Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 629 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

fralelylofó pocztowa op)aeong ryczałtem.

Kraków Niedziela 15 Stycznia 1928.

Rocznik LXXX.

ił**”**1^ wychotlz! codzienn!a o godzlai* 11»ta]

waaay.

NUMER POJEDYNCZY: 28 GFOSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

W Krakowie bez odnoszenia do domu . ........................... , ,

zł. 4.80

Wi Krakowie z odnoszeniem do domu , , , a .

zł. 5.40

Na prowincję % przesyłką pocztową . ,

a««««

*L540

Zagranicę a przesyłką pocztową . .

.........

Bł,

Ea każdą zmianę adresu dolicza się zł. 0.50.

Reklamacja niezapieczętowane’ nie podlegają opłacie pocztowej,

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmują: Administracja ,,Czasu", wszystkie urzędy

pocztowe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. 4IS.MI .

Adres Redakcji 1Administracji: Kraków, ni. iw.Tomasza 32. Tel. Nr. 50.

Godziny blnrowe: od 9-tej do 13-te] 1 od 15-te] do 18-te].

mmmmm

* E R Y DlCOSZEffi

folneraiow a w jeden yrier»i milimetrow;i

Ogłoszenia zwykłe

, V, *|.(j_f|

Układ tabelaryczny, eylrowy, kombinowany

n.22

Ogłoszenia w ,,Nadesłanych"

,,,.r.(.0.3JJ

Nekrologi . . . ł

...

,,,,,

o.3 (J

Komunikaty po kronice

*j. o.4 S

Ogłoszenia na pierwszej stronie

.....................................

sł, 0.80

Ogłoszenia zamiejscowe 25 proc. drożej.

Administracja nie bierzo odpowiedzialności

za terminowe umieszczenie ogłoszeń,

Ceny ogłoszeń obowiązują do dnia zmiany; w nagłówku.

Rękopisów nie zwraca sl«.

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" i wszystkie miejscowe 1 za

miejscowe Biura dzienników 1 ogłoezefl.

Notd polslo w Kownie.

r Rząd polski uczynił świeży krok stwier

dzający jak najdobitniej pokojowe tenden

cje Polski wedle nadeszłych z Kowna wia

dom ości dotarł tam okrężną drogą przez

Rygę w-ysłannik rządu polskiego p. Tar

nowski, który brał udział w pracach ge

newskiej delegacji polskiej nad przygoto

w-aniem porozumienia z Litwą i przywiózł

ze sobą notę, w-ystosowaną przez rząd pol

ski do rządu litewskiego, a zawierającą

iorm alną propozycję rozpoczęcia pomiędzy

Polską a Litwą bezpośrednich rokowań, na

m iejsce których P olsk a proponuje Rygę.

Tematem rokowań wedle nieoficjalnych

wiadomości mają być sprawy tymczasowe

go otwarcia ruchu granicznego oraz w-zno

wienia komunkacji kolejowej, pocztowej i

telegraficznej między Polską a Litwą, wre

szcie prowizoryczne uregulowanie ruchu

handlowego w szczególności zaś ruchu

tranzytowego przez Litwę między Polską

a krajami bałtyckiemi. Słowem na porząd

ku dziennym stanąć mają przedewszyst

kiem sprawy natury technicznej, a kwestje

natury politycznej, nie wyłączając nawią

zania stosunków konsularnych i dyploma

tycznych, mają być odsunięte do później

szego stadjum rokow-ań.

Trzeba uznać za krok trafny ze strony

naszego ministra spraw zagranicznych, że

nie wahał się uczynić pierwszego kroku

co do rokowań polsko-litewskich i nie cof

nął się przed przeprowadzeniem go tak

niezwykłą drogą, nie chcąc dawać Litwi

nom pretekstu do cofnięcia się pod pozo

rem poruszenia ich drażliwości co do gra

nicy polsko-litewskiej przy przepuszczeniu

delegata polskiego, że wreszcie celowo o

graniczył pierwsze stadjum rokowań przez

wyeliminowanie spraw natury politycznej,

których rozwiązanie nie obejdzie się bez

trudności. Każdy nieuprzedzony musi w

tem stwierdzić tylko jak najlepszą wolę

Polski do pokojowego załatwienia sporu

polsko-litewskiego i dążność jej do ominię

cia w szelk ich raf, któreby rozpoczęte dzieło

narazić mogły na rozbicie.

Niemniej złudzeniem byłoby twierdzić,

że rzecz pójdzie już teraz gładko. Jeszcze

nie dawno litewskie koła urzędowe głosi

ły, że rokowania z Polską rozpoczną się

nie w styczniu, lecz dopiero późną wiosną.

P. Woldemaras przedewszystkiem chciał

przeforsować projekt o zmianie konstytu

cji, zawierający zwrot, ogłaszający Wilno

stolicą Litwy, aby przez przyjęcie tego pro

jektu zadokumentować, że Litw-a nie ma

zamiaru pod żadnym warunkiem wyrzekać

się Wilna i że przyszłość tego m iasta ma

pozostać nadal g!ównem zagadnieniem po

lityki litewskiej.

Wedle wiadomości nadchodzących’ z Ko

,wna, atmosfera pojednawcza, wytworzona

tam po Genewie zaczęła znikać tem prę

dzej, że rząd sowiecki nie szczędzić miał

eachęty Kownu do zajęcia wobec Polski

stanow-iska możliwie nieprzejednanego,

strasząc je w przeciwnym razie poparciem

ruchu komunistycznego, eo zademonstro

wał zwołaniem zjazdu komunistów; litew

skich do Mińska.Na sprzeciwy Litwy przed

stawiciel sowietów w Kownie p. Arosiew

m iał oświadczyć, że przyszłość stosunków

sowiecko-litewskich zależy nie tyle od

zjazdu mińskiego, co od wyniku rokowań

polsko-litewskich. Nic dziwnego, że na tle

tych w szystkich wieści, poczęto w Kownie

oceniać los tych rokowań dość pesymi

stycznie.

Tymczasem rząd litewski zgodził się na

przybycie delegata polskiego, czyli na for

malne rozpoczęcie dyskusji. Nie przesądza

to oczywiście jej losów, tem bardziej, że

krążą dość fantastyczne wieści o rzek

m ych warunkach rokowań, jakie ma p.

Woldem aras przedstawić Polsce. Czemuż

jednak należy przypisać obecny zwrot:

niewątpliwie nutą bardziej pokojową na

tchnąć musiały rząd litewski nowe per

swazje ze strony wielkich mocarstw i ie

prezentanta Ligi narodów. Ale nie mniej

szą z pewnością rolę odegrał moment, któ

ry min. Zaleski tak trafnie scharakteryzo

wał w swej ostatniej mowie: o to, że bar

dzo znaczna część srogich warunków li

tewskich wobec Polski fabrykowana jest

przez p. Woldemarasa na użytek wewnętrz

ny. Rząd litewski obciążony spadkiem wła

snej i cudzej polityki w sprawie Wilna o

statnich lat dziesięciu, balansuje nieustan

nie między przepaścią demagogji nacjona

lizmu litewskiego a twardą opoką rzeczy

wistości politycznej, z których jedna i dru

ga grożą m u rozbiciem. Trzeba przyznać,

że ze strony polskiej czyni się wszystko,

by mu pochód po tej trudnej drodze ułat

wić. Jeżeli tedy po stronie obecnych kie

rowników p olityki litewskiej istnieje do

bra wola, rokowania polsko-litewskie win

ny w najbliższym czasie wejść w stadjum

realizacji. Brak jej narazi sprawę n a u

tknięcie na martwym punkcie, jeśli nie na

nowe rozbicie.

Duchowieństwo a w?bory

Warszawa 14 stycznia.

(Tcl. wł.) Z dobrze poinformowanych źródeł

dowiadujemy się, że arcybis)kup kardynał

Hlond nadesłał z Rzymu do wikarjatu gene

ralnego w Poznaniu depeszę, w której zabra

nia duchowieństwu kandydować do sejmu i se

natu,

t--- :

- -----

t a 6. wojskowych do bloku współpracy z rządem

Warszawa 14 stycznia.

(Teł. wł.) Zarząd główny związku rezerwi

stów i byłych wojskowych zgłosił akces do

bezpartyjnego b]oku współpracy z rządem. Za

rząd związku rozesłał już odpowiednie dyrek

tywy do oddziałów w całej Rzeczypospolitej.

Lista państwowa’nr. 6 .

Warszawa 14 stycznia.

(Tel. wł.) Wczoraj w kancelarji generalnego

komisarza wyborczego zgłoszona zost.ała lista

państwow a nr. 6 partji ,,Ukraińskij Narodnyj

Sojuz". Jest to partja dawnych chliborobów

z wykluczeniem byłego prezesa ks. Ilkowa.

Na czele partji tej, która nie ma nic wspólne

go z ,,Selsojuzem" posła Wasyńczuka, stoi adw.

Daniłowicz. Z kół ukraińskich proszą o zazna

czenie, że nieprawdziwą jest wiadomość, ja

koby U. N. D. O. wystąpiło z bloku mniejszości.

Zaniechaną została jedynie koncepcja wspól

nych list ukraińsko-żydowskich w okręgach

w Małopolsce wschodn!iej. Natomiast U. N.

D. O. zachowa wspólną listę państwową i po

prze wspólne listy okręgowe bloku mniejszości

n a Wołyniu i Chełmszczyźnie. Kandydatury

U. N. D. O. na okręg lwowski są: Dr Dymitr

Lewicki i b. poseł Leszczyński; w Samborze -

b. poseł do parlamentu austrjaokiego Persza

kowiec :i adw. Pilak; w Stryju: Dr Kurowiec

i dyr. Żucki, w Przemyślu : adw. Zachajkie

wicz i redaktor -Strutyński; w Stanisławowie:

p. Hałuszyn i red. Paljer w Tarnopolu i b. po

seł ks. Kubicki i Dr Baran.

Rokowania o płace w przemyśle

śląskim rozbiły się,

Katowice 14 stycznia.

(Tel. wł.) Rokowania o płace, jakie się wczo

raj rozpoczęły pomiędzy Związkiem pracodaw

ców w górnictwie i Zespołem Pracy, zakończy

ły się rozbiciem. Pracobiorcy żądają 25 proc.

podwyżki i ścisłego przestrzegania ośmiogo

dzinnego dnia pracy. Przemysłowcy odrzucają

żądania pracowników i zaproponowali obniże

nie zarobków o 10 proc.

Sprawa skierowana zostanie do komisji ar

bitraiowo-pojednawczej.

Prasa francuska o mowie min. Zaleskiego.

Paryż 14 stycznia.

(PAT) Wszystkie pis-ma in ertenso ogłosiły

przemówienie ministra Zaleskiego, zaopatru

jąc je życzłiwemi uwagami. Praisa komentuje

to przemówienie obszernie.

,,Echo de Paris"

podkreśla zupełnie zrozumiały optymizm mini

stra Zaleskiego wobec mocarstwowego stano

wiska zajętego ostatnio przez Polskę na forum

międzynarodowem. Anglja i Ameryka, dokąd

minister Zaleski posłał jednego z najlepszych

polskich dyplomatów nie uważają już Polski

za czasowy twór, który wyrósł z kataklizmu

europejskiego jedynie, by paść ofiarą ponowne

go kataklizmu. Taksamo Niemcy, które zdają

sobie sprawę z tego, że ich sąsiad wschodni nie

jest zdany na ich łaskę lub niełaskę. Są to zja

w)iska niezawodnie wysoce pocieszające, lecz

nieusprawiedliwiają całkowicie optymizmu mi

ni’stra, gdyż nie stanow-ią jeszcze ostatecznego

kroku w kierunku całkowitej pacyfikacj’i kra

jów będących n a rubieży świata germańsko*

słowiańskiego, czego najlepszym dowodem jest

konflikt polsko-litewski. Zachowa-nie się Wol

demarasa w tym konflikcie wykazuje, że pokój

zawarty w Genew;ie dnia 11 grudnia, ub. roku

mało się różni od poprzedniego stanu wojenne

go. Minister Zale(ski dobrze jednak uczynił jako

człowiek przewidujący, wypowiadając wyrazy

nadzieji. Bardzo możliwe, że na przyszłej sesji

Rady Ligi wystąpi on już jako oskarżyciel rzą

du kowieńskiego. Dobrze, gdy będzie mógł

wówczas oświadczyć, że użył wszystkich środ

ków dla doprowadzenia do otwarcia granicy

polsko-ltewskiej, zamykając oczy na liczne u

sterki swoich poprzedników.

,,Le Temps" w artykule wstępnym podkre

śla, że liczne komentarze w-yw-ołane przez prze

mówienie ministra Zaleskiego w europejskich

ośrodkach politycznych, a głównie w Berlinie

nie są bynajmniej dziwnem zjawiskiem, gdyż

m inister z całą jasnością określił sposób zapa

tryw ania rządu warszaw-skiego. Dziennik pod

kreśla dalej, że najważniejszy ustęp przemó

wienia ministra Zaleskiego odnosi sę do sto

sunków polsko-niemieckich. Minister Zaleski

stwierdza przyzwoite zachowanie się delegacji

niemieckiej w Genewie w czasie rozpatrywania

konfliktu polsko-litewskiego, w czem należy

widnieć wpływ dodatniej polityki Streseman

na. Trudno oczywiście żądać, aby niemiłe wra

żenia wywołane rew-indykacjami nacjonali

stów niemieckich w kweStji granic polsk)ich ro

zwiały się z dnia n a dzień, lecz oczywistem jest,

że naprężenie między Berlinem a Warszawą

znikło praw ie zupełnie, co w znacznej mierze

przypisać należy osobistemu kontaktowi w Ge

newie początkowo międ)zy Stresemannem a mi

nistrem Zaleskim, ostatnio między Streseman

nem a marszałkiem Piłsudskim. Kontakt ten

więcej daleko zdziałał niż długie pertraktacje

dyplomatyczne. Wreszcie ,,Temps" zaznacza,

że głosy oficjalnej prasy niemieckiej dowodzą,

że ostrożna polityka pokojowa rządu polskiego

zaczyna dawać wyniki, mające dodatnie zna

czenie n a całość polityki europejskiej.

pieniężną go odraczać. Rząd amerykański ma

jednak nadzieję kryzys ten odroczyć, raz

wzmożoną reorganizacją przemysłu am erykań-1

skiego, dwa obniżaniem podatków, trzy po

większeniem zdolności pozostałego świata, na

bywania amerykańskich towarów. Ta polityka

może się udać i jej sprzyjałaby niew ątpliwie

możliwie najniż)sza stopa procentowa. Czy jed

nak rząd Stanów zdoła przemóc zarysowujący 1

się opór prowincjonalnych Banków federal-1

nych? Trudno coś stanowczego na ten temat

powiedzieć. W każdym razie trudno liczyć na

to z pewnością, a gdyby nawet Stany swą stopę

obniżyły, to może grozić niebezpieczeństwo, że

to obniżenie może być krótkotrw ałe. Bez obni

żenia zaś stopy w Nowym Yorku, cały proces

obniżania tej stopy w Europie napotka oczy-|

wiście na znaczne trudności, utrudniony bo

wiem będzie odpływ złota z Ameryki do nasze

go kontynentu.

Jednak nie należy tracić nadziei, że pomimo

tego sytuacja będzie się )poprawiać. W Europie

coraz bardziej zaznaczają się dobroczynne sk u t-1

ki coraz )powszechniejszej stabilizacji w alut. 1

Stałośći pieniądza zawdzięczamy ogromny po

stęp Europy w latach 1924—27, a w tym roku

zapewne nastąpi stabilizacja franka francus

kiego, pesety i nielicznych pozostałych innych

walut, które dotąd legalnie lub tak jak legalnie

(korona czeska) ustabilizow ane nie są. Miejmy

nadzieję, że w tym roku zacznie się zaznaczać 1

również dobroczynny wpływ powrotu do bar

dziej zdrowych zasad w handlu międzynarodo-1

wym: trudno przypuszczać, by rok bieżący był

rokiem powrotu do wolnego handlu, lub choćby I

bardzo znacznego obniżenia taryf celnych. N a -1

tomiast z pewnością rok obecny będzie świad-1

kiem pow rotu do stałości taryf (Cassel sądzi, 1

że ich zmienność w jeszcze wyższym stopniu

hamowała handel europejski, jak ich wyso-l

kość), do długoterminowych traktatów i do

zn)iesienia lub przynajm niej zmniejszenia tak

szkodliwych i tak bezsensownych zakazów I

przywozu i wywozu oraz kontyngentów. Już to

samo, musi wywołać znaczny wzrost obrotów I

handlowych w Europie, a więc powiększyć jej 1

bogactwo.

Czarną chmurą na horyzoncie Europy jest 1

problem reparacji. Gzy wywołają one poważny 1

kryzys w Niemczech? Jak się on ewentualnie!

odbije na innych państwach? Jeżeliby nato-1

miast już rok obecny (na co jednak jest mało 1

nadziei) przyniósł rozwiązanie problemu repa-1

racyj i problemu długów międzyaljanckich, to 1

niewątpliwie usunięcie tej wiecznej groźby p er-1

turbacyj i kryzysów bardzo korzystnie odbiło-l

by się na sytuacji gospodarczej Europy.

Mało jest niestety nadziei, by Europa mogła

w tym roku, śladem Stanów zamortyzować 1

znaczną część swych długów wewnętrznych i I

obniżyć wydatki publiczne. N atomiast można 1

się spodziewać, że te wzrastać nie będą lubi

przynajmniej wolniej niż dochód społeczny. W 1

ten sposób ciężar budżetów, miejmy nadzieję,!

się nieco obniży.

A wreszcie sytuacja gospodarcza będzie na-l

dal zależeć od utrw alenia pokoju. Jeśli ten się!

ugruntuje, to mimo wszystkich przeszkód i 1

trudności, powoli wysiłek ludzki poprawi na-1

szą wspólną dolę. Natomiast wszelkie konflik

ty, lub tylko ich groza mogą zniweczyć dodat

nie skutki wszelkich innych czynników.

Problem c is!(i jako iiiiedzparedowy.

ii.

Jeżeli wątpliwe jest, by wojna generatów

mogła się rychło zakończyć definitywnem zwy

cięstwem któregokolwiek z nich, to czy nie

jest możliwe, i wskazane z )punktu widzenia

państw zainteresowanych użycie ich wpływów

dla dostarczenia Chinom władzy państwowej?

Próby takie ze strony pojedyńczych mo

carstw były robione. Hi-storja akcji japońskiej

w Chinach w czasie wojny europejskiej dowo

dzi, jak się one łatwo poddają interwencji

czynnika zewnętrznego. W latach 1915—1918

Japonja zarządzała Chinami de facto jak swo

ją kolonją. To jednak wywołało przeciwakcję

ze strony Ameryki, do której przyłączyła się

Anglja. Japonja na konferencji waszyngtoń

skiej musiała się zrzec części swoich praw, a

co ważniejsza, wskutek przeciwakcji w samych

Chinach, utraciła bardzo wiele ze swoich

wpływów. Podobny rezultat miała i próba ro

syjska w roku 1926—27.

Dużo słyszeliśmy o wpływach zagranicznych

na wojnę generałów; jakoby pod jej pokrywą

toczyła się prawdziwa wojna mocarstw w Chi

nach. Bezwątpienia jest w tem nieco prawdy.

Ponieważ niema żadnego rządu centralnego,

na który mogłyby one oddziaływać w celu p)o

zyskania pewnych praw czy ułatwień, któreby

mogły uważać za odpowiedzialny, dotrzymy

wanie umów, starają się o zjednanie genera

ła, pod którego władzą znajdują się części kra

ju, specjalnie je interesujące. Jest to jedyny

sposób ochrony swoich interesów w różnych

prow incjach Chin. Jest dalej )zupełnie zrozu

miałe, że mocarstwa są skłonne do osłaniania

danych generałów, dostarczania im instrukto

rów wojskowych, doradców politycznych, sub

sydjów, broni, o ile są zagrożeni przez innych

których stanowisko wobec interesów danegc

państwa jest niepewne. Ale w rezultacie przy

czynią się to do przedłużania wojny. Tembar

dziej, że nieraz ulegają oni pokusie użycia tyci

środków w celach ofenzywnych i trudno ich oc

tego powstrzymać. A mocarstwa -nie mogą iir

Mosznlefpnlcowe

z marką »Lwa.

i najnowsze kołnierze frakowe

,,!ESI»«1*ISottom «

polecają--------------

SSracia]Bilewscy

Kraków — RyneK gł. 4. (8 6i-i-)

udzielić znaczniejszej pomocy z obawy kompli

kacyj międzynarodowych.

W sumie wpływy zagraniczne są wobec woj

ny generałów zupełnie bezwładne. Mocarstwa

uprawiają p)olitykę des cavaliers dsolćs. Skon

statow’ano ten fakt z ubolewaniem, p)odając go

za przyczynę złego. Ale zło leży w tem,

że ci oddzielni jeźdźcy, choć zajm ują się

wprawdzie obroną własnych interesów, ale

oprócz tego rzucaniem kłód pod nogi in

nym, broniącym swoich. Jeżeli, któryś z nich

potknie się przytem, zmartwienie innych jest

minimalne. Nic też dziwnego, że różne rządy ii

generałowie chińscy uprawiają un jeu de bas

cule. Dziwnem by było, gdyby tego nie robili.

Teraźniejsza )polityka rządu Nankińsko-Szang

hajskiego, który rozmawia z Anglją za pośred

nictw’em Feng-Ju-Sianga—nawiązując stosunki

z Rosją, zamyśla o oddaniu się j)od kuratelę fi

nansow’ą Stanów Zjednoczonych — wszystko to

jednocześnie jest doskonałym przykładem,

skutków wzajemnego zw’alczania mocarstw.

Można -być pew’nym, że w kon-sekwencji zarobi

jedynie rząd Nankiński. O ile naturalnie w

międzyczasie nie rozleci się. Trzeba przyznać,

że prym w tem rzucaniu kłód pod nogi trzy

m ają Stany Zjednoczone. Naprzykład ich p)o

lityka w czasie ostatniej ofensywy Czang-Kai—

Czeka za doliną Jang-tse okazała się w świetle

bardzo interesującemu Wzbudziła też w Anglji

dużo rozgoryczenia.

Żadna akcja zagraniczna w Chinach nie mo

że liczyć n a powodzenie, o ile nie rozw ija się

na pewnej podstawie dyplomatycznej. Znale

zienie takiej podstaw’y jest istotą problemu

chińskiego, który jest przedewszystkiem p ro

blemem międzynarodowym.

Dotąd jej -nie znalezion:o. W k ażdym rajzie

trwałej i pewnej.

Czy wsp)ół)praca międzynarodowa jest m ożli

wa. Osiągnięcie tego celu wydaje się wątpliwe.

Bardzo mało prawdopodobnem jest pogodze

nie punktów widzenia Japonji i Stanów Zjed

noczonych. A istnieją też i wielkie różnice m ię

dzy niemi a Anglją, nie mówiąc już o stosun

kach angielsko-rosyjskich. Okres w alk nadi

Jang-tse wykazał, że do współdziałania takie

go dziś dalej niż kie-dykolw-iek.

Czy podstawą tą nie mógłby się stać jakiś

sojusz między dwoma mocarstwami.

Historja -powojenna zanotowała już kilka ta

kich prób, z których żadna nie okazała się

trwałą. Zbliżenie angielsko-amerykańskie sa

czasów konferencji Waszyngtońskiej skierowa

ne przeciw Japonji miało cele czysto negatyw

ne, było manewrem *politycznym ze strony Sta

nów. Teraz należy do dalekiej przeszłości. Po

rozumienie japw)ńsko-rosyjskie ze stycznia 1925

roku m-iało, zdaje się, służyć -za p)odstawę do

dalszego rozwoju stosunków obu tych krajów.;

Nadzieje te jednak zawiodły. Z p)owodu trud

ności w M andżurji - popierwsze. W!ięcej może

z winy Rosji. Ws-kutek m-ianowicie kardynal

nej wady rządu tego państwa, który niema

wpływu n a działaln-ość Trzeciej Międzynaro

dówki, osiadłej na jego terytorjum. Pozostają

jeszcze dwie ewentualności. Porozumienie Ro

sji i Stanów Zjednoczonych i odnowienie soju

szu anglo-japK)ńskiego. O pierw szym nic się nie

da p)owiedzieć. Krążyły copraw da p)ogłoski o

próbach nawiązania kontaktu z obu stron. Ja

snem jest jednak — jak wielkie trudności tu

się nasuwają i jak wielkie skrupuły będą mu

siały być przezwyciężone.

Co do drugiego to coprawda posiada on -po

ważne tradycje historyczne, ale z drugiej stro

ny przeciw niemu podnoszą się ze strony Ja

p)onji pewne momenty natury -sentymentalnej,

wspomnienia za afront wyrządzony jej na kon

ferencji Waszyngtońskiej. Ze strony zaś Anglji

koniecznemi by były wielkie ofiary w Chinach,

których ogół angielski ani nie zrozumie, -ani

nie )pogodzi się z niem-i. M am y -zresztą i t u p)o

głoski, jakoby taki układ miał być już zawarty

w lipcu ubiegłego roku.

Niewątpliwie zawarcie jednego z takich po

rozumień przyspieszyłoby powstanie drugiego.

W takim ra-zie pozostałyby do wyboru dwie

drogi. Albo mocarstwa zainteresowane zdecy

dowałyby się )p)ostawić na kartę bardzo dużo.

I Albo też wybranoby inną. Ugruntowanie syste—

I mu równowagi, analogicznego do tych prób,

Iktóre stworzyła kwestja cieśnin w wieku XIX,

I analogicznie do niej przedłużającego stan

wzajemnego tarcia, pokoju )Zbrojnego, mane

wrów pol-itycznych na wszystkich punktach

I globu ziemskiego, a przedewszystkiem stanu

Iniepewności w Chinach, ad infinitum.

Czynnik

międzynarodowy bowiem choć

mógłby odegrać tam ogromną rolę, jest zupeł—

I nie be-zsilny. Mocarstwa zainteresowane w Chi—

Inach uibezwładniają się wzajemnie. A jeżeli

1wywierają jaki wpływ na wojnę generałów, to

tylko negatywny. Przyczyniając się jeszcze do

jej przedłużania z ogromną szkodą dla intere

sów cudzoziemskich w Chinach wziętych jako

I całość.

Franc,iszek Saryusz-Zaleski.

-------------------- --- -----

KOSZULE FRAKOWE zagraniczne,

najmodniejsze Kołnierze — Krawaty

poleca aajtaniej

(H!fi*»

,,i%ma

KraKów, św. Tomasza 20.

Perspektywy gospodarcze w r. 1028.

Czy rok bieżący będzie rokiem kryzysu, czy

też niezwykłego wzrostu dobrobytu? Nie brak

symptomów, któreby przemawiały i za jednym

i za drugim.

Znakiem pomyślnym są przedewszystkiem

objawy spadku stopy procentowej. W ostatnich

dniach grudnia obniżył Bank francuski swą

stopę na 4 procent (coprawda swą stopę lom

bardową, niemal równie ważną, bo bezpośred

nio oddziaływującą na giełdę paryską, zwłasz

cza na kurs rent francuskich, pozostawił nie

zmienioną na 6 proc.) W pierwszych dniach

stycznia Bank szwedzki obniżył swą stopę na

3 i pół, t. j. posiada obecnie stopę najniższą na

świecie, razem ze Stanami Zjednoczonemi i

Szwajcarją. Po stabilizacj’i włoskiej zaczęły

krążyć pogłoski, że i Bank włoski obniży swą

stopę, która obecnie wynosi 7 proc. Nie brak

głosów, że i w innych krajach — w tej liczbie

i w Polsce — nastąpi obniżenie stopy urzędo

wej: nawiasem mówiąc co do Polski wydaje

się to mało prawdopodobne i kto wie, czy

wskazane. W każdym razie nie brak objawów

pewnej detencji monetarnej w Europie. Najlep

szym jej barometrem jest zwyżka walorów

wca’o znaczna na giełdach paryskiej i bru

xelskiej, zahamowanie baissy w Berlinie i Rzy

mie i jakie takie trzymanie się kursów czy na

wet ich popraw a gdzieindziej.

O światowej stopie procentowej będzie jed

nak w tym roku nadal decydować Londyn i

New-York, Paryż bowiem dotąd jeszcze, wobec

zakazu wywozu kapitałów (coprawda ma być

on w krótce zniesiony), wobec zresztą szczupłoś

ci wolnych kapitałów (choć akumulują się nie

zwykle szybko i procent nawet na kredyty dłu

goterminowe spadł znacznie) — odegrywa rolę

drugorzędną, tembardziej Berlin, tembardziej

Sztokholm czy Zurich. Otóż obniżenie stopy

Banku angielskiego w ydaje się niestety dzisiaj

mniej prawdopodobne niż przed tygodniem,

funt bowiem spadł ostatnio w stosunku do do

lara, a jest to sygnałem wstrzymania przypły

wu złota ze Stanów do Anglji (eksport złota ze

Stanów wyn)iósł w jednym grudniu ub. roku

70 miljonów). Obniżenie stopy procentowej

Banku angielskiego, chociażby tylko z 4 i pół

proc. n a 4 proc. oczywiście jeszcze bardziej o

słabiłoby ten proces, a naw et mogłoby wywo

łać proces odwrotny, t. j. odpływu złota z An

glji do Stanów, groźny dla kursu funta. To też

zapewne Bank angielski uzależnił obniżenie

swojej stopy od równoczesnego obniżenia stopy

Federal Reserve Bank z 3ipół na 3proc i nie

wątpliwie już dziś silny nacisk w tym kierun

ku na Bank federalny wywrzeć się stara? Czy

nacisk ten ma szanse ’powodzenia?

Obniżenie stopy Federal Reserve Bank po

większyłoby z pewnością odpływ złota ze Sta

nów do Europy, nie byłoby to jednak samo

przez się dla Stanów groźne, gdyż te mogą, we

dług zdania najbardziej miarodajnych ekono

mistów amerykańskich bez obawy i uszczerb

ku uszczuplić swój zapas złota nawet o cały

miljard dolarów. Natomiast niejasną jest sytua

cja wewnętrzna Stanów pod względem ekono

micznym. Statystyki wykazują znaczny spadek

produkcji, zwłaszcza w metalurgji i przemyśle

automobilowym. Natomiast na giełdzie trw a

wciąż zwyżkowa tendencja i kryzysu naogół

się w kraju nie odczuwa. Są zdania, że powód

tak anormalnego stanu rzeczy upatrywać na

leży w spekulacji, ułatwionej zbyt wielką obfi

tością kapitałów na rynku pieniężnym, zbyt

wielką wysokością awansów brokerom i zbyt

n iską stopą procentową. Stąd szereg banków fe

deralnych (jest ’ich razem 12) żąda podobno od

centralnego Federal Reserve Board, by ten pod

niósł stopę urzędową z 3 i pół na 4 proc. Żąda

nie to jest zapewne wywołane przekonaniem

żo sytuacja gospodarcza Stanów dojrzała do

kryzysu i że nie należy sztuczną płynnością

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction