Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 418 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

M 38.

Kraków 17 Lutego - Wtorek.

Rok 1857.

D zie n nik wyohodii oo dzioś rano wyjyw ny poaieditałki i dni BMtjpnjyce po

iwiot."1

’ a ostatnim dniem każdego mteaiąea.

,płss.

na Dziennik ,Czaz"

io Państwie Austryackiem (pocił%)

sir. 18

r o c z n i e ................................... z ł r . 2 0

....

ro!zntł ,

półrocznie

kwartalnie

mieiiyoznie

1kr. 30

p r-cr

kwartalnie .

miesięcznie .

Przedpłata na Dziennik nCzazu z Dortałklein

w Krakowie

w Państwie Ausbyaekiem (pocztą)

rooznio. .

półrocznie

kwartalnie

złr. 26

rooznio . .

półrocznie

kwartalnie

słr. 30

Na sam . D od atek" prennmerowad niemożna

CZAS

Przyjmują nię do umieszczania w In.eratacłi

OGŁOSZENIA, ODEZWY, UWIADOMIENIA , DONIESIENIA Wszelkiego rodżajn, tT

oząoo się przemysłn, handlu, rolnictw a, sprzedaży, knpna, dzierża’w itp

za opłatą:

Od wiersza drobnego (za Jednorazowe umieszczenie po 4 kr., za następne po 2 kr

Do Ij " go inserata załączone byd winno 10 k r. na opłatę etęplQWą sa

kaźdh

we jimieszczenie.

Liis ty z pieniędzmi prenumeracyjnemi i inseratowemi przesyłane byd winny

franko do Bióra Ezpedycyi Czasu.

L i s t y reklamacyjne tieopicczętowaie nienlegają frankowaniu

l i ! s t y niefrankowane niepłzyjmoją się.

S 5T Numer pojedynczy dziennika kosztuje 5 kr.

K,raków 16 lutego.

W przeciąga ostatnich dni ośmiu nietylko

że sytuacya polityczna europejska żadnej nie

uleg!a zmianie, ale nie zaszedł nawet ża

den ważniejszy wypadek, żadnej nie ogło

sz on o noty, żadnego dokumentu dyplomaty

cznego, słowem, nie doszła do wiadomości

publicznej żadna okoliczność o którejby sa

dzić można, że wywrze wpływ bezpośredni"

na którakolwiek z bieżących kwestyj.

Nota Monitora tycząca się sprawy połą

czenia Księstw Naddunajskich była przez

c a ły tydzień głównym przedmiotem zajęcia.

Podaliśmy różne kr§ż§ce o niej wersye, wy

pada tylko dodać oświadczenie organu ro

syjskiego wychodzącego w Brukselli, oświad

czenie stanowcze, że Rosya nie zmieniła

sposobu widzenia w tej sprawie, objawionego

podczas konferencyj w roku przeszłym, ar

przeto że jest za połączeniem Księstw. Tru

dno atoli spodziewać się pewnych albo urzę

dowych wiadom ości, jakiego zdania 89 inne

mocarstwa co do tćj kwestyi, albowiem lord

Clarendon oświadczył w parlamencie, że notę

Monitora czytał z tem większem zadziwie

niem, ,,iż umówionem było m iędzy reprezentan

tami wielkich mocarstw na kongresie paryzkim,

aby żadne z państw mających udział w tćj

sprawie, nie przedsiębrało jakiegokolwiek

kroku któryby mógł wpływać na opinię w tej

m ierze b§dź w Księstwach b§dź gdzieindziej,

dopóki dywany nie zostaną zwołane, życze

nia mieszkańców Księstw wysłuchane, ra

porta kontiayi odebrane , %goła, dopóki koa-f

gres się nie zbierze do orzeczenia w tym,’

przedmiocie, a zatem , że on, lord Claren

don, jako minister spraw zagranicznych YV.

Brytanii, stosuj§e się do tego zobowiązania,

nie przyjmie w tej chwili dyskusyi nad or

ganizacy§ Księstw." W yra zy te utwierdzaj§

nas w domyśle wyrzeczonym w przedosta

tnim numerze naszego pisma, że odwołanie

się do opinii publicznej, było głównym powo

dem, dla którego rz§d francuski uznał za sto

sowne kierunek swej polityki objawić w r z e

czonej nocie. Czekać zwołania kongresu by

łoby za późno ; ogłaszać notę wtedy gdy

zasięd§ dywany, byłoby wywoływać agita

cyę ; dzisiaj gdy jeszcze wojska austryackie

zajmuj§ Księstwa, nota Monitora jest pro

stem zawiadomieniem opinii publicznej, że

taki a nie inny jest kierunek gabinetu cesar

skiego.

Oprócz też powyższego oświadczenia lor

da Clarendona, rozprawy w parlamencie an

gielskim nic nam ważnego nie przyniosły.

Bardzo nas mało, w yznać musimy, obchodź§

dowcipkowania lorda Palm erstona i p .D ’Is -

raelego nad ow§ umów§ między Francy§ i

Austry§, w której pierwsza miała zaręczyć

drugiej nietykalność jej w łoskich posiadłości

w razie gdyby przyszło do wojny, międz)

Rosy§ a Austry§, nad umów§, która pod

pisan§ nie była. Odkrycie to p. D ’Israelegc

przypomina nam pomimowolnie ow e tylekro(

w r. 1848 drukiem ogłaszane mowy, którycl

fligdy nie miano. Zreszt§ któż w§tpił, w o

statnich latach po przymierzu z 2 go grudnia

że gdyby Austrya zbrojnie przeciw R osy

była wyst§piła wspólnie z Francy§ i z An

gli§, że te ostatnie zakryj§ j§ przed wszy

stkiemi ewentualnościami jakieby jej od po

łudnia grozić m ogły?... N a tym gruncie o

pozycya przeciw lordowi Palmerstonowi zu

żywa siły, ale do celu dojść nie zdoła. Ma

ło także ma politycznej don iosłości interpe

lacya sir Roberta P eela 0 mowę nieprzy

swoit§ mian§ przy obiedzie w Birmingham,

ir Robert Peel oświadczył, że nie mia-1

fcanuara ubliżenia komukolwiek. W p raw d zie

bv! ^ s^usznie jeden z dziennikó’w, jakby

/ ftteutawiał gdyby miał był istotnie ten

zamiar? Ale do czegóż to wszystko prowa

dzi?,..

Śmiało powiedzieć można, że s§ to

dopiero pogadanki, że parlament jeszc ze się

nie rozpocz§ł. Czekajmy, może zapowie

dziana interpelacya Cobdena 0 Chiny, otwo

rzy rozprawy, a przedstawienie budżetu przy

pomni parlamentowi jego ważność i godność

jakiej używał dawniej w Europie.

Kwestya neufcbatelska nie posuwa się na

przód. Z jednej strony pisz§, że hr. W a

lewski rozesłał już listy zwołuj§ce mocar

stw a na konferencye, z drugiej utrzymuj§,

że nie wszystkie jeszcze mocarstwa odpo

w iedziały na notę prusk§ zawiadamiaj§c§ je

że gabinet berliński gotów jest do wzięcia

udziału w nowych konferencyach tycz§cych

się Neufchatelu.

0 negocyacyach Feruk-chana nie ma ró

wnież nic pewnego.

Z Turcyi donosz§ ci§gle 0 nadużyciach

m uzułmanów, 0 niszczeniu chrześciańskicb

cmentarzy, 0 napadach na kościoły, z goła

pełni dowodów, że hattihumajon pozostał

c z cz § liter§ pomimo zapisanych nadziei w

traktacie z 30go marca. Pomijaj§c już wszy

stkie inne okoliczności, wszystkie trudności

jakie traktat ten w wykonaniu napotyka, to

jeszcze przewidywać łatw o, że równoupra

wnienie cbrześciańskich poddanych państwa

ottomańskiego pozostanie z aw sze podstaw§,

na której każde mocarstwo będzie m o gło

odnowić kwestyę wschodnię, skoro tylko ta

kie odnowienie zgadzać się będzie z wido

jeg o polityk:. Istnienie państwa ottomań

skiego jest konieczności§; to pewna, ale tyl

ko konieczności§ polityczn§, a zatem czasów§.

Pobyt w Medyolanie J. Ces. Ap . Mości

Franciszka Józefa zwraca ci§gle uwagę E -

uropy, i absorbuje w sobie, że tak powiemy

sprawy włoskie w tej chwili. Nie tylko wia

domości ztamt§d pochodz§ce, ale nawet po

głoski, jakoto 0 ogólnej dla całego państwa

austryackiego am ne styi, s§ nader ważne.

Wywieraj§ one bezpośrednio wpływ na Sar

dynię, Rzym , Neapol, a pośrednio na poli

tykę całej Europy. Stanowisko jakie coraz

wybitniej przybiera polityka gabinetu cesar

skiego, nosi na sobie cechę silnego współ

zawodnictwa ze stanowiskiem moralnej prze

w agi do jakiej d§ży polityka gabinetu fran

cuskiego.

W Hiszpanii ci§głe przygotowania do

zwołania kortezów, które jak wiadomo ze

brać się maj§ Igo maja r. b. Rozpoczęły

się wybory municypalne. Donosz§, że stron

nictwo zachowawcze otrzymuje wszędzie z w y

cięstwo. Byłoby to niejak§ oznak§ przyszłej

spokojności na półwyspie iberyjskim, gdy

by razem z t§ wiadomości§ nie pisano, że

stronnictwo republikańskie w strz ym ało się od

udziału w wyborach. P ostępowanie takowe

dowodzi zawsze słabości stronnictwa, ale u

łatwia wygran§, i niezdozwala budować pe

wnych nadziei na wypadku wyborów, już

d_la tego samego, że przeciwników obliczyć

me można. Wiemy zaś, że sprężyn§ ruchów

rewolucyjnych bywa zwykle mniejszość, któ

ra z udaniem się zaburzenia, przeradza się

dopiero w większość. W iedzieć zatem 0 li

czbie swych nieprzyjaciół, byłoby zapewne

w.elce korzystn§ rzecz§ dla rz§du hiszpań

skiego.

Ewakuacya Grecyi według ostatnich do

niesień miała się już rozpocz§ć. Zadziwić

m o gło wyst§pienie ostatnie Morning Posła

przeciw królowi i królowej greckiej, w chwili

właśnie, gdy rz§d angielski skłaniaj§c się

do ewakuacyi, dawał tak wyraźny dowód

zaufania. A le podobnych anomalij w dzien

nikarstwie angielskiem jest za wiele, aby war

to było szukać zawsze powodu takowych

niespodzianek.

Kończąc dzisiejsze sprawozdanie niechnam

wolnobędziezapisaćzgonFeliksahr.deMero

deprzypadły w przeszłym tygodniu. Krótką

biografią tego znakomitego męża podaliśmy

już pod właściwą rubryką. Ale hrabiaMe

rode był człowiekiem którego śmierć całą

Europę obchodzi. Nietylko bowiem Belgia

winna mu po większej częścipolityczne swo

je dzisiejsze istnienie, ale katolicyzm stracił

w nim jednego z najgoręterych swoich o

brońców, i każda szlachetna sprawa prze

ważnego a wielcegodnego r?ecznika. W sfe

rze politycznej rzadko widzi?emożna postać

tak nieskazitelną i wzniosłą jak hrabia M e

rode— a ubytek takich ludzi jest prawdziwą

stratą dla kraju, kościoła i ludzkości.

Korespondencya Czasu.

Warszawa 10lutego.

Q. Miasto nasze goryczkowym trawione jest ruchem to

z przyczyny karnawału, to że wiele teraz u nas agi

tuje się kwestyj żywotnych, znakom ty wpływ na losy

kraju wywrzeć mogących. Karnawału tak ożywionego

niepamiętamy od r. 1848. Średnie towarzystwo urzędni

cze i wiejskie orai wielki świat zarówno się bawią.

Resursa kupiecka w dwóch nader świetnych zebraniach

oba te towarzystwa skojarzyła; e-ak tego były bale

u pani Giżyckićj, u hr. Szembeków, :.r. Kossakowskich,

i hr. Uruskicb. W zamku kilka rw y tańczono; księ

żna Namiestnikowa podejmuje u siebie całe towarzy

stwo polskie z nadzwyczajną uprze,, jością i gościnno

ścią wcale nieetykietalną, dawnićj i zamku nieznaną.

Był bal publiczny na dochód szpitala w Grójcu w sa

lonie Wielkiej Alei, nieliczny wprawicie ale świetny i

ochoczy; przyniósł wreszcie do IGO.’ r. v.- czystego do

chodu, R?,dy opiekuńcze okoliczny^ szpital^ powinnv

by pójść za tym przykładem i tym sposobem zwięk

szyć fundusie tych zakładów; taki bal dany w War

szawie zawsze dwa razy więcćj przyniesie dochodu,

jak najświetniejsze zebranie w powiatowem miasteczku.

Spodziewane są baie jeszcze w zamku, u jmerał-gu

berna’.ora Panii tyna, u senatora Funduklejt, u hr. Kos

sakowskich, u br. Augustów Potockich, na który zwie

rzynę od dwóch dni biją, sam gospodarz i goście na

bal zaproszeni, w parku Natolińskim. U pani Gi

życkiej ma być niby niespodzianka, bal kostiumowy;

słyszeliśmy o 3ch kadrylach neapolitańskim, muszkie

terów i dworskim z czasów Ludwika XIII. Po tym ba!u

będzie widowisko w obu test(’ach na korzyść zakła

dów pod opieką Towarzystwa Dobroczynności zostają

cych i reduta, na której wystąpić mają kostiumy z balu

pani Giżyckiej. —

Wszystkie dotychczasowe zebrania, o

których wzmiankował śmy, były nader liczne, świetne,

toalety dam zbytkowne, krynaliny potężne, a priy dzi

siejszej drożynie nieustającej choć, ceny zboża znacznie

spad!y, zbytki te wiele smutnych uwag nastręczają.

Dam widzieliśmy wiele ładnych, a!e pięknych, jaśnieją

cych urodą, przed któremiby wszyscy czołem uderzyli,

niema.

Młodzieży niewiele; wieś tćj zimy mały kon

tyngens dostarczyła, dziwną jednak rzeczą, ie prócz

kilku starszych, wszyscy tancerze są młodzieńcy co

zaledAje mundurek szkolny zrzucili. Dzięki jednak tym

18-ietnim koryfeuszom, zabawa wszędzie idzie ocho

czo, i ponieważ salony są przepełnione, za 11 niegdyś

smutno słynne ha!iki przyjacielskie są puste, na czćm

moralność zyskuje. W ogóle młodzież daleko lepićj się

prowadzi jak kiedyś, na co balet sarka, niektóre na

wet z tych pań słuchając fr ncuskiego przysłowia, io

na s t’,rość dabeł robi się pustelnikiem, opuszczają ku

lisy i wpśują się do bractw pobożnych. Wracając się

do balów warszawskich, kto chce dokładnych ich opi

sów, niech czyta Kuryerka, w nim znajdzie nawet wszy

stkie toalety dam wyszcrególnione. Nieinajduję aby

ta szczególność właściwą była; co to kogo obchodzi czy

pani X , lub pani Y miała różową lub niebieską su

knię, kto ją widział mógł się jćj przypatrzeć, a kto

nie, nic mu z tej wiadomości nieprzybędzie; podług c

pisu Kuryerka nawet ubrać się tak, choćby chciał, nie

będzie w stanie. Wresic e jeśli umieszczenie toalety

w Kuryerka pochlebia próżności jednych, to pominię

cie ich smuci drugie, tym sposobem w kobietach z na

tury strój lubiących podnieca się jeszcze żądza bły

szczenia tak niezgodna z ieh powołaniem. Widziałem

m!odą osobę wstępującą w świat, jak nieposiedała się

z radości, ie Kuryer o nićj wzmiankę zrob I w opisie

balu Resursy.

Obok wieczorów tańcujących, muzykalne i literackie

zebrania ustały. Trwają wprawdzie posiedzenia ranne

co niedziela u hr. Leona Łubieńskiego, i wieczorne we

wtorki u p. S(roóczyńskiego,a w piątki u hr. Pizezdzieckie

go, ale nigdy nie są tak zajmujące jak owe poniedział

ki u pp. Łuszczewskich, które od roku j u i zaniecha

ne zostały. P. Łuszczewski od kilku tygodni wyje

chał do Petersburga, gdzie powołanym został do za

siadania w komitecie mającym na celu zaprowadzić re

formy w taryfie clowćj rosyjskiój — cieszymy się, ie

rząd i w tym względzie chce iść drogą postępu, i ie

myśli rzucone ubiegłego lata na kongresie brukselskim i na

północy odgłos znalazły. U nas mamy takie pełno

komitetów; jenerał Uexkull stara się pod każdym wzglę

dem zbadać kraj i jego potrzeby, i w tym celu przy

słany został do pomocy księciu Namiestnikowi, głównie

zajmuje się uregulowaniem stosunków włościan i ich

oczynszowaniem, stara się w tym względzie zasięgać

rady znakomitszych obywateli.

Kwestya kolei żelaznych i górnictwa jest również

przedmiotem narad osobnego komitetu, sik cd t tylko,

że mało w nim ludzi fachowych. Kolej żelazna wir

szawsko - wiedeńska i górnictwo dotąd żadnego prawie

skarbowi nieczynią dochodu. Smutny ten fakt z wadl:—

wćj administracyi tych wydziałów wynikający, zwrócił

uwagę rządu, moie wreszcie u nas przekonać się ze

chcą, ie rządowi trudno zajmować się przedsiębior

stwami, które przez prywanych prowadzone większe

korzyści i skarbowi i krajowi przynieść mcgą. W do

tyczasowych bowiem, gdze inicyatywa i wykonanie od

władzy zależało zyskiwali tylko urzędnicy i entrepre

nerowie, a skarb i kraj tracił. Budowa nowych dróg

żelaznych, eksploatacya diiś istniejącej i górnictwa bę

dą odstąpione stowarzyszeniom prywatnym, i z tych

najwięcćj pewności ma do zyskania tego ustąpienia spół

ka bankierów i wielkich panów naszych na wzór pa

ryzkiago kredytu ruchomego, pod fi-mą Kronenberga i

hr. Uruskiego zawiązana, choć dotąd przez rząd nie

zatwierdzona. Wielkie ztąd dla kraju rokujemy ko

rzyści; kapitały nasze i zakłady górnicze, których po

łowa stała bezczynną, przecie w ruch wprawione będą,

a choć drożyzna obecna niezmniąjszy się bo stopa pro

centowa pewno pójdzie w górę z powodu ruchu kapi

tałów to i cena pracy będzie wyższą, i tylu ludzi zdol

nych co dziś bez zajęcia marnieją znajdą dla siebie

pole, i tyle rodzin górn!ciyzh wyrwanych będzie głodo

wi i nędzy, która im w zeszłych latach tak dokucza

ła. Jedni pracowniey na tćm ucierpią ei co czas swój

i pracę rządowi poswięcąja, biedni urzędnicy, którzy dziś

umrą pensye te same J a k za Księstwa warszawskiego

kiedy korząc żyta kosztował 4 zI. Narzekają na i A

demoralizacyą, a o czernie ten urzędnik ma być po

czciwym kiedy po kilkunastu latach służby, żnnę i

dzieci i siebie wyżywić i odziać musi za 2500 zł.;

d jbry czeladnik stolarski często tyleż zarabia. Może i Ko

rzeniowski miał racyę wskazując w ostitnićj swojćj po

wieści ,Krewni" inną drogę dla mlod(iety jak aplika

cyą biórową, nieświetną wprawdzie odległemi nadzieja

mi, ale korzystną drogą jrtemys!u, kunsztów i rzemiis!.

Ponieważ zaczęliśmy o komitetach, powiem źe i pra

ce prawodawcze żwawej postępują; najznakomitsi pra

wnicy nasi pod przewodnictwem hr. Skaibka i senatora

Hubego układają procedurę karną, roztrząsają projekt

nowej procedury cywilnąj, wreszcie zajmują się przy

gotowaniem organizacyi sądowej. Reforma ta pod wielo

wzgi;dami dużo zmian w kraju wywoła, a mianowicie

reorganizacj’ą powiatów, gmin, wójtów, nie tylko są

dów. Sąd apelhcyjny (zniesionym będzć, trybunały

cywilne i sądy kryminalne również, w ich miejsce za

prowadzone zostaną Izby cywilno-kryminalne w miastach

gubernialnych, niższą zaś instancyą będą sądy Powia

towe, wójci gmin i burmistrze sądzić będą w pierwszej

instancyi sprawy cywilne i policyjne i trudnić się in

strukcyą początkową spraw karnych; do sądów tych

należeć będą rajcy wybrani z gmin i miast ta więc

ludność zyskuje już tym sposobem pewne prawa poli

tyczne, co powinno podnieść ich moralność. Kwestya

pomieszczenia sądów powiatowych również zasługuje

na uwagę; władze te mają być ustanowione ile mo

żności w środku powiatów, dla t?go z wielu miast do

tychczas mieszczących sądy, te wyniesione zostaną.

Dobrze byłoby żeby przy tćm pomieszczeniu pod po

zorem dogodności mieszkańców powiatu nie zaniedby

wano miast porządnie zabudowanych, które z wynie

sieniem z nich władz powiatowych zupełnieby podupz

dły. Wiemy o staraniach czynionych aby stolicę powia

tu mławskiego przenieść z Mławy porządnie murowa

nego miasta, obfitującego we wszelkie dogodności dla

mieszkańców, do lichćj mieściny prywatnćj z chałup

złożonćj.

U nas i tak zadużo jest miasteczek niehandlowych,

nie fabrycznych, a poprostu rolniczych, gdzie podatki

i powinności miejskie próżnym są ty)ko d!a ludności

ciężarem. Byt ich o wieleby się polepszył, gdyby osa

dy te zamieniono na wiejskie. Minister Turkuł nie raz

wspomniał o tem i chciał złemu zaradzić ale śm:erć

przecięła spełnienie tych zamiarów jak i tylu innych.

Powróćmy ze wsi do miasta. Krakowskie Przed

mieście i Nowy Świat błyszczą płomieniami gai u , ale

choć latarnie o 40 kroków jedne od drugich oddalone,

i światło z bliska bardzo jasne, daleko przecie promie

ni swoich nie rzuca. Brak u nas jeszcze uszanowania

własności publiczną;, bo widzieliśmy już latarnie gazo

we potłuczone i rurki w nich poukręcane. Wodociągi

choć się ciągle psują i woda z nich acz niby i i’(.—

wana, często tak żółta i nieczysta, że jej ułJ c J!11p o

dobna, sprowadziły nowy podatek na właścicieli dfr.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction