Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 685 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Rocznik L .

CZAS

(ir/dan’c w iMsoraej,

K,raków 29 sierpnia.

Półwj sep bałkański znów staje się ogni

li niespokojnych ruchów, promieniują

cy(h na caią aropę. Najbardziej aktual

nym jest francusko-turecki konf it, któ.y

zn ’sił p. onstansa do opuszczenia Stam

bułu. Zajścia tego nie należy jednak brać

?byt tragicznie; nie ulega wąt,pliwoś;i, że

francuski ambasador., który jest zupełnym

dyletantem w zawodzi) dyplomatycznym i

poznawał dopiero różne zakręty i sprężyny

polityki wschodniej — posunął cokolwiek

za daleko swą gorl,wość służbową i posta

w ił ns ostrzu m’eczą sprawę, którą można

było daleko spokojniej załatwić. Zatarg,

wywołany przez kilku zbyt chciwych fran

cuskich spekulantów, nie miał bynajmniej

charakteru politycznego. Chodziło poprostu

o wyeksploatowanie skarbu tureckiego na

rzecz przeds *:biorców, którzy ze zwykłą

w stosunkach z rządem tureckim niesu

miennością liczyli sobie olbrzymie straty,

uieponies;one —

olbrzymie zyski, nieo

siągnięte. Ze strony tureckiej okazano zno

w u zbyt mało chęci do szybkiego ukończe

nia sporu, znana tó jednak rzecz, że cała

polityka Porty oparta jest na odwlekaniu

deoyzy i, przyczem nawet najwyżsi dostoj

nicy nie wahają się uży wać najbłahszych

pozorów. Jest to wynikiem oryentalnego

medołęztwa myśli, — a także tego prze

świadczenia, że jedynie przy pomocy cią

głych zwłok można coś wytargować od

zbyt natarczywych wierzycieli.

Constans nie miał dość »topliwości, aby

przełamać te sztuczne ałe słabe zapory, i

wolał odegrać rolę zagniewanego Achillesa.

Jjgo wyjazd nie spowoduje wojny, a tylko

stanie s j punktem w yjścia długich

zolny( h układów, których koszta prędzej

czy później opłaci skarb padyszacha. Być

również może, że nie obeszło s.; i w tym

wypadku nez zakulisowych intryg, a zwła

szcza wpływ Angli zaważył niekorzystne

db francnskich żądań. Cała jednak sprawa

jest zbyt błaha, aby mogła stać się punk

tem wyjścia międzynarodowego konfliktu.

Byłoby bardzo dziwnem, gdyby Fraucya

chciała stawiać sułtana w pozycy bez wyj

ścia. Jej interesa nioby na tem nie zyskały,

wzmocniłoby się tylko stanów ko Niemiec

w Konstantynopolu, które już od dłuższego

czasu próbują grać rolę jedynego bezinte*

repownego przyjaciela Turcyi. Francya zaś,

ra i tak z trudności§ podtrzymuje swą

dawną przewagę na W schodzie, ctóra przez

niesprawiedliwe i niedorzeczne prześlado

wanie kongregacyj misyoaarskicl traci naj

lepszych pionierów kultury francuskiej i ję

zyka francuskiego w krajach podległych

oerłu sułtana, musi zachow ać dużo umiar

.tow .nia i przezorności w swycb stosun

kach z Fortą, gdyż laury wojenne nie za

kwitną dla niej nigdy nad Bosforem.

Zatarg francusko-turecki jest niezawodnie

tylko przejściowym epizodem, natomiast

stosunki bułgarsko-mact dońsk 2 wikłają się

coraz bardziej, a proces Sarafowa, zakoń

czony uroczystem uniewinnieniem tego śmia

łego agitatora, dodał nowego bodźca zwo

lennikom W :lkiej Bułgar3

Komitet ma

cedoński, przebywający stile w Zofii, stał

się organem q u m i urzędowym, stwarzając

w ten sposób tę nieznośną dla Turcyi sy

tuacyę, że w stolicy jej lennego kraju pro

wadzi się jawna

systematyczna akcya,

przeciwko niej sk’irowana. Trudno natu

ralnie osądzić, czy Saraiow i jeg o koledzy

z komitetu macedońskiego są sprawcami

politycznych mordów, o które ich posądza

no, ale to pewna, że dążą oni otwarcie do

wywołania w Macedonii zbrojnego ruchu,

celem oderwania tej prowincyi od Tnrcyi.

Sprawa ta jednak należy już przed forum

międzynarodowe; w obecnej sytuacyi ani

Austryą, ani Rosya nie mogą pozwolić na

jednostronne załatwienie kwestyi macedoń

skiej, nie mogą wogóle ścierpieć, aby 1ie

jako pod icb okiem wytworzył się konflikt

którego następstwa sięgać mogą daleko po

za granicę bałkańskiego półwyspu,

Właśnie dla zapobieżet a niespodzian

kom z tej strony przyszło do skutku poro

zumienie pomiędzy obu mocarstwami, które

stworzyło doskonałą straż dla europejskie

go pokoju. N a horyzoncie politycznym nie

po av: ły t \ źadoe znaki, któreby wska

zywały potrzebę nadwerężenia lub zerwa

ł.:a tej entente cordiale zarówno korzystnej

dla obu stron jak i dla normalnego roz

woju państw i szczepów bałkańskich;

wprawdzie od czasu do czasu epigonowie

dawnych panslawistów dają znak życia

jakiem ś wydawnictwem lub jakąś mową

publiczną, a le w tych manife"stacyach jes t

daleko więcej chęci rozgłosu jednostek

ambitnych, niż polityczn ego sensu.

Objawy te jednak nie miały nigdy urzę

dowego an nawet półurzędowego charak

teru : poważne koła rosyjskiego ogółu

wcale się z nimi nie Tezą. To też strzał

alarmowy, jaki padł w artykule Pbder

Lloyda, wczoraj telegraficznie sygnalizowa

nym, musi obudzić niemałe zdziwienie.

—

Wątpimy bardzo, aby to było echo choćby

dalekie austryack ego urzędu spraw zagra

nicznych; są to raczej ćbawy pewnych kół

węgierskich, które są zawsze pod hypnozą

panslawistycznej agitacyi. Porozumienie po

między Austryą i Rocyą polega nie na

chwilowych kombinacyach. ale ua poczuciu

potrzeby stałego uregulowania obopólnych

interesów; nie mogą niem zatem zachwiać

drobne zajścia i wybryk1 pisemek czy sto

warzyszeń mało znanych 1 mało znaczą

cych, — a właśnie ostatnie wypadki na

półwysnie bałkańskim podnoszą wartość i

doniosłość równoległego działania Austryi

i Rosyi w tych krajach, tak obfitujących

w nii spod? ankl polityczne.

Ruch wyborczy1.

Wydział wykonawczy kcaiitetu wyborczego

stronnictwa konserw atywnego zaprarzr osoby, pra

gnące kandydować na posłów do Sejmu krajo*

egu, rb y kandydatnr« swoją zgłosiły najdalej

do d 2 września b. r. na rę«e jednego t poda

s-u :a

Knków d. 23 sierpnia 1901 r

Prof. Dr L, Cyfrawicz. Karol bzukitwicz.

^—i

Ceutralny komitet przedwyborczy u

chwalił w daUzym ciągn przyjąć do wi?dcm"ści

następujące kandydatnry z gmin wiejskich, pr:cd

stawione mn przei komitety powiatuwe.

Hnsiatyn: p Adam hr. Gołacbowski.

Lhko: p Lndwik Kamułt.

Śniatyn: p. Stefan Moysa Bogockącki.

O sprawozdaniu poselskiemu jik ie złoty! pized

kilku dniami we Lwowie p. Romanowicz, pi

s ze Dziennik poltski:

,,Wierny swej taktyce, wsfcy_tiwi , ale d^aje

wyraźnie wystąpił p. Romanowicz prze? t kole

gom poeiom z miasta Lwowa, za to. ie nie przy

byli na to zgromadzenie. Jaktul P. Romanowie*

urządza zgromadzanie i i c”,y wezwać pp Mała

chowskiego, Michalskiego i Pięt_ka - a oni nio

przybywa ą! To zbrodnia obrazy majestatu try

bnna Indowego, za ku)rą nalety jkarcić ostro o

poruych! Zapomniał tylko dodać p. Romano w -z ,

że pi słowio ci nie należą dc klubu, który otwar

cie przyznaje się do wspólności zasad ze socyali*

stami, źe od czjlsu, gdy klub lewicy sejmowej o

czyścił się z żyw olói socyalno - syuni «tycznych,

posłowie m. Lwowa nie m ają powodu stanąć

w *dnym rzędzie z p. Roman twiczem i jego na

telitami. Być motu, ie jest część wyborców we

Lwi:wis, której p. Rpmauowicz f,maknje — zape

wnić go jednak możemy, iż prze ważni,, ogromna wię

kszt ść nie godzi się ani na jego najnc i?szy pro

gram , ani na jego taktykę. Ze p. R )manowicz

szuj potrzebę o Jadania wyznania wiary, to ro

zumiemy; kto swoje zapatrywania re względów

oportnnizmu, lob obrażonej i nie zuapoknjonej am

bicyi tak zmieć l, ten istotnie potrzebaje się wy

spowi) dać Organ p. Rcmaaowicza pisze o mini

strzi F_,taka, ii cdpowiedzisł on na zaproszenie

p. Romai?owiaza, n e nn zdanie sprawy ze bwych

czynmJci poselskich niema czusn, a mewy kan

dydackiej wyg!aszać nie będzie." Tymczasem hst

p. ministra npiew t dosłownie:

,,Bardzu dziękuję za uprzejme zawiadomienie

mnie o zam._ r?ę Szan. Pana zwołania zebrania

wyborców celem zdania spraw y o posłowania

w S« mie. J a niestety n:e mogę przybyć dc Lwo

wa, aby to samo uczynić, a również, gdyby we

Lwowie postawiono moją kandydaturę, nie będę

mógł przybyć z mową kandydatką. Muszę to po

zostawić wyl orcom miasta Lwowa, czy zet-hcą na

m::ie gl ,suwać na podstawie tego, co o dętych

czasowem mcjem postępowania jest wiadomem."

Wreszcie zapamiętać należy charakterystyczne

cświadczer e p Romanowicza, że on i jego

stronnicy z klubn skoncentrowanych

pójdą ze socyalistami w wielu spił.

wach(!) ręka w rękę.

Dzienrił notują codzienne fzkta, wskazujące,

że agitatorzy mocy w tegorocznej ikryi wybor

czej nie przebierają w środkach I tak w Horo

dence radykali ruscy niezadowoleni z togo, że

prawybory nie idą na korzyść Dra Okuniew skie

go, uciekają s.ę do gwałtów. W Jasieniów ie na

padli oni na niejakiego Jana Tanbera za to, że

ma glosował na listę radykflną, i wybi! mu

wszystkie rzybv w domu. Pisarzowi gminnemu

nj lasko «’ie, p. Sozahskiemu, grożono zamordowa

niem, jeśli przy głównych wyborach odda swój

głcs p. TheoduroWieżowi.

W PcdhorcHch przy prawyborach przeszła lista

zw olennika bar. Brnnickiego, cieszącego się u chło

pó«t wielką sympatyą. Gdy komisarz rządowy o

glusił zwycięstwo listy polskiej, ra dykali rns y

z k:;be t w rękach rz,ucili się na tycb, eo na tę

kstę glosowali i kilkn ciężko pobili. ’Wezwana na

pomoc M rdarnnrya położyła kres zaciętej walce

i zaprowadziła sp( kój.

W Skok-:iem nsmiętną agitacyę za Drem Ole

śnickim prowadzą akademicy rnscy. Grożą oni, źe

jeżeli z nrny i ie wyjdzie D r Oleśnicki, to bojki

zrobią bunt . ,ydzi przestraszeni tą groż ,ą wstrzy

mują si, od głosowania.

W powiecie stryjskim agitacya rnska przybrato

ogromne rozmiary Księża w swoich gminach cho

dzą z krzyżem w rfkn pe chatach i wzywają wło

ścian w imię Boże, żeby przysięgali, iż wybierać

będą tylko takith prawy bortów, którzy oddadzą

wój głos na D ra Oleśnickiego. Z a księżmi cho

dzą parobcy, należący do bractw cerkiewnych,

a :rzyżem w ręku i g.ożą, te bić będą każdego

kto da swój głos na ,,Lacha".

Zftemfte polskie.

Nawoje Vremia zamieszcza dalszy ciąg listów

p. Sibiriaka, opisujących w raże nia , odniesione

pcdczas pobytn w Poznaniu:

,,Spotkałem jię dzisiaj — pisze p- Sibiriak —

z tyn samym towarzyszem, który mi opowiadał

o polskich ,,Towarzystwach kisdytowych41 i wo

gule o położeniu Pt Inków w W Księstwie Po

znańskiem. Przyszedł z dwoma przyjaciółmi do

czysto-polfkiej restau acyi Dachowskieąo, gdzie

postanowiliśmy spędzić wieczór i dokończyć na

szej rozmowy. Restauracya sama prze_ się nie

przedstawia nic szczególnego, ciekawe są jednak

panujące w niej zwyczaje. Nazwy trunków i po

traw w obn językach, służba zaś, począwszy od

gosp Jar?a, czysto-p. Isim. Zacbcdzą tn niel ledy

również oficerowie niemieccy i wtedy obecni Po

lacy zaczynają jeszcze gł iśuiej mówić o przywią

zanin do swej polskiej Ojczyzny. Niem:ów, a zwła

szcza Prusaków, ». ’,gole tu nie lubią i tem tylko

da się wytłómaczyć dziwny fakt, se Polacy piją

albo wino, albo piwo monachijskie, byle nie

helle* Brer, które pochodzi przeważnie od Pru

saków z Berlina. Tego rodzaja nauycaalizm oka

zują w Poznaniu, rozumie się, nie wszyscy, ale

zawsze wielu.

Rozmowę zaczęliśmy od porównania polskich

czytelni ludowych w W, Księstwie Po: nans’ icm

z takiemiż w kraju Nidwiślafiekim Te os:atu_e

korzystają a poparcia rządn. który na równi z ro

syjskimi utworami literackimi wyznai za rówuie

zaszczytne miejsce i p b kim.

Po w W. fi: ąulwie Poznańskiem, rząd nie

n cki nie iraądza dla Polaków żadnych czytel

ni, w czytelniach zaś c .yst -niemiecki h książki

polskie są zabronione; następstwem tego je st to,

że Polak u e weźmie nigdy do ręki książki nie

mieckiej i z większym j w h e zapałem rzncn się

na swoją pcls! ą. na polską broszurę, świstek

nlutny, który nic dobrego dla Niemców, na tu

ra!nie nio zawiera. Przegrywają tu wogóle haka

tyści sami. Nasze poisk e czytclms urządzane są

wyłącznie przez Polaków i sa ich prywatna pieniądze;

istnieje tu naw et specyalne towarzystwo popi:erania

; lytelni ludo%?ych, które bezy 20,000 członków.

Próc* tfgc* istnirje lesseze Tc waizystwo popiera

ni*. o"ak pięknych i nank p d nazwą: .Towa

rzystwo poaocy nankowąt imienia Dra Karola

Marcinkowskiego".

(Sprawozdawca ma tn zape

wne na myśii T )warzyst wo przyjac:iół nank. -

li, d.).

Odczytywane byw a,r w niem po polsku referaty,

sprawozd inia i t. d.

Z tego wczysiki(?go widzi pa n, że jęz yk polski,

mimo całej niedoli, nie przestaje istnieć nadd ,

na ruwc i z niemiecki ?n. Szkot czyoto-pokkicb

u nab cierna; nanczycieli prywatnycbr ndziclają

cyc , nauki języka polskugo po domach, ściga

;ąd sądownie i pdicyjnie — p zostrJa nrm je

dnak jeszcze rodzina, ignisko domowe, gdzie

młode pukoleuie uczy się języka polskiego oJ

Sprawa MorskiegoOka.

Nap isał prof, Dr Stanisław Wróblewski.

—

(Ciąg datosy).

Z wywodn tego wynika przedewszystkimi, że

natui lność* pewnej linii granicznej w znaczeniu

i ougrafi. znem, nie jest w sporze granicznym ozynd

kiem rozstrzygającym. Nie ilega wą )l wości, i

granica natnralna trzyma się gór, jako gotowych

kopców ;ranicznycb, że zatem linia gr;

szna t

mona przez Galicyę, wię?’( ma za sobą , ni

nia w gierska. W sporze jednak granicznym idzie

przedewszystkiem o to którędy granica rzeczj

wi!cie szła, a w tym kiernnkn natn.alność jest

dowodem bardzo słabym. Moż on n ieć swą war

tość, skoro bistcrya żadnych nie ’ostt z?sldowo

dów w sporze obecnym jednak dt rodów takich

na korzyść Galicyi nie brak, sLutkiem czego na

owe względy natnralne nie należy kłaść zbyt wiel

kiego na iskn.

Czołowski (s. 25 d.) wykazał w sp b aie.lo

paszczający żadn* w ątpliwości iż początku obec

nego sporu szukać należy w roku 1769,

któ

rym A ustryą, regulując jednostronni swe grani

ce, pociągnęła na swych mapach I;mię graniczną

prźf», Morskie Oko. F akt ten może być oceniony

dwojako. Jeżeli grauica poprzednie była taka,

ji kiej obecnie żąda Gafi cya, jeżeli t le; ten sta a

poprzedni ni aiać należy za obowiązujący wów

czi ł obydwie strony, w takin razie jednostr ana

zmiana ysunku granicy jeit tylko p*ćbą bffi , a

wfego amachu Zamach taki wobec między |dn

narodowej poprostu nie istnieje, a korzystny dla

Galicyi sta n posiadąpąa uchodzić musi nadały za

met

rwany. Jeżeli natomiast mapy przez komisyę

i mtryacką sporz,ądzone, odpow iadały ówczesnemu

faktycznemuP

aow

ze zy lot też zm.ęmając

Eesna

anicę, przywracały tylko granicę da—

Z^epfTwnir,

l r ć Folnk. przesnn^ętą,

krok rządu ’ans yackiego tył w pierwszym razie

uzasadni( iym, m ógi.nim być w

ile na kortyśc Polski me nas^łab

W jednym i drupm przypadku f icy;«

głąby powjływać się p

dla siebie stan pos adania po roku 1(6^ tyer"

« obn* kierunkach

jest dla Galicyi pomyślna.—

Że austryacka komi

s ja graniczna w roku 1769 o faktyczny stan po

siadam a zupełnie się nie troszczyła, jest rzeczą

znpełnie pewną. Wynika to już z instrukcyj, wy

danych komisarzom, i z zdziwienia, z jakiem rząd

centralny przyjął rezultaty ich działalności ł); —

bezpnśiednim zaś dowodem ćo do Mars! ;g C :a

jest to, iż w jednym

tym samym roka (1769)

sporządzone dwie mapy komisyi anstryackiej,

różnią się w tym punkcie między sobą, *dbowiem

pierw sza prow adzi granicę wschodnim brzegiem

Czarnego Stawu i Morskiego Oka i p zez to oba

jeziora umieszcza w Chlosci po polskiej stronie,

druga kreśli linię graniczną przez p wierzchnię

tych jezior 2). Którędy w owym §zssi i biegła

istotnie granica, dowieść łatwo. ZUradza ,ią jaż.

jak słusznie zauważa CzoFwski Ł), pierwsza

?ych dwóch ka rt. G _rliwy komisarz wc_elając

do W ęgier wszystko, co kiedykol* ; było »or

ne a w danej chwili nalożało f_kt; aie do P( ik’

ton tylko rculony obszar wypełnił szczegółami

topograficznymi, resztę zaś, należącą bessapornie

do Węgier, zostawił pustą; przez pomyłkę atoli

pozostawił owe szczegóły także poza podaną pr*r

:iebie linią graniczną, to znaczy na wschód od

obu jezicr aż do PoLkieg Grzeb! nia, czyli ta

przestrzeni, która jako niewątpliwie v ę(, ;rski,

zasłcgiwała na biały kolor. Wynika stąd, iż czę ić

nsporna", to zm czy w rzeczywistości polska, f l§

;ała wówczas po Polski Grzebień, c :yl znacznie

dalej ca wschód, niż dziś ’ąda Galicya, a fakt

tec stwierdzony jest znpełnie tanowczo opisem

Tatr węgierski :b, skreślonym przez innyc człon

ków tejże komisyi, w którym ,,Polski" G rzebień

wymieniono jako ostatni posterunek W ęgier kn

zachodowi.

Do tegoż wnioskn npra’.?t_.ąją następnie liczne,

węgierskie, op’iy Tatr z czasów od roku 1778

(Czołowski r 59 nasi] które bez wyjątkn c y

pas na zachód od Polskiego G rzebienia liczą do

Galicyi, bo go nie liczą do " ęgier, a oba jezi...a

wyraźnie oznaczają jako polskie.^ Wobe tego,

pierwsze m py kom yi aniirytckiBj,zł rciew

chiwnm wojennem, stały

* poisti ?ą dla wsssj

C;ich późniejszych ka rt wojckc wych, że więc na

tych ostatnich pas poza Potokiem od Ryl ?o

bywa *tale włączany do Węgier, jedyne y

maczenie, dlaczego opisy Tatr nm idą zgodnie

z kartami, znaleść i »żna w tem, że faktyczny

stan posil ’ania nie był zgodny z karta ni. óe zaś

1 Czołowski s. 25, 3i

2) Czolówski, s . 21 29

5 CiiołowshL s. 28.

owe karty — główny śr; dek dowoaowy Węgier

nie mają ładnej mocy dowudowej, bo pochodzą

w prostej linii od owych p ’erwszych map kom

syi i wahają się przy sś?mych jeziorach co do

lin i granicznej tak samo (Czrłowsk: s. 51 n),

jak prerwsze dwie mapy z r 1769, dowodzić nie

potrzeba. D odać wreszcie należy, że posiadanie

prywatce w r. 1769 wyk izuje tę saną granicę.

Dawne starostwo nowotarskie należało la dóbr

koronnych i jako taki przeszło po zaborze w da

wnych granicach na własność państwa anatrya

ckiegu i pod zarząd knmery nowotarskiej (Czo

łowski, s. 37n). Otóżdor. 1824, w którymtę

część dóbr kameralnych sprzedano Emaaaelo? i

Homo!aczowi, ka m e ra w łada de facto całym dziś

spornym obszarem. Sąsiad węgierski, domin om

Friedtnann, zajął wprawdzie na podstawie opera

tów komisyi z r. 1769 pas międrj Polskim Grze

bieniem a granicą, której dziś Galicya ?"da. ale

poza tę granicę jeszcze nie i ęjnuł. Przy ponu»

rze Nowotarszczysny w r 1811 zgłosił wprawdzie

swe pretensye do spornego obecn e terytorynm —

i to nawet poza linię graniczną komisji z rokn

1769, co mapy wojrbow? skwapliwie pi zyjęły z«

prawdę — ale faktycznego posiadani% wcale nie

próbował zagarnąć, tak, że w r. 1824 prot kó’

:ddania dóbr kamc?alnych nabywcy trzym a się

najdokładniej granicy, bronionej obecnie przez

Galicyę, i »twierdza, że mimo protest(Iw ze strony

’§gierskiej sta n posiadania nigdii i nia ?o »tał na

ruszony. Zarzut, ie kamera mogła ,:o rot:_ 1769

zmienić stan posiadania na swoją korzyść, jist

wprost wyblnczony tak dlatego, że wtedy wlaści

ciele węgierscy nie oi feszkaiiby się n i gw ałt ża

lić, a m e uczynili *ego, choć w r. 1794 mieli do

tego sposobność i z niej co do nnych punktów

kotżystali (Czcłcwik s. 35, 55), j i z te?

powodn, i e ciły szereg innych dowodów ciągłość

posiadania kamery stwierdza. Tn aaleźy przede

wszystki_m m etryka Józefińsko z r. 1789, wlicza

jąca pcd I. top. 4329 las położony na spornem

terytorynm (wówczas jeszi ze n?espornem) d * la

sów kameralnych ’); następnie .aś fakt, że jeszcze

w r. 1(537 zn iczna liczba świadków gotowa b L

stwierdzić pod przysięgą, iż od dawnyc bardzo

czasów ludn »ść polska już to z tytułu służebno

ści, jnż na podstawie Lontri.htów dzierżawy %ka

merą pasła bydło, b z przeszkody, na spornej o

becnie przestrzeni u) Wobec tego wszystkiego

*) SzC’,egółe-.y

dowód ideutycinośi i daje Czoło w

ski,s.57i68.

9) Czołowski, s. 6 8 , 62. Inoe pr^ez niego na itr.

55 » nabt przytoczuoe dowody są. zdaniem muim,

izacja:

moc.m

uważać należy za całkowici; dowiedzione, że w r.

1769 granica polity :zna i gran ca posiadania pry

wat lego była d e f a c t o co najmniej tak korzystną

dla Galiryi, ja k ta, której się obecnie domagamy.

Faktyczna granica uchodzi w sporze za pra

wną, a zamach na mą za bezprawny, dopóki nie

będzie w ykazane przeciwieństwo. Z asadę tę uznał

także rząd Austro Węgi :r i polecił ailkakrotuie

stosować ją przy jprawa ch granicznych, jakie po

wstały po «rewindykacji* Galicyi

skut.k je

dnostronnego oinaczenia granicy w roku 1769

W toku iporn, którym się obecuie zajmuję, nie

przeprowadzili Węgrzy dowodu, żj taktyczna gra

nica z roku 1769 była niezgodna z prawem, gdyż

na uzasadnieni« swyeb roszczeń przytoczyć um eli

jedyni(, dawne zatargi graniczna z XVI wieku,

p.tói* dawno przebrzmiały, nie zostawiająo po

stronie węgierskiej żadnego tytułu prawnego.

Cboć tedy przypuszczać można, że i sąd polu

bowny w braku przeoiwdowodn granicę z roku

1769 uzna sa obowiązującą, to jednak bezpie

cznioj poszukać n i korzyść Galicyi pozytywnych

dowodów w przeszłości, przyczem także owe za

targi z XVI wieku w należytem ukażą się świetle.

Z ż ary su historycznego stosunków granicznych

zawartego w książce Czołowskiego, podaję ta

tylko szczegóły ma ą ;e bezpośrednie znaczenie

dla obecnego sporu ł). Pierwszym z nich jest do

kument węgie,lki z roku 1575, w którym dzi

siejsze żorskie Oko nosi nazwę «Stagnnm Polo

t! rum. " Z dawniejszych czajów świadectw źró

dłowych brak, bo oczywiście nadania królewskie,

rozpcrsądzające ziemią aż do «szczytów gór T atry,"

są zbyt ogólnikowe, by mogły dowód stanowić.

Owa nazwa jednak, utyta w dokumencie węgier

skim, stw? rdi i niewątpliwie przynależność Mor

skiego Oka do Polski w XVI wieku, a jest to

dowód nader ważny, gdyż do tego wi .śnie czasn

odnoszą sit: zatargi graniczne, którymi w r. 1769

komisya austryacka nregnlacyęu granicy próbo

wała upozorować. Polski poddany, Łajki,, nabywa

w tym czasie sąsiednie dobra węgierskie, i pró

boir rozszerzyć je kosztem Nowotarszczyzny, któ

ri już s st dobrem koronnem. Rozpoczęta przez

niego dz.eło pr wad ci dalej jego prawonaby wea

be. wartości, bo albo są zbyt ogólnikowe, albo też

(po r. 1811) o istnieniu bontrowerst wspornic ją.

*) Nie wiadomo, c»y Csołow,jWi had_l również ak

ta kościelne dyece:;yi krakowskiej. Jeżeli nie, nale

żałoby to dla spokoju sumienia uczynić, choć « ,tpię,

by się tsui znal wł nowy tuater: 1.

(a. p?

Palocsay, i to nobeo słabości odporu po strcm e

polskiej z p nrślnym na razie skotkiem To te*

przypu(zi-zbć można, iż z koncern XVI i począf

Liem XVII wieku stan posiadan a na spornem

terytorynm jest dla niego korzy§tny; rząd wę

ąierski jedn ak zaborczych dążności jwego pod

danego znpełnie nie popiera tak, ii mimo przy

pnszczilaej zmiany w posiadania prywutuem me

ma mowy o zmianie granicy politycznej *j, a

wkrótce trr.cą Palucsayowie swe świeże zdobycze.

*) Przytaczam ta ciekLwy doknment s tych :.ł

śnie czpbów (1602 r.), zamieszczony w księg ich

Czerskich gr .(l;’_ich perpetuitatie (II fol. 245-;j,

w którym po raa pierwsry, o ile mi wiadomo, nźy

ta jest nazwa ,Morskie Oko".

Wydoby. .i*» go za

wdiięcsam wskazówce p. Karola PotsiaAskiego i n

prcejmości prof. Te* di ra Wierzb wak-ego, którym

oa tem miejticn składam serdeczne pjdtiękoa. aoie.

Air( nosi m pis : Refti)rmatio-Folfiaowna, i brzmi jak

ni Btępujb’

.Odlep "etiS person* lite r coraui offtcio et actie

praesentibus cap’tane allbas castreoaibns cernensibns

nobilis N icolaus, filiua nobiłis Stanislai Pi)eczki de

terra cr-cu?iensi et districtn czehoviensi ab eadem

te m ct diatrictn, foro, praer g :ticisąae suis qaibasvis

propriis et competentibus rc*.»eden lo, praeoenti vero

c :lrensi capi! _neali czerncnsi i lrisdictioni se cnrn

t?; o i c e’sc( es soribos §ai» cmoibaB, ąaoad infri

s(ripta recognoscenda t.ntum ttinet totaliter et ple

n a r incorporando et inT:scerando sanna mento pa

riter et corpore e" -tcus, pałam, publice ad libere

reeognsv t, quia ipse nobili ic bonestae Annae fili ie

olim Ar dr*

Folfia ac eias legitimae posteritati in

medietcte omnium e t singulorum bonorum suorum

mubilinm e t immobilinm in stagno dieto Oko Mos

tki., in monfiŁut d?ctii Thatry vertu* grcnicies

Ungariae in districtu pisdrensi (?) sito : :mmam

tnum obulornm lithnanicornm ac dnoram gr )ssornm

dictoram OBmaki ratione verae d,jtis post eam re

cepf.se e t aliam similem summam ratioue dotalicii in

scri; ’t et reformrrit iuxta terrae consnetadinem

A -te:rn in arce eernensi f. 6 in rigilin festi SS. Pe

ti e t Pauli Apost. anno Dni 1602*.

Nie wdąjąc się w ocenę ekonomicznej natury tego

aktu, sądzę przecież, iż niema powodu wątpić o praw

dziwości podanych w nim szczegółów geograf *nych.

Możnaby stąd wnosić, iż Morskiego Oka zamach Pi -

locsayów nie dotknął bezpośrednio.

(Dokończ, nie naetąpi).

,O*«»44 |yohod*i codzi um,

z wyj,tkwm

’"

-----------------------------—

m * mianowicie : o godz 6 ra n o i l! i 5"MS*0*1 nrooaystyob dwa raay dziennie,

Lwtwii ,,S m }Mt da nabycia w bteraefc

odf 6 wieczorem.

!cS11*

»»««"*«I

*. ««ktlow.kl.aa,

P**»« - rata wyno*U

ffKrakowie

*miejscu

-UTok nakwartał natmiwur»

Fotitą w*państwie Adngyackiem

.... ... ... .... ... ... ... .. ... ...

" ś *oron

10 *-orou

3 kor. i kał.

Ni«.

- jkiem .

. .. .... .... ... ... .... ... .... ... ... .... .... .. .... ..

*8 -zoron

18 koron 6kor.

P » n«5yi, A ngl:i, Rjlgii ’ SŻwaioarri Tnrnwi

56 koron

14 koron 8 kor. 60 hal.

oh d, i,,ri,zkuSStoJS Tur0yi Młr

Oaobna rrennmer.U na wydanie pwanno wyi, ^ ieeieóz,

”"

6k°-"

3" *»»h, w miejscui^odńiesZ?em Snh

Poc.tową1koronę

OddaielnyNi /dania por?nn. t w K rab -vie do i ha? ,

domn* *?rwn«

!*rfcnuni .«tę piayjmuje aię jik*»

|doorfZ5^

Px i d-;*^r*-esyłk« Po°rtową24haL

Ifistów niefrankowanych * ^Sis?:^sarAesnts5s55*

PrenneratęPnyjną]ę: idnunistraoyaCzaru w Krakorieians§-’y pocztowd.

hięgarma8. t

i yżano -§kiego, hanfte: St.KąUłńskiego wSakiem ’oaeh.

H. KretaohmeraBynek,10, Binrodzienników Hop« «aa i Salomon! l, OUkona trafi,.

Byn!m rłó i,_

O(IoiaeiilB pnyjmsje się aa opłatą od t!otc petitem sapitr *y rac 90haL, za 1*id? następny

po 10 hal,; układ tabelaryozny, cyfrowy, L ,mp”t:owany, pieni.my rrz po *0 ha’,, nracępn rpo ) hal.

N ad e słan e (na trzeciej *tronie) od miej-ca wieraza (Lukiem petitów rai GOha(erzy za j_żdy raz.

OpIORienlaiprenuneni

przyjmim: wt Lwowie iiuradzi uników L.Plohna, A, Ołsuw.

skiego,St,SokcrfowskiegmA. jllendra,K.LJuchjUbi:w Jarosławiu Binrod_zienlkc l? w Nowym

Hąc.n H.Baohnę,jwfrsemyotnA.JusnńsU księa_ i, Wolej., D.Henieles,uO fniaHi.ąlem

w RzeszowieM.Weintraub;wStuliławowle Jasielskiijp.; wTarnow?e LBockaot,

w TarnopoluC.Hallczer; wP a,,lu wyłąozmep.Adam ruedetr-eune

orenume-^’ p VI

BaozkowakiCourbevoI pod P.syśm ine de ,Ghemjn de fer44); w W ie.

i tó^Mtein AVocrlr-’

(także w E mburgu, TiankfuroieH. M .,

Berlinie, Lipckn, B*.ylei 3WroAn%i) A Oppolik! B. Nw

(także w Berlinie, Hambnrgn, Monaohinm I Norymberdze), K. Sdhalek, M. L -okej. J Lirńeb«

Priedl(tylkoprenumeratęE.GoldsohmidtAComp,);w Frankfarcl« n. M

G. L_ Danbt i Co’mp!

UtF"’ «a la:dą amianę adresudopłacasię40b*L

Adres Hedakoyi: ul.iw.TcnaszaNr32.

—

Telefon Nr 60.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu