roku

na kwartał

na 1 miesi%ć

3 8 marek

1 4 marek

fi marek.

Uprasza się o wczesne zamawianie i wyraźne wy

pisanie nazwiska i miejsca odbioru albo nadesłanie

dawnej opaski drukowanej z adresem.

PiwiumeraUi Uczy ilę tylko

od pienrtzego do oitatnlego dnia

w miesiącu,

Wszyscy nowoprzystępnjący prenumera*

łorowie kwartalni «Czasu," otrzym ają początek

wielce zajmujących fejletonów p. t .: ,,Towa*

rzystwo warszawskie" (przeszło 11 ar

kuszy druku) bezpłatnie. ’T M

Prenumeratę, którą przyjmuje Administracya Czasu

w Krakowie i wszystkie urzędy pocztowe, najdogo

dniej i najtaniej przesyłać przekazem poczto

wym.

Cena , C z a s u * zagranie% ogłoszona jest w tytule

każdego Numeru.

miejscową prenumeratę przyj

m uje Attministracya «Czasu," tu

dzież ajencye pp. E. Hilbetste!na

biuro dzienników 1 ogłoszeń Plac

maryacki, dom p. Czynclela, han

del X. Skalskiego w Sukiennicach

pod 1. 37, sprzedaż gazet Kukiln

sklegro w hall Sukieunlc 1. O, kslę

Krzyżanowskiego

j m, handel Hessa

-fi

*iym, handel Bajera

% jo*

.Łi-:lcj. g;łówna trafika

w rynku grównym.

H e I. wowie przyjmuje prenu

meratę p. Józef’Knapp w głównej

trafice cygar 1 tytoniu lir, 3 przy

ulicy Trybunalskiej.

Stali prenumeratorowie ,,Czasu" mogą o

trzymać kompletne dzieła Wincentego Pola w 10

sporych tomach za zniżoną cenę Ifi złr.

(cena sklepowa 30 złr.). Zamówienia za nade

słaniem przypadającej kwoty przekazem poczto

wym przyjmuje Administracya ,,Czasu" w Krakowie.

Przegląd Polityczny.

Kraków **** (rudnia

rozwinęła się wczo

prawatni szkolnemu

,. poseł prof. E. Sness

a m inistra oświecenia

..pełności pcchwalił kiernnek

reform , ,,odjętych przez ministra.

Posada jeneralnego prokuratora, opróżniona wskn

tek śmierci Glasera, nie będzie na razie obsadzoną.

Prowizoryczne kierownictwo prokuratoryi jeneral

nej obejmie jeneralny adw ok at Leopold CVamer.

Donoszą również, iż w miejsce fmp. Sternecka,

zamianowanego zastępcą szefa jeneralaego sztaba,

został zamianowany jen. Merta komendantem szkoły

wojennej.

Budapesti Hirlap donosi, iż sekretarz staDU

Barosz zostanie zamianowany prezydentem węgier

skich kolei państwowych, a Dezydery Szilagyi

z umiarkowanej opozycyi wstąpi do gabinetu Ti

szy, jako minister spraw wewnętrznych.

W sprawie polepszenia kongrny w Węgrze( b

zaprosił minister Trefort komisyę, w skład której

weszli: kardynał Haynald, arcybiskop Samassa,

biskup Scblauch, jak o delegaci episkop atu , dalej

należy do komisyi po dwóch reprezentantów mini

sterstwa spraw wewnętrznych, wyznań, skarbn i

sprawiedliwości. Komisya uh ży zasady, jakich się

należy trzymać przy pracach przygotowawczych

mających na celu rozwiązanie kwestyi kongrnalnej.

Ogromna większość głosów, jaką Gićvy wybra

nym został prezydentem Rzeczypospolitej francu

skiej, dowodzi przedewszystkiem dwóch rzeczy,

najpierw, że w tej chwili n kt iony nie był mo

żliwym, powtóre że p. Grćvy skutkiem pojednaw

cz ści swojej i flsgmy, która ma pozwala odcze

kać spokojnie dojrzenia każdej kwestyi, naj

mniej wszystkim stronnictwom zawadza. Na ze

wnątrz zaś jist on do pewnego stopnia gwarancyą

pokoju, na co też w Izbach fraucnskicb, mimo

wszelkich szowinistycznych pozorów, bardzo uw a

żają.

Tak Gróvy, jak Freycinet starają się jeszcze

odwieść Brissona od postanowienia podania się do

dymisyi. Jeśli Brisson pozostanie przy swym za

m iarze usunięcia się od rządów, Grćvy odbędzie

nar?dę z prezesami obn Izb nad sytuacyą obecną

i stosownie do zbadanego w ten sposób stena rze

czy powoła nowe ministerstwo, lub do rozwiąza

nia Izby przystąpi.

Zuany rozkaz dzienny księcia Aleksandra, wy

rażający wdzięczność oficerom rosyjskim za wy

ksztaKenie armii bu garskiej, musiał w Petersbnr

gu wywrzeć do pewnego stopnia pożądany skutek,

kiedy inspirowany zwykle przez wyższe koła ro

syjskie Nord wyraża się o nim w następujący

sposób: «Rozkaz dzienny księcia Aleksandra jest

zakładem przywrócenia zgody i rękojmią uprosz

czająoą sytuacyę. Akt ten sprawiedliwego zadość

uczynienia osiągnie też prawdopodobnie swój cel."

Natomiast wieść, że książę Aleksander ma za

miar udania się do Petersburga, przyjmują w ko

łach rosyjskich z niedowierzaniem i wyrażają na

wet zdanie, że książę Aleksander przez zbytnią

skwapliwość w tym kierunku mógłby stracić po

pularność w tych kołacb, w których ją nawet

w interesie Rosyi, jeśli się z nią zupełnie pogo

dzi, zatrzymać powinien.

Journal de St. Petersbourg zaprzecza wiadomo

ści, jakoby jaki jenerał rpsyjsfei z misyą do ks.

Aleksandra miał być wysłanym.

Polit. Nachrichtm, urzędowy dziennik niemie

ck i, przyznają już, że projekt zaprowadzeuia

w Niemczech monopolu wódczanego istnieje i za

kreślonym jest na bardzo szerokiej podstawie. Psń

stwo samo zakupywać będzie od producentów oko

witę, minimalne i m aksymalne ceny będą nstawą

oznaczone, propioacya należeć ma do państwa.

Pol. Nachr. wyliczają najpierw finansowo korzy

ści dla państwa, a następnie przytaczają jeszc ze

względy sanitarne i społeczne. Spirytus będzie

czy szezonym podłng w s k a z ó w e k prof. francu %kiego

Alglare, tak że z napojów gorących znikną szko

dliwe ich części. Dalej będzie w ódka o połowę

droższą, co zmniejszyć powinno pijaństwo, a do

myślać się można, że ma też pozyskać dla pro

jekta nstawy licznie w Niemczech pozawięzywane

Stowarzyszenia trzeźwości.

W Izbie wyższej kortezów hiszpańskich obra

nym został prezesem Martinez Campos, w Izbie

niższej Cancvas del Castiłlo. Obaj prezesowie uczcili

w przemowach swych pamięć nieboszczyka króla,

polecali trzymanie się dynastyi obecnej, jak o gwa

rancyi wewnętrznego pokoju, i w spieranie królo

wej jako rejentki.

Szczególnie serdeczną byla mowa Cinc,yasa del

Castillo. Mówił on o królu Alfonsie X II z praw

dziwern wzruszeniem : «Jego obraz powinien być

przykładem dla rządzących. Kochał on wszystki ’n

którzy szczerze krajowi służyli, bez względa na

stronnictwo, do jakiego należeli.

«Głównym warunkiem utrzymania wewnętrzuego

pokoju je st, aby popierać królową, której cnota,

młod°ść, podnioslość bóln, naw et bez względu na

koroaę, która zdobi jej czoło, nakazują już cześć

i poszanowanie. Gdyby tron ten miał upaść, po

wstałaby straszna anarchia, której skutkiem była

by ruina ojczyzny. 11 Mowa ta wywołała głośae

okrzyki n a cześć królowej rejentki.

Ooie Izby wysłały do niej deputacye z kondo

ltncyą.

Dnia 28 b. m. miała] królowa rejentb a wykonać

przysięgę wobec zgromadzonych razem obu Izb

kortezów, że będzie wierną temu, który koronę

odziedziczy i bronić będzie zachowania konstytu

cyi i ustaw.

W Ameryce ustaje widocznie pierwszy go

ryczkowy popęd do wędrówki na zachód, do

uprawy ziemi odłogiem jeszcze leżycej. Pro

dukcya pszenicy zmniejszyła się w ciygu o

statnich dwóch lat. Dla nas jednak będzie

podobno rzeczą obojętną, czy to chwilowy

tylko i przypadkowy zastój, czyli też natu

ralne po pierwszem upojeniu i zdrowe zwol

nienie postępu. Zdawało się, że zmniejszenie

produkcyi amerykańskiej powinno przynieść

nam ulgę w ciężkiej konkurencyjnej walce;

że targi europejskie, wolniejsze od zamor

skiego n acisku, ożywią się i odetchną swo

bodnie. Tymczasem owej ulgi nie uczuwamy

wcale. Handel trwa w zabójczym dla nas

letargu. Na całym kontynencie rolnictwo nie

przestaje domagać się ochrony. Przyczyną

tego zjawiska jest powstanie i nieprzewidzia

ny rozwój nowej produk cyjnej potęgi, wobec

której nawet Ameryka się cofa, a tą potęgą

są Indye. Dopóki Lesseps nie przekopał mię

dzymorza suezkiego, nie mogło być mowy o

imporcio do Europy indyjskiego zboża.

Nie

miały też Indye w owym czasie zbyt wiele

ziarnado zbycia. Rządy uprzywilejowanej wscho

dnio-indyjskiej kompanii były nietylko srogie

aż do barbarzyństwa, ale także pod względem

ekonomicznym i fiskalnym nad wyraz dra

pieżne i doprowadziły do ostatecznego upadku

kraj, od Stwórcy tak wyposażony, jak może

żaden inny na całej kuli ziem skiej. Odrobina

ryżu i prosa, którą Indye w owym nawet

czasie wywoziły, m iała stały ch odbiorców na

wschodniem afrykańskiem wybrzeżu. W now

szych czasach dopiero, gdy rząd królewski

wziął do własnych rąk administracyę kraju,

nastała zmiana na lepsze, wstąpiła otucha

w ludność pracowitą i skromną. a bogatą

jeszcze w tradycye prastarej cywilizacyi. Gdy

zbiegły się naraz dwie pomyślne okoliczności:

otwarcie kanału suezkiego i otwarcie wielkich

kolei w Indyach, kraj począł się szybko

dźwigać z ekonomicznego upadku, rolnictwo

w odległych od morza prowincyach zakwitło,

wywóz stał się możebnym i pszenica indyj

ska ukazała się na targach’europejskich.

Konkurencya indyjska jest dla Europy nie

równie straszniejszą, niż współzawodnictwo

ruchliwych, za doraźnym zyskiem goniących

Yankesów. T u już nie mamy do czynienia

z żywiołami zmiennemi, ze sprytem i zapo

biegliwością ludzką, ale występują do konku’

rencyjnej walki czynniki przyrodzone, wiekui

ste, niezmienne; wstępują w szranki dwa

klimaty, dwa słońca, między któremi poró

wnania niem a: słońce odziane w brylantową

zbroję, które daje dwanaście miesięcy lata

i pozwala z tej samej skiby zbierać dwa plo

ny co roku, i nasze słońce we flanelowym

kaftanie, słońce w darach swoich tak nie

stałe i skąpe, iż niekiedy jednemu nawet

plonowi nie pozwala dojrzeć należycie. Za tem

idzie dalsza konsekwencyą. Robotnik indyjski

potrzebuje tylko byle jakiej dokoła bioder prze

paski, przewiewnej chruścianej budy, palmo

wym liściem nakrytej i garści ryżu na po

karm, pracuje więc prawie za darmo.

Nasz

parobek nie może się obejść bez kożucha i bu

tów, bez ogrzanej izby, bez kieliszka wódki

i bez dostatniej strawy. W takich warun

kach walka konkurencyjna musi być dla Eu

ropy cięższą jeszcze, niż dotychczas była i

końca jej trudno się dopatrzyć.

Wiadomo, że w Indyach często głód pa

nuje, i niektórzy w Europie ekonomiści po

cieszają nas tem, że kraj, peryodycznie nawie

dzany klęską głodową, nie może stale ziemio

płodów wywozić. Tak się może ta sprawa

przy zielonym stoliku wydaje, my jednak

w Polsce wiemy z doświadczenia, że między

kwestyą głodową a kwestyą wywozu chleba

niema żadnego związku. Ileż to już za na

szego pokolenia przebyliśmy lat głodowych!

Wszak ciążą jeszcze na naszym skarbie kra

jowym nieumorzone resztki pożyczek głodo

wych, a jednak w owych latach smutnej pa

mięci, gdy ludność uboga żywiła się zielskiem

gotowanem bez soli, pszenica galicyjska szła

do Niemiec, do Szwajcaryi, do Anglii. P rzy

czyną głodu nie bywa brak chleba w kraju,

ale ubóstwo ludności, która nie ma za co tego

chleba kupić. Wszak na odwrót są kraje,

w których produkcya ziarna nie wystarcza

nigdy na potrzebo własną, jak np. w Anglii,

a jednak za naszej pamięci nie było tam

klęski głodowej, bo nawet ubogą ludność

stać jeszcze na ehleb powszedni, a w ostate

cznym razie społeczeństwo cało dość jest za

możne i ludzkie, żeby nakupić chleba dla

zgłoduiałych. Kwestyą głodowa nio jest kwe

styą urodzaju lub nieurodzaju, ale kwestyą

pieniędzy. Dlatego w Indyach także powta

rzać się mogą głodowe pomory, a pomimo

tego pszenica indyjska będzie bez przerwy

U74)

POTOP

POWIEŚĆ

przez

Henryka Sienkiewicza.

Tom czwarty.

(Ciąg dalszy)

Na to podniósł się pan Roch, mocno już pod

piły i rzekł:

—

Jeśli tak, tedy jako mnie tu waszmoś_iowie

widzicie! jakem Kowalski! tak w pierwszej bi

;wie prosto na króla szwedzkiego skoczę. Choćby

;eż stał w największej gęstwie, nic to! moja śmierć,

ilbo jego!... a tak i kopią się do niego złożę...

tfiejcie mnie wacpanowie za kpa, jeśli tego nie

iczynię!

To rzekłszy, złożył pięść i chciał w stół grzmo

Dąć. Byłby przytem potłukł szklen u e , gąsiory i

tół rozłupał, lecz pan Zagłoba skwapliwie go za

;arść uchwycił i w następujące ozwał s ę słowa:

—

Siad aj Rochu i daj spokój. Wiedz i o tem,

;e nie dopiero cię będziemy za bpa mieli, gdy

ego nie uczynisz, ale dopiero cię ra kpa prze

tan:emy mieć, jeśli to uczynisz. Nie rozumiem

eż, jak się będziesz mógł kopią złożyć do króla

zwedzkiego, w hnsaryi nie służąc?

—

To się na poczet zdobędę i do kniazia Po

ubińskifgo cbcrągwi się wpiszę. I ojciec mnie też

fspomoże.

—

Ojciec Roch ?

—

A jakże!

—

Niechże cię pierwej wspomoże, a teraz szkła

ie rozbijaj, bo pierwszybym ci za to głowę ro.?—

ił. O ezemżeśmy to mówili, mościwi moi?... aha!

Częstochowie... Luctus mnie stoczy, jeśli w porę

więtimu miejscu na ratunek nie przyjdziemy...

ictus mnie stoczy, mówię wam! a wszystko przez

igo zd rajcę Rad ziwiłła i przez racyę fizykę sa

ieżyńską.

—

Wacpan na wojewodę nic nie mów! zacny

ani — ozwał się mały rycerz.

—

To czemu obydwiem a połami Radziwiłła przy

rywa, kiedy jednej byłoby dosyć. Blizko dzie

ęć tysięcy ludzi pod tą budą tam stoi, najgrze

zciejsztj jazdy i piechoty. Niedługo w całej oko

cy i sadze w kominach wyliżą, bo co było na

ominach, to już zjedli.

—

Nam w raeye starszych nie wchodzić, jeno

tuchać.

—

Tobie nie wchodzić, panie Michale, ale nie

inie, bo mnie połowa dawnego radziwiłłowskiego

mjska regimentarzem wybrała i byłbym już za

ziesiątą granicę Carolusa Gustawa wyżenął, gdyby

ie ona nieszczęsna modestya która mi kazała

nławę pann Sapiezie w ręce włożyć. Niechże so

bie ze swojem kunktatorstwem da spokój i niech

patrzy, bym nie odebrał tego, com dał.

—

Jeno po napicia się, taki z waści rezolnt! —

rzekł pan Wołodyjowski.

—

Tak powiadasz? ano to obaczysz. Dziś je

szcze pójdę między chorągwie i krzyknę: Mości

panow ie! komn wola ze mną pod Częstochowę iść,

nie tn sobie łokcie i kolana o tykocińskie wapno

wycierać, to proszę za mną! Kto mnie regimenta

rzem kreował, kto mnie władzę dawał, kto dufał,

ża co uczynię, to kn pożytkowi ojczyzny i wiary

będzie, ten niech obok mnie stawa. Piękna rzecz

zdrajców karać, ale stokroć piękniejsza Najświęt

szą Pannę, patronkę tej korony i Matkę naszą

z pod opresyi i jarzma heretyckiego ratować.

Tn pan Zagłoba, któremu jnż od niejakiego

czasn opar unosił się z czupryny, zerwał się z miej

sca, skoczył na ławę i począł krzyczeć, jakby

znajdował się przed zebraniem:

—

Mości panowie! kto katolik, kto Polak, kto

nad Najświętszą Panną ma kompasyę, za mną!..

w sukurs Częstochowie!!

—

Idę! — zawołał, wstając Roch Kowalski.

Zagłoba popatrzył chwilę na obecnych, a wi

dząc zdumienie i milczące twarze, zlazł z ławy

i rzekł:

l" — Nauczę ja Sapja rozumu!.. Szelmą jestem,

jeśli do jntra połowy wojska z pod Tykocina nie

zerwę i pod Częstochowę nie poprowadzę!

—

Dla Boga! pomiarkuj się ojciec! — rzekł Jan

Skrzetuski.

—

Szelmą jestem ! mówię ci! — powtórzył pan

Zagłoba.

Oni zaś zlękli się, ab y istotnie tego nie uczy

n ił, bo mógł. W wieln chorągwiach były szemra

nia na tykocińską mitręgę, a ludzie istotnie zgrzy

tali zębami myśląc o Częstochowie. Dość było iskrę

na ow e prochy rzncić, a cóż dooiero, gdy ją rzu

cił człek tak wzięty i takiej niezmiernej powagi

rycerskiej jak Zagłoba! Przedewszystkiem większa

część wojsk sapieżyńskich skład ała się z nowoza

ciężnycb, zatem do dyscypliny wojennej nie przy

wykłych i do uczynków na własną rękę1skorych,

a ci pcszliby niezawodnie pod Częstochowę za

Zagłobą, jak jeden człowiek.

Więc przelękli się tego prz edsięwzięcia obaj

Skrzetuscy, a Wołodyjowski zawołał:

—

Ledwie się wojska trochę największym trn

dem wojewodzińskim zebrało, ledwie jest jakowaś

siła na obronę Rzeczypospolitej, a jnż czyjeś war

cbolstwo chce chorągwie rozrywać, do nieposłu

szeństwa przywodzić. Siłaby Radziwiłł zapłacił za

takową radę, bo na jego młyn ta woda. Jak wac

panu nie wstyd gadać nawet o takiej imprezie.

—

Szelmą jestem , jeśli tego nie uczynię! - od

parł Zagłoba.

—

Wnj tak uczyni! — dodał Roch Kowalski.

—

Cicho ty koński łbie! - h uk nął na niego

pan Michał.

Pan Roch oczy wytrzeszczył, gębę zamknął i

wyprostował się odrazn.

Wówczas Wołodyjowski zwrócił się do Zagłoby.

—

A ja szelmą jestem — rzekł jeśli jeden czło

wiek z mego pnłńn z waćpanem mszy, a chcesz

wojsko psować, tedy ci powiem, że pierwszy na

twoich wolentarzy nderzę.

—

Poganinie, Turku bezecny — rzekł na to Za

głoba.

—

Jakże to n a rycerzy Najświętszej Panny

będziesz ud erzał? Gotóweś. Dobrze! znają cię!

Myślicie waćpanowie, że jemu o wojsko albo o dys

cyplinę chodzi. Nie! jeno Billewiczównę za mu

rami tykocińskiemi zwietrzył. D!a p rywaty i dla

swawoli nie zawahasz się najsłuszniejszej racyi

odstąpić. Radbyś na dziewczynę fyrkał i z nogi

oa nogę przestępy wał, a jn rzył się! Ale nic z tego!

Moja głowa w tem, że tam cię lepsi ubiegą —

choćby ten sam K micic, bo i oa od ciebie nie

gorszy.

Wołodyjowski spojrzał na obecnych, biorąc ich

na świadectwo, jak a mn się krzywda dzieje. Na

stępnie nam arszczył się, myśleli, że gniewem wy

buchnie, ale że był także poprzednio podchmielił,

więc nagle wpadł w rozczulenie

—

Oto mi nagroda! - zawołał — od wyrostka

ojcz)żnie służę, szabli z garści nie popuszczam!

Ni mi chaty, ni mi żony, ni dzieci, sam człek jako

kopija głową do góry sterczy. Najzacniejsi o so

bie myślą — a ja prócz ran w skórze nie miałem

innej nagrody, za to mi jeszcze prywatę zadają,

ledwie nie zdrajcą być mienią.

To rzekłszy, jął ronić łzy na żółte wąsiki — zaś

pan Zagłoba zmiękł odrazn i otworzywszy ręce

zawołał:

—

Panie Michale! srodzem cię ukrzywdził! Ka

tn mnie oddać za to, żem takiego wypróbowanego

przyjaciela spostponował. I wpadłszy sobie w ob

jęcia poczęli się całować i do piersi wzajem p rzy

ciskać — zaczem i pili dalej na zgodę, a gdy już

żal znacznie im z serc wyparował, rzekł Woło

dyjowski:

—

A nie będziesz wojska psował, swawoli wpro

wadzał, złego przykładu dawał?

—

Nie będę, panie Michale! - dla ciebie to

uczynię.

—

A da Bóg Tykocina dostaniem, to co komu

do tego, czego ja za murami szukam. Co kto so

bie ma ze mnie dworować — bę?

Uderzony tą kwes yą pan Zagłoba począł ko

niec wąsa do nst wkładać i zębami go przygry

zać, cakoniec rzekł:

—

Nie, panie Michale, kocham cię, jako źre

nicę ok?, ale ty sobie tę Billewiczównę z głowy

wybij.

—

A to czemn? — pytał zdziwiony Wołody

jowski.

—

Urodna jest, assentior! — rzekł Zagłoba -

ale to persona okazała i żadnej nie masz między

wami proporcyi. Chybabyś jej n a ramieniu siadał,

jako kanarek i cukier z gęby wydziobywał. Mo

głaby cię takoż jako kobuza na rękawiczce nosić

i na wszelakiego nieprzyjaciela puszczać, bo cho

ciażeś mały, aleś instar szerszenia zjadliwy.

—

Jnż waćpan zaczynasz? — rzekł Wołody

jowski.

—

Kiedym zaczął, to pozwólże mi i dokończyć:

jedn a jest ala ciebie podwika jakoby stworzona,

a to właśnie owa pestka... jakże jej tam imię? -

ta z którą nieboszczyk Podbipięta miał się żenić?

—

Annsia Borzobohata Krasieńska! — zakrzy

knął pan Jan Skrzetnski.

Toćże to dawny afekt

Michałowy.

—

Czyste ziarnko gryczane, ale gładka byla

bestyjka, jako kukiełka — rzekł, mlaskając war

gami Zagłoba.

Tn pan Michał zaczął wzdychać raz po razu

i powtarzać to, co zawsze powtarzał, gdy ktoś o

Anusi wspomniał:

—

Co się z tem niebożątkiem dzieje?... B a !b a!

żeby się to ona znalazła!

—

Jnżbyś jej z rąk nie popuścił... i dobrzebyś

uczynił, bo pizy twojej kochliwości, panie Michale,

może ci się przytrafić, że cię pierwsza lepsza koza

złapie i n a kozła przemieni. Dalibóg, w życiu nie

widziałem, żeby ktoś taki był na afekta łasy. Po

winieneś się był kurkiem urodzić, śmiecie pod

przyzbami rozgrzebywać i «ko, ko, ko!" na czn

batki wołać.

—

Anusia, Anusia ! — powtarzał rozmarzony

Wołodyjowski.

—

Bógby mi ją zesłał... ale może

jnż jej na świecie zgoła niemasz, albo też za mąt

poszła i dzieci wodzi...

—

Coby miała iść! Zielona to jeszcze była rze

pa, gdym ją widział, a potem choć i doszła, mo

gła się dotąd w stanie niewinności uchować. Po

takim panu Longinie, niejako jej było lada chły

stka brać... z drugiej też strony, w tych wojennych

czasach mało kto o żeniaczce myśli.

A pan Michał na to:

—

Wacpan jej dobrze nie znałeś. Dziw, jak

zacna... ale taką jnż miała naturę, że nikogo nie

przepuściła, żeby mn zaraz serca nie przeszyć...

Taką już ją Pan Bóg stworzył. Nawet niższego

stanu lndzi nie omijała: exemplum, ów medyk

księżnej Gryzeldy, włoszysko, który się w niej za

kochał na umor. Może tam za niego ju ż poszła,

i za morze j ą wywiózł...

—

Nie powiadaj byle czego, panie Michale! —

zawołał z oburzeniem Zagłoba. — Medyk, medyk...

Zaśby szlachecka córka, ze zacnej krwi, miała

pójść za człeka tak podłej kondycyi... Raz ci to

jnż mówiłem! nie może być!

—

I mnie samemu było na nią za to mruczno,

bom sobie myślał: już też miary niem a, skoro i

procedermków bałamuci.

—

Prorokuję ci, że ją jeszcze obaczysz - rzekł

Zagłoba.

Dalszą rozmowę przerwało wejście porucznika

Tokarzewicza, który przedtem w regimencie radzi

wiłłowskim służył, a po zdradzie hetmana wraz

z innymi go odstąpił i teraz w pułku oskierczy

nym chorągiew nosił.

Panie pułkowniku — rzekł do Wołodyjow

skiego — będziem p etardę podsadzać.

—

To już pan Oskierko gotów?

—

Jeszcze dziś w południe był gotów i nie chce

czekać, bo noc obiecuje s.ę ciemna.

To dobrze — rzekł Wołodyjowski - pój

dziem obaczyć, i ludziom też z muszkietami k ażę

stanąć w gotowości, żeby z za bramy nie wypadli.

Samźe pan Oskierko będzie petardę podsadzał?

—

Tak jest... własną osobą... Siła i ochotnika

z nim idzie.

—

Pójdę i ja — rzekł Wołodyjowski.

—

I my! — zawołali dwaj Skrzetuscy.

—

Ot! szkoda, że stare oczy po ciemku nie

widzą — ozwał się pan Zagłoba — bo pewnie

bym wam samym iść nie dał... Ale cóż! gdy się

jeno zmroczy, już ani szablą mi się nie złożyć....

Po dniu, po dniu, przy słońcu, to tam stary lubi

jeszcze ruszyć w pole. Dawajcie mi co najtęższych

Szwedów, byle w południe!

—

Ja zaś pojadę — rzekł, namyśliwszy się,

dzierżawca z Wąsoszy.

—

Gdy bramę wysadzą,

pewnie wojsko churmem do szturmu skoczy, a tam

w zamku siła w sprzętach i klejnotach może być

wszelakiej dobroci.

I wyszli wszyscy, bo też się jnż mroczyło na

dworze; został w kwaterze sam tylko pan Zagło

ba, który przez chwilę nasłuchiwał, jako śnieg

chrzęścił pod stopami odchodzących; potem zaś

jął podnosić kolejno gąsiorki i patrzyć pod świa

tło płonące na kominie, jeżeli się co jeszcze w któ

rym zostało.

Tamci zaś szli ku zamkowi w pomroce i wie

trze, który wstał od strony północnej i dął coraz

silniej, wył, huczał, niosąc ze sobą tumany rozbi

tego w proch śniegu.

—

Dobra noc do podsadzania petardy! - rzekł

Wołodyjowski.

—

Ale i do wycieczki — odrzekł pan Skrze

tuski.

—

Musimy mieć pilae oko i m uszkietników

gotowych.

—

Dałby Bóg - rzekł Tokarzewicz — żeby

pod Częstochową była jeszcze większa zadymka.

Zawszeć naszym w murach cieplej... ale coby tam

Szwedów na strażach pomarzło, toby pomarzło...

trastia ich maty mordowała!

—

Straszna noc — rzekł pan Stanisław — sły

szycie wacpanowie, jak wyje, jakoby Tatarzy do

ataku powietrzem szli.

—

Albo jakby djabli reąuiem Radziwiłłowi śpie

wali — dorzucił Wołodyjowski.

(Ciąg dalszy nastąpi).

--*aa

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction