Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 672 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N er 258,

Kraków, 11 Listopada - Sobota

Rok 1882.

CMS

mam

:’O T

\ Kraków to listopada.

Przegląd Polityczny.

Wybór Dra Stourza deputowanym do Rady

państwa w miejsce Dra Kronawettera jest zwy

cięstw( m, którego s:ę jego zwolennicy nie spo

dziewali , jest klęską, której się przyjaciele po!i

tyczni Kronawettera, a nieprzyjaciele lewicy nie

obawiali, grzesząc za wcześnie - pewooś iią try

umfu. Wybór Dra Stourza jak poważne dzienniki

wiedeńskie stwierdzają, był tak przerażającą nie

spodzianką dla_ obu stron, iż nie umiano wido

cznie _zdać sobie sprawy na razie z tago co się

stało_ i tak podczas skrutynium, jak podczas ogło

szenia wyniku głosowania panowała niezwykła

cisza, jedni nie cieszyli się z zwycięstwa, diudzy

odchodzili z nadzieją w ser; u, że wkrótce odnio

są zaowu | zwycięstwo. W każdym razie zasługu

je na uwagę, że pomimo rozdrażniająoej agitacyi

ludność zachowała się spokojnie. Dr Stourz otrzy

mał 795 głosów, Dr Kronawetter 602, Dr Much

122 głosów.

Hr._ T aaffi wyjechać miał dziś do Pesztu.

_Książę Karłos Auersperg, o którym mówiono i

pisano, że 2łoży godność marszałka sejmu h e

skiego, powrócił ze wsi i objął urzędowanie swoje

w wydziale krajowym.

Wydział budżetowy delegacyi austryackiej za

leca następują_cą uchwałę pełnej delegacyi do przv

jęcia: *Wydział i badał wyczerpu’ąco poszczegól

ne tytuły _preliminarza i ”ze względn na reorgani

zacyę wojska w toku będącą, oraz ze względu, że

nie ma nwagi godnego podwyższenia wydatków

zwyczajnych na wojsko, uchwalił, zalecić takowe

w wysokości przez rząd wspólny proponowanej,

bez_ żadnego wykreślenia, wys. Delegacyi do przy

jęcia, spodziewając s:ę, że administracya wojsko

wa także na przyszłość starać się będzie nietylko

nnikać dalszych podwyższeń wydatków zwyczaj

nych na wojsko, lecz także przez największą o

szczędność uwzględni finansowe położenie monar

chii".

Komitet 18-tn komisyi centralnej do regulacyi

podatku grnntowego ukończył narady nad wyni

kami reklamacyj w Czechach. Jutro odbyć się ma

następne posiedzenie komitetu, na którem odbę

dzie się drugie czytanie dotychczas powziętych

nchwał.

Journal de St. Petersbourg równ’e kategorycznie

zaprzecza podanej przez jeden z dzienników wie

deńskich wiadomość, podłng której p. Giers kon

ferować miał z hr. Kalnokym.

Koln. Ztg otrzymała z Petersburga (zajmujący

list, któro go główna treść jest następująca:

W stolicy Rosyi między Carem a ministrem dwo

ru ks. Woroncowem Daszkowem zaszło

nieporozumienie, które jednak ostatecznie nie

wpłynęło na oziębienia obopólny h stosunków.

Z drugiej strony z dniem każdym rośnie nie

chęć Cara do ministra spraw wewnętrznych

hr. Tołstoja, który jest nielubianym wogóle.

Jest on dnmnym i surowym człowiekiem , ale su

miennym a zwłaszcza nie posługuje się— jsk jego

poprzednik Ignatiew - intrygą. Ma on się zs

nier mylnego i dla tego broni swoich projektów

z największym uporem Nikt pod!ng niego nie po

winien się odważyć na ztniarę jakakolwiek w jego

płanaob.

W tem jest oa największym pedantem. Opowia

dają, że pewien gubernator, który przybył do Pe

tersburga w ważnym interesie, musiał z niczem

wyjechać, ponieważ odważył się przybyć do swe

ho naczelnika o niewłaściwej godzinie. Cesarz je

dnak potępia podobne postępowanie i ilekroć na

darzy się sposobność, okazuje swemu ministrowi

niezadowolenie. Dl at?go też utrzymuje się pogło

ska, że gubernator kaukaski, jen. Dondukow—

Kor sa_ków obejmie w niedalekiej przyszłości po

sadę ministra spraw wewnętrznych. Jeszcze bar

dziej zachwianą jest pozycya ministra oświaty,

Deljanowa. Jak wiadomo, znany pod przydom

kiem *króla kolejowego" finansista Poljakow,

wybudował przytułek dla biednych studentów, ale

w zamian za ten czyn szlachetny chciał otrzymać

tytuł barona, który mu przedtem na pół obiecano.

Cesa?z jednak, dowiedziawszy się o tem, przyjął

bardzo żle całą tę _sprawę; zapytał on się Delja

uowa, czy wie, jakie jest źródło majątkn wspania

łomyślnego fundatora, a gdy mu ten odpowiedział,

że korzystnie jest dla państwa przynajmniej część

olbrzymiego majątku Poljakowa odzyskać napo

wrót tym sposobem, -

wpadł Aleksander I H

w gniew i odrzekł, Ż3 nie chce więcej słyszeć o

tej całej sprawie. Mimo tego Deljanow dla ła

two zrozumiałych powodów, odważył się raz je

szcze w rozmowie z Carem dotknąć tego tematu

na co następującą otrzymał od oowiedź: Dziwię

się, że Pan odważasz się mówić ze mną o tem

Jestem bardzo z Pana niezadowolony." Korespon

dent utrzymuje, że w tej całej h’storyi widoczną

była działająca za kulisami ręka Pobiedońo

scewa.

Projekta do zmiany ustaw o pensyouowanin

wojskowych ł urzędników cywiluv(h przedłożone

już zostały Radzie związkowej, aby po zatwier

dzeniu ich ze strony Rady jeszcze w tym roku

ciałom ustawodawczym przedłożonemi być mogły.

Komisye Rady pracują też pilnie nad rozpatrze

niem się w budżetach na lata 1883/4 i 1884/5,

aby je na czig rozpoczęcia obrad parlamentu wy

goto_wać. W tych dniach przedłożonym także zo

stanie Radzie nadzorczej do zatwierdzenia projekt

do ustawy o podwyższeniu opłat stemplowych.

Sejm prnski zbierze się 14go b. m , a po odda

niu najważniejszych projektów do ustaw komi

syrm, fdroczonym zostanie, sby ustąpić miejsca

obradom parlamentu zwołanego na dzień 30 b. m.

Do Germanii donoszą z Rzymu, że rząd nie

miecki miał zwrócić uwagę rządu włoskieg.o na

niewłaściwość mieszania s’ę do juryzdykcyi Wa

tykanu. Jak wiadomo, wysłał bvł sekretarz stanu

Jacobini notę do państw europejskich w tej spra

wie.

Na ostatniej radzie ministrów włoskich, zdawał

sprawę prezes gabinetu Depretis z rezultatów

wyborów, następnie nłoiono ostatecznie listę nowych

senatorów, którzy moją być mianowani, wreszc,ie

zajmowano się obsadzeniem ambasady paryskiej.

Jak wiadomo, posadę tę otrzyma najprawdopo

dobniej jenerał hr. Menabrea.

Minister finansów p. Tirard zami?rza zaniechać

projektu ugody z koleją Orleańską, proponowany

przez Leona Saya i wypuścić na wysokość powsta

jącego ztąd ubytku w rubryce dochodów budżeto

wych, bony skarbowe. Komisya bulżetowa nie

zgadza się na to. Nie chce one ani pomienionej

ugody, ani wypuszczenia bonów, (które równa się

pożyczce), ale pragnie sumę, jakiej braknie w do

chodach, skreślić z sum wyznaczonych na roboty

publiczne.

Otrzymujemy uastępujące pismo z rąk

kompetentnych:

W bieżącym roku weszła w życie nadzwyczaj

ważna reforma w naszej monarchii, której do

uiosłość dotychczas prawie zapoznano, a przynaj

mniej nie oceniono należycie, gdyż sprawy kole

jowe, pomimo wielkiej wagi, jaką mają, pomimo

iż one wpływają na stosunki ekonomiczne całych

krajów, a tem samem na finanse państwa, zbyt

małó budzą interesu, aby niemi zajmowano się

chętnie i starano je bliżej poznać. Ńa wszystkie

przecież kwestye dotyczące kolei żelaznych warto

zwracać pilną uwagę, informować się w nich na

leżycie i wyrobić sobie jasne zdanie, jaką ma

być nasza polityka w sprawach kolejowych, czyli

do jakiej reformy administracyi dążyć powinniś

my. W tej mierze zabierał już Czas niejednokro

tnie głos w swych szpaltach i umieszczał ar

tykuły z fachowego pochodzące źródła, a wzmian

kowana na wstępie reforma powoduje nas do o

mówienia raz jeszcze spraw kc/iejowych.

Zanim określimy bliżej tę reformę, pozwolimy

sobie zrobić rzut oka na różne systemy admini

stracyj kolejowych, lub raczej fazy, przez jakie

ona w naszej monarchii przechodziła. Gdy budo

wano nąjpierwsze w Austryi koleje, nikomu na

wet przez myśl nie przeszło jak ważną rolę ode

grają one z czasem w wewnętrznym, a nawet ze

wnętrznym ustroju państw. Pozwolono zatem, aby

obcy budowali koleje, bo dlaczegóż mianoby za

braniać obcym przedsiębiorcom podnosić jakąś ga

łąź przemysłu? W latach między 1850 a 1860

rokiem, rząd powziął myśl budowania i prowa

dzenia ruchu kolei na własną rękę. Kto znał ów

czesny system biurokratyczny, co do drobiazgo

wej uczciwości niewiele się różniący od dzisiej

szego czynownictwa rosyjskiego, kto znał ową

ciężką maszynę, potrzebującą, że się tak wyrazi

my, wiele smarowidła, aby-§ię mogła poruszać,

ten się nie może dziwić, że próba kolei rządo

wych nie mogła się udać i zarzuconą została, ja

ko kosztowna zabawka.

Nadeszła e/a kolei prywatnych, gwarantowa

nych przez państwo, a pierwszą próbką w tym

kierunku w naszym kraju była kolej Karola Lu

dwika. Choć początkowo nie przynosiła ona na

leżytych odsetek od wyłożonego kapitału, to je

dnak wkrótce, jako linia przecinająca wzdłuż ca

ła Galicyę, wyrobiła sobie taki ruch, iż nietylko

odsetk’, lecz nawet nadwyżkę nad nie mogła wy

kazać. Wówczas krzyknięto, iż najlepszym jest

ten system kolei prywatnych, posypały się więc

liczne na nowe linie koncesye. Nie będziemy

przytaczać dat z innych krajów koronnych; ogra

niczając się na Galicyi, wspomnimy tylko, iż

w ślad za koleją Karola Ludwika zbudowano

w ten sam sposób kolej Czemiowiecką, Węgier

sko Galicyjską (Łupkowską) i kolej Arcyksięcia

Albrechta. Kłopoty finansowe, jakie spowodowała

budowa tych linii, kosztowniejsza niżby być po

winna, odstraszyły rząd »dbalszego koncesyono

wania kolei gwarantowanych i wówczas to uchwa

lono ustawy dla budowy kolei niegwarantowa

nych i tylko uwolnionych od podatków. Taka

była kolej Dniestrzańska. Doświadczenie jednak,

jakie na niej zrobiono, nietylko nie było zachę

cającem do dalszych prób, lecz rząd widział się

zmuszonym zakupić kolej, która nie mogła już

znikąd dostać pieniędzy na opłacenie swych naj

potrzebniejszych wydatków.

Objęcie przez rząd kolei Daiestrzańskiej przy

padło na ten czas, gdy już koń :zono budowę

kolei Leluchowskiej, którą inaugurowano w Au

stryi powrót do systemu kolei rządowych. Trzeba

przyznać iż myśl objęcia kolei prywatnych już

istniejących, lub budowanie przez rząd nowych

linij, nie była oryginalną myślą rządu austrya

ckiego. Wyprzedził go w tem rząd Translitawii

i ks. Bismark. Genialny kanclerz, pojmując do

niosłość posiadania kolei żelaznych przez pań

stwo, nietylko z powodów strategicznych, odgry

wających dziś pierwszą rolę w świecie opierają

cym się na militaryzmie, lecz i z powodów eko

nomicznych, z podziwienia godną energią w ciągu

lat kilku objął najgłówniejsze koleje żelazne nie

mieckie w posiadanie cesarstwa. To przechyliło

w naszej monarchii szalę polityki kolejowej na

stronę zwolenników systemu zarządu państwowe

go, i odtąd, choć powoli, dąży rząd ku temu

celowi.

Najważniejszym krokiem ne tej drodze było

zakupno kolei wschodniej Cesarzowej Elżbiety i

objęcie w administracyę kolei Arcyksięcia Ru

dolfa, które złączone razem, otrzymały nazwisko

zachodnich kolei rządowych, a z niem nową or

gaaizacyę zarządu i nową pragmatykę służbową.

Wprowadzenie tej organizacyi stanowi, naszem

zdaniem, ową ważną, a na czele tego artykułu

wzmiankowaną reformę. Za tło służyła jej bez

wątpienia organizacya pruskich kolei, której ce

chy główne nawet też zatrzymano. Przekonywa

nas o tem pewne zmieszanie dwóch wręcz prze

ciwnych sobie pierwiastków, a to konstytu;yona*

lizrau na zewnątrz, a zupełnego absolutyzmu na

wewnątrz, absolutyzmu posuniętego aż do auto

kracyi jednej osoby.

Według nowej organizacyi, pewna grupa kolei

rządowych otrzymuje dyrekcyę, na której czele

stoi prezes, podlegający bezpośrednio ministerstwu

handlu. W skład dyrekeyi wchodzą, prócz urzę

dników zwanych radcami (Directionirdihe), także

ludzie z po za obrębu kolei, częścią powołani do

tego przez rząd, częścią wybrani przez Iżby han

dlowe okręgów przy dotyczących liniach położo

nych. Jest to zatem rodzaj substytucyi dzisiej

szych Rad zawiadowczyóh, mający jednak tę nad

niemi wyższość, iż podczas gdy Rady zawiadow*

cze, wybrane z grona akcyonaryuszów, przede

wszystkiem broniły interesów tychże, stając czę

sto wpoprzek temu, czego kraj sobie życzył, no

wy zarząd nie potrzebując uwzględniać czysto

prywatnych interesów, nie zechce zapewne igno

rować potrzeb krajowych. Zwłaszcza przy stano

wieniu taryf będzie mogła reprezentacya wycho

dząca z łona Izb handlowych oddawać wielkie

przysługi krajowi, dającemu jej za pośrednictwem

tychże organów swój mandat, zwłaszcza jeżeli bę

dzie chciała sumiennie wypełniać swe obowiązki.

Stosunek liczebny członków zarządu mianowa

nych przez rząd i wybieralnych daje rękojmię,

że jak z jednej strony nie będą ignorowane po

trzeby kraju, a względnie jego handlu i przemy

słu, tak z drugiej interesa skarbu państwa, ma

jącego czerpać dochody z kolei, nie będą nara

żone na szwank.

Ten rodzaj organizacyi witamy zatem * rado

ścią, jako wielką zdobycz w dziedzinie samorzą

du krajów, które dotąd od wpływu na admini

stracyę kolei zupełnie były usunięte, pomimo iż

koleje te czerpały z kraju swe dochody i miały

przeważny wpływ na jego stosunki handlowe. Nie

wątpimy też, iż system, który nazwiemy konsty

tucyjnym administracyi kolei, z czasem rozwinie

się dalej, ku czemu doświad *zenia czynione w bie

gu lat dostarczą potrzebnych wskazówek. Nie ta

imy, iż obecnie radzie tej zbyt mały zostawiono

zakres i wpływ; rzeczą jej, a może reprezentacyi

krajów, zdobyć dła niej większy zakres.

Mniej natomiast przychylnie ocenić możemy

wewnętrzną organizaoyę służbową, gdyż z niej

wieje, jak wsp umieliśmy, duch autokracyi. Pre

zes kolei, również jak i minister ma zost iwio

ny za obszerny zakres władzy; pierwszy z nieb

samowładnie przyjmuje personal służbowy i u

rzędników de wysokości włącznej piacy 2,000 łr.

drugi z płacą powyżej tej kwoty. Prawo to przy

sługiwało dotąd Radom zawiadowzym, a zatem

ciału zbiorowemu , a nie pewnej jednostce, która

łatwiej powoduje się względami osobistemi. Pf a

wo przysługujące prezesowi przyjmowania pnrs.

nalu choćby niższego, bez o !noszenia się d) ko

gokolwiek, wyrobi zeń autokratycznego k r ó li k a ,

który w danym razie może, udzielając rwej pro

tekcyi, wpływać na przeforsowanie swych zdań

w innym objawianych kierunku.

Pragmatyka służbowa oddaje też persona! ko

lejowy na łaskę i niełaskę autokraty. Postanawia

ona bowiem, iż urzędnicy dzielą się, o ile pamię

tamy, na dziewięć rang po trzy klasy i rozróżnia

posunięcie urzędników w płacy, od posunięcia ich

w randze.

Pierwsze zapewnione jest urzędnikom przynaj

mniej co pięć lat, — jednakowoż tylko w obrę

bie jednej rangi, czyli trzech klas. Posunięcie

z jednej rangi do drugiej zawisłem jest od in

ny h okoliczności, jak uzdolnienie, pilność i t. p.

W gruncie rzeczy jest to zupełnie natnralnem,

lecz posłuchajmy pewnego dalszego postanowie

nia, któro mówi, iż prezesowi lub ministrowi

przysłużą prawo cofnięcia kogoś z wyższej rangi

do niższej, bez najmniejszego motywowania tego

kroku, a ponieważ nikomu nie można odjąć coś

z płacy, jaką pobiera, więc różnicę między niż

szą płacą systemizowaną dla niższej rangi, w któ

rą urzędnika cofnięto, a wyższą pobieraną prze

zeń poprzednio, będzie mu się płacić nadal jako

dodatek osobisty. Materyalnie zatem nie straci

tenże nic, lecz moralnie zostanie upośledzonym.

Jest tu znów pole dla ambieyi prezesa; on bo

wiem może, upatrzywszy sobie kogoś, który ma

dostać płacę 2,000 złr. i wyjść z pod jego oso

bistego a na wszystkie stosunki rozciągającego

się wpływa, cofnąć go znowu w tył i na długie

lata zatrzymać pod swą nieograniczoną władzą.

Że ten rodzaj organizacyi wewnętrznej nie jest

dobrym, każdy przyzna. Wprawdzie możnaby za

rzucić, iż dotychczas w służbie rządowej przvsła

ża ministrom prawo mianowania urzędników, a

nie możnia przecież narzekać, iżby oni naduży

wali swej władzy; lecz, naszem zdaniem, inne

jest stanowisko ministra parlamentarnego, a inne

urzędnika stale mianowanego, w rodzaju n. p.

szefa sekcyjnego przy ministeryum. Ministrowi

zresztą nie przysłużało dotąd prawo cofnięcia ko

goś z urzędników, przechodzących ze stanu zo

stającego pod jego zakresem władzy w wyższy

stan, którego nominacyę są wyłączną prerogaty

wą Korony, a to prawo ma mieć obecnie przy

znanem minister handlu i prezydent kolei.

Nie przypuszczamy, iżby tej władzy dyskrecyo

nalnej kiedy któryś prezydent, tem mniej zaś

minister nadużył, lecz uważamy wszelką organi

zacyę za wadliwą, gdzie to lub owo zależy od

dobrej woli osobistości, a która nie kładzie tamy

choćby dla nieprzypuszczalnego, lecz możebnego

nadużycia, jakichkolwiek ono byłoby rozmiarów.

Ta wada nowej organizacyi ma jednakże, po

mimo, iż nie pozostanie ona bez wpływu na spra

wy -większej wagi, znaczenie więcej wewnętrzne

a zatem mniejszego zakresu; większej natomiast

doniosłości jest ta okoliczność, iż rząd krajowy

w nowym ustroju zarządów kolejowych nie będzie

miał żadnej ingerencyi, że system całego zarządu

będzie centralistycznym, zarząd bowiem zależeć

będzie bezpośrednio od ministra. Ta niezawisłość

od rządu krajowego cechuje jaskrawo nowy ustrój

kolei i jest może najgłówniejszą jego wadą.

W sejmie naszym uchwalono przy końeu ubie

głej sesyi na wniosek posła Romanowieza rezolu

cyę wzywającą rząd do utworzenia z posiadanych

przezeń koiei Dniestrzańskiej i Leluchowskiej, da

lej z administrowanej przez rząd kolei Albrechta,

a zczasem i kolei transwersalnej, podobnego ciała

jak zachodnich kolei, pod nazwą galicyjskich ko

lei rządowych i do nadania mu tej powyż opisa

nej organizacyi. Wniosek ten nie zadowolnił nas

w zupełności, i nie ujmując zasługi wnioskodaw

cy, iż w ogóle poruszył tę sprawę, musimy zau

ważyć, że jak w wielu innych razach, tak i w tym,

ani wnioskodawca, ani posłowie głosujący za wnio

skiem nie byli należycie poinformowani w tej spra

wie. Obecnie rząd nie może wykonać rezolucyi,

PAMIĘTNE SŁOWA.

NOWELLA

Pawła lleysego.

(Dokończenie).

—

Nie jesttś w nim zakochaną i chotsz je

dnak ...

—

P. zwól mi wypowiedzieć tę dziwną a pro

stą historyę; rozpoczęła s;ę cna w Vicenzy i tam

się też skończy, jeże li wszystko pójdzie szczęśli

wie. Pisałam ci, że spędziłam tam niezapomnianą

nigdy godzinę, i że zamierzam kupić ten zaklęty,

opustoszały domek, aby mu dawną świetność przy

wrócić. Po raz piereszy w życia uczułam wtedy,

jakie t) szczęście bjć bardzi bogatą — tsk bo

gatą, by zdołać urzeczywistnić każde, nawet ta

kie awanturnicze pomjsły. Nie donosiłam ci je

dnak, że postanowiłam wt.dy natychmiast żaku

pić w, Hę wraz z całym, a zatem i żywym in

wentarzem, do niego zaś należał także pewien

śpiący na trawie młodzieniec. Niewiem jak się to

stało, lecz zaraz po pierwszy(h słowach, które

zamieniliśmy wówczas, poznałam, że on mi ko

niecznie potrzebuy — bez niego mój projekt nie

cieszj ł ;y mnie jnż wcale. Nazwij to kaprysem,

fantastj eznem szaleństwem, lei z przypomnij sobie,

że już w klasztorze nawet podlegałam awantur

niczym pomysłom. Chcąc dowieść, że owe kaprysy

były w grcncie rozsądne, pokładałam całą ambi

cyę w doprowadzeniu ich do skutku Nie poszczę

ściło mi się nigdy tak dobrze jak teraz. Wrażenie,

jakie odniosłam w pierwszej chwili, wzmogło się

jesz :ze po kilku miesiącach próby: widzę, żo mo

gę przogawędzić z nim bez znudzenia całe życie.

Czyż nie spostrzegłaś sama przy obiedzie, że roz

mowa z nim jest interesująca jak rzadko.

—

Rozmowa! — zawołała ciągle jeszcze zadzi

wiona Ghita — wszakże i książka zdoła nas za

jąć ale któż pomyśli o zaślubieniu tej książki.

Nie mówię już o niepozornej oprawie tej twojej

rzadkości bibliograficznej, chociaż mus’sz przyznać,

że pięknym go nazwać nie możni - niema na

wet charakterystycznych rysów. Lecz powieiz mi

z ręką na sercu Vittorino: c zy kochasz go?

czy chciałabyś goP. .

Urwała nagle, spłonąwszy gorącym rumieńcem.

Wiktorya była zupełnie spokojna i zimna.

—

Niewiem, co ty nazywasz kochaniem? -

rzekła po chwili — Nie jestto namiętność, która

by mi złamała życie, gdybym się go wyrzec mu

siała; nie, o takiem uezneiu niema tu mowy. Mo

że dlatego, iż od początku pewną byłam zwycię

stwa. Wiedziałam, że jeżeli tylko zechcę nie mo

gę go utracić; czułam moją potęgę, a ostatnie

mics’ące ntwicrd iły mnie wtem najzupełniej. Czyż

cię to gniewa? Wiesz przecie sama, jak biedne

było moje życie pomimo dostatku i bogactwa. Je

żeli więc zamiast drogiego Tycyanowshiego obrazu

lub greckiego posągu pragnę nabyć sobie tego

niepozornego człowieka — czyż ci się to wydaje

tak nagannym ?bytkiem?

—

Lecz mąż, który pozwala się kupić. .

—

Cicho! - przerwała Wiktorya — Nie wy

mawiaj tak brzydkiego a zwłaszcza nieprawdzi

wego słowa. Mogę się na to odważyć właśnie

z liim, gdyż on jest takim poetą i marzycielem,

że wszelkie skarby świata nważa za marność w po

równaniu z jaką wielką ideą lnb pięknem arcy

dziełem. Wiem, że ukochałby mnie tą samą miło

ścią, gdybym była tak biedna jak Zefiryna, a on

dziedzicem Hainstetten.

—

Czy wyzuał ci to?

—

Jeszcze nie. Lecz oczy jego przemawiają wy

raźnie. Ou jest zanadto dumny, by się oświadczać

zanim będzie zupełnie peway sprawy. Dlatego też

chce pierwej stworzyć dzieło, które ma dowieść,

że pomimo mieszczańskiego pochodzenia, godzien

należeć do prawdziwej, duchowej arystokracyi

ludzkości. Jest też w tym kierunku równie s?alony

jak wszyscy mężczyźni, którzy się mają za coś

wyższego. Pozwalam mu jednak robić to, bez cze

go nie może się obejść. Gdyby to trwało za d!ugo,

lub nie miało przyjść do skutku, wiem Ghito, że

nie posądzisz mnie o zalotn ść, lecz nie byłabym

chyba kobietą, gdybym nie umiała, skoro zechcę,

zmusić go do wyznania tajemnych uczuć. A po

tem... potem... tak, postaram się go tak uszczę

śliwić, jak na to zasługuje.

—

Czy pomyślałaś także, co powie świat na

tę metamorfozę baronówny Hainstetten w panią

Schwarzową? Nie mam żadnych przesądów i by

łabym sama poszła za Lorenza, który był, jak

wiesz, skromnym adjutactem bez nazwiska i ma

jątkn. Ale ten bezimienny biedak, którego znala

złaś na drodze. . . ludzie nie pojmą jak się można

zakochać w klasycznym wykładzie.

—

Nic mi toż na ich zdanin nie zależy. Nie,

Ghito, nie uważałam dctąd wcale, by świat tro

szczył się o moje szczęście; niech więc mi pozwoli

być na mój sposób szczęśliwą. Będziemy żyli w tej,

jak mówisz pustyni — nie potrzebuję więc nawet

kupować mu szlachectwa. Skoro w poślubnej po

dróży przyjedziemy do Medyolanu, rodzina nie

będzie mi już robiła wyrzutów, chyba dla ocale

nia przyzwoitości. Najpierwej odwiedzimy Rotundę;

mój plenipotent traktuje już o kupno willi i do

uiósł mi właśnie, że sprawa wkrótce zakończy się

pomyślnie.

W tej chwili rozległo się wołanie Cezarks, który

biegając po ogrodzie spostrzegł dwie przyjaciółki.

—

Cóż wy siedzicie tu tak długo? Powóz czeka

oddawna, Ciocia szuka was wszędzie. Mama po

zwoliła bym was odprowadził na kucyku.

Panienki powstały.

—

Dochowaj mi tajemnicy! - szepnęła Wikto

rya — Nie wspominaj nawet narzeczonemu...

—

Ach yiłtorino! — zawołała tamta, obejmu

jąc przyjaciółkę gorącym uściskiem - nie powiem

ani słowa, choćby dla samej obawy, by mnie nie

uważano za szaloną. Nie mogę nawet myśleć o

smutku_Gastona. Lecz mam jeszcze nadzieję..

—

Niewiecie panie gdzie jest pan F ilip? —

pytał chłopiec, wieszając się ca ramieniu Ghity i

prowadząc ią do zamku - - Szukałem go wszę

dzie, pojechałby zcmną chętnie, a tak pojedzie

chyba masztalerz.. myślałem, Ło najpewniej znaj

dę go przy was na ulubionej ławeczce.

—

Widzisz przecież, że byłyśmy same — od

rzekła Wiktorya — Poszedł pewno na wieś brze

giem rzeki. Szkoda, że nie będzie mógł pożegusć

się z wami.

—

Nie kocbaneczko - powiedziała Ghita pół

głosem — wolę, że się tak stało. Nie wiem, czy

byłabym zdołała być z nim swobodną.

Powróci! jnż powóz, który odwoził gości do

miasta, Cazarck przyjechał także z przejażdżki

w wieczornym chłodzie, a Ftlip nie nkazał się

jeszcze. Niemogąc doczekać się jego powrotu, wy

piły panie herbatę, a że w altanie było jnż za

ciemno i zimny wiatr powiewał z ogrodu, nsiadła

baronowa w wielkiej sali przy lampie, ocienionej zie

loną ombrelką. Rozmyślając nad dzisiejszemi od

wiedzinami, nie ciągnęła nawet pagyansu Zefiryna

siedząc z robótką w rękn, gawędziła ciągle o pię

knym Gastonie; rzucała niekiedy badawcze spoj

rzenie na Wiktoryę, którą w dnchn przeznaczała

oddawna na małżonkę dla powabnego hrabiego.

Baronówna milczała. Znudziwszy się nareszcie

rozmową Zefiryny, zarzuciła szal na ramiona i

wyszła do altany.

Nad ogrodem roztaczał się jasny blask jesien

nego nieba, a spadające gwiazdy przelatywały

często przez powietrze, gasnąc w czarnych drze

wach parkn. Przy wodotrysku, który nie bił w tej

chwili, stała ciemna postać zapatrzona w zamek

Nie namyślając się dłngo, zeszła do ogrodu i przy

stąpiła do zadumanego młodzieńca.

Czekałyśmy pana napróżno — rzekła we

soło — gdzież błądziłeś pan tak dłngo P Powró

ciwszy do domu nie przychodzisz pan n a w e t do,

nas,abywytłumaczyćswojąnieobecność.

Myślałem..

powiedział, °°fa» 0eZ%i9 P° /

woli — jak mógłbym pani% p

nfoej rozmowy. Czy nie zechcesz pani pójśó zemną

dalej w ogród?

Stała niernehoma. Jej oczy szukały jego oczów

zakrytych szerokiemi kryzami kapelusza.

Co panu jest? - zawołała żywo - Jesteś

pan jakiś zmieniony... Mnsiałeś pan chyba do

świadczyć czegoś przykrego P...

—

M»sz Pani słuszność. To, czego doświadczy

łem, jest tak tragiczne, że może wstrząsnąć do głę

bi sercem człowieka. Gdybym był tylko dncbem i

dbał jedynie opoznanie wszechrzeczy, mógłbym

być zadowolonym.

Byłoby to niezłe stndynm do mojej książki.

Istotnie, widzę w tem wymowne poparcie mojej

teoryi. Nad dwojgiem niewinnych ludzi zawisło

przeznaczenie; niebrak i rozstrzygającego losy

przypadku. Nie cznje tylko ani cienia tej pogo

dnej radeśń, której dopatrywałem się dawniej na

wet wśród najstraszliwszych zawikłań. Może dla

tego że w krwi mojej nie ma bohaterskiej kropel

ki. Może też tylko dlatego, że sztuka wydaje się

inną dla widzów, inną zaś dla aktorów. Zresztą

praca mojego niewiele skorzysta z tego stndynm.

Niewiem czy w ogóle będę mógł dokoń"zyć dzie

ła, Btając się znów człowiekiem bez stałego miej

sca pobytu. Cbciałem b iwiem właśnie widzieć się

z panią, aby panią pożegnać. Maszę odjechać

dziś wieczór.

Patrzała na niego nie domyślając się jeszcze

niczego.

—

Ależ to niemożliwe! - wyrzekła wreszcie

z trudnością.

Niemożliwe? Tak — prawie. Przechodziło

istotnie może siły moje. Jednakże t^ J ,yZ Miży—

Nie będę pani łudził szukając JL%r%0wody. Wy:

li§my się do ciebie zanadto y

rozmowy pani

znaję więc, że wyaUcbaiem .

jejw żyłach. Scree przestało u

na obwiły. Cichy jęk przeważnie wyrwał

% Z ust bladych. Zamknęła oczy jakby broniąc

iię przed rażącem światłem rzeczywistości. Byłaby

*"*eta 1dniŚwiąteczne,

y, w Krakowie po 10 o., we Lwowie lub i przesyłką pocztowy 12 e.

Prenumerata wy nosi;

; państwie Anatryackleis. ....

**T%?*

».

Niemiackieaa

^nT7^

S^zjcaryi,iumyi

A*’

ełący.b do związku pocztowego

32 słr.

8 złr.

% złr.

« .ir

*tł tylko od *«° *o uatntmlmgadwuwmiesiąca.

M ił,

latraoyiCzasu

PrennmeratS i ogłoszenia (inserty) uprasza się nasyłać franco

rJL!* K-rf*0wle - . -

huty reklamacyjne nuKąmosftowane nie p odleg a ją opłacie

pocztowy.

—

Listóto ntefrankotaanych nie p rzy jm ąje się.

RęhopUsińw nadsyłanych nie zwraca się.

I*r«mmeratfpriyjmają;

Admlnistracya *CZASU* w Krakowi§, tudzież urzędypocztowe. Klojaoową pisauatM W B|

księgarnia 8. A . Krzyżanowskiego, handel Nowakowskiej w Sukiennicach obok filii pocztowej

ęmmmim (wnenty) przyjmnje się es opłat% od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym) za pieiw - ,

szy raz 10 ont., za każdy następny raz po 5 oni - W nóewłnne (na 3 stronnicy dziennika) od mie(j- ’

sca wiersza drukiemdrobnym po 30 ot. za każdy raz. — D oł% noala do ,C uua" (prospekta, cyr

kolarze, ogłoszenia i Ł p.) przyjmuje się za cenę 1 złr. od 100 egzem, dla zamiejsoowyoh, a 60 cent.

od 100 egzem, dla miejscowych pre uumeratorów.

Należytoić uprasza się s a p rtń d nadesłać prze

kazem pocztowym. -

Ogłoueala Ipreanersię irzyjmuj%:we Lwowie Ajenoya ,CZASU"

w głównym składzie tytoniu Nr. n przy nlicy Trybunał, kiej L. 4 : w P a r y i w wyłącznio p. Adam

Bue Clóment 4 ; (prenumeratę p. Winoeuty Raczkowski, Faubourg Poissonióre 83); w Wiednie pp.

Haasenstein A Vogler (takie w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrooławiu),

A. Oppelik, Stubenbastei Nr. 2, H. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H.

Schalek, M. Duke§, M. Stern; w Frankfurcie u. M. G. L. Daube 4 Comp.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu