Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 410 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

M 137.

Kraków 17 Cierwca - Wtorek.

Rok 1850.

Ilciennik wychodzi co dzień rano wyjąwszy poniedziałki i dni następujące po

dwiętach.

Dodatek

rocznie .

pdfroor,nie

kwartalnie

rocznie . .

Idfrooznio

kwartalnie

esięozny wychodzi z ostatnim dniem każdego miesiąca.

Przedpłata na Dzl

..lk

,,Czas"

Krakowie

w Pi:us. .

"d’, r ya ckiem (pocztą)

................. złr. 16

| z n ie ............................. t*r, 2(5

nie ...... r 10

,Ł

C’o

( -6

................... ,a

Przedplntn no Dziennik gC»fis" b »Dodótktefflł’_

Brakowi»

w Pańtłtoiś Au*tryaclnkm (pocz?ą)

słr. 36

I rocznie

złr* 30

............................. » 1 3

półroc zn ie.........................

j kwartalnie.........................

Na sam »Dodatek" prennmerować niemoiba.

Przyjmują się do nmieszozania w Inseratach:

O(?ROSZENIA, ODEZWY, UWIADOMIENIA, DONIESIENIA ws z elkiego rodzaju , ty

czące się przemysłu, handlu, rolnictwa, sprzedaży, kupna, dzierżaw itp. za

opłatą:

id wiersza drobnego za Jedoorazowa umieszczenie po i kr.,

za następne po 3 k

Do każdego inseratn załąozone być winno 10 kr. na opłatę stęplową za każ

dorazowa umieszczenie.

L ist y k pieniędzmi pranuneracyjneml I Issiratoweml przesyłana być wluny

franko do Bióra Kipedyayl Cm ««.

L is t y reklamacyjna meopieczętowano nleulegają frankowaniu.

L i s t y niefrankowane nieprzyjraują się.

1^ * Numer pojedynczy dziennika kosztuje 5 kr.

OGŁOSZENIE PRENUMERATY

na kwartał III 1 8 5 6 r. tojest na miesiące:

Lipiec, Cierpień I Wrzesień.

Dziennik sam w miejscu . .

4złr.

poczty w kraju.

5,,

z Dodatkiem miesięcznym

w miejscu . .

7,,

poczty w kraju.

8,,

Dodatku o s o b n o prenumerować nie

można.

Liczba egzemplarzy tak dziennika C z a s

jak i Dodatku miesięcznego stosować się

będz.ie do liczby prenumeraty; dla tego u -

prasza się o spieszne jej nadesłanie, aby

n!, narazić Szan. Abonentów na brak pier

wszych numerów kwartału; tudzież o w y

raźne nadmienienie, czy dziennik C z a s sam

lub z Dodatkiem miesięcznym jest żą

dany.

Dodatek miesięczny wychodzić za

czął z rokiem bieżącym i wychodzić będzie

dalej jak dotąd, z dniem ostatnim każdego

miesiąca w formacie książkowym 12 do 15

rkffbzy druku mającym. Dodatek ten zawie

rać będzie: artykuły polityczne, religijne,

ekonomiczne, historyczne, dokumenta, roz

prawy krajowe, literaturę w ogóle, to jest:

powieści, poezye, krytyki itd.prz ytem K ro

uikę zawierającą korespondencye z róż

nych stolic europejskich przedstawiające o -

braz ich z upłynionego miesiąca.

Urzędy pocztowe Królestwa P olskie

go otrzymMy upoważnienie przyjmowania

przedpłat na Dodatek miesięczny.

kraków 16 czerwca.

,,W inienem wdzięczność Jeg o Świątobli

wości, iż raczył być Ojcem chrzestnym dzie

c ięcia , którem mnie Opatrzność obdarzyła.

Żądając tej łaski, chciałem szczególnie nä

syna mego i na Francyę ściągnąć opiekę

Nieba. YViem, że to jest jeden z najpewniej

szych sposobów aby uzyskać tę opiekę, ä

oraz aby Ojcu Świętemu, Z astępcy Chrystu

sowemu na ziemi, ca łe moje uszanowanie o -

kazaćtó. Temi słow y według depeszy tele

graficznej przyjął cesarz Napoleon kardy

nała Patrizego papieskiego Legata. P rze

mówienie to i przyjęcie jakiego doznał we

Francyi nadzwyczajny poseł Ojca Ś . , po -

winnoby oświecić niektóre dzienniki upierają

ce się jeszcze przy domysłach, że Francya

i Austrya wystosowały notę do Papieża

wymagającą po nim reform niezgodnych ani

z winną czcią dla głow y Kościoła ani z nie

podległością udzielnego monarchy.

O samej uroczystości chrztu następcy tronit

francuskiego nie mamy jeszcze szczegółów .

Za to przez ca ły ubiegły tydzień przynosiły

dzienniki francuskie sprawozdania jak naj

smutniejsze o klęskach któremi powodzie do

tknęły Francyą. Czynność, energia, odwaga

i wspaniałomyślność cesarza w obec tych

nieszczęść otrzymały od narodu francuzkie

go powszechne uznanie. Niebezpieczeństwa

na jakie się narażał, aby nieść pomoc i po

ciechę zagrożonym i cierpiącym, aby się o

sobiście przekonać o stanie rzeczy i środ

kach ratunku, w zbudziły wielki za pał w mie

szkańcach, bez różnicy stanu i opinii. Osta

triie podróże Napoleona III we Francyi by

ły prawdziwym dla niego tryumfem.

W sprawie amerykańskiej przeszły ty

dzień zostawił nam trzy wersye. ^W edług

pierwszej p. Crampton otrzymał 27go maja

wezwanie, aby opuścił Stan y Zjednoczone;

według drugiej prezydent Pierce oświadczył

swoje zadowolenie z ostatnich not a ngiel

skich; tłumaczenie sprawy przez gabinet St.

James jest wystarczające, żąda tylko odw o

łania p. Cramptona z powodu niektórych o

sobistych w zględów; trzecia nakoniec w ersya

u_.izymuje, że jenerał Pierce ani myśli o

wojnie z Anglią, ale używa tej agitacyi dla

pozyskania g ło só w demokratycznych przy no

wych na prezydenta wyborach. Można j e

szcze dodać i czwartą, najświeższą, to jest,

że gabinet Washingtonu przystaje na pośre

dnictwo proponowane przez A nglią w celu

ułożenia ostatecznie spraw Ameryki połu

dniowej i przejrzenia traktatu z 1 8 5 0 , tra

ktatu taje zwanego Bulwer-Clayton. W iększość

zatem szans przemawia za pokojem. W sz e

lako według ostatnich wiadomości, Anglia

zdaje się chce być gotową na wszelki wy

padek, i Tim es donosi, że flota angielska

złożona z 2 6 statków wojennych i flotyli

szalup kanonierskich, razem tysiąc przeszło

dział, wybiera się jak najspieszniej ku ame

rykańskim brzegom.

W razie wspomnionego w yżej pośredni

ctwa, to jeśt gdyby takowe przyjść miało

do skutku, korzystałaby z niego także za

pewne Hiszpania. Spraw a jej z Mexykiem

nie jest wcale ani prostą ani łatwą, a to

z powodu, że za Mexykiem stoją Stany Zje

dnoczone. Już dawniej mieliśmy sposobność

wykazania, że według naszego sposobu wi

dzenia dwie drogi tylko zostają Meksyka

nom jeżeli chcą używać spokojności, to jest

wrócić pod rządy hiszpańskie lub przystąpić

do związku Stanów Zjednoczonych. Z a pier

w szą przemawiają tradycye, narodowość, re

ligia, język, za drugą potęga Stanów Zje

dnoczonych a może i w części interesa ma

teryah;e. AViechcemy przesądzać, którą z nich

pójdzie Meksyk, tem więcej, że w wyborze

nie będzie miał zostawionej wolności; ale to

pewna, że położenie j eg o dzisiejsze wy sta

wia go na Ciągłe zaburzenia i intrygi. C zy n

ne działanie Hiszpanii, do jakiego ją skłania

niesprawiedliwość wyrządzona jej poddanym

przez obecny rząd meksykański, w y w o ła nie

zawodnie interwencyą ze strony Stanów Zje

dnoczonych, a w takim razie następstwa je

żeli jakie przewidzieć się dadzą, niewypadną

na korzyść Hiszpanii. W yspa Kuba w ra

zie starcia byłaby bardzo zagrożoną. U ło

żenie przeto sprawy za pomocą pośrednictwa

jakiego europejskiego mocarstwa, a zw ła

szcz a Francyi byłoby zdaje się, pożądanynt

wypadkiem dla rządów królowej Izabelli.

Bill tyczący się przypuszczenia żydów do

parlamentu angielskiegó b y ł po raz trzeci

odczytany i przyjęty w Izbie niższej angiel

skiej. Przejdzie on teraz do Izby lordów

gdzie niezawodnie zostanie odrzucony.

Komisya w yznaczona do sprostowania gra

nicy besarabskiej nierozpoczęła j esz cze prac

swoich z powodu protestacyi komisarzy ro

syjskich przeciw jednemu z komisarzy ture

ckich. Komisarze rosyjscy odwołali się do

Petersburga: piszą dzienniki, że Porta ma

postanowienie obstawać przy swoim wybo

rze. Szczegóły tego sporu nie są jeszcze

dostatecznie wyjaśnione , ale to pew"na, że

czynności komisyi są wstrzymane. Tem s a

mem komisya bukareszcka co do organizacyi

Księstw które dopiero po ukończeniu prac

komisyi besarabskiej rozpocząć miała sw e

czynności, odłożoną będzie na czas dłuższy

niż się spodziewano.

W dniu dzisiejszym rozpoczęła się wy

stawa gospodarcza w Krakowie, mająca

trwać przez trzy dni. O ile na pierwszy

rzut oka spostrzedz się daje, nie w iele prze

w yższyła ona ilością przedmiotów wysta

wionych wystawę przeszłą; lubo jak mówi

liśmy, przeciąg ten czasu obrócony na do

świadczenia winien by ł znaczne przynieść

rezultaty. D ziś jeszcze przybywa przedmio

tów na wystawę, do chwili zaś, w której

to piszemy następujący członkowie tutejsze

go towarzystwa rolniczego dostarczyli przed

mioty wystawy:

Konie: pp. Dunin Brze ziński, ksiąźe Władysłaytr

Sanguszko, Ostasz ewski Teofil, Stojowski Emil, hr.

Adam P ot ocki, Gorczyński Adam, X. Damazy Zie -

!ewicz, Ludwik Taba c zyński, Kajetan W olski, Ba r -

tyzel Kazimierz.

Bydło: pp. ksiąźe Montleart Maurycy, Niedziel

ski Antoni, Niedzielski Erazm , Leśniowski Stefa n,

ksiąźe Sanguszko W ła dys ł a w , Ostaszewski Teofil,

Skarżyński Mieczysław, hr. Żeleński W i t, Rzewuski

Antoni, hr . Potocki Adam, Kirchmajer Wincenty,

Proszak Antoni.

Owce: pp. Leśniowski Stef a n, bar. Larysz Ka

r o l , hr. Hompesch Wilhelm, Paszkowski Francis zek,

Homolacz Edward.

Drób: pp; Strzel e cka , Langie Karol, hr. Potocki

Adam, hr. Zeliński Wit.

Machiny i narzędzia rolnicze : pp. Elia

siewicz, Konopka Józef, Zieleniewski Ludwik, Dr.

KoŁubowski, Krieber Gotfryd.

Płody surow e: bar. La rysz K arol, Lipczyński

Antoni i t. d.

Ostatni ten w ydział ma być znacznie ob

ficiej reprezentowany, mianowicie z dóbr

J. C . W . Arcyks. Karola lecz w tej chwili

wystawa jeszcze nie urządzona w zupeł

ności.

Członkowie towarzystwa gospodarczego

zebrawszy się w strzelnicy ogrodu strzelec

kiego jako najbliższego miejsca w ystawy,

przystąpili do wyboru sędziów, których imio

na później podamy, a po pięknej przemowie

prezesa swego p. Michała Badeniego, w któ

rej zdana była krótko sprawa z czynności

Towarzystwa i zwrócona uwaga na przed

miot najmocniej dziś Towarzystw o zajmują

cy? jakim jest projekt do założenia szkoły

rolniczej praktycznej; p. Karol L angie z dał

sprawę z podróży swojej do Sźląska i S a

ksonii, przedsiębranej w celu rozpoznania

stosunków włościańskich, które powodują

tamecznych mieszkańców pochodzenia s ł o

wiańskiego do szukania sobie zarobku w T e

xas a przynajmniej w Galicyi, a z dat przez

siebie zebranych p. Langie ułożył bardzo

dokładne ocenienie, czy i jakich wyrobni

ków wiejskich wypada korzystnie do Gali

cyi sprowadzać. Spostrzeżenia jego przema

wiają za sprowadzeniem Serbów czyli W e n -

dów łużyckich, którzy z powodów głównie

przeludnienia opuszczają siedziby swoje. P o

siedzeniu temu towarzyszył z ramienia Rzą

du radzca dworu przy Rządzie krajowym.

Prezes zaraz po zagajeniu zebrania wniósł

o zaproszenie na członka honorowego Pre

zydenta kraju hr. Clam - Martinitz, co j e

dnomyślnością uchwalono.

Popołudniu odbywać się miały próby płu

gów celniejszych na folwarku Piaski, o re

zultacie ich damy jutro wiedzieć.

^orespondencya Czasu.

W iedeń 12 czerwca.

Y Postanowienie walnego zgromadzenia akcyonaryu

szów kolei żelaznych francuzko-austryackich, które się

dnia 31go mąja odbyło i zreluowanie tantiemy, założy

cielom tegoż towarzystwa w ilości lO % od czystego

dochodu przez 90 lat przypadającej orzekło, nadzwy

czajnie wzburzyło umysły publiczności giełdowej i z ta r

giem pieni*, żnym w jakimkolwiek bliższym stosunku

stojącej i wywołało w dziennikach wiedeńskich nadzwy

czajnie zaciętą polemikę, która, z bardzo małym wy

jątkiem przeciwko zgromadzeniu i założycielom towa

rzystwa je st skierowana. Wiadomo, iż założyciele to

warzystwa tego, do których Sina, Eskeles, bracia P e

reire i ksiąźe Galliera głównie należą, 10°/o jako tan

tiemę od czystego dochodu, po odtrąceniu juź kosztow

wszelkich, funduszu rezerwowego i 5%,» za swe sta;

rania sobie zastrzegli, paragrafem statutów osobnym i

przez rząd potwierdzonym. Pa tantiema miała_ im lub

ich spadkobiercem być płaconą przez lat JO, tj. przez

cały czas trwania towarzystwa. Ci panowie uczynili

teraz następne przedłożenie: Zrzekają się swego pra

wa do tantiemy na wszystkie czasy, za to ma im

towarzystwo wystawić 44.000 akcyj po 200 fr. i od

dać al pań , a oni chcą natychmiast na te akcye tyle

spłacić, ile na pierwsze 400,000 akcyj dotąd zapłaco

ne zostało, tj. po 124 fr. czyli mniej więcej 90 fl. m.

k. na akcyę. Ponieważ zaś obecnie kurs tych akcyj

stoi 246, czyli za te 90 11. zapłacone dostaje się 246

fi. m. k , więc zarobili przez to około 7 milionów reń

skich, sprzedawszy akcye po kursie aktualnym.

Oczywista, że akcyonaryuszom i spekulantom podo

bne postanowienie podobać się niemoże, lubo przyczy

na tego gniewu wcale jest inna jak ta, którą głoszą.

Rozumują oni następnie: Jeżeli to przedsięwzięcie je st

korzystne i ma przyszłość za s obą, to niewidzimy przy

czyny, dla czego założyciele towarzystwa chcą się wy

rzec tak wiilkich korzyści, jakie im dalsze | obieranie

tantiemy rokuje, musi zatćm być złe, kiedy się z nie

go wysunąć pragną. To pozornie słuszne rozumowa

nie, które sprawozdanie pierwszoroczne z czynności to

warzystwa i niskość dywidend; niej iko potwierdziło,

i zaufanie w korzystność tego przedsięwzięcia zachwia

ło, sprawiło dość znaczne spadnięcie akcyj, stały albo

wiem przed kilkoma tygodniami na 274, a teraz się

około 240—246 kręcą.

Według naszego zdania, gniew i oburzenie akcyona

ryiiszów tak wielkie, są wcale niesłuszue. Nikt niemo

że założycielom odjąć prawa skapitalizowania czyli ra

czej sprzedania swej części zysku komuś trzeciemu,

zwłaszcza, jeżeli czynność ich dalsza z zatwierdzeniem

i wejściem przedsięwzięcia w życie, kończy się, tak że

ich udział bezpośredni ani korzystnego ani niekorzystne

go wpływu na przedsięwzięcie nadal mieć niemoże.

Wszak i akcyonaryu8Z, (j. tón, kto pierwotną akcyę

kupił, sprzedaje również prawo swoje do dalszego zy

sku w przedsiębiorstwie, gdyż agio niejest niczem in

nćm, jak ceną tego zysku. Usunięcie się przedsiębior

ców od przedsięwzięcia o korzyści lub niekorzyści one

goż również nie przesądza, gdyż każde przedsięwzię

cie ma samo w sobie warunki swego istnienia, a przy

pominamy sobie dobrze, j ak ta sama opinia publiczna,

która się obecnie lęka, że koleje francuzko-austryackie

zapowiedzianych i oczekiwanych korzyści nieprzyniosą,

wówczas, kiedy rząd też koląje towarzystwu temu

sprzeda(, nizkość ceny za którą sprzedane zostały, po

tępiała i o podwójnćj, potrójnej wartości marzyła. Bądź

co bądź, sprawozdanie towarzystwa na zgromadzeniu

wykazało jasno, że przyszłość kolei żelaznych frajjpu-y

sko-austryackich jest zapewniona i nadzwyczaj pomyslJ

na. Że dywidenda tego roku tak mała wypad!a, \z

w porównaniu do kursu obecnego akcyj zaledwie 5 °/0

przynosi, to nie wina towarzystwa, ale spekulantów,

którzy niezważając na okoliczności, na powolność, z j a -

ką się dobry byt, przemysł i handel kraju takiego j ak

Węgry, a zatem i dochód kolei żelaznych przez niego

prowadzących rozwija, przyszłość tak drogo opłacili.

Że zaś ta przyszłość jest w istocie pomyślną, dowo

dzą tego sprawozdania kwartalne z ruchu na tychże

koląjach żelaznych i osiągniętych korzyści, które z każ

dym kwartałem rosną; dowodzi tego sprawozdanie ca

łoroczne, które wykazuje, że kilka kopalni węula w Wę

grzech i w Czechach nawet jeszcze nietkniętych zostało.

Akcyonaryuszom jednak w gruncie rzeczy o co in

nego chodzi. 400,000 akcyj po 200 (l. reprezentuje

kapitał 80 milionów potrzebnych do zapłacenia tychże

kolei rządowi. Towarzystwo jednak potrzebuje jeszcze

pieniędzy do zbudowania kolei żelaznej 1 2% milowej

od Temeswaru do Dunaju, do eksploatacyi kopalni wę

gla i innych, których dotąd ani tknęło. Te 44,000

akcyj nowych da im około 4,000,000 fl. m. k. Gdyby

te akcye rozdane zostały pomiędzy akcyonaryuszów da

wnych al p a r i , akcya jedna przypadłaby na 10 da

wniąjszych i zysk 150 fr. rozdzieliłby się tak , żeby

każda akcya 15 fl. zyskała. Ten zysk tedy akcyona

ryuszom odpada. I n d e irae. Gdyby usunięcie się zało

życieli w istocie taki szkodliwy wpływ miało na po

myślność całego przedsięwzięcia, jak w ogóle głoszą ,

toby akcye nie na 242 ale na 100 przynąjmniąj były

spadły, gdyż wtedy kaźdyby się był starał pozbyć a

kcyj towarzystwa, które upadkiem grozi, wreszcie i

przedsiębiorcy sami, zamieniając tantiemę na akcye

niewieleby sami korzystali, bo przyczyniając się przez

to do upadku akcyj, pozbawiliby się sami możliwości

zysku przez sprzedaż akcyj. Wreszcie dążność w górę

jaka się objawiła w dniach ostatnich, dowodzi jasno,

iź ladzie rozsądni bardzo dobrze wiedzą, co o pomyśl

ności dalszej kolei żelaznych austryacko-francuzkich,

kolei w kraju takim jak Węgry, gdzie wszystko dopie

ro wzrastać poczyna, trzymać mają. W krajach jak

Belgia, Szwajcarya , Anglia itd. gdzie przemysł i ruch

handlowy nąjwyźszego dostąpiły szczytu, koleje żelazne

bardzo w krótkim czasie dochodzą do najwyższego

szczytu swąj pomyślności, na którym już później z ma

łą odmianą ciągle pozostają, ale też i za to ten szczyt

nigdy niejest zbyt wysokim. Inaczej się rzecz ina

w krąjach jak Węgry, Galicya, Rosya itd. Tutaj koleje

w dochodach swoich z każdym dniem rosną i granicą

tego zwiększenia dochodu je st tylko granica płodności

tegoż krąju i jego ruchu przemysłowego i handlowego.

Tutąj nigdy z góry powiedzieć nie można: korzyści

tak wysoko się podniosą a nie wyżej. Koleje, żegl_uga

parowa, będąc najsilniejszą i najskuteczniejszą dźwi

(gnią wszelkiego przemysłu i handlu, ciągną również

z niego korzyści największe. W nowszych czasach ma

my tego dowód jasny na towarzystwie żeglugi parową)

na’ Dunąju.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction