Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 625 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

P’

Ł- Ss265

pwBwiwfśkmm

Kraków, Robota 19 Listopada 1821.

KtcniS ODOIB

Prędzej, aniżeli mógł aif ktokolwiek apodzie

wać, zaczynają aprawy polskie wypływać na koc

ie rencyi w Waszyngtonie. Zaczęła ai* cna -

agodnie ae swoim programem — od obrad nad

kw est;ą rozbrojenia na moren. Minister Hcgbea

pzed rtawił program rednkcyi !lot wojennych A

n i’ryki, Angli i Japonii na najbliższych lat daia

aiyć, a wszystkie trzy mocarstwa oświadczyły

w saaadzie zgody, aby nad tym pr* gramem przy

stąpić do dysknsyi. Nie oznacza to oczywiście

bezwarunkowej zgody na przedstawione prept*

zycye, owszem poczy niono z góry ważne zastrze

żenia i podniesiono wielkie trndn?ści np. co do

łodzi podwodnych; ale w każdym rasie mnsimy

si( liczyć z faktem, że porcznmiede na tym

ponkcie — szczere lnb nieszczere — może je

dnak formalnie dojść do skałka.

Jat w trakcie pierwszej wymiany zdań nad tą

dla Ameryki najważniejszą kwest?ą wystąpiła

jako kweitya następna, najściślej z nią złączona

sprawa stosnnkn Francyi do Niemiec. Czv tętni

kom naszego pisma wiadomo cfccćby ze znako

mitych artyknłów pro! Wł. L . Jaworskiego (dro

kowanych na tem miejscu przed miesiącem, a

ogłoszonych obecnie w osobnej książce pt. »Z za

gadnień polityki światcwej«), że Franeya liczyła

sif z góry z faktem, iż na kongtesie waszyngtoń

skim wypłynie kweitya i odszkodowań tej na*e

żnych i zabezpieczenia jej przed rewanżem ze

atr« ny Niemiec.

Mowa b. prez. Clemenceau, wypowiedziana w

dnin 2 października w Ste H=raaine, okazywała

wyraźne a tego powoda zaniepokojenie. Zdawał or

Bi bie doskonale sprawę ztego,że Ameryka chce trwa

lego pokoju i dlatego musi pornszyć kwestyę nie

samych tylko zbsojeń morskich, ale i poł żenią

kresa zbrojeniom lądowym , które obliczone zą nr.

wypadek nowej wojny. Z ,chodzi tylko pytanie,

w jakim dnchn i kierunku k westyę tę zechce roz

w iązać i wpływ awój, wynikający z jej charakte

ru w ierzyciela 2 miliardów fantów sztoilingów

(jakie jej winna jest Enropa) rzucić na szalę?

Jnż wczorajsze telegramy przyniosły wiadomość

wystylizowaną wprawdzie bardzo oględnie, ab

nie muiej dzjącą daźo do myślenia w powyższej

sprawie: *Sekretarz stano Hnghea — czytaliśmy

wczosaj — miał*dtngą koof.rancyę s B;ien(iem

na temat stanowiska Francyi wobec Niemiec

m .iin )B» temat francuskich urządzeń wojskowyot

i w kwestyi separacyjnej. Następnego dnia Hughes

korterowzł przes czas dłożBzy z ptłnomociiksmi

w!ąskimi, których pros ł a wzięcia udziału w

sprawie rozbrojenia oraz Dalekiego Wschodu*.

Co p Ilighes mówił z przedstawicielem Fran

cji p; Briandem i z przedstawicielem Włoch p.

S:haozerem. to jeszcze dotąd oficjalnie do

wiadomości publicznej zię nie dostało, Rozeszły

się jednak pew ne charakterystyczne pod tym

wsg!ędem wiadom ości półoficyalne. Chodziło m ia

nowicie między ionemi o wniesienie propozycji,

aby konferencja opracowała również plan reduk

c?i wszystkich ził militarnych lądowych, propor

cyonalnie do Indnośoi w szystkich państw. Plan

taki ma Ameryka gotowy, nie chce go H(.ak

sama wrosć. Oto, co przynosi pod tym wzgly

dem dzisiejsza depesza FAT’a z Paryża:

Z*iuteresDwanie budzi, kto wystąpi na korif

rencyi waczyngtońikiej z konkretnym wnicskiem

w sprawie ograniczenia zbrojeć lądowych. D .tąó

nie Qłożono, czy nszyaią to Stany Ztednorzone.

Zdaje aię, że postawiły one śttncfim między przy

jęciem projektn Haghesa a tą sprawą. W kwe

atyi tej toczą lię ważne narady prywatne między

dtlegatam i.

Jak wiadomo, z pańitw enrepejskich pierwszą

potęgą, militarną lądową jest dzisiaj Franeya —

ze wtględn na niebezpieczeństwo niomieckie; plao

więc takiego rozbrojenia, jakie Ameryka chce pio—

P’ tiuwać, m nsi Francyę ob-hcdzić przedewzz»zt

kiem. Armia jej wyaosi obecnie blisko 800.000

żołnierzy. Poniew aż Niemiec nie ndało zię rozbić

na droboe państew ka; ponieważ wcześniej ozy

poźiiej połączą się one z Aoctryą niemiecką; po

nieważ nie wiadomo, czy Ameryka i Anglia ze

chcą po rai drogi stworzyć wielkie armie w obro

nie Francyi; ponieważ wreszcie rozbrojenie n’e

mieckie jesi przecież tylko fikcyą webec Schulz

tvehtótv i HeimatjBchułzów — przeto Franeya musi

nadal ufać armii swojej jako najpotężniejszej gwa

rancji i opierać się prjporcyenałnem u rozbrojeniu

Zdaje się też, że jej stanowisko jest tak asmo ja

sne, jak będzie trudne. Rozbrojenie m osi oczynić

zawisłem od innych gwarancji bezpieczeństwa,

albo na rosbrojenie się nie zgodzić.

Ale obok Francyi jeat i drngie państwo w bar

dso analogiczcem położeniu: P olska! Zagrożona

ud Niemiec i cd Roayi — ta się przecież nie roz

brat 1 - posiada ona armię dzisiaj wprawdzie zde

m obilizowaną w znacznej części, ale w zasadzie

lic iuie.stą uiż by jej przy lepsrem położenia ge

ogiafiozaem potrzebowała. W Europie ma wsku

tek tego opinię mocarstwa militarnego, a obaj nam

mili sąsiedni łącznie z przyjacielami C ’echami i

Litwinami opinię tę wszelkie mi siłami rozszerzają

Polska, w edle tej opiuii, jeat ogniskiem ciągłych

naro set ów przeciw sąsiadom: w szczególności nie

dochowuje traktatu ryskiego i zamńrra z-Job

d!a siebie na nowo Dzrainę. W tym dncŁo idzie

iftieciwko nam dyplomatyczna cfsazyw a sowietów,

które natrętnie chcą się wcisnąć na konferencję

wazKyngtońską, a którym sekundują zgodnie, o ile

j militaryanj polski chodzi, nawet koła emigran

tów rosyjskich w Paryżu i Londynie. To też nie

**iw, śe jednym z najważniejszych punktów ce

u propozycji rozbrojenia się na lądzie, ma

być We,lle wiadomości podanych przez pisma fran

cazkie, żądanie zredukowania armii polskiej. Są

to wprawdzie na razie pogłoski, ale nad«wyczaj

’!tarakterystycżne i prawdopodobne. Powinniśmy

«’ę też z niemi na aeryo liczyć

Uchwała taka, gdyby o nas ale bez nas zapa

Iła, w wołałaby z pewnością w kra u wielkie

wrażenie, a wolno aię spodziewać, że nawet te

aonomanią opętane kcła polityczne, które tak

bardzo idą o naa dyplomatycenej rosyjskiej ofea

zywie na rękę (chcemy wierz) ć, że bez rozeana

oia *I’ go i dobrego), byłyby takim wynikiem

przerażone. Mała pociecha powiedzieć, źe ochws.le

bez nas powziętej my się nie poddamy i nie zre

dukujemy siły zbrojnej poniżej granic za kom e

cme uznanych. Mała to bardao pociecbs, ho na

cisk będzie w ielki, a do*dziesięcin daw nych trudno

ści przybędzie jedenasta.

Z najwyższym więc niepokojem należy śhdzić

praeb eg konferencji waszyngtońsziej i zachowanie

się Anglii i Włoch w aprawie zbrojeń na lądzie.

Zachowan?a się Fran:?i możemy być pewni z gó

ry. Niestety, nie wiemy esy dyplom acja polska

jest na kongresie waseyngtońskim należycie re

prezentowana? Zaproszoną Polska do Waszyng

tona nie została Ale nawet państwa nieaapro

szone posłały tam wybitnych dyplomatów dla ba

cznego przysłuchiwania się, co się tam dzieje.

Pciskf reprezentuje tam nie specjalny delegat,

ale znajdujący się od parn miesięcy in sUtlu di

mistonśs pos. ks. Kazimierz Lubomirski. Cenimy

wysoko jego gorliwość i zdolności, ale m:ato to

*apytajimy, cay w obec zapowiedzianej jego dy

misji nie należało tam posłać specjalnego sa

«rzutem inuych państw delegata ? Byłoby to wiele

kcsz;owało? Niewątpliwie! Ale wattoby było ór

wydatek ponieść, choćby kosztem sprzedania e

wych dwóch samochodów i ośmin pat cugowych

koni, któremi podobno rozporządza starostwo w

Rypinie, a także i niektóre inue starostwa w da

wnern K rólestwie.

Paryż 18 listopada.

(East Ex presz) Na wesorajzBein pcriedzenin

Rady Ligi narodów sikomnuikoweł Pasiesz, ie

Jugosławia nie uzna wzżnośei deaysyi w «praw’e

granicy albsńiko-jngoBłowizńikiej, dopóki decysya

0 e p?sybierze formy traktata, podpisaargj prses

obie aeinteresowaae strony

K6nlfliw«rstanha«ien 18 Fstopad?

(P. A. T.) Konferencya ambaaadoiów otrzyma

ła od tr ądu belgradzkiego not(, wedłng której

Jagosławia w ocsekiwanin rosatrsygni(cia wyco

!a awe wojska a granic Albanii

Expose Or Benesza.

Prag a 18 listopada.

(PAT) Czezkitf B oro praso "e: Na środorem

posiewie J n lcby posłów wygłosił prezydest mi

ni»t ó w Benesz skspose o Bytnącyi zagranicznej,

w którem między innewii powiedział:

Traktat rzeako-polski nie jest skierowany ani

przeciwko Niemnom, ani przeciwko Risyi, ani

iei pr*( ciwko Węgrom. Trzeba, aby aąsiedsi nasi

possii za naszym przykładem, a wówczas zrazy*1

stkie spory i obawy znikną. Traktat nie dotyka in-]

teresów żadnego z sąsiadów Gkechcsłowacyi, ani

Polski W kwestyach rosyjskich otrzymamy n ;- -

«ze dotychczasowe stanowisko. Obserwnjemy p o- j

1tykę nieinteiwencyj i oprawiany dsb-j akoyę ce

lem niesienia pomocy głodującym w Rosyi. Przy.

gotowania do konwencji grap? durniej z Roz°ą są

nkoń :zonę. Konwencja będzie w m jbiiZzzy cb

daiacb podpisaną Nasz steaauek do N amino b y ł

od samego początku otwarty i niedwuznaczny.

Niemcy są naszym największym s-zi-dem Go

spodarczo jesteśmy skazani bezpośrednio na współ

pracę z Niemcami. Podobnie, jak z innymi «sąsia

dami, pragniemy a Niemcami otrzymać przyjazne

»toBUDki. W sprawie Górnego Slązka rozpoczęta

prasie niemieckiej kampanię prseciirko nam.

Tak jak w innych kweatyachj tak pragniemy i

w tej zi chować się wobec Niemiec lcjalnis. J e

steśmy jednak zatem, by traktaty pokojowe ao

ati.tr wykonane. Ponieważ zostaliśmy upoważnię*

ni do wysłania eksperta w kweutyi Górnego Ślą

ska dla ipra w gospodarczych, wystałem do Ge

newy trzech naszych najwybitniejszych ekonomi*

*tów. Ci eksperci nie scali anpełnis decysyi w

sprawie granicy f ’dowiedzieli s ę d-piero o niej,

kiedy Liga narodów zakomunikował* tę decyzję

Niemcom i Polsce. Twierdzenie, że my chcieliśmy

prs;tem} to i owo wykorzystać, jest śmieszne,

Tekst mowy prasyden)a ministrów został wrę

czony posłom niemieckim w języka niemieckim.

Pręgi 18 listopada.

(PA t .) Prezydent ministrów Ber,era, przema

wiaiije na «negdajęzem posiedzenia parlamentu o

P”iitycft wewnętrznej i zewoętrznej Czecbosło* a

cyi powiedział między ińaemi:

Co a ę tyczy ugody, zawartej z Polską, to traktat

tan ma bardzo wielkie znaczenie, wykazał bowiem

chęć i wolę obn tych państw działania w zup» I*

oej zgodzie, azcscgólaie tam. gdzie występoją t r r -

dn?aci z powoda wykos ?wiśnia i interpretowania

traktatów pokojowych. Umowa co do obowiązko

wego arbitrażu, którą zawarto z Polską, wska

zuje jak najlepiej, źe oba ta kraje chcą prowadzić

politykę pokojową. Traktat polsko czechosłowacki

oie został zawarty na skutek wpływów wielkich

mocarstw. Czechosłowacja nie piowadsi polityki

skrytej. Setya międzynarodowych konfliktów *ni

kł" by. gdyby cbciaoo naśladować Polskę i Cze

chosłowa-Tę. T raktat nie jest skierowany p?suci w

Roayi, wobec której Csecbosłowaoya będzie pro

wadziła pelitykę niemiezsania si.ę w jej sprawy

wewnętrzne.

Praga 18 listopada.

(P A.T) Na wczoraiszem posiedź nia oarla

maota rospoc ęfa aię dyzkusya nad txpoze D )B -

nesza.

Pot. Hildebrand, niemiecki zocyatd? mokra ta, o

śwkdczył. źe partya jeg?- stoi wobec i;o’itaki pre

zydenta miaiataów i obecnego rządn na sten iw»

skn znp (nego braku z*ciama i nzraa lnianej opo

«ycyi. M wca d* mag I się, a t- b y liarlainentowi

rarakiemn znitomnuikowaao ascs»gcłowo treść c

kow ] s Polską. Omawisjąc o?tataie wydarzenia

oa Węyrsech, mówca twierdził, iś mobilizacja

w Csecba”h była niepotrzebną. W czssie mewy

posła Hddebranda preyziłn do gwałtownych scen.

Pos. Hodgeman (niemiecki oacyuual)zta) oświad

-szył, śe atosonek Niemcóir do rządu wyraża się

w na,głębszej nienfacśoi i nazywa panujący ay

stem rządowy w Czechach sf stornem policyjni m

W dalezym ciago oświadczył, śe wszelkie obawy

z powodu rzekomego niebezpieczeństwa węgier

skiego były zbyteczne. Wszystkie stro-nnictwa nie

mieckie stoją na stanowiakn idei wi*troni endec

kiej. Niemcy w Csśchach ujawnili to swojem zta

uowisziem w czasie mobiiisaoyi.

Pub Spacrek (czeski narodowy demokrata) po

lemizował a wywcdami niemiecki, b pcałów i o

j%iad-zył, śe txpose prezydenta ministrów nut

awiadectwem mitawań rzą d u czeskiego celem za

pewnienia oałozoi pokojowych umów. Noleiy po

święcić również uwagę atowiańikim mmes?zośniom

narodowym, pozostałym w Niemczech. A chodzi

ta głównie o Serbów łnśyckich, których nie mo

żoa zostawić bez ochrany. Mówca wita ze eicze

gólaą radością eświadczenie prezydenta ministrów,

śe czezko-polska omowa eznacza

przedewszyztkiem wzajemne nzna

nie granic oba państw. Obyw atele

Slązka Ciezsyóskiego ociekają po

tych słowach, ś e w przyszłości nikt

nie sięgnie po Śląsk Cieszyńaki,

ani leś po Jaworzynę. W dalszym ciągn

nbo1ewał mówca nad tem, śe omowa

czezko-poiaka zawiera ostęp, stwier

dzający dazintareszement Czecho

sło wacji względem Galicji wacho

uniej i polokie dosintereisemeot względem Sł*—

WMMśDJ.

____ | ____ ________ i

_________ l

Warsza wa 18 listopada.

(Tel w ł) Na wczorajssem posiedzenia podko

mizya dla daniny pańr.wowej zakończyła dy«kn

jzyę nad projektem rz%donym. U) ilono nr dalszym

juiągQ uiUi)żnik dla przemysłu i handlu w b. dziel

nicy roayjzkirj: dla handlu I i II kategoryi mno

żnik 85 i 60, dla III kategoryi 20, dla IV 15;

dia prcemyzłc: od IV d.i VI kategoryi ustalono

mącznik 45, d!a VII i VIII mnożnik 35. Dla by

łej ds?e!niof znztryackiej: dla banków i kanto

nów 150 dla przemy tłu i handln muośnik 140

N%jwyśszs i najniższa danina oie może przekra

czać kwot, oznaczonych dla byfrgo sahorn rosyj

skiego. Uigi dla przemysłu i handln wymzić mo

gą w całej P,,lace 15 proc.

Danina ed lekatorów rówaa t(ą dwukrataama ro

cznewu komorne mn Ulgi dla mieszkali d»npokejo

wyck wyastrą 50 prac,,

dla jećnopckojtwycb

75 prac.

D=?uiaę od realności miejskich uchwalono w myśl

pio ekta rządowego.

Dmina od aamothodów ctrzyocoje wysokość

zgodnie z projektem rządowym z tą modifikacyą,

śe cbciążono także pojazdy parokonne daniną

200 000 mkp , a jednokonnedaniną 100 OoOmkp

Dorożki parokonne w W arsra wie 20 000, a je

daokonue 1 0 0 0 0 mkp. w innych miejscowościach

pi Iowę wymienionych kwot. Antobnry 100 000

mkp.. dorożki automobilowe 500 00 0 mkp.

Z_ wody wolne w Króletwie płacą danina w wy

sokości 1/4 docbodn roczaego. Wniosek, aby do

tej daniny zobjwiąsać dachownych wszystkich

wyśniń, ais uzyskał większości. W Mzłopolsoe

zawody wolne obc-iążone a ą podatkiem zarobko

wym i ztozownie do tego powołane do płacenia

daoiny.

Przemysł nsftzwy płacić będzie 10.000 mkp.

od 1 0 0 0 0 kg. bądź ropy bądź wytworzonych

z niej produktów.

Wybrano komisję redakcyjną, złożoną z p. Ko

walczuka, Sokołowskiego i Wierzbickiego, pe

nsem przewodniczący Dr Diamand ogłosił

pr«cę podkomisyi za nkońcaoną i

podziękował jej c?łonkom za gorliwą pracę, a

przedstawicielom rządn aa wydatną pomoc, sto

j»r-s ne wy"okoś?-i ««dnnia W?raził p?zy t pm

Konferencya waszyngtońska.

Paryż 18 listopada.

(PAT) Binro Wolffa donosi:

Sprawozdawca Journal des debata donori, że po

zręcznej mowie Baifunra optymizm, tasnacaający

zię w a »betę, nieco się eacbwi/ł W kompetentnych

kibsoh rozw?żają poważne trudacś i, któte p?—

«ataną niewątpliwie przy roz - a śaiin szczegółów

Mędzj tar.li trndcościami wym:enia aprsw td a « -

ca kweityę łodzi podwodnych Liszce przychylać

»świadczenia so strony japońskiej nie mają jezsrte

euac. a.na dtfinitywnrgo. Możliwe jest, że przyj

dtie do porcinnu enia.

Paryż 18 listopada.

(P. A T) P«rtinax doncai *ś Echo de Paris,

śe w Waszyngtonie coraz ba dziej ataje się jaw

nym wielki sukces dyplomatyczny Anglii, s jo wo

dowany działalnością ambasadora sir Gedilesa.

Nie oda się prawdopodobnie gabinetowi k-udj ty

skiemu roswiąeać przymięcia % Japonią bez nia

ladowolenid i gólciego. Polityka przymierza jaka

odpowiadałaby życzeniom F rancji, ma małe wi

doków powodzenia. Również nie ctwiera aię mo

śiiwt,ść odegrania ro!i rozjemczej między Amery

ką i Anglią.

Waszyngton 18 listopada.

(PAT) Bin?o Rentera donosi:

Na pierw*.ern posiedzenia komisji dla sp,rawy

Dal?k ego W schodu delegat chińaki domsgał się,

by terytory’ lna integralność Chin była sapewoio

na. Chiny aobowiąiują się uie Bprzedawać sądnej

części swego terytorynm ob.emn państwo i żą

dają zbadania na nowo wszelkich praw i przywi

lejów, jakie posiadają obce państwa w China?fc,

oraz domagają aię petyodycsnych konferec,cyj dla

omawiania bieżącycb zagzdnitń. Uważają za

prawdopodobne, że delsgacya amerykańska poprie

żądania Chin.

Waszyngton 18 listopada.

(P. A. T.) . Propozycje rozbrojenia przedłożone

przez Amerykę, me dotyczą żeglugi powietrznej,

ponieważ ograniczenie te jie szkodziłoby interesom

handlow ym . _____________

0 granice Albanii.

Paryż 18 liBtopada.

(PAT) Pod przewodnictwem ambasadora belgij

skiego sebirała się we środę Rada Ligi narcdow,

aby ncbwalić, czy rua być wobec Jugosławii za

stoncwaoa blokada, jak tu przewiduje ttilykuł 16

,ti,0,u0LidM

digitai

przekonanie, że społeczeństwo usna pożyteczność

dokonanej pracy.

Warszawa 18 listopada.

(Teł. w ł.) Wcsoraj mioister skarba Dr Miobil

zki wniósł do laski marssałkowskiej projekt o

stsw y o państwowej daninie wyrównawczej, zdą

żającej do pociągnięcia do świadczeń osoby « ubo

gacone a nie obłożone dotychczas daoiną wcale,

bądź też w niedostatecznej mierze. Daninie w y

równawczej pedlegać będą majątki ru:beme, to

wary, o ile nie są u producenta, lnb gdy produ

cent nie płaci ed nich podatku. Dalej pod daninę

wyrów nawczą będzie podciągnięta platyna, złoto,

srebro, drogie kamienie, lub wyroby z powyższych

kmmców bez względu na to, w czyjem ene się

posiadaniu m ajdają. Następnie gotówka, nigdzie

uieulokowana, gdy natomiast gotówka zarobkowa

nie będsie p odlegała daninie. Obłożone daniną

będą obce waluty i papiery wartaścipwe.

Od ogólnej wartości przedmiotów wtlno będzie

potrącać dłngi, za ciągnięte n a ich nabyciu Ozna

czeniem wartości towarów będsie cena ioh zakn

r»u, wartość platyny, złota i srebra bfdiie oce

niana wedłog knrso urzędowego, gotówka polska

będzie opodatkowana wedłng wartości nominal

nej, gotówka obca i papiery wartościowe według

kursu giełdowego.

Wysokość daniny projekt pmawidcje, jak na

stępuje: od przedmiotów o wartości do 200.000

mk. mólprocent, poaad 200000-1% , 300000 —

1717., 400.000 - 27,, 500000 - 2Vs7o, 1

licn- 870,Bmil. -

37e, 10 miiion. -

47o,

15 mil.

47,7 , 20 mil.

5%,25mlL

67.. EO mil.

77., *5miL- S°/,iLd.zaś

powyżej 100 milionów 207,.

Deuina ma być ściągana na pedaiawla zem ań

.sobistyeh. O ile kemisya ssacutikowa nzna ze

znanie osoby posiadającej za prawdziwe, przyjmie

zeznanie do wiadomości ! wymierzy «1 yaokość da

oiay, o ile zaś zeznanie aakwestyennje, w śwezas

będą wezwani świadkowie dla ztwierdaenia praw

dzie ości zeznania, a nadto zeznający będzie m n .

siał słożjć przysięgę manilestacyjną.

Danina wyrównawcza, w myśl projektn, byłaby

ściągana w dwóch ratach, a mianowicie pierwssa

rata przy słośenin zeznania, zaś drnga w 45 dni

r o złożeni o zeznania.

Zaniedbane kresy.

Ioat°nit narodn poprzez baryerę prnaką, mimo

wsz?Btyo prze a dziwną wytrwałością kn Bałty

kowi I tan kiernnek pa?cia mas etnicznych pol

skich jezt nsjr-a nia!ni*jszy dla świata, jak świad

c-z« pnnkty Wilaona, najbardziej zrozumiały, a

ta kie n i ogół, mimo naszej n ^systematyczności,

dość zknt.ftcz.iy. Doznaje się wrażenia, śe prąc

w Łiernnku bałtyckim prz?e Prozy Wschodnie,

ataral ś ny się wyn?g?cdłić sobie straty, które

oucosilirmy wapółcsrśaie w Wielkopoisce i na

Śląskh J( żuli przecież oa ogół i w P rnrierb

schodnicb, ogląda-zc Bprawę a odległej perspek

tywy historyka, cofnęliśmy się wrtacz, a we

wuętrzme i alf bil’, to ów fakt przypieać należy

wył« z iie tytiro uiesł?c.haaie niesscsęśliwej strn :—

larw ”?z bodaio-prnskiej mas, etcLanej, posba

i: u»» j całkowicie oparcia o własną intaligencyę

i r. zbitej wewnętrrnin pod względem religijnym.

Rozbnie r. Fg’ine oddtiałzło najsilniej i ona w n*j

b?rdfciij sd^cydowany sposób wyodrębniło cały

prot *tsocki blok etnicsny polski Brna Wscho

dn; b, d pnwadziwazy w mm do zanika wzsel

kicb *w’ątków dachowych z Polską, a zbliżywszy

nztamiast do protestanckich Niemców. Nie zapo

mina;my, że nigdzie protestantyzm w Niemczech

nie jezt tak żywym, jak w Pros ech Wschodnich.

Nic taż dziwnego, że w przeciwieństwie do reszty

naroda polski*go Mazur b?ł zawsze *wiernym*

wobi c rządn sabo;czego. Obecnie przy swem pol

zkiem pocbodsenin Mnznr ma tresnrę niemiecką,

przy zwyczajach i przyzwyczajeniach słowiań

skich. nism eckie tra dycje, prsy polskim języka,

oieraiecki alfabet, przy polskich przysłowiach,

niemiecką pieśń, nawet przy pilikiem nazwisko

roclo ? e n , niemieckie imię, Polski me chce, nie

rozumie i nie zna. Zaprawdę był tedy wielki

optymizm tych działaczy plebiscytowych, którzy

Dez poznania grantn wzięli się do chaotycznej

pracy, straniąc całą skalę argomectów, zaczer

pniętych z zntełnie innago świata, bo z Polaki

rewolncyioej i katolickiej. Jeśliby te argnmenty

były się tutaj przyjęły, stałby aię był cud, wobec

którego blednie nawet *Cud nad Marną* lab Wi

słą. Mfza?csczyzaę mnsiałby cbyba ogarnąć jakiś

nagły żywiołowy przewrót, jakiś zwrot kn katoli

cyzmowi i wolności.

Zazwyczaj »zrzuca aię winę* na Komisy* ple

biscytową za jej stronniczość. Z»pewne złożyli

ona cały srereg dowodów nieżyczliwości dla Pol

ski. Wystarczy przypomnieć odwlekanie decyayi

w sprawie sdzielenią pozwolenia na otwarcie

zskćł polskich. Ale przy calem poparcia Komisyi

mogły byty na Masnrssczyźaie zajść zmiany nie

saaadoicze. G zwycięstwie w żadnym razie nie

moim było losrzjć. Wszak na csłej Maznrfzczy

i i ie znalazło się coś zaledwie 2 0 0 Mainców pro

tastantów, którzy gazowali za Polską A je

doak doznaje aię wrażenia, jakby klęaka plebi

a.pi

se?towa zaskoczyła nas i wyczerpała snprłnie

aietylho nasze aily, ale nawet i nadzieje, że kie

dyś ta będzie lepiej. Mija jnś przeaało rek a

specjalnie na Maznrszczyźnie i dla Mfzurzsczy

sny nie zrobiło się a naszej strony nie, gdy Niem

cy prseszli do nowej fazy ogromnie wielostron

nej pracy na pola oświatowe«, ekonomiczne« i

pelitycsnem, działając prsedewssystkiem bardao

systematycznie.

Osią wszelkiej polskiej akcyi uświadamiającej

i narodowej w Prnsiech Wschodnich powinna byż

praca nad Masnrami. Walką beznadsiejną nlo

leit,bo broni podloitatk iem doatarcayli nam na

mi Niemcy.

Na Masnra?h, szlachcica polskiego dziś niema

znpełoie, a miejsce jego zajął wyłącznia jnnkier

ornzkL Strło się to jeazme w wiekn XVII wakn

tek edykta Wielkiego Kmlflrata s dcia 7 Intogo

1684 i reskryptów F rydtryka Wilhelma I s 2

orarca 1724. Wyniszczenie i wyp-icie m asar

skiej szlachty polskiej było naiwiękizym ciosem,

jaki apotkal polskość Mazunzczyzny, ciosem, od

którego ona nie dźwignęła zię do dnia dziłicjzse

jo ani też dźwigać n e nsiłowała. Jnnkier po

pierany przez ną d, azkołę i pastora, aoliday i

karny, odtworzył całkowicie typ dawnego Krzy

żaka, trzymającego w żelaznej ręce władzę i

wpł?w. Pięćset gniazd junkierskich (Gotsbesirke)

na Mazurach, poza miastami, przeważnie tylko

koloniami ursę Ini;:zo - żołnierzkiemi, nadsje nie

miecki charakter krajowi i niedopnszcza do ja

kiejkolwiek emanacyi swobodnej m?żii opanowa

nego i zawisłego od ziebie loda. Wyjście z Ma

snrzzczyzny do niemieckich orzemysłowyoh oko

lic zachodnich przeszło */t miliona lodn w ostat

nich 30 lataob przed wiotką wojną było głównie

dziełem jookra, dzierżącego na Maznnica?źnie

w r. 1907 około 3G% całej nprawnej pow ie n

chni a łącznie a atoannkowo nielicznymi boga

tymi chłopami przeszło 73.2*/»—

Gała reszta ludności musi się zaft)wolnić

26. 8 proc. powierzchni oprawnej. G iy sważy

my, że w 1912 r. 30 413 ha norawnej ziemi bsi

znrskiej należało do rządn (Domunerfiacac), p ny -

czem M azany dzierżawcami nie e ą i, śe lasy

rządowe (Fortiisknz) obejmow?ły. ogromny a reał

195.186 ha, pojmiemy, iż w samym jaz tylko

problemie rolniczo-leśnym tkwi moc materyałów

ekaplesywnych. Mazany w prseci ’ !.ztwiz do

Niemców, siedzą waaędsie tylko na najobotzaej

siemi, lotnych piazkach, zboczach wzgóra i wer

tepach, t«k, że wszystkim brak pnatwisk, ża nie

mogą korzystać a rybnych, oddanych w daierta

wę jezior, a tem mniej a In«, w, gdzie nawet

zbieranie grzybów, jagót i cbr »sta podlega oe

tnym ograniozeaiom i szykanom. Nad całym kra

jem i jego gospodarstwem czuwa wielogłowy

apa ra t policyjny, wodny i leśny. A cóś dopiero

mówić o aamierzonej przez Nicmaów kolonizacji

po myśli natawy państwowej a dnia 11 sierpni*

1919 v. i przewidzianem tempie 6 rasy szybszem,

nia to, w jakiem dokonywała aię ona na kre

»t t rtttpgwytfwjhi uAzlęAśf« mewdbMhha« fl titefcgi

Nzzisr jtojeilynczy SO Mb,

ffilllMIIŚIŚ wI1ouŚI

Zrisriyżnfr ag kwnM

S Siale«II * nrizfsza

mo Mk. lajoTST’

iośzanwtei fl« «Mn

roo _

jłoo _

» łata««

ko_

i6oo "

»*PWŚzą

660 ,, 1960 "

W św w rttigMtylBMigss

BzzaztaKn^ąJzS«scę^^towe,: ai«j(M*z

m,«.

»*»*ratol

Wync*

1,1

, L Vzeri*u«ka, t n i f t z w Bzk?eMiraA,

w* 5w«wie taw.

(z* i e aabyziii w k!er?yh leicu. S, BckołCwaBofUj KrV,!»»e

K, nnshntakz i»J*f w w-,f.

-u

%atr-ywta, M z Rowy« M%«*» Xzkap»Sl*»

» * « Fr*tyzr*w koJŚjcwy^ W ifczfc

k»ztea ztaw «fnia ,« jbuz isiwuiizżw Maowi* mamu, w Fnenyflz w k ń iu i^miaflcaw r . jsbw,

W mm w iE: SiKtn dteaftftta

,des

g,taowy.g jg tawri

40Mk,Bjłfląziafct»ag j- zim **mm mp.75isk*etotiW «

tańszawiw a trB ramg 46tak,

hagzwzaąjarrtyiIpoWał«ilu w iią l|

fltaW j HynśNp taśf, bp*worzę i l,p,y?90 t, zi nb)iw

m»,«zwi(lnai»h^n(

Dgłnnaia zmfrsaittai « 160 */, drsśart, Czay pozrytzzz obowfąsają oi iaia zaiaay w aaalówlną

OgłsaszziB zriyjm jąs

*V Warzzazrla ęltwaa rępnmtszyz 6, I l, Mztsl i fft*. alka Hzmalkzwzka IM mtaa zgkzwrói

any]Bnją Kzfelawa Polaka Jtazz II, (takie w Mażskz). LkzsbwtUz M znraltmntaiUa, K. rfżzbw^k

*raiły 4, | . Hztrzaask MamzlkzwBka 116, k I. Prali RyazankzlŁ L BUśnrin Ito-Jzrika 84. Izz kota

M u IŻ, łHężzyuurzżawt Hzn zęłemż «alzrya hazuboi(, * .K Utn

Iomm!

kzżsktsh), B. Ho »e Mzmałkowika S4j w W llałz K lotaz Zizzdraka 4, Tinbzzitl lizżzzatl Wlwl

ks M; wz kwzwl« SL *okoIowzU, kiara Żzi«ulk6w «. Kubatzka M. Brtzfczi w« Wtwizła l,

Mzzn, M. BnkM HazhŁ Haasazztm zt Trfie«, H, Izhalzk, Sozk zł

*-m,k,hm j,Ka rai

bart, I. RzlaeL OraŁ 4u .l|. HaUkty z

pMmm,m

ATmI?»

wmlz nrzyjBrajiAflzzkiztnwyH »Omzz«. W iM iyziz Kfmzz Hawzz imćś% W P»n4* AmzzBm

m Pizz? fls la Sanna. V Krakzwiz eclotsazia pnyjwn)ą zrziyzłUz błora Maudkżw,

fa teminowz nzd«zzm aiz ogłoowi Adnizizlraayz alt zdyowizds,

tazfelamaoyo wl-ptowytwwawz ziz potatf)ą zplada pozstowz),

LHMS« atozplm eayzb zi« pr*Tl"njz iśę. lękapM w Bzżry(aayzh zlz zznzza Hę)

»« tslśi i,wlzzę ażbnarażzpbm «|y5u ,

-Q|

ą«Mk«yl IAdmlclttrftyyl wl.iw, TMaślwt Wy.M

TU,RA R(|

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку