Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 668 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

NOT247.

Kraków, W torek 27 Października

Rocznik XLIX.

CZAS

riiaaaiftlę piayjnaj^i

AdminłstrseyaCzaru w KrakawleInrsędypocztowe. Klajuawą fresaaenl* krięgarnia

S. A . Krsyśanowekiego, h andel Niemojewikiego « Sukiennicach, binro dzienników B. Eerzowej,

główna trafika, handel Kretsohmen, binro dzienników Hopoaaa i Salomonowej , binro Mańkowskiej

dennio e).

—

M f ł s » s a l a (inseraty) przyjmujo słę za opłatą od miejsca wiersza drobnym dre

dem (petitem) aa pierwazy raz 10 ent., sa każdy następny po 6 ent.

—

lolestaee (na8stronic

ed miejsca wiersza drukiem drobnym po 80 ent. sa katdy raz. —

Oi(oaseala Ifreaamaialą

przyjmują: w a L w o w ! a biuro dzienników nlioa Karola Lndwika 1. 9 , centralne binro ogłoezeń ulica

Kopernika I. li; w M a ry l a wyłąosnie p. Adam rne de Varenne 88, (prenumeratę p. W . Raozkowsk

"irberoi pod Paryżem rne dn Chemin de fer 44); w W k ład ała pp. Haasonstein A Yogler (także

WHamburgu, Frankfurcie n. M,, Brrlinie, Lipska, Bazylei 1 Wrooławin), A. Oppęlik, B. Hosso (taki«

w Berlinie, Hambnrgn, Monachium 1 Norymberdae), H. Sehalek, ML D ukat, J . Danneberg, H. Fried

(tylkoprennmeratę pp.H.Goldachmli AOomp.); w fhraahfanrtc n. W .C .L .DanbeAComp

Pojedyncze Nra (12 ct.) i dodatki (4 ct.) sprzedaje w Bochni banael A. Ziętkiewicza.

Jf5

Z ruchu ludowego.

Ai -----

(= ) Nie mamy jeszcze dokładnych i szczegóło

wych sprawozdań j reznltacie wszystkich wybo

rów do Rad powi »towyeb z knryi gmin wiejskich.

Jnż jednak dotychczasowe wiadomości dozwalają

niestety stwierdzić, iż w pewnej części powiatów

odniosła zwycięs(two zupełne lista kandydatów

Btronnictwa ludowego. Świadczy to wymownie, te

stronnictwo rozporządzało sprężystą organizacyą,

że w zaciekłej ’agitacyi wyborczej nie przebierało

w środkach, że przez swoich wysłanników utrzy

mywało od dłuższego czasn ciągłą styczność z wy

borcami po powiatach i gminach, że podczao sa

mego aktn wyborczego patrzało niejako wybór

com na palce i pilnowało, aby nie sprzeniewie

rzyli się danym zobowiązaniom co do głosowania,

przypominając im tylekrotnie w pisemkach agita

cyjnych wyrażaną zasadę, iż ,,wdzieranie się ob

szarników i wrogiej Indowi inteligencyi na miej

sca zawarowane knryi włościańskiej, jest zama

chem na prawa lndn.a Takie nanki, systematy

cznie drukowane, na wiecach i wiecykach nieu

stannie głoszone, zapamiętał sobie Ind. To też

udział wyborców włościańskich był wszędzie na

der liczny, w dzień wyboro roiły się tłnmne ich

zastępy po miastach powiatowych. Komitety po

wiatowe stronnictwa indowego nwijaly się skrzęt

nie, rozdzielając swoje kartki między lud, a ażeby

wyborcy na wypadek powtórnego głosowania lnb

ściślejszego wyboru zaopatrzeni byli w dostate

czną ilość kartek, komitety rozdawały wyborcom

po trzy kartki, objaśniając dokładnie, jak w da

nym wypadku postąpić mają.

Jak składnie cały aparat wyborczy w ręko ru

chliwych agitatorów fnnkcyonował, tego dowodem

fakt, iż wszędzie zaraz przy tworzenia komisyi

wyborczej jeden z włościan stawiał umówionych

poprzednio do tej komiByi kandydatów, a wszyscy

jednogłośnie ich przyjmowali. Gdzieniegdzie także

komitety agitacyjne chwytały się pewnych tea

tralnych efektów. I tak np. w Krośnie w celn

przypatrzenia się fizyognomii kandydatów, zarzą

dzono defiladę ich przed wyborcami.

Ciekawe są z wielo względów relacye, jakie

z poszczególnych miejsc wyborczych nadsyłano

do .naczelnej Rady stronnictwa Indowego" we

Lwowie. Zwykle rozpoczynają się one od tryum

falnego okrzyku: Zwyciężyliśmy na całej linii.

Stańczycy pobici! Zabiegi stańczykowskie doznały

straszliwej porażki. Ztąd konsternacya w ich obo

zie tak wielka, że ,,w pierwszej chwili wprost

oniemieli.1* .Trój-lojaliści — pisze jeden z kore

spondentów Rady naczelnej — nie przeczuwając

nawet, co Bię święci, przybyli na wybory znpeł

nie pewni Biebie, z kartkami nrzędowemi. Do

piero, gdy rozpoczęto głosowanie, wyszło na jaw

przygotowanie włościan.* A przez ,,Stańczyków"

i ntrój-lojalistówu r( zumieją owi korespondenci ka

żdego człowieka w gminie i w powiecie, który

z rnchem Indowym się nie złączył, a więc nie

tylko jnż obywatela, księdza Inh mieszczanina,

ale nawet ,,Stańczykiem11 i ,trój-lojalistą" jest

w ich pojęciu każdy chłop, który ślepo nie chciał

się poddać teroryzmowi partyi lodowej. Jeżeli

w relacyach do Rady naczelnej czytamy w peł

nych nniesienia wyrazach zredagowaną wiadomość,

że w jednem miejsca ,,Stańczycy, pomimo szalonej

agitacyi ze strony swoich wodzirejów, ponieśli taką

klęskę przy wyborach, jakiej nigdy nie bywało,"

jeżeli w innem miejsca rozbrzmiewały szalone

okrzyki radości, że padł ten lnb ów kandydat

»z obozn przełamanych demokratów," to znown

nie brak również wyrazów zadowolenia, że ta i ow

dzie stronnictwo zwalczyło także kandydujących

chłopów, ale takich, którzy trzymają ze Stań

czykami, a więc ,liznnów pańskich i zaprzedań

ców chłopskich.*

A jeśli się gdziekolwiek zdarzyło, że stronnictwo

z własnej woli dopnścilo w knryi wiejskiej obok chło

pówjednego lnb drngiego przedstawiciela innej war

stwy społecznej, natenczas w sprawozdaniach do

Rady naczelnej te wyjątkowe fakta bywają bar

dzo skrupulatnie motywowane. I tak z Dąbrowy

piszą: nWybraliśmy 11 chłopów a dwunastego na

czelnika i radcę sądowego z Dąbrowy, wielkiego

dobrodzieja włościan.** W jednem z pism, odda

nych na nsłngi stronnictwa Indowego czytamy:

,W Krakowskiem, Krośnieńskiem, Skalackiem i

Mieleckiem wybrano radcami powiatowymi wyłą

cznie włościan, w innych powtbodzili t kże kan

dydaci z grona życzliwej Indowi inteligencyi i

większych właścicieli. Tylko w Grybowskiem przy

jęto na listę także X. proboszcza Markiewicza

z Korzenny. Wogóle w okręgach, gdzie akcyę

prowadziło stronnictwo Indowe, przeszli tylko zde

cydowani zwolennicy rnchn Indowego. W Wado

wickiem Dr Malec, w Myślenickiem inżynier Sto

laski i dwn jeszcze inteligentnych mieszczan,

w Bocheńskiem właściciel obszarn dworskiego Mei

zner, w Rcp;zyckiem Szwantowski, w Grybów

skiem br. Brnoicki, w Dąbrowskiem radca i na

czelnik sądn Niedzielski przyjęci zostali w nzna

nin szczerej życzliwości dla Indn na listę stronni

ctwa Indowego i zostali wybrani-"

Chara! terystycznem w wysokim stopnia jest

także i to, iż w owych relacyach do Rady naczel

nej znajdnjemy zawsze ustęp o zachowania oię

przedstawicieli władzy podczas wyborów i o ile

dotąd znane nam są te relacye (a znane są wy

łącznie z powiatów, gdzie stronnictwo Indowe zwy

ciężyło), spotyka się władza z wdzięcznem nzna

niem i pochwałami. W Dąbrowskiem ,,władze tak

polityczna, jak antonomiczna, zachowały się z wiel

kim taktem;* w Krośnie ,,władza zachowała się

przy obecnych wyborach wzorowo;" w Mieleckiem

,,kierownik starostwa postępowa! przy wyborach

legalnie, przez co zyskał sobie nznanie lndn."

W Dąbrowskiem znalazło stronnictwo tylko dwóch

winowajców: .kondnktor drogowy Moszyński agi

tował na własną rękę, a pomagał mn w tem bar

dzo gorliwie X. dziekan Otfinowski."

Lecz mniejsza o te relacye partyjne. Ważniej

szym, a przedewszystkiem smntnym jest fakt, że

stronnictwo Indowe zapnściio szeroko swoje za

gony po krajn; że hasło: wypierania szlachty i

księży przy wyborach znalazło widoczny oddźwięk

wśród zbalamnconego przewrotną agitacyą wło

ściaństwa, że skrajne i radykalne żywioły narzn

ciiy się na jego przywódców i inspiratorów. Otóż

nie w tem tkwi szkoda i złe, że włościanie w zna

czniejszej liczbie wchodzą do Rad powiatowych,

bo owszem, ich życzliwy i poczciwy ndział w za

rządzie autonomicznym (zależy to mianowicie od

osób wyhranych), może być z pożytkiem dla krajn

i sprawy publicznej, ale to jest niebezpiecznem

i gorszącem, że zdobyli mandaty swoje pod pro

tekcyą stronnictwa indowego, że na jego plecach

wyrośli i pod jego kiernnkiem szli karnie do nroy

wyborczej. Nie wynik wyborów włościańskich, ałe

sposób ich prowadzenia pod hasłem zawiści Bpo

łecznej i przy pomocy jątrzącej agitacyi, to jest

objaw smutny i niepokojący. Nie to, że Ind za

czyna świadomie o sprawach swoich myśleć, ale

to, że tę świadomość rozbudzają w nim Indzie

żli, aby w zarodzie ją skrzywić i zepsuć, a potem

wyzyskać niegodziwie dla swoich przewrotnych

i przewrotowych celów, to jest niebezpieczeństwo

istotne, które grozi Indowi, a tem samem krajowi

i narodowi naszemn.

Nie jesteśmy jednak pesymistami i sądzimy, że

przy dobrej, szczerej i rzetelnej woli, przy rozwinię

cin potrzebnej siły odpornej, przy chętnem i energi

cznem współdziałania wszystkich dodatnich i zdro

wych żywiołów obywatelskich, można jeszcze osią

gnąć pożyteczne skntki, można jeszcze postępy

złego nietylko powstrzymać, ale przytłamić, można

zaślepionym oczy otworzyć, można błędy i szkody

naprawić. A w tem przekonania umacnia nas sam

wynik wyborów. Stronnictwo Indowe zwyciężyło

na całej linii tam, gdzie z naszej strony zgoła

nic nie robiono, gdzie agitacyi pozostawiono naj

swobodniejsze pole, podczas gdy tam, gdzie choć

by w ostatniej chwili pomyślano z naszej Btrony

o wyborach, albo przegraliśmy, zdobywając jednak

znaczną liczbę głosów, albo zadaliśmy klęskę

przeciwnikowi. Gdyby więc akcya wcześnie była

podjętą i systematycznie prowadzoną, nie byłby

przeciwnik z pewnością trynmiował. Ale niestety

jest to ciężka wada, która odbija się najszko

dliwszemi następstwami w naszem życia pnblicz

nem, że przed akcyą nieco twardszą eofamy się,

netępnjemy krok za krokiem, aby złego i złych

nie drażnić, a często w krytycznej chwili wygo

dnie nsnwamy się z pola walki, aby się nie na

razić. Moglibyśmy niewątpliwie, ale nie chcemy

wydobyć zo siebie dość sprężystości i energii.

Organizrcyi złej i szkodliwej nie przeciwstawi

liśmy orgaoizacyi dobrej i zdrowej; destrukcyjnej

działalności, rozrywającej zbrodniczą dłonią spo

łeczną jedność narodn, nie zwalczamy ciągle,

śmiało i czynnie, na każdym krokn, w gminie i

powiecie, a ta miękkość, ta pobłażliwość, ta wre

szcie bezczynność tornje drogę ajentom fałazn,

potwarzy i jątrzenia i ułatwia im zwycięstwo.

I w ten sposób wśród najszkodliwszych warnn

ków i najprzewrotniejszych wpływów, rozbudził

się rnch Indowy, cznliśmy jego żywiołową siłę i

jego niezdrowy charaktek polityczny i opołeczny,

ale wczas nie powstrzymaliśmy go i nie nawró

ciliśmy go na tory dobre, a dziś widzimy, jak te

prądy rozstroju rozlewają się na wszystkie stro

ny, jak porywają za eobą coraz większe masy

lndn i pchają je w radykalne i coraz radykał

nicigze i zgubniejsze otchłanie.

Że tak jest, tego dowodem są liczne objawy i

fakta, przekraczające miarę luźnych zdarzeń, które

przemijają, nie zostawiając po sobie śladn. W ar

tykułach, które o rnchn Indowym systematycznie

ogłaszać zamierzamy, zajmować się będziemy

wszelkimi tego rodzajn objawami i faktami. Dziś

zwracamy nwagę na jeden, w ostatnich dniach

najgłośniejszy: na świeże zajścia w Rymanowie.

Tam na 19 b. m. zwołali przedstawiciele stron

nictwa Indowego: redaktor Przyjaciela ludu

p. Stapiński i bronzowrik z Sanoka p. Piech,

wiec Indowy z powodn odbyć się mającego wy.

born uzupełniającego do Sejmn z Sanockiego. Ce

lem głównym tego wiecn bylo podjęcie agitacyi

przeciw zatwierdionej przez komitet centralny

kandydaturze p. Morawskiego i popieranie kan

dydatury chłopskiej. Na wiec przybyły tlnmy lndn.

Lecz w dzień przed odbyciem wiecn czterej miesi

ozanie rymanowscy zewezwali telegraficznie X

Stojałowskiego, który nie zwlekając, jnż 19 b. m.

rano stinął w Rymanowie. Hr. Anna Potocka, do

w:edziawszy się o tem, przesiała X. otojał .wskie

mn pieniądze (podobno 150 złr., które, jak donooi

jedno z pism, swoją drogą zatrzymał), wzywając

go, aby nie pokazywał się na wiecn, leci jechał

do Rzymn dla przebłagania Ojca św. X. Stoja

łowski odpowiedział wykrętnie, że go nikt nie

sądził i dekretu mu nie wręczył, te przeto za wy

klętego sie niema i na wieen będzie. Po godzinie

3 po poluanin rozpoczęło się Heb/anie. Wśród tłu

mn lndn i małomieszczan obecni Stapiński, Piech, Dr

Gaweł i Dr Iskrzycki z Sanoka, który forytował

swoją kandydatnrę. Wtem zjawia aię X. Stoja

łowcki, a przeszło dwutysięczny tłnm przyjmnje

go owacyjnie. Powstaje zamięozauie nie do opi

fama. Stapiński wzywa Stojałowskiego do opnsz

ozenia zgromadzenia. Na to Iskrzycki wzywa zgro

madzonych do wyboro przewodniczącego. Stoja

łowski proponuje Iskrzyckiego, a ten objąw

szy przewodnictwo, ndziela głosn Stojałowskiemn.

Stapińoki protestuje i razem z Drem Gawłem i

Piechem opnszeza zgromadzenie. Wtem przeciska

się przez tłnm far. Anna Potocka, która w liście,

ogłoszonym w kilkn pismach, wystąpienie swoje

tak opisnje: nPrzebiłam tłnm, prosiłam p. Iskrzy

ckiego, którego na wniosek X. Stojałowskiego

obrano przewodniczączym, o głos, wyszłam na

pakę, ale odmówił mi go stanowczo i powiedział,

ie wpierw będzie mówił X. Stojałowski; na to

odeszłam, namawiając lndzi, by szli za mną, ale

to byli sami Indzie z cndzych wsi, na dzień tar

gowy i na wiec przybyli, mało więc lndzi stosun

kowo mnie nslnchalo. Doszedłszy do drngiejstrony

tej ciżby lndn, o kilkadziesiąt kroków od X. Sto

jałowskiego, zaczęłam mówić; niestety, głos sta

rej kobiety wobec głosn X. Stojałowskiego ledwo

bylo słychać; najbliżsi, słuchający mnie, potaki

wali i przy końcn wraz ze mną wołali: . Do Rzy

mn, do Rzymn! Wpierw Papieża przeprosić! Po

tem do Rymanowa! Potem z radością przyjmie

my.* Ale to byla kropla w morzn. Widząc, że nic

nie wskóram, odeszłam z gronem najbliższych.*

Wówczas wstąpił na mównicę X. Stojałowski i

zaczął chrześciańskiem pozdrowieniem: ,Niech bę

dzie pochwalony Jezus Chrystns", na co zgroma

dzenie odpowiada ma: ,Na wieki wieków. Amen."

X. Stojałowski prawi o ważności chwili, podnosi

potrzebę, ażeby Ind był zastępowany w Sejmie

przez kogoś z lndn. Stopniowo tłnm poczyna się

ruszać, a gdy mówca uderzył gwałtownie na »oh

szaroików" i władze rządowe, powstała istna bn

rza oklasków. Od czasn do czasn odzywają się

okrzyki: ,Dobrze mówi!" ,Niech żyje X. Stoja

łowski !" Wtem pojawia się w sali komisarz sta

rostwa i po dłuższej rozprawie z p. Iskrzyckim

rozwiązuje zgromadzenie. Włościanie wychodzą,

śpiewając chórem: ,Bartosza! Bartosza! Hej nie

traćwa nadziei!" i odprowadzają X Stojałowskie

go do domn, w którym na czas swego pobytn

w Rymanowie zamieszkał. Po chwili wychodki

X. Stojałowski na balkon i wygłasza namiętną

mowę, w której żali się, że go prześladują i na

wet obłożyli go klątwą nie za to, te grzeszył, ale

dlatego, że wydaje gazetkę. A eóż w tej gazetce

jest? Oto nawoływanie, aby lndn nie krzywdzić,

aby ciężko zapracowany grosz wypłacać robotni

kowi, domaganie się, aby ciężarów skarbowych

nie ponosił przeważnie sam Ind. W tem miejscn

atakuje mówca gwałtownie władze rządowe i koię

ży, którzy go prześladnją, oraz składa przysięgę,

te sprawy Indowej nie odstąpi i póki żyw, będzie

dla dobra lndn pracował i pisał. Tłnmy zbite słn

chają w milczenia mowy agitatora i naraz odzy

wa się gromki okrzyk: ,Niech żyje X. Stojałow

ski!" Tymczasem X. Stojałowski pojawił się na

nlicy, idąc na nocleg do jednego z mieszczan.

Tłjtn nie opuszcza go, lecz odprowadza dalej.

Wreszcie następuje chwila rozstania. Włościanie

otaczają go zwartym kręgiem, całnją po rękach,

czepiają się szat jego...

Oto przebieg wiecn rymanowskiego, streszczony

na podstawie dwóch relacyj, ogłoszonych w dzień

nikach. Świadczy on chyba najwymowniej, te Ind

bałamncony, kuszony, łudzony i tumaniony stracił

równowagę i idzie w niektórych stronach na oślep

za nwodzioielami, a pooiąga go za sobą w danej

chwili bardziej ten, kto silniej poroszą mętne fale

namiętności, kto swawolniej jątrzy jego żądne i

niechęci. Tłnm lndn zbiera się w Rymanowie na

wezwanie p. Stępińskiego, ale porznca go i od

wraca się od niego w jednej chwili, gdy widzi

przed sobą człowieka obłożonego klątwą, do nie

go się zbliża, na cześć jego wznosi wiwaty, po

rękach go całnje i występne wyprawia mn owa

cye. Oto ponnry objaw chaosn, zamięszania i oba

łaancenia mas lndn, oto wstrętny obraz anarchii

w umysłach i sumieniach. Taki Btan, to wielkie

nieszczęście publiczne, któremu zaradzić może

tylko wielka energia zdrowego dncha pnblicznego

w calem społeczeństwie. Oby taka energia jak

najrychlej się zbndziła!

Przegląd polityczny.

K raków 26 października.

W rokn 1892 dnia 23 czerwca podczas pobytn

w Wiednia, wyrzekł ks. Bismarck w rozmowie

z jednym z wiedeńskich dziennikarzy, tajemnicze

zdanie: ,,Zerwane są nici, jakie nas łączyły z Ro

syą-" Potwierdzenie tych slów zawiera ostatni sen

zacyjny artyknl Hamburger Nachrichten, omawia

jący niemiecko-robyjskie stosunki po wojnie z rokn

1876/77, kongres berliński i śmierć Gorczakowa.

nJnt w Skierniewicach — podnosi artyknl organn

księcia Bismarcka — a więc wkrótce po zmianie

tronn i śmierci Gorczakowa, przywrócone bylo do

bre poroznmienie między polityką niemiecką a ro

syjską i stan ten trwał do rokn 1890. Aż do tego

czasn istniało pomiędzy obn państwami takie po

roznmienie, iż gdyby jedno z nich było zaczepio

nem, drugie ma zachować życzliwą nentralność.

A więc gdyby naprzykład Niemcy napadnięte były

przez Francyę, Rosya miała zająć stanowisko ży

czliwej neutralności, tak samo jak Niemcy, w ra

zie jakiegokolwiek bez prowokacyi napada na

Rosyę. Poroznmienie to nie zostało odnowione po

dymisyi ks. Bismarcka, i jeśli o zajściach w Ber

linie dobrze jesteśmy poinformowani, to po zmia

nie tronn nio Rosya, lecz hr. Capriri odrzncił tę

wzajemną aseknracyę, podczas gdy Rosya była

do ntrzymania jej także nadal gotową.

Do tego przyłączyła się epoka polonizacyjna

z X. Stablewskim i Kośnie1skim, tak it rząd ro

syjski mnsiał się zapytać: jaki cel może mieć ten

praski polonizm, pozostający w tak jaskrawej

sprzeczności z tradycyami Wilhelma I. Nie wspo

minamy o innych równoczesnych objawach anty

rosyjskiej tendencyi, ale jnż wskntek zachowania

się Capriyiego w europejskiej i polskiej polityce,

sytnacya Rosyi byla taka, że to mocarstwo mu

siało myśleć o przyszłości. Wspomnienie komhina

cyj mocarstwowych i politycznych, jakie towarzy

szyły wojnie krymskiej, czyni zroznmiałem, że

nawet tak potężne mocarstwo jak Rosya, mówi

oobie: ,Jednego pewnego sprzymierzeńca mn

simy mieć w Europie. Dawniej liczyliśmy na zwią

zek trójcesarski, potem ca dom Hohenzollernów.

Jeżeli jednak doczekaliśmy się ztamtąd, zamiast

pewnej podpory w trudnero położenin, antyrosyj

skiego traktowania kwestyi polskiej, to mnsimy

oprzeć się na państwie, które dotychczas nie miało

dla d b s żadnej siły przyciągającej." Tak powstał

Kronstadt z marsylianką i poważne zbliżenie się

pomiędzy abso!ntnem carstwem a francuską repu

bliką, jedynie WBkntek błędów polityki Capriviego,

która zmnsila Rjsyę do szukania aseknracyi we

Francyi."

Wszystkie powyższe wywody tchną przede

wszystkiem tą nieprzejednaną nienawiścią do Ca

priyiego i Polaków, która charakteryznje całą

działalność Bismarcka, po jego nstąpienin z nrzędn

kanclerskiego. Kwestyę autentyczności twierdzeń

ekskanc!erza co do rosyjsko-niemieckiego porozn

mienia należy na razie pominąć, jakkolwiek część

poważnej prasy niemieckiej podaje ją w wątpli

wość, a poniżej ogłaszamy nwagi dziennika Ham

burger Coreepondent poświęcone tej sprawie; zau

ważyć tylko trzeba, te oziębienie otosnnków po

między Rosyą i Niemcami pochodzi z przed 1890

rokn i datnje chyba jeszcze od chwili, kiedy Bis

marck rozpoczął kampanię przeciwko rosyjskim

walorom. Co do kwestyi polskiej, to nczncia Bis

marcka względem nas, które wkraczają w patolo

giczną dziedzinę, są zbyt znane, aby się dziwić

nowemu ich wybnchowi. Używał on tej kwestyi,

jako groźby wobec Rosyi, podtrzymując konse

kwentnie w Petersburgu mniemanie, że tylko soli

darna rcpresya Polaków w Niemczech i Rosyi

może zabezpieczyć oba państwa przed niebezpie

czeństwem nowych rewolncyj. On te wynalazł

słynną ,intrygę polską", i oo to nmiał odszukać

działanie Polaków w każdym prądzie politycznym,

nieprzychylnym Rosyi. Sposób ten znżyl się i stra

cił swą skuteczność, a wówczas pokazało się, że

pomiędzy Rosyą a Niemcami istnieje nie solidar

ność interesów, ale silne ich przeciwieństwo, i to

bylo rzeczywistą przyczyną francnsko-rosyjskiego

poroznmienia. Obecne zaś biemarckowskie rewe

lacye są tylko odnowieniem Btarożytnej metody i

mają przedewszystkiem na celn oddziaływanie na

opinię pohliczną w Niemczech, podbnrzanie jej

przeciwko Polakom i skłonienie rządn do nowych

antypolskich zarządzeń.

Do wywodów bismarkowskiego organn dodaje

Hamb. Corresp. następującą nwagę: ,Najwyższej

doniosłości jest stwierdzony w podanej wzmiance

takt, te do r. 1890 istniało poroznmienie między Ro

syą a Niemcami w sprawie wzajemnej neutralno

ści. Aby wiadomość tę w całej pełni ocenić, wa

żną rzeczą byłoby dowiedzieć się, czy to ,porozn

mienie" tylko przez jednę stronę, czy tet przez

obie było pisemnie ustalone ? Dalszem, bardzo wa

żnem jest pytanie, o ile monarchowie i rządy mo

carstw trójprzymierzą lnb tet może tylko jeden

z monarchów, byli w nklad ów wtajemniczeni?

Mimo wielkiej czci dla nieporównanego dyploma

tycznego knnoztn ks. Bismarcka, knnsztn, który

zapewni! mn nieograniczone zaufanie cesarza Wil

helma l , wydaje się jednak rzeczą dziwną, aby

cesarz Wilhelm II, którego wielki mąż Btann nie

wąpliwie wtajemniczył był w drogi i cele swojej

E. ŁASZOWSKA-GERARD.

CUDZOZIEMIEC.

(49)

(Z angielskieg o).

(Ciąg dalszy).

Teraz Leo przestraszył się naprawdę.

—

Czy być może! Nie przypuszczałem nigdy,

żeby kolor mebli, mógł mieć coś wspólnego ze

Szczęściem.

—

Tn nie rozchodzi się o Bam kolor, ale o to,

że cały pokój jest bez wyraża i nie ma żadnego

charakteru. Mnsiałeś przecież zanważyć, że salony

w Angiii są znpełnie inne, niż tutejsze.

— Tak, było w nich więcej rzeczy do przewró

cenia, jeśli sobie dokładnie przypominam; ale nie

zdaje mi Bię, żeby to było zaletą. Czy nie parnię

tasz, jak raz wieczór przewróciłem Btoliczek z por

celanowemi pieskami w Colendar Park? jak się

zawsze potykałem na tygrysich skórach, porozkła

danych w Laird’s Hill?

—

Ta jest dnżo rzeczy, które możnaby z ko

rzyścią przewrócić — powiedziała Phemie sotto

voce, rzucając ukośne spojrzenie na swoich nie

przyjaciół, Schillera i Goethego.

—

Cóż teraz możemy zrobić? — mówił Leo,

wracając do przerwanej rozmowy — nie możemy

zmienić koloru mehli, ani zdjąć złota z ramobrazów.

—

Ja potrafię zrobić bardzo dnżo, jeśli mi tyl

ko dasz carte blanche, że mogę wszystko prze

prowadzić wedłng mojego npodobania.

—

Was T ausendl Nie miałem pojęcia, że się

ożeniłem z taką rewolncyonistką — zawołał Leo,

śmiejąc oię. — Jeśli ci się podoba, to postaw

stołki na fortepianie, a szafy z książkami prze

wróć do góry nogami. Tylko — dodał poważniej

po namyśle: — mam nadzieję, że porobisz te

zmiany, nie krwawiąc serca pani KronenfelB. Bie

dnej matce nie pozostało nic, prócz rozmyślania

nad pamięcią córki i byłoby jej to zapewne bar

dzo bolesnem, gdyby spostrzeg!a, że wszystko zo

stało nsnniętem, co miało z nią styczność.

—

Będę się starała - odpowiedziała Phemie,

spokojniej, widząc, że zadanie nie będzie tak ła

twem, jak pierwotnie myślała; mimo tego posta

nowiła wykonać przedsięwzięte zmiany.

I tak zrobiła, a gdy ukończyła swoją pracę,

nikt nie byłby poznał pnstego, zimnego mieszka

nia. Meble nstawiono swobodniej, niebieskie kre

tonowe pokrowce zasłoniły całkowicie papnzio

zielony ryps, zręcznie umieszczone draperye tego

samego koloru złagodziły złocone ramy i gzemsy,

uwolnione od pokryć żółtego tarlatann. Monarsza

para, krająca chleb Lotta i morderczy Don Cezar

zniknęli za jednym zamachem. Napoleon tylko

ocalał, a to z tego względn, że był dobrym stalo

rytem ze sławnego obraza Delsrochea; oprócz

tego było kilka akwarel, pędzla mr Dalrymple, i

fotografie w ciemnych, prostych ramach. Szklane

drzwi z szaf z książkami zostały wyjęte, a na

małych stoliczkach tn i owdzie postawionych, le

żały ozdobne wydania w artystycznym nieładzie.

Pamiętna napomnień męża, Phemie nie odważyła

się nsnnąć dwóch wielkich poetów niemieckich

ale zadowolnila się na razie umieszczeniem ich

w najciemniejszym kącie; tam osłonieni 8acbe" J

trawami i liśćmi palmowymi, wyglądali z pośród

nich, jak dwa białe duchy w swej szlachetnej

wspaniałości. Robótki Melity mniej wpa a y

w oko, miejsce ich zajęły eleganckie drobiazgi,

tak niezbędne dla każdej angielki.

Pani Kronenfels natnralnie skarżyła się i wy

rzekała; nie mogła pojąć, czemn rzeczy uznane

za odpowiedne dla jej ukochanej Melity, nie wy

starczały tej młodej kapryśnej kobiecie, która za

brała jej miejsce. Sama myśl, że książki, nabyte

za drogie pieniądze, ho wiele z nich było, jak

mówiła z żalem do Phemie, Fracht Exemplare,

narażone są na pył, leżąc na otwartych półkach,

wydawała się jej świętokradztwem; nie mogła ró

wnież pozbyć się przekonania, że materyał po 80

centów byl zanadto lichym do eleganckiego salo

nn, a przykrycie zielonego rypsn, który sześć

razy tyle kosztował pod takimi pokrowcami, ró

wnie nierozsądnem, jak noszenie jedwabnej spód

nicy pod bawełnianą snknią.

Pani Kronenfels poprzestawała na wstrząsaniu

ramion i głębokich westchnieniach, gdy mnsiała być

świadkiem postępowania, sprzeciwiającego się sil

nie wkorzenionym uprzedzeniom, bo wkrótce prze

konała się, że wszelkie argnmenty są daremne,

gdy chodzi o powstrzymanie tej upartej młodej

osoby. Pomimo spokojnego, prawie flegmatycznego

pozorn, Phemie posiadała dość nporn i postano

wiła od początkn, że się nie pozwoli tyranizować

pani Kronenfels dlatego, że byla przypadkowo

matką zmarłej narzeczonej Lea; jednak ze wzglę

dn na nczncia męża nnikała otwartego starcia

z niemieckimi zwyczajami i przesądami. Czasami

jednak zdarzały się wypadki, że ją opuszczało

panowanie nad sobą. Świadczyło o tem następu

jące zdarzenie.

Pani Kronenfels zachodziła do Phemie w roz

maitych niespodziewanych porach, żywiąc może

akrytą nadzieję, że schwyci rywalkę Melity na

jakim gorącym nczynkn; raz zastała Phemie w sy

pialnym pokojn, żalącą się na oilny ból głowy.

Ponieważ dawno w tym pokojn nie była, więc

zdziwiła się niepomałn, przekonawszy się, że i tn

również, jak prawie wszędzie, nrządzenie zostało

zmienione. W jednym rogn pokojn stała dnta la

kierowana wanna, w drngim toaleta, okryta bia

łym mnślinem, wogóle pokój n:e był podobnym

do typowej niemieckiej sypialni. Doświadczenie

jednak nanczyło ją, że otwarta krytyka jest da

remną, ukryła więc swoje nczncia jak mogła, tyl

ko lekki odcień przymnsn znać było w głosie, gdy

się pytała o zdrowie Phemie. Nie mogła się je

dnak powstrzymać od obejrzenia wszystkiego i o

cenienia każdego nowego przedmiotn, jak również

spostrzeżenia brakn rzeczy dobrze sobie znanych,

a przyjrzawszy się dokładnie tak lakierowanej

wannie, jak i muślinowemu pokryciu toalety, w my

śli stwierdziła, że pierwsza jest nieprzyzwoicie

dnża, a okrycie liche; w końca znpełnie nadspo

dziewanie rzek!a:

—

Gdzież jest twój ślnbny wianek ? Nie widzę

go nigdzie.

—

Mój ślnbny wianek ? Czy pani ma na myśli

pomarańczowy kwiat, który miałam do ślnbn?

—

Roznmie się. Cóż innego mogłabym mieć na

myśli. Gdzież go schowałaś?

—

Schowałam! Zostawiłam go w Laird’s Hill

wraz z innemi rzeczami, których nie potrzebo

wałam.

—

Zapewnie go zapomnieli. Czemnż nie na

piszesz do siostry i nie poprosisz, żeby ci go

przysłała?

t W jakim celn? CbrisBy wie dobrze, że go

nie potrzebuję.

—

Jakto? więc chcesz powiedzieć — tu głos

staruszki drżał od przytłumionego obnrzenia —

że dobrowolnie rozłączyłaś się z tak cenną pa

miątką ?

—

A na cóż mógłby mi się teraz ślnbny wia

nek przydać? — odpowiedziała coraz bardziej

zdziwiona Phemie. — Przecież nie mogę brać

ślnbu drngi raz.

—

Na coby ci się mógł przydać? Powinnaś go

była oprawić za szkło i zawiesić nad łóżkiem

męża. Tak robi każda Niemka.

Phemie miała wprawdzie silny ból głowy, ale

to ją tak rozśmieszyło, że się nie mogła powstrzy

mać i śmiała się aż do łez.

—

Pani zapewnie żartnje — zawołała, skoro

się nspokoiła i mogła mówić. -

Jakto, miałam

oprawiać wianek w ramki i zawiesić? Ależ to

wstrętny pomysł. Znpełnie jak n czerwonoskór*

ców, strojących swoje chaty skalpami nieprzy

jaciół.

Pani KronenfelB czuła się do żywego dotkniętą.

-—

Naturalnie — odparła, powstając z nadzwy

czajną godnością — nie mogę ci zabronić wy

śmiewania naszych najświętszych i najpiękniej

szych zwyczajów, nie jestem jednak obowiązaną

tu pozostać i słuchać tego. Biedny Leo! któżby

pomyślał, że ożeni się z kobietą ceniącą tak mało

najświętsze swoje godło. Gdyby moja Melita hyła

na twojem miejscn...

Ale Phemie śmiała się znown. Nie mogła się

powstrzymać; myśl ślnbnego wianka w ramkach

nad łóżkiem męża nadto silną była poknsą.

(Ciąg dalszy nastąpi.)

C-o

’wychodzi dwa razy dziennie z wyj§tkiem niedziel i świ§t. Nr główny o godz. 6 wieczorem *”"

t*,

Dodatek poranny o godz 9 rano

wieczorem.

Oddz.elne Nra Cza.u o re zapsaBtarczy, w Kraksie ęo ló ct.Tprzeayika poczt. 12 ct. Dodatek 3et

We Lwowie Czas« jest do nabycia w biurze dzienników; przy ulicy kartla LudwikaT9

Prenumerata wraz z dodatkiem wynosi:

Wmiojeon . . .

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

p-”* *

;;:;:;:: U S:

]S;

iS;H

do rftooh, Franoyi, Anglii’, Belgii,*Szwajoaryi, Tnr- j "3 **

*"V’

2 ,łr* 8001

c i »innych państw, nalet§oyeh do awi§zkn pocztowego 89 *łr.

8 *łr.

8zh

Przyipni» oi9

»a» *O artL ileFod.lL Wmieai§ou. -

l.i .ty gpie

nl§aimi i p n e k a .y pie:i łne na prenumeratę i ogłoaaeni* (intermty) npraaza sie nadsyłaOfranco

diAdm,m.trMy,GWw Krakowie. -

Luty reklamacyjne lieopi%ttźoane niepodKi opł^o

P Ołtowei. - L istów metra,nkowanych nie przyjmnję «ię.—

Rfkopismów nadayłanyeh nie zwraca się.

1 of 6 • Strona 1

Czas.

➔

Description

Structure

Struktura

Listy ze wsi.

10-lat_Dzialalnosci_Gorskiej_Szkoly

Budownictwo_Ludowe_na_Podhalu

Budownictwo_Ludowe_na_Podhalu_Tablice

Janosik_Nedza_Litmanowski

Kronika_Parafii_Zakopianskiej

Kultura_a_Natura

Legendowe_Postacie_Zakopianskie

O_Obowiazkach_Gmin_Wiejskich

Piesni_Orawskie

Podciety_Dab

Podstawowe_Wskazania_dla_Leczenia_w_Rabce

Pomor

Posiady

Powstanie_Chocholowskie

Spisz_Orawa_i_Okrag_Czadecki

Sprawozdanie_C.K._Towarzystwa_Rolniczego

Sprawozdanie_Lekarskie

Statut_Zrzeszenia_Inteligencji_Ludowej

Tatry_w_Poezji_Polskiej

Warta

W_Dorzeczu_Raby

Wiadomosc_O_Zakladzie_Kapielowym

Wieczornica_Goralska

W_Roztokach

Wycieczka_w_Czorsztynskie

Zabytki_Sztuki_w_Polsce

Zarys_Historji_Wojennej

Zdobienie_i_Sprzet

Zdrojowisko_Gorskie_Rabka

Z_Kresow_Polszczyzny

Z_Pamietnika_Antoniego_Jozefa_Nogi_Marsa

Z_Tatr

Z_Wysokik_Tater_Wiaterny_Sum

1941-

Wyd_PPUZ

Similar

Similar publications

Warta : studja - listy - szkice. ['Z Podhala,', 'Z nad Bałtyku.']Orkan, Władysław 1875-1930

Przeczytaj

Komornicy : powieść.Orkan, Władysław 1875-1930

Przeczytaj

Ugwarzania.Czubernatowa, Wanda 1937-

Przeczytaj

Wieczornica Góralska : dwa jedno-aktowe obrazki sceniczne z dziejów Podhala. Nędza Litmanowski, groźny zbójnik tatrzański z czasów Jana Kazimierza. Obrazek sceniczny w 1 akcie 2,Brzega, Wojciech 1872–1941

Przeczytaj

Pomór : powieść.Orkan, Władysław 1875-1930

Przeczytaj

Fale : poezye.Gwiżdż, Feliks 1885-1952

Przeczytaj

Nad grobem matki : dumania.Orkan, Władysław 1875-1930

Przeczytaj

W Roztokach : powieść. Tom 1.Orkan, Władysław 1875-1930

Przeczytaj

Janosik Król Tatr : "Legenda Tatr" w opracowaniu dla młodzieży.Przerwa Tetmajer, Kazimierz 1865-1940

Przeczytaj

Kostka Napierski : powieść z XVII wieku.Orkan, Władysław 1875-1930

Przeczytaj

Janosik Nędza Litmanowski : "Legendy Tatr" część druga.Przerwa Tetmajer, Kazimierz 1865-1940

Przeczytaj

O Józię : fraszka sceniczna w jednej odsłonieBałucki, Michał 1837-1901

Przeczytaj

Przysięga : urywek z życia współczesnego na Podhalu, w trzech odsłonach.Galica, Andrzej 1873-1845

Przeczytaj

Na przełęczy : wrażenia i obrazy z Tatr. ['Po latach.', 'Tatry w śniegu.', 'Na przełęczy.'] ['T. 1,', 'T. 2,', 'T. 3,']Witkiewicz, Stanisław 1851-1915

Przeczytaj

Obrazy na szkle : nowele.Gwiżdż, Feliks 1885-1952

Przeczytaj

Listy ze wsi. Tom 1, 2.

Orkan, Władysław 1875-1930

Ocenianie publikacji możliwe jest wyłącznie dla użytkowników zalogowanych. Zaloguj się

0 ocen

Details

Przynależność do kolekcji

Komentarze (0)

Pobieranie metadanych

Pobieranie plików zdigitalizowanych

VIAF/NUKAT

Mirador viewer