Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 660 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Rocznik LYIII.

CZAS

(Wydani« wieczorne).

Prenumeratą przyjmują i Administracja Cmsw w Krakowie i urzędy pesetowe.

M iej s c o w ą p re n u m e ra t ą księgarnia S. A. Krzyśanowskiego, handle- St. Karlińskiego w Sukiennieach,

H. Kretschmera, Rynek 10, Biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, Olówna trafika w Rynku głównym.

O g ło s z e n i a przyjmuje się za opłatą od wiersza petitem za pierwszy raz 30 hal,, za każdy aaztępay

po 10 h al.; uh.ad tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy rat po 40 hali, następny po 10 naf.

N a d e sł a n e (na trzeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za k aidy ras.

Ogłoszenia i prenumeratą przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A.Olszewskiego,

St. Sokołowskiego. K. Buchstaba: w Jarosławiu Biuro dzieuników; w Podgórzu PoturalskiRynek;

w Przemyślu A. Juszyński księgarnia kolejowa, D. Heszeles; w Raeszow ie M. PTeintraab’;

w Stanisławowie Jasielski i Sp.; w Tarnowie M. Bockach; w Tarnopolu C. Halicier;

w P a ry żu wyłącznie p. W. Raczkowski, 14 Citć de Trerise; w W ied niuHaasenstein A Vogier (takie

w Hamburgu, Irankfurcie n. M.,

Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosae ( takie

w Berlinie, Hamburgu. Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukez, 3. Danneberg, H. Friedl

(tylko prenumeratę H. Goldeohmidt A Comp.); w Frankfuroie a. M. O. L. Daufce Sc Oaap.

W ’ li k ią aaiaaą aśreea leptaaa etą 4Ś hel. ’W

ADRES REDAKCYIi ni. św. Tomaama Nr U . - Teieles Mr 80.

Dekoracye zamiast miast i w si, pałace budo

waną z papieru, ludność zganiana nahaj ką, by

przez dni parę zaludniała pustkowia, kupcy spro

wadzani zdaleka, by roztoczyć przed okiem ca

rowej kłamliwy obraz dobrobytu: oto śmiały po

mysł genialnego kłamcy, oto wielki teatr ama

torski, grany dla dworu cesarskiego, dla gości za

granicznych, dla Europy. Pomysł tak niezwykły

zasługiwał na nieśmiertelność. Doczekał się jej.

Św is t pamięta o Potemkinie o jego sztucznych

siołach i ogrodach. Nazwisko jego stało się sym

bólem. Gdy patrzymy na pozory rozkwitu i świet

ności, gdy poza świetną powłoką przeczuwamy

próchno, gdy odgadujemy kłamaną wielkość, kła

maną siłę, kłamaną żywotność, staje przed nami

ten aroymistrz kłamstwa, ten ulubieniec fortuny,

ten* zuchwalec, któremu Katarzyna wybaczała

wszystko, bez którego usług obyć się nie mogła,

któremu jeszcze na starość przesyłała pocałunki...

w listach.

Imię tego człowieka widnieje zdała na burtach

pauceruika. Olbrzym stalowy, ochrzczony tem mia

nem, roznosi po morzu sławę w ielkiego państwa.

Na wrogów Rosyi wymierza paszcze spiżow e, a

kaidy rucb jego, każde drgnienie jest wyrazem

karności i posłuchu, jest objawem jednolitej woli,

kierującej niewidomie załogą, maszynami, sterem.

Wierzyli w to wszyscy.

Imię wodza tauryckiego nie przyniosło okrętowi

szczęścia. Ta siła, płynąca z karności, ten ład

wojskowy: to kłamstwo. Flota czarnomorska, to

potemkinowskie sioła. Wierność załogi była obłu

dą, posłuszeństwo udaniem, gotowość do walki

koiuedyą.

Pałace potemkinowskie, pałace z tektury i ma

lowanych desek okazały trwałość niezmierną. Prze

żyły wszystko, przez co Rosya przeszła w ciągu

wieku. Przeżyły Napoleona i wojny tureckie, prze

żyły ucisk mikołajowski i okres wielkich reform

Aleksandra. Wszystko się zmienia. Pańszczyzna

zniknęła, knnt stracił dawne prawa. Potemkinada

jest nieśmiertelna. Już jej za ciasno ną stepach

Z brzegu wybiega na fale. By się przypomuieć

światu, buduje zamiast pałaców, paucernik.

Pono nie jeden tylko.

,,Kniaź Potemkin" zna

lazł naśladowców. ,, Pobiedonosec" odmówił posłu

szeństw a. Załoga statku rosyjskiego, stojącego na

posterunku pod Konstancą, brata się ze zbnnto

wanymi majtkami, a z portów bałtyckich nadcho

dzą coraz groźniejsze wieści o strajku robotni

ków, o rewolucyjnych manifestacyach ludności, o

nieposłuszeństwie marynarzy, wzbraniających się

wyruszać na morze.

Dzieje państw nowożytnych dostarczają nam

niejednego przykładu zbuntowania się wojsk.

—

I pojedyncze cddzialy i całe armie wypowiadały

posłuszeństwo monarchom. Katastrofy takie by

wały atoli następstwem jakichś wielkich antago

nizmów wewnętrznych, jakichś zasadniczych roz

łamów, znanych całemn światu. Tu bunt wybu

cha uagle. Jedna z silnych twierdz potęgi car

skiej rozsypuje się w pył. Złudzenie znika, urok

się rozwiewa. Twierdzy tej było, co prawda, na

imię: Potemkin.

Czy wszystkie warownie tego paustwa budowa

ne są z tektury ? Czy architektura potemkinowska

stała się tam narodową szkołą budownictwa ? Czy

to, na co dziś patrzą z brzegu mieszkańcy Kon

stancy, powtórzy się jutro gdzieindziej ? Może

w którym pułku armii, może na tyłach linii bo

jowej, może w stolicy ?

Nie można wyobrazić sobie wielkiego państwa

bez owego nieokreślonego zaufania, jakie ludność

pokłada w sile i trwałości władzy rządowej.

Ogólne kierownictwo może się zmieniać, rzą

dy przechodzić mogą po kolei w różne ręce; do

póki atoli organizm państwa funkcyonoje, jako

jedna całość, dopóty musi istnieć w społeczeństwie

ta silnie wkorzeniona pewność, że żadne przewro

ty u góry nie są w stanie zerwać węzłów mię

dzy jednostką i państwem i że żadna przemiana

polityczna na szczytach nie uprawnia do samo

woli u dołu. Nieraz porównywano dzisiejsze po

łożenie Rosyi z epoką rewolucyi francuskiej.

W istocie nic łatwiejszego, jak wyliczać analogie

między waleniem się dawnego porządku w obu

tych państwach. Pamiętajmy jednak, że, cokol

wiek się działo w Paryżu, żołnierz francuski nie

odstępował sztandaru. Na rozkaz oficerów szedł

mężnie w ogień, nie pytając, czy na nieprzy

jaciela pos}ła go król, konwenoya, czy cesarz.

W Rosyi rdza anarchii przegryza najskrytsze o

gniw a karności. Europa bawi się od pięciu dui

odysseą nPotemkinau, a dotąd jeszcze nie słyszy

my strzałów, któremi flota każdego innego pań

stwa byłaby wykonała na buntownikach wyrok

nieubłagany.

Skąd ta pobłażliwość ? Ze strachu. Adiniralicya

nie każe strzelać do zbuntowanych, bo lęka się.

iż nikt nie usłucha rozkazu.

Wśród bezradności i popłochu chwycono się

środka rozpaczliwego. Straszną chorobę, systemem

potemkinowskiem stworzoną, chciano leczyć po

temkinowskiem lekarstwem. Chciano okłamać Eu

ropę. Kazano roztelegrafować po świecie, że ro

koszanie się poddali i są już zakuci w kajdany.

Środek uie dopisał. Kłamstwo się wydało. Trzeba

szukać lekarstw innych.

IIunt marynarzy.

Od pewnej osobistości, obeznauej dokładnie ze

stosnukaini rosyjskimi, otrzymała redakcya W

A llg. Z tg szereg informacyj, rzucających pewne

światło na niezrozumiałe i dziwne wypadki na

Morza Czarnem.

. N a podstawie wiadomości, jakie nadchodzą

z Odessy — mówił informator pisma — można

wnioskować na pewno, że nie mamy tu do czynie

nia z buntem dwócb okrętów, lecz z rewolucyą ca

łej floty czarnomorskiej. Niesłychany fakt, że okręt

ekspedycyi karnej odmawia posłuszeństwa, równie

niesłychane zdarzenie, że okręt, który ma być

ukarany, defiluje pełną parą przed zebraną eska

drą i odpływa spokojnie, wszystko to dowodzi,

że admirał Krieger nie miał odwagi wydać roz

kazn do ataku na zbuntowany okręt. Admirał

Krieger więc wiedział, że rozkaz taki byłby bez

skuteczny. Z polecenia cara musiał popłynąć ze

swą flotą do Odessy, lecz z góry był przekonany

o bezskuteczności swej misyi. Nie odważono się

powiedzieć carowi prawdy, nie śmiano przyznać,

że flocie czarnomorskiej już ufać nie można. Fał

szywe depesze Biura Reutera, ajencyj Stefaniego

i Harasa, pochodzą wszystkie z tego samego

źródła. Władze rosyjskie chciały zyskać na cza

sie, bo jednak sądziły, że wreszcie uda im się

zrobić porządek z załogą nPotemkinau. Nie ulega

wątpliwości, że te fałszywe wiadomości, które te

trzy ajencye rozszerzyły po świecie, przedłożono

carowi w tej samej formie.

nDrugim dowodem, że flota czarnomorska znajduje

się w stanie rozkładu, jest również urzędownie

stwierdzony fakt, że wszystkim rezerwom z lat

1886 i 1898 udzielono dwumiesięcznego urlopu.

Admirał Krieger poa. anowii ratować okręty w ten

sposób, że rozpuścił załogę. Te urlopy rezerwy

w obecnej chwili, to może najbardziej charakte

rystyczny wypadek. W chwili, gdy kraj jest za

wikłany w ciężką wojnę, gdy część floty się bun

tuje, szef floty jest zmuszony uwolnić rezerwy. To

nsamorozbrojenieu wskazuje, że w tej części ar

mii rosyjskiej duch rewolucyjny stargał wszystkie

więzy. I tem też tylko można wytłómaczyć dzi

wne doniesienie, że również drugi pancernik ,K a

tarzyna IIU został rozbrojony. Flota czarnomorska

straciła bez walki trzy wielkie okręty; inne ura

towano przez to, że ich załogę odesłano do do

mów. —

I te właśnie wypadki, mojem zdaniem,

doprowadzą szybciej do zawarcia pokoju, uiż ja

kakolwiek rozstrzygająca bitwa na mandżurskim

terenie wojny."

Wobec tego, że zbuntowany okręt rosyjski

,,Kniaź Potemkin" zrzucił flagę rosyjską, skutkiem

czego przestał być cząstką państwa rosyjskiego,

aktualną staje się sprawa, jak okręt tea ma być

traktowany przez inne państwa według przepisów

międzynarodowego prawa morskiego. O sytuacyi

prawnej okrętów wojennych podaje prof. Perels

w jedaein z pism wiedeńskich następujące wyja

śuieoia:

,,Okręty wojenne reprezentują zagranicą pań

stwo, które je wysyła, jako część swej zbrojnej

siły; komendant okrętu jest widomym reprezen

tantem tego uprzywilejowanego stanowiska. Z te

go powodu każdy okręt wojeuny nietylko ma

prawo do obowiązujących międzynarodowych po

zdrowieć, ale posiada także eksterytoryalność.

Obce władze państwowe nie mogą się mieszać do

tego, co się dzieje na pokładzie okrętu; nie mogą

też wejść na okręt bez specyalnego pozwolenia

komendanta. Tylko w tym wypadku, gdyby okręt

wojenuy na cndzem terytoryum dopuścił się gwał

tów łub podjął nieprzyjazne kroki, miejscowe

władze są uprawnione do zarządzenia potrzebnych

środków bezpieczeństwa, )tóiu iei wtedy tylko

można nakazać okrętom wojennym opuścić port,

lub nie wpuścić ich do portu, jeżeli przybyły bez

upoważnienia ze strony swego państwa, łub jeżeli

bawią w porcie bezprawnie".

Przepisy te odnoszą się oczywiście tylko do o

krętów, które są własnością obcego mocarstwa;

nPotemkinu zaś jest okrętem zbuntowanym i wsku

tek tego utracił swoje uprzywilejowane stanowi

sko. Dlatego władze rumuńskie już obecnie zacho

wały się wobec niego odmiennie. Na strzały po

witalne nPotemkina," baterye portowe nie dały odpo

wiedzi, ponieważ na okręcie nie ma reprezentanta

obcego mocarstwa. Kapitan portowy, rumuński

major Negru, udał się na pokład okrętu, nie py

tając się nikogo o pozwolenie; zapowiedział też,

że w razie jakichkolwiek nieprawidłowości, użyje

wobec okrętu gwałtownych środków.

Zachodzi jednak pytanie, czy te zapowiedz"ane

ochronne środki mogłyby wystarczyć do zabez

pieczenia brzegów rumuńskich. Flota wojenna ru

muńska jest bardzo niewielka; składa się z 27

statków z 45 działami i 1690 lndżmi załogi. Od

czasu utworzenia w Konstancy portu wojennego,

większa część tej floty stoi tam stale na kotwicy,

mianowicie pancernik ,,Elżbieta," kilka kanonie

rek i lodzi torpedowych. Nie jest to wielka siła

wobec nKniazia Potemkina,1* którego uzbrojenie

artyleryjskie jest prawie największe wśród floty

rosyjskiej.

O przyczynach, które wywołały bunt marynarzy

na nPotemkinie," podaje wiedeński Frem dm blatt

na podstawie relacyj Rosyan, przybyłych z Odessy,

następującą wersyę, różną znpełnie od doniesień

całej prasy europejskiej: Omelczuk z innymi żoł

nierzami marynarki ładował na okręt bomby,

przywiezione z warsztatów pirotechnicznych. Ofi

cerowie stali na brzega i pilnowali. W pewnym

momencie Omelczuk zdołał jedną z bomb usunąć

i oddać żołnierzowi piechoty, stojącemu przy for

gonie. Myślał, ie nikt tego nie spostrzegł. Stało

się jednak inaczej, spostrzegł to bowiem jeden

z oficerów, patrzących przez lunetę z okrętu. Kie

dy Omelczuk wrócił na statek, oficer ten zwrócił

się do niego z zapytaniem, dlaczego jednę z bomb

oddał żołnierzowi piechoty. Widząc, że go odkry

to, Omelczuk, nie namyślając się długo, krzyknął

na marynarzy, że nadeszła chwila wyzwolenia i

i rzucił się na oficera. Oficer dobył rewolweru i

zastrzelił go. Ale iuni żołnierze rzucili się na nie

go i na innych oficerów i wszystkich ich wymor

dowali. Poczem podnieśli kotwicę i odpłynęli.

—

Wypłynąwszy na pełne morze, rozpoczęli od liba

cyi. Wypili wszystką wódkę i wszystek rum, jaki

się znajdował na statku. Działo się to podobno

w sobotę d. 24 czerwca. Dopiero we wtorek du.

27 czerwca przypłynął ,,Kniaź Potemkin" do O

dessy. Ponieważ bunt był zupełnie improwizowany,

przeto marynarze nie wiedzieli, co z sobą zrobić

i jak dalej postępować. Powstały między nimi

spory, jedui byli zatem, żeby się poddać władzy

rządowej i tych była większość, inni, żeby się

przebrać i uciec na stały ląd. Po przybyciu do

Odessy poddali się pod rozkazy tamecznych so

cyalistów, którzy ua tę ewentualność nie byli

przygotowani i nie wiedzieli, co dalej robić z im

prowizowaną rewolucyą Omelczuka.

Uspokojenie Odessy — jak już donieśliśmy

w telegramach — pornczono jenerał -adjntantowi

br. Ignatiewowi, który wczoraj wyjechał już na

miejsce przeznaczenia, zaopatrzony w nadzwyczaj

ne pełnomocnictwa. Ur. N. P. Ignatiew jest w Ro

syi prawie historyczną postacią. Działalność jego

przypada jednak raczej na przeszłość, niż na czas

obecny. Urodzony w r. 1832 wstąpił jako młody

chłopiec do korpusu paziów i w r. 1849 został

już oficerem huzarów gwarJyjskich. Dzięki pro

tekcyi cesarza dostał się do akademii sztabu je

neralnego i ukończył ją w r. 1851. W 24 roku

życia został zamianowany ajentem wojskowym

w Londynie i oddał tam Rosyi wielkie usługi,

zwłaszcza w sprawie polityki bałkańskiej. Następ

nie wysłano go w tajnej misyi do Egiptu. W r.

1858 dokonał słynnej wyprawy do Chiwy I Ba

chary i zawarł układy haudlowe z chanem Nassir—

Allachem. Mając lat 27, otrzymał rangę jenerała

i został mianowany jeneralnym pełnomocnikiem

rosyjskim w Chinach. Za położone tam dla poli

tyki rosyjskiej zasługi zamianowano go jeneraL

adjntantem. Ostatnim szczeblem jego karyery by

ło stanowisko nadzwyczajnego ambasadora w Tur

cyi.

—

Po śmierci cesarza Aleksandra II ntracił

wpływy na dworze, a chociaż w r. 1881 miano

wano go ministrem spraw wewnętrznych, nie zdo

łał pozyskać zupełnego zaufania monarchy. Na

wet wykrycie rzekomego spiska jenerała Skobe

lewa i br. Lorisa Melikowa nie utrwaliło jego

stanowiska. Na dworze Mikołaja II cieszył się

br. Ignatiew wie!kiem poważaniem, lecz wpływy

jego paraliżował dotąd Pobiedonoscew.

O wspólność CtoWit.

Przesilenie węgierskie i jego konsekwencye były

pośrednim przedmiotem obrad w komisyi cłowej

austryackiej Izby posłów. Na porządku dziennym

znajdowała się sprawa traktatu handlowego z Niem

cami. Naturalną jest rzeczą, że sposób załatwie

nia tej kwestyi zależy od ukształtowania się sto

sunków między Austryą a Węgrami. Komisya

cłowa pragnęła też być uspokojoną co do pyta

nia, czy w razie niedojścia do skutku związku

cłowego z Węgrami, Austrya zawrze sama tra

ktat z Niemcami. Żądauiu temu dawała wyraz

rezolucya posła Marcheta, który domagał się,

aby na wypadek nieucbwałenia traktatu nie

mieckiego przez zjazd węgierski, rząd austrya

cki przedsięwziął wszystkie potrzebne kroki, ce

lem zawarcia traktatu między Niemcami a sa

mą Austryą. Rezolucya została uchwaloną jedno

myślnie.

Prsebieg obrad świadczył, te posłowie odczu

wali w wysokim stopnia potrzebę solidarnego

popierania rządn wszędzie, gdzie rsąd ten w ystą

pi w obronie interesów anstryackicb wobec egoi

stycznych zapędów drugiej części monarchii. Za

patrywaniu temu dał imieniem Polaków wyraz

poseł Górski tak wówczas, gdy oświadczył, że

pragnie dać przykład jedności Izby w sprawie

węgierskiej i dlatego będzie głosował za rezolu

cyą, jak też i wtedy, gdy zapowiadał, ii na wy

padek zwycięstwa szowinizmu na Węgrzech, sześć

dziesiąt polskich głosów znajdzie się po tej stro

nie, która w podwyższeniu ceł w autonomicznej

austryackiej taryfie cłowej szukać będzie ocbreny

przeciwko niebezpiecznej węgierskiej konkurenoyi.

Przypomniał też poseł Górski, że Galicya niema

interesu w utrzymania wspólności cłowej z Wę

grami, że jednak gotową jest zawsze do ofiar,

ilekroć idzie o zachowanie stanowiska monarchii

jako mocarstwa.

Głos posła Górskiego, który określał zasadę po

lityki polskiej w Anstryi wobec Węgrów, nie zna

lazł aprobaty Sł. polskiego. Boi się ona, ie ,,gro

źba" rzucenia 60 polskicn głosów na szalę prze

ciwko Węgrom może icb podrażnić i sprowoko

wać, organ lwowski zaś chciałby zachować wo

bec nich stanowisko życzliwego, biernego świad

ka, gotowego co najwyżej do pośredniczącego

współdziałania na wezwanie jednej lub drugiej

strony. S ł . poi. przemawia w ten sposób w tonie,

do którego nas nie przyzwyczaiło, a żałować tyl

ko wypada, że ze swojej Bpojednawczości* ra

czej wobec obcych, niż swoich, czyni użytek. Je

żeli jednak organ wszechpolski korzysta zarazem

ze sposobności, aby nawoływać do czynów i je

żeli potępia frazes, to możemy tylko przy klasnąć

temu apelowi, w nadziei, że samo S ł. poi. da naj -

lepszy w tym kierunku przykład. Nadzieje te je

dnak zawcdzą. Nie o co inDego przecież idzie,

jak o to, aby z węgierskiego przesilenia obie

strony wyszły zadowolnione, stwierdzić to jednak

nie znaczy przecież jeszcze rozwiązać kwestyi,

a innego lekarstwa opócz tego pobożnego życze

nia nie przytacza dziennik lwowski, dokumentu

jący tak dobitnie swoją odrazę do frazesu.

Jeżeli zaś organowi wszechpulskieuiB nie idzie

o ,,drobny" epizod obecnego przesilenia, lecz ma

na oku ową dalszą przyszłość, gdy Polska od

morza do morza paktować będzie z niezależnemi

Węgrami i gdy na tę chwilę zaskarbia sobie już

dzisiaj sympatye Węgrów, to nie zdziwi się chy

ba lwowskie pismo, że tym szlakiem polityki u

prawiać nie będziemy i że pozostaniemy na gruu -

cie realnym. Z tego punktu widzenia zaś, jedy

nie uzasadnionego pod względem politycznym,

poseł Górski ma tę zasługę, że postawił sprawę

jasno i że swem stanowczem wystąpieniem w y

prowadził Koło polskie ze stanowiska, wprawdzie

upodobaniom Słow a polskiego nie odpowiadające

go, bo biernego, ale dla znaczenia i wpływa Ko

ła polskiego w parlamencie, właśnie przez tę bier

ność i bezbarwność, niekorzystnego.

M. RENE BAZIN .

WYGNANKI.

Z hiito ryl kulturkampiu we Francy).

(3)

(Ciąg dalszy).

Ksużganek był wąski i dlatego nie mogły iść

wszystkie w jednym rzędzie.

Rozmawiałyśmy prawie - odezwała się sio

sta Justyna — o odpowiedziach, jakie dają ua

nasze zapytania. Te dzieci przychodzące tu nie

raz wprost z ulicy, nie wiedzą ani jednego sło

wa z katechizmu lub z historyi świętej. A nawet

te, które wychowywano dość troskliwie w domu

rodzinnym, nie umieją wiele więcej.

Czy uwierzycie mi — wtrąciła siostra Leo

uina, wybuchając śmiechem — że jedna z moich

małych, która wstąpiła mniej więcej przed pię

tnastu dniami do zakładu, nie wiedziała wcale,

lak się nazywała matka wszystkich ludzi. Zapy

tuję ją dzisiaj rano; — ,Jak nazywał się pierw

szy człowiek? — Adam.

—

A pierwsza kobie

ta? — Adela.

A co ona zrobiła? — Czem

*grzeszyła? - O, to wiem dobrze, moja sio

stro — odpowiada mała — smakowało jej jabłko."

Zebrane uśmiechnęły się, słysząc to opowiada

nie, najgłośniej jednak śmiała się sama opowia

dająca, tak, że śmiech jej rozlegał się huczno

w całem podwórza klasztornem i gubił się do

piero poza mnrami.

To jeszcze nie najgorsza odpowiedź —

przerwała jej siostra Justyna.

Gdyby nasze

lzieci myliły się tylko co do imienia pierwszej

kobiety, nieszczęście nie byłoby zbyt wielkie...

Ale bywają i takie, które zapytane, kto to jest

nasz Pan Jezus Chrystus, odpowiadają poprostu:

nNie wiem, nie słyszałam nigdy."

Oto prawdzi

wa nędza duchowa, oto prawdziwy grzech.

—

Czyj? — zapytał surowy głos.

Dwa, czy trzy kornety pochyliły się ku osobie,

która przerwała powszechną wesołość. Była to

siostra Daniela. Nikt nie odpowiedział na jej za

pytanie, ale dźwięk świętego imienia zbudził na

strój j)oważny w duszach wszystkich. A chociaż

rozmowa toczyła się swobodnie dalej, zniknęło

poprzednie ożywienie.

—

Letycya Bernier przyszła dzisiaj rano w ka

pelusza z nowymi całkiem kwiatami. Zdaje się,

że kapelusz taki kosztowałby przynajmniej...

Siostra Justyna, niezbyt biegła w kwestyaub

mody, zawahała się na chwilę, a później dopiero

przypomniawszy sobie jakiś napis, który widziała

kiedyś w oknie wystawowem sklepu, ciągnęła

dalej:

—

Kosztowałby przynajmniej 4 franki 95 cen

tymów.

Nie jest to wcale wysoka cena - zauwa

żyła siostra Leonida , znająca się na wszystkiem.

—

Dla niej zanadto wysoka, kochana moja,

ponieważ, jak wiesz, żyje w czarnej nędzy.

—

Jak my wszystkie — wtrąciła wesoło sio

stra Paskala.

Gdybym zapragnęła posiąść taki

kapelusz za 4 franki 95 centymów, nie wiedzia

łabyni przedewszystkiem, skąd wziąć na to je

dnego choćby szeląga. Dawniej lubiłam bardzo

piękne kapelusze ODecnie wolę mój welon.

Czy słyszałaś siostro Leonido, że kuzynka

Letycyi, Urszula Magre, wyzdrowiała zupełnie ? -

spytała siostra Jastyna.

Tak jest, siostro przełożona, spotkałam ją

nawet wczoraj na placu Bellecour, ale ona u.e po

znała mnie wcale.

—

Może nie zauważyła cię?

—

O, widziała mnie bardzo dobrze. Nie jestto

ładnie ze strony dawnej wychowauicy zakładu

świętej Hildegardy. Ale obecnie, gdy nie pracuje

już w składzie bielizny, jak dawniej...

—

Nie pracuje już w składzie?

—

Nie.

—

Więc gdzież się obraca?

—

W każdym razie nie w związku Armii Zba

wienia.

Siostra Leonida zarumieniła się. Niejednokro

tnie podczas swych wycieczek po mieście dowia

dywała się różnych nowinek, lecz nie powtarzała

ich swoim towarzyszkom, cbyba przez zapomnie

nie, jak w tej chwili. A zawsze żałowała natych

miast, że powiedziała zawiele. Nikt nie wypyty

wał jej o szczegóły, tylko na kilku twarzach po

jawił się wyraz współczucia i litości. Jedynie sio

stra Jadwiga pozostała spokojna. Utkwiła wzrok

pełen zachwyta w dalekim horyzoncie, nad któ

rym noc coraz bardziej rozciągała swe panowa

nie, i poruszała lekko wargami; możnaby powie

dzieć, że odmawia cicbe modlitwy, przesuwając

wzrok po gwiazdach, jak palce po ziarnach różańca.

Siostra Paskala, z twarzą wzburzoną i tragi

czną, wyprostowała się, a nie mogąc pojąć, co

mogło być przyczyną odmówienia pozdrowienia

tej małej siostrze Leonidzie, tej dawnej przyja

ciółce, rzekła:

—

To niegodnie.

Siostra przełożona podniosła oczy i spojrzała na

córkę lyońskiego tkacza.

—

Tak jest, to niegodnie — powtórzyła siostra

Paskala — Nie pozdrowić poczciwej siostry, któ

ra zadawala sobie tyle trudu, aby człowieka nau

czyć czytać, którą widziało się codziennie w cią

gu czterech, czy pięcia łat, to niewdzięczność,

której pojąć nie można.

—

Spotkasz się z nią jeszcze niejednokrotnie,

moja mala.

—

Nigdy nie potrafię się z tem pogodzić... A

i teraz jnż doświadczam te g o .. Kiedy rano prze

chodzę przez plac, idąc do kościoła, spotykam

czasami ludzi, prawie nieznajomych, którzy spo

glądają na mnie z wściekłą nienawiścią

—

Och! tak.

—

I to ludzie pochodzący z Lyonu, podobnie,

jak ja; dzieci robotników, podobnie, jak ja. A

wtedy myślę sobie nieraz: ,,Czy wy wiecie, nie

szczęśliwi, co ja czynię dla w as? Wychowuję

wasze matki, wasze żony, myślę o waszem szczę

ściu, a wy mnie nie kochacie"!

Otyła siostra przełożona rozśmiała się głośno,

patrząc na wzbnrzoną twarz mówiącej:

—

Tyle istnieje przyczyn, aby być niewdzięcz

nym, siostro Paskalo, przyczyn słusznycli i nie

słusznych!

—

Jakto, słusznych!

—

Tak, moja mała.

—

A jednak nie mogłabym być niewdzięczną

wobec was — oświadczyła siostra Paskala spo

kojniejszym jnż głosem.

—

Wierzę ci najzupełniej.

—

Niestety, nie nienawidzą nas z powodu nas

samych — wtrąciła sioBtra Jadwiga poruszona

do głębi. —

I to właśnie jest niezmiernie smntne.

Mówiła — jak zawsze — głosem spokojnym,

uroczystym, a cztery dusze z uwagą wchłaniały

jej słowa.

Siostra schyliła się, aby podnieść piłkę, którą

dzieci zapomniały Da poiu zabawy, a potem, zw ra

cając ku nim swą wdzięczną i smukłą postać,

ciągnęła dalej głosem przenikającym do głębi

wskutek swej doskonałej szczerości:

—

Trzeba nieść w świat swojego Boga: Btrzedz

się przed niebezpieczeństwem zatracenia Go w so

bie ; podnosić Go w górę, jak monstrancyę; umi

łować wszystko Jego miłością...

W tych krótkich słowach zamknęła całe swoje

życie. A potem dodała ciszej:

—

Reszta nie zależy już od nas samych, reszta

nie istnieje.

Przez chwilę nie było nic słychać na podwórza

klasztornem prócz skrzypienia filcowych butów

sióstr przechadzających się po piasku. Z miasta

tylko dolatywał poszum życia.

—

A ty, siostro Dauielo - rzekła przełożona —

jakaż jest twoja ambicya. Wiemy już, co jest

celem i szczęściem siostry Jadwigi, cóż ty nam

powiesz ?

Zapytana zakonnica zawahała się przez chwilę,

ponieważ mówienie, a zwłaszcza mówienie o so

bie sprawiało jej przykrość. Lecz wnet posłuchała

wezwania.

—

Chciałabym w ciszy i ukrycia poświęcać się

dla ludzi. Bo to przecież niewysłowioua roskosz

znosić cierpienia w tej myśli, że dzięki temu, przy

nosi się bliźnim ulgę.

—

Prośby twoje będą wysłuchane — odezwał

się dźwięczny głos Alzatki.

—

Sposobności

poświęcania się dla drugich nie brakuje uam i

uie braknie nam nigdy. A ty, siostro Leonido?

—

Ob, moje pragnienia są bardzo niewielkie.

Chciałabym żyć w ten sposób, abym nigdy nie

była zmuszona nikomu rozkazywać.

—

Któż to może przewidzieć.

—

Ja wiem o tem dobrze, a wiem także, że

nie zdolna jestem robić nic innego jak to, co te

raz robię.

—

No, a ty siostro Paskalo? Chciałybyśmy się

teraz przekonać, czy zasługujesz istotnie na tę

wielką miłość, jaką cię wszyscy otaczają.

—

Nie mam bynajmniej wzniosłych pragnień —

odpowiedziała siostra Paskala głosem świeżym i

niezrównoważonym — aby istnieć, potrzebuję prze

bywać z wami: i to wszystko, czego pragnę.

(Da,lssy ciąg nastąpi),

,,,r

" *****w**w» *’"«1«”, ««.«*.« . . ’TA?,

PRENUMERATA WYNOSI:

V Krako wie w miejsca.

rokflna kwartat na 1 miesiąc

’ocztą w ,jróstwie Austryackiem

......................................I

l? koron | 10koron 3 kor. iO hal.

p,.p

Niemieckiem . .

..................................... i ?? koron i 12 k o ro n 6 k o r. -

do Włoch, Francyi, Anglii, Belg:i, Szwajcaryi Turcri

k°r60^

innych piustw , należących do związku pocztowego ’ .

f 64 koron

16koron 6kor -

)sobna prenumerata na wydanie poranne wynosi wiesięcznie , przesyłką pocztową 1 Loron.

)ddzielny Nr wydania

miejscu i z odniesieniem do domu 1 korona.

*ranum eratą przyjmuje się tylko oeM d*04oatatiJiaao°^ -

PrzeByJkłP°cztową24hal.

’*ę2!

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction