Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 644 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr 113

Naleiytośó pocztowa opłacona ryczałtom.

Kraków Czwartek 17 Maja 1928.

aaty.

w jah aiit aadzłannlo

godzinla

u -ta]

NUMER POJEDYNCZY: 2« EKOSSY,

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

W Krakowie bez odnoszenia do d o m u ..............................................zi. 4 80

W Krakowie z odnoszeniem do domu . . .

............................ z j 5.40

Na prowincję z przesyłkę, pocztow*

......................................

540

Zagranicę z przesyłkę p o c z to w ę .....................................

ri. 8 .-*

Za każdę zmianę adresu dolicza się zł. 0.50.

Reklamacje niezapieczętowane nie podlegaję opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmuję: Administracja ,,Czasu1*, wszystkie urzędy

pocztowe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

Rocznik LXXX..

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. 400.494.

Adres Redakcji 1 Administracji: Kraków, ul. św. Tomasza 32.

Telefon Redakcji 50, -

Administracji 1 Drukarni 3750.

Bodziny biurowe: ad 9-tej da 13-tej i od 15-teJ do 18-teJ.

Opozycja komisji budżetowej.

Właściwa fizjognomja

naszego

sejmu Igłosowań protestujących przeciwko dzisiej

jeszcze się dotąd nie odsłoniła — sejm o

bradował tylko dni parę! Ale obrady i u

chwały komisji budżetowej, będącej mikro

kosmem sejmu, mogą to w wysokiej mie

rze za.stąpić. Należy bowiem przypuszczać,

że odbija ona wiernie nietylko układ sił sej

mu, ale także nastroje i taktykę politycz

ną, jakiej w pełnym sejmie będą się stron

nictwa, składające go trzymać. Z tego pun

ktu widzenia

są t,e obrady widowiskiem

ważnem a nader niepokojącem.

Sejm przeszły skonał moralnie o wiele

wpierw, zanim go jeszcze rozwiązano. Był

do rządzenia niezdolny, wiódł państw-o do

przepaści, stracił w społeczeństwie w’szelki

kredyt. Zamach majowy był tylko wypad

kową tego faktu — w innych warunkach

nie byłby nigdy nastąpił. Otóż obawiamy

się, że sejm obecny gotów w*ejść na drogę,

jaka przywiodła jego poprzednika do mo

ralnego upadku.

To, co się na komisji budżetowej dzieje,

zdaje się za tem przemawiać.Pomimo ener

gicznego kierow-nictwa obradami komisji

ze strony posła Byrki,pomimo że sekundu

je mu marszałek Daszyński

w chwilach

bardziej i mniej ciężkich, pomimo wysił

ków sprawozdawcy prof., Krzyżanow-skie

nić tych obrad rwie się co chwila.

Wybuchają nieustanne próby używaniabu

dżetu za narzędzie do załatwiania rachun

ków niby to z rządem, a właściwie do za

łatwienia ich na skórze państwa. Posłowie

przemawiający nakomisjiwimieniu stron

nictw prowadzą politykę najwyraźniej par

tyjną. Tworzą się doraźne koalicje stron

nictw niezadowolonych z rządu, ale w tem

jednem tylko ze sobą zgodnych, bo poza

tem wrogich. Koalicje te na złość rządowi

skreślają raz większe raz mniejsze sumy

czasem nawet niezbędne dla państwa (eta

ty policji!) i dla ładu społecznego, wbrew

przewodniczącemu,

wbrew

referentowi,

wbrew zdrowemu sensowi i racji stanu.

—

Uchwalają wydatki bez oglądania się na

pokrycie i zniekształcają budżet. Prelimi

narz wyjdzie z komisji zreformowany in

pejus.

Rząd zajmuje wobec tego coraz to bar

dziej obojętne stanowisko. Ministrowie zja

wiają się wprawdzie na komisji — co sta

nowi w stosunku do poprzedniego sejmu

pewien postęp — ale rząd jako taki zacho

wuje się biernie. Stronnictwo popierające

rząd, to jest jedynka, broni preliminarza

rządowego, głosuje przeciwko demonstra

cyjnym wnioskom, ale reprezentując mniej

szość komisji nie jest w możnościprzeszko

dzenia wnioskom antyrządowym. Wystę

puje też po jej stronie dość wyraźne znie

chęcenie i skłonność do pozostawienia rze

czy własnemu biegowi, zwłaszcza, że cho

roba marszałka Piłsudskiego dodała ferwo

ru animuszom

opozycyjnym, a wszelka

perswazja na temat ,,źle się bawicie" wyda

je się być grochem o ścianę.

Gdyby antyrządowa koalicja w sejmie

obejmująca z ważniejszych stronnictw ko

munistów, socjalistów, Narodową Demo

krację, Chadecję i Wyzwolenie mogła u

tworzyć większość pracującą pozytywnie

położenie byłoby jasne. Byłoby bowiem ja

sne, żekomisja liczy na jakieś ważne zmia

ny w naszej sytuacji wewnętrznej i że przy

gotowuje nową większość sejmową, która

by ujęła w swe ręce rządy na ten przypa

dek. Byłaby to taktyka zrozumiała, bo mo

gąca liczyć na sukces — w chwili zamętu

Tak jednak nie jest. Większość wytwo

rzona w komisji ma charakter destrukcyj

ny a nie pozytyw-ny. Krytykuje, obcina

Podnosi rekryminacje, stara się dokuczyć

idemonstrować — ale przedstawia mozaj

k§ niezdolną do rządzenia. Nawet gdyby

stosunki pozwoliły jej w sejmie ująć ster

rządów, rozleciałaby się w jednej chwili

Komuniści

rzuciliby się na socjalistów,

Wyzwolenie na Narodową Demokrację, a

Chadecja starałaby się podstawić im wszy

stkim nogę. Powstałby w państwie chaos

Oilewięc komisjajest wiernym obrazem

sejmu, to ten obraz wypada smutnie. W ta

kim bowiem razie budżet nie byłby trakto

Wany w sejmie jako konieczność państwo

wa, rozważana i załatw-iana pod kątem

widzenia racjistanu, ale jako dogodne pole

do manifestacji przeciw rządow-i. Obrady

Pad budżetem byłyby w sejmie szeregiem

szemu rządowi, jego powstaniu z zamachu,

jego

niechętnemu

stanowisku

w-obec

w-szechwładzy sejmu, jego opieraniu się na

idei dyktatury.

Gdyby sejm zachował się wobec budżetu,

ak jak zachowuje się komisjabudżetowa

jeszczeraz powtarzamy dla uniknięcia nie

porozumień to zastrzeżenie — to rząd miał

jydwojaką ewentualność do wyboru: l) al

50 przejąć się do głębi serca tem manife

stacyjnem zw-alczaniem go przez sejm —

ustąpić; 2) albo lekceważyć te manifesta

cje oburzenia sejmu i przejść na niemi do

porządku dziennego.

Ewentualność pierwsza m a mało szans

prawdopodobieństwa za sobą. Dopóki mar

szałek Piłsudski rządzi, a dni jego nie są

przecież przez nikogo policzone, to ona chy

ba nie nastąpi. M arszałek Piłsudski wyra

ził się raz w-prawdzie, że jest to ,,ostatnia

próba" z jego strony współpracy z sejmem,

ale to nie oznacza chyba, że o ile ta próba

sięnie uda, to on odstąpi od pracy i od w-ła

dzy. Byłoby to zresztą nieszczęściem, co na

wet i najgorętsi przeciw-nicy jego osoby i

jego metod przyznają, nie mów-iąc już o lu

dziach objektywnie go sądzących. Władza

dostałaby się znowu w ręce sejmu niezdol

nego do rządzenia. W sejmie wybuchłaby

walka na noże o władzę, a zapew-ne i wkra

juwalka na bomby ibrow-ningi. Na ulicach

stolicy padłyby znowu gęste trupy, czego

małym przedsmakiem był pierw-szy maja.

Zapanowałby w całym kraju chaos społecz

ny i polityczny. Pierwsi wszechpolacy i

chadecy zaczęliby wtedy głośno wołać, aby

nie ustępował.

Odrzućmy więc to przypuszczenie jako

mało albo jako zupełnie nieprawdopodob

ne. Pozostaje wtedy ewentualność druga:

rząd obecny uzna ,,ostatnią próbę" za nie

udaną i ogłosi swoje desinteressement w

sprawie współpracy z sejmem. Da mu za

łatwić jeszcze budżet, potem go odroczy, po

tem go znowu zwoła i odroczy po paru

dniach kilka razy, nie oglądając się na jego

uchwały, — wreszcie go rozwiąże. Słowem

będzie się trzym ał tej samej taktyki, jakiej

się trzymał wobec sejmu w latach 1926-27.

Jest ,to ewentualność, naszem zdaniem,

najprawdopodbniejsza — zaw -sze przy za

łożeniu, że pełny sejm będzie wyglądał tak*

samo jak obrady komisji budżetowej. E

wentualność ta miałaby bardzo ujemne

strony: rząd rządziłby bez należytej kon

troii, a bez takiej nawet genjusz Napoleona

dobrze nie rządził. Stosunki polskie mia

łybywciąż—jakgo mająodlatdwóch -

charakter jakiegoś prowizorjum nie opar

tego na konstytucji. Wisiałaby nad pań

stw-em możliwość zawikłań i chaosu w ra

zie jakiegoś nieszczęśliw-ego wypadku. Na

leżymy do tych, którzy clicą mieć państwo

oparte na trwałym, murowanym funda

mencie gwarantującym spokojny rozwój -

a obawiają się niepewności.

Uważając też obie powyżej scharaktery

zowane ewentualności

za ujemne, gdyż

wprowadzają one element niepew-ności do

naszego bytu państwow-ego, jesteśmy zda

nia,że sejm niepowinien kontynuować swo

jej walki z rządem, podjętej przez komisję

budżetow-ą,ale w-inien załatwić budżet w-edle

kryterjów interesu państw-owego. Pow-inien

innemi słowy przejść od demonstracyj jało

wych i szkodliwych do rzeczowego trakto

wania pozycyj budżetowych. Zamiast skre

ślać fundusze na policję państwową i inne

tym podobne konieczne w-ydatki, aby ,,po

tępić** rząd za zniknięcie gen. Zagórskiego

lub ,,ukarać" za niekorzystne dla partjiwy

bory — powinien badać i utrwalać każdą

pozycję ze stanow-iska rów-nowagi budżetu

jako najstosowniejszego kryterjum. Gdyby

sejm tak postępował, nie nastąpiłaby ani

jedna ani druga ewentualność. Współpraca

sejmu z rządem mogłaby się odbywać, a

między jedynką a niektóremi stronnictwa

mi dzisiaj opozycyjnemi mogłoby nastąpić

na gruncie interesu państwowego zbliże

nie. W tym duchu stara się działać w sej

mie marszałek Daszyński - zobaczymy czy

z powodzeniem?

Jak dotąd mało zatem przemawia. Moż

naby postawić 90 przeciw 10, że większość

sejmu nie potrafi wejść na tę drogę, którą

uw-ażamy za trafną. Przewidujemy też ra

czej, że nie optymiści, ale pesymiści będą

mieli rację, obliczając z niepokojem szanse

dalszego rozwoju stosunków. Namiętności

biorą bowiem zwykle górę nad trzeźwemi

głosami rozsądku. Dużą rolę odegrają zre

sztą czynniki

nie dające się dokładniej

przewidzieć, jak zdrowie marszałka Pił

sudskiego lub możliwy nieurodzaj i idący

za nim wzrost drożyzny i zubożenia, wraz

ze spadkiem bilansu handlowego. W każ

dym razie trudno nie ostrzec czytelnika, że

położenie polityczne w- Polsce się zaostrza

że to nie oznacza w-cale możliwości szyb

kiego nastania trwałych, praworządnych

spokojnych stosunków-,

Redukowana policja.

Warszawa w maju.

(Od korespondenta ,,Czasu").

Skreślenia w budżecie ministerstw a spraw

wewnętrznych nie należą do przyjemności. Wy

magają sprostowań i namysłów tak w-ewnątrz

rządu jak w sejmie samym. Oczywiście demon

stracyjne skreślenia budżetowe niepokoić mo

gą tylko urzędników, którzy będą musieli wy

gotować cały szereg nowych aktów, a sam re

sort mińisterjalny nie zauważy nawet tych

skreśleni, gdyż przecież życie silniejsze jest nad

tę demonstrację. Gorzej jest z samem zjawis

kiem. Zdawałoby się, że jeśli posłowie nieza

dowoleni są czy z działalności czy z ustroju ozy

ze składu policji(państwowej powinni wywołać

odpowiednią dyskusję i ewentualnie w rozmo

wach z przedstawicielami rządu żądać zmian,

poprawek lub uzupełnień. Jeśli jednak posło

wie opozycyjni skreślają etat 10.000 policjan

tów, aby w ten sposób wyrazić swe niezadowo

lenie np. z jednego naczelnika wydziału w mi

nisterstwie

spraw

w-ewnętrznych przyznać

trzeba, że chwycili się niezbyt pocieszającego

dla obu stron środka. Rząd musi natychmiast

szukać środków zaradczych, lojalny referent

klubu jedynki składa natychmiast referat,

porucznik Zaćwilichow ski wielokrotnie odby

w-a kurs automobilowy ulica Wiejska—Kra

kow-skie (Przedmieście i cel opozycji osiągnięty

nie będzie. Jeśli więc chcielibyśmy ustalić

metody nierzeczowej opozycji mamy je przed

sobą w całej wyrazistości. Minister Składkow

skd nie będzie naturalnie skłonny do układów

po znalezieniu odpowiednich dróg wyjścia z

niemiłej dzisiaj sytuacji. Towarzyszy jej przy

tom stale chór głosów dość nieparlam entarnie

krytykujących parlamentaryzm i jego urządze

nia. Chór czerpiący natchnienie z głębi nieza

dowolonych piersi, czekający okazji aby zanu

cić pieśń triumfu, gdy posłowie rozjeżdżać bę

dą się do domów po raz ostatni. Nie parlamen

taryzm u nas jest słaby (gdyż przecież żyjemy

w znaku ultraparlamentarnej konstytucji) lecz

jego przedstawiciele. Co m arszałek Daszyński

uplecie w dzień, oni pod wieczór w sali sejmo

w-ej poprują. M arszałek jest zaawansowanym

już dzisiaj pośrednikiem pomiędzy rządem a

sejmem, można się spodziewać nawet, że w ra

zie dalszego ugruntowywania się w-spółżycia

pomiędzy temi dwoma czynnikami i ze strony

rządu wystąpi czynnie jakaś osobistość upra

womocniona przez rząd do podtrzymania kon

taktu z sejmem jako całością. W każdym ra

zie w ciągu całej dotychczasowej dyskusji tak

tyka generalnego sprawozdawcy budżetu, prof.

Krzyżanowskiego ocenianą jest bardzo pozy

tywnie i cytowana na dowód właściwej miary

w traktowaniu spraw sejmowych i rządowych

zarazem tam gdzie przecinając się wzajemnie

są właśnie najczulszymi.

Ministerstwo spraw wewnętrznych nie może

obejść się jednak bez tych ,,skreślonych** poli

cjantów, nie może obejść się tem bardziej, że

m aterjał ludzki wym agą ciągłego szkolenia, a

po szkoleniu odpowiedniego wyzyskania. Czy

po to uczy się tych policjantów mnóstwa rze

czy, aby potem wogóle z nich nie korzystać?

Minister Składkowski dojdzie do swoich poli

cjantów, lecz (posłowie opozycyjni niepotrzeb

nie marnowali amunicję, którąby można bar

dziej celowo zużytkować dyskutując rzeczowo

nad możliwymi zawsze niedociągnięciami bez

wtóru demonstracji, która miała

zmniejszyć

służbę bezpieczeństwa o znaczny procent stanu

l.iczbowego.

M.R

Trójprzymierze wschodnie.

Wiedeń 12 maja.

((Od korespondenta ,,Czasu")

Pakt wiosko-turecki.

—

Rola Anglji.

—

Rokowania

w Atenach.

—

Traktat grecko-wloski.

—

Walka

o wpływy w Grecji.

Obawy Jugosławji.

Kiedy alarm wywołany wielkanocnemi kon

ferencjami Mussoliniego nieco przycichł, po

częła prasa m ałej koalicji, a zwłaszcza czeska

tłumaczyć opinji, nie tyle zapewne obcej co

swojej, że rzecz cała, to wiele hałasu o nic

Dzisiaj wszakże widać już aż nadto wyraźnie

że wielkanocne konferencje posunęły naprzód

szereg spraw związanych z Bliskim W schodem

w szczególności zaś porozumienie włosko-tu

reckie. Wiadomości nadchodzące z Angory po

twierdzają zawarcie paktu włosko-t.ureckiego

który w najbliższym czasie przedłożony ma

być do ratyfikacji parlamentowi tureckiemu,

Pakt ten ma ogromną doniosłość nietylko ja

ko umocnienie wpływów włoskich na Bliskim

Wschodzie, ale także jako dalsze ogniwo w

systemie politycznym angielskim w stosunku

do Sowietów. Atakują one dziś Anglję przez

wzmożoną akcję w krajach inahometańskich,

w Indjach, Arahji i Egipcie. Włochy pozysku

ją dziś Turcję dla współdziałania z Anglją,

jakże daleką dziś od czasów Lloyda George*a;

zyskują one przez to sympatje dla siebie i dla

Anglji w całym świecie mahometańskim i ha

mulec na antyangielską agitację forsowaną

przez Sowiety.

Porozumienie z Turcją jest wszakże tylko

pierwszym krokiem do

stworzenia silne

go trójprzymierza

wschodniego,

złożonego

z Włoch, Grecji i Turcji. Przymierze takie,

mogąc liczyć jeszcze na Albanję i Bułgarję,

byłoby w istocie panem półwyspu Bałkańskie

go, morza Czarnego, a w związku z Anglją

i wschodniej części morza Śródziemnego. Prze

dewszystkiem więc dążą Włochy w celu prze

prowadzenia tej koalicji do wyrównania róż

nic grecko-tureckich. Nie jest to rzecz zbyt

prosta. Wojna grecko-turecka i jej skutki zo

stawiły wiele niechęci i uprzedzeń. Grecja też

niepokoi się, może nie bez przyczyny, zbroje

niami tureckiemi na morzu. Turcy wysuwają!

wobec Greków konieczność szukania przez

Grecję oparcia w Turcji, wobec niebezpieczeń

stw a słowiańskiego, grożącego jakoby z Mace

donji Tessalonice,

bronią się jednak przed 1

przyjęciem propozycyj greckich co do ograni

czenia zbrojeń morskich oraz po,ddania sprawi

spornych orzecznictwu Hagi lub Genewy. Na

tych trudnościach rokowania ,grecko-tureckieJ

na razie utknęły, aczkolwiek panuje opinja, że

pośrednictwo włosko-angielskie skieruje je

znów na pozytywną drogę.

Prawdopodobieństwo ustępstw -ze strony tu -1

reckiej wydaje się tem możliwsze, że Grecja

m a jednocześnie z racji Tessalonik, o które

starają się Włochy z Anglją, wcale korzystne

propozycje ze strony jugosłowiańskiej,

konsekwencji francuskiej. Jugosławja domaga

się wszakże, by Grecja dała im wzamian gwa

rancję, że po-rt w Tessalonikach będzie stale

otwarty dla handlu jugosłowiańskiego, także

ina wypadek wojny. Prawda, że Włochy trak-1

tują to jako chęć zapewnienia sobie dowozu!

amunicji, w razie zablokowania Adrjatyku, i

grożą, że wówc-zas uw ażać -będą Tess-aloniki ja

ko port jugosłowiański, czyli je zbombardują.

Grecki -minister -spraw zagranicznych Micha

lakopulos złożył na razie oświadczenie, że ro -1

kowania grecko-jugosłowiańskie długo

się

jeszcze pociągną, to znaczy, że chce trzym ać

dwa żelaza w ogniu, ale bodajże, jak dziś

rzeczy stoją, kuć będzie raczej włosko-tureckie. I

Włochy mają też w stosunku do Turcji nie

jeden jeszc-ze konkretny argument, mogący

przyspieszyć jej porozumienie z Grecją. Tur

cja ,zapowiada na najbliższy czas akcję o re

wi-zję granicy syryjsko-tureckiej, której bez 1

pomocy włoskiej wszcząć nawet -nie będzie

mogła w Genewie, gdzie ponadto chciałaby

uzyskać niestałe miejsce w Radzie Li-gi.

Niezależnie od pośrednictwa włoskiego w

sprawie grecko-,tureckiej, zbliżają się do koń- j

ca układy włosko-greckie co do zawarcia trak

tatu przyjaźni. Zapowiedziany już jest na k’o

niec m aja przyjazd do Aten włoskiego po-dse

kretarza stanu spraw zagranicznych Grandie-1

go, który m a traktat podpisać. Jednocześnie

przybyć m a do Grecji wielka wycieczka faszy

stów. Sfery finansowe włoskie rozwijają też o

żywioną działalność na gruncie greckim, w

szczególności ,,Banca Commerciale", otwiera

jąca właśnie nową filję w Atenach. Jednocze

śnie pe(wien energiczny pan, -nazwiskiem Lam

brakis, skupił świeżo pięć dzienników, popie

rających Venizelosa, a więc frankofilskich,

zamknął je i na ich miejsce począł wydawać

nowy dzienni-k p. t. ,,Elefteron Vima", popie

rający rząd i jego kurs filowłoski. Mówi się

wiele, że s-toją za nim kapitały włosko-angiel

ske, jak i o tem, że odbudowany przez Venize

losa dziennik ,,Patris", atakujący bardzo ży

wo gubernatora ban,ku greckiego, m inistra

skarbu Kafandarisa i spraw zagranicznych

Michalokopulosa za to, że zamieniają jakoby

Grecję na -kolonję ,angielską, finansowany jest

ze strony francuskiej.

Zapowiedzianą jest też wreszcie na koniec

maja wizyta włoskiej eskadry lotniczej, która

odbędzie manewry morskie i odwiedzi przy

tej sposobności porty albańskie i greckie. Ma

to być zapowiedź pomocy włoskiej dla rozle

głych i trudnych do obrony wybrzeży Grecji.

To są fakta pewne. Do pogłosek natomiast za

liczyć należy wieść o mającym jakoby w naj

bliższym czasie -dojść do skutku układzie ar

bitrażowym i gwarancyjnym między Grecją

a Węgrami, coby oznaczało dalsze ,,oklamro

wanie" Jugosławji, i tak już -dziś mocno za

niepo-kojonej wersjami o tem, jakoby w naj

bliższych tygodniach dojść miało do unji cel

nej pomiędzy Albanją a Włochami; podnoszo

no tę obawę kilkakrotnie i w szkupsztynie bel

gradzkiej w raz -z pogłoskami, iż Wiochy za

mierzają dać Albanji 1000 oficerów,

którzy

stworzą tam 50.000 armję albańską. Rzą-d ju

gosłowiań-ski na interpelacje -doń w tej mie

rze wystosowane oświadczył, że ni-c m u o ta

kich zamiarach Włoch niewiadomo, ale -by

najmniej za nieprawdopodobne ich nie uznał

Oczywiście, że mimo to należy je ,przyjmować

z wielką ostrożnością.

Zbierając tedy wyniki pracy dyplomacji wło

skiej ostatnich miesięcy widzimy, że odbyła

ona już 2/3 drogi do utworzenia trójprzymie

rza wschodniego, któreby ,zaraze-m było trzo

nem bloku włoskiego w południowo-wscho

dniej Europie. Premjer włoski podjął tu śmia

łą taktykę zszeregowania państw w taki czj

inny sposób poszkodowanych przez wielk.

Maszyny do pisania ,,UNDERWOOD« =

Innanu Rnncc i ^Ifa Kraków, Starowiślna 1. Tal. S190

lyildliy Ul U55 1 OKd Lwów, ul. Kopernika S, Tal. S02

Kapelusze męsKie, Koszule, Krawaty

najtaniej poleca ,,A u B on M arcK§1* najtaniej poleca

KraKów, św. Tomasza 29.

3943-15

wojnę lub jej następstwa i stąd dysponujących

znaczną prężnością w kierunku tych państw,

które z wojny wyszły saturowane, nieraz w

ta-kim stopniu, że o dalszych na-bytkach my

śleć już nie mogą. Są więc skazane na -defen

sywę, która z natury rzeczy -nie zawsze jest

sytuacją godną pozazdroszczenia.

Br.

Łondyit.

Londyn 10 maja.

(Od własnego korespondenta.)

Anglja zaczyna się bodaj że w Buchs. Już

bowiem od granicy szwajcarskiej można spo

tkać angielskie napisy, angielskie szyldy, an

gielskie toasty, angielskie breakfasty, długo

nogie Angielki,, wychudłych Anglików. W ca

łej Szwajcarji język angielski jest niem al ję

zykiem narodowym: opowiadano mi, że nie

raz, gdy Szwajcar francuski i Szwajcar nie

miecki nie m ogą się ze sobą porozumieć, to

próbują jakoś sobie poradzić po angielsku. Każ

dy, kto był w Szwajcarji ma jpż pewno wyobra

żenie o Anglji, a przynajmniej o Anglosasach.

Paryż jest mniej angielski, bardziej am erykań

ski. Kolonja am erykańska jest większa, licz

niejsza, bogatsza. Anglicy prawie toną w tem

amerykańskiem morzu. Język angielski roz

brzmiewa w Paryżu wszędzie: m a się wraże

nie, że się go słyszy nieomal równie często,

jak francuski. Ktoś, ktoby nie znał zupełnie ję

zyka angielskiego, nie wiedziałby na bulwa

rach, czy wchodzi do apteki, czy do piekarni:

prawie wszystkie napisy są angielskie. Jakiś

wesoły ,,bistro" wywiesił na szyldzie swej knaj

pki na ulicy de Tćcole de mśdecine napis: ,,on

parle franęais" . Dowcip miał powodzenie i stu

denterja francuska zaczęła się zbierać w tej

rzadkiej oazie francuszczyzny. A piosenka

,,nous autres, la colonie franęaise de Paris" w

,,ThSatre de dix heures" była owacyjnie okla

skiwana. Zaś Bouffes Parisiens wystawiły

wyborną rewję p. t. ,,Au tem-ps de... Gastounet"

(Gastounet, to oczywiście Gaston Doumergue,

prezydent republiki), w której jest obraz P a

ryża w r. 2028: Paryż nazywa się Nśgropolis,

jest stolicą murzyńskiego państw a Negropoli

tańczyków, a rasa francuska jest reprezento

wana już tylko przez stuletniego starca, syna

Maurycego Rostand, który zarówno, jako syn

wielkiego ojca, jako grafoman i jako rzekomy

am ator dość dziwnych obyczajów, cieszy się

na bruku paryskim ogromną popularnością.

Publiczność francuska hucznie oklaskiwała te

dowcipy. Bogiem a prawdą, jeżeli ktoś chce po

znać Francję, to powinien starannie omijać Pa

ryż, Niceę i Biarritz.

Natomiast przedsmaczek prawdziwej Anglji

ma się już od Gare du Nord. W wagonie re

stauracyjnym ,,dining-car" menu jest wydru- ,

kowane po angielsku, potrawjr angielskie; w

wagonach sami Anglicy. W moim wagonie je

chały ze 3 tyziny młodych, pięknych i weso

łych panienek angielskich; niepodobna było,

jak zwykle z Anglosaskami, rozpoznać, czy to

były pensjonarjuszki Sacre-Coeur, czy też ja

kiegoś innego zakładu. Dopiero w rozmowie

wyklarowało się, że są to girls*y, które w zi

mie występowały w którymś z music-hallów

paryskich, a obecnie wracały na ,,season" do

Londynu. Zdaje się, że były nietylko ładne, ale

również obrotne, zaradne i doświadczone.

Dunkerąue... Najlepszą i najtańszą nie jest

bowiem droga via Calais—Dover czy Bou

logne-Folkestone, ale via Dunkerąue—Til

bury. Jedzie się 6 godzin statkiem, więc moż

na spać.

Tak też zrobiliśmy. Choć statek francuski,

jednak już obowiązuje na nim waluta funto

wa. I ceny brytyjskie, niestety...

O świcie nas obudzono, bo dojeżdżaliśmy do

Tilbury. Wyszliśmy z kajut na pokład. Pły

nęliśmy już po Tamizie, w tem miejscu bar

dzo szerokiej, m ajestatycznej i groźnej, w swej

Istalowej, jednobarwnej, monotonnej szaroścL

Z tyłu za nami w stronę od morza, 2 wielkie

lodzie rybackie zawiesiły na długich m asztach

olbrzymie trójkąty płóciennych żagli. W zdłuż

brzegów kołysały się na wodzie czarne kadłu

by statków. Mgła wilgotna i chłodna obsiadła

cały horyzont. Te łodzie, te statki, te brzegi

zabudowane i rojne a jednak jakby pustynne,

te żagle na tle mglistego nieba, to morze szu—

Imiące w oddali, ta rzeka wiekami wielka, bo

1gactwami dumna, te doki masywne, te żura—

Iwie skrzypiące, te składy, te kominy, i pola,

Ii domy, i łąki — to wszystko razem jakby ja

kiś szkic Turnera, który potrafi przepoić tak

Inieskończoną poezją krajobrazy pozornie na. -

1pospolitsze, najbrzydsze. M am wrażenie, że

Turner jest tym malarzem, który najgłębiej od

1czuł Anglję i najlepiej, nam ją odczuć pozwa

1la; ale trzeba być w Anglji, by go naprawdę

móc odczuć i zrozumieć.

Tilbury. Do jednej sali wpuszczają ,,british

|citizens1(prawie wszyscy pasażerowie), do dru—

Igtaj ,,foreigners . Jakiś urzędnik, wyglądają

jcy na starą pannę, z trwożliwemi oczyma za

parą okularów, indaguje mnie, na jak długo

T przyjeżdżam, gdzie zamieszkam itd. Chwała

i Bogu trwa to krótko. Po 10 minutach ruszamy.

«EMY OBLOSZEfl

Jsdnoraiow o za jedan wiersa milimatrozrfi

Ogłoszenia z w y k ł a .............................................. i

, , a!.0.11

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombinowany . . ..... i.,

zł. 0.22

Ogłoszenia w ,,Nadesłanych" i i . . .

...

t ..... i | zł.0.35

Nekrologi ..»..si.ii,i,oiiiii,i,,,ał. 0.30

Komunikaty po krosie*

, . ał.0.41

Ogłoszenia na pierwszej stronie ,T ......

,,,...,al.I.N

Ogłoszenia zamiejscowe 25 proc. drołejj

iLdminlstracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczenie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują do dnia zmiany w nagłówka.

Rękopisów nie zwraea się.

Ogłoszenia przyjmują: Administrarcja ,,Czasu" i wszystkie miejaeowe 1 ia

miejscowe Biura dzienników i ogłoszeń.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction