Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 449 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

xm.

Kruków 26 Wnetak - Piłtek.

Rot 1856.

CZAS

Priyjm»Jq sie do tm)Mioiui* w Inserataeh:

"*=OSZEWA, ODMWY, CWIADOMWSHA . DOMTEFIIRNTA w smelklejo rodma)n. ty -

iiąo» tij prmeraro?n. handlt, rolotałwa . *pr*eHadv. kapna d*tar*a» lt». II

opłatą t

a " *«ra»B drołinofo *a ;ednorasowe »mlo«*o*o»ta po 4 kr. , aa n*«tapit» po 3 W

1*0 każdego loaoraH *ałęsen** być " inno W kr, na opłatę *łęotawy *a k»A

dcr»r»w» v*-ta»«o»»tto.

I ?»*»r * »tr*(yd«*M r-e*i-ri«rooyt«or"l 1 ta m a » » a*"1 ir***Ttr». 1J» » l»n»

ta*nk» do Blbrm SlTr*d»cj-l d*«*n

t,.*»ty r»tia»aOTl*« nlonpi»eao»ovaao «l«mlaga), f »a «k * »* »I .

+ ’*?Y »lodra»kowane nfoprsyjmmją »i,.

f ? Numer pojedynczy dziennika kosztuje 5 kr.

OGŁOSZENIE PRENUMERATY

na kwartał I V 18 5 6 r. tojest na miesiące:

Październik, Listopad i Gru

dzień.

Dziennik sam w miejscu . .

4 złr.

pocztą w kraju.

z Dodatkiem miesięcznym

w miejscu

pocztą w kraju.

Dodatku o s o b n o prenumerować nie

można.

Liczba egzemplarzy tak dziennika C zas

jak i Dodatku miesięcznego stosować się

będzie do liczby prenumeraty; dla tego u -

prasza się o spieszne jej nadesłanie, aby

nie narazić Szan. Abonentów na brak pier

wszych numerów kwartału; tudzież o wy

raźne nadmienienie, czy dziennik Czas sam

lub z Dodatkiem m iesięcznym jest żą

dany.

Dodatek miesięczny wychodzić za

czął z rokiem bieżącym i wychodzić będzie

dalej jak dotąd, z dniem ostatnim każdego

miesiąca w formacie książkowym 12 do 15

arkuszy druku mającym. Dodatek ten zaw ie

rać będzie: artykuły polityczne, religijne,

ekonomiczne, historyczne, dokumenta, roz

prawy krajowe, literaturę w ogóle, to jest:

powieści, poezye krytyki itd., przytem Kro

nikę zawierającą korespondencye z róż

nych stolic europejskich przedstawiające o -

braz ich z upłynionego miesiąca.

j58F* U rzędy pocztowe Królestw a Polskie

go mają upoważnienie przyjmowania przed

płat na Dodatek miesięczny.

1-1X0»nrnłiitwM*wumuw^ - - -*”- )if|inbi ’ i - --

K,raków 25 września.

Artykuł Moming Posta, o którym mó

wiła wczorajsza depesza, nie podaje jakoby

odwołanie posłów francuskiego i angielskie

go z Neapolu i wysłanie tamże flot obu mo

carstw zachodnich było czynem dokonanym,

ale tylko prawdopodobnym, a nawet więcej, bo

nieochybnym i bardzo bliskim. W e r s y a drugiej

depeszy była więc prawdziwą. Zgad zają

z tein podaniem D ebaty. Utrzymują one, że

flota francuska opuści Tulon 22go lub 23go,

miejscem zebrania dla obu flot ma być Ä -

jaccio w Korsyce. Eskadry połączone po

wiozą ostateczne instrukcye panu Brenier.

Instrukcye mają cechę ultimatum. Jeżeli tak

będzie, to ultimatum już obecnością flot po

partem zostanie. W razie odmowy poseł

francuski uda się na okręt, a flota pozosta

nie w zatoce neapolitańskiej dla bezpieczeń

stwa krajowców, jak powiedzianem było.

L e N ord aamieszcza list z Neapolu po

twierdzający wszystkie te doniesienia; za

pewnia przytem, że baron Hübner nie miał

urzędowej misyi, że jeżeli uczynił jakie

przedstawienia dworowi neapolitańskiemu,

b yły one tylko offi,cieuses a nie officielles;

a następnie że nie ma przyczyny obawiać

się rozruchów. Jeżeli to prawda, niebez

pieczeństwo zagrażające Europie nowem

zamięszaniem, jest nierównie mniejsze.

Kilka dzienników zwraca także uwagę na

tę okoliczność, że król neapolitański udał się

w tej chwili do Gaety; widzą one w tym dowód,

że król nie sądzi aby chwila obecna była tak

ważną, skoro opuszcza stolicę. Argument

ten wydaje nam się obosieczny; z odjazdu

monarchy przeciwny wniosek dałby się także

z równą wyprowadzić loiką; ale i jedno i

drugie rozumowanie byłoby tylko domysłem.

Domysłem również są dowodzenia, że

w demons(raryi przedsięwziętej przez dwory

zachodnie, jest tylko proste następstwo u

mów na konferencyach zawartych w zna

nym protokóle z 8go marca, D ebaty widzą,

że Fran cya ustępuje tu przed polityką an

gielską, a lord Palmerston przeprowadza

zapowiedzianą przez lorda Clarendona w P a

ryżu względem W łoch politykę, dla tego,

że w obec parlamentu i opinii narodu an

gielskiego inaczej uczynić nie może. D zien

nik ten odwołuje się do noty jaką Monitor

dziś lub jutro w tym przedmiocie ma za

mieścić, a która ma objawić cel i znacze

nie postanowienia dworów zachodnich. W tej

nocie wyraźnie będzie wypowiedzianem, po

dobnie jak było w protokóle konferencyi,. że

mftca;Mw» zaeKodnir wdają się -v. apiif»=y

neapolitańskie aby utrzymać porządek w E u

ropie, a protestują przeciw wszelkiemu z a

burzeniu. Przypomnieć tu wypada, że w ów

czas już przepowiedział p. Manteuffel, iż

dojdą tvm sposobem do całkiem przeciwne

go rezultatu.

Oczekujmy więc M onitora. Czas%wielki

aby coś pewnego w tej sprawie usłyszeć

się dało, a nie same ogólniki jak dotąd by

wało.* Wszakże zdaje się, że cała sprawa

jest tylko groźnym ogólnikiem, tem gro

źniejszym , iż coś stanowczego ukaże się

dopiero w następstwach, a żywioły z któ

rych się składa, są tak elastyczne, iż- nikt

dokładnie następstw przewidzieć nie jest

w stanie.

ftioreapoMleBcya Cim u .

W iedeń 23 września.

m Sprawa neapolitańska przyszła nareszcie do tego

kresu, który wam oddawna przepowiadałem. Floty sprzy

mierzone wyszły lub wyjdą do Neapolu i posłowie

francuzki i angielski już są albo będą odwołani. Wia

domość podana przez D eb a ty jeszcze tu urzędownij

nie potwierdzona, lecz stanie sin pewne, choćby na teraz

była nawet zawczesną. Kzeczy po widzeniu się p. ba

rona de Hübner z królem, tak *teły, że trok ten był

prawie koniecznym. Gdzie występują fakta, tam mówić

jeszcze o prawie, byłoby zapóżno. Napróżno byłoby

także rozprawiać, czyja w tym obrocie kwestyi właści

w:e wina. Pytać raczej trzeba, jakie tego kroku będą

skutki. Dzienniki dzisiejsze spodziewają się, że król

zastosuje się do życzeń państ v zachodnich i do rad Au

stryi. Liczą na umiarkowanie ze wszystkich stron i

raniemąją, źe w najgorszym razie kwestya ta, nie po

rus.’.y innych krajów włoskich. Na to ostatnie przypu

szczenie zgodzić się można. Lecz co do kwestyi ze

strony rządu neapolitańskietfo, tych pogodzenie w obe

cnych stosunkach ze stanowiskiem zajętem przez Nea

pol i państwa zachodnie pojąć trudno. Przed dwoma

miesiącami radzono królowi z Wiednia, żeby na wz=’r

Cesarza Rosyi, sam z własnej woli. wszedł na drogę

zmiany systemu polityki. Jeszcze szczere i spokojne

wystąpienie w tym duchu, mogłoby ocalić Neanol od

nieprzewidzianych następstw dalse-fu oporu. Jenerał

Martini z temi wyjechał radami. Jeśli do pqjednania nie

przyjdzie, Austrya j uż oświadczyła, że za dalsze wy

padki odpowiedzialności na siebie nie weźmie.

W kwestyi neufchatelsl iąj gabinet tutejszy jeszcze na

przedstawienia gabinetu berlińskiego nie odpowiedział.

Lecz pójdzie zapewne za Francyą, która prawa przy

znanego Prusom przez protokół londyński z dnia 24go

maja 1852 r. nie zaprzecza, lecz gwarancyi takowego

ua siebie nie bierze i drogę pojednania radzi. Jest rze

czą widoczną, że kwestya ta rozstrzygnie się przed są

dem dyplomacyi europejskiej. W tej t!Twili tak Francya

jak i Austrya radzą tylko Szwajcaryi, źtby ze zwycię

żonymi łagodnie się obchodziła i procesu nawet zanie

chała, pozwalając skompromitowanym wyjść za granicę.

P. de Thouvenel poseł francuzki w Carogrodzie, za

protestował przeciw odwołaniu przywiląju danego przez

księcia Ghiką kap. Magnan do żeglugi parowej na Se

recie i Prucie. Źe Austrya odwołani =, to u Porty wy

mogła, to pew na. Prut i Seret nie są gbjęte rozporzą

c:i :.i;;ii tntkt*ta paryzkitg= i, to tfö Wolności żeglugi

na Dunąju. Kompanie Lloyda, która ma przywilej na

tej rzece, byłaby dotkniętą tem otwarciem rzek przyle

głych dla żeglugi obcąj. Spór ten rozstrzygnionym zape

wne zostanie przez porozumienie się państw sprzymie

rzonych z Austryą i z Portą nad sposobami, któreby

wolność żeglugi tak ua Dunąju, j ak na Prucie i Sere

cie załatwić uiogły bez uszkodzenia praw nadanych

kompanii Lloyda w jąj przywileju.

Projekt założenia w Peszcie banku dla rolnictwa wy

wołał wielkie rozprawy. Jedni widzą w nim konkuren

c ję z bankiem tutąjszym kredytowym i walczą przeciw;

drudzy widzą pomoc dla właścicieli węgierskich i są za

nim. Co do konkurencyi, tąj obawa próżna, gdyż bank

kredytowy tutejszy ma być bankiem dla przemysłu, gdy

tymczasem peszteński b?dzie bankiem dla rolnictwa. Co

do korzyści jakieby stąd wyniknęły dla posiadaczy dóbr,

te łatwe są do ocenienia. Idzie tylko o to, czyby wyrzm

cenie na plac nowych akcyj w wartości 25 milionów

złr. nie przepełniło j u ż i tak prawie pełnąj miary i

czy nie powiększyłoby jeszcze kryzys, przez którą gieł

da i świat finansowy przechodzą w tąj chwili. Ministe*

ryum finansów jak mówią, z tych powodów jest za

wstrzymaniem projektu.

Merlin 23 września.

f Z dniem wczorajszym skończyły się uroczystości

ślubne księżniczki pruskiej Ludwiki z W. ks. Badeń

skim. Wszystko odbyło się w kole familii królewskiej

i proszonych gości stÓ9ownie do przepisanego w podo

bnych okolicznościach ceremoniału. Zabaw publicznych

nie było żadnych. Trochę więcąj ruchu w mieście, kil

ka oświetlonych prywatnych domów wieczorem dnia

ślubnego, tłumy gapiącego się ludu na prząjeżdżające

galowe powozy, to wszystko, co znać dawało publicz

nie, że jedna z księżniczek pruskich wychodzi za mąż

za panującego księcia w Niemczech. Dzisiaj wszystko

cicho. Nowożeńcy i goście zabierąją się do odjazdu.

Jutro i król wjjeidża do prowincji nndreńskiąj. Poju

trze będzie w Hanowerze i Hamm, 25go stanie w Ko

blenc, jeden dzień przepędzi w Stolzenfels, 2 8 i 29go

zabawi w Trewirze dla uroczystości poświęcenia tame

cznej bazyliki. To jest główny cel podróży królewskiej.

Następnie uda się król do Karlsruhe, a późnićj do pro

wincyj Hohenzollern. W drodze tćj spotka się z siostrą

swoją, cesarzową matką, która w tych dniach przejeż

dżać będzie przez Wrocław, udając się na Drezno do

Stuttgardu.

W polityce zupełna cis za; nawet o kwestyi neufcha

telskiej mówić przestano. Rzecz ma być na drodze d y

plomatycznej prowadzona. Gabinet tutejszy uczynił w tym

względzie stosowne kroki. Nalionalzeitung lęka się,

aby polityka państw niemieckich, które mają ciągle j a

kieś zatargi z Szwąjcaryą, kraju tego całkiem w ręce

Francyi nie oddala. Radzi zatem, aby zamiast pośredni

ctwa dyplomacyi, a mianowicie francuzkiej, Prusy stara

ły się wprost z Szwąjcaryą traktować. O wypadku

z korsarzami afrykańskiemu zdaje się, że całkiem za

pomniano.

Co obecnie nsjwięcąj uwagę publiczną ząjmuje, to

kwestye finansowe i spadek wszystkich papierów na

giełdzie. W ministeryura finansów panuje wielka czyn

ność. W projekcie podobno je st postawienie całkiem

nowego systemu finansów. Uchwalona przed parę laty

25-precentowa podwyżka podatku dochodowego i kon

sumcyjnego ustaje z 1 stycznia p. r. Jak ubytek ten

pokryć? Budżetu pojedynczych ministerstw zmniejszyć

podobno nie można. Postanowione podwyższenie pensyi

urzędników i rozszerzenie niektórych gałęzi w admioi

stracyi me dozwalaja myśleć o zaprowadzeniu najmt)jąi

s z q oszczędności. Suma, o którą budżet ma być powię

kszony, wynosi 2,573,00 0 tal. Aby j ą otrzymać, nie

ma podobno innego sposobu, jak zaprowadzić stosow

ną zmianę w samym systemie podatkowania. Nad tego

rodzaju projektem do prawa mają właśnie w ministe*

ryum pracować. Domyślają się, że z tego powodu bę

dzie i sejm wcześniąj niż zwyczajnie zwołany.

Spadek papierów na giełdach europejskich nie mógł

pozostać bez wpływu na tutejszą, chociaż w miejscu

samem nie było da tego wyraźnych i jasnych przyczyn.

Dzienniki spadek ten uważały za nierozsądny i niczem

nieuzasadniony, ale papiery jak spadały tak spadały, a

bank tutejszy podniósł wczoraj dyskonto na weksle na

6°/0. Powodem do tego ma być zmniąjszanie się zapa

sów gotówki, a celem przeszkodzenie nieustającemu

odpływowi srebra. Równocześnie zaszło toż samo

w Wiedniu; z podobnych przyczyn bank tameczny pod

wyższył dyskontowanie weksli o 1%- W skutku po

stanowienia tego tutejszego banku i wiadomości podo

bnąj odebranąj wczoraj z Wiednia, papiery jeszcze wię

cej spadły. Niektóre, i między niemi najlepsze, stoją

już do li) % niżąj jak przed dwoma i trzema tygodnia

mi. Wpływają na ten stan giełdy i obawy polityczne,

chociaż te jak na teraz zdają się być zupełnie płonne.

Niepewność jednak nie ustaje, i ona może więcej j e

szcze, aniżeli brak pieniędzy, na który się powszechnie

skarżą, przyczynia się do teg) stanu giełdy. Mówiono

tu już nawet o wypowiedzeniu licznych kapitałów de

pozytowych, coby było nowym dowodem panującego

cięść LirmcKO-ARTTsrccm

PRZEGLĄD

usiłowań rolniczo -przemysłowych.

Zamiłowanie życia wiejskiego w narodzie, Jako podpora

rolnictwa.

(Ciąg dalszy.)

Królowa, szlachta i l u d , wszyscy w Anglii mają u

podnbanie w życiu wiejskiem.

Chcąc się przekonać o tej prawdzie niema potrzeby

badania obyczajów angielskich na miejscu, możemy po

znać ich zamiłowanie do wsi i z naszego ogniska.

W tym ę(,](j wystarcza obeznanie się nieco z ich lite

raturą narodową. Czytając ich poetów spostrzega się,

że wieś była zawsz e ich natchnieniem. Je stie gdzie

u starożytnych lub nowoczesnych wymowniejsza sie

lanka nad pożegnanie Julii z Romeem przez Szekspira?

Natchnienie wiejskie znajduje się także w XVI wieku

w pracy równncześnika Szekspirowego, w Królowej

czarownic, the f a i r y que en Spencera, poemacie, któ

ry podobał się niezmiernie królowej Elżbiecie. Siedem

nasty wiek dał An?hkom Milton, kreślący przedzi

wnie raj ziemski. W początku przeszłego wieku pró

bował sam Pope śpiewać o lesie windsorskim. W szy

scy ich poeci lubią zmierzać do przedmiotów wiejskich.

Im bliżćj naszych c za sów, tem wybitnićj występuje to

upodobanie w życiu wiejskiem. Posępna imaginacya

najpoważniejszego Anglika znajdzie uśmiechające się o

brazy i pieszczotliwe słowa , gdy chodzi o skreślenie

orzeźwiającego cieniu, zielonój murawy i kwiatów mi

łćj woni.

Począwszy szczególnie od chwili, gdy rolnictwo an

gi»!skie odkryło drogę rycbl°jszego *bogacenia się, stała

’ się literatura angielska zupełnie sielską, możnaby powie

dzieć rolniczą. Między 1726 a 1730 rokiem wydaje Thomp

son zeSzkocyi rodem swój sławny p^ema*. o porach rokn,

w którym prace rolnicze są opisane zarówno poetycznie

jak wiernie. N:eco później pisze poeta angielski, smę

tny Gray Elegię pisana na cmentarzu wiejskim i ody

swoje do wiosny. Od czasów Thompsona i Graya aż

do dzis staje się wieś coraz więcąj ulubionym przed

miotem pisarzy angielskich.

Nie tylko poeci śpiewali wierszem o scenach wiej

skich. Prozaicy opiewali ten przedmiot z równie u

wieńczonym skutkiem. Obrazy życia wiejskie zajmują

w pracach romansopisarzy angielskich najpiękniejsze u

stępy. Czytając ich opowiadania tak pojedyncze, opisy

tak wierne przez najlepszych pisarzów, i porównując

ich z wielką częścią tych opowiadań i opisów życia

wiejskiego przez pisarzy francuzkich, występuje dopiero

w całąj sile niesmak do ostatnich.

Angielscy pisarze badają naturę pod gołćm niebem,

ji opisują j ą z tą prostotą, która prawie zawsze prawdzie

towarzyszy. Osoby poruszające się w tym obrazie wiej

skim i naturalnym, żyją życiem rzeczywistem i nieu

rojonem; czytając zdaje się, iż widzi się ich pracu

jących i a prawdę, że się słyszy ich słowa i myśli,

troski i trudy, że to są włościanie podobni do tej garstki

najlepszych w istotnej rzeczywistości. Te uwagi na

stręczają się szczególnie w czasie czytania najlepszych

powieściopisarzy angielskich, np. Goklsmitha V%car o f

Wakefield.

Proboszcz z Wakefieldn je st romansem nadewszystko

rolniczym. Bohaterem jego jest ksiądz protestancki, który

jest zarazem kapłanem, ojcem rodziny i gospodarzem

wiąjskim, pełni zatćm trzy wielkie obowiązki, dla An

glika nąjwyższe, jakie pełnić może c_złowiek.

Największym powabem tąj powieści jest teu zba

wienny duch , który się w nićj wszędzie przebija, przez

czystość u cz uć , świętość radości rodzinnych, szlache

tność i wzniosłość religii i szacunku godne życie poświę

cone pracy około roli. Takie dzieło buduje bardz o’ i

łatwićj niżeli najpiękniejsze morały i najgłębsze rozumo

wania filozoficzne.

Podobnie piękną i zajmującą jest powieść przez pan

nę Mitford napisana pod tytułem: N a s z a wie§ (our

village). Wyobraża ona życie dawniejszego gospoda

rza wiejskiego w Anglii, i kreśli wieś z tem podobień

stwem do rzeczywistości, jakie stanowi charakter an

gielskich powieści.

I jeżeli przyznać trzeba, że piękna literatura angiel

ska je st pożyteczną zarazem, poważną i nauczającą

zaledwo nie rolniczą, to z drugiej strony nie je st ich

literatura naukowa i rolnicza wolna od upiększających

ją wyimków poezyi i historyi. Do technicznych i o

schlych opisów tąj lub owej pracy mięsza się ustęi

przytoczony z starożytnćj lub nowoczesnej literatury o

iywiający te drobnostkowe i pedantycznie dokładne rad’

gospodarskie.

Zbjtecznem b_yłoby dowodzie rolniczego charakten

plemienia słowiańskiego, bo położenie naszego kraju

urodzajność wielu jego okolic musiały powoływać na

od najdawniejszych czasów do rolnictwa. Wyrazem roi

niczj-ch obycza;ow były ju i za czasów pogańskich c

brzędy religijne, pieśni ludowe, strój ludu i panó?

mężczyzn i niewiast u wszystkich Słowian, a w szczi

gole u Polakow. Gdy mne narody północne słynął

podbojem, a w czasach późniejszych sposobiły się d

kup]ectwa , które ich spiesznie zbogacnło , po został m

rod polski zawsze głownie rolniczym.

Z piśmiennych, a narodowych pomników dowodzi

cych powyższego twierdzenia pominąwszy dzieła wvłi

czme w tym względzie naukowe służą nam Kantvczk

pisane przez poetów żyjących przed Rejem, które 0 pi

wają, ii zabawa w,ejska, zatrudnienie się rola na

le%*°"ar

oralMeJs*y°* \»°jPojemniejszych.

P awda, z e z przeobrażeniem się szlachty nolski

i ro!niczćj w ry cerską, padł cały ciężar uprawy ro

i wytywiema tagowfj ludności na chłopa, E t ,

L-U-J-, - ------ -T----------- -

W aM*nwjiu *s------------------------------- ..... .....’wiwipjM

llc t a n n l k wj°ohniljsi co d«ieii rano wyjąwuKy ponictciaHi i dni

p,,

świetaoK

D m t a ł e k inio»i^o»uy »ryohodei * u»tainini dniem łalM oj i.= lqc*

f*r*edp!fit« n» D zionnib

* %rakomw

a r,tństif«» ,htsirf* cbi«t (panntyj

tm*f.*i»

| r»nj»n!».....................

m?» ?fl

| półrocznie . .

.rt(!

k w » r t » i n i » .....................,

( 301- jit instaccn(o .

.ii,

,=Oe-*A«K

,l:=.

r«ll««»»e

i .i,,!rjj

,,,. _

rpC

..=

I rocKijta . .

4-, JL

pdłi ="_"li^

- _i_d_; *V»

’=l .

- = i- óń?rocmnie.....................

/*»-.-t?Slfc’ "’" T" . . .*’T ’T ”%"" T

j kwartaln!e. . .

Na »am .Dodatek" prenumerować nicn -

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction