Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 634 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 107.

Kraków 11 Maja — Czwartek.

Rok 1865.

C m » wychodzi codziennie rano o godz. 7ej (wyjąwszy poniedziałki i dnie poświąteczne).

Numer pojedynczy w Krakowie i we Lwowie kosztuje 1 0 centów.

rocznie:

Miejscowa W Krakowie . . . złr.20 . .

Miejscowa we Lwowie . . .

n21. .

Pocztą w państwie Austryackiem

n24. .

do P r u s ...................... . tal.16 sgr

«.

j) Rzeszy niemieckiej . n 21 »

n Francyi i Anglii . frank.108 . .

»*

» Włoch i Szwajcaryi ,, 116. .

n Belgii

......

»80. .

Prenumerata wynosi:

kwartalnie:

miesięcznie:

złr. 5

i...złr.2

*i2

B2c.25

tal. 4 sgr. 5

tal 1 sgr.15

i?8j)10**rIn25

frank.27 . . . . frank. 10

n 29,

20....

L is t y z pieniędzmi przesyłane być winny f r a n c o do Administracyi nCZASU" .L ISTY rekla

macyjne niezapieczętowane nie ulegają frankowaniu. LISTÓW niefrankowanych nie przyjmuje się.

GZAS

RĘKOPISMA nadsyłane Redakcyi nie zwracają się i niszczone będą.

Prenumeratę przyjmują:

W Krakowie: Bióro Administracyi nCzasu" w Rynku pod L. 39 w domu p. Kirchmayera

na dole, tudzież wszystkie Urzędy pocztowe austryackie.

OGŁOSZENIA (inseraty) wszelkiego rodzaju przyjmują się za opłatą: od wiersza drobnego za

jednorazowe umieszczenie 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za opłatą należytości

stęplowój po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia.

Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: w e LWOWIE w Ajencyi nCzaSUu

p. Ignacy ITercokw rynku pod Nr.238.

w Wiedniu p. A

O ppelih Wollzeile 22.

Na Franeyę i Anglię w Paryżu p. Ł. Pion siei,

Boulevard du Prinee Eugene, 95.

—

w Hamburgu pp. Haasenstein i Vo

gler -

w Frankfurcie nad Menem p . Otto Hotien -

x r Lipsku

p. HenryU Vogler -

w Wrocławiu: pp. Jenke et Samig.

hausen*

Kraków iO maja.

W sobotnim numerze dziennika naszego

podaliśmy osnowę pierwszej części okólnika

hrabiego Chamborda o Algieryi. B yły tam

uwagi słuszne, i zdawałoby się, że odpo

wiednie interesom Francyi i pomyślności

tej kolonii, skoro te same myśli napotyka

my w odezwie Napoleona III z 4go b. m.

Cesarz Francuzów przyrzeka mieszkańcom

Algieryi stowarzyszenia prywatne, a takiemi

są właśnie usiłowania, do których hr. Cham

bord zachęca swych przyjaciół w piśmie

z 30 stycznia r. b. Chwali Napoleon czyn

poprzedników swoich i liczy na w pływ

chrystyanizmu. Tem chętniej więc podajemy

drugą i trzecią część wzm iankowanego o

kólnika odnoszącą się do dwóch kwestyj,

które wkrótce przyjdą pod obrady Ciała

prawodawczego. Oto co pisze hr. Chambord

0 decentralizacyi:

Decentraiizacya jest jedną z uaszych doktryn.

Byliśmy pierw szymi, i przez długi czas sami je

dni, którzyśmy ją głosili i popierali pomimo o

poru i przeszkód bez liku. Dziś ją wszędzie przy

jęto, nie dajmy jej sobie wydrzeć, aui też skrzywić.

Jut w liście moim z 14go listopada 1862 roku

zwracałem głównie uwagę przyjaciół moich ua ten

ważny przedmiot. Mówiłem im , że jeżeli prawdą

jest, iż związek, którego tak bardzo pragnąć na

leży, związes władzy i porządku z wolnością, nie

da się inaczej zawrzeć stale i trwale, jak na pod

stawie prawa, to również prawdą jest, iż arbitral

ność gnbi i wreszcie zabija władzę, która przeci

wnie rękojmię swoją i siłę znajduje w woloycb

instytueyach, jakiemi otoczoną być po wiana. Co zaś

do kwestyi specyalaej, która nas tu zajmuje, do

dawałem, że 8ystemat decentralizacyjny stopniowo

1 roztropnie zastósowany, nie pozbawiając bynaj

mniej rządn inicyatywy i bezpieczeństwa, jakiego

wymaga nadzór państwa, miałby najprzód tę nie

ocenioną korzyść, iżby nłatwił administracyą, u

prościł ją i uczynił mniej kosztowną a sprawie

dliwą, boby się stała obcą wszelaim kombiuaóyom

politycznym odtąd niepotrzebnym.

Mówiłem jeszcze, że decentraiizacya rozumnie

pojęta i lojalnie wykonywana pomnożyłaby spo

sobność i podała możność każdemu zostania uży

tecznym i poświęcenia się stósownie do zdolności

swoicb prowadzeniu wspólnych interesów; utrzy

mywałaby w łonie spółeczności i w zawodach dla

wszystkich otwartych współzawodnictwo gorliwo

ści, światła i poświęcenia się; dałaby najpotężniej

szy środek zorganizowania demobracyi i uchronie

n ia p o rządkn spółecznego od niebezpieczeństwa,

jakiem mn zagraża.

Mówiłem nakoniec, że decentraiizacya sama tyl

ko byłaby zdolną dać Francyi przeświadczenie i

świadomość swych potrzeb, żyeie pełne, całkowite

i porządne; że sama jedna mogłaby wykształcić

obyczaje polityczne, bez których najlepsze nawet

instytncyę psują się i upadają; że powołując wszy

stbich Francuzów do trudnienia się mniej wię

cej bezpośrednio swemi spraw am i, wyrobiłaby z

czasem mnóstwo ludzi, u których uczucie nie

zawisłości i nieskazitelności łączyłoby się z d o

świadczeniem w sprawach publicznych; że z tego

jakby z wnętrza narodu wychodziłyby zgromadzę

n ia polityczne, prawdziwa reprezentacya kraju,

któraby pomagała rządowi do pełnienia wysokie

go powołania swego, przynosząc mu udział, pod

porę i kontrolę rozumną i szczerą, któraby była

jed ną siłą więcej, a nigdy przeszkodą lub niebez

pieczeństwem.

To , co mówiłem prayjaciołom moim w r. 1862,

powtarzam i dzisiaj z większym jaszcze naciskiem.

Nad eszła chwila, g dzie należy podwoić usiłowania

w zakresie jawności, przekonania i wpływu, aby

"świecić opinię publiczną, przygotować drogi do ko

rzystnych rezultatów, a przynajmniej przechować

nietykaluemi doktryny, które są naszą własnością.

Wszystko co dotąd próbowano, było niemal zwo

dniczem.

Było to tylko przerzucaniem ątrybucyj: nie ma

w tem ani zmniejszenia arbitralności, ani powro

tu do wolności.

Tego trzeba dowieść, a oraz pokazać Francyi,

że więcej niż kogokolwiek zajmnją nas jej spra

wy i jej szczęście, że stoimy n straży pierwszych,

a tajem nicę drugiego posiadamy.

Trudno zaprawdę streścić lepiej progra

mat decentralizacyjny w zasadzie, i każdy

jej stronnik może się na to pisać. Nie wąt

pimy , że opozycya w tym kierunku wy

stąpi w obronie decentralizacyi, to jest

opozycya środkowa, nie skrajna, bo ta

prawie zawsze w duchu centralizacyi prze

mawia. Źąda ona wyboru merów i urzędni

ków municypalnych, zwłaszcza w Paryżu,

ale nie tyle w celu rozszerzenia swobód

gminnych, municypalnych, zgoła decentra

lizacyi, jako raczej, aby wpływ rządn

zmniejszyć, a swoje siły powiększyć. Wy

kazaliśmy jnż nieraz ową dążność opozy

cyi skrajnej, i podobno, że właśnie dla te

go rząd opiera się tak silnie wszelkiej pra

wdziwej decentralizacyi. Słusznie też po

wiada okólnik hr. Chamborda, że wszelkie

dotąd próby, a nawet i projekt ustawy, nad

którym Ciało Prawodawcze obradować bę

dzio w przyszłym czy też bieżącym tygodniu,

jest tylko przerzuceniem ątrybucyj, ale wca

le nie zmianą scentralizowanej

admini

stracyi.

Nakoniec, w kwestyi wychowania, tak

brzmi okólnik:

Czyż potrzeba się rozwodzić nad ważnością gpó

łeczną wielkiej kwestyi wychowania? Któż nie

jest przekonany m , że jednym z najpewniejszych

sjosobó w zapobieżenia obecnym niedostatkom

Francyi i przygotowania jej lepszej przyszłości,

jest staranie się o wychowanie religijne i moralne

młodzieży, na której polegają najdroższe ojczyzny

nadzieje ?

Rodzinie i państwa zarówno zależy na tem, aby

wychowanie we wszystkich stopniach używało zu

celnej niepodległości, koniecznej do wykształcę

uia we wszystkich klasach spółeczeństwa ludzi u

czciwych, Francuzów z poświęceuiem, prawdzi

wych chrześcian. Sam a atoli tylko wolność może

wydać te szczęśliwe rezultaty.

Owóż, co się tyczy wyższego nauczania, nie m a

wcale wolności. W system acie niższego nauczania

wolność jest ograniczoną i zagrożoną. W naucza

niu początkowem widzimy dążność, aby znikła

zupełnie.

Idzie więc o to głównie, aby ją zaprowadzić, wy

konywać i bronić wszędzie.

Ustawa z r. 1850, lubo od doskonałości daleka,

przyjmowała jedn ak wolaość w zasadzie i daw a

ła jej pewne rękojmie. Licznych atoli i ważnych

doznała naruszeń. Trzeba śmiało brouić tego, co

z niej pozostało, domagać się z wytrwałą energią

zwrota tego co jej odjęto, żądać głośno wiernego

wykonania ustawy we wszystkich jej rozporządzę

mach. Szczególniej starać się uchronić klasy ludu

,d tyrańskiego jarz m a i nieznośnej niewoli przy

musowego wychowania, któreby dokonało zguby

władzy rodzicielskiej, i zatarło ostatnie ślady po

wagi w rodzinie i państwie.

Na tem się kończy okólnik. Żałować

tylko można, że doktryny te podpisane

przez ostatniego potomka staiszej linii Bur

bońskiej, nie kierow ały rządem Restaura*

cyi. Wiadomo, iż utrzymała ona w całej

pełni centralizacyę napoleońską; decentraii

zacya daleko więcej za panowania Ludwi

ka Filipa zy sk a ła aniżeli pod Ludwikiem

XVIII i Karolem X. Ustawa o wychowaniu,

której lubo słusznie hr. Chambord nie uwa

ża za doskonałą, öle popierać ją zaleca,

albowiem opiera się ona na wolności w za

sadzie, nie jest takie spuścizną po Restan

t,łcyi. Gdyby starsza linia Burbonów była

doktryny powyższe na swoim zapisała sztan

darze, można śmiało poddać w wątpliwość,

czyby sztandar ten niebył dotychczas sztanda

rem Francyi — byłby bowiem został sztan

darem wolności.

KORHSPOHDEHCYA CZASU.

Wiedeń 8 maja.

§. Izba pose!skad załatwiwszy na dzisiejszem po

siedzeniu budżet m*rynarki wojennej, zakończyła

budżet na rok 1865 i-uchwaliła nawet ustawę

finansową n a rok bieżący. Jak we wszystkich

innych rubrykach, lak i w wydatkach na mary

narkę wojenną zachodziła wielka różnica między

rządem a Izbą. R/,ad żądał pierwotnie na mary

n arkę wojenną 9,540.247 złr., później zmniejszył

znacznie swoje żądanie, wydział zaś finansowy

wystąpił z wnioskiem, aby nic pozwolić rządowi

więcej ja k 7,150.800 złr. Na dzisiejszem posie

dzeniu Izby rozprawiano przeto nad sumą, jaka

rządowi ma być przyzwoloną. Jed na część stron

nictwa rządowego z wnioskodawcą Steffenseoo na

iżele, proponowała, aby Lba zalecaną przez wy

dział finansowy sumę podwyższyła o 600,000 złr.

Inna część tego stronnictwa, a mianowicie poseł

tryestski Conti, który niedawno utrzymywał,

ż i Tryest wkrótce trawą znośnie, jeżeli i nadal

dźsuigać będzie takie ciężary, jak ie dotąd dźwiga,

domagał się, ab y wniosek wydziału podwyższyć

przynajmniej o 400,000 zlr^ W obronie tych wnio

sków gorąco przemawiał minister Borger, a mię

dzy innemi argumentami szczególny kładł nacisk

na tę okoliczność, iż nie będzie w stanie dotrzy

mać kontraktów, które w interesie marynarki po

zawierał, i że Izba zmusi go do złamaoia tych

kontraktów, jeżeli nie przyjmie przynajmniej wuio

sku Contego. Po ukończeniu rozpraw, nie można

było przewidzieć, który z tych wniosków się u

trzyma, a to głównie z powodu, że dziś ponie

działek. Posłowie bowiem o kilk a godzin drogi

od Wiednia zamieszkali, zwykli w sobotę po po

siedzenia wyjeżdżać do domu, i nie zawsze p rzy

bywają na posiedzenia poniedziałkowe. Dziś szcze

gólnie lewa strona była bardzo przerzedzona, gdy

tymczasem centrum wotnjąc za rządem stawiło się

w komplecie. Przy głosowaniu wniosek Sttffensa

upadł znaczną większością. Couti był daleko

szczęśliwszym, musiano bowiem obliczać głosy,

a nawet próbę przeciwną przedsiębrać. Pokazało

się jednak, że i on upadł, poczem wniosek wy

działu przyjęto większością 11 głosów. Włością

nie nasi wotowali za wnioskiem wydziału.

Po załatwieniu tego przedmiotu, przystąpiła Izba

do ustawy finansowej na rok 1865. Pomimo je

dnak oszczędności, z jaką Izba przy każdej po

zycyi postępowała, po zestawieniu dochodów ze

sumą przyzwolonych wydatków oka-ało się, że

dochody nie p okryją w zupełności wydatków.

Brakuje jeszcze około 7 milionów, na pokrycie

których trzeba będzie fandusze obmyśleć. Niema

jednak wątpliwości, że Izba nie ucieknie się am

dó podwyższenia obecnych podatków, ani też do

nałożenia nowycb, na to rząd żadną miarą liczyć

nie może. Obecna większość Izby wypowiedziała

stanowczo, iż nie o podwyższeniu, ale o zumiej

szeniu podatków myśleć naltź_; i nie pozostanie

przeto nic innego, ja k tylko zaciągnąć pożyczkę.

Wszakże budżet ten przeszouł dopiero w Izbie

tj osołakiej. Świat polityczny z w ielką ciekawością

wygląda, jak sobie postąpi Lba pauów. Czy pój

dzie za rządem, czy też skłoni się ku Izbie niż

szej? Jeszcze w roku 1859 polecił N. Pan ówcze

snemn rządowi usunięcie raz na zawsze deficytn

z budżeta państwa, i zastósowanie wydatków do

przychodów. Jedn akże nie uczyniono tego dotąd,

lecz przeciwnie, od owej chwili d!ug państwa po

większył się o 230 milionów, pomimo że Austrya

używała przez ten czas, z wyjątkiem małej i nie

kosztownej wojny duńskiej, głębokiego pokoju.

Na owem też postanowieniu cesarskiem opierała

Lba poselska głównie swoje argumenta i swoje

uchwały. Jeżeli opinia publiczna z wie!kiem n a

tężeniem spogląda na stanowisko, jakie zajmie

Izba Panów, to nierównie większa panuje cieka

wość, eo uczyni Izba poselska, jeżeli tamta od

stąpi od jtj uchwał, a pójdzie za wnioskami rzą

du. Bo że rząd bronić się będzie do końca, o tem

nikt nie wątpi; pomijając bowiem same już liczby,

na których niemało mu zależy, zechce on podtrzy

mać swoje stanowisko, które Izba poselska pod

kopała, i powetować klęski, które mu zadała.

Na następnem posiedzeniu, które we środę się

odbędzie, przyjdzie pod rozp rawy przedmiot wiel

kiej wagi i wielkiej doniosłości. Rząd wniósł,

jak wiadomo projekt do reformy podatków. Celem

jego jest nie podwyższenie, lecz sprawiedliwszy

rozkład wszelkiego rodzaju podatków. Cyfra obe

cnych podatków ma zostać ta sama, lecz repar

tycya jej na pojedyncze kraje, tudzież w każdym

kraju na pojedynczych obywateli, ma być na

sprawiedliwszych oparta podstawach. Co do Ga

licy?, wielu mniema, że reforma ta jeżeli przyjdzie

do skutka, znaczną krajowi naszemu przyniesie

ulgę, że mianowicie przy repartycyi ogólnej kwoty

podatkowej na pojedyncze k raje , wypadnie na

Galicyę mniejsza kwota ciężarów od tych, które

obecnie ponosi. Idni zaś lęk ają się wszelkiej re

formy, a za przykład stawiają reformę podatku

gorzalczauego, która podług pierwfotaego zamiaru

nie miała bynajmniej zwiększenia , lecz jedynie

aproszczei,ie opłat n a cela, w rezultacie zaś ten miała

skutek, że gorztlaię nasze j a w znjifiłaym uoadku.

WydziaTdo zbadania rządowego projektu reformy

podatków wysadzony, nie je«t w st«nie na jednej

aadencyi ezynuości swoich ukończyć, do maga się

Zatem od Izby pozwolenia, aby mógł zostać w per

maneacyi i pracować nad projektami po zamknię

ciu Izby aż do zwołania izby na następną ka

deacyę. Otóż kwestya ta przyjdzie we środę pod

obrady Izby poselskiej. Przyjaciele reformy są

za permanencyą; przeciwnicy zaś przeciw wszel

kiej permanencyi, ra d ó b y bowiem tym sposobem

udaremnić lub przynajmniej odwlec zamierzoną

reformę. Jak delegacya nasza w tej mierze postąpi,

jeszcze mi niewiadomo.

Wiedeń 9maja.

—

r , Przy końcu tego miesiąca przybędzie król

pruski do Karlsbadu i zabawi tam ze sześć ty

godui, zkąd dla dokończenia kuracyi uda się na

gorący czas letai do Gasteinn w Alpach. P . Bis

tnark towarzyszyć będzie królowi tak do Czech,

jak i w Salzburskie, chociaż nie n a cały czas ku

racy i, to zawsze jakiś czas zabawi przy swym

monarsze. Rzecz prosta, że nie obejdzie się bez

dwidzin monarszych jak w latach poprzednich;

tak przynajmniej powszechnie się domyślają, z czem

zoów wiąże się cały szereg różnych innych d o

mysłów o politycznych następstwach podobnych

zjazdów. Zpomiędzy różnorodnych kombinacyj

i przypuszczeń zasłaguje najwięcej na uwagę, bo

też i najwięcej je st nzasadoiony domysł, który

od takiego widzenia się sprzymierzonych monar

chów robi zawisłem ostateczne rozwiązanie spra

*y szlezwicko - holsztyńskiej ze wszystkimi pobo

cznie z nią łączącymi się względami. Pogłoska

ta pojawia się z wielką pewnością, a według

wskazówek ze strony wiarogodnej zasługuje ona

uai rzetelną uwagę, jako w wysokim stopniu po

dobna do prawdy. Wprawdzie nie postanowiono

jeszcze nic stanowczego w sprawie rzeczonych

zjazdów; ale to nie ulega wątpliwości, że już

rozpoczęto w tym względzie kroki, a faktem jest

także, że w sprawia szlezwicko-holsztyńskiej oprócz

i obok dyplomatycznych korespondencyj nastąpiły

jnż bezpośrednio porozumiewania się pomiędzy

oboma dworami.

Stronnictwo węgierskie starych konserwatystów

dążące do zgody, które od jakiegoś czasu było

opuściło ręce, w ostatnich dniach znów bardzo się

krzątać poczęło. Stara się ono zbliżyć się ao stron

nictwa D eaka i cbce pośredniczyć między tem

stronnictwem i węgierskiemi naczelnemi władzami.

Praktyczny cel, do którego dąży ta frakcya po

średnicząca, na tem polega, aby się porozumieć

względem propozycyj, które rząd ze strony kró

lewskioj przedłoży sejmowi, a tem samem otrzy

mać jakąś rzeczy wistą podstawę dla obrad sej

mowych.

Telegramy z Nowego Jorku przesłane do Lon

dynu donoszą, że prezydent Johnson przyjmował

wysłanników prezydenta meksykańskiego Juareza

i że ze Bwej strony zawezwał do Washingtona

znanego repaolikańskiego jenerała Ortegę.

Wilkes Bootb, którego zastrzelono, miał na so—

Li a mnndur armii separatystów. Znaleziono przy

nim weksle kanadyjskie. Minister wojny Stanton

ogłasza, że spisek n a zamordowanie najwyższych

urzędników Unii uknnto w Kanadzie a w Rich

mondzie go zatwierdzono.

Wrocław 9 maja.

f Jeden z opozycyjnych członków Izby posel

skiej, p. Kirchmana, byty prezes sąda apelacyjne

go w Raciborza, znakomity praw nik i filozof, czło

wiek majętny i niezawisły, powiedział uiedawo

u mu, że nad dłngiem trwaniem konfliktu wewnę

t’Zuego bynajmniej nie nbulewa, że owszem ż y

czy sobie, aby trwał jeszcze dłużej, bo w tej wal

Cu wewnętrznej naród przech od zi przez szko

łę, która ma daje poznać wszystkie podstawy

ł waranki życia konstytucyjnego, a tem samem

prowadzi g j do dojrzałości politycznej, z której

w danych okolicznościach nie zaniedba korzy

st ,ć.

Szanowny poseł m a pod wielu względami słu

szność. Dobijaaie się o prawa swoje na praktyez

uem poln, w codziennych zapasach z przeciwnika

mi, więcej przyspiesza polityczną dojrzałość naro

da, niż wszelka teoretyczna nauka. Rzuciwszy o

ai.m na czynności Izby poselskiej w bieżącej se

syi, znajdziemy poroszoną, rozważoną, zasądzoną

tik (gromoą liczbę kwestyj politycznych wszel

kiego rodzaju, że kto tylko szedł w ślad za nie

mi, choćby tylko dla zaspokojenia powszedniej

ciekawości, nie mógł nie wynieść z tego bogatego

m ateryała jakiegoś przyczynku do uformowania,

sprostowania lub ustalenia swego zdania. Leży

w natnrze takich wewnętrznych sporów, że nie

jeden, o który głównie chodzi, lecz wszystkie

członki orgauizmn pań stwa w ruch wprowadzają.

Pokazało się to z kilkodniowych obrad Izby po

selskiej nad nowellą wojskową. Znacie już prze

bieg i rezultat tych obrad. Warto jednak raz je

szcze zapisać i oznaczyć cyframi tę ogromną wię

kszość , odrzucającą 258 głosami przeciw 33,

niwellę wojskową, aby się przekonać, że w spo

sobie traktowania przez rząd tak kwestyi reorga*

u zacyi armii ja k całego konfliktu musiało zacho

dzić coś niewłaściwego, coś takiego, co budziło

nieufność, skoro w końcu pozostała po stronie mini

steryum sama tylko frakcya feodaloa, a wszystkie

inne, i to jeszcze w imiennem głosowaniu, prze—

Część literacko-art-ystyczna.

TYGODNIK PAR-YSKI.

Sromotny m ord, spełniony w Nowym Swiecie,

wywołał jeszcze, dzięki Bogn, oburzenie w zgrzy

białej Europie: naw et w zobojętniałem _Paryżu

wiadomość o nagłym skonie Prezydenta Lincolna,

nieugiętego piastuna myśli Washingtona, za którą

niegdyś Francy a hojnie krew swoją lała - zawi

chrzyla zwykły porządek życia powszedniego.

Uczucie zgrozy nie mogło się objawić tak gło

śno jak chciało, ale to pewna, że było silne w ser

cu każdego prawego syna Francyi. Stwierdzili

śmy to na własne uszy, z niemałem zadziwieniem

w idząc w tutejszej powszechności tak głęboką

żałobę.

Domagano się na próżno przez czas długi m a

nifestu od Ciała prawodawczego. Im było więcej

ciepła u dołu, tern więcej raził chłód n a w yży

nach.

Skoro przyszła wiadomość, że nad włoską Izbą

czarna chorągiew powiewa, że Anglia zgrozą prze

jęta robi manife8tacye wraz z królową, że nawet

Izba pruskich posłów zerwała się jednozgo

dnie na znak przywtórzenia słowom adresu współ

czucia dla Amerykanów, a Francya milczy,... nie

zadowolenie dosięgło szczytu.

Dzienniki liberalne wzięły na kieł i poczęły krzy

czeć: ,Czyż nie ma jnż deputowanych we Francyi?

Anglia, Italia, Prusy spłaciły daninę współczucia

republikanom amerykańskim ngodzonym w najdo

stojniejszym syou swoim, a Francya milczy? Któż

się spodziewał, że przyjdzie dzień, w którym Izba

francuska nietylko nie d a p rzykładu takiej mani

Lstacyi, ale nawet wstrzyma Bię od niej."

Kiedy tak biadały organa opinii publicznej, mło

dzież ak ademicka czynem chciała dowieść swych

uczuć. Komitet obrany głosowaniem ułożył adres

do !uda amerykańskiego. Miało go zanieść do am

basady am erykańskiej tysiąc dwustu uczniów ani

wersytetu.

Wyruszyła kolumna uszykowana porządnie, mil

cząca i skupiona jak na orszak żałobny przystało.

Ale przybywszy na most Saint - Michel znalazła

się na przeciw kompanii piechoty pomnożonej ro

jem policyantów.

Siła zbrojna rozpędziła akademików. Komitet

jed nak zdołał się przedrzeć do poselstwa Stanów

Zjednoczonych i odczytać adres, z którego wyjmu

jemy ten ustęp:

W prezydencie Lincolnie tracim w spółobywa

tela: niema już ojczyzny zamkniętej w ciasnych

granicach. Ojczyzna nasza wszędzie, gdzie nie ma

panów aui niewolników, wszędzie gdzie żyć mo

żua swobodnie i za wolność walczyć. Ten, którego

zam ordow ano, był obywatelem tej Rzeczypospoli

tej gdzie wielcy ludzie nie są zdobywcami gwał

cącymi święte praw a loda, ale fundatorami i stró

żami ich niepodległości, jak Washington , Lm

coln. Prawość, prostota, energia w walce, umiar

kowanie w zwycięstwie, uszanowanie wolności za

« m e i wszędzie - oto zalety wybrańców amery

kańskiego lada."

Kiedy z powodu powyższej manifestacyi nastą

piły aresztowania, S tid e popierający rząd i zawsze

przychylny władzy, już nie mógł wytrzymać, i ko

r/tystając z w ypadku wypędzenia z liceum owych

aczai — którzy to, jak wam pisałem, na kursach

dokazywali—w artykule wstępnym napisał te śmia

łe słowa: ,Z a co aresztujecie kwiat naszej mło

dzieży ? Za to że poszła za najszlachetniejszym po

pędem? Jeżeli ta k , jeżeli chcecie żeby pozostała

zimna i obojętna wobec największych i najtragi

izniejszyeh wypadków historyi, to pozwólcie gi

mnazyastom zawieszać zielone woale i palić cyg a

ra na kursach: to jedyny sposób mienia później

młodzieży niezajmującej się wcale polityką,"

Nareszcie p arcie opinii publicznej przemogło.

Minister spraw zagranicznych wystosował list do

francuskiego posła w Washingtonie i odczytał go

w Ciele prawodawczem.

Lepiej późno niż nigdy — mówi przysłow ie; tą

razą atoli opóźnienie odjęło odezwie wszelkie

prawdopodobieństwo współczucia. Przyczyn brakn

oaego domyślić się łatwo. Ale te niechęci szkodzą

tylko niechętnym. Krew sprawiedliwego od wie

ków była i będzie okupem niewolników.

Dnia 29 kwietnia odprawiono w amerykańskiej

kaplicy n a polach ELzejskich nabożeństwo żało

bne z powoda śmierci Abrahama Lincolna.

Kaplica nie m ogła pomieścić ani setnej części

przedstawicieli rozmaitych potęg i towarzystw. Ad

jotant reprezentował Cesarza. Książe Napoleon

był osobiście. Prawie wszystkie poselstwa byty

reprezentowane przez głowy swoje — dzienniki pa

ryzkie przez redaktorów naczelnych. Wzniosła

przemowa pastora Limson zakończyła obrząd ża

łobny.

Prócz tego nabożeństwa przy ulicy Bayard, by

ło jeszcze jedn o, które wyprawili południowi A

mcrykanie, jako protestacyą. Było to Piłatowe u

mycie rąk.

Posiano zaproszenie pana Siidel reprezentanto

wi Stanów południowych w Paryża. Ten odpisał

ziomkom, iż zaprosiny ich przyjmujć dia siebie i

dla swojej rodziny, atoli n a obrzędzie żałobnym

uie będzie , z obawy, żeby w tem nie upatrzono

albo obłudnej wystaw y nieistniejącego żalu, albo

też uznania niesprawiedliwości sprawy Stanów po

ludniowycb."

W obee takich wypadków jak mord prezyden

ta, bledną wszystkie inne. Trodno nawet zapa

trzonemu w Boga zabierającego w apoteozie czło

wieka sprawiedliwego, skoro zwyciężył złe i prze

baczył — trudno, mówię, ncbwyeić nić ludzkich

działań.

Ażeby nie upaść od razn w błoto, zaczynam od

Towarzystwa F ranklina, którego celem rozpowszech

niać biblioteki lodowe.

Towarzystwo to odbyło pierwsze publiczne po

siedzenie w bonserwatoryum sztuk i rzemiosł.

Prezydnjący radca stanu Alfred Blanche odczy

tal najprzód raport z działań Towarzystwa i o stanie

księgozbiorów ludowych we Francyi. Na czele o

światy krajowej stoi Alzacya. Po departamencie

Wyższego i Niższego Renu, ruch umysłowy n aj

silniej się objawia w departam encie Mozelli i Vo

gezów.

Po załatwienia spraw bieżących pan Labonlaye

opowiedział żywot Franklin a, patrona towarzy

stwa. Mowa jeg o prosta a obrazowa niezmiernie

zajęła słuchaczy, których było mnóstwo. Zestawie

nie Frankliaa z Lincolnem, który także wyszedł

z klasy roboczej, uwagi, jakie nastręczył skon te

go człowieka ugodzonego śmiertelnie w chwili,

kiedy podpisywał wyzwolenie kilkn milionów lu

dzi, wywołały objawy niezwykłej sympatyi dla

mówcy i jógo bobatyrów.

Pan Juliusz Simon widząc tak wysoki nastrój sali,

wystąpił i zaczął mówić o wychowania Iudowem.

Przyklaśaięto najżywiej temu ustępowi, w któ

rym pan Simon odezwawszy się niby do interwen

cyi państwa, dodał, że te miliony, których od rzą

da się domagamy, mamy, jeżeli wszyscy poświę

cimy się tej wielkiej sprawie i na siebie tylko li

czyć będziemy.

,,Jeżeli w każdej gminie francuz*

siej znajdzie się jeden człowiek gorliwy, to w y

starczy do pokrycia szkołami i bibliotekami zie

mi naszej: jeden gorliwy, więcej niż bndżet gru

by, rozbudzi w gminie zamiłowania nauki ń do

prowadzi Franoyą do umysłowego pozioma k ra

jów ościennych."

Wielką, największą nowiną miejscową jest

przedstawienie A fr y k a nki. Czyniono dla niej sza

leństwa rzadkie nawet w P aryżu: płacono po 6000

franków loże, a po 500 jedno miejsce parterowe.

Przedstawienie odbyło się 29 kwietnia, w wigi

iią wyjazdu Cesarza do Afryki. Pomimo licznych

skróceń, jakich dokonać trzeba było, reprezenta

cya trwa ła od siódmej do pierwszej po północy.

Po tem nastąpiła apoteoza Meyerbeera: popiersie

jego wieńczyły role główne wszystkich jeg o oper.

OrŁiestra g rała pieśń, którą Afrykanka śpiewa ko

oąjąc, a która pieśń to okrzyknięta arcydziełem,

zdaniem znawców tem będzie w dziele Meyerbeera

czem Requiem w dziele Mozarta.

Głos publiczny zawyrokował, że partycya ostat

niej opery Meyerbeera niższą jest od Roberta i

Hugonotów, a wyższą od Proroka i reszty rodzeń*

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu