Mirador viewer

Życie Literackie.

Annotations

Showing 335 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

TYGODNIK Kraków, 6 września 1970. Rok XX, nr 36 (971) Cena zł 2.50

W numerze m. in.: A. ROWIŃSKI: Za czyje grzechy? • H. JACKIEWICZ: Czy wojna mogła zakończyć się w 1939 r.? • J. SOKOŁOWSKI: Tradycja i nowatorstwo • J. MA—

DEYSKI: Moda na ceramikę • B. WOJDOWSKl: Zagubiony zwornik prozy polskiej • J. KUREK: Jak skrapla się temat? • K. BARNAŚ: Gablotka teatralna «

S. HARASIMIUK: Szaleństwo pantomimy # W. Nawrocki: Różne postacie świata

JOZEF LUBOJAŃSKI

PODRÓŻMA WYSPĘ SYLT

yskutować zaczęliśmy wła

ściwie już w pociągu, jadą

cym z Hamburga do Flens

burga przez równiny Szlez

wiku—Holsztynu. W ten sobot

ni wieczór wielki nie podzielony na

przedziały wagon pełny był ludzi,

wracających z Hamburga I Kilonii.

Kilku podchmielonych marynarzy

Bundesmarine reprezentowało moi

sko—portowy koloryt.

Młody drukarz, który przysiadł się

do naszego stolika w poczekalni

dworcowej w Hamburgu, nie omie

szkał powiedzieć najbliższym sąsia

dom, że jesteśmy (red. Edmund Męc

lewski i ja) dziennikarzami z Pol

ski. Wkrótce wszyscy pasażerowie,

aktywnie lub w charakterze słucha

czy, uczestniczyli w dyskusji. Ludzie

są tu ciekawi Polski. Jesteśmy w

Szlezwiku—IIolsztynie, landzie o naj

większym odsetku przesiedleńców.

Dla co drugiego spotkanego tu Niem

ca miasta i wsie na wschód od Odry

i Nysy Łużyckiej nie są obce, budzą

wspomnienia.

Nie są też obce dla starszego pa

na, który siedzi obok mnie, pochodzi

z Dolnego Śląska. Wojna to była

straszna i niepotrzebna rzecz, Pola

kom wyrządzono ogromne krzywdy,

ale i wypędzenie Niemców było o

krutne. Mimo wszystko co było w

przeszłości — powinniśmy się pojed

nać. Żona starszego pana, która sie

dzi obok z klatką z kanarkiem na

kolanach, milczy przez cały czas i ze

złością patrzy na męża. Ta pani nie

jest za pojednaniem.

We Flensburgu czeka nas przykrR

niespodzianka. Wskutek jakiegoś nie

porozumienia co do terminów nasi

gospodarze z Grenzakodemle w San

kclmark pod Flensburgiem nie ocze

kują nas. Jestesmy bez hotelu i bez

zachodnioniemieckiego grosza w kie

szeni. Kierowca taksówki, który, jak

się okazuje, jest dorabiającym sobie

taksówką studentem, uspokaja nas

Przy pomocy samochodowego radia

łączy się z kilku hotelami, ustala, gdzie

są wolne pokoje i gdzie są gotowi

przyjąć nas na kredyt. Nie ma z tym

kłopotu. Szybko dostajemy pokoje i od

portiera na kredyt po butelce piw'a,

które na wszelki wypadek ma u sie

bie w recepcji. Rano, kiedy schodzi

my na śniadanie, czekają już na nas

panowie z Sankelmark. Wszystko za

łatwiła za nas recepcja.

Jesteśmy więc na miejscu w Grenz

akademie w Sankelmark. Jest to jed

na z bardzo licznych w Republice

Federalnej placówek szkolenia po

lilyczno—obywatelskiego. Należą do

różnych organizacji politycznych,

społecznych, wyznaniowych, ale pra

wie wszystkie w ten lub Inny spo

sób są na garnuszku rządów krajo

wrych. Ta tu w Sankelmark należy do

działającej na terenie Szlezwiku—

Holsztynu Grenzgesellschaft, faktycz

nie jest jednak utrzymywana przez

rząd Szlezwiku—Iiolsztynu. Jest kilka

osob wyszkolonego personelu poli

tyczno—pedagogicznego (politische Pii

dagogen) i oczywiście niewielka ad

ministracja Prawie permanentnie

odbywają się tu różnego rodzaju kur

sy i seminaria. Bywa tak, że sama

akademia organizuje takie kursy i

wtedy zaprasza uczestników według

swego uznania przy pomocy boga

tej kartoteki, ale bywa i tak, że In

ne instytucje zlecają akademii przy

gotowanie kursu na określony temat

dla określonego kręgu uczestników.

Bezpośrednio przed naszym przyjaz

dem zakończył się kurs na lemat

współpracy zachodnioniemieckich i

fińskich związków zawodowych, zor

ganizowany na zlecenie zachodnio

nicmieckiej centrali związków zawo

dowych DGB. Obok prelegentów za

chodnioniemieckich byli także pre—

Ci obywatele NRF ciągle jeszcze slurhaja zlomknwsldch wodzirejów to

rodzaju Czaji i Uupki

legenci fińscy. Wkrótce ma się od

być serpinarium (na lemat aktualnych

zagadnień komunizmu), w którym

mają także uczestniczyć prelegenci z

Polski. Nasz kurs dotyczy stosunków

polsko—niemieckich i jest przezna

czony dla nauczycieli.

Dba się tu o zachowanie klucza

partyjnego: dyrektorem akademii

jest pan Oertel z CDU, jego zastęp

ca pan Rossberg należy do SPD.

Obaj uważają, że lego rodzaju pla

cówki odgrywają ważną rolę w de

mokratycznym wychowaniu społe

czeństwa, są jakimś zabezpieczeniem,

żeby „to" nigdy więcej się nie po

wtórzyło.

Nie podobają mi się te nazwy

„Grenzgesellschaft” i „Grenzakade

mie”. Wszystko co się łączy z nie

miecką „Grenzpolitik” budzi we

mnie złowrogie skojarzenia.

Okazuje się, że w pierwszych la

lach po wojnie mieli tu dość napię

te stosunki z Danią. Chodziło o żyją

cą na pograniczu mniejszość duńską

i fryzyjską. „Syeck—Diine” (Duńczyk

dla słoniny) mówiło się wtenczas o

tych, którzy przyznawali się do na

rodowości duńskiej: w Danii żyło się

wtenczas lepiej niż w pokonanych

Niemczech. Dziś sprawy te straciły

na ostrości, wychodzi tu kilim gażet

d(ińskich i fryzyjskich, ale większych

problemów mniejszościowych nie ma.

Nauezycieli—kursantów jest ponad

czterdziestu Następuje krotka pre

zentacja. Okazuje się, ż.e ogromna

większość pochodzi z naszych ziem

zachodnich i północnych, względnie

— jeśli chodzi o młodszych — ich ro

dzice pochodzą z tych ziem. Są i ta

cy, którzy pochodzą z mojego rodzin

nego Zabrza. Dla odmiany Edmund

Męclewski pochodzi z Dortmundu.

Chwila wesołości.

IJaslępnego dnia na wykładach zja

wiają się jeszcze dwaj uczestnicy,

których nie było przy prezentacji:

dwaj oficerowie Bundeswehry, je

den z marynarki, drugi z sił lądo

wych. Banowie z kierownictwa aka

demii wyjaśniają ml, że tak jest zaw

sze. Bundeswehra stale wysyła swo

ich oficerów na tego rodzaju kursy,

żeby oficerowie uczestniczyli w o

gólnym szkoleniu politycznym, nie

separowali się od społeczeństwa. Po

wiedzmy, że tak jest.

Prelegentów jest czterech: ze stro

ny zachodnioniemicckiej docent Ni

kisch i dr Strobel, ze strony polskie!

— my dwaj. Niemieccy prelegenci

także pochodzą z naszych stron: doc

Nikisch z Opolszczyzny, dr Strobel

z Lodzi. Ten ostatni wykazuje zna

komitą znajomość języka polskiego.

Docent Nikisch stara się mówić o

biektywnie o stosunkach niemiecko

polskich do 1945 r. Występuje prze

ciwko niektórym tezom profesora

Zygmunta Wojciechowskiego. Prote

stuje przeciwko demonizowaniu sto

sunków niemiecko—polskich. Nie moż

na kreślić linii prostej od margra

biów i Krzyżaków, przez Fryderyka

II i Bismarcka do Hitlera. Były o

kresy wrogości, ale były także okre

sy spokoju i współpracy.

W dyskusji zwracamy uwagę, że

przy tych spokojnych stosunkach u—

Iraciliśmy na rzecz Niemiec jedną

trzecią naszego macierzystego obsza

ru historycznego, a także i na to, że

teza o „spokojnej granicy” w rewi

zjonistycznej działalności zlomkostw

znakomicie godzi się z wysuwaniem

roszczeń terytorialnych wobec Pol

ski.

Dr Strobel, który mówi o rozwoju

Polski w okresie 25—leeia, zastrzega

się na początku stanowczo, że nie

jest „sowietologiem”, jak go zapo

wiedziano w programie (widocznie

ta nazwa nie jest tu teraz w modzie),

ale jego referat jest majstersztykiem

sowietologii. Jak to u nas mówią —

wszystko się tu zgadza oprócz ra

chunku. Jest mnóstwo cytatów z

prasy i politycznej literatury pol

skiej, wiele danych statystycznych,

jest mowa o „polskim cudzie gośpo

(Dalszy ciąg na str. 11.)

le wieści krążą po ogólnia

kach. Jeszcze rtie zaczął się

rok szkolny, a tu i ówdzie

słyszy się o pojedynczych wy

padkach paniki, która niczym

epidemia może rozprzestrzenić się na

cały kraj. Wprawdzie ośrodki me

todyczne i czynniki centralne roz

poczęły już akcję szczepień ochron

nych, ale kursy i konferencje, tu

dzież zajęcia pokazowe nie gwaran

tują pełnej odporności nauczycieli

podejmujących się w nowym roku

STANISŁAW BORTNOWSKI

NOWE

ROZTERKI

POLONISTÓW

szkolnym prowadzenia tak rwanych

zajęć fakultatywnych.

O zajęciach fakultatywnych jako

nleschematycznej innowacji progra

mowej pisałem już w „Życiu Lite

rackim" prawie z entuzjazmem’).

Moje poczucie pewności, że się uda,

nie wystarczy jeszcze, aby napraw

dę aię udało. Stąd, by być rzetelnym

wobec własnego środowiska, przed

stawiam zmartwienia skazanych na

eksperyment pedagogów. Wpraw

dzie w tytule szkicu znalazł się wy

raz „poloniści”, niemniej artykuł —

bardzo ogólny — uwzględni pośred

nio rozterki geografów, matematy

ków, biologów czy nauczycieli języ

ków obcych, bowiem w tylu gru

pach już we wrześniu rozpoczną się

niby lekcje, niby seminaria fakulta

tywne.

CZY SAMI BĘDZIEMY

WIEDZ1FLI?

By uczyć kogoś, trzeba najpierw

posiąść rzetelną wiedzę z dziedziny,

która jest przedmiotem wykładu.

Dlatego wymyślono studia i dlatego

w szkołach średnich, a także w o

statnich klasach podstawówek, obo

wiązuje specjalizacja. Dzięki niej do

minimum ogranicza się ryzyko zwią

zane z dyletanctwem i dba się o to,

aby o Mickiewiczu, Wyspiańskim

czy Różewiczu mówił młodzieży

ktoś, kto najpierw przeszedł uni

wersytecki kurs historii literatury i

analizy tekstów literackich.

Tymczasem my, poloniści, będzie

my musieli przestać być polonista

mi. To nielogiczne, ale zmusza się

nas, niefachowców, do wyrokowania

w sprawach, które przynależą do

historii, filozofii, ekonomii, socjolo

gii, teorii sztuki, muzykologii, fil

mologii. Ba, są sugestie, abyśmy

dotknęli zawężleń między humani

styką a techniką, między szkołą a

życiem współczesnym, między Lite

raturą a polityką.

25 tez, z których każda mogłaby

być tematem monograficznych wy

kładów na kilku fakultetach kilku

uczelni, drażni, gdyż pokazuje naszą

bezradność. Wprawdzie umożliwio

no nam dokonywanie wyboru, lecz

i tak 10 kompleksowych zagadnień

przerasta możliwości przeciętnego

pedagoga z cenzusem szkoły wyż

szej. Więc ponieważ nfe urodziliśmy

się Leonardami da Vincl naszej epo

ki, dojdzie do tego, że zaczniemy z

poważną miną partaczyć zajęcia, co

upoważni IV—klaslstów do zacyto

wania

fraszki Stanisława Jerzego

Leca

P:>c XT Encyklopedia żywa!

Tylko ktoś z niej większość kartek

powyrywał.

(Dalszy ciąg na str. 13.)

0 „N ireszcle nowe”, nr 4 z 25 stycz

nia 1970.

JAN GOREC—ROSIŃSKI

Ułamki reguł

KARZEŁEK

Urodził sie w momencie lęku Szedł maleńki bezbronny jak pasikonik

uciekający z łąki w której kosy śpiewają Sąd Ostateczny

W jego przerażonej źrenicy ujrzałem własną ułomność

MACIERZYŃSTWO t

Smukłe jest moje drzewo Miąższ w nim soczysty pełny Rosnę ziarno nie

mowlę mego rdzenia Soki karmią miłość Słońce opromienia czułość ko

narów Będzie poczęcie świata śpiewajcie gałęzie Jabłko dojrzewa do krąg

1 Powiedziały zęby wypluwając pestki

GRZYBOBRANIE

T—\Tiac ■> zimna gąski otulały się w futerka z mchów Elegant muchomor

?ni,ńa*uwał biały szal i kłaniał się z gracją czerwonym kapeluszem Rydze

7,miynnhi sie do ślimaków a pieczarki tańczyły na łączce poloneza drocząc

sic t opieńkami zakochanymi w próchnie Tylko prawdziwki sokratesi bo—

TÓKo^acowa^vbko marząc o wigilijnym stole

DOJRZEWANIE WlSNl

E T „J ,,,.,1/hrala się w białe koronki roztańczyła rojem pszczół po

obwfSa koralami pokłoniła się ziemi Przechodnie gwałcili jej dziewt

czość kalecząc gałęzie , brzemicnności odbiegli wszyscy Słaniała się w po—

Kiedy dopełnił. * , znieważona Nawet wróble omijały ją opowiada

szarpanej zieleni ±a

jąc stodole sprośne świergoty

KRET

rr • ,, „,

Jestem Ślepym ułamkiem przypadkowości Samot—

Ucickłem od str

Tylko w ziemi widzę sens tożsamości Dłonie

nosc jest moim

mtesz Myśli budują próg wieczności Tu złożyłem

otwierają możliwości g y

ymartwycliwslalo we mnie gdy po raz pierw

światlo miłość mego gnt — . kiełkiem ziemi duszą ciemności Śpiewam

szy ujrzałem jego ^Lculz^ntowany ułamek reguły

moje wyjście z ijospolltosci *

1 of 16 • Strona 1

Mirador viewer

Życie Literackie.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction