Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 651 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

TT 179,

Kraków, 8 Sierpnia — Czwartek.

Rok 1872.

PrcniiincrMtę ur/.)jnaują:

W Krakowie: Bioro AdmmistTacyi ,C zas u ’* przy ulicy Mikołajskiej, w domu pod L. 444; Księgarnie pp

J. Czecha w Rynku, J. Wildta ])rży ulicy Grodzkiej, Bióro Zleceń A. P . Świerczewskiego i Sp. w ulicy Szew

skiej Nr 20, handel p. M. Dworskiego w kamienicy ks. Jabłonowskiego i handel papieru Ż. J . Wywialko*

w skiego w Rynku, tudzież wszystkie Urzęda pocztowe austr. O j t l o 8 * « * n l » (Inseraty) wszelkiego rodzaju

przyjmują się za opłatą: za miejsce wiersza drobnego (petit) za jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za

następne po 5 c,, oraz za opłatą należytości stemplowej po 30 cent. od każdorazowego ogłoszenia. Wyplata

w Krakowie. PreilunK ra(ę i0«rlo»zenla przyjmują: we l,wowie w Ajencyi ,Czasu** p. A,uonlj

Piątkowtki, przy placu Katedralnym pod Ł. 31 .

W Wiedniu p. A Oppelik, WoUzcile 22 i w Pradze Fer-!

dinands-Strasse Nr. 3S.

Na braneyę i Anglię w Paryżu Wny pułkownik łFtne. Rattkowtki, F a u b o u r g

Poissoniere N. 33.

—

Zaś tylko Ogłoszenia: w Wiedniu ,Neumarkt N. 11,** w I lauihurgn, Frankfurcie \

n. M,, w Berlinie, w Lipsku, Bazylei (Szwajcarya) i Wrocławiu pp. Raatejntein i Voyl*r -

w Wiedniu

f. Lub, Wollzeile Nr 2, i R- Mont, Seilerstatte 2, — w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze

p. Rudolf Mont - w Frankfurcie nad Menem p. O. L. Dau,be et Comp.

Kraków ł sierpnia.

Zgromadzenie narodowe we Francyi odro

czyło sesyę do listopada, z wielkiem zadowo

woleniem naczelnika władzy wykonawczej, a

może także i na czas dla stronnictwa prawicy,

którego tajna opozycya była w skutek powo

dzenia pożyczki jeszcze bardziej utrudnioną.

Dziwny zaiste zachodzi stosunek między

czynnikami politycznymi dorywczo i prowizory

cznie sklejonej machiny parlamentarnej rze

czypospolitej francuskiej. Na lewicy parlamentu,

która zawsze we Francyi stanowiła przednią

czatę stronnictwa liberalizmu i postępu, a w ła

ściwie stronnictwa ruc h u, choć często w mniej

szości w izbic bywała to zawsze w większości

na ulicy, dziś rozbitki dawnego stronnictwa

liberalnego, ze słabcm echem w kraju, bez

hasła i sztandaru. Wytrąciła mu bowiem sztan

dar konsekwencya zasad, które miały przy

nieść olbrzymie re zultaty, a posunięte do

ostateczności przedstawiły w Komunie siłę ni

szczącą i błędne koło ponawiających się rewo

lucyj. Stronnictwo to uieprzyjmująec solidarno

ści z taką ostatecznością jak Komuna, objawia

jednak pewną nieufność do swoich zasad i kie

runku, którego ostatnie słowo nic od pierwotnych

kierowników zawisło. Chce stać na stanowisku

zasad 1789 r.,

przybrane w szaty odnowione

go republikanizmu, ale w gruncie ucżuwać mu

si, że między 89 a 93, między rządem Favra,

to jest 4 września i dyktaturą Gambetty a

Komuną, przedział nic jest dalekim, przebywa

się nader spiesznie i mimowolnie przy mecha

nicznym prawic ruchu, jaki zwykł owładać

prądami politycznymi we Francyi. Ta nieufność

we własne zasady 1 brak wytkniętego kierun

ku nadaje lewicy miarę i spokój, jakiej za

wsze temu obozowi we Francyi brakowało, i

czyni z opozycyjnej zawsze lewicy poparcie

rządu, powiedzicćby nawet można siłę zacho

wawczą pod względem politycznym, wobec for

my republikanckiej.

Prawica składa się także z równie nieufnych

i bojaźnią tylko nowego przcwro(si kierowa

nych konserwatystów, a raczej z okruchów da

wnych stonnictw monarchicznych, które sobie

nie zdały podobnie sprawy z następstw Komu

ny, zagadnień przyszłości i stanowiska, jakie

zająć winny. Konserwatyzm prawicy nie jest

dość społeczny i narodowy, nic obejmuje w ca

łości sprawy porządku i restauracyi moralnej

narodu, nie sięga zwłaszcza w głąb i w rdzeń

z łego , lecz powstały z rozbitków stronnictw

dynastycznych, chwieje się ustawicznie po

między widokami tych stronnictw a obawą

wstrząśnień; chwyta się najpierw kwestyi for

my politycznej a żywi nieufność do republiki

samemu jej naczelnikowi niedowierzając, i mia

sto go popierać w zadaniu ukonsolidowania

stosunków, tworzy mu trudności, rozporządza

jąc przeważną większością w izbie.

Wyjątkowy też Co wypadek w dziejach kon

stytucyońSŁzjnu, że izba zwykle będąca siłą

pchającą m jfrz ó d , tutaj jest siłą wstrzymują

cą, bardziej konserwatywną od rządu i jeśli

mu stawia opozycyę, to tylko, aby go wstrzy

mywać.

Takie anormalne stosunki wywołane bywa

ją tylko wielkiemi narodowemi nieszczęściami,

co wszystkiemi podstawami wstrząsły do głę

b i— ale też’ po wielkich nieszczęściach zna

chodzą się narzędzia podźwiguienia. Że p.

Thiers je st dla Francyi takiem narzędziem u

trzymania równowagi wewnętrznej, a nawet

podźwignicnia jej materyalnego, daremnie by

łoby przeczyć. Z lewicą nic on nic ma wspól

nego okrom wierności nie zasadom, bo do nieb

nawrócić się tak późno nie mógł, ale wierno

ści lojalnego, że tak powiemy, utrzymania fa

ktu republiki.

Jednego kroku nic uczynił dla ujęcia sobie

lew . y, lecz ona w braku innego sztandaru,

chętnie na dzisiejszą chwilę popierać jego sztan

dar gotowa, zwłaszcza, gdy Thiers ostatnim

układem z Prusami i śmiałą operacyą pożyczki

przyspieszył chwilę oswobodzenia tcrytoryum

francuskiego. Patryotyczna zasługa Prezyden

ta Rzeczypospolitej w tem dziele jest tem wię

kszą, gdy nie ulega wątpliwości, żc łatwiej rzą

dzić Francyą z zajętemi jeszcze przez wojska

pruskie wschodniemi departamentami, niż Fran

cyą wyzwoloną. Wzgląd ten nie miał jednak

wpływu na Thiersa, jakkolwiek mógł wchodzić

w rachubę lewicy czującej, że wtenczas dopiero

usunie się hamulec śmielszego ruchu politycznego

i mógł zmniejszać radość prawicy z tak pomy

ślnego faktu subskrypcyi.

Thiers członkom komisyi odroczenia pono

wił tylokrotnie czynione zapewnienia, że chce

on rzeczypospolitej konserwatywnej i dał nowe

poręczenia co do rozwiązania izby i zachowania

wszystkiego in stołu quo.

Wzajemny przeto stosunek stronnictw nie

poprzestajc być niejako wyczekującym, a jak

kolwiek rzeczpospolita nieprzechodzi w trwałe

i normalne stadyum, wszelako samem swojem

trwaniem pod rozważnym kierunkiem Prezy

denta może przyczynić się do wewnętrznego

uspokojenia i ukonsolidowania kraju. W każ

dym razie chwiejne i nie pewne kierunku zgro

madzenie narodowe jest najsłabszym czynni

kiem w tem dziele powolnej reformy wewnę

trznej , a zawieszenie czynności zgromadzenia

i.’a«fdowego ułatwia zawsze stanowisko rządu

Nowy to dowód, że parlamentaryzm może być

najlepszą formą dla społeczeństwa rozwijają

cego się w normalnych stosunkach, ale nie

zdolny jest zorganizować i wzmocnić rozchwianej

budowy bądź to społcczno-narodowcj, bądź też

państwowej.

KORESPONDENCYA ,,CZASU!«

W ied eń 6 sierpnia.

(R .) Między smutnemi następstwami walki ple

miennej w Austryi niepoślednią także gra rolę fakt,

że narodowości straszą się nawzajem obcemi mocar

stwami , zapominając często o własnej godneści.

Zaledwie się rozeszła wiadomość o przybyciu C ara

do Berlina i o zmianie zjazdu dwóch na zjazd trzech

monarchów, — wiadomość zresztą nie z największym

zapałem witana, — dzienniki centralistyczne zaczęły

się rozwodzić nad Wpływem tej konferencyi mo

narchów na kierunek wewnętrznej polityki au

stryackiej i podług swego widzi mi się naciągać zna

czenie zjazdu trzech Cesarzów. Odtąd napaści czę

stsze i jadowitsze na Polaków stały się hasłem nio

jak o w obozie centralistycznym. Berlin będzie gro

bem ugody galicyjskiej — zawołała N ow a Presse,

lecz nie mogąc się doczekać tej chwili, kopie już

dziś grób Polaków w rocznicę pierwszego podziału.

Gdyby ta k m ożna św. inkwizycyę zaprowadzić prze

ciw wszystkiemu, co nosi miano polskie, dziennik

ten byłby zapewne konteut ze swego stanowiska h

beralnego. Przyzwyczajeni jesteśmy do pięknych słów

Nowe j P r eBay^ ilekroć mówi o Polakach, ale jeżeli

już nie z innego, to z etycznego^ punktu widzenia

nie przynosi jej zaszczytu że właśnie^ w rocznicę stu

letniej rocznicy podziału Polski swej szalonej n a

miętności puściła wodze. Ale prześladując Polaków,

choćby się nie schlebiało Rosyi, wybornie się słu

ży władcy n ad Newą, a służy mu się bez względu

na to, czyby przyjechał lub nie, do Berlina. Uzy

ska się zadowolenie Pet *rsburga, a tego lekcewa

żyć nie można. Może :.resztą Nowej Pressie nie

jest obojętną rzeczą, j ik w kołach rosyjskich

przyjmą jej artykuł, przedstawiający Polaków jako

ludzi, których żywcem palić trzeba na stosach. Czy

tylko nie powiedzą nad Newą, że koloryt jest zbyt

jaskrawy.

W iedeń 6 sierpnia.

Z wielką wytrwałością Nowy Frcmdenbłalt trwa

przy swojem t,wierdzeniu, że zdanie niektórych

pism węgierskich, jakoby zjazd trzech monarchów

był dziełem lub zasługą hr. Andrassego, nie zga

dza się z prawdą. Zdaniem tego dziennika właści

wym twórcą zjazdu trzech monarchów jest ks.

Gorczakow. li r . Andrassy i ks. Bismark wiedzieli

wprawdzie o toczących się rokowaniach między

trzema monarchami bezpośrednio, lecz bynajmniej

nie zadawali sobie pracy, aby zjazd tak i przyszedł

do skutku. Może Nowy Fremdenblatt ma słuszność,

alo są tacy, co utrzymują, że dzienniki przedstawia

jące znaczenie zjazdu trzech monarchów w nieko

rzystnem dla Austryi i br. Andrassego świetle, od

bierają swe informacye ód osobistości niechętnej

obecnemu ministrowi spraw zagranicznych i ł ud zą

cej się może nadzieją objęcia steru po jego upad

ku. W każdym razie ząpisujemy ciekawe spostrze

żenie, że niektóre dzienniki niemieckie prześcigły

kolegów węgierskich w opozycyi przeciw Rosyi, co

właśnie nam się zdaje być podejrzanem.

Dzienniki zaprzeczają, a przynajmniej niedo

wierzają wiadomości telegrafowanej Nowe j Pre ss ie

z Opawy, że Arcyksiążę Wilhelm m a objąć władzę

w Galicyi jako altcr ego N. Pana, zaś obecny pre

zydent krajowy w Szląsku p. Summer ma być

przydzielonym jako naczelnik władzy politycznej.

Żywot tej najnowszej bajki był krótkim.

Nio powiodła się także lnstorya z ,,duchami"

w zamku Cesarskim i na nic się nio przydała

wiadomość, że zraniony w B u rg u ,,duch" znaj

duje się w klasztorze Jezuitów w Karlsburgu, al

bowiem dziennik, t ak nieposzlakowanego liberalizmu,

jak Deutsche Z tg zaprzecza stanowczo wszystkim

pogłoskom o zjawieniu się ,,duchów" w zamku

Cesarskim. Dobrze zrobiły władze ministeryalne,

że baśni tych nie uznały za godne urzędowego za

przeczenia, lubo dzienniki się tego ostro doma

gaj

Gmina wiedeńska zaciągnie 60-mihonową poży

czkę. Przed kilkoma laty zaciągnęła pożyczkę

25-milionową. Z nowych 60 milionów m ają się

opędzić między innemi następujące wydatki: 14 mi

lionów n a wodociągi, 1 0 milionów na budowę no

wego ratusza, 6 milionów na drogi i kanały i t. d.

H rtik ó w 7 sierpnia. Dziennik Polski do

nosi, że dla szkół realnych w naszym kraju ważna

z apadła decyzya. Minister wyznań i oświecenia

rozporządzeniem z d. 14 lipca 1872 do L. 4.536

zatwierdził wypracowany w Radzie szkolnej krajo

wej plan naukowy dla wyższych szkół realnych

7 -klasowych. Skutkiem tego dotychczasowe 6 -kla

sowe wyższe szkoły realne we Lwowie i Krakowie

zostaną zamienione n a 7 -klasowe, a niższe szkoły

realne 3-klasowe w Tarnopolu i Jarosławiu na

4-klasowe.

Korespondent z Zurichu do Dziennika Poznań

skiego pisze 30 lipca między innemi:

,,Nie od rzeczy będzie poświęcić list niniejszy

zawiązanemu tu w Z urichu ,,Polskiemu Towarzy

stwu socyalno-demokratycznemu" i ostrzedz kraj

przed niem tem skwapliwiej, ile, że wszystkie po

zory mówią za tem , iż jest ono zawiązane właśnie

w celu, aby pociągnąć do spółki z nihilistami tych

z Polaków, którzy okażą się do tyla nierozsądny

mi, że popadną w sidła na nich zastawione.

,,Założycielem tego ,,Towarzystwa" — sk ład ają

cego się na szczęście z kilku tylko Polaków, r o

botników i dwóch czy trzech studentów— jest oso

bistość, którą wychodztwo polskie z Zurichu za

mieszkałe potępiło publicznie lat kilka temu jako

agenta rządu moskiewskiego. Wzgardzony od mło

dzieży, potratił się ten jegomość otoczyć kilkoma

łatwowiernymi robotnikami i utworzyć z nimi na

sam przód Towarzystwo wzajemnej pomocy, k tó re

go naturalnie został prezesem. Po dziwacznym ob

chodzie setnej rocznicy rozbioru Polski śpiewami

i ucztą, na której przemawiali sami tylko nie

mieccy soeyaliści, przeszedł 011 wraz z towarzy

szami do obozu internacyonaluego, i nazwał zało

żone przez siebie towarzystwo ,,socyalno-demokra

tycznem."

Rocznica śmierci Dąbrowskiego do no

wej uczty dała mu sposobność, którą odbyto wspól

nie z Moskalami i Moskiewkami uczącemi się nie

tylko medycyny, ale będącemi także członkami in

ternacyonalu. Ci to ostatni dostarczyli owemu in

dywiduum pieniędzy na założenie dziennika, ma

jącego być organem ,,Polskiej socyalno-demokra

tyczuej partyi."

Niesie wieść także, że miał ode

brać pieniądze i z Galicyi — od kogo — nie wia

domo.

,,Po nadpłynięciu floty wzięto się natychmiast

do czynu i ogłoszono drukiem program towarzy

stwa, z którego !)ciu paragrafów następne przyta

czam w całości:

n§. 2. Panowanie ludzi nad ludźmi uważamy jak o

tyranię; nie chcemy też sami panować i nie uzna

jemy żadnej władzy prócz wszechwładztwa ludu

przez wolny związek wolnych towarzystw robotni

czych i gmin. Wszelka bowiem inna władza, cho

ciażby najdemokratyczniejszemi i najbardziej repu

blikańskiemi formami upozorowaną była, jest i po

zostanie zawsze korzyścią dla uprzywilejowanej

mniejszości — a d la ludu ,,uciskiem."

*§. 3. Aby uzyskać prawdziwą wolność dla l u

du polskiego, uważamy za niezbędny warunek o

balenie panującego dziś ustroju społecznego, tak

pod względem politycznym i ekonomicznym, jak

również kościelnym i prawniczym."

,,§. 4. Tego wszystkiego dopiąć możemy tylko

przez ogólne powstanie, przez rewolucyą socy

aluą.

,,§. 7. Jak o przeciwnicy wszelkiej władzy pań

stwowej nie uznajemy też żadnych praw history

cznych ani polit,ycznych. Dla nas Pol;ska istnieje

tam tylko, gdzie lud uznaje się i chce być pol

skim , a kończy się tam, gdzie tenże lud, nie chcąc

należeć do związku polskiego, przyłączy się do

związku wolnego innej narodowości....

, ,Program kończy się wykrzyknikiem: ,,Niech ży

je socyalna rewolucya! niech żyje wolna gmina!

niech żyje wolna, socyalno-demokratyczua Polska!

,,Jakże ta biedna Polska niknie obok owego dłu

giego przydomku! — zauważył pewien publicysta

polski po przeczytaniu togo program u — i dalibóg

miał słuszność,...

,,Ogłoszono także ustawę towarzystwa, w któ

rej wydawnictwo pisma peryodycznego i odpowie

dniej treści broszur położono za obowiązek. Dotąd

wszakże nie uczyniono mu jeszcze zad ość, nie mo

żna bowiem było znaleść redaktora,... i z Paryża

aż zapisać go postanowiono.... Czy zamiar ton

dojdzie do skutku, nie wiem; mniemam jednak

za konieczne ostrzedz robotników naszych

tem towarzystwie i jego przysz,łym organie, który

jeśli się p ojaw i, niezawodnie będzie szukał mię

dzy nimi poparcia i wzięcia. Są to bowiem objawy

wcale niezdrowe i jako takie przez wrogów na

szych popierane.

,,To ostatnie jest rzeczą tak w oczy bijącą, że

zwróciło uwagę kilku członków towarzystwa owego,

którzy bardziej łatwowiernością, j ak złą wiarą

grzeszyli. Zaczynają oni unikać już założyciela,

którego widzą codziennie awanturującego się po

mieście z Moskalami.

,,Pojawiły się u nas dwie broszury, spraw Polski

się tyczące. Jednej w polskim języku p. t, ,,Słowa

prawdy dla Polaków", wydanej, jest autorem pułko

wnik Nieczuja Wierzbicki. Napisana ona jest w du

chu byłego radzcy stanu Krzywickiego. Drugą, fran

cuską antipauslawistyczną n apisał jakiś Słowianin,

posiadający wiele publicystycznego talentu. Pomó

wię o nich obszerniej w przysżłym liście. Dziś to

tylko jeszcze powiem, że gdyby panslawizm takich

m iał tylko rzeczników, jakim się okazał p. Wierz

bicki, akcye jego niżejby jeszcze stały, niż stoją

obecnie."

N. P an n adał przeniesionemu w stan spoczynku

kapitanowi Janowi Kasprzyckiemu, jako ka

walerowi orderu korony żelaznej trzeciej klasy,

w myśl przepisów statutu tegoż orderu, szlachectwo

austryackie z przydomkiem Caatenedolo.

W i e d e ń 6 sierpnia. Okóluik, jaki miał wy

dać rząd w sprawie Jezuitów, zajmuje, dzienniki

przedewszystkiem. Dosłowne brzmienie okólnika

tego nie jest znanem, organa półurzędowo udzie

lają go tylko po trosze. N. fr . Presse, która

pierwsza ogólną jego treść przyniosła, dowiaduje

się dzisiaj, że jest datowany d. 11 lipca r. b.

i podpisany przez ministra wyznań i oświecenia

Dra Stremayra. Co więcej podaje nawet, iż za

mieszczony jest w okólniku następujący ustęp do

słownie :

,,W wypadkach, w których przybywający Jezuici

chcieliby nowe zakładać klasztory, postępować na

leży w myśl przepisów rozporządzenia minint«ryal

nego z 13 czerwca 1858 D. P. P. I,. 95, i według

okólnika ministerstwa stanu z 28 listopada 1866

praes. I,. 6 8 , a względnie należy zezwolenie p ań

stwa uczynić zawisłem od zbadania tutaj, czy nie

ma przeszkód do założenia nowego klasztoru. Ro

zumie się to nietylko o wypadkach, w których J e

zuici sami starają się o pozwolenia rządowe, lub

w ogólo chcą wystąpić jako klasztor lub korpora

cj’a , lecz także do każdego zorganizowanego związku

członków tego zakonu. Albowiem jąrymagano r oz

porządzeniem ministeryalnora z 13 czerwca 1858

pozwolenie rządowe dla zakonów i korporacyj r e

ligijnych nie ma znaczenia udzielenia osobowości

prawnej, lecz w pierwszym rzędzie poiicyjno-rzą

dowego przypuszczenia jakiegokolwiek stowarzy

szenia religijnego; nie m ożna go przeto tam także

pomijać, gdzie stowarzyszenie takio nie star a się

0 prawa korporacyi lub w ogólo o samodzielność

prawną. Co się tyczy osiedlania się pojedynczych,

obcych członków tego zakonu, lub wstąpienia ich

do już istniejących klasztorów, zechcosz Pan p o

stępować stosownie do poszczególnego»wypadku i

tam, gdzie tego okoliczności wymagać będą, zro

bisz Pan użytek z prawnie dozwolonego wydale

nia."

W końcu wzywa okólnik naczelników krajo

wych , aby o zaszłych, a do przedmiotu tego o

kólnika odnoszących się zdarzeniach, donosili mi

nisterstwu oświaty ,,w każdym wypadku."

—

W ministerstwie wyznań i oświecenia zajmują

się podobno teraz opracowaniem ustawy o wydzia

łach teologicznych: Jako główną zasadę przyjęto,

aby wydziały te poddane zostały władzy minister

stw a , które wyłącznie mianować ma profesorów

1 oznaczyć przedmioty nauczania. Doty’chczas, jak

wiadomo, wydziały teologiczno były zawisłe od bi

skupów i podlegały częściowo władzy biskupiej.

Do egzaminów teologicznych mają być delegowani

komisarze rządowi.* Za podstawę nowego regula

minu wzięto memoryał wypracowany przez Dóllin

gera.

—

W niedzielę nocnym pociągiem przybył N. Pan

do Ołomuńca, gdzie go powitały władze cy

wilne i wojskowe oraz licznie zgromadzona ludność.

Na drugi dzień rano odbył przegląd wojska, a po—

Cxęśó llteracko-artystyoina.

JENERAŁA IIENRYKA DEMBIŃSKIEGO

PAMIĘTNIKI

0 POWSTAMIU W POLICK

r. 1830-31.

(Ciąg dalszy.)

Długom się unosił w moim zapale, słów dotkli

wych sprawiedliwie oburzonego serca nie szczę

dząc. Jen. Berg siedział w milczeniu zawstydzony

1 dopiero gdym skończył mówić, cichym głosem

powiedział obracając się do jeu. Rybińskiego:

,,Spodziewam się, że z jen erałem jako naczelnym

wodzem mówiąc, to tylko, co z ust jego pochodzi,

za należące do dyskusyi uważać powinienem."

Zabierając głos rzekłem: ,Zywom mówił, bo ży

wo czuję postępowanie niezgodne z honorem, ale

przekonany jestem , że nie tylko słowa jednego,

tilc jednej głoski n i e wyrzekłem niezgodnej z pra\v

dą, zatem naczelny wódz zapewne jak o i wszyscy

obecni słów moich nie wyprą się." Jen. Ledocbow

ski pierwszy się odezwał, że słowa moje tłuma

czą myśli i uczucia w szystkich, za nim powtó

rzyli to inni jenerałowie, przyznał i jen. Rybiń

ski. Jen. Berg odszedł do drugiego pokoju 1 zda

wało się, że wszystko zerwane. Jeden jen. Lewiń

ski, który z wszelakiemi zdolnościami lączyl 1 zdol

ność poznawania ludzi, powiedział nam: ,,Zoba

czycie, że na tem nie koniec i że jeszcze sam

z propozycyami wróci." Jakoż wkrótce wszedł do

pokoju na powrót jen. Berg, i powiedział nam :

,Przychodzi mi myśl, która może koniec położyć

wojnie, to jest, żebyście państwo do odpowiedzi

swojej na moją notę osobistą, dodali slów kilka,

któreby okazywały chęć zbliżenia się do układu

i żebyście podali swoje warunki."

Napisaliśmy

więc słowa: ,,Co się tyczy myśli podanej przez

jfen. Berga, celem zawarcia stanowczego układu. - . "

Na to jen. Berg oświadczył, że to jest tylko jego

myśl prywatna, że o tem wzmianki być nie może

w aktach itd. Widać knuł już wtedy wątek

kłamstw, na mocy których dekreta późniejsze

oczerniać nas miały i pozbawiać tysiące ludzi

prawa powrócenia na łono swych rodzin; dekre

ta bowiem wydane na korpusy Ramoriny, Róży

ckiego, Kamióskiego i Rybińskiego skazujące na

wygnanie tysiące ludzi, były wydane dla tego

tylko, aby kłamliwego rap ortu m arszałka Paskiewi

cza pomimo wykrytego już jego fałszu, co do pod

dania się Królestwa Polskiego, nie uznać za myl

ny. Nie powodowała żadna potrzeba polityczna

ich wydania, ponieważ de fa cto Królestwo Polskie

bez wojska, bez jednego żołnierza zostające, już

oporu dać nie mogło żadnego.

Cel Cara Rosyi został osiągnięty, panował nad

grobowcem, gdyż do tego podobne było i jest,

dziś kiedy to piszę, Królestwo Polskie. P onura

cichość, głębokie pogrążenie, to je st widok, jaki

przedstawia kraj i mieszkańcy Polski warci lep

szego losu. Lecz czyż idzie o los ludzkości r zą

dowi, który zmyślając w dekretach swoich przed

Bogiem i ludźmi, śmie tego samego Boga wzywać,

w tym samym czasie i dniu, kiedy wyrok grun

tujący się na fałszu tysiące rodzin skazuje na

dozgonne nieszczęścia? Co znaczą bowiem w wy

rokach tycli. . . «Wszyscy po poddaniu sie Króle

stwa Polskiego. - . "

gdzież to ten akt poddania?

Nawet niegodny list jen. Krukowieckiego nie był

uznany za ważny przez samego m arszałka P a

skiewicza, gdy jen. Berg przyjeżdżał, aby podpis

Krukowieckiego uzyskać i wtedy odebrał odpo

wiedź, że już władza została mu odebrana i że

niczem nie jest. Jeżeli więc podstępnie później

uzyskano jaki od niego podpis, to nie mógł być

dla nikogo obowiązującym. Któraż to władza

choćby najniższa, poddała się była w Królestwie

Polskiem? Należy być nawet w zwycięstwie spra

wiedliwym. Imienia Boga nadarem nie wzywać nie

wolno, nie wolno go tem bardziej wzywać na szy

dzenie z nieszczęśliwych, którym odebrać można

wszystko, lecz żadna światowa siła nie potrafi

odebrać dobrej sławy i przyrodzonego narodom

prawa. Urąga się z nas przemoc. Przepowiedzenie

moje kiedym mówił, że jesteśmy barankiem wodę

wilkowi mącącym, sprawdziło się, lecz nie pozwo

li sprawiedliwość Boska, aby chjrtrość i podstęp,

dłużej górę nad prawdą i chęcią dobrego brały,

reszta przepowiedni mojej później nastąpi. Już

publicznej świata pogardzie zgubny system demo

rałizacyjny gabinetu petersburskiego Bóg podał.

Jeżeli imie gabinety to z obawy, to z przekup

stwa, lub krwi związków przeciwko tem u syste

matowi jawnie nie pow stają, promyk oświaty,

który mimo jej prohibycyi do ludu rosyjskiego

później czy prędzej* przedrzeć się musi, sam ten

lud pod względem własnej człowieka godności

oświecając, przekona go, że ani chwały rzeczywi

stej, ani korzyści dla niego nie ma żadnej w tem,

że je st narzędziem do szerzenia tego systematu.

Niech się każdy zastanowi nad tem, że zwycię

żony i w największej nędzy tułacz Polski dziś za

granicą więcej je st szanowany i więcej u ludów,

dotąd jeszcze nie u władz wszystkich — doznaje

względów, niż pyszniący się orderami, krwią ziom

ków i uciskiem ludów nabytemi — jakibądź wódz

Lecz wracam do opisu, l ’o długich dysku

syach zgodziliśmy się, aby nie wspominając, że

to było podane przez jen. B erg a , umieszczono

w odpowiedzi na notę osobistą słowa: ,,Co się

tyczy pacyłilcacyi między oboma n arod ami, aby

w tem uczynić zadość życzeniom Cesarza Rosyi,

nac,zelny wódz porozumiawszy się z prezesem rzą

du p. Bonawenturą Niemojowskim (który był przy

szedł po obiedzie i przez nas z uszanowaniem z przy

czyny obecności jenerała nieprzyjacielskiego byl

przyjęty), oświadcza, iż jest skłonnym przystąpić

do zawieszenia kroków nieprzyjacielskich i polo

żenią końca wojnie między oboma narodami, dla

czego m ogłyby być wyznaczone osoby i miejsce. "

Jen. Berg zapytał nas przeczytawszy to, czy

wyrazu króla nie umieścimy? Odrzekliśmy, że od

powiadając piśmiennie na pismo, pytanie to za

niebyłe uważamy. W ziął więc jen. Berg to pi

smo podpisane przez jen. Rybińskiego, zapyta!

jaki m a być tok działań przedsięwzięty i kto ma

prawo do traktowania? T Niemojowski, który bę

dąc przytomnym, przez kilka godzin ani słowa

nie był powiedział, wtedy się odezwał: «Co do

zawieszenia broni, wódz naczelny ma prawo trak

tować i zawierać, co do finalnego wojny ukoń

czenia mam prawo traktować ja jako prezes rzą

du, potwierdzić zaś sejm."

Pomimo dotkliwych prawd i wyrzutów ostrych

z naszej strony na złą wiarę czynionych, umiał

się jen. Berg rozstać z nami z uprzejmością, zo

stawiając sobie przybranie tonu górnego, którym

się chełpi, do urzędowych raportów.

Trwały dyskusye do 1lej w nocy, podczas któ

rych otoczony był dom, w którym byliśmy, kilku

dziesiąt oficerami jazdy naszej, którzy pałali żą

dzą bojów i swoją drogą spierali się, jednakże

jak najprzyzwoiciej, z oficerami przybyłymi z j e

nerałom Bergiem. Nazajutrz Modlin już był spo

kojniejszy przez czynności jen. W ronieckiego; je

dnakże ksiądz Puławski czy Szynglarski przy

szedł do naczelnego wodza z oświadczeniem, źe

jest wysłany z deputacyą dla oznajmienia mu, iż

dopóty nie będzie dobrze póki porucznik nie bę

dzie naczelnym wodzem i wszyscy jenerałowie nie

zostaną zmienieni. Wymogliśmy jednak stanowczy

rozkaz od naczelnego wodza, aby nikt z osób cy

wilnych nie znajdował się w Modlinie. Caly więc

rząd, sejm i klika X. Puławskiego wynieśli się do

Zakroczymia, lecz i tam rozsądni posłowie nie

chcieli, aby przy nich zostawały te obmierzłe każ

demu resztki towarzystwa patryotyeznego; odeshi

110 wszystkich do Wyszogrodu; w Zakroczymie

mial pozostać tylko sejm i rząd; lecz wpływ Le

lewela zd ziałał co było łatwem pod prezesostwem

rządu Niemojowskicgo, że Puławskiego zamiano

wano jakimś prezesem komitetu, mającego decy

dować o patryotyzmie każdego. *) Uczyniono to

dla tego, aby X. Puławskiemu nadać prawo po

bytu przy rządzie i sejmie, gdyż pod pozorem

ciasnego miejsca w Zakroczymie, wszystkim nie

piastującym urzędów oddalać się kazano do I ’locka.

Widząc te niedorzeczności przez Bonawenturę

Niemojowskicgo protegow ane i złożone przez nie

go ministeryum , nalegaliśmy n a naczelnego wo

dza Rybińskiego, aby objął władzę zupełną, lecz

*) To co piszę o Puławskim, oddaję tak jak wtedy ogło

szono, bo czy tak było istotnie, to jest, czy byl mianowany

tym dziwacznym prezesem czy nie, oto nie idzie, lecz idzie

o wykazanie, jakie było ciągłe dążenie tych wichrzycieli. Jak

mogło wojsko być utrzymane w karności? Jak można było

żądać, aby wyniosła dusza chciała mieć jakie bądź znaczenie

W takowym systemacie? A jednak do czynów s/lachetnyo 1,

szczególniej w chwilach twardych, jak te, \r który c i zy urny,

trze ba bylo czystych uczuć i najwznioślejszych cnot do działań

które już skutku innego mieć nie mogły, jak uratowan.e ho

,,,,ro narodowego. Żeby więc te uczucia zabić, głoszono, ze

Puławski będzie o patryotyzmie stanowił ? ?

C |m a wychodzi codziennie (wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne).

Numer pojedynczy w Krakowie i we L w o w i e kosztuje 10 centów.

Prenumerata wynosii

iki

jseowuwKrakowie . . .. . rocznie zlr. 20

—

kwartalnie zlr. 5

—

miesięcznie zlr. 2

—

w onlei wAjencyi*Czasu,,

’i«ot

1*.

/.tą w państwie Austryackiem

c’

”o-ot

do całych Niemiec

* tal!’ 16 sgr. 20

," tal.4sgr.5

tal. 1 sgr. 15

^ 0Kplt^ywinMllg* Q

fran* 108

frank. 27

frank 10

do Belgu, Włoch i Szwajearyi

frank.80 -

frank. 20

frank. 7

’f ^.,PQ^ nulgi ZT i ,u el^ meraCyjnf.mi * na ogłoszenia (inscraty) przesyłane być winny franco do Admini

strai,y »

,,,’a I!a1 0Wie’ } nzX y Mikołajskiej pod L. 444

l , i s t y reklamacyjne niezapieczgtowane

nie ulegają frankowaniu.

—

l , i s t ó w niefrankowanych nie przyjmuje sig.

tt ę u o jp lK n iłt nadsyłane Redakcyi, nie zwracają sig i bywają niszczone.

________ j ................... __..................

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку