Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 664 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ncr97.

Kraków, Sobota 27 Kwietnia 1895.

RocznikXLYII1.

GZAS

Ftcbhnatfsff pwx.j JmasJą:

Adminiatracya Cuu,u w H it! iirta i urzędy poestowo. B lejirow ą prrnsnirratę księgarnia

8. A. Kriyżanowakiego, handel Niemojewskiego w Sukiennicach, binro dzienników Herzs. handel Ba

jora, główna trafika, h’tndel Kretschmer* biuro dzienn. Hopoasa i Salomonowej, binro Mańkowskiej

(Sukiennice). -

U g ł o n e n l a (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersz* drobnym dru

kiem (petitem) za pierwszy raz 10 ont., za każdy następny po 6 oct. — Htoden?miie (na 3 stronie)

sd miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cnt. za każdy raz. -

UgtoizenlB l prenwiacriitą

przyjmnią: M-e L w o w i e binro a isnni’ ów nlica Karola Lndwika 1. 9. centralne biuro ogłoszeń nlica

Kopernika 1. li ; w K’ a r y lB wyłączn!a p. Adam rue de Varcnne 38, (pre’ t lcrate p. W. Raczkowski

Conrbevoi pod Paryżem rne du Chemin de fer 44): w W t e n n la i pp. Hat*senatom ft Vogler (takie

w Hamburga, Frankiuroie n, M,. Berlinie, Lipska, Bazylei i Wrocławm), A. Cppelik, R. Hossę (takie

w Berlinie, Hamburgu, Monecbinm i Nory’mberdze), l! Soha)ek, M. Duk .*, j . Danneberg, H. Friedl

(tylko prenumeratę pp. H. Goldsohmidt AComp.); w O sabfBr«Ie n. B . G.L. Danbe A Comp

Kraków 26 kwietnia.

Wybory we Włoszech odbędą się w p.!owie

maja i to tak, aby nowa Izba mogła się zgroma

dzić na początku czerwca. We Włoszech bowiem

rok budżetowy rozpoczyna się nie 1 stycznia, lecz

1 lipca. Izba mnsi się więc koniecznie zebrać na

początkn czerwca, aby uchwalić albo cały bndżet,

albo przynajmniej przyzwolić na prowizorynmbn

dżetowe. Crispi manewrował dotąd z wielką zrę

cznońcią, pragnąc uniknąć zarzntn formalnego na

ruszenia konstytucyi. Faktycznie rządzi on jednak

oddawna bez parlamentn, po dyktatorsko, ale for

malnie tak przy nagłem odroczenin Izby w gra

dnin r. z., jak potem przy jej rozwiązaniu i wre

szcie przy odroczenin ogólnych wyborów do osta

tniego terminu, przestrzega! przepisów konstytn

cyjnych, choćinterpretował je dowolnie. Teraz więc

chodzi mn głównie o to, aby bndżet był uchwa

lony w sposób normalny.

Oczywiście cała prasa włoska gorączkowo roz

trząsa prawdopodobny wynik wyborów. Wrażą

cej sprzeczności z tą gorączką prasy i kól parla

mentarnych, zaznacza się wśród szerokiej masy

wyborców zadziwiająca apatya i pewien fatalizm,

który z góry prefektom przypisnje rozstrzygające

role w tej kampanii. Ztąd też pochodzi, że jnż

dziś wiele osób tłumnie oblega pałac ministerstwa

spraw wewnętrznych, aby nzyskać przywilej na

kandydata urzędowego. Jest jnż po kilkn kandy

datów urzędowych w różnych okręgach. Może

nieco przesadnie jeden z dziennikówopozycyjnych

naliczył jot — 1800 kandydatów urzędowych;

to jednak pewne, że nigdy przedtem kandyda

tury urzędowe we Włoszech tak nie kwitły, jak

obecnie.

Wedłng obliczeń dzienników niezawisłych, na

pewne otrzyma mandaty około 150 kandydatów

ministeryalnych. Tak zwani konserwatyści libe

ralni wpółnocnych prowincyach liczą na 30 man

datów pewnych i 30 prawdopodobnych. Liberał

nej lewiey Zanardellego i Brina przypisują 20

pewnych mandatów, 25 do 30 wątpliwych. Rady

kalna, skrajna lewica Caralottego ma dotąd za

pewnionych 10 mandatów. Z socyalistówpodobno

na pewne wybrani będą: skazany w rokn ze

«złym w Palermie przez sąd wojenny na 18 lat

więzienia znany agitator di Felice Gioffrida, dalej

Bosco i nadto około 6 kandydatów, którzy za

siadali w dawnej Izbie. Wogóle przeważa zda

nie, że gabinet Crispiego zdobędzie znaczną wię

kszość w wyborach, ale we Włoszech mało to

znaczy. Wiadomo bowiem, że posłowie ministe

ryalni w krótkim czasie przerzncają się tamdo

opozycyi. Także Giolitti w wyborach pod koniec

IcioŁ l-oku uzyskał ogromną większość 350 prze

ciw 150 posłom, a w rok potem był zmuszony

ustąpić.

Opozycya obecnie występuje najgłośniej wobro

nie parlamentaryzmu przeciwko dyktatorskim za

pędomCrispiego. Na odwrót, obrońcyjego wspo

sób nader ciekawy wykazują wszelkie niedosta

tki i wady systemu parlamentarnego. Świeżo uczy

nił to senator Vitelleschi w rozprawie ogłoszonej

w N o w ej Antologii. Wskaznje on przedewszyst

kiem ca fakt, że parlamentaryzm włoski jest ko

pią francuskiego, nieodpowiadającego historycz

nemu rozwojowi Włocb. Od rokn 1848 do 1859,

gdy się odbywała pracaprzygotowawcza w dncha

Ca?oura, wady systemu parlamentarnego mniej

zwracały na siebie nwagę. Wdrugiej epoce od

roku 1859 do 1870 całą uwagę pochłaniała oni

fikacya Włoch; od r. 1870 parlament był zajęty

wyłącznie fabrykaeyą ustaw, wcelu wzmocnienia

centralizacyi i skomplikowaniamechanizmu admi

nistracyjnego, który wszystko absorbuje i przy

gniata, a stal się główną przyczyną ekonomicz

nych i politycznych trudności. Nakoniec zbyt zna

czne rozszerzenie ustawwyborczych (1882), przy

znające masomdecyzyę o mandatach, zadało par

lamentaryzmowi we Włoszech cios śmiertelny. To

,,rozszerzenie nstaw wyborczych i wybujała inge

rencya państwa we wszystkie stosunki życia pu

blicznego, sprowadziły upadek parlamentaryzmn

włoskiego".

Niezawodnie możnaby podnieść jeszcze niejednę

innąprzyczynę; wkażdymraziejestto zjawiskiem

ciekawem, że właśnie wielbiciel tak radykalnego

dawniej Crispiego, teraz tak snrowosądzi system

parlamentarny we Włoszech.

Mowa b. ministra Colombo, zapuszczająca się

zbytecznie w azczegóiy liczb bndżetn, z natury

rzeczy chwiejnycb, nie zwiększyła znacznie prądn

opozycyjnego. Natomiast wyrok sądu kasacyjnego

w sprawie Gioiittego niezawodnie otrudnił pozy

cyę Crispiego. Czyniąc zadość rekursowi Giolit

tego i uznając, że za swe postępki, jako poseł,

względnie jako minister odpowiedzialnymjest wy

łącznie przed parlamentem, trybnnał kasacyjny

wprost potępił teorye, w imię których p. Crispi...

i jego żona zamierzali wytoczyć Giolittemu pro

ces przed sądami zwyczajnymi. Wobec tej dywer

syi, p. Crispi znajdnje się niewątpliwie wtrudnej

pozycyi. Całkiemzaniechać procesa, którygo miał

oczyścić, nie wypada. Wytaczać sprawę przed no

wą Izbę, znaczyłoby wywołać to samo zamiesza

nie, które w grndnia r. z. usiłowano zażegnać od

roczeniem Izby. Na domiar, wyrok trybnnałn ka

saeyjnego dostarczy wczasie wyborównowej brom

opozycyi, występującej wobronie konstytucyi prze

ciwko Crispiemu. Zanosi się więc na zaciętą i za

sadniczą walkę we Włoszech.

Przegląd polityczny.

0 obradach merytorycznych wpodkomitecie dła

reformy wyborczej nie dochodzą do wiadomości

pnblicznej żadne szczegóły. Prasa zajmnje się tyl

ko ustąpieniem barona Dipanlego. Dziś donoszą,

iż baron Dipanli wniósł dodatkowo także na pi

śmie swą dymisyę, aby zaprzeczyć stanowczo po

głoskom, jakoby przez swoich przyjaciół polity

cznych dał się nakłonić do przyjęcia napowrót

mandatu do podkomitetu. Wpiśmie swojem mia)

oświadczyć baron Dipanli, iż tylko w tym wy

padku wziąłby dalszy odział w obradach podko

mitetu, gdyb y tenże uchwalił reaeam cyę dyolsneyi

nad jego wnioskiem. Podkomitet nie uwzględnił

żądania p. Dipaulego, a pismo jego przyjął po

prostu tylko do wiadomości. Z Wiednia donoszą,

iż nietylko trudność załatwienia reformy wybór

czej rznca cień na sytnacyę wewnętrzną, alo nie

małe kłopoty sprawia koalicyi bezradność i nie

zgoda, jaka od pewnego czasu bardzo wyraźnie

ujawnia się w klubie zjednoczonej lewicy niemie

ckiej. Już to posiedzenie, na którem uchwalono

wotum ufności p. Plenerowi, miało ,,bardzo żywy

przebieg", a na następnem posiedzenin, jakie się

odbyłoprzedwczoraj, rozwinęłysięwklubiendłagie,

namiętne i drażliwe rozprawy". Przemawiali mię

dzy innymi: minister Plener, hr. Knenbnrg, Wra

betz, Noske, Beer, Bendcl. Wiedeńscy deputowani

wszczęli dyskusyę nad klęską partyi liberalnej

przy wyborach do wiedeńskiej rady gminnej. —

Szczególnie ostro przemawiał prof. Bendel, a p.

Wrabetz tak był wzburzony, iż salę posiedzeń

opnścił i nie dał się skłonić do powrotu, mimo, żs

poseł Siegmund wybiegł za nim i usiłował go n

spokoić. Posiedzenie przeciągnęło się do póŻDej

godziny.

Orzeczenie trybunału kasacyjnego wprowadza

sprawę Gioiittego w nową fazę. Przebieg tej

sprawy przypomnimy w krótkości. W czasie

śledztwa, wytoczonego przeciwko zarządowi Ban

ca romana, Giolitti, który był podówczas preze

sem gabineta, polecił urzędnikompolicyjnym, aby

pewne papiery, znalezione podczas rewizyi n dy

rektora bankn Tanlonga, jemu oddali. Gdy po

uwolnieniu Tanlonga, komisya parlamentarna ba

dała akta sądowe i policyjne, znaleziono w nich

ślad owych papierów, oddanych Giolittemu. Na

tychmiast powstało pod-’rżenie, że w nich w!a

śnie znajduje się dowód winy wielo osobistości

politycznych, i że Giolitti je zabrał, aby nie do

pościć do parlamentarnych skandalów. Po dłu

giem wahanin złożył Giclitti, wówczas jnż tylko

zwykły deputowany, swoje dokumeQta komisyi

parlamentn. Treść tych dokomentów jest zb)t

znana, aby ją tu powtarzać. Natychmiast pozba

daniu ich przez obie Izby parlamentu powstała

kwestya, czy postępowanie Gioiittego było legał

ne, a mianowicie czy miał on prawo zatrz)my

wać n siebie papiery, które mu byłyoddane jako

prezesowi gabinetu. Crispi, rozgniewany na Gio

iittego i treścią owych doknmentów silnie do

tknięty, polecił prokurator)i rzymskiej w)toczenie

Giolittemn karnego procesa o kradzież dokumen

tów, a jednocześnie pani Lina Crispi i inne oso

bistości, wymienione w p(ico G iolitti, zaniosły

przeciwko niemu skargi oobrazę honoru. Obrońca

Gioiittego wmosł zarzuty przeciwko orzeczeniu

Izby oskarżeń, nakazującemu wytoczenie procesu,

podnosząc, że Giolitti jako członek parlamentu

może być ścigany sądownie jedynie za zezwole

niemIzby deputowanych, a powtóre, że nie może

być stawiony przed zwykle trybunały, tylko przed

sąd senatn, gdyż zarzucone mn przestępstwa po

pełnił jako członek gabinetn. Konstytucya zaś

wyraźnie przepisuje: że ministrowie odpowiadają

sa czyny, popełnione w urzędowanie, wyłącznie

przed sądemsenatorskim. Oba te zarzuty nwzglę

dni! trybnnał kasacyjny; a tak sprawa Gioiittego

przewlecze się niezmiernie, a oprócz tego proces,

którcmo Crispi chciał nadać cechę zwykłego po

stępowania karnego, stanie się politycznym, a wy

nik jego jest nader wątpliwy. Z obn tych wzglę

dów orzeczenie trybnnałn kasacyjnego jest po

rażką obecnego prezesa gabinetu, a jeżeli pół

arzędowa prasa włoska chwali przy tej sposo

bnoćoi nioeuwiełoió włoskich stjdOw, 10 robitylko

bonne mino H mawąie jeux.*

Pomiędzy licznymi zatargami, jakie Anglia eo

rocznie załatwia wó wszystkich częściach świata,

spór z Nikaraguą niezawodnie nie należy do uaj

ważuiejszycb; zwraca tylko nwagę umiarkowanie,

jakie w nim okazała Anglia, która zwykle nie

robi wielkich ceremonij z państewkami tych roz

miarów, co Nikaragna. Ta środkowo-amerykańska

rzeczpospolita, pogrążona jak cała łacińska Ame

ryka w nieustannych rewolncyaeh i anarchii, ma

przez swe geograficzne położenie naddwoma ocea

uami pewne strategiczne i handlowe znaczenie

dis catego nowego świata, tembardziej, że Stany

zjednoczone zamierzają przez jej terytorynmprze

prowadzić kanał, mający zastąpić przekoppanam

ski. Brzeg Nikaragoy, położony nad morzem Ka

raibskiem,-zwanybrzegiemMosquitów, zamieszkały

prawie wyłącznie przez Indyan, posiadał pewną

niezawisłość, którą protegowała i podtrzymywała

Anglia. Dopiero w ostatnich czasach rząd Nika

raguy zapragnął ugruntować swą władzę w tych

stronach i urządził wyprawę wojenną przeciwko

Mosquitom. Wojska nikaraguańskie zajęły stolicę

tego krają Bioefields, a przy tej sposobności nie

obeszło się bez rabnnkn i łupiestwa. Angielski

ajent konsularny, Hatch, został wypędzony z Blne

fields, a knpcy angielscy, tamosiedleni, ponieśli

znaczne straty materyalne. Anglia zażądała wy

płaty 15.000 fantów za obrazę swego konsula i

odpowiedniego odszkodowania dla swych podda

nych. Nikaragna dłngo zwlekała z odpowiedzią,

licząc na pomoc Stanów zjednoczonych. Obecnie

Angiia postawiła ultim atum , grożąc bombardowa

mcmCorinto, głównego portnNikaragoy, nadoce

auemSpokojnym. Odpowiedź Nikaragoy zależeć

będzie odrad, jakie jej ndzieli pełnomocnikUnii.

Dosłowny tekst cbińsko-japońskiego traktata po

kojowego jeszcze nie został oficyainie ogłoszony;

Kbln. Z tg poblikojejednakszczegółowątreśćwszyst

kich siedmiu jego punktów, ręcząc za autenty

czność informacji. Pierwszy punkt traktata orzeka,

że Chiny uznają niezależność Korei. —Drugim

punktem odstępują Chiny na rzecz Japonii tę

część półwyspu Liaotang, która leży napoladne

linii, przeprowadzonej od rzeki Yaln przez Feng

buangczeng do llaiczeng, a stamtąd do Ying

Kan. Trzeci punkt orzeka zrzeczenie się narzecz

Japonii wysp Kybaekich i Formozy. — Czwarty

oznacza wysokość odszkodowania wojennego na

20 0 milionów taelów, które mają być spłacone

najpóźniej w przeciągu łat siedmiu. Wrazie, je

żeli wypłata nastąpi w przeciągu lat trzech, pro

cent me będzie doliczony; w razie w)płaty

w późniejszym terminie, należy dolicz)ć do rat

zaległych 5u/o rocznie. Pnnkt piąty zawiera po

stanowienie, że aż do całkowitej wypłaty odszko

dowania, Wei Hai Wei pozostanie w rękach Ja

pooii, a koszta okupacyi ponoszą Chiny. Wpunk

cie szóstym zobowiązują się Chiny do znpełnego

otwarcia portówCznng King, Szi-szi i Boczau i do

zezwolenia ua przerabianie materyałów garowy-ch

za pomocą obcych masayo w otwartych portach.

Wreszciepnnkt ostatni zastrzega zawarcie traktatu

handlowego i sojuszu przyjaźni po wymianie ra

i)tkac)i traktata pokojowego. Ostatni terminwy

miany ratyfikacyi oznaczono na dzień 8 maja.

Kbln. Z tg zapewnia, że jest to całkowita treść

traktatn; doniesienie zatempierwotne o tem, ja

koby Japonia miała wejść w posiadanie ważnych

terytoryów wewnątrz Chin i jakoby Chiny zmu

szone byly do otwarcia znacznego terytorynm,

obejmującego 2 0 0 milionów mieszkańców, okazały

się przesadne i nieprawdziwe. Niemniej odstąpie

nie części póiwyspn Liaotung ma wielką poli

tyczną i handlową doniosłość i protest reprezen

tantów Niemiec, Rosyi i Francyi zwraca się wła

suie przeciwko drogiemu punktowi traktata,

który o odstąpieniu półwyspu orzeka. Prasa an

gielska zajmuje ciągle wobec tego protestu stano

wisko odporne, a l im u zaznacza, że opinia pu

bliczna w Anglii przyjęła wiadomość o krokach

mocarstw ze zdziwieniem i nie bez pewnej weso

łości. Btanowisko Rosyi —pisze Tim es —można

jeszcze zroznmieć; natomiast tradno pojąć, z ja

aiego tytnln mięszają się do tego Niemcy i

Francya.

Wedlng depesz, otrzymanych przez dzienniki

angielskie ze wschodniej Azyi, szerzy Bię w po

łudniowej Mandżnryi straszna klęska głodn, nie

unikniona wskutek wojny i nieurodzaju. Inne de

pesze donoszą, ie w południowej Formozie wy

buchł rokosz wśród żołnierzy chińskich. Dwudzie

sto ośmin lodzi zginęło, pięćdziesięciu jest ran

nych.

Korespondencya ,,Czasu(i

Wiedeń 25 kwietnia.

(Z Koła polskiego).

Wczoraj wieczór odbyło Koło poselskie polskie

drogie posiedzenie. Na posiedzenia temtoczyły się

poufne obrady nadtem, jakie zasady ogólne co do

rewizyi podatkugrantowego należy zaproponować

Izbie i starać się przeprowadzić ich uchwalenie

przez Radę państwa. Po dłuższej dyskusyi Koło

uchwaliło te ogólne zasady, które po ich dokla

dnem sformułowania na następnem posiedzeniu

Kola, będą zapewne podane do wiadomości kraju.

Ważna bardzo dla nsszego krajn poprawka do

§ 100 projektu nstawy, reformującej podatek za

robkowy, płacony przez Towarzystwa i instytucye,

obowiązane do składania corocznie rachunków

z swych dochodów i wydatków, poprawka zawie

rająca zasady wymiarn podatku zarobkowego,

który płacić mają fondnsze propinacyjne

krajowe; poprawka, nchwałona na wczorajszem

poludniowemposiedzenin Kola, na wniosek posła

Abrahamowicza Dawida, a sformułowana ostate

cznie i przedłożona dziś Izbie poselskiej brzmi,

jak następuje:

W§ 100 należy dodać następujący 8 my ustęp:

,,Fundusze propinacyjne krajowe opłacać mają

podatek, wynoszący lO%od czystego docbodn,

obraebowanego wedłng §§ 93, 94, 95; przyezem

jednak należy od ogólnego ich dochodu odjąć:

subwencję państwową, dochód z opłat szynko

wych, wszelkie opłaty nacele pnbliczne oraz kary

pieniężne; natomiast dodać dochód czysty z fnn

duszo rezerwowego; nakoniec należy odjąć od

ogólnego dochodn snmę , pntj-aofcaą na oprocento

wanie i nmor*oo*« ontigacyj propinacyjnych. Je

teii fundusz propinacyjuy krajowy z własnych do

chodów opłacać mnsi podatek rentowy 10 procen

towy, należny według g§ 124, 131 i 133, odczyn

szów ma płaconych, kwoty potrzebne na opłace

nie tego podatkn rentowego należy odjąć od do

chodów fandnszn.

Gdyby zaś fnndnsz propinacyjny krajowy, po

odciągnięcmod ogólnjego dochodów, opłat i kwot

wyżej wymienionych, me wykazał żadnego czy

stego docbodn, w takim razie, na mocy postano

wień. zawartych vr drugimostępie niniejszego pa

ragrafu, podatek zarobkowy wymierzony będzie

wedłng stopy jeden od tysiąca, od zakładowego

kapita)n fandnszn propinacyjnego. Ten kapitał za

kładowy fnnduszu propinacyjnego królestwa Ga

licyi i Lodomeryi wynosi odpowiednio §5 nstawy

krajowej z 22 kwietnia 1889 rokn, 62,200.000

złr. w

. a. a funduszu krajowego księstwa Buko

winy 6,983000 złr. w

. a., odpowiednio sprawo

zdanin, złożonemu przez Dyrekcyę tegoż funduszu

18 czerwca 1890 r."

Dodać tu należy uwagę, że zakładowy kapitał

funduszu propinacyjnego jest obecnie znacznie

mniejszy, ale natomiast nie będzie wcale wymie

rzany podatek zarobkowy od rezerwowego kapi

tało funduszu.

Do § 101 uchwaliło Koło polskie wczoraj, a

wniosło w Izbie dzisiaj następujący dodatek, jako

trzeci ostęp tego paragrafu:

,,Podatek zarobkowy, płacony przez galicyjski

DZIWNY WYPADEK

Dra Jekyll i ]Tira Hyde.

NOWELLA

(6)

przez

Roberta Ludwika Stecensoua.

(Ciąg dalszy).

ROZDZIAŁ VIII.

UalutnlB noc.

Mr Utterson siedział pewnego wieczora przy ko

minka; zadziwił się niemało, gdy nagle Poole

wszedł do pokojn.

— No, no, przyjacielu, cóż cię tn sprowadza?

—zawołał, patrząc na niego —czy doktor chory?

—

ProBzę pana — odpowiedział kamerdyner —

u nas dzieją się dziwne rzeczy.

— Najpierw usiądź, napij Biękieliszek wina —

rzekł adwokat — zbierz powoli myśli, a potem

powiedz mi, czego chcesz.

— Pan zna dobrze mojego pana i wie, te się

lubi zamykać. Otóż teraz zamknął się w swoim

gabinecie; mnie się to jakoś nie podoba, jak mi

Bóg miły tak mi się bardzo nie podoba. Proszę

pana, ja się czegoś boję,

—Mój drogi —rzekł adwokat —tłómaoz się

jasno i powiedz mi, czego się boisz?

— Strach mnie jnż zbiera od tygodnia — od

parł Poole z uporem, pie zwracając uwagi na py

tanie —dłużej już tego nie zniosę.

Twarz jego wyrsźnie świadczyła, że mówił

prawdę; zmieniony był bardzo, nie podnosił na

wet oczu na adwokata, jak gdyby się obawiał

spojrzeć mu w twarz. Siedział, trzymając kieli

tkwi menaP?cz§ty na kolanach, wzrok miała

°ny wjeden punkt.

rzał kilkak^t?—

zD*e^ — powta*

różne^owodrrt^ adwokat - *e masz jakieś

dzieje. Ale dowL

y»widocznie żle się uwas

Przypuszczam *Y’ °° t0 takie* 0?

rzekł Poole prawie7 feritp0pełniono *brodni«

—Zbrodnia? - Zaw.7\ T

i wzruszony. -

Zbrodnia! i u r80D przerażony

mówisz?

«wwmml Jaka zbrodnia? Coty

—Ja nawet nie śmiemwypowiedzieć tego, co

myślę —odpowiedział - niech panidzie zemną

i sam się przekona.

Mr Utterson zamiast odpowiedzi, wstał i nbrał

się, ale widział ze zdziwieniem, że wino zostało

nietknięte, a radość rozjaśniła twarz służącego,

który szybko zabierał się w drogę.

Noc była zimna, prawdziwie marcowa, blady

księżyc wyglądał jak rozbitek pośród przejrzy

stych, falujących chmur, gnanych silnymwichrem.

Mówićniebyłomożna, boszumwiatrugłuszył słowa,

po nlicach było cicho, a adwokatowi jeszcze ni

gdy Londyn nie wydał się równie pustym. Atak

pragnął teraz widoko łódzkichtwarzy, bolubosię

opierał, to jednak coraz silniej ogarniało go prze

czncie, że go jakieś nieszczęście czeka. Gdy przy

szli na plac, tnmanykarzozerwały się z wichrem,

a drzewa skrzypiały i nginaly się podjego naci

skiem. Poole, który przez caly ten czas szedł o

dwa kroki naprzód, zatrzymał się teraz w poło

wie chodnika, pomimo zimnazdjął kapelusz i ob

cierał sobie czerwoną chnstką spotuiałoczoło. Pot

ten nie był skntkiem pośpiechu, był raczej spo

wodowany trwogą wewnętrzną, pobladł bardzo,

a głos mn ochrypł i zamarł prawie.

—Jesteśmy ostatecznie ncelu, daj Boże tylko,

żeby się nic złego nie stało —rzekł adwokat.

—Amen —odparł poważnie Poole.

Kamerdyner zapnkał lekko do drzwi, a głos

z wewnątrz zapytał:

— Czy to ty Poole?

—Tak jest —odpowiedział —otwieraj drzwi.

Dnży ogień jasno oświecał przedsionek, gdy

weszli, a eała służba stała kołokominka; kobiety

i mężczyźni zbili się wgromadkę, jak stado spło

szonych owiec. Na widok adwokata słnżąca za

częła szlochać, a kocharkazawołała: Bogndzięki,

to Mr UttersonI i podbiegła ku niemn, jak gdyby

go chciała pochwycić w ramiona.

— Co to znaczy? Wszyscy tutaj? —rzekł ad

wokat zgryźliwie. —To nie powinno być, tojest

niestosownie, wasz pan gniewałby się, gdyby się

o tem dowiedział.

Wszyscy są wystraszeni —rzekł Poole.

Nastąpiła głęboka cisza, przerwałoją tylko gło

i)ne łkanie słnżącej.

Cicho! - zawołał Poole gwałtownie, co naj

lepiej świadczyło, do jakiego stopnia perwy jego

były podrażnione; a skoro tylko dziewczyna pod

niosła głos, wszyscy zwrócili przerażone twarze

ku drzwiom, prowadzącymdo pokoju.

—Teraz —rzekł kamerdyner do chłopaka —

podaj mi światło, to zaraz całą sprawę załatwi

my. —Potem poprosił, żeby MrUtterson poszedł

z nimi prowadził go przez podwórze.

—Niech pan idzie na palcach. Trzeba, żeby

pan słyszał wszystko dokładnie, a nie chciałbym,

żeby pana słyszano. Gdyby przypadkiemproszono

wejść do gabinetn, to niech pan tego nie robi.

Mr Utterson tak był podniecony, że się z trn

dnością zdołał otrzymać na nogach, ale panował

nad sobą i szedł za starym sługą do laborato

ryumprzez pustą aulę aż doschodów. Tamprzy

bywszy, Poole dał znak, żeby się zatrzymał i

przysłncbał; B am zaś postawił świecę nastopniach

i z widocznym wysiłkiem wyszedł na schody i

zapnkał nieśmiało do drzwi, obitych zielonem

suknem.

—Mr Utterson przyszedł i chciałby się z pa

nemwidzieć, a powiedziawszy to, dał znak ad

wokatowi, żeby słnchał nważnie. Głos z wewnątrz

odpowiedział:

—Powiedz mu, te nikogo nie przyjmuję.

—Dobrze, proszę pana —rzekł Poole głosem

jakoby trynmlnjącym, a wziąwszy świecę, popro

wadził Uttersona przez podwórze do pustej, cie

mnej kochni.

—A co? —zapytał, patrząc adwokatowi u

ważnie w oczy —czy to był głos mojego pana?

— Wydaje mi się bardzo zmieniony —odpo

wiedział Utterson bardzo blady, patrząc ma ró

wnież prosto w oczy.

—Zmieniony! I ja tak myślę —rzekł kamer

dyner. — Dwadzieścia lat jestem w tymdomu i

nie miałbymznać głosu mojego pana? Nie panie,

mój pan nie żyje, zamordowano go przed tygo

dniem, słyszeliśmy, jak krzyczał głośno i wzywa!

Boga na pomoc, a kto tam jest i co tamrobi,

to jut wie sam Bóg.

—Dziwne powiadasz rzeczy, wygląda to tro

chę na bajkę- rzekł MrUtterson. -

Przypuści

wszy, że tak jest jak ty mówisz, przypuściwszy,

że doktor Jekyll został zamordowany, to cóż mo

głoby skłonić mordercę, żeby się chował w gabi

necie? To nie jest prawdopodoDnem, nie zgadza

się nawet ze zdrowymrozumem.

—Widzę, że trudno pana przekonać, ale po

woli może mi się to uda —rzekł Poole. -

Przez

cały ten tydzień, mój pan, czy kto tamjest, pła

kał i jęczał, daremnie chcąc sobie przypomnieć

nazwę jakiegoś lekarstwa. Mój pan miał zwyczaj

pisać czasem rozkazy swoje na kartce i rzucać

nam ją na schody. Przez cały ten tydzień me

odebraliśmy ani jednego rozkazu inną drogą —

drzwi byly dła wszystkich zamknięte, a nawet

pożywienie stawialiśmy na schodach; brał je n

kradkiemsam do gabinetn. Go dnia, a czasem

dwa razy dziennie odbierałem pisemne rozkazy i

biegałem do wszystkich składów aptecznych po

calem mieście. Co przyniosłem jedno lekarstwo,

jnż leżał na schodach rozkaz, żebyje odnieść, bo

uie jest czyste i znowu szedłem do innego skła

du. Tego lekarstwa potrzeba mn widać konie

cznie.

—Czy masz którą z tych kartek? —zapytał

Utterson.

Poole sięgnął rękądokieszeni i wydobył zmięty

zwitek papieru; adwokat zbliżył się do światła

i czytał uważnie. Treść była następująca: Doktor

Jekyll przesyła uprzejme ukłony pann Mawi do

nosi, że ostatnia próbka była nieczysta, a więc

też znpełnie niezdatna do nżycia. Wrokn 18 . .

doktor Jekyll kupił znaczny zapas u pana Maw

i prosi teraz, aby jak najstaranniej szukano i dano

jeśli można, z tego samego zapasa, bez względa

na wysokość ceny. Dr Jekyii potrzebuje natych

miast nowej próbki. Dotąd list był znpełnie do

brze napisany; aie tn widocznie piszący nie zdo

łał zapanować nad sobą i dodał: ,,Na miłość Bo

ską, proszę szukajcie i dajcie mi z dawnego za

pasu!"

—Niezwykły list —rzekł Utterson; a zwra

cając się nagle do starego slogi, zapytał go o

strym tonem, jakim sposobem list ten otwarty

znajdnje się wjego rękach?

—Rozgniewanykopiec rzncił migo podnogi —

odpowiedział Poole.

—P

ismo jest jego, to nie podlega żadnej wą

tpliwości —dodał adwokat

— Naturalnie, —odparł służący mrukliwie —

ale co mi tamz pisma, kiedy go samwidziałem.

— Widziałeś go? —powtórzył adwokat —No,

to dobrze.

— Nie bardzo dokładnie, —rzekł Poole —nie

spodziewanie wszedłem doauli i ogrodu, a on wi

docznie wyszedł czegoś sznkać, bo drzwi stały

otworem, ouzaś coś przekładał między retortami,

Spojrzał, gdy się zbliżyłem, krzyknął przeraźliwie

i jednym sosemjnż był w pokojn. Widziałemgo

tyiko przez chwileczkę, ale mi włosy powstały

na głowie. Jeśli to był mój pan, to czemu miał

na twarzy maskę? Czemn krzyknął? Znał mnie,

8lnżylem mu lata... Ale... —i obtarł twarz.

—Nie mogę tego pojąć, —rzekł Utterson —

ale teraz, zdaje mi się, jnż wiem, co to znaczy.

Twój pan, Poole, jeBt widocznie dotknięty stra—

Rzną chorobą, któraszpeci ofiarę, dlatego ma głos

zmieniony, z tej przyczyny włożył maskę i nuika

swoich przyjaciół, dlatego tak pragnie tego lekar

stwa, bo myśli nieszczęśliwy, że się zdoła wyle

czyć. Daj Boże, żeby się nie mylił. Tak sobie to

tłomaczę; smntne to bardzo, straszne nawet, ale

zupełnie jasne i natnralne, nsuwa wszelkie obawy.

— Panie, —rzekł kamerdyner śmiertelnie bla

dy —ta istota, to nie był mój pan. To jest wła

śnie cała tajemnica. Mój pan — rzekł prawie

szeptem —jest wysoki i silnie zbudowany, a to

był prawie karzeł.

Utterson chciał mn przerwać.

— Nie, nie! —zawołał Poole —czy pan przy

puszcza, że ja nie poznam mojego pana po2 0 la

tach służby? czy pan myśli, te nie wiem, dokąd

jego głowa sięga we drzwiach, wktórych go przez

te wszystkie lata co dnia widziałem? Nie, panie,

to stworzenie w masce, to nie był doktor Jekyll,

mamniewzruszone przekonanie, że tn zostało po

pełnione morderstwo.

— Poole —odpowiedział adwokat —jeśli tak

jest, jak mówisz, to moimobowiązkiem, przeko

nać się o tem. Nie chciałbymwyrządzić przykro

ści twojemu pann, bo nie mogę pojąć tego ze

względu na ten list, który dowodzi, że on żyje,

ale trzeba wyważyć drzwi.

— Panie, to święte słowa1—zawołał kamer

dyner.

—A teraz, jeszcze jedno pytanie: kto potrafi

to zrobić?

—My obaj, proszę pana - brzmiała śmiała

odpowiedź.

—Dobrze, -

odparł adwokat - cokolwiek

się stanie, całą odpowiedzialność biorę na siebie.

-—

Tn mamy topór, a panu przyniosę żelazna

łopatę —mówił dalej Poole.

(Ciąg dalszy nastąpi) .

odzi °°dziennie wieozór, wyjąwszy niedziele i dni świ%tęozne.

oddzielne Nra Czasu, o ’le zapas starazy, w Krakowie po 10 oct., z przosyłką pooztową 12 centów;

wa Lwow!a po IS etafśw de «(bycie w kiano dtianoikiw, przy stlcy Karaia Ledwlfca T. 0.

I?s?erautn*pmt » wynosi:

na cały rok na kwartał !na 1 miesiąc

m i e j s c u . ........................................................................................

20zlr. I

5 złr.

1 ałr. 807t.

w p a ń s t w i e a : i s t r y a c f e i e m ........................................................

84złr.

6 tłr.

2złr. 50 ct

,,A

» ’* e » » ę c k i a m .............................................................

28sL .

7 złr.

8 złr.

B. do Włocb, Frnceyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Tur

ayi iinnych pańotw, naież§eych do związku pocztowego

32 złr.

8 złr.

| 3złr.

przyjmuje się tyrlho od 4 do oirtBtnte(co dnin w miesiąca — Lłnty z pie

" Ą » ? 1 Ss-r**5^t* *y pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nndByłaó franct

ia Aanunistracyi Czasu w Krakowie.

—

Listy reklamacyjne nieopieczstowane nie podlegają opłacie

pocztowej. Listów ni j yo.nkcwa.uych oie przyjmuje się! — Rfkopismow nadsyłanyob nie zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction