Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 668 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N er 162.

Kraków, Wtorek 2 0 Lipca 1886.

Rocznik XXXIX.

CZAS

pfiyjmająi

Administraoya ,,CZASU’1wHiakow te inrsędypocztowo. W eJiMwą p n a u a ia to kaiegarała

8. A . Kr zyżanow sk iego, handel Z. Skali,kiego w Sukiennicach, biuro dzienników i o gł o s z e ń E. BllbM

s tein a PUie Maryacki, handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, trafika K nklińskieg o w Snkiennicaoh. —

Główna trafika róg Uynku i ulicy 4w. Jana. — O ( ł o n e a i a (lnseraty) przyjmuje aię za opłat% od

miejsca wiersza drukiem drobnym (petit, za pierwszy raz 10 cent,, sa każdy następny po 6 ct W »d e

s łm « * (na 3 stronie) (d miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 oent. za katdy raz. — O f ło -

*zenla 1prewnaaMtę przyjmuj%: we Lwowl« Ajenoya ,,CZASU" wgł. składzietytoniuNa

II przy nl. Trybunalskiej L. 4; w P a r y i a wyłącznie p. Adam, Rue Clóment 4: (prennmeratę p W.

Raczkowski, CourbeTol p. Paryżem, Rue du Chemie de fer 44); w W li d a l a pp. Haasenstein A Yogls,

(tak i e w Hamburgu, Frankfuroie n 3L, Bet linie, Lipsk u, B a zylei i Wrooławiu), A . Oppelik, 8tubenbr

st ei Nr. 2, R. Mosse ( tak i e w Be rlinie, Hau burgu, Monaahium i Norymberdze), H. Sonalek, M. Dnk ee.

M. Stern, tylko prenumeratę pp. H. Golr.schmidt A C , w Frankfuroie n. M. G. L. Dauba h 0 .

W W a n a a w t e Drzyjmnj% ogłoszenia pp. Reichman 1 Frendler, biuro ogłoszeń przy nl. Senator» ie

Przegląd Polityczny

Kraków 19lipca.

Najj. Pan postanowieniem z dnia 1 lipca b. r.

ndz elit, jak donosi Wiener Ztg, Najwyższej sank

cyi uchwalonym przez Sejm galicyjski siedmio

projektom do nstaw w zględem osuszenia bagien

Niskich i Rudnickich, dalej regolacyi rzek Łęgu,

Kisiel:ny i Starego Brnia wraz z d )pływami, a

w końcn względem regnlacyi W isłoka i Gni!ej

Lipy. Jak wiadomo, regnlacyę Kisieliny, Łęgn i

Gniłej Lipy nznał Sejm za przedsiębiorstwa kra

i i we ,i dlatego jnż w zeszłym miesiącu poczynił

Wydział krajowy przygotowawcze kroki do tech

nicznego i administracyjnego zorganizowania tych

przedsiębiorstw. Kierow nictwo robót okcło Łęgn

i Gniłej Lipy ma być poruczonem inżynierom-asy

stentom biura m elioracyjnego pp. Boziewiczowi i

Ogonkowi, p owadzenie zaś budowy na Kisielinie

p. Wasilewskiemu. Inspektorat techniczny co do

dwóch pierwszych rz ek obejmie inżynier Kędzior,

a co do ostatniej inżynier Sikorski.

Podczas głównych feryj wysyła minister oświe

ce nią pewną liczbę fachowych nanczycieli szkół

przemysłowych w podróż wspólną pod kierunkiem

prof. Ooderera do Paryża. Zadaniem ich będzie

w ystudyować szczegółowo przedmioty bndownictwa

w Paryżu i okolicy p oi względem artystycznym,

technicznym i przemysłowym.

Wspomnieliśmy jnż w sobotę, iż Najj. Pan od

ręcznem pismem przeniÓBł w stan spoczynku ko

meudanta korpnsu w Budapeszcie barona Edels

heim Gj nlai. Pismo to brzmi: n Czyniąc zadość

Pańskiej prtśbie, zarządzam przeniesienie Pana

w dobrze zaslnżony stan spoczynkn i wyrażam

o z i Jego wieloletnie w wojnie i pokojn z po

święceniem świadczone znakomite i wybitne nsłn

gi, pamiętny szczególnie Jego zaslng około wy

kształcenia mojej kawaleryi, zupełne nznanie i

udzielam Mn jako widomą tegoż oznakę z uwol

nieniem od taksy wielki krzyż Mego ordern Leo

polda z dekoracyą wojenną krzyża kawalerskie

go. " Równocz ?śnie został zamianowany komendan

tem 4 korpnsu i komenderującym jenerałem w Bn

dapeszcie jeneralny inspektor kawaleryi hr. Peja

ctwicz, któremu wyraził Cesarz najwj żaze zado

wolenie za jegi pełną poświęcenia i skuteczną

dział, laość. Jeneralnym inspektorem kawaleryi zo

s tał zami.njwa^y ks. Croy, a w miejsce tegoż

zestal zamuuowaay jan.rał major Jańtky kornen

dintcm 10 dy Wizyi p.eehoty w Jjscf jtadzic w Cze

chacb.

Temi zmianami w armii zajmnje się cała prasa

anstro węgierska. Pewną rezerwę zachowuje Pe

ster Lloyd, który zaznacza, iż wszelkie dyspozy

cye dotyczące armii należą d) wyłącznych praw

Korony, a przeto akta te nsnwają się znpełnie

z pcd krytyki opinii pnhlicznej. Organ ten stwicr

dza jednak, że baronowi Edtlsheim towarzyszy

jednomyślne nznanie wszystkich sfer politycznych

węgierskich. Nemzet z wielką oględnością podno

si zasłngi barona Edelsheima, który nna trndnem

i ważnem stanowisku z największą gorliwością

stał na straży interesów aimii, świadomy zawsze

tego, co się należy konstytucyjnym instytucyom

krajn.u Natomiast tem gwałtowniejsza burza pod

nosi się w prasie niezawisłej i opozycyjnej. Dzień

niki tej barwy nie ukrywają, iż baron Edelsbeim

padł ofiarą politycznych motywów. P e sti N aplo

wyraża przekonanie, że baron Edelsbeim nic nie

stracił na tem, iż przestał być czynnym jenera

łem, lecz przeciwnie zyskał on wiele w oczach

węgierskiego narodn, którego członkiem się stał

a Budapesti Hirlap kończy swój artyknł temi

słowy: n0d dziś zaliczamy Edelsheima do filarów

Węgier, od dziś zajął on jnż stanowisko w kon

atytucyi Węgier. Życzymy szczęścia nowemu Ma

dziarowi. Cbcć od wieln lat jest on członkiem

Izby wyższej, to jednak dopiero od dziś stał się

on Węgrem. Niecb nam wierzą panowie jenerało

wie, iż Węgier nie zjedzą, a szkodzą oni bar

dziej jedności armii, im więcej tę jedność forsują."

Hr. Kalnoky ma się, jak donosi Neue f r. Presse,

udać niezadługo do Kissingen, gdzie obecnie bawi

ks. Bismark. Zapowiadane już dawniej spotkanie

tych dwócb mężów stann nastąpiłoby więc tntaj

przed wszystkiemi innemi zapowiadanemi spotka

niami.

Od czasu, jak w ostatnich wyborach francu

skich padła niezwykła ilość głosów na kandyda

tów m onarcbicznycb, owionęło republikanów ja

kieś złowrogie przeczucie, że dni ich zdają się być

policzone. Ale zamiast dążyć do tego, aby wzo

rem ładu i porządkn republikańskiego zaimpono

wać znów krajowi, i przez to byt Rzeczypospolitej

utrwalić i ua nowo w kraju popularną a na ze

wnątrz silną ją nczynić, zaczęły skutkiem pomie

cionej obawy brać górę nad wszystkiem wybryki

drobiazgowych namiętności, co jnż jest bardzo

wybitnem znamieniem npadbn. Drastyczną illu

stracyą drobiazgowości tego rodzaju była zakoń

czona przed kilkn dniami kadencya Izb fran

cnskicb.

W bilansie dokonanych czynności parlam entar

nych bije przedewszystkiem w oczy strona njemna.

Główną czynnością każdorocznego posiedzenia

Izb powinno być nchwalenie budżetu, w połączę

niu ze stosownemi reformami finansowemi. Rzecz

ta najgłówniejsza pozostała nietkniętą, chociaż

smntny stan finansów francnskicb wymagał gwał

t,iwnie spiesznego i gruntownego zajęcia się niemi

i to przed wszystkiemi innemi spraw am i. Zwołane

ma być w tym celn dopiero nadzwyczajne posie

dzenie jesienne.

Natomiast wypełniały ca’ą sesyę tegoroczną cią

głe interpelacye, to względem rozruchów robotni

czycb w Decazeville, z któremi większość izbowa,

a naw et i niektórzy członkowie rządn — między

nimi minister wojny jenerał Boulanger — wyrażała

sympatyzowali; to zabiegi obalenia rządn w oso

bistycb celach nkrytych ambicyj; to nareszcie dwa

razy rozpoczynana, a w końcn z powodn nczty we

selnej wszczęta na dobre kampania przeciw pre

tendentom do korony, z których dopiero te ra z rze

czywiście czynnych i niebezpiecznych pretenden

tów nczyniono.

Oprócz odłożonego na bok budżetu, nie zostały

także rozstrzygniętemi plany reformy woiskowej,

przygot -wywane i zmieniane ciągle jnż przez

dwócb z kolei ministrów wojny. Pobieżnie też

tylśo traktowano sprawy zagraniczne, nareszcie

odrzucono w samym koń?n sesyi jedyne dwa po

zytywne wnioski: projekt podniesienia ceł zbożo

wycb i przed! iżony traktat z Wiochami wzglę

dem żeglngi nadbrzeżnej, i to jedynie dla spie

szniejszego uprzątnięcia się z niemi, bez grunto

wnego zbadania merytorycznej ich wartości.

Z takiemi rezultatami pnblicznych czynności re

pnblikańskicb stawa dziś stronnictwj repnblikań

skie do nowej walki z monarcbicznem na poln

wyborów do rad administracyjnych (com eils gSnć

ra vx ), które się niebawem rozpocząć mają.

Mniemany trynmf nad wydalonymi książętami,

nkoronowany bra .adami B »nl igera, ma dodać

nrokn potędze idei repnblikańskiej; zachodząca

niby potrzeba ncbylenia mniemanego niebezpie

czeństwa z tej strony m a dodać repnblikanom

bodźca w agitacyi wyborczej, podczas kiedy mo

ninhiści mogą znów zręcznie wyzyskać wobec

światlejszej części pnbliczności wyborczej jalo

wość obrad parlamentarnych, wobec zaś licznych

drobnych właścicieli grantów i licznej klasy dzier

żawców odrzncenie wnioskn podwyższenia ceł zbo

żowych, wreszcie wobec całego krajn widoczną

bezwładność Francyi na zewnątrz, nie dla brakn

sił, ale dla nieumiejętnego władania niemi i lek

komyślnie wzniecanych rozterek wewnętrznych.

Z zajścia senatora Lareinty z ministrem wojny

starano się w Paryża nkuć tyle kapita!n polity

cznego, ile się dało , szczególnie pod względem

wpływa na armię, w celn zatarcia wrażeń, jakie

dowolne odjęcie zdobytych w wojnie stopni woj

skowych zrazn w niej zrobiło. Dlatego połączono

owacye dla ministra z czcią oddawaną wojskom

powracającym z Tonkinn. Na nczcie danej na

cześć wojska tonkińskiego w cercie m ilitaire dnia

16 b. m., był z umysłu obecnym minister Bonlan

ger. 0 wspaniałym korowodzie wojskowym z od

działem kirasyerów konnych na czele, który przy

odgłosie marsylianki ndał się przed gmacb, w któ

rym się kasyno wojskowe znajduje, i tn okrzyki

,,Niech żyje wojsko wracające z Tonkinn!" połą

czył z okrzykami na cześć Bonlangera, doniósł

nam jnż telegram sobotni. Wtórowały mn wrza

skliwe głosy tłnm n, o którego liczne zebranie

w Paryżn nietrudno.

Nazajntrz odbył się pojedynek w Mendon z fan

farońskim wystrzałem Bonlangera w powietrze.

Pod względem wrażliwości na płaskie nmysły

francuskie, szczególnie niższych klas paryskich,

rzeczy te były wcale nie żle obmyślane.

Wpływ na resztę Francyi ze względn na przy

gotownjr ?e się wybory do rad administracyjnych,

ma wywrzeć wielka mowa polityczna, którą wy

powie Freycinet d. 25 b. m. w Nantes.

Nom’uacye na posłów, hr. Montebello w Kon

stantyn poln, p. Decrais w Wiednin, a hr. Meny

w Rzymie zostały jnż nrzędownie ogłoszone.

Spór Francyi z państwem Kongo o granice od

danym został pod polubowne rozstrzygnięcie P r e

zydenta Związkn Szwajcarskiego Dencbera.

Polit. Corr. przyniosła wczoraj dosłowne brzmie

nie memoryału rosyjskiego, dołączonego do noty,

zawiadamiającej o uchyleniu wolności handlo

wej w porcie batamskim, który podajemy poniżej.

Na notę tę wysłaną jnż podobno została odpo

wiedź lorda Roseberry. w której oświadcza, że

a rtyknł 59 traktatn berlińskiego obowiązuje Rosyą

w całej mierze, a jednostronne zerwanie go za

chwiewa podstawą całego traktatu berlińskiego.

Tak przynajmniej donosi Journal des Debats.

D aily News donoszą jnż stanowczo, że gabinet

Gladstona poda się do dymisyi.

Do otworzenia nowego gabinetn wezwanym zo

starie Salisbnry. Z tego zaś, co pisze Standard,

w ynik", że Salisbnry zawezwie do ministerstwa

Han ngtona, a może jeszcze inną jaką osobę z jego

stronnictwa. Dzienniki ntrzymnjące czncie z H i r

tingtonem twierdzą znów, że ostatni odmówi

wstąpienia do gabinetn, zobowiąże się jednak do

popierania bezwzględnie gabinetn Torysów w spra

wach zewnętrznych, w wewnętrznem zaś ustawo

dawstwie popierać będzie te projekta rządowe,

w których się rząd z nim porozumie

Ze dziś gabinet, wytworzony z łona najsilniej

szego stronnictwa, istnieć może tylko z a pomocą

takiego dyskrecyonalnego poparcia to zmniejsza

wpływ Anglii na zewnątrz \ pozbawia ją tego do

minującego stanowiska, j’akie dawniej w sprawach

świata całego zajmowała.

Z tego smntnego położenia zdołałaby Anglię

wyprowadzić tylko roznmna pacyfikacya Irlandyi,

dokonana przez stronnictwo Torysów, zgarniające

tem samem pod iwój sztandar konserwatywne

żywioły tego krajn, któreby znów przez stosowne

nrządzenia wytworzyć należało.

Kolej zakaukaska wykończoną inż została aż

do samego Merwu. Solenne otwarcie jej w obe

cności jenerałów Komarowa i Anenkowa i 2000

zgromadzonych na tę nroezystość Tnrbmanów na

stąpiło w dnin 14 b. ra.

Zaraz też ncznła się Rosya pewniejszą w tych

«tronach i nieomiesckałs zaznaczyć zwiększenia

swej potęgi wznieceniem nowych trudności w spra

wie wytknięcia granicy międzo Merwem a Afga

nistanem przez komisyę zajmującą się tą ezyn

nością.

Komisya doprowadziła linię graniczną aż do

miasta Andżni i miała ją prowadzić przez pasty

nię Kara Aliali w prostej linii do Godża - Saia

nad rzeką Amn-Darya, kiedy Rosya wystąpiła

z żądaniem, aby jej całą te pustynię odstąpić.

Pnstynia ta sięga daleko w głąb Afganistanu a z od

stąpienia jej Rosyi poniósłby Afganistan dwie

wielkie szkody. Straciłby bowiem nietylko naj

krótszą komnnikacyę międzv Andżni i Godża Sala.

ale nadto wszelkie komnnikacyę, j akie przez nią

prowadzą do Bochary. Być może, że Rosya wy

wołuje spór ten dlatego tylko, aby mieć w rękn

sposobność zrobienia Anglii ustępstwa w znaczę

nin bompen8acyi za Batnm.

KORESPONDENCYA ,,CZASU".

Poznań 16lipca.

Bolesną mi się dzisiaj z Wami przychodzi po

dzielić wiadomością: stary gród Przemysława stoi

dzisiaj nad trnmną jednego z tycb nielicznych na

szych weteranów parlamentarnych, którzy od 40

la t mimo wielokrotnych zawodów i smutnych przejść

w życia, wytrwale stali i stoją na wyłomie na

szych praw społecznych i narodowych. Śp. Ignacy

Łyskowski umarł w Poznaniu, w domn zięcia

swego D ra Wicherkiewicza, do którego przybył

po operi cyi, odbytej w Halli. Ogólny żal i smu

te k towarzysz) ć będzie zacnemn nieboszczykowi,

który nmarł w stolicy Wielkopolski, aby jak za

życia był łącznikiem między dwiema bratniem.

dzielnicami, tak i śmiercią swoją ten węzeł wię

cej jeszcze ścieśnić.

Z wszystkich stron dochodzą nas smntne wia

domości o przekształcaniu języka wykładowego

przy nance religii dla dzieci polskich z polskiego

na niemiecki. T ak więc, co dotychczas działo się

wyjątkowo w Poznania, ma przybrać charakter

ogólny i obowiązywać wszystkie szkoły Księstwa.

W Inowrocławin zaprowadzono w tamtejszej szkole

katolickiej dla dzieci polskich niemiecki wykład

bistoryi biblijnej we wszystkich klasach. W Strz el

nie nakazano w dwócb pierwszych klasach wy

kładać religię po niemiecko. Wczoraj przyniósł

Dtiennik Poznański wiadomość, że w Górczynie

pod Poznaniem ma się odbyć knrs metodologiczny

d!a nanczycieli poznańskiego okręgn wiejskiego,

ua którym nauczyciele mają poznać sposób ncze

nia dzieci polskich nanki religii po niemiecka.

Wspomniałem w ostatnim liście o kolonistach

Szlezwicko - Holsztyńskich, których Post poleca

przyszłej komisyi kolonizacyjnej; sympatyę tego

dziennika do cbłopów holsztyńskich pochodzą ztąd,

że są oni protestantami, a wiadomą jest rzeczą,

że rządowi chodzi nietylko o zgermanizowanie,

ale także o zprotestantyzowanie naszej dzielnicy.

Z artykułu znanego historyka pruskiego, profesora

Treitschbcgo, zamieszczonego w najnowszym ze

szycie Preussische Jahrbilcher widać, że rząd

przy bolooizacyi w Księstwie zastosuje system

gospodarstw, ta k zwanych reutowych. Nowi kolo

niści otrzym ają tedy osady najznpełniej urządzone,

o bsia ne , zabndowane, zaopatrzone w odpowiedn

inwentarz, a obdarowani w ten sposób gospodarze

uie będą płacić nic więcej, j ak tylko skromną

rentę roczną. Jestto, co prawda, jedyny sposób

zwabimia do Księstwa t:aduików, gdyż przy dzi

siejszem przes’lenin roln’czem trndno byłoby nie

mieckim włościanom wystarać się o pieniądze na

zakupno kolumi.

Mieliśmy tntaj w tym tygodnia monstrualny

proces, wytoczony przez proknratoryę 32 gospo

darzona wiejs’J m z okolicy Kłecka o obrazę mi

nisterstwa stanj. Obrazy tej dopatrzyła s:ę pro

knrat rya w odezwie wyborczej, podpisanej przez

owych włoć? an, w ktirej wyborcy skarżą się na

germanizowr i e dzieci szkolnych i protestują ener

gicznie przeciwko najnowszym uchwałom rządn

prnskiego, skierowanym przeciwko Polakom. Nie

nlega najmniejszej wątp!iwoś?i, że prc ?ei wyto

e?ony był w tendencyjnym celn politycznym, aże

by łnd nasz zniechęcić do wieców, goyż owa ode

zwa nehwaloną została na żebranin Indowem

w Kłeckn, odbytem dnia 25 października rot i

zeszłego. Pan prokurator w swojem plaidoyer cd

zywał się bardzo cznłe do naszych włościan, aże

by się nie pozwal.!i nżywać za narzędzie szla

checko klerykslnej agitacyi, ale raczej stanęli po

s ronię rzr i n , który icb ojcowską ot ,cza troskli

wością. Sąd ska zał p. Chociszewskiego, który ową

odezwę nmieścil w Wielkopolaninie, na dziewięć

miesięcy więzienia, włościanina W ożniaka na mie

siąc więzienia, resztę zaś włościan nwolnił od

wszelkiej winy.

Wspomniałem jnż, że magistrat tutejszy nie po

twierdził wyborn nowego zarządn bractwa karko

wego, ponieważ na ośmin członków znajduje się

w nim tylko dwóch Niemców. Dzisiejsze gazety

niemieckie zamieszczają wierną treść odpowiedzi

magistratu, z której dowiadujemy się arcycie

kawycb rzeczy i przekonujemy, że nasi współoby

watele niemieccy nmieją się odwoływać do zasad

sprawiedliwości! i apelować do historycznej (tra

dycyi, gdzie chodzi o ich własne korzyści. Oto1,

co pisze prześwietny magistrat poznański: nPrzv

tej sposobności zwracamy nwagę bractwa, t e tak

ze względn na statut i skład bractwa, jak i ze

względn na historyczny rozwój, uważamy za słu

szne, ażeby przy wyborach do zarządn, do Rady

zawiadowczej i do innych nrzędów bractwa wy

bierano równą liczbę polskiej i niemieckiej naro

dowości.° Niepotwierdzeni przez magistrat w swym

urzędzie Polacy zanioBą stanowczy wspólny pro

test przeciwko samowoli magistratu, odwołując się

na swój nieposzlakowany charakter i zapytując

zarazem, co stoi na przeszkodzie icb zatwierdze

niu ? Jak tntejsi Niemcy szannją zasady równon

prawnienia tam, gdzie się znajdują sami w prze

wadze, tego najlepszym dowodem jest T owarzy

stwo kasy pogrzebowej nanczycieli elementarnych

Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Pomimo, że

większość członków należy do narodowości pol

skiej, w ostatnich latach zarząd tego Towarzy

stwa składał się z samych Niemców, co przepro

wadzano w ten sposób, że panowie inspektorowie

szkolni kszali sobie wystawiać przez nanczycie

li plenipotencye i oddawali następnie glosy na swo

ich rodaków. Kiedy lepiej dla nas nsposobieni

członkowie niemieccy wykazywali niesłuszność ta

kiego postępowania, powiedział tutejszy rektor, zn a

ny z polakożerczości, p. Lehmann: W ir milssen

reinen Tisch haben. Skntki tego r czyste go stołu"

okazały się jnż dzisiaj, gdyż większa część nan

czycieli Polaków wystąpiła z Towarzystwa, a o

statni nnmer urzędowego dziennika szkolnego za

w iera w nienrzędowej części odezwę dyrekcyi

Towarzystwa, w której, wzywając członków do

zapłacenia składek, prosi ich zarazem, ażeby na

jęli się energicznie pozyskiwaniem nowych człon

ków, ponieważ w kasie zaczynają się pokazywać

straszne pnstki.

Najprzewielebniejszy X. arcybiskup Jnlinsz wy

dał do swego duchowieństwa list pasterski, napi

sany po łacinie. Na wstępie przypomina X . Arcy

biskup raz jeszcze bolesną dla niego rezygnacyę

X. Kardynała i wyraża ubolewanie swoje, że ża

den ze światłych kapłanów dyecezyi nie mógł zo

stać jego następcą. Dowiadujemy się ze słów li

stu, że rząd wyraźnie oświadczył Sto!icy apostol

skiej , iż jedynie kapłan z poza granic

arobidyecezyi może posiąść arcybisku

pią stolicę poznańską. Opisawszy następnie

serdeczny swój stosnnek do parafii Królewieckiej,

którą z żalem opuścił, aby Bnieznany, nieznaną

objąć dyecezyę," wzywa X Arcybiskup ducho

wieństwo, a by mn podało pomocną i posłuszną

dłoń do pracy duchownej, która oby obfite przy

niosła owoce! ,,Chociaż te r ę c e — mówi dostojny

antor listu — jeszcze nie ze wszystkiem są wol

ne," jednakże o ile są wolne, me należy ich o

szczędzać w pracy około zbawienia dnBZ. Dalsza

treść listu zawiera monita bisknpie i przypomina

duchowieństwu obowiązki ciążące na pasterzach

dnsz. Godzi się zwrócić nwagę na nstęp, w któ

rem Arcypasterz napomina duchowieństwo, aby

nie dążyło do względów i faworów władz rządo

wych i przełożonych. Ze wzmianki, jaką X. Ar

cybiskup poświęca obowiązkowi nauczania d ziat

wy w szkole i w kościele, można wnioskować,

że ma pewną nadzieję, iż za jego rządów szkoła

znown będzie otwartą dla duchowieństwa.

Po’icya nasza zamiast doglądać porządkn w mie

ście, bawi się w oglądanie godeł kupieckich, czy

przypadkiem nie znajdzie na nich spolonizowa

nych nazw niemieckich. W tych dniach nakazano

pani Stefan i Rausz, której mąż nżywa w nazwi

ska swojem pisowni niemieckiej, w przeeiągn

trzech dni przywrócić na szyldzie pierwotną n a

zwę niemiecką. Dlaczego policya poznańska nie

nakaże tym Niemcom, którzy nazwiska swoje pi

szą tak monstrnalnie, j a k : Sobtzik (Sobczyk), Gon

schior i t. d . , ażeby przywrócili pierwotną piso

wnię?

W Dsienniku Poznańskim wystąpił jeden z oby

wateli naszych z nowym projektem ratowania zie

mi polskiej od przejścia jej w ręce niemieckie.

(259)

POTOP

POWIEŚĆ

przez

Henrykn Sienkiewicza.

óily.

(Ci%g dals zy).

A Annsia idąc za własną myślą, mówiła dalej:

—

Kiedy z buzdyganem na konin po polach la

tał, to myślałam, że orzeł, albo hetman jaki. Ta

tarowie się go gorzej ognia bali. Gdzie przyjechał,

posłach musiał być, a jak się bitwa zdarzyła, to

ognie na niego z ochoty na krew biły. Siła ja go

dnych kawalerów w Łnbniach widziałam, ale ta

kiego , żeby mnie strach przed nim brał, nigdym

nie widziała.

—

Jeśli ci go pan Bóg przeznaczył, to go do

staniesz, żeby zaś ciebie nie lnbił, temn się wie

rzyć nie chce.

Lubić, to on mnie lnbił... troszeczkę..^ ale

inną więcej. Sam mi nieraz mówił: Szczęście to

wacpanny, ie ni zapomnieć, ni odkochać się nie

mogę, bo inaczej: lepiejby wilkowi kozę powie

rzyć, niż mnie taką dziewczynę.

Cóżeś mn na to?

Mówiłam mn tok: Zkądże wacpan wiesz, że

iym mn była wzajemną? a on odpowiadał: nJa

bym nie pytał!" — I rób tn co chcesz z takim!...

Głupia tamto, która go nie pokochała i samą za

twardziałość mnsi mieć w sercn. Pytałam go, jak

jej imię, nie chciał powiedzieć. nLepi ej — mówił —

tego nie tykać, bo to bolączka, a draga (powiada)

bolączka, to Radziwiłły... zdrajcy!" — I zaraz tak

straszną twarz czynił, że byłabym wolała do my

siej ja my się schować. Poprostn bałam się go!...

Ale co tam! nie dla mnie on, nie dla mnie!

—

Proś o niego świętego Mikołaja; wiem od

ciotki, że najlepszy to w takich terminach pro

tektor. Bacz jeno, byś go nie obraziła, innych ba

łamncąc.

—

Jnż nigdy nie będę, jeno tyle! odrobinkę.

Tn Annsia pokazywała na palcn, ile sobie po

zwoli — i małą sobie wyznaczała porcyę, co naj

więcej na pół paznokcia, by świętego Mikołaja

nie obrazić.

—

Ja nie przez pnstą swawolę to czynię — tłn

maczyła się pann miecznikowi, który także począł

jej bałamnctwo do serca brać — ale mnszę, bo

jeśli nam ci oficyjerowie nie pom ogą, to się nigdy

ztąd nie wydostaniem.

—

Ba! Brann nigdy nie dopuści.

—

Brann pogrążon! — odrzekła cienkim głosi

kiem i spuszczając oczy.

—

A Fitz-Gregory ?

—

PogrążOD! - odrzekła jeszcze cieniej.

—

A Ottenhagen?

—

Pogrążon!

—

A vod Irben?

—

Pogrążon!

—

Niechże wacpannę las ogarnie!... To widzę

z jednym Ketlingiem tylko nie umiałaś sohie dać

rady...

—

Nie cierpię go! ale kto inny da sobie z nim

rady. Zresztą obejdzie się bez jego pozwolenia.

—

I waćpanna myślisz, że jak zechcemy ucie

kać, to oni nie przeszkodzą P

—

Pójdą z nami!...

—

odrzekła, wyciągając

główkę i mrużąc oczy Annsia.

—

D!a Boga! to czemn tn siedzimy? Dziśbym

chciał być daleko!

Ale z narady, która zaraz nastąpiła , wypadło,

że należy czekać, póki się losy Bognsławowe nie

rozstrzygną i póki pan podskarbi, albo psń Sa

pieba , nie zbliżą się w okolice Zmndzi. Inaczej

groziła sroga zgaba nawet od swoich. Towarzy

stwo cndzoziem8kich oficerów nietylko nie stano

wiłoby obrony, ale powiększało jeszcze niebezpie

czeństwo, Ind bowiem prosty t ak strasznie był na

cudzoziemców zawzięty, że każdego, kto polskich

szat nie nosił, mordował bez miłosierdzia. Polscy

bowiem dygnitarze, noszący obce snbnie, nie mó

wiąc o dyplomatach anstryackich i francnskicb,

nie mogli podróżować inaczej, chyba pod osłoną

potężnych oddziałów wojskowych.

—

Wacpaństwo mi wierzcie, bom j a przejechała

cały kraj — mówiła Annsia — w pierwszej le

pszej w si, w pierwszym lepszym lesie grasanci

wymordują nas, nim spytają, ktośmy tacy. Nie

można inaczej uciekać, jeno do wojsk.

—

Ba, będę miał własną partyę.

—

Nim j ą wacpan zbierzesz, nim do znajomej

wsi dojedziesz, szyję stracisz.

—

Wieści o Bognsławie powinny wkrótce Da

dejść.

!.,,E

Pann Braunowi kazałam, by zaraz mi wszy

stko donosił.

Brann jednak przez dłngi czas nic jej nie do

nosił.

Ketling natomiast począł odwiedzać Oleńkę, bo

pierwsza, spotkawszy go pewnego d nia, wycią

gnęła doń rękę. Młody oficer żle wróżył z tej głn

cbej ciszy. Wedle ni ego, książę ze względn na

elektora i Szwedów nie zamilczałby o najmniej

szem powodzenia, i raczejby je przesadzał, niżeli

milczeniem znaczenie rzeczywistych przewag o

słabiał.

—

Nie przypuszczam, żeby miał być jnż znie

siony ze szczętem — mówił młody oficer — ale

pewnie znajdnje się w ciężkiem położenie, z któ

rego wyjścia znaleść trndno.

—

Wszystkie wieści przychodzą tu tok późno

odrzekła Oleńka — a najlepszy dowód n a Czę

Blochowie, o której cudownej obronie dowiedzieli

śmy się szczegółów dopiero od panny Borzobo

hatej.

—

Js , pani, wiedziałem jnż o tem dawniej, ale

nie roznmiejąc, jak i cudzoziemiec, walom, który

dla Polaków ma to miejsce, nawet nie wspomi

nałem pani o tem. Bo, że się w tok wielkiej woj

nie jakowyś zameczek na czas obroni i kilka

szturmów odeprze, to się zawsze z darza i zwykle

nie przywięznje się do tego wagi.

—

A przecie byłaby to dla mnie najmilsza no

wina.

—

Widzę istotnie, że żle nczyniłem, bo z tego.

co, jak teraz słyszę, po owej obronie zaszło, m iar

kuję, że to rzecz ważna, która na calą wojnę

wpłynąć może. Wszelako wracając do podlaskiej

księcia ekspedycyi, to iDna sprawa.

—

Czę

stochowa daleko, Podlasie bliżej. A gdy księcia

powodziło się początkowo, pamiętasz p a ni, j ak

prędko przychodziły nowiny.... Wierzaj mi p ani:

jestem młodym człowiekiem, ale od czternastegp

rokn życia żołnierzem... i doświadczenie mi mówi,

że owa cisza żle wróży.

—

Raczej dobrze — odrzekła panna.

Na to Ketling:

—

Niech będzie dobrze! Za pół rokn kończy

się moja słnżba! Za pół rokn rozwiązuje się moja

przysięga 11

W kilka dni po tej rozmowie nowiny nareszcie

nadeszły. Przywiózł je pan Bie s, berbn Kornia,

zwany na dworze bognsławowym Cornntnsem.

Był to szlachcic polski, ale zcndzoziemczały zu

pełnie, bo od pacholęcych niemal la t w wojskach

zagranicznych słnżąc, prawie po polskn zapomniał,

a przynajmniej mówił, j a k Niemiec. Dnszę miał

także zcndzoziemczałą, dlatego wielce do osoby

księcia był przywiązany. Jechał on z ważną mi

syą do Królewca, w Tanrogach zaś zatrzymał się

tylko dla wypoczynku.

Brann z Ketlingiem przyprowadzili go zaraz do

Oleńki i Annsi, które obecnie mieszkały jnż i sy

piały razem.

Brann stanął frontem przed Annsią, poczem

zwrócił się do pana Biesa i rzekł:

—

To jest krewna pana Zamoyskiego, starosty

ka!ńskiego, zatem i księcia pana, dla której ka

zał wszelkie mieć atencye, a która życzy sobie

nowiny z nst naocznego świadka posłyszeć.

Pan Bies z kolei wyprostował się jak po słnżbie

i czekał pytania.

(Ciąg dalszy nastąpi).

Foe,tą w państwie Anstryacklem...................................................T % A " ° *

N iem i e ck i e m ...............................

i oq-w

iT’

i nvch n « ^ ° Ch’ fw noyi’ An^Ui, Belgii, Szwajcaryi, Tnrcyi

’

rir -

innych państw należących do związku pocztowego . .

| 32złr

8 złr

3 rir

rsr”r^E%TeŁ’^aXhi i ,,o,i!o’,!ri,,»n

lo Administracyi Czasu w Krakowie - Listu

lmseraty 1 nPrua** się nadsyłać franco

*?koplmów nadsyłanych ni-: zwraca się.

*Id. *In»N« n .

wyehodEi codziennie, wyjąwszy Biedzicie i dni świąteczne.

Mdz.elne Nr. Czasu, o .le zapas starczy, wKrakowie po 10o., we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12e.

Prenumerata wynosi;

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction