Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 629 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Kraików, 24 Lipca-Sobota.

Rok 1875.

CZAS

Prenum eratę przyjm ują:

W K r a k o w i e i Administracya ,CZASU,« ksi§gamia p. S . A . Krzyżanowskiego, handel Dworskiego,4 ^

tudzież wszystkie urz§dy pocztowe. O g ło s z e n i a (inseraty) przyjmują si§ za opłatą od miejsca wictf,.

sza drukiem drobnym (petitowym) za pierwszy raz 10, za każdy nast§pny raz po 5 cnt. ! * » d e s ł a n e

(na 3 stronnicy dziennika) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cnt. za każdy raz. » o ł ą c z e n l a

d o ,,C za su * * (prospekta, cyrkularze, ogłoszenia i t. p.) przyjmuje si§ za cen§ 1 złr. od 100 egzempl. dla .

zamiejscowych, a 50 cnt. od 100 egz. dla miejscowych prenumeratorów. Przypadającą należytość uprasza

si§naprzód nadesłaćprzekazempocztowym. Prenum eratę i ogłoszenia przyjmują: wW ie

dniu p.A. Oppelik, Wollzeile 29 i w !’radze Ferdinandstrasse Nr. 38. Na Crancyę i Anglię

w Paryżu p. W . Kaczkowski, Faubourg Poissoniere Nr. 33. O g ło szen ia zaś: w Wiedniu Wallflschgasse

Nr. 10, w Hamburgu, Frankfurcie n. M., Berlinie, Lipsku, B azylei (Szwajcarya) i Wrocławiu pp. Haasenstein

i Vogier; w Wiedniu F. Lob, Keichsrathsplatz N. 2. i R. Mosse Seiłerstatte N.2 , Rotter k Com. Riemerg. 13;

W Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze p. R . Mosse; w Frankfurcie n. M .p . G .L . Daube * Com.

0GŁ0SZEHIE PRZEDPŁATY,

W Krakowie na miesiąc Sierpień . . . 2 zlr.

od 1 Sierpnia do 30 Września 4 M

z przesyłką pocztową w państwie Au

stryackiem: na miesiąc Sierpień złr. 2 50 c.

Od 1 Sierpnia do końca Września ,, 5 — ,

Kraków 23lipca.

Zmowa czeladzi tkackiej w Bernie, trw ająca

od trzech tygodni, stanowi, jeśli się nie myli

my, pierwszą próbę na większe rozmiary ro

botniczego s tr ik u w krajach monarchii austrya

ckiej. Jakiekolwiek przypisują lokalne lub obce

przyczyny i wpływy, je st to już niedającym

się zaprzeczyć faktem, że zmowy berneńskiej

niemożna uważać za oderw any wypadek, ale

,że po za nią tkwi systematyczna organizacya.

,Mogą zachodzić spory, a naw et bunty robo

tników, niepodburzane przez nikogo i dopro

wadzać w danych raza ch do nieporządków,

nawet krwi rozlewu; ale jest rzeczą niemo

żliwą, aby cała warstwa ludności, żyjąca z

dziennego zarobku, opuściła miasto i wraz z

rodzinami przy zupełnym spokoju i porządku

mogłą przetrwać kilka tygodni bez pracy,

ów porządek właśnie i spokój, owe układy

przeprowadzane za pomocą wybranych ludzi

zaufania, świadczą, że po za tą abstencyą od

pracy robotników, jest ręka kierująca, a nad

Ozy mamy do Czynienia

w tym wypadku z Internacionalem, czy jak

,przypuszczają, z podstępną intrygą kupców an

gielskich, jeovto w każdym razie dbjarw gro=

źny, słusznie wywołujący baczną uwa8v *_jdu

Zmowa berneńska miała też, jak donoszą,

dać pochop gabinetowi przedlitawskiemu do

«narad w sprawie robotniczej wogóle i do pro

jektów interwencyi władzy według prawideł,

któreby uchwała Rady państwa miała unor

mować. «Słychap, że rząd zamierza na najbliż «

szej sesyi przedłożyć parlamentowi rzeczony

projekt opa rty na w zorach angielskich insty

tucyi rozjemczych zwanych boards o f concilia

tion. Wyznamy z góry, że sądząc według te

go , Co donoszą dzienniki, obawialibyśmy się,

w projekcie rządowym zwykłego błędu jaki

się ponawia w reform ach austryackich, ilekroć

za podstaw ę mają służyć obce wzory. Błąd

ten polega na tem, że nie lubią reform atoro

wie austryaccy, brać instytucyi, że tak po

wiemy, gotowej, wypróbowanej już gdzieindziej,

ale lubią ją przerabiać, na modłę własną, sto

sując ją nie tyle do warunków i potrzeb od

miennych kraju, ile do doktryn będących w

modzie, lub co gorsza, widoków stronnictwa.

Instytucya boards o f conciliabion w Anglii, nie

jest rządową, chociaż ma urzędową powagę

wobec władz» W Anglii bowiem zasada, któ

r a w teoryi już nieulega dyskusyi, że najle

pszy jest ten rząd, któren najmniej rządzi,

doprowadziła do takiej niezawisłości i auto

nomicznej samodzielności społecznej, że jak są

downictwo, tak sama nawet policya jest in—

Sejm galicyjski 1875 r.

(Ciąg dalszy).

Przeważną część czasu sejmowego wypełniły spra

wy krajowe. Prócz gminnej, tym razem usuniętej

za powszechną zgodą milozącą, bo nikt nie miał

nadziei przeprow adzenia przez sejm o dzisiejszym

składzie tego, co się przez tyle seayj przeprow a

dzić nic dało— były one wszystkie na stole: poli

cya połowa, propinacya, drogi, środki przeciw li

ohwie i pijaństwu, poprawki do ustaw szkolnych,

zm iany terytoryów sądowyoh Załatwione zostały

prawie wszystkie i prócz drogowej i ustawy o cho

wie bydła, pomyślnie.

Praktyka przywiodła Izbę do poradniejszego spo

sobu wybierania komisyj. K omitet z koła polskiego

wybrany ułożył liaty, które baz wielkich zmi,nn

przeszły. Zanotow ania s?arta jedna zmiana: wybór

p. Erazm a W olińskiego do komisyi drogcwej wbrew

Uście. Obfitował on w niepomyślne skutki jak: za

targi z Wydziałem krajowym o cyfry budżetu dro

gowego, która obleciały telegram ami, podejrzenie na

Wydział rzuc^jącemi dzienniki anstryackie; trzy

dniową daremaą dyskusyę nad ustawą drogową a

nareszcie i niem ało zm artwiania zapewne dla sa

mego elekta, który lojalnie przyznał się do błędów

w swoich rachunkach.

_ Jest wprawdzie przysłowiem polskiem, że aieświę*

ci garnki lepią, ala nie idzie za tem, aby w sej

mie miało mieć zastosowanie. Jakże spodziewać się

° d sejmu skutecznego działania, jeżeli dyletautyżm ,

°ie szanując tyoh, którzy sp?cyalsości drogowej po

fiwigciii kilka lat pracy, a takimi byli P- Gross,

Badani, Jaw orski, Męaiński, nietylko wbrew korni

z koła wybranej, wprowadza się łatwym spo

sobem, bo zapom ocą propagandy między wio3cia

°ami do obradającago koła specyalistów, ale po

dwakroć (bo i sa p.z «;;złym sejmie była ta sama

k-tzepra?fB), odważa si§ sa wniosek m niejszości,

stytucyą zupełnie autonomiczą i niezależną od

rządu administracyjnego. B o a rds o f cociliation

są też to ciała odrębne powstające z połącze

nia reprezentacyi klas posiadających i klas r o

boczych, czyli jakby powiedziano, kapitału i

pracy, i występujące w sporach tych dwóch

czynników w imię wzajemności ich interesów.

Są to instytucye, które trzym ają miejsce po

średnie pomiędzy Izbami handlowemi a Izba

mi robotniczymi jakich się niektórzy śocyali

ści domagają. Ich zadaniem jest nietylko za

żegnanie sporów i pośrednictwo w razie zmów,

ale także wpływ na płacę normalną robotni

ka, a nawet na ceny targowe. Mimo tak sze

rokiego zakresu działania nie szczycą się do

tąd te instytucye rozjemcze w Anglii wielkiem

powodzeniem w walce z Internacionalem pod

żegającym antagonizmy klas. Gdyby przeto w

Austryi chciano w miejsce angielskich boards

o f conoiliation wprowadzić urzędy, których za

daniem miałoby być rozstrzyganie sporów,

kwestya socyalna weszłaby w bardzo niebez

pieczne stadyum. Rząd bowiem, a pośrednio

jego organa, musiałyby się przechylić na je

dną, lub drugą stronę, brać w opiekę, albo

kapitał, albo pracę; w każdym przeto razie

miasto zwierzchnika stać się adwokatem je

dnej warstwy społecznej.

Daleko jesteśmy na kontynencie niestety od

zastosowania powyż przytoczonej zasady, że

najlepszym rządem jest ten, który najmniej

rządzi. Z jednej strony nowa doktryna wszech

władzy państwowej, chcąca zagarnąć wszelkie

zakresy życia społecznego, z drugiej zaś sy

stem centralizacyjny mający owoje w Austryi

powody w celach stronnictw i kwestyach na

*OĄn%yęhj nchngł wstecz rozwój autonomii

społecznej, jedynej praw dziw ej"pódstsrJ wol

ności. P rzy dzisiejszym liberalizm: e , niguzfe

się nie obywamy bez żandarma, a przynaj

mniej policyanta. Jeśli ten kierunek okazuje

się szkodliwym w kwestyach politycznych, re

ligijnych, narodowych, edukacyjnych i ekono

micznych, byłhi7 on zgubnym w występujących

coraz bardziej problematach socyalnych. N eu

tralność władzy jużby się tutaj utrzymać nie

dała. D ojść musielibyśmy niebawem albo do

zupełnej niewoli kapitału, albo do prostego

komunizmu. Dziś jeszcze kapitaliści i fabry

kanci niemieliby się czego obaw iać interw en

cyi rządu, wiadomo bowiem z czasów ,,kra

chu11 giełdowego, jak przeważny wpływ na

sprawy polityczne, wywierają kwestye przed

siębiorstw i jak silne poparcie znachodzi w

parlamencie spraw a kapitału, choćby niekiedy

fikcyjnego. P od tym względem najwięksi lit)e

ra ły w kwestyach religijnych, s%p największy

mi konserwatystami w kwestyach ekonomia

cznych i przemysłowych. Czy jednak ta bez

względna obrona k apitału i jego prerogatyw

jest zawsze słuszną, to inne pytanie. J utr o zaś

kiedy w miejsce mającego dziś przewągę sta

nu średniego wciśuie się zastęp samozwańczych

reprezentantów pracy do parlamentu, a przez

parlam ent do rządu, jak już ich forpoczta u

kazała się w izbie pod przewodem p. Krona

wettera, odwet na kapitale byłby łatwym, a

3 żywiołami, któreby go nie były fctworayły, gdyby

im uie podano ręki. Choćby najłagodniej rzecz są

dzić, choćby gorliwość szan. p-osła, jego gotowość

w odwołania dat fałszywych, policzyć między oko

liczności łagodzące, zawsze pozostanie ua jego su

mieniu odraczanie ważnej sprawy krajowej, którc-go

zapewne uie chciał, zajęcie drogiego czasu Izbie i

szkodliwy precedens cśmielania żywiołów, które i

tak ołowianą kulą oiążą u każdej czynności sejmn

krajowego.

Skoro jesteśmy przy p. Erazmie W el;ńskśm, za

ćmijmy od niefortunnego losu ustawy drogowej

przegląd spraw krajowych na sejmie traktowanych.

Ze zmiana nstawy była konieczną, poświadczy temn

i ciągłe wnoszenia jej do Izby i powszechny głos

kraju, a nadewszystko wzgląd moralny, który nie

dozwalał pozostawiać niesprawiedliwego rozkładu

ciężarów publicznych, rozkładu, który w przewa

żnej częśoi terytoryum galicyjskiego ciężył na gmi

nie z oczywistą obszaru dworskiego korzyścią.

Z drugiej strony przy brakn egzekutywy, domagało

się tego dobro komunikaoyi, jeden z najważniej

szych czynników ekonomioznego życia. Projekt wię

kszości był niewątpliwie sprawiedliwszym i postę

powym. Osnuty na dawnym projekcie Tow. rolni

czego krakowskiego, na wzorach francuskich i bel

gijskich, opierał on się głównie na prestaoyi wedle

bydła pociągowego i na ludnośoi. Zużytkowywał na

cele dróg siłę roboczą, której znaczna część ginie

marnie, obcU,żał tyoh, którzy w pierwszej linii

z drogi użytkują. P rojekt mniejszości dla większych

właśoicieli wprost niesprawiedliwy, obiecujący złote

gćry na fałszywych wyrachowaniach opsrte, usuwa

jący z góry kstegoryę dróg krajowych a nie liczą

cy się z kosztownym nadzorem powiatowych, żądał

prócz tego od kraju -

dodatków od podarków , za

które — dróg mn nie dawał! Podobał się włościa

nom, którzy go nie rozumieli, Świętojuroom, któ

rzy widzieli w nim wyborny środek budzenia nie

chęci włościanina kn szlachcie, nie mogącej go przy

jąć, a zarazem paraliżowania projektu większości,

nicby ua nim nie straciła ani wszechwładza

państwa, ani centralizacya polityczna. Zwycięz

tw o naw et socyalizmu byłoby nieuchronnem,

gdy raz zasada interwencyi państwa została

by przyjętą. Przypomina się tu bowiem defi

nicya L assala, że państwo jest stowarzysze

niem ubogich, a jeśli jedyną podstawą parla

mentaryzmu jest większość, oczywiście wygra

na wypaśćby musiała na korzyść robotników

przeciw kapitalistom.

Kwestyi soeyalnej żąde)ł rząd nie rozstrzy

gnie; trzeba ją zostawić naturalnemu prze

biegowi w łonie społeczeństw a, jedyna zaś in

terwencya mogąca zażegnać straszne katakli

zmy pochodzić powinna od religii, ja k jedyne

wyjście ze strasznej walki materyalnego w spół

zawodnictwa klas, otwiera tylko powrót do

chrześciańskich zasad. Na pogańskich bowiem

podstawach rozwija się dzisiejszy postęp eko

nomiczny i równie pogańską jest owa eks

ploatacya kapitału, jak i przygotowująca się

pomsta warstw pracy. Trzeba odbudować z

gruntu społeczeństwo i przywrócić w nowych

formach daw ną łączność moralnych obowiąz

ków zwierzchnictwa i opieki, zgoła wzaje

mność i hierarchię. Jak długo zaś z chaosu

ten nowy kształt społeczny się nie wyłoni,

pod godłem chrześciańskiej miłości bliźniego,

dopokąd trw a ten straszny pojedynek o chleb

i zapłatę i ten rozdział na posiadających i

chcących posiadać, nie ma we wszystkich dzi

siejszych doktrynach środka zaradczego.

Jest wszelako jeden obowiązek rząda, któ

ry pomimo owej dążności do wszechwładzy,

bywa bardzo zaniedbywanym. Obowiązek ten

nie odnosi się do samej kwestyi soeyalnej, ale

nakazuje czuwać nad wszelką konspiracyą. Nie

walczyć państwu z kościołem, który zawsze

Sgnczał uległości władzy świeckiej w jej wła

ściwymliiśfeeśie,"lrfe" i 5

z kierun

kami, która zagrażają zarówno podkópSSigp

społeczeństwa, jak obaleniem państw. Skoń

czyła się, powiadają, epoka konspiracjj r - \

tyccŁj-ch, acctalo już iyżło sekciarstwo anti

religijne i olbrzymie konspiracye socyalne. Ma

sonerya doprowadza do uznania zasady bez

wyznaniowości i niweczy wszelkie m oralne bar

mulce religii, International jest zaś olbrzy

mim produktem konspiratorstw a europejskiego,

jawnie już dziś działającego na miliony. Da

remnie byłoby mówić, że obowiązkiem rządu

w celu ochrony od kataklizmów socyalnych,

jest stawiać zapory sekciarstwu bezwyznanio

wemu, ale ukrócenie i czuwanie nad robota

mi Internacyonala nie stoi w sprzeczności z

tym konserwatyzmem czysto materyalnym dzi

siejszego liberalizmu. Zamiast przeto jakichś

rządowych boards o f cónciUation, byłaby bar

dzo pożądaną ustaw a parlamentu, dozwalająca

rządow i użycia energicznych środków przeciw

agitatorom związku międ*y narodowego. Nie

sprzeciwia się to zasadzie tolerancyi, o której

dziś zapominają w kwestyach religijnych, a

której nadużywają w kwestyach socyalnych.

który był dobrym Żartow ał eob;e też ks. Krasicki

z projekta większości, wyczerpując słownik epite

tów: niesprawiedliwy, nieekonomiczny, aiekonstytn

oyjny! Ale dia czego tego projektu większości nit

przyjęła większość polska, dis ozego postąp i ;no

kilka wniosków odraczających, które go zabić mti

sieły? M?żli^e usterki, jak termin 15 listopada do

konsktypcyi bydła przeznaczony a przypadający ne

chwilę, gdy bydło robocze na opas się daje - mo

żna było w specyalnej dysknsyi usunąć, poprawić.

Można było odesłać go do komisyi z poprawkami,

ale przyjąć za podstawę jedyną obrad, skoro zgo

dnie przemawiali za nim specyaliści drogowi, Wy

dział, rząd, a nedewszystko zdrow a ekonomiczne

zasada i prawdziwy postęp krajn.

Upadek wypracowanej wzorowo uatowy zbyt jeBt

ważnym, abyśmy się nie mieli rozprawić z tem, oo

za przyczyny tego upadku poczytujemy. Były one

liczne i różno. Nie brak było głosów, np. którzy

mu pochodzenie francnsko-belgijskie za grzech po

czytywali, pomim o, iż argum enta przeciwników do

wodziły tylko: Skoro nawet w Belgii i Franoyi,

gdzie siła robocza taka droga, używaną bywa pro

stacya, cóż dopiero u nas! Pomimo więo, że nie

polecano Francyi i Belgii jako wzorów dla tego,

że są postępowemi krajami, sie dawano z ich ustaw

wzór, chociaż są postępowemi - nio skutkowało

tg nic, argum ent frascnskc-belgijski w racał, niczem

nie dający się odeprzeć. Wnioskować ztąd wolno,

że pokutuje n nas jeszcze Galicyanomanis, przeko

nanie silne, iż biedny kraj nasz z żadnego doświad

czenia korzystać i nio o zagcanioy wiedzieć nie po

winien, że po za domorosłym rozumem nie ma zba

wienia! A przecież należałoby raz przeBtać za złe

brać pracownikom w kouisyaoh, jeżeli nie poprze

stają na improwizacyaob lnb medytowaniu nad pa

ragrafami w celn ioh połatania, a rozglądną się

szerzej po świecie, aby coś lepszego przynieść do

kraju.

Innym walnym argumentem był w stręt posłów

włośoiańskioh do ustawy, odparty bardzo dobitnie

KORESPONDENCYA ,,CZASU"

Berlin 16 lipca.

Kampania przeciw p. Gontaut Biron nie skoń

czyła się. Donoszą teras, że opuścił swoje stano

wisko, że Francya pospiesza z uczynieniem zadość

tej liberalnej fmtazyi. Małe gsdzinowe organa pi

szą ciągle w tym samym tonie, dzienniki pow a

żniejsze zakrywają awcją odpowiedzialność, powta

rzsjąc tylko artykuły pierwszych. Zawsze w nich

równy nacisk na stosunki posła z Radziwiłłami,

za pomocą których dochodziły skargi Cesarza i

usposabiały go niekorzystnie dla kanclerza.

Fakt ważny ukazał się w Niemczech. Sacyaliści

którzy jak wiadomo, rozdzieleni byli na dwie gru

py sobie nieprzyjazne, zdołali się zlać w jedne

stronnictwo i to jednolite. Daje im to nową siłę

wcale nie do pogardzenia. Zmodyfikowali ogólny pro

gram, i oczekiwać trzeba działania daleko wybi

tniejszego w przyszłych wyborach. Mało bardzo

upartych pozostało na stronie. Skorzystali z do

świadczenia. Odrzucają utopie swoje sa pozór;

chcą stanowić stronnictw o polityczne, a czynności

swe ukryw ać będą nieprzejrzaną zasłoną. Zasoby

icb, jsk mówią, są tak wielkie, że ich dowódzca

Hssenclever, otrzymał podarunek dość znaczny,

aby mógł nabyć m ajątek w artośoi przeszło 50,000

talarów.

Wedłng lista, który odbieram z Kiel, przyszłe

w tym porcie do kłótni między amerykańskimi i

pruskimi marynarzami. Pewną liczbę majtkó?? a

merykańsbich przyaresztowano podczas gdy za po

zwoleniem okręt:,wem byli na lądzie. Zdsja się, że

nie byli zadowoleni z obejścia się z nimi prusa

ków. Nie piszą *sio czy przyszło także do nie;:o

rozum ień między oficerami obu esbadrów, lecz »

każdym razie głoszone »braterstwo" zostało za

chwiane.

Car Aleksander w Warszawie ozdobił kcnsnla

jeteralaego francuskiego, barcna Finot, orderem

św. Stanisława pierwszej klasy. Zwrócono tn na tc

uwagę d!a tego, że właśnie konsul jencralny w

Warszawie pruski ściągcął na siebie nieakonten

towanie władz miejscowych z pow oda zbytniej gor

liwości, jaką rozwinął w mniemanym zamacha Du

mne. Obwiniony, któremu się nigdy o niczem po

biło , : któreao niewinność się okaza

ła, był jak wam pisałem wypuszczony i cdesłsny

dc Warszawy,

Dzienniki niemiecki» uderzają na ministra an

stryac|dego p. Stremayera za ustępstwa i«kie zro

bił: naprzód, zakonnicom wypędzonym z Niemiec,

a następnie isstytucyom katolickim będącym poc

opieką kardynała Arcybiskupa wiedeńskiego. Znaj

dują tn, że stow arzyszenie szkół katolickich zało

żone pod protekcyą kardynała Rauschera, dąży do

tego samego celn oo prawo francuskie o wolności

nauczani».

W końcu mogę wam powiedzieć, że p. Rado

witz na którym tak wielkie budowano nadzieje przy

Wilhelmstrasse, został teraz osądzony jako niepc

siadsjący zdolności dyplom atycznych. Niepowodze

nie jakiego doznał w miesiąca lutym w swej Bpeoy

alnej misyi do Petersburga, złam ało zupełnie jego

karyerę. Zapewniają, że jak długo ks. Bismark

będzie prow adził sprawy zagraniczne, p. Rndowitz

nie otrzym a tego oo nazywają poste de confiance.

Zdaje się, że w Petersburgu stanął szorstko i dn

mnie, ząmiast być giętkim i zręcznym. Słowem,

nie liczą go teraz tutsj do wartości dyplomaty

cznych, i prawdopodobnie nie będzie o nim słycbać.

Londyn 18 lipoa.

Nie trzeba upatrywać w rozprawach, które się

odbyły nad kredytem udzielonym księcia W alii ns

podróż jego do Iadyj, wskazówki żadnej ważniej

szej opozycyi w parlam encie i w opinii publioznej

przeciw tym kosztom . Owych 16 ozłonków Izby

niższej, którzy w etow ali przeoiw tem n kredytowi,

byłoby zawsze głosowało przeoiw wszelkim kosztom

jakiegokolwiek rodzaju, skoroby tylko z powodu

królew skości kraj miał je ponosić. Lecz właśnie

w krajn nie m a najm niejszego przeciwnego uczucia

w tym względzie.

Według opinii powszechnej wniosek p. Faw cett,

tyczący się uwolnienia Indyj samej od wszelkiego

udziału w wydatkach książęcej pcdrćży, był rozu

mny i słuszny, i byłby niezawodnie prztietym ,

gdyby p. Disraeli był się na niego zgodzi

dują atoli szczególnie, że sum a wyznaozoi

m ała: 142,000 f. szt. na sześciomiesięczr

są szcznpłą pensyą dla następcy tronu avg«ciDKiu

go, tem zaś bardziej, że z pół tuzina najm niej

książąt krajowców wyda dwa razy tyle, aby przy

jąć księoia W alii, i trudno pojąć, jak on zdoła

utrzym ać godność Korony i honor stanowiska bes

naruszenia swego własnego m ajątku, lub też bez

nadw erężenia m ajątku wicekróla Indyj Northbrook.

Gdyby regulamin Izby był na to pozw olił, nieza

wodnie byłaby przyszła na stół propozycya popar

ta przez wielką liczbę ozłonków, aby zwiększyć o

50,000 f. szt. przynajmniej zawotowany kredyt.

Ale to nie było możliwem. W szystko, co uczynić

będzie m ożna i co prawdopodobnie nastąpi, to za

wotowanie dodatku w roku przyszłym po ukończe

niu podróży.

Najlepszą mowę w tych rozpraw ach powiedział

p.Jobn Bright. Znany radykał złożył dowód uczu

cia lojalnego tak głębokiego, takiego uwielbienia

przymiotów osobistych królowej, naw et o samym

księciu mówił w wyrazach tek pochwalnych, że

m usiał niezawodnie ściągnąć na siebie naganę ró

żnych przywódców klas robotniczych. Odkąd p. Jobn

Bright przyjął tekę w gabinecie Gladstona i po

wiedział kilka prawd tak zwanym trade unionist,

ściąg:ą! na aiebie podejrzenia w sferach robotni

czych. D ziennik ich The Tribune mówi, że John

Bright »został torysem ".

Przyjaciele, radykały w

parlamencie, oskarżają go co najmniej, że został

dworakiem. P . Bright starzejąc się, zmienił zapewne

swe opinia w wielu punktach, lecz został zawsze

tym samym uczciwym kwakrem, jckim był na po

czątku swej politycznej karyery. Kilka reform ,

których był rzecznikiem, zostało przyjętych, a co się

tyczy postępu, którego urzeczywistnienie zawisło

od całej generacyi, zostawia teraz inioyatywę lu

dziom młodszym od siebie. Niemniej rzeczą jeat

pewna.

rzejśoie iego nrzez władze wpłynęło

w kierunku zachowawc""*

n s dswiuejs«.»

opinie, i ża dzisiaj jest jierów r" ».mniej pojUar*

ńynTw klasach* robotAiczyfiś, »niżeli nim był daw m ej.

Ateny 15lipca.

Stolica jest pasta. Wszyscy ci, oo nie musieli

w niej pozostać, wyjechali na wieś. Z wyjątkiem

posła tureckiego Fortrades Beja, wszyscy inni po

słowie są na urlopie.

Go się tyczy polityki, również cisza znpełna.

Wszyscy gotują s:ę do wyborów. Rządowi udało

się za pomocą licznych zmian w sferach nrzędni*

czyob, zabezpieczyć wybory przed jakimkolwiek

ich wpływem. Nowe nominacye zyskały potwier

dzenie naw et od nieprzyjaciół rządu. W przekonaniu,

że wybory będą wclne, że rząd nie będzie żadnego

na nie wywierał wpływa, podniosła się liczba kan

dydatów i nierównie jest większa niż zwykle. Itak

n. p . w Atenach, gdzia ma być wybranych sześciu

deputowanych, jest sż 25 postawionych kandyda

tów Zdeje się rzeczą pewną, że p. Philemon,

redaktor dem okratycznego dziennika Ajon (Wiek),

przeciw któremu dawniej tak energicznie występo

wał p. Bułgaria, przejdzie teraz niesłychaną wię

kszością. Przeciwnie, znów wątpią bardzo, ażeby

p. Raili, m inister wyznań, wybrany dawniej pierw

wszyrn posłem z Aten, uzyskał większość głosów

tego roka. Przyczyną tej zmiany usposobienia w

przez wybornego referenta większości p. A . Jaw or

skiego. Zwróoilibyśmy najeamprzód nwagę, że nie

uchwalanie ustaw dla w strętu włościańskiego do

prowadziłby nas m usiało do wieoznego w niosku p

Laskorza; Ja to daję na porządek dzienny 1 Jeże!

istnieje w stręt do drogi, gminy, szkoły rolniczej,

pogłów z minst, to zjawi się niebawem i w stręt do

budżetu, gdzie są dodatki do podatków. Jeźli tylko

w stręt uznany będzie za potęgę ustawodawczą, tc

w naszym sejmie niema ustawodawstwa. Dwudzie

stu posłów licząoych się ze wstrętem , zdoła spara

liżować najlepsze chęci reszty. Niebezpieczny to

więc argum ent ten w stręt, a niedopuszczalny jnź

wcale, jeżeli się ma w ręce to, co sprawiedliwsze

i lepsze. D wór z gminą wyruszający na robotę ()

koło drogi pnblicznej, nieznane to dotąd^ widowi

sko, przekonałoby w kcńou lud, że to pańszczyzna

ale nie panów, tylko dobra publicznego. Wtedy mi

nąłby z czasem wstręt, który miał prócz tego cha

rakterystyczną csohę, że był tylko sztucznym i lo

kalno sejmowym. Początek zaś tych wstrętów ła

twy do wytłumaczenia. Od pewnego ozasu zakradł

się do izby k ult włośoiańskich głosów w różnych

celach. Chce się byó wybranym do komisyi, mówi

się posłom włościanom w icb duchu; ohce się u

padku ustawy, szuka się — sojuszu tychże szano

wnych reprezentantów. Na obronę zaś m a się za

w sze: W szakże koła polskiego właściwie niem a, a

wnioski polityczne przewracane jnż były sojuszem

z w łościanami i Rusinami! Mała tu zachodzi różni

ca, ale waźsa. Do wywrócenia wniosku, który su

mienie wywrócić każe, idzie się nie patrząe, kto

za mną i przedemną: na propagandę żywiołu, któ

rego za równy z iuteligcnoy% uważać nie można,

nie należałoby chodzić na własny raohnneb, aby

wycbodować sobie narzędzie, niebezpieczne w skut

kach dla wszystkioh.

Ale był jeszcze trzeci czynnik, przeciwny tego

rocznej ustawie drogowej, któremu dał wyraz po

seł G rocholski Przytoczył on przeoiw projektowi

większości trzy argum enta, pierwszy, że ustawa

dawna nie tak złą, jak to okrzyczano, drugi, że

większość proponuje rzecz wobec dzisiejszej gmin

r;ej ustawy niewykonsloą, tfzeci, że sejm nie jest

od eamego uchwalania ustaw , ale przedew szytkiem

od obrony praw krajowych, źe nieupraw nioną jest

preiya, aby przyjąć uBtawę dla tego, że po hilba

kroć już była wnoszone. Przypomniawszy sobie, że

poseł G rocholski był zawsze przeciwnikiem refor

my gminnej i administracyjnej, mimowoli dopa

truje się pod przemówieniem p. Grocholskiego w

tej sprawie myśli dalej sięgającej, która przy tej

spusobnośoi się ujaw niła. Poseł G rocholski i jego

stronnicy polityczni prowad?ą wobec spraw krajo

wych politykę konserwatywną, którą za niemeśliwą

uważamy. Zgodzimy się niezawodnie z niemi na

punkt wyjścia tej polityki, na pewnik, że interesu

większej własności, w której konoentrnjo się do

tąd warstw a interesów narodowych świadoma, prze

strzegać i bronić należy, nie zgodzimy śię niestety

na środki tej obrony, jakim jest utrzymanie pro

wizoryum 1866 r.,

temporyzowanie ze zmianami,

obawa przed każdym krokiem śmielszym, wyczeki

wanie możliwych okoliczności, bardziej temu inte

resow i sprzyjających. Z zapatryw aniem tem , wie

my i przekonani jesteśmy, wiąże się wiele najszla

chetniejszych myśli po starej dobrej tradyoyi szla

checkiej, wiąże się nadzieja, że własność większa

postępowaniem indywidoalnem, utrzymywaniem do

brych z ludem stosunków, przykładem rebgijności

i moralności, czynnym udziałem w pracy autono

micznej usprawiedliwi dłuższe trw anie tego prowi

zoryum spółecznego. Bardzo charaktorystyoznem w

tym kierunku było upieranie się p. Grocholskiego,

gdy jeszcze pierwszy projekt propinacyjny był n a

stole, aby własność większa nie m ogła Bię wyła

mywać z pod przepisu składania sobie wynagro

dzenia za propinacyę. Gdyby to możUwem było,

ileż to podobnych przepisów oszozędnośd, trzym a

nia się ziemi ojców, wydaćby się godziło w myśl

p. Grocholskiego?l Ale niestety! Piękne te inten

oye muszą Bię rozbijać o tw ardą rzeczywistość a

MM,

vr C * a s ? Ch0,dzi COdziennie’ » J i W niedziele i dni świąteczne.

Oddzielne Nra »Czasu," o ile zapas starczy w Krakowie po 10 e , z przesyłką pocztową 12 c.

Prenumerata wynosi:

.wa w K r a k o w i e .................................

na kwartał na 2 miesiące na 1 miesiąc

w państwie A u stry a ckiem ..........................’ ’

’

o.rft

do Niemiec i Włoch

’’’

» Fran cyi i Anglii ............................. !

’’

"(;n

’

Belgii, Szwajcaryi i TnrCyi

*43

^yiko od pierwszego do ostatniego dnia w miesiącu. - Listy z pieniędzmi i przekazy

TA.f

nm erat9 1 ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco do Administratyi »Czasu" w Kra—

Drzvimuin

nlezaPjeczitow ane niepodlegają opłacie pocztowej.

—

Listów niefrankowanych nie

ą yjmuje się.

H ę k o p is m a nadsyłane Kedakcyi niezwracają się, lecz bywają niszczone.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu