Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 638 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 179

Kraków, Środa 7 Sierpnia 1907.

Rocznik LX.

CZAS

(Wyd*Mle wie«sorae).

Prenumeratę przyjmują : Administracya Czasu w Krakowie I nrzędy poosiowe.

M iej sc o w ą p re n u m e ra tą księgarnia S. A. Krzyżanowskiego, handle: S t Karlińskiezo, H. Kreteekuaer*.

Biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, Otówna trafika.

Ceny ogłosze ń : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal,, za każdy następny po 10 haL: -fct-a

tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany pierwszy raz 40 hal,, następny po 10 haL

Nadesłane i Nekrologia od miejsca wier,sza drukiem petitowym 60 halony *a każdy ras.

Głosy public z n o ś ci po 2 kor.; wszelkie prywatne komunikaty po kronico i po diiale ekonomi

cznym i t. p. po 1 kor. od miejsca wiersza.

1 Pp« n «jm eratę przyjmuj§: we L w owie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego

ht. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w Podgórz u Poturalski* w Prze«

myslu A. Juszyuski księgarnia,D. Heszeles; w R z e s z ow ie Al. Weintraub; w Stanisławowie Jasiel*

Y ,rn?,w/e..M; R,Vckach.

Uaut; w Tarnopolu Komaniewski: w Paryżu wyłaoznit

i’: W. Kaczkowski, 14 Cttć de lrevise: w Wiedniu Haaseustein A Vogler, R. kosse (także we wszvit

kich bbacb); H. Schalek, Al. Dukes, k. Braun, J. Danneberg, H. Friedl (tylko prenumerata H. Gold

scbmidt 4 Comp.); w Frankfurcie n. M

G. L. Daube A Comp., w Pradze czeskie| Fr. Hovorka.

SM T Za każdą zmianą adrstn dopłaca tlą 41 bal. " W

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 50.

Bombardowanie Casablanca.

Wdniu wczorajszym padły z francuskiega okrę

tu wojennego »Galilće" pierwsze strzały, skiero

wane ku dzielnicy marokańskiej w Casablanca, a

temsamem rozpoczęła Francya w porozumienia

z Hiszpanią, Włochami i Anglią zbrojne kroki,

celem przywrócenia porządku na wybrzeża marok

tftóskiem i zapewnienia ochrony Eoropejczykom,

którzy bądż to uciekli z Casablanca i okolicy,

pozostawiając całe mienie na łap sfanatyzowanycb

tłumów tubylców, bądż kryją Bię w konsulatach,

narażeni każdej chwili na napaść. Wedle pierwot

nych projektów rządu francuskiego wojska fran

cuskie wraz z posiłkami innych mocarstw intere

sowanych w Marokka miały wkroczyć i obsadzić

Casablancę dopiero okcło środy, tymczasem bieg

wypadków zmasił do przyspieszenia akcyi.

Położenie w Casablanca stawało się w ciągu

ostatnich dni coraz groźniejsze. Marokkańczycy,

podnieceni ucieczką Europejczyków i wahajscem

się stanowiskiem mocarstw, prowadzili dalej dzie

ło zniszczenia, zniszczyli ostatecznie bndow!e por

towe, przeprowadzone przez Francyę, wdarli się

na cmentarz europejski, zbnrzyli i zbezcześcili

groby, rabowali sklepy, których właściciele schro

nili się na okręty w porcie. Ciągle napływały ku

miasta nowe gromady tubylców, aby przyłożyć

rękę do dzieła zniszczenia, napadły na urząd cło

wy, zlupiły przedsiębiorstwa Earopejczyków. Zra

za wojska sułtańskie starały się utrzymać pozór,

że bronią sfauatyzowanym szczepom przystępu do

miasta, niebawem jednak okazało się, że przewa

żna icb część pozostaje w porozumieniu z tubyl

cami. Fanatycy wdarli się do miasta, a wojska

rządowe spokojnie pozwoliły na to, zadawalając

się wymuszaniem wysokich opłat za eskortowanie

cudzoziemców, do portu i dzieląc się tym łupem

z przywódcami powstańców.

Gubernator Casablanki, basza Bubaktr, nietylko

nie usiłował przeciwdziałać fanatykom, ale prze

ciwnie z widocznem zadowoleniem obserwował

ich działalność, a nawet dopomagał im w dziele

niszczenia. Dla utrzymania pozorów wysyłał do

sułtana i mocarstw wiadomości, że jest bezsilny

i ubolewania z powoda zajść. Sałtan, mimo naj

lepszych chęci, nie mógł zapobiedz wykroczeniom,

z jednej strony bowiem władza jego i wpływ

wśród szczepów oddalonych od Fezu są minimal

ne, prawie równe zeru, z drugiej strony cała je

go uwaga jest skierowana na chaos spowodowa

ny walką wewnętrzną z Rajzulim, który coraz

bardziej zagraża jego panowania.

Przybycie okrętu »Galilće" nie wiele wpłynęło

na zmianę sytnacyi. Przyniosło ono raczej moral

ną niż rzeczywistą pomoc, bo ’załoga statku nie

była dość silna liczbowo, aby przywrócić w Ca

sablanca spokój i porządek. Sfanatyzowani tubyl

cy uciekali na widok dział wymierzonych ku mia

stu, w meczetach błagali Allaha o pomoc, lecz

równocześnie nocami dalej prowadzili dzieło zni

szczenia. Mimo tej liczebnie słabości załogi, ko

mendant »Galilće" postanowił wysadzić ją na ląd

i z pomocą 40 żołnierzy z okrętu hiszpańskiego

obsadzić na razie przynajmniej konsulaty, by za

bezpieczyć je przed napaścią. Gdy tych 100 żoł

nierzy wysiadło, tubylcy rozpoczęli z nimi walkę,

v której sześciu marynarzy i jeden oficer odnie

Hi rany. Wobec tego pospieszyła z pomocą zało

gi okrętu angielskiego, a równocześnie »Galilće"

akierował wyloty swych dział na miasto i rozpo

czął bombardowanie. Wzmocniona armia maryna

rzy weszła do miasta i stanęła załogą w konsu

latach.

Tak więc uczyniła Francya pierwszy kr k zbroj

ny. Tymczasem w Oranie gromadzą się szybko

wojska, które będą użyte do dalszych operacyj.

Z Mostaganem wyrusza batalion strzelców, z Sidi

Abbas batalion legii cudzoziemskiej, z Algieru

oczekują przybycia artyleryi górskiej. Rozkaz wy

marszu otrzymał także batalion strzelców z Blidy

i szwadron chasseurs d ’A friqu e . Kierownictwo tej

ekspedycyi obejmuje na razie jenerał Lyantey,

który jnż poczynił w Oranie wszystkie przygoto

wania do jej wyruszenia. Ekspedycya morska,

która z wybrzeży popierać będzie akcyę lądową,

składać się będzie z sześciu okrętów, w tem z czte

rech pancerników »Gloire", »Jeansie d’Arc", »Cou

de" i »Gueydon", które — jak doniosły telegra

my — odpłynęły jnż do Marokka pod wodzą

kontradmirała Philiberta, zabierając z Merselkebir

część armii lądowej.

Udział Hisz;anii w akcyi francuskiej jest na

razie nieznaczny. Wobec wypadków w Casablan

ca, zebrała się wprawdzie natychmiast Rada mi

nistrów i odbyła naradę pod przewodnictwem

króla, ale wyniki tej narady są trzymane w ta

jemn cy. Minister wojny oświadczył tylko, że Hi

szpania zamierza wysłać do Afryki najwyżej 500

żołnierzy na okręcie wojennym i zmobilizuje gar

nizon w Algeciras. Wystąpienie Francyi uważa

rząd za zupełnie uzasadnione i pozostawia jej

w tej sprawie wolną rękę, mając pewność, że

akcya francuska w niczem nie przekracza granic

traktatu w Algeciras. Podobne stanowisko zajęły

też inne mocarstwa, interesowane w kwestyi ma

rokańskiej, mianowicie Anglia, która na razie za

niechała wysyłania posiłków na wody marokań

skie, oraz Włochy, które wysłały tam okręt wo

jenny »Etna". Najmniej jasne jest stanowisko

Niemiec. O ile wnioskować można z oświadczeń

prasy półoficyalnej i zbliżonej do rządn, Niemcy,

jak dotąd, nie chcą widzieć grozy położenia i nie

uważają przedsięwziętych przez Francyę kroków

za konieczne.

W zapatrywań n tem są Niemcy znpełnie odo

sobnione, na ogół bowiem, w całym świecie dy

plomatycznym panuje powszechne przekonanie, że

Francya i mocarstwa europejskie winny tym ra

zem wystąpić jak najenergiczniej i żądać z nie

ubłaganą stanowczością zadośćuczynienia za krwa

we zajścia i zapewnienia raz na zawsze bezpie

czeństwa Europejczyków i ich interesów w Ma

rokka.

Jak dotąd wstakże, rząd francuski nie objawia

bynajmniej »tendencyj zaborczych". Minister spraw

zagranicznych, Picbon, odbył onegdaj naradę

z kilku ambasadorami, bawiącymi w Paryża i

zaznaczył wyraźnie, że Francya przedsiębierze

kroki wyłącznie w celu ochrony swych podda

nych i innych Europejczyków w Marokkn i ce

lem zaprowadzenia tamże normalnych stosunków.

Wyprawa wojsk francuskich do Casablanki i in

nych, zagrożonych przez sfanatyzowane tłamy,

okolic, nie ma celów zaborczych, lecz zdąża do

tego, aby l) osiągnąć zadośćuczynienie i ukarać

wiDnycb, jak tego wymaga powaga państwa fran

cuskiego, 2) poczynić konieczne środki dla ochro

ny życia cudzoziemców, póki nie zostanie zorga

nizowana policya, którejby można znpełnie za

nfać.

Program dalszej akcyi francuskiej podaje we

wstępnym artykule jeden z ostatnich numerów

Tempsa. Pismo omawia na wstępie konieczność

obsadzenia Casablanca, ponieważ basza tamtejszy

nie może zapewnić bezpieczeństwa Europejczy

ków, a następnie pisze: »Obsadzenie Casablanca

nie jest samo w sobie środkiem zaradczym; by

łoby ono tyłko drobnem wydarzeniem, gdyby nie

posłużyło do tego, aby poprzeć energiczne rekla

macye w Fezie. Mówiąc o energicznych rekla

macyach, nie mamy na myśli jedynie dyploma

tycznych protestów; nie chcemy, aby w dalszym

ciągu wymieniano bezcelowe telegramy. Przypo

minamy sobie, że konsulowie żądali już we

wrześniu 1906 roku usunięcia baszy Casablanki

i że żądanie to poparli reprezentanci mocarstw,

Mimo to w ubiegłym dniu 30 lipca basia zajmo

wał jeszcze swe stanowisko, a jego nienawiść ku

cudzoziemcom ułatwiła zamordowanie naszych

nieszczęśliwych rodaków. Przypominamy sobie

także, że w sprawie Charbonniera, Gironeonrta,

Lasalla i Mancbampa otrzymaliśmy tylko przy

rzeczenia, które pozostały bez tkutków. W inte

resie naszych rodaków w Marokko i dla utrzy

mania godności Francyi jest konieczne, abyśmy

tym razem otrzymali od maghzena, i to bardzo

szybko, przykładne ukaranie winnych i publiczne

zadośćuczynienie*.

I to jednak, zdaniem pisma, nie wystarczy Na

wet gdyby przystąpiono teraz do zorganizowania

policyi, której utworzeniejest zagwarantowane trak

tatem z Algeciras, to akcya ta potrwa całe mie

siące. Tymczasem zaś mogą zajść w Saffi, Rabat,

Mogador i innych miejscowościach podobne wy

padki jak w Casablanca. Wszystkie te miejsco

wości muszą więc być natychmiast otoczone ochro

ną czy to z pomocą okrętów wojennych stacyo

nowanych w pertach, czy z pomocą wysadzenia

na ląd wojsk lądowych. Ochrona ta i to skute

czna musi być rozciągnięta od Tatgeru aż po

Cap Juba, a w ostatecznym razie wszystkie za

grożone punkty powinny być zajęte przez wojska

europejskie. »Wszystkie te środki — kończy

Temp% - nie naruszają w niczem, jak widać,

niezawisłości i integralności Marokka, ani też nie

ograniczają wolności handla. Mają one na celu

jedynie ochronę życia i mienia nietylko Franca

zów, lecz wszystkich Earopejczyków; umożliwią

oue czekanie na organizacyę policyi i utrwalą

autorytet sułtana. Pod tym więc względem odpo

wiedzą interesom wszystkich mocarstw i, jak się

nam wydaje, powinny zasłużyć sobie z ich strony

na nznanie".

Między innemi domagają się także pisma bani

cyi przywódcy, nazwiskiem Ma-el-Ainin, który

głosi wojnę świętą na całym obszarze Marokka.

Wobec zwróconej uwagi na kwestye marokańskie

warto poświęcić kilka słów tej interesującej po

staci. Ma-el Ainin jest reprezentantem tej potęgi,

która nieraz w świecie mahometańskim objawia

się zrazu jako czysto moralna i duchowa, a po

tem zamienia się w potęgę świecką. Nie jest on

przywódcą żadnego szczepu berberyjskiego, nie

posiada żadnego terytorynm, natomiast zaś jest

on czemś więcej, niż duchowym przywódcą, od

Senegalu po Fez ma popleczników, we wszyst

kiem mu posłusznych, w wielu okolicach może

jednem słowem zgromadzić tłamy wojowników

pod swym sztandarem. Dla inteligencyi mazał

mańskiej jest Ma-el-Ainin, dzięki swemu poiho

dzeniu i uczoności, autorytetem ; lud widzi w nim

potężnego świętego i maga. Nawet sułtan Abdul

Azis czci największego teologa muzułmańskiego i

przyjmuje go w Fezie, jak udzielnego władcę. Po

dróż Ma-el Ainina do Fezu w roku ubiegłym była

olbrzymim pochodem tryumfalnym. Wszystkie

miasta, przez które przechodził, musiały mu skła

dać daniny i żyw:ć jego olbrzymi orszak. Jedno

tylko miasto, Mogador, złożyło sumę stu pięćdzie

sięciu tysięcy franków. Ma el-Ainin założył rodzaj

bractwa, do którego ma należeć także sam suł

tan. Od pewnego czasu Ma-el-Ainin rozpoczął gło

sić świętą wojnę przeciw niewiernym, a fanatycz

ne zajścia w Casablanca poprzedziła niedawna

jego bytność w tem mieście. Na dowód, jak wiel

kie jest jego znaczenie wśród tubylców, warto

przytoczyć pewien fakt, opowiedziany w biulety

nie algierskiej Sociite. de Geographie. Pewnego

razu banda rozbójnicza berberyjska skradła wiel

błądy proroka. Ma-el Ainin posłał do nieb dwóch

wysłańców, żądając zwrotu zwierząt i grożąc

w przeciwnym razie karą nieba. Bandyci natych

miast zwrócili wielbłądy, a późnej oddali nawet

wielbłądy, należące de jednego z przyjaciół pro

roka.

MaelAinin rezyduje zazwyczaj w Saguiet-el

Hamra, w odległości czterech dni drogi od Cap

Juby. Tam ze wszech stron ochrania go pustynia

tak, iż jest prawie »niepichwytny." Agitacya jego,

prowadzona w ostatnim czasie niestrudzenie, w p v

łączenia ze słabością sułtana i ogólnym zamętem

w kraju, może łatwo doprowadzić do tego, że wy

padki marokańskie z drobnych zaczątków rozwiną

się w kwestyę pierwszorzędnej doniosłości. Diate

go też Francya stawia jego banicyę jako jeden

z głównych warunków nspokojenia kraju.

------

,Rozczarowania".

W iedeń 5 sierpnia.

Od chwili zebrania się nowej Izby usiłuje

prasa liberalno-niemiecka znaleść w niej jakąś »po

stępową" czy »liberalną" większość i zmobiłizo

wać ją przeciw »klerykalnej" czy »konserwaty

wnej" mn ejszości. Metoda stosowana nie jest no

wą: to czy owo stronnictwo otrzymuje od N. fr.

Presse tytuł »postępowego" i dźwiga go do cza

su, to jest do chwili, kiedy jakieś rozstrzygające

głosowanie objawi jego rzeczywiste tendencye

Wtedy N. f r . Presse odbiera mn tytuł, dzwoni na

zdradę i z innem stronnictwem zaczyna tę samą

komedyę da capo al fine.

O ile idzie o niemieckie stronnictwa, jnż spra

wa z posłami: Hockiem, Ofnerom i Kurandą po

winna była skłonić N. f r . Presse do odebrania

związkowi niemieckiemu tytułu liberalnego. Ale

liberalny dziennik nie uważał czas jeszcze za sto

sowny i chwycił się innej metody. Wmówiwszy

w świat, że związek niemiecki jest liberalnym,

jął dzień po dniu wytykać mu błędy i grzechy

przeciwko liberalizmowi, używając w tym celu

prasy prowincyonalnej i przez redaktorów samej N.

fr . Presse obsługiwanej. Wmawiano w wyborców,

że większość Izby jest liberalną, że stronnictwa

katolickie i konserwatywne są znienawidzone i że

byie związek niemiecki chciał stanąć na czele,

liberalizm wszechwładnie w Austryi zapanuje.

Przeciw temu bałamuceniu opinii publicznej

zwraca się członek związku niemieckiego, książę

Karol Auersperg, w artykule zatytułowanym »Roz

czarowania" a rozesłanym za pośrednictwem

Deutschnationale Correspondenz. Autor stwierdza

przedewszystkiem, że basła o »postępu" lab ,,reak

cyi* wcale się w nowej Izbie nie pojawiły a stron

nictwa ugrnpowały się częścią wedłag narodo

wych, częścią według społecznych haseł. Niepra

wdą jest, że socyaliści i antysemici weszli do Iz

by tak silni dlatego, źe jedni są aotyklerykalnymi

a drudzy klerykaiaymi; jedai zawdzięczają swą

siłę liczebnej sile robotników, drudzy to włościan,

to rękodzielników; jedni więc i drudzy są repre

zentantami klas społecznych.

Co do Niemców specyalnie wylicza autor, że

96 z pomiędzy nieb należy do stronnictwa cbrze

ściańsko - społecznego, 84 zaś podzielonych na 5

grup tworzy to, co N . f r . Presse nazywa stronni

ctwem postępowem, z którego jednak większa

część wyznaje program antysemicki. Antor kon

statuje więc, że właśnie Niemcy dostarczają naj

większego kontyngentu pngłów antyliberalnych.

N. f r . Presse chciałaby 84 posłów niemieckich,

których nazywa postępowymi, poszczuć na 96 in

nycb, a temsamem wywołać dopiero właściwe dla

narodowości niemieckiej niebezpieczeństwo. Autor

daje do poznania, że N . f r . Presse za »postępowy"

aważa program socyalistów, ale związek nietuie

cki powstał głównie z konieczności odparcia tego

programu.

Główny zarzut podniesiono przeciw związkowi

z powoda poparcia kandydatury p. Weisskircbnera

na prezydenta Izby poselskiej. Otóż oblicza kg.

Anersperg, że chrześciańsko - społeczna grnpa ma

głosów 96, socyalistyczna 86, ale doliczywszy do

niej »wolnych" socyalistów, * cyalnych polityków

i t. d. 98. Tyiko jedna z tych dwóch grup powo

łaną była do dostarczenia prezydenta, można było

zastanawiać się nad wyborem pomiędzy temi

dwiema grupami, i,le wręcz śmiesznem byłoby

szukać prezydenta w trzeciej.

Wszystko, co N . f r . Presse nazywa »Rozcza

rowaniami*, jest więc tylko próbą omamienia wy

borców, ażeby złamać silną i celową taktykę nie

mieckiego związku.

N. f r. Presse doczekała się więc ostrej odprawy ze

strony grupy, której narzucała się za organ; po

tej odprawie dla każdego staje się jasnem, że

największy dziennik austryacki niema w parła

mencie najmniejszego oparcia, bo nawet trójka

Hock, Ofner, Karan:ia nie chce się z nim identy

fikować.

»Związek Niem ców wGfalicyl".

Podaliśmy przed niejakim czasem odezwę ano

nimowego Związku Niemców w Galicyi, pełną

zaczepnych zwrotów, skierowanych przeciw rze

komym krzywdom i uciskowi kolonistów niemie

ckich w kraju. Pisma przyjęły tę euuncyacyę nie

życzliwie, upatrując w niej nawet agitacyę z po

za granie monarchii, kierowaną funduszami pru

skich stowarzyszeń szowinistycznych. Obecnie

rozsyła ów »Związek" nową niemiecką odezwę,

w której tłómaczy swe cele. Oto jej brzmienie:

»Ażeby wszystkim cel naszego założyć się ma

jącego związku, którego statuta już galicyjskie

mu c. k. Namiestnictwu przedłożone zostały, wy

kazać, przytaczamy poniżej część naszego pro

gramu prac:

1. Związek pragnie popierać świadomość przy

należności szczepowej, miłości do wielkiego nie

mieckiego narodu i do odziedziczonej po przod

kach ziemi. Do cein powyższego zdążać będzie

my przez: niemiecką gazetę w Galicyi, wędrow

nego niemieckiego nauczyciela, ustanowienie nie

mieckich duchownych i nauczycieli, zgromadze

nia i odczyty, niemieckie uroczystości, rozdziela

nie dobrych niemieckich książek i pism ulotnych,

napominanie gnuśnych i ospałych rodaków, i de

maskowanie fałszywych przyjaciół i zdrajców

ludn.

2) Związek zamierza przy pomocy nie

mieckiego Schalrereina zakładać niemiec

kie szkoły, istniejące szkoły niemieckie popierać

i wspomagać, niemieckich nauczycieli, którzy się

około sprawy ludn swego zaalnźyli, nagradzać i

popierać, w miejscowościach o mięszanej ludno

ści (w miastach) zakładać niemieckie ogródki

dziecinne, a potrzebnjącycb pomocy współziom

ków wspierać.

3) Związek pragnie założyć ogólny dom dla

sierct w Galicyi, tak samo powszechne niemiec

kie schronisko dla uczniów we Lwowie, a jedy

ne niemieckie gimnazyum w Galicyi tamże utrzy

mywać i popierać.

4) Zw;ązek pragnie stworzyć niemieckie biu

ro pośrednictwa dla nauczycielek, nauczycieli i

kupców.

5) Związek pragnie uregulować ruch wychodź

czy. Podaje on wiarogodne wyjaśnienia o stosun

kach gospodarczych tych krajów, dokąd niemiec

kie rodziny udać się pragną, przez co fałszywym

ajentom emigracyjnym odbierze się możność szko

dzenia. Wedle środków zakupuje związek w po

bliża większych niemieckich osad kawałki ziemi,

na których te niemieckie rodziny, które pragną

wyemigrować, mogą się osiedlać; wskutek czego

będzie się stwarzało większe grupy niemieckich

osadników i uczyni się utrzymanie niemczyzny

łatwiejszem.

6) Związek ndziela za pośrednictwem dzien

nika porady prawnej, a gminom, które mają pra

wo do uzyskania niemieckich szkół, układa od

powiednie podania.

7) Związek wspiera zakładanie małych stowa

rzyszeń w niemieckich osadach. Układa się sta

tuta dla czytelń, stowarzyszeń śpiewackieb, stra

ży pożarnych i towarzystw gimnastycznych, któ

re to stowarzyszenia są niejednokrotnie bardzo

pożyteczne, acz niewielkie.

8) Związek pragnie niemiecki przemysł i go

spodarstwo rolne popierać: przez zakładanie kas

raiffeisonowskich, stowarzyszeń gospodarczych

(mleczarń, młynów, browarów, parowych tarta

ków etc,) przez pośrednictwo w sprzedaży wiej

skich produktów (bydło, zboże), przez wyrugowa

nie szkodliwego handla pośredniego; przez wspie

rani« utalentowanych synów wieśniaków, którzy

pragną uczęszczać do szkoły rolniczej lub prze

mysł ,wej; przez zaknpno szlachetnych zwierząt

rozpłodowych; przez zakupno drzew owocowych,

DYMITR MEREŻKOWSKI.

PIOTRWIELKI.

PRZEKŁAD WALEREGO GOSTOMSKIEGO.

-Op

(li)

(Ciąg dalszy).

Wszyscy znów zamilkli jakby na coś czekali.

W tem z lasu ciemniejącego jeszcze doszedł prze

ciągły krzyk, przypominający płacz dziecka — za

pewne krzyk ptaka nocnego. Wzdrygnęli się

wszyscy.

—

Och bracia, bracia — zaszeplenił Putko

Zyzła, jąkając się i szlochając, — Straszno.. An

tychrystem go zowią, a może on tu gdzie w le

sie b)izko przy nas.

—

Durnie, wy durnie, baranie głowy — za

brzmiał nagle czyjś głos, podobny do gniewne

go ryku niedźwiedzia.

Obejrzeli się i ujrzeli wędrowca, którego nie

zauważyli przed tem. Od chwili już wyszedł z la

su i milcząc opodal siedział na kamieniu. Był wy

soki, zgarbiony, o brośnięty rud e m i, siwiejącemi

już, włosami. Twarzy nie można było dostrzedz

w zmierzchu rannym.

—

Gdzie mu tam carowi Piotrowi do Anty

chrysta? Takiemu pijanicy, rozpustnikowi, babie

mu słudze — ciągnął starzec.

—

Ostatni czort

n!e °a takich pojedzie saniach, nie Piotrowy u

mego będzie rozum.

Ojcze — rzekła trzęsąc się od strachu i

oekawości Witalia — naucz ty nas głupich, o

świeć nas światłem prawdy, opowiedz szczegóło

wo — jakie to będzie przyjście Syna Zatracenia?

Stary zamruczał coś, poruszył się i podniósł

się z trudem . Ruchy jego były ciężkie, niedźwie

dzie, przy całym jego ogromie dziwnie niezgrabne.

Dziecię, wiodące go za rękę, podprow adziło do

ogniska. Pod brudnym kożuchem baranim, wi

docznie nigdy nie zdejmowanym, wisiały kamien

ne pierścienie na ciężkich łańcuchach. Na głowie

kołpak żelazny, na biodrach żelazny pas, rodzaj

obręczy z klamrą.

Tichon wspomniał sobie opowieści z życia sta

rodawnego pokutnika, Kapitona Wielkiego. Za

miast pasa nosił on pętlicę, a posłaniem jego był

hak żelazny w ścianie. Zaczepiwszy pętlicę o hak,

spał snem męczennika.

Starzec siadł na pniu sosny i odwrócił twarz

ku zorzy. Oświeciła go bładem swem światłem.

Zamiast oczu, widniały dwie czarne wpadnięte

blizny z krwawemi plamami. Ostrza gwoździ,

któremi podbity był kołpak żelazny, wpijały się

w kości czoła i od tego oczy mu wypłynęły. Ca

ła twarz straszna, a uśmiech rzewny, dziecięcy.

Począł tak mówić, jakby ślcpemi oczami wi

dział to, o czem mówił.

Oh bracia mili, bracia, biedacy! Czego trw oży

cie się? Jego samego jeszcze niema, niewidziany

i niesłyszany jest. W różby tylko o nim bjły

mnogie, i teraz są i będą jeszcze w przyszłości.

Drogę mu równą i gładką te wróżby ścielą. A

gdy już droga wyrównaną i gotową będzie, on

sam się zjawi. Z nieczystej dziewicy s,ę narodź,

i szatan wejdzie w niego. W e wszystkiem, o błud

nik, upodobni się do Syna Bożego: w czystości

!żywot wieść będzie; posty zachowa surow e; ci

jchy będzie i łagodny, chorych uleczy, głodnych

nakarmi, bezdomnych w ’dom przyjmie, cierpią

cych pocieszy. Przyjdą doń wezwani i nie wez

wani, carem go ogłoszą wszystkich narodów. I

zbierze wszystkie siły swoje, od wschodu słońca

do zachodu; morze żaglami ubieli, niwy lasem

włóczni zasieje. Chełpić się będzie: pięścią moją

świat cały przygniotę, jako gniazdo piskląt opusz

czonych zagarnę! Tworzyć będzie cuda i zna

miona wielkie: góry poprzenosi, po wodach mor

skich stąpać będzie suchą nogą, ogień z nieba

ściągnie, szatanów za aniołów świata przedstawi,

hufce niepoliczone zgromadzi, bez liczby i bez

miary. Przy odgłosie trąb, szczęku oręża, grom

kich okrzykach wojowników, w chwale pieśni

huczących, zabłyśnie jako słońce władca ciemno

ści — i do nieba wzłeci, na ziemię zejdzie

w przepychu straszliwym. W świątyni Boga Naj

wyższego zasiądzie i rzecze: Jam jest Bóg! Po

kłonią mu się wszystkie narody, mówiąc: Tyś

jest Bóg nasz i niema innego Boga nad Ciebie.

Sprosność opustoszenia zapanuje nad całym świa

tem. A wówczas ziemia płaczem wybuchnie, m o

rze z posad swych wystąpi; niebo rosy swej nie

użyczy, chmury — deszczu; wody zamienią się

w zgniliznę, rzeki wyschną, przestaną tryskać

źródła. Ludzie mrzeć będą z głodu i pragnienia.

1 przyjdą do Syna Zniszczenia i prosić będą:

daj nam jeść i pić. A on wyśmieje się z nich i

ich wyszydzi. Poznają wówczas, że to Zwierz

jest i uciekną od oblicza jego, ale nigdzie nie

znajdą schronienia.

Mrok ich ogarnie, na płacz - płacz odpowie,

na rozpacz — rozpacz. I staną się ludzie jako martwe

trupy. Złoto i srebro walać się będzie w pyle

a nikt go nie podniesie. Mrzeć będą z utrapienia

i grozy, kąsać swe ciało i bluźnić Bogu żywemu.

A wtedy poruszą się moce niebieskie i pojawi

się znamię Syna Człowieczego. Spełni się to

wszystko. Niechaj się spełni! Przybądź Panie!

Amen, Amen, Amen!

Umilkł i utkwił ślepe oczy w zorzę poranną

jak gdyby tam na skraju niebios widział to,

czego nikt jeszcze nie dostrzegł. Ogniste pręgi

szerzyły się na nieboskłonie, jak ogniste skrzy

dła Serafinów, padających na twarz przed przy

bywającym Panem. Ponad czarną ścianą lasu,

niby węgiel rozpalony, oślepiająco zabłysło słoń

ce. Promienie jego, załamując się wśród ostrych

w ierzchołków czarnych sosen, zagrały wielobar

wną tęczą. Ogień stosu zmierzchł w ogniu sło

necznym. Ziemie i niebo i wody i twór wszelki

i serca człowiecze wykrzyknęły z wielką rado

ścią : Przybądź, przybądź, P anie!

Tichon odczuwał znaną mu od dzieciństwa

zgrozę i radość końca.

Zofia żegnając się przed obliczem słońca wzy

wała chrztu ogniowego, słońca wiecznego, śmierci

czerwonej.

A głupi Iwaś, siedząc w kucki objąwszy kola

na rękami, ,bujał się z cicha i patrząc na

Wschód — początek dnia, śpiewał pieśń o wie

cznym zachodzie, końcu wszech dni.

Trumny trumny, ktody dębowe

Wszystkim wy trumny domostwa wieczne

Dzeń k’ wieczorowi się kłoni

Słońce idzie do Zachodu

Siekiera leiy u korzeni

Czasy nadchodzę ostatnie.

II.

W klasztorze odbyć się miało zgromadzenie

braci dla narady nad spornemi pismami protopo

pa Awakuma.

Wielce czcigodny protopop posłał do Kierżeńca

przyjacielowi swemu, starcowi Sergiuszowi, list

zawierający wykład o Trójcy świętej, z następu

jącym napisem: »Przyjmij, Sergiuszu, wieczystą

tę Ewangelię, pisaną nie przezemnie, a przez rękę

Bożą«.

Dyakon Teodor zarzucał Awakumowi herezyę.

Starzec Onufry, uczeń Awakuna, ten sam zarzut

stawiał Teodorowi. Zwolennicy Teodora, wyzna

wcy »jednoistotności«, nazywali zwolenników O n u

frego wyznawcami »trójistotności«, ci zaś ostatni

znowu mienili pierwszych »jednoistotnych« —

fałszerzami Pisma. Nastąpiło rozdwojenie wśród

wierzących i »zamiast poprzedniej gorącej miło

ści, zapanowała między bracią nienawiść, oszczer

stwa wzajemne i złość wszelaka« .

Dla zażegnania sporu kościelnego zwołane zo

stało zgromadzenie do Długich Mochów, na któ

rem mniemanie zmarłego już starca Onufrego,

bronione być miało przez jego ucznia, ojca Je

rofeja.

Zebrano się w celi matki Golenduchy, stojącej

na polance w pośród lasu, poza ogrodzeniem

klasztoru. Onufrianie odmówili prowadzenia dy

sput w samym klasztorze, obawiając się, że może

przyjść do zwykłej w takich razach ręcznej bija

tyki, tej zaś wynik mógł być dla nich niepomyśl

nym, gdyż »jednoistotnych« było więcej niż »trój

istotnych«.

(Ciąg dalszy nastąpi).

cz*8"

? s *.*ssa.Tastei**mi- s T

?.asas .r .zą?ASs?j!rfcją-?Łiagt* * rra

na innych główniejszych »tacach o portyerdw kolejowych.

*****

Numer wieczorny JO hal., ranny 4 hal.}

pocztową:

PRENUM ERATA WYNOSI:

ar Krakowie w miejscu. . . .

Ina,f a?y

kw«rfatl|n «jfmtełtąe

P o c z t § W państwie Austryackiem .

!!???|??? 36k"r°o"

9kor" Ł3fi,"M*

::::

;if-"

8Ł52M!!s»taŁ

Do wszystkich państw, należ§cych do zwi§zku ’pocztowego ! 48 koron 12 ko?! - 1 4 kol’ - * *

Prenumeratę przyjmuje się tylko od 1 do o statniego dnia w miesiącu

Llałw « ni.ni.ri.mi

i przekazy pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia przyjmuje Administracja Cza*« w ^Cralmwi_

!Uklamacye nieopiecz}towan* me podlegaj§ opłacie pocztowej. Listów nieopłaconych aie przyjmuje się?

Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

”’

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu