Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 626 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

nCZASu Rrychodd codziennie o godzinie Il-e] w, noey,

NUMER POJEDYNCZY: 20 GROSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

,W. Krakowie bez odnoszenia do Bomu

...........................

zł.480

W Krakowie z odnoszeniem do domu « « . .

Zł. 5 .40

Na prowincję z przesyłk* pocztow* .

E}. 5 .40

Zagranicęzprzesyłk*pocztow*,,,,,,,,,,,8ł8_

Za każd* zmianę adresu dolicza się zł. 0.50.

Reklam acje niezapieczętowane nie podlegaj* opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmują,: Administracja ,,Czasu", wszystkie urzędy

pocztowe, w szystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

CZAS

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. 409.404.

KONTO P. K. O. WARSZAWA NR. 149.218.

Adres R edakcji I Administracji: Kraków, ul. św. Tomasza 32. Teł. Nr. 59

Godziny b!arowe: od 9-teJ do 13-tej i od 15-teJ do 18-tej.

GENY OGŁOSZĘ

*Jednorazowo za jeden wiersz milimetrowy:

Ogłoszenia z wykłe

I. 0.15

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombinowany , , , , , , , , , , zł. 0.22

Ogłoszenia w , , N a d e s ł a n y c h " ........................................... ...

zl.0.35

Nekrologi

i,,||

, zł.0.30

Komunikaty po k r o n i c e ...................—

i .. .... zl.0.45

Ogłoszenia n a pierwszej s t r o n i e .............................

,,,,,*ł,0-60

Ogłoszenia zamiejscow e 25proc. drożej.

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczanie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują do dnia zmiany w nagłówku.

Rękopisów nie zwraca się.

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" i wszystkie miejscowe i za

miejscow e Biura dzienników i ogłoszeń.

Patologiczny nacjonalizm.

Dyskusja nad polityką zagraniczną to

cząca się obecnie w parlamencie niemie

ckim, -

—

oświetla i odsłania bardzo wyra

ziście mentalność współczesnych Niemiec,

a przedewszystkiem w arstw oświeconych.

W ciągu rozpraw nad sprawozdaniem Stre

semanna o przebiegu narad genewskich, —

przemawiali dotychczas przedstawiciele

w-szystkich prawie stronnictw — oprócz

komunistów, — a nastrój tych przemówień

był mniej więcej jednakowy, z odcieniami

podyktowanem i przez partyjną taktykę.

Zarówno mówca centrum, jak demokrata,

socjalista czy ,,ludowiec" (nacjonalista)

wszyscy zgodni są pod jednym względem:

traktat wersalski jest ciężką krzywdą dla

Niemiec, która jak najprędzej musi być na

prawiona... To żądanie odnosi się na razie

i w pierwszym rzędzie do granic wschod

nich, ale szczersi i bardziej w’ybuchowi

mówcy, nie bardzo ukrywali sw’ych zapa

trywań na okupację Nadrenji i problemat

alzacki. W ich mniemaniu zmiana traktatu

wersalskiego nie wystarcza, cały ten trałP

tat powinien być obalony i wtedy dopiero

Niemcy m ogą gwarantować pokój europej

ski. Natomiast ,,w’schodnie Locarno" ni

gdy powstać nie może — i nigdy Niemcy

nie uznają trwałości obecnych granic Pol

ski... Taki m niej więcej był sens rozmai

tych przemówień, które stosownie do par

tyjnego zabarw ienia mówców, były albo

bardzo jaskrawe, albo przysłonięte przezro

czystemu aluzjami.

Naw’et ksiądz Kaas, przedstawiciel kato

lickiego centrum ,,ostrzegał" Polaków, że

nie mogą zgóry odrzucać dyskusji nad

zm ianą granic... a dem okrata Haas wprost

oświadczył, że korytarz i podział Śląska

są dla Niemiec nie do zniesienia (unertra

glich). To były przemów’ienia — um iarko

wane — polityków, którzy jednocześnie

z naciskiem podkreślali, że zerwanie roko

wań handlowych z Polską poczytują za

wielki błąd; natomiast przedstawiciele obu

skrzydeł nacjonalistycznego obozu, nie

krępowali się w wyrażeniach i szybką re

w’izję granic polskich uznali za konieczną.

Wreszcie znany socjalista Dr Breitscheid,

jak zwykle operował ogólnikowemi fraze

sami, ale możność rewizji granic polskich

życzliwie przewidywał. Wogóle w całej dy

skusji nie padło pod adresem Polski, o któ

rej tyle mówiono, ani jedno słowo prostej,

zwykłej sprawiedliwości, ale cała atmosfe

ra rozpraw była przepojona nieprzejedna

nym imperjalizm em i nietajoną niechęcią.

Taki sam zresztą nastrój panow’ał wobec

Francji, i — po części — wobec Włoch, cho

ciaż przy analizie włosko-niemieckich sto

sunków - wszyscy mówcy widocznie usi

łowali zachować pozory umiarkowania.

Minister spraw zagranicznych polemizo

,wał z niektórymi mówcami i poczynił pew’

ne zastrzeżenia co do opinij wygłoszonych

0 Francji i Włoch, w kwestji polskiej pod

niósł sukces niemiecki, osiągnięty w Gene

wie w spraw’ie dzieci szkolnych n a Śląsku,

1 cokolwiek obszerniej omówił problem at

traktatu handlowego. Z tych wywodów

warto przytoczyć charakterystyczny ustęp:

,,Czy Polaków kochamy, czy nie - to

wszystko jedno, bo przecież Polska była tą

główną częścią daw nej Rosji, *z k tórą stale

prowadziliśmy wymianę towarów, wskazaną

przez samą n aturę obu krajów. Dlatego też

niemądry byłby ten rząd niemiecki, któryby

nie chciał zawrzeć rozsądnego traktatu, a to,

co eię tutaj rozegrało przy przerwaniu roko

wań nie było przecież uporem przeciwko po

rozumieniu n a terenie rolniczym, przemysło

wym, czy handlowo - politycznym, lecz było

tylko -sprzeciwem przeciwko temu, że druga

st-roma wykładała -prawo w sensie -silnie a-n

tyniemiecki-m i przez prześladowanie wytwo

rzyła s,tan, któ-ry p rzynajm niej -domagał się

uregulowa,nia prawa obu ,stron w stosunku

Ro osiedlenia, w yd alań i r-ugów.

I gdy patrzę n a obecne wyniki, -to muszę

powiedz,ieć: przerwanie rokow’ań handlo

wych nie jest aktem o -znaczeniu wieczystem.

Jestem zdania, że każde rokow ania o trak-tat

handlowy muszą być kiedyś przerw’ane, już

choćby z tego powodu, że -obie komisje po

pew nym szeregu miesięcy tak się nawzajem

zacietrzewią, że nie mogą już pójść dalej, je

’) śli w międzyczasie nie dojdzie do przer-wy.

f ,Tu rzeczy przedstaw’iają się poważniej, ale

1 dziś osiągnięte zostało jedno, a mianowicie,

że -roku-jemy o sprawę osiedlenia w innym

składzie -imamy nadzieję, że usuniemy z d-ro

gi trudności, przeszkadzające rozsądnemu

traktatowi handlowemu".

Nie przebija się z tych słów wielka u

przejmość, ale przynajmniej zawierają one

rozsądne ujęcie problematu. Nie reagował

natomiast p. Stresemann ani jednem sło

wem, na groźby i zaczepki rzucane pod

adresem Polski, nie przyszło mu nawet

na myśl zaznaczyć odmienne stanowisko

rządu...

Tak było w parlamencie; a poza m urami

sejmowemu, słyszymy tylko brutalne na

paści na Polskę prasy nacjonalistycznej —

i mniej jaskrawe wycieczki prasy innych

odcieni. W publicznej mowie, ria zebraniu

w Pile, tuż nad granicą polską, oświadcza

hr. W estarp, że głównym celem polityki

niemieckiej - jest doprow’adzić Polskę do

zupełnego odosobnienia i zmusić w ten

sposób do kapitulacji. Hr. W estarp jest

przywódcą jednego ze stronnictw’, należą

cych do rządowej w’iększości — pośrednio

zatem i rząd ponosi odpowiedzialność m a

nifestacji; a przecież w swej pilskiej mo

w’ie hr. W estarp żądał także zwrotu Al

zacji... Jak pogodzić takie wystąpienia z zo

bowiązaniami przyjętemi przez Niemcy

z chwilą wstąpienia do Ligi Narodów?

Takich niebezpiecznych niekonsekwen*

cyj możnaby w’ięcej przytoczyć. Nie trzeba

jednak zbytnio przeceniać ich doniosłości.

Polityka niemiecka pozostaje obecnie pod

silnym i nieustającym naciskiem nacjona

lizmu, który ogarnął przedewszystkiem

sfery intelektualne. Jest to niezawodnie

-stan nienormalny, który sprawia, że rząd

ulega presji nacjonalistów, choć widzi po

łączone z tem ryzyko. Jest to jednakże

rów’nież stan przejściowy, jak każda cho

roba — i nie należy stąd wysnuwać konse

kwencyj zbyt daleko idących. Nie należy

zwłaszcza wątpić o możności takiego przy

najmniej porozumienia, jakie wskazał w

sw’em przemów’ieniu p. Stresemann. Prze

ciwnie — można mieć nadzieję - że wo

bec przewagi ekonomicznych w’alorów nad

politycznemi — traktat handlowy odejmie

wybujałościom nacjonalistycznym, moż

liwość wyw’ołania nowej międzynarodo

wej katastrofy.

Berlin 25 marca.

(PAT) W dyskusji nad expose Stresemanna,

poseł Haas zaznaczył między innymi, że prze

mówienie hr. Westarpa, wygłoszone w Pile, w’

którem domagał się izolowania Polski, było

równie nieszczęśliwe, jak przemówienie w spra

wie Alzacji. Otwarte proklamowanie zamiaru

izolowania kogoś jest najgłupszą polityką, jaką

można wymyśleć. Taktyka tak a musiała -przy

nieść tembardziej ujemny skutek, że mowa hr.

Westarpa wygłoszona była w chwili, gdy An

glja zaczęła specjalnie interesować się Polską.

BConiec debaty.

Warszawa 22 marca.

(Od korespondenta ,,Czasu").

Rząd domagał się kredytu w wysokości mi

ljona złotych na prace międzynarodowej kon

ferencji gospodarczej i inne niecierpiące zwło

ki wydatki. Stronnictw’a prawicy p arlam entar

nej i stronnictwa radykalne odrzuciły ten kre

dyt oczywiście nie zabiegając o bardziej szćze

gółowe sformułowanie dlaczego tak czynią.

,,Robotnik" pisze w tej sprawie: ,,P. P. S. znaj

duje się w opozycji do rządu. Ale polityka za

graniczna Rzeczypospolitej leży d!a nas w zgo

ła innej płaszczyźnie niż stosunek do rządu.

U nas panują jakieś dziwne obyczaje. Stron

nictwa t. zw. narodowe przynajm niej uważają

ce się za narodowe rzucają z lekkiem sercem

kłody pod nogi wysiłkom państwa na terenie

międzynarodowym. Stronnictwa zbliżone (?)

do rządu jak stronnictwo chłopskie bez żadnej

ceremonji obcinają temuż rządowi kredyty naj

bardziej niezbędne".

,,Robotnik" w cytow’anem entrefilet poruszył

w sposób popularny i bezpośredni sprawę zasa

dniczą. Mianow’icie niezdolność naszych p arl a

mentarzystów do ujmowania zagadnień par

lamentarnych jest tak w’idoczną i przekonywu

jącą, że nie można sobie poprostu dać rady z

paradoksami wynikającemi z nieustanny ch

pomyłek i ,,ąui pro quo". Przez w’stępne lata

sejmowej działalności można było uważać te

zjawiska za próbę stworzenia rodzimego stylu

parlam entarnego. Próby te skończyły się w u

liczce bez wyjścia, a raczej z jednem wyjściem

na - arsenał. Obecnie parlam entarzyści nie

W’yciągnęli żadnych konsekwencyj ze zmienio

nego stan u rzeczy, lecz przekom arzają się w

najlepsze zamiast prowadzić politykę, która na

terenie sejmow’ym w’ obliczu silniejszego od do

tychczasowych rządu jest niewątpliwie tru

dnym zabiegiem, trudniejszym od operowania

rezolucjami uchwalanemi pod własną batutą,

lecz zabiegiem niesłychanie doniosłym, gw aran

tującym w’razie powodzenia przyszłość paila

m entarnej formy rządu w Polsce. Nijct jednak

lego poza nielicznemi wyjątkami nie chciał

w ciągu debaty sejmowej zrozumieć. Zaczęła

się od drobnostek i na drobnostkach skończy

ła. Opinja polityczna stolicy niejednokrotnie

żywo interesowała się pociągnięciami sejmu

może więcej niż prowincja usposobiona bardzo

obojętnie dla sejmu. Sejm na te oczekiwania

nie zareagował. Rząd zaś... Niewątpliwie mógł

by sw’oje stanow’isko bardziej dy’plomatycznie

i efektownie formułować, lecz nikt z wrogów

i przyjaciół regimu nie może nie przyznać słu

szności ministrowi, który oświadcza: nie mam

czasu na korepetycje z sejmem. Czy minister

Zaleski miał wygłosić m ały wyk!adzik o donio

słości konferencji gospodarczej w Genewie? lub

poprosić kogoś z doradców swych o wygotowa

nie referatu traktującego ,o znaczeniu Ligi Na

rodów, aby m u nie obcinaho kredytów na dele

gata rządowego przy tej instytucji, w której Ra

dzie zasiadamy. Chodzi tui o dwie rzeczy: o gło

sowanie pojmowane przez; posłów jako demon

stracja a nie jako funkcja życia politycznego

i o niezdolność leaderów ;sejmu do wytworze

nia modus vivendi z rządem względnie jego

przedstawicielami. Tutaj deklaracja: pokój al

bo wojna jest niezbędna. Parlam ent, który nie

umie doprowadzić do wyjaśnienia sytuacji pod

tym względem sam amputuje swoje możliwo

ści życiowe. Nie uczynił tego a ni przed sesją

budżetową a ni podczas sesji i rząd wychodzi

zwycięsko z kampanji, jeśli mu zależało na u

trzymaniu swej zasadniczej postawy w tajem

nicy. Nie wiemy czy m u na tem zależało, raczej

możemy przypuszczać, że zastosowałby się do

wytworzonej sytuacji albowiem skład perso

nalny rządu przeprowadzającego swą kampa

nję budżetową przed sejmem jest ^aki, że idzie

chętniej na układanie się już w czasie potyczki

niż w długich porozumiewawczych konferen

cjach. Lecz do parlamentarzystów należało

zdać sobie sprawę z charakteru poszczególnych

wystąpień rządowych na długo przed debatami

w komisji konstytucyjnej. Zgłoszono tam sze

reg wniosków świadczących, że nasi leaderzy

parlam entarni upodobnić się pragną mimo

wszystko do Burbonów, tej wspaniałej rodziny

szczycącej się, że niczego nie nauczyli się ni

czego nie zapominając. Dwie sprawy istnieją w

perspektywie praktycznej polityki i obie sejm

zaniedbał: pierwsza działalność reformatorska,

dla której sejm nie wyłonił organów i przyszłe

przedstawicielstwo narodowe. To przedstawi

cielstwo może być wybrane tak lub inaczej, m u

si jednak składać się z ludzi umiejących ułat

wiać pracę rządzenia według wzorów zacho

dnich. Do niezbędnych zaś elementów takiego

rządzenia należy odwaga w działaniu, a więc

albo rząd się zwala konstytucyjnie i jawnie,

albo współpracuje z nim. Nie zgłasza się nigdy

swego desinteressement, dokuczając drobnemi

sztuczkami.

M. T?.

Dyskusja o edukacji.

VI.

W dalszym ciągu dyskusji krakowskiego

oddziału Union catholiąue cfetudes interna*

tionales podajemy ostatnie przemówienie dyr.

Władysława Sieńko.

Dyrektor Władysław Sieńko.

W dotychczasowych przemówieniach sza

nownych panów przebijała się błęboka troska o

wartość moralną dzisiejszego pokolenia, a w

szczególności młodszej jego generacji. Wskazy

wane były różne przyczyny, które składały się

na wielkie odsunięcie od zasad etycznych dzi

siejszego wychowania, jak również podawano

różne środki, któreby to zło usunęły. Przede

wszystkiem zastanawiano się nad kierunkiem

wychowania w wyższych szkołach średnich i

uniwersytetach, mówiono przeważnie o elicie

naszej społecznej, o inteligencji. P . profesor

Kutrzeba zaznaczył, że trzeba rozpocząć pracę

od najniższych klas w szkole, przez oddziały

wanie na czynniki uczuciowe, a potem dopiero

przejść do czynników rozumowych.

Jako nauczyciel szkoły powszechnej chciał

bym zwrócić uwagę na ten największy procent

naszego społeczeństwa, to jest lud włościański,

u którego w wielkiej mierze nie widzimy żad

nych zasad etycznych lub też bardzo maio. Że

tak jest nie możemy się dziwić, albowiem m u

simy zwrócić uwagę kto ten lud wychowywał

i kto miał nań wpływ olbrzymi.

Stwierdzić musimy, że lud włościański wy

chowywała przedewszystkiem karczma, albo

wiem stosunki zaborcze to sprawiły, że w naj

mniejszem osiedleniu była karczm a i to nie

jedna. Chłop od urodzenia do śmierci był zwią

zany z karczmą. Każda uroczystość rodzinna,

wszystkie interesy życia codziennego, każda

wolna chwila od zajęć bez karczmy się nie obe

szła, a więc wpływ przemożny karczm arza sto

jącego n a zupełnie innym biegunie etycznym,

wywierał nieścieralne piętno na duszy chłopa.

Wpływ wychowania religijnego był mały, albo

wiem rozległe parafje i stosunki kom unikacyj

ne sprawiały, że często nasz wieśniak był za

ledw’ie parę razy przez swoje życie w kościele.

Tam gdzie kościół był n a miejscu i pasterz od

dany swej parafji, stosunki pod tym względem

były zupełnie inne.

Jeszcze jeden czynnik mógł był zaważyć na

szali wychowania naszego ludu. Tym czynni

kiem była szkolą. Nie będę ińówił o stosunkach

ludu naszego do szkoły w Polsce, ale powiem o

dawnej szkole galicyjskiej. Szkolą galicyjska

szczególnie wiejska była prymitywem właści

wej szkoły. Starano się, aby nauczyciel wiej

ski nie miał w’ykształcenia, był człow’iekiem

bez kultury, a co najważniejsze w zupełnej za

leżności ekonomicznej od otoczenia. Szkoła

wiejska w tych warunkach nie mogła mieć

żadnego wpływu na urabianie psychiki wieś

niaka, który cenił tylko tego i od niego cze

goś się uczył, kto od piego był w zupełnej nie

zależności m aterjalnej. A ponieważ dawny na

uczyciel ludow’y był w ciągłej zależności m ate

rjalnej od wieśniaka, czy ’wprost, czy też po

średnio, wieśniak lekceważył i nauczyciela i

szkołę, a nawet jej nienawidził, bo m u ciągle

wykazywano ile n a nią płacić musi.

Ten olbrzymi materjalizm wypierał wszelkie

szlachetne uczucia, których nie miał kto bu

dzić i pielęgnow’ać.

Przykładów tego co mówię mamy bardzo

wiele. Przytoczę jeden i to najpoważniejszy. Sta

tystyka zbrodni popełnionych w r. 1925 wyka

zuje kilkadziesiąt ojcobójstw popełnionych z

chęci zysku t. j. wcześniejszego zawładnięcia

majątkiem. Zbrodnie te popełniono n a wsi. Jak

kolwiek mieszkańcy większych osiedli, miast,

prawie, że wyłącznie pochodzą ze wsi, t a strasz

na zbrodnia usunięcia rodziców dla zaw’ładnię

cia m ajątkiem się nie zdarza. Możemy z tego

wnioskować, że działanie czynników wycho

wawczych w’ miastach jest inne niż na wsi.

Czy dzisiaj zmieniają się stosunki n a lepsze,

lub może jest perspektywa zmiany w przyszło

ści? Nie! Jako nauczyciel nie będę mówił o in

nych czynnikach — tylko o szkole pow’szech

nej. Dzisiejsze programy dla szkół powszech

nych, nic o wychowaniu nie mówią. Główny

nacisk kładzie się, aby dzieci przyswoiły sobie

największą ilość m aterjału naukowego, który

by mógł im się przydać w życiu późniejszem.

Natomiast nie dąży się do w’yrobienia charakte

ru i zasad, które są podstawą rozwoju społe

czeństw’a. Samo nabycie wiedzy nie n a wiele

się przyda, jeżeli b raknie etycznego podłoża.

Celem szkoły powinno być wychow’anie i wyro

bienie w tej jednostce ch arakteru o wielkiej

i odpowiedniej sile moralnej, a nie tresura.

Nauczanie zaś m a wytworzyć pojęcia, a sposób

kształcenia tych pojęć ma wielkie znaczenie,

gdyż pojęcia w’pływają na uczcucia, a z nich do

piero wypływają zasady.

Nawet i program nauki religji opiera się w

przeważnej części na wyuczaniu pamięciowem

pewnych formuł. Zważa się na formę, lecz du

cha się nie podnosi.

Nas uczono inaczej. Przypominam sobie

pierwszego mego katechetę ś. p. księdza Piwoń

skiego. Mniej zważał n a recytację pamięciową

pewnych faktów, lecz starał się rozbudzić naszą

duszę i działał na uczucie. Pewnego razu, gdyś

m y się uczyli o miłosiernym Samarytaninie za

prowadził nas do kliniki. Widok różnych cho

rych, kalek-ludzi starszych, a nawśt dzieci wy

warł na nas niezatarte wrażenie. Szczęśliwi, że

nie potrzebowaliśmy pomocy lekarskiej, dzię

kując Bogu za zdrowie — składaliśmy w domu

otrzymane grosze, aby za nie kupić jakich łako

ci, czy też książkę i zanieść tym nieszczęśli

wym do szpitala. W ten sposób nas uczono i

wychowywano. Dzisiaj należy pomyśleć o tem,

że za dużo robimy dla formy, dla zewnętrznego

pozoru, że szkoła powszechna bez względu ile

klasową będzie, ma wystarczyć n a całe życie

olbrzymiej części naszego społeczeństwa i że ta

szkoła niem a za zadanie tylko nauczanie, ale

i wychowanie za pomocą nauczania i urabia

nie charakterów.

Odrodzenie moralne może nastąpić, jeżeli w

wychowaniu i urabianiu charakterów użyjemy

za podstawę nie wiedzę i jej wzrost, lecz jak

nam przedstawił ekscelencja Jaworski w swo

im referacie — religję, która jedynie może

skłonić ludzi do podporządkowania swych oso

bistych interesów — interesom społecznym.

Tydzień polski w Wiedniu.

Wiedeń 19 marca.

(Od korespond enta ,,Czasu").

(e. g.) Tydzień ubiegły śmiało nazwać można

tygodniem polskim w Wiedniu. Bawiło tu w o

statnich dniach z okazji Targów wiosennych

bardzo wiele obcych, których witano i podej

mowano gościnnie i serdecznie, ale główną ro

lę odegrali tym razem bezsprzecznie Polacy. A

stało się to dzięki urządzeniu polskiego pokazu

przemysłowego i rolniczego w ram ach wiedeń

skich Targów, które jak wiadomo cieszą się

zawsze wielkiem zainteresowaniem międzyna

rodowych kół gospodarczych i kupieckich. G

tem, jak powstała myśl urządzenia wystawy

polskiej w Wiedniu i z jaką gorliwością podję

ła się urzeczywistnienia tej myśli austriacko

polska Izba handlowa donosiłem już kilkakro

tnie, dziś chciałbym tylko w krótkim referacie

przedstawić bilans całej imprezy i to raczej bi

lans ,,moralny", bo n a ściśle gospodarczy i cy

frowy oczywiście jeszcze nie pora.

Otóż przedewszystkiem wypada stwierdzić,

że w odróżnieniu od wszystkich niemal dotych

czasowych prób zaznajomienia zagranicy z e

konomicznym dorobkiem nowego pań stw a pol

skiego przez wy’stawy i pokazy, eksperyment

wiedeński wy’padł istotnie wspaniale. Podkre

ślam, że w stwierdzeniu tem nie ma n ajm niej

szej przesady, mimo, że oczywiście bynajmniej

nie łudzę się co do tego, jakoby wystawa wie

deńska przedstawiała , faktycznie choćby w

przybliżeniu wyczerpujący obraz naszego prze

m ysłu i rolnictwa. Zgromadziliśmy bowiem na

stosunkowo małej przestrzeni znaczną ilość

niezmiernie zajmujących eksponatów, zwróci

liśmy pozatem n a siebie powszechną uwagę

przez nadzwyczaj gustowne arrangem ent ca

łości i wykorzystaliśmy pod każdym względem

sposobność, by n a terenie wybitnie między’na

rodowy’m przypomnieć się światu przez facho

we referaty, towarzyskie przyjęcia itd., a w do

== Mu*izyny ćo pisan!a ,,UNDERWOOD« a=

inniteu Crno» i H a Kr*k«w, *Urzwlll«« 1. Tal. !ISO

ipduy brOSg I t,KS LwtWi tl Kaparaika 9. Tal. 191

datku zacieśniliśmy węzły przyjaźni z pań

stwem dla nas pod względem gospodarczym

bądź co bądź niezmiernie ważnem. Słowem: o

płaciło się. Wysiłek, połączony z urządzeniem

tej wystawy, z pewnością nie poszedł na m ar

ne, bilans moralny przedstawia się wcale po

kaźnie. To też szczere uznanie i podziękowa

nie należy się wszystkim czynnikom, które

podjęły się żmudnej pracy urządzenia polskie

go pokazu w Wiedniu.

Cztery sale polskie w głównym pałacu wy

stawowym (,,Messepalast") i pawilon polski w

rotundzie, w którym znajdowały’ się eksponaty

przemysłu górniczego, hutniczego, naftowego,

metalurgicznego i chemicznego, stale były prze

pełnione przez zwiedzających. O ile rozchodziło

się o propagandę, a tę właśnie aranżerowie wy

stawy głównie mieli na celu — to sukces był

wręcz nadzwyczajny, bo żaden z gości nie po

minął oddziału polskiego. Miłą niespodzianką

jednak, był sukces kupiecki, którego właściwie

nikt się nie spodziewał. I tym razem sprawdzi

ło się znane przysłowie, że nie należy chować

świat!a pod korzec. Liczne zamówie!nia n a kili

my’, których znaczną ilość zakupiono do Meksy

ku, na zakopiańskie czapeczki i staniczki haf

towano (do Anglji i Argentyny, widocznie dla

sportowców), jakoteż n a wyroby z Pacykowa,

świadczą o tem, że liczne gałęzie naszego prze

my’słu śmiało mogą konkurować na szerokim

ry nk u światowym. Makaty buczackie wzbu

dzały powszechny podziw, okazały się jed nak

za drogie ze względu na obecne powszechne zu

bożenie konsumującej publiczności. Dobrze się

też stało, że tutejsze koła gospodarcze mogły

się przekonać o pokaźnym stanie naszej m anu

faktury, przez co zburzono po części legendę,

jakoby konsumcja polska wszystkich arty’ku

łów w lepszym gatunku m usiała szukać zagra

nicą. Jak już wyżej wspomniałem, całe arran

gement było nadzwyczaj gustowne, co w pierw

szym rzędzie jest zasługą architekty p. Adolfa

Kuhnreicha.

Z okazji urządzenia pokazu polskiego i na

cześć delegatów polskich, odbył się cały szereg

uroczystości i przyjęć, które w bilansie moral

nym całej imprezy bardzo ważną stanowią po

zycję. W uroczy’stem zgromadzeniu austriacko

polskiej Izby handlowej, które poprzedziło o

twarcie wystawy, wzięli udział wybitni przed

stawiciele rządu austrjackiego, jakoteż kół go

spodarczych i z ogromnem zainteresowaniem

przysłuchiwali się referatom ekonomistów z

Polski, barona Battaglii i dyrektora Fucknera

z Górnego Śląska. Bardzo silne w rażenie wywo

łał fakt ,że dyrektor Fuckner z wielkim nacis

kiem podkreślił, iż cały przemysł górnośląski

jak najzupełniej solidaryzuje się z główncmi

wytycznemi polskiej polityki gospodarczej.

Prócz owej oficjalnej wymiany zdań (na

wspomnianem zgromadzeniu przemawiali o

czywiście ministrowie polscy i austrjaccy) roz

winęła się w ciągu tygodnia polskiego bardzo

?żywiona dyskusja nieóficjalna n a tem at

wszystkich aktualnych spraw polsko-austrjac

dch, która w swych wynikach z pewnością o

każe się bardzo pożyteczną. Sposobności do ta

dej dyskusji nastręczyły przyjęcia urządzone

przez Izbę handlową, przez ministra Schurffa

i raut u posła polskjego Dr Badera i jego mał

żonki, uświetniony przybyciem prezydenta Rze

czypospolitej austrjackiej Dr Hainischa. Na o

jół stwierdzić można, że owa oficjalna i nieofi

cjalna wymiana zdań wykazała w całej pełni

nożliwość dalszego zacieśnienia węzłów gospo

iarczych między Polską a Austrją. Skargi ku])

ców austrjackich na przepisy reglementującc

polski h andel zagraniczny, są już choćby dlate

’o bezpodstawne, bo A ustrja nie wyczerpała

nawet kontyngentów dotychczas jej przyzna

nych, zaś obawy polskie, jakoby p olityka agra

"juszy austrjackich mogła istotnie wpłynąć u

jemnie na wywóz produktów rolnych do Au- *

str ji, prędzej czy później okażą się również

prawdopodobnie płonnemi. Hasło ceł ochron

nych, chwilowo ze względu na wybory tak sil

nie popierane przez chrześcijańsko-społecz

nych, po wyborach bezwątpienia mniej będzie

popularnem, bo trudno przypuścić, aby polity

ka gospodarcza państwa, w którem przemysł

łak ważną odgrywa rolę, jak w Austrji, poszła

na stałe w kierunku życzeń agrarjuszy. Wszyst

kie te kwestje przedyskutowano w rozmowach

prywatnych bardzo szczegółowo i już choćby

dlatego, że delegaci polscy mieli sposobność po

znać dokładnie zapatrywania i nastroje tutej

szych kół gospodarczych, Tydzień poiski w

Wiedniu okazał się bardzo pożytecznym.

Należy przeto przyznać, że bilans moralny

wystawy polskiej w Wiedniu wypadł istotnie

bardzo okazale. Jestto sukces, którego z pewno

ścią nie wolno lekceważyć. Mozolna praca au

strjacko-polskiej Izby handlowej, a prze

dewszystkiem prez. Izby Dr Juljusza Twardow

skiego i komisarza wystawy Leona Aprilla wy

dala plon istotnie obfity. W całej tej pracy

Izba znalazła gorące i jaknajskuteczniejsze po

parcie ze strony posła polskiego w Wiedniu Dr

Karola Badera. Wystawa polska i Tydzień pol

ski w Wiedniu były przykładem pożytecznej

propagandy, godnym naśladownictwa.

Olbrzymi pożar.

Londyn 25 marca.

(FAT) W Kalkucie spłonęło 20 składów

drzewa. Ofiarą pożaru p adło wiele osób.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку