Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 622 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Kraków, Piątek 14 Lipca 1905.

CZAS

(W ydani« wieczorne).

sesyi.

Ostatnia sesya parlamentu austryackiego, od

dnia powołania do stera bar. Oantscha aż do jej

zamknięcia w ubiegłą sobotę, jest bardzo charak

terystycznym epizodem. Zaczęła się w chwili pa

nowania obstrnkcyi. Z początku, gdy nowy pre

zydent gabinetn ją zażegnał, mogło się wydawać, że

spokój jest tylko chwilowym. Obawa, że miodowy

miesiąc się skończył, stawała się tem większą,

gdy bar. Gautsch zachorował. Obstrukcya znowu

groziła. Po ponownem jednak zabraniu się parla

mentu stało się jawnem, że obstrnkcyi nikt nie

pragnie. Parlament, bez obstrnkcyi, załatwił naj

ważniejsze sprawy. Rząd otrzymał refundacyę za

pasów kasowych, pokrycie przekroczeń na koleje

alpejskie, sześcio miesięczne prowizorynm budżeto

we, równające się budżetowi, bo będące tylko skró

coną formą budżetu, wreszcie autonomiczną taryfę

cłową i traktat handlowy z Niemcami. Nie brakło

wprawdzie burzliwych i kompromitujących epizo

dów, wywoływali je jednak tylko radykalni Czesi

i Wszecbuiemcy, najdonioślejsze zaś przedłożenia

przechodziły dziwnie gładko, bo, jak np. traktat

handlowy z Niemcami, w ciągu jednego dnia. Dla

czego ?

Przedewszystkiem stwierdzić można było, że

obstrnkcya znużyła wszystkie stronnictwa. Rady

kalne partye przekonały się, że przez obstrukcyę

traci znaczenie nietylko parlament, ale że i stronni

ctwa tracą przez to trybunę, z której mogą swoje za

sady szerzyć. Oprócz tego obstrukcya w sejmie wę

gierskim i walka Węgier przeciwko Austryi stawiła

przed oczy cale niebezpieczeństwo dalszej inercyi

parlamentn austryackiego. Dzięki też wypadkom

na Węgrzech parlament austryacki skupił się nie

jako do obrony, do możliwej walki, a poczucie

niebezpieczeństwa bylo tak żywe, że wedle o

świadczeń posłów czeskich i niemieckich, spór icb

narodowy zeszedł na dingi plan i został odło

żony. Na trwałe uspokojenie się parlamentu

wpłynęła dalej we wysokim stopniu polityka

i osobistość nowego prezydenta gabinetu.

Kiedy poprzednikowi różne stronnictwa zarzu

cały, że był zbyt szczodrym w obietnicach, pody

ktowanych chęcią wyjścia z chwilowych trudno

ści, w obietnicach, których potem nie mógł do

trzymać, to powściągliwość bar. Gautscha w przy

rzeczeniach robiła dobre wrażenie. Różne stronni

ctwa oświadczały, że wierzą .jego słowom, a to

zanfanie ułatwiało wyjście z trudnych sytuacyj

I tak: zadowolniono się oświadczeniami rządu, 2e

przedłoży parlamentowi projekt nstawy o wewnę

trzuym języku urzędowym czeskim, o wydziałach

prawa niemieckim i czeskim na Morawach, że

z rozwagą, ale z możliwym pośpiechem podejmie

pracę regnlacyi rzek i budowę kauału Wiedeń*

Kraków, że wreszcie bezzwłocznie podejmie roko

wania o upaństwowienie kolei prywatnych, prze

dewszystkiem kolei północnej.

Oświadczenia te mają tem większą wagę, że

opierają się na rokowaniach między rządem a

głównemi stronnictwami, że można je przeto u

ważać za program rządu i parlamentu w uajbliż

szej przyszłości.

Do uspokojenia parlamentu przyczyniło się wre

szeie może i to, że bar. Gautsch zajął przy

chylne stanowisko wobec idei ministerstwa par

lamentarnego, a przynajmniej nie odpierając i nie

dementując tej myśli, nadał rządowi swemu ce

chę prowizoryczną. Mnsiało to pochlebiać parla

mentowi i zacieśnić związki pomiędzy nim a

prezydentem gabinetn. Przebieg spraw w parla

mencie i rozwój wypadków nie dostarczył jednak

dowodu, żeby ta myśl już obecnie zupełnie doj

rzała. Wielkie stronnictwa niemieckie nie okazały

takiego skupienia, żeby były gotowe pójść za

głosem kilka swoich przywódców. Wewnętrzne

rozprzężenie w łonie tych stronnictw występowało

na jaw nieraz w sposób jaskrawy. Obawa niepo*

pularności wobec akcyi Wszecbniemców i brak sta

nowczości w zwalczania teoryi wszechniemieckiej

okazywały się przedewszystkiem w całej akcyi,

związanej z t. zw. komisy% Derschatty. Pozostało

przeto otwartem pytanie, czy powołanie tych

przywódzców do gabinetn pociągnęłoby za sobą

większe skupienie stronnictw niemieckich i dało

trwałość temn gabinetowi. Z drugiej zaś strony

pozostało otwartem pytanie, czy w razie, gdyby

między Austryą a Węgrami przyszło rzeczywi

ście do rozprawy i do nowego uregulowania sto

snnków, czy austryacki gabinet urzędniczy, nie

związany ściśle z parlamentem, a parlament, nie

mający z,organizowanej większości, byłby w sta

nie trudnemu tema zadaniu zwycięsko sprostać?

Co do Koła polskiego, to ubiegła sesya była

jednym więcej dowodem jego dojrzałości polity

cznej i siły, którą mn daje jego solidarność.

—

Uznawali to wszyscy przy każdej ważniejszej

sprawie, w szczególności przy kwestyi stosunku

do Węgier, w komisyi Dersehatly, i przy ucbwa

laniu w Izbie taryfy cłowej. Przeszła ona, śmiało

rzec można, niezmieniona, dzięki głosom zebra

nych niemal w komplecie członków Koła polskie

go, głosujących za wszystkiemi postanowieniami

zwartą falangą, gdy tymczasem w innych klubach

zostawiono wolność głosowania, wskutek czego,

gdy jedni ich członkowie głosowali tylko w ochro

nie interesów agrarnych, inni zaś tylko w ochro

nie interesów przemysłowych, głosy ich neutrali

zowały się wzajemnie.

Wpływ Koła polskiego njawnił się przedewszyst

kiem w sprawie traktatu z Niemcami. Najważ

niejsze postulaty kraju, tyczące się eksportu by

dła, drzewa i żywych ryb, popierane z całym na

ciskiem przez Koło polskie, zostały uwzględnione

przez rząd i w pertraktacyach z Niemcami, o ile

to tylko było możliwe, przeprowadzone.

Wpływowemu stanowiska Kola polskiego za

wdzięczać należy, że sprawa bndowy kanału nie

poszła w odwlokę i że sprawa upaństwowienia

kolei północnej wyszła ze sfery obietnic na dalszą

metę i stanęła w programie rządn i parlamentu,

jako rzecz bezzwłoczna i aktualna.

Przy wielkich sprawach traktowały się oczy

wiście i sprawy mniejszej wagi, które jednak dla

ludności mają pierwszorzędne znaczenie. Należy

im też poświęcić osobną uwagę.

Kościół we Francyi.

Gdyby danem było tzw. liberalnym katolikom

we Francyi z przed lat pięćdziesięciu obudzić się

dzisiaj z wiecznego snu i poznać uchwalony świe

żo przez Izbę francuską projekt ustawy o rozdzia

le kościoła od państwa, zapragnęliby z pewnośaią

życie całe poświęcić zwalczaniu idei, które w naj

lepszej wierze, ale w zupełnem zaślepieniu na

swoim sztandarze byli wywiesili. Na sztandarze

tym były wypisane słowa: »Wolny kościół w wol

nem państwie".

Wyraz ,,wolność" był w latach

pięćdziesiątych magiczną formułką, która miała

rozwiązywać wszelkie zagaduienia, od etycznych

do gospoderczych, formułką zastępującą szczegó

łowo obmyślane programy i krytyczne badanie.

Zaślepienie było tak wielkie, że taki Lacordaire

lubił się nazywać niepoprawnym liberałem" i że

dopiero po wielu latae’r i wielu klęskach społe

czeństwo przekonało się, że nie ma tych gwał

tów i bezprawi, którychby nie można popełnić

w imię wolności, od prześladowań religijnych,

proskrypcyi polityczuej, aż do lichwy i wyzysku

robotnika.

Kiedy tak błądziły najpotężniejsze i najoświe

ceńs/.e umysły ludzkie ozwał się z Stolicy

Piotrowej glos, który w sposób jasny i stanowczy

tę żle zrozumianą wolność w zakresie spraw re

ligijnych potępił, nazywając ją ,,wolnością zatra

cenia". W przedziwnej głębokością myśli i jasnością

pojęć encyklice Quanta cura z dn. 8 grudnia

1864 nazwa} Pius IX błędną i zgubną dla kato

lickiego kościoła i zbawienia dusz doktrynę: nże

wolność sumienia i wyznania jest prawem każde

mu człowiekowi przysługującem, które w każdem

dobrze urządzonem państwie ma być proklamo

wane i zapewnione; że obywatele maję prawo do

zupełnej swobody w objawianiu głośno i publicznie

swoich zapatrywań, jakie by one były, słowem,

drukiem lub w inny sposób, którego to prawa

władza kościelua lub świecka nie może ograni

czyć". ,Skoro religia jest ze spółeczeństwa usu

niętą, nauka i powaga boskiego Objawienia uchy

loną, zaciemnia się i zatraca prawdziwe pojęcie

sprawiedliwości i prawa ludzkiego, a siła mate

ryalna zaimuje miejsce sprawiedliwości i prawdzi

wego prawa".

Syllabus, wyraża się zaś wprost,

że ,,błędem jest twierdzić, iż kościół powinien być

oddzielony od państwa, a państwo od kościoła,,

(tara 5o).

Wobec tak jasnej decyzyi Stolicy św. nie może

być dla katolików wątpliwości. Dokonywujący się

obecnie we Francyi rozdział Kościoła od pań

stwa jest rzeczą złą i godną potępienia, choćby

nawet wykonanie tej ustawy nastąpiło w sposób

najłagodniejszy i zapewniający przytępienie w prak

tyce niezliczonych przeciw Kościołowi katolickie

mu wymierzonych ostrzy, któremi minister Com

bes każdy artykuł ustawy najeżył. Pod hasłem

zapewnienia wolności sumienia stanowi ta usta

wa - jak się w s^?ym liście pasterskim wyraża

biskup z Tułle — urzędowe odszczepieństwo. Usta

wa chce złamać organizacyę Kościoła, nie uznaje

ani parafii, ani dyecezyi; proboszczów i biskupów

degraduje na urzędników wybranych przez pewne

dla spełnienia religijnych obrządków utworzone

lokalne stowarzyszenia, stara się więc krzewić

szyzmę przez posiew zatargów pomiędzy stowa

rzyszeniem religijnem a jego kierownikami. Po

twornym był pierwotny projekt Combesa, żeby

stosunek tych stowarzyszeń do ich kierowników

poddać pod prawo cywilne, a tem samem funk

cye kapłańskie uczynić dostępne dla święto

kradczych rąk delegatów takich wolnych stowa

rzyszeń. Postanowienie to oburzyło nawet ży

wioły w jawnej z Kościołem pozostające walce

i zmieniono je w tea sposób, że o organizacyi

religijnego stowarzyszenia ma rozstrzygać prawo

kanonicze.

W organizacyi tych stowarzyszeń zatem, w ich

uległości wobec władz duchownych, a energii

w upominania się o prawa Kościoła, leży dzisiaj

punkt ciężkości całej sprawy. Niestety, ustawa

poddała te stowarzyszenia całemu szeregowi ucią

żliwych ograniczeń. Znakomity profesor ekonomii

politycznej w Paryżu, Karol Gide, który jest rów

nocześnie wiceprezesem protestanckiego stowarzy

szenia dla badania kwestyj socyalnych, ogłosił

publicznie, że zarząd tak protestanckiego, jak i

innych kościołów we Francyi domaga się przede

wszystkiem, żeby podpadały pod prawo powsze

cbne, a nie pod wyjątkowe ustawy. Istotnie tak

ustawa o t. zw. wolności stowarzyszeń z r. 1901,

jak i obecna, poddają stowarzyszenia i praktyki

raligijne pod tysiączne policyjne, a duchem sek

ciarskim podyktowane ograniczenia. Na urządze

nie procesyi trzeba zezwolenia mera; regulamin

w sprawie bicia dzwonów musi wydać władza

gminna; żaden emblemat religijny nie może być

umieszczony w jakiemkolwiek miejscu publicznem

z wyjątkiem ogrodzenia kościelnego, cmentarza i

muzeów; stowarzyszenia religijae nie mogą mieć

funduszów rezerwowych, przekraczających trzecią

część ich rocznego budżetu; duchowny, nie będą

cy francuskim poddanym, nie może spełniać fnnk

cyj religijnych w kościele. Przekroczenie tych

przepisów podlega drakońskim karom i może spo

wodować rozwiązanie stowarzyszenia religijnego

przez r/.ąd, który z tytułu nadzoru policyjnego

nad wykonywaniem obrządków religijuych w ko

ściołach może wysyłać swych urzędników i żan

darmów do świątyń. Ludzie ci nie przyjdą do

przybytku Bożego jako chrześcianie, ale jako speł

niający swą służbę prześladowcy, w kapeluszu na

głowie; ustawa z 30 czerwca 1881 r. już dzisiaj

daje im wolność wybrania miejsca, z któregj ze

chcą swoją inspekcyę wykonywać, będą więc mo

gli nadzorować ludność ze stopni ołtarza lub z am

bony!

Takie to podstępne postanowienia nazwano

z ław ministeryalnych i z trybuny parlamentar

nego referenta ewarancyami wolności sumienia i

dowodami pojednawczego usposobienia rządu!

Andrzej Zamoyski mawiał po Sedanie: Zimno

na świecie bez Francyi. Dziś dreszcz przenika na

myśl o Francyi. Dojrzała już tam robota, prowa

dzona od dawna przez tajne stowarzyszenia; mo

żna udowodnić, że ministrowie francuscy prze

kręcali publicznie nawet tekst konkordatu i arty

kułów organicznych, byle wprowadzić w czyn

doktrynę, iż państwo jest właścicielem gmachów

i naczyń kościelnych, bo ustalenie doktryny tej

było pierwszym krokiem do zerwania konkorda

tu. Dzisiaj rząd nie zadaje sobie nawet trudu,

żeby taki gwałt upozorować; republikańska zasa

da głosi, że wolność na tem polega, iż każdo*

czesna większość w parlamencie może narodowi

narzucić dowolne prawa. Gwałci się więc sumie

nia, rwie najświętsze węzły, wydala tysiące jed

nostek, które miały na świecie jedno tylko zada

nie: służby Bożej przez czynną miłość bliźniego,

młodzież uczącą się wydaje się na pastwę roz

powszechnionej we wszystkich stanach moralnej

zgnilizny, zamyka się wszystkie urzędy dla tych,

co chodzą do kościoła. W duszy jad i zaciekłość,

na ustach frazesy o pojeduawczości i wolności;

p imniki stawiane równości i braterstwu na pla

cach publicznych, ale w działaniu ucisk i gwałt

zadauy sprawiedliwości. Przychodzą na myśl sło

wa św. Augustyna: Czem są królestwa bez spra

wiedliwości, jeśli nie wielkimi rozbojami?

Dalszego ciągu tej zaciekłej walki, wypowie

dzianej Kościołowi, rezultatu spoganienia społe

czeństwa przewidzieć trudno. Mogą przyjść wiel

kie klęski wewnętrzne, mogą przyjść czasy, że

dzwony kościelne nie będą się odzywać na znak

żałoby i pokuty. Ale to nie ulega wątpliwości,

że ostatecznie ludność Francyi zrzuci ze siebie

pęta tyranii, wykonywanej przez trybunów ludu.

że wyrwie się z dzisiejszej zgniłej atmosfery i

z odrodzeniem pojęć religijnych rozbudzi w sobie

te wrodzone szlachetne popędy, które przez dłu

gie lata były jedyną ostoją cywilizowanego świa

ta przeciw brutalnemu materyalizmowi tych, co

M. RENE BAZIN.

WYGNANKI.

Z hlttoryi kulturkamp(u we Francyi.

-«H”--------------

(12)

(Ciąg dalszy).

Na wprost nich i pod nimi leżała niby w głę

bokiej rozpadlinie ziemi stara dzielnica robotni

cza, nosząca miano świętego Ireneusza, wygląda

jąca niby więdnąca róża w blaskach zachodn. Dachy

domów zdawały się rosnąć w gór§, z kominów

unosiły się dymy, łączące si§ z sobą. Z tyłu wi

dać było stromy stok, pokryty lasem, a wzno

szący się równolegle do starożytnego muru. W za

łomach stoku mieszkali ludzie. Dalej, poza drze

wami rysowały się inne szczyty wzgórz, coraz

mniej widoczne wskutek oddalenia i zmniejsza

jącej się siły światła. Wszystkie spadały kn rze

kom, gdzie tkwiły ich podstawy. Z tej samej

strony, na lewo i niżej na równinie znajdowało

się to, co Mouvand nazwał miastem. Ale było tam

i coś więcej prócz miasta. Na drogim brzegu nie

widzialnej Saony, zakręcającej się u stóp skał

Fourvińre i świętego Justa widoczna była cała

południowa część olbrzymiego miasta, półwysep

Perrache, Rodan, szczyty przedmieścia Gnillo

tińre, dzielnica Mouche, a dalej łąki, pokryte bu

dynkami i rosnącemi rzędem topolami, zielone

niwy, których granicą daleką były mgły zalega

jące ziemię, a wreszcie zaokrąglony, błyszczący

u początku, a bledniejący w miarę oddalenia,

łnk dwóch rzek, płynących ku południowi.

Paskala i jej ojciec spoglądali z góry na niia

sto. Było ono nawpół spowite przejrzystą za

słoną mgieł, którą gasnący dzień zabarwiał żół

tawym blaskiem. Pięćset tysięcy żyjących istot

poruszało się tam na dole, jak gdyby olbrzymie

mrowisko. A te mgły, pędzone wiatrem kn cmen

tarzewi Loyasse, to było powietrze, jakie wdy

chali, przepełnione nawskróś icb cierpieniami, to

były dymy icb ognisk domowych i ich warszta

tów, to był knrz, jaki spiętrzali, poruszając się

nieznnżenie. Z miasta dochodził też pomieszany

zgiełk szmerów i krzyków. Oboje przechadzający

się, zachwyceni widokiem swego miasta, stali

w milczeniu: stary tkacz myślał o swej pracy.

Ta atmosfera i drżenie miasta radowały go, po

chłaniały wszystkie jego myśli, wzywały go tam

na dół w ten czarny lejek, gdzie czekała na nie

go opustoszała izba.

Ale nagle potrząsnął głową i szepnął sam do

siebie:

—

Nie, nie dzisiaj! Dzisiaj jest dzień wypo

czynku dla ojca Mouvand. Dzisiaj jest święto!

A jutro także, z powoda mej drogiej dziewczyny !

Mgła zamykała w sobie lakże skargi ludzkie,

westchnienia gorączkujących i chorych, słowa za

wiści i buntu, rozpaezne krzyki. A Paskala, któ

ra wstępowała w mury klasztorne, by pozyskać

zbawienie duszy, lecz by pozyskać je przez po

święcenie dla bliźnich, słysząc te głosy, otwo

rzyła swe serce na to falowanie cierpień i bo

leści, zapragnęła zamknąć je wszystkie w swej

piersi i myślała:

—

I ci, których chcę pocieszyć, są równie nie

szczęśliwi. Będę wychowywała maluczkich. I po

zyskam za to ich miłość. Będę im matką naj

czulszą.

I czuła taką radość w sercu, że pozostałaby tu

chętnie jeszcze bardzo długo, gdyby nie to, że

ojciec zasznrgał butami, okutymi żelazem, przypo

minając czas powrotu.

—

Naprzód, moja piękna, czeka nas jeszcze

długa droga!

Nie rozmawiali już więcej o tem. Ale kierunek

icb myśli zmienił się zupełnie. Paskala rozmyślała

tylko o swem powołaniu, które teraz miało się

stać rzeczywistością, a które owładnęło ją całą

przemocą dziewczęcych marzeń; stary tkacz, en

tuzyasta, z sercem dziecka mimo podeszłego wie

ku, nie zaznający wielu rozkoszy w życiu, przy

rzekał sobie w duchu, że wykorzysta należycie

te piętnaście dni, które miał jeszcze z córką prze

pędzić. Już teraz wypełniał je projektami, myślał

o odpoczynku, o zabawach, o wycieczkach z Pa

skalą. Po raz pierwszy w życiu miał doznać roz

koszy wakacyj. A te myśli oszołomiały go.

Paskala i jej ojciec szli dalej wzdłuż starej for

tyfikacyi wojskowej aż do bramy świętego Ire

neusza. Noc już zapadła; zwały mgieł, na chwilę

rozprószone ostatniem natarciem gasnącego słoń

ca, zbiły się znowu i zamknęły ziemię jakby mu

rem grobowym. Czuć było icb ciężar, ugniatający

barki. Stary Mouvand nie lubił znajdować się na

wolnem powietrzu o tej porze, kiedy, jak mawiał,

,,zło spada na ziemię". To też zaproponował cór

ce, aby zjeść wieczerzę w pewnej oberży, znanej

mn, a znajdującej się w pobliżu. Przeszli jeszcze

przez bramę monumentalną i odszukali oberżę,

gdzie człowiek znajdował się w miejscu zamknię

tem i ciepłem.

Kiedy wychodzili, dochodziła już prawie sió

dma godzina. Wypocząwszy po trudach dnia, czuli

się ogromnie szczęśliwi; byli zadowoleni, że roz

mawiali z sobą bardziej serdecznie, niż kiedy

kolwiek, byli zadowoleni z tych niespodzianek,

które ich oczekiwały. Wesoło szli krętemi ulica

mi, wiodącemi z dzielnicy świętego Ireneusza na

bulwary nad Saoną. Znajdowali się prawie na

moście, zawieszonym nad rzeką, kończącym ulicę

Sala i jęczącym pod nogami przechodniów, jak

ścigana mewa, gdy wybiła godzina siódma. Ró

wnocześnie zabrzmiały dzwony całego miasta. Na

woły wały one głośno: nIlaminnjcie! Iluminujcie!"

I zdało się nagle, że linie świetlane, wytyczone

latarniami gazowemi, mnożą się w nieskończoność.

Na dole, w górze, bardzo wysoko, na niewidzial

nycb fasadach najwyższych domów lyońskich, na

prawo i ua lewo, dokąd okiem sięgnąć, pojawia

ły się w ciemnościach nocy nowe linie świetlane.

Pojawiały się z szybkością zadziwiającą, jak gdy

by kapryśnie ta i tam, zmieniając zupełnie zwy

czajny wygląd mostów, placów i ulic. Obramienia

okien, inki i frontony bram wchodowych, nisze ze

statuami, rysowały się wyraźnie płomiennemi linia

mi. Iskrzyły się bulwary, błyszczało światłem

wzgórze Fourvićre; z pośrodka ciemności wynu

rzała się dzwonnica starożytnego kościoła, cała za

lana złocistym blaskiem; krzyż olbrzymi, umiesz

czony na terasie bazyliki wznosił swe świetliste

ramiona wysoko nad miastem ; katedra wyglądała

jak pałac ognisty; na bokach wzgórza błyszczały

napisy: ,,Lyon dla Maryi.,." M aria Mater Dei...

,,Boże, miej Francyę w opiece"; gwiazdy, girlan

dy, festeny, świeczki ustawione w szklankach,

latarnie weneckie, łojówki wetknięte w szyjki od

flaszek, wszystko jaśniało; światła drgały poru

szane wiatrem na uliczkach, w zakamarkach, do

wodząc tym, którzyby śmieli wątpić, że wszędzie

tu w pałacach i w lepiankach są dusze czujne,

że wspólna, głęboka jest wiara w całem olbrzy*

miem mieście. Bo nie tylko dzielnica Fourvićre,

ale cały Lyon kąpał się w świetle. Zachwycona

Paskala szła z ojcem z jednej ulicy na drugą.

Postępowali za tłumem, oddzielali się, wracali ku

Saonie, nie mogli nasycić się dostatecznie wspa

niałym widokiem i powtarzali:

—

Iluminacja jest w tym roku niezwykle pię

kną! Chodźmy jeszcze zobaczyć, czy i Bourbou*

zowie zaświecili w oknach? Czy się też świeci

u Boffardów? Gdy będziemy już powracać, zaj

rzymy, czy Seiąueuiorte umieścił w oknach lampiony.

Światła były prawie wszędzie. Daleka dzielnica

Czerwonego Krzyża wyglądała jakgdyby okryta

iskrzącą się oponą; przedmieście Gnillotićre fosfo

ryzowało niemal silniej, niż morze.

—

Wszystkie gwiazdy znalazły się dzisiejszego

wieczoru na ziemi — zauważył tkacz.

—

Jest to

naprawdę bardzo piękna uroczystość.

I istotnie nie widać było na niebie ani gwiazd,

ani księżycowego światła, lecz tylko skłębione

mgły i chmury, rozjaśnione od dołu. Ludzie, jak

pierwej słońce, oblali je falami purpury.

Adolf Mouyand i jego córka przechadzali się

jeszcze długo po ulicach. Trzymając się za ręce

przeciskali się przez tłum nieprzeliczony, rozra

dowany ilnminacyą miasta, zatrzymujący się usta

wicznie przed oknami wystawowemi sklepów, to

nącemi w zalewie światła. Zwierzali sobie nawza

jem swoje spostrzeżenia i swoje myśli, czynili

to z taką swobodą, jakby nie mieli przed sobą

żadnych tajemnic. Przepełniało to icb serca nie

dającą się opisać rozkoszą. Mówili o awycb dro

bnych radościach, wspominali dawniejsze chwile

życia, czynili alnzye, nie mające znaczenia dla

nikogo innego oprócz nich. Ale chwilami, pod ko

niec tego dnia wielkiego, kiedy ich dusze się po

rozumiąły, budziła się w ich umyśle także myśl

pobożna, myśl o poświęcaniu się dla bliźnich i o

zbawieniu wiecznem. A wtedy rozmowa schodziła

na inne tory. Byli niby dwie kaplice obok siebie

się znajdujące, z których chwilami wznosi się kn

niebu ten sam hymn uroczysty. Kochali się w tej

chwili bardziej niż kiedykolwiek. I powiedzieli

to sobie otwarcie. A kiedy wreszcie późnym wie

czorem powrócili do domu, mieli ochotę płakać

z radości z powodu cierpień, jakie ich dusze zuio

sły zwycięsko.

(Dalsty ciąg nastąpi),

We Uw wje ,,Cm Joot do ubycia w Marach dzienników A. Olłzawsklego, S. S oktłew ikltgo, K. Bachztaha

aa *tacyaek kolajawycb w Tarnowie, R mzow to, Jaśle, Nowym Sączu aa p ire n it w ktlągarnl kolejowej.

PRENUMERATA WYNOSI:

mT «.

na cały rokina kwartał na1miesiąc

W Krakowie w miejscu

40 k7 ron

10koron 3kor w ^

Pocztą w |i. nstwie Austryackiem .

....

48 koron

12 koron 5 kor__

m " , N!em,ęckiem

....................................

56 koron

14 koron 5 kor 60 hal.

do Włoch, F ra ncyi, Angin, Belg.i, Szwajcaryi, T ur cyi

i innych pmstw . należących do związku pocztowego . . .

64 koron | 16koron 6kor. -

Osobna prenumerata na wydanie poranne wynosi wiesięcznie z przesyłką poc zto w ą 1 ko ro n ą

VT , . 30 hal., w miejscu i z odniesieniem do domu t koronę.

Oddzielny Nr wyda nia poran nego w K rak owie po 4 hal., a wieczorn. po 20 hal .; z pr zesyłką poczto wą 24 hal.

Prenum eratą przyjmuje się tylko_ od 1 do ostatniego dnia w miesiącu.

—

Listy z pieniędzmi

*,Pr * * ’t a *y pmmężne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco do Administraori

Czasu w Krakowie. —

Reklamacye nieopiectętowane nie podlegają opłacie pocztowej. Listów ni«fran

kowanycn nie przyjmuje się.

—

Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

-iii

im nmriiminowi

mii

,,OZAS wychodzi z wyjątkiem dni po medaieli i świętach uroczystych dwa razy dziennie, a mianowicie:

o godzinie 6 rano i o godzinie 6 wieczorem.

Prenum eratę przyjmują: Adminiatracya Om »« w Krakowie i urzędy poestowe.

Miejscową prenum eratę księgarnia 8. A. Krzyżanowskiego, handle- St. Karlińskiego w Sukiennieaoh,

H. Kretsehm_eta, Rynek 10, Biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, Główna trafika w Rynku głównym.

Ogłoszen ia przyjmuje się za opłatą od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy saatępny

po 10 hal.; uh,ad tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz po 40 hal., wstępny po 10 ul.

Nad esłan e (na trzeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy ras.

Ogłoszen ia i prenu meratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego,

St. Sokołowskiego. K. Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturalski Rynek*

w Przemyślu A. Juszyński księgarnia kolejowa, D. Heszeles; w Rzeszowie M. Weintraub’

w Stanisławowie Jasielski i Sp.; w Tarnowie M. Bockach; w Tarnopolu C. Haliczer*

w P a ry ż u wyłącznie p. W. Raczkowski, 14 Citó de Trevise; w W ied niu Haasenstein k, Yogler (także

w Hamburgu, F rankfurci e u. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosae (także

w Berlinie, Hamburgu. Monachium i Norymberdze), H, Schalek, M, Duke«, J . D anneberg H Friedl

(tylko prenumeratę H. Goldeohmidt k Comp.); w Frankfurcie ». M. G. L. Daabe 4t Oomp.

!NP" Z* kaiśą zalaną adria« toptaaa złą 41 hal.

ADRES REDAKCYI i ui. św. Tomasza Nr 11 - Talaton Er BO.

jo pogromie Francyi także Kościołowi walkę w y

powiedzieli, walkę, która uczucia religijne na

iwiecie tak silnie w XIX wieku rozbudziła, jak to

nie miało miejsca od czasu wielkich męczenni

ków i wyznawców. I dzisiejsza walka we Frau

jyi nie może się inaczej zakończyć, jak nowym

wielkim tryumfem Kościoła.

Przeciw strajkowi szkolnemu.

Warszawa 12 lipca.

Dnia 11 lipca n ordynata br. Krasińskiego ze

brało się poważne grono osób, celem wymiany

myśli w sprawie bezrobocia szkolnego. Przewo

dniczył X. biskup Kazimierz Rnszkiewicz. W licz*

nem gronie byli między innymi obecni: Aszkenazy

Szymon, Benni Karol, Bouffał Bronisław, Brnu

Stanisław junior, Butkiewicz Józef, Cieszkowski

August, ks. Czetwertyński Seweryn, Górski An

toni, Grodzicki Wojciech, Henkiel Dyonizy, br.

ordynat Krasiński Adam, ks. Drucki - Lubecki

Aleksander, ks. Lubomirski Zdzisław, Lewicki

Witold, Massonius Maryau, Morawski Franciszek,

pastor Machleid, Ostrowski Jerzy, hr. Ostrowski

Juliusz, Pepłowski Adolf, hr. Potocki Tomasz,

hr. Plater Konstanty, Puljanowski Antoni, Rabski

Władysław, ks. Radziwiłł Maciej junior, inżynier

Śmiechowski, Smarzewski Tadeusz, X. Adam ks.

Sapieha, Szłenkier Józef, Szuch Adolf, X. kano

nik Taner, br. Tarnowski Julinsz, hr. Tarnowski

Zdzisław, Temler Aleksander senior, Twarowski

Zygmunt, br. ordynat Zamoyski Maurycy, Zieliń

ski Franciszek, Zieliński Lncyan, Żółtowski Jan

i inni.

Niemal zupełnie jednomyślnie wyrażono prze

konanie, że w interesie społeczeństwa naszego

należy wpływać na powrót młodzieży

do szkół z rozpoczynającym się rokiem szkol

nym, poczem z naciskiem, podkreślono koniecz

ność dalszego protestu na innej drodze przeciwko

istniejącemu w obecnej szkole stanowi rzeczy,

oraz potrzebę dalszych nieustannych starań o

szkołę narodową polską. Odczytano listy nieobec

nych : Henryka Sienkiewicza, prezesa Ludwika

Górskiego i Aleksandra Rembowskiego, oświad

czające się stanowczo w tym samym ducbn. —

Wśród licznych przemówień powszechnie podnie

siono piękne i wymowne przemówienie mecenasa

Adolfa Peplowskiego, prof. Aszkenazego, oraz

treściwe i sympatyczne słowa ordynata hr. Man

rycego Zamoyskiego.

Z ruchu politycznego w Rosyi.

Podajemy poniżej artykuł dziennika N ow osti,

charakteryzujący obecny ruch polityczny i społe

czny w Rosyi pod względem terytoryalnym. Pod

niesiono w nim pewne właściwości tego rucha,

aa które może dzienniki zagraniczne nie zwróciły

należytej uwagi, a przynajmniej nie ujęły ich

w jeden skończony obraz.

Nieprzerwanie potęgujący się ruch społeczny —

piszą liberalne N ow osti — stanowi rys dominu

jący danej cbwili, jej sens historyczny. Z tego

pnuktu widzenia rzeczy wielai interes budzić mu

si terytoryalny charakter tego ruchu.

Z najsilniejszym wyrazem jego spotyka

my się na kresach zachodnich. Finlandya i Pol

ska wznoszą się ponad nim tak wysoko, jak

szczyty Elborus łub Kazbek ponad grzbietem gór

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction