Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 672 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr119.

Kraków, Sobota 27 Maja 1893.

Rocznik XLVłl

CZAS

Administracya Czasu w H rakowie i urzędypocztowe, tlicjwt’u u ą prenumeratę księgarnia

S. A. Krzyżanowskiego, handel Smidowicza w Sukiennicach, biuro dzienników Herza plac Maryaeki

I. 9, handel Bajera ulica Grodzka, główna trafika róg Rynku i ulicy św. Jan a, handel Kretschmera

w Rynku gł.

—

O g ł o s z e n i a (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza drobnym dru

kiem (petitem) za pierwszy raz 10 cnt., za każdy następny po 5 cnt. — n a d e s ł a n e (na 3 stronie)

odmiejscawierszadrukiemdrobnympo30cnt. zakażdyraz. — O g łoszenia Iprenumeratę

przyjmują: w e L w o w i e bittro dzienników ulica Karola Ludwika 1. 9, centralne biuro ogłoszeń ulica

Kopernika 1. l i ; w l " a r y ż u wyłącznie p. Adam m e du Fonr 52, (prenumeratę p. W7. Raczkowski

Courbevoi pod Paryżem rue dn Chemin de fer 44); w W i e d n i u pp. Haasenstein 4 Vogler (także

w Hamburgu, Frankfurcie d. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppe.lik, R, Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Sch alek, M. D uke s, J. Danneberg, H. Friedl,

(tylkoprenumeratępp.H.Goldschmidt4 Comp.); w Frankfurcie n. M .G.L. Daube4 Comp

w W = a r s z a w i e przyjmują ogłoszenia pp. Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskie

Prenumeratę przyjmują:

Czas odnowić przedpłatę,

która wynosi:

W miejscu na Czerwiec . .. złr. 1*80

Od 1 Czerwca do 30 Września.

,, 6*80

(Na żądanie odsyłanym będzie dziennik

do domu za odpow iednią dopłatą).

Z przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem na Czerwiec . . złr. 2*50

Od 1 Czerwca do 30 Września . n S*—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieckiem

Czerwiec . ..marek 6

Od 1 Czerwca do 30 Września.

,, 20

WPodgórzu przyjm uje przedpłatę na

Czas księgarnia Władysława Poturałskiego.

Prenumerata liczy się tylko od

pierwszego do ostatniego dnia w miesiącu.

Wi obozu ruskiego.

(K.) Sprawiedliwość każe przyznać, że zacho

wanie się ])osłów ruskich w Sejmie — z wyjątkiem

niektórych wystąpień p. Antoniewicza, któremu

Narodna Czasopyś spać nie daje, i p. Kułaezkow

skiego w sprawie Wystawy krajowej, oraz kilku

innych mniej znacznych wycieczek p. Korola —

było umiarkowane i większym nieco niż dotąd

nacechowane taktem. Podnieść to tem bardziej na

leży, iż prasa ruska nie szczędziła usiłowań, aby

namiętne wyciecz ki w dawnym tonie podniecić.

Z wyjątków, jakieśmy w poprzednim artykule

przytoczyli z Diła, wiemy już, jakie było zacho

wanie się organu ukrainofilskiego. Hałyczanin

wziął na siebie sprawę Wystawy krajowej, którą

wszelkiemi siłami usiłował zohydzić w oczach

czytelników i odstręczyć od niej Rusinów. Arty

kuły jego, pisane w tym przedmiocie, mogą być

wzorem zaciekłej przewrotności, która nie cofa się

przed niczem — nawet przed denuncyacyą - aby

z aszkodzić nienawistne) sobie sprawie. Artykuły

te z bardzo niepolityczną a naiwną nieogłędnoscią

powtórzyły niemal w dosłownym przekładzie nie

które polskie organa. Oczywiście w tonie polemi

cznym, ale doprawdy niewiadomo w jakim celu?

Przecież uie można przypuszczać, aby Hałyczanin

jakim kolwiek argumentem dał się przekonać łub

zmusić do milczenia. On dobrze wie, że to uie

prawda, co mówi— ale mówi tak, bo mu tak mó

wić dla jego znanych celów potrzeba. Po co więc

dawać rozgłos zarzutom w złej wierze szerzonym ?

Najskuteczniejszą na nie odpowiedzią były pisuia

prof. Szuchiewicza, ogłoszone w Pile, w których

kategorycznie i na podstawie niezbitych faktów

zaprzeczył, jakoby kierownictwo przyszłej Wysta

w y usuwało Rusinów od udziału. Ale pomimo tego

Hałyczanin powtarza swoje i wścieka się coraz

bardziej. On pragnąłby, aby W ystawa była russką

w całem znaczeniu tego wyrazu, aby cały rezultat

wiekowej pracy naszego społeczeństwa poszedł na

rachunek i na korzyść jego wszechrusskiej idei.

P. Marków z umysłu zapomina o tem, że ta idea,

tam gdzie ona panuje, zniszczyła i niszczy to

wszystko, co rzeczywiście ruskie; że gdyby Wy

stawa odbywała się w Kijowie, pod opieką owych

dobroczynnych ,,kapitalistów petersburskich", któ

rzy za pośrednictwem Naumowicza ratowali mi

lionami słynne ,,Zawedenje", nie byłoby na tej

Wystawie aui jednego ruskiego okazu.

Ale p. Marków z umysłu zapomina o. tem, bo

dla p. Markowa i jego organu — jak to już do

brze i dawno wiadomo — ideałem jest to właśnie,

co każdego szczerego Rnsina przeraża, co byłoby

zagładą je go narodowości.

Hałyczanin ciągle powtarza, a za nim, jako

słabe ecbo, p. Kułaczkowski, w !Sejmie utrzymy

wał, że wystawa krajowa będzie polską, zatem to

zbrodnia! W ypada s ię zapytać tych panów, jaką

ma być ta wystawa i jaką być może? Czy żądają,

aby na rezultatach pracy społeczeństwa naszego,

pracy spokojnej, gorliwej, a nieraz bardzo ciężkiej,

w której stronnictwo p. Markowa nie miało, bo

mieć nie ehciało, żadnego udziału, aby na tych

rezultatach przyczepiona była etykieta russka,

ułożona koniecznie ,etymologiczną" pisownią?

Napisaliśmy: p. Marków i jeutu podobni nie mieli

udziału w tej pracy, której rezultaty ma okazać

wystawa krajowa... Napisaliśmy i nie cofamy sło

wa. A jeśli mówimy o udziale, to oczywiście

w znaczeniu dodatniem, bo ujemnego udziału, bo

rozmaitych przeszkód nie szc zędzili nam ci pano

wie. Rzućmy okiem ua tę przeszłość lat kilku

dziesięciu, a przekonamy się, że na każdym kro

ku, w każde] chwili naszego ż yc ia społeeznego,

czy politycznego, duch negacyi, opozycyi ąuand

nieme, dtich niezadowolenia i fermentu społeczne

go, przemawiający nstami Naumowiczów czy Mar

kowów, sprzeciwiał się pozytywnej pracy, usiło

wał tamować rozwój. Rozkładowe ż ywioły praco

wały usilnie, nurtowały mniej lub więcej jawnie,

aż wreszcie wraz ze swoim wodzem, Naumowi

czem, znalazły się ua ławie oskarżonych w roku

1882. A od tego czasu po dziś dzień, robota owa,

onieśmielona wprawdzie, w wielu kierunkach spara

liżowana, nie ustaje wszakże, czego dowodem ist

nienie takich pism, jak Hałyczanin, e zego dowo

dem takie głosy, jak owe, skierowane przeciw

sprawie ogólnego pożytku, przeciw wystawie kra

jowej, czego dowodem rozmaite agitaeye, porusza

jące masy ludowe, w sprawach zupełnie im ob

cych, a których bezpośrednim lub pośrednim

skutkiem liczne jeszcze, niestety, kryminalne spra

w y, świadczące o tendencyjnem bałamuceniu umy

słów ludu.

I trzeba, z aiste, było silnego prądu w kieruuku

pozytywnej pracy, aby nie pozwolić ani na chwilę

owym wrogim dążeniom wziąć przewagi; potrzeba

było bardzo roztropnego postępowania, aby nie

powstrzymując się i nie tracąc czasu na marne

utarczki z ludźmi złej woli, którzy przekonanymi

być nigdy nie mogli, iść swoją drogą pod hasłem

powszechnego dobra; potrzeba było wiełkiego z a

miłowania sprawy publicznej i bezstronności poli

tycznej, aby, słysząc, co mówią, i patrząc, jak

działają zgrupowani wokoło Słowa, Prołomu,

Czerwonej, a potem Hałyckiej Rusi i Hałyczani

na, wychowańcy Naumowiczów i Płoszczańskich,

uie unieść się i Die zapomnieć, że obok tych

,rnsskich ludzi" są jeszcze i w znacznej większo

ści, Rusini, których należy i potrzeba do wspól

uej zachęcić i pociągnąć pracy. —

Prof. Szuchie*

wicz w odpowiedzi swej Hałyczaninowi uajdowo

duiej wykazał, że i w sprawie wystawy Rusini

])ominięci nie byli, że owszem wezwano ich

i przyjęto chętnie, a tylko duch niezgody, duch

Naumowiczów, pokutujący w mózgu p. Markowa

i szpaltach Hałyczanina, nie daje wielu ,,russkim"

odpowiedzieć na to wezwanie.

Dla tych ostatnich możnaby rzeczywiście stwo

rzyć dział osobny, w którymby znalazły pomie

szczenie wszystkie okazy destrukcyjnych lub agi

tacyjnych środków, jakiemi starano się zniszcz) ć

dodatnią pracę spółeczeństwa, począwszy od owej

konfederatki Naumowicza, którą ten przyszły apo

stata demonstracyjnie rzucił w Dniestr niegdyś,

zaznaczając tem pierwsze odstępstwo swoje; po

cząwszy od owego niewinnego ,,hucułka," któ

rego obałamucony nauczyciel ludowy, ów Trem

bicki z procesu Olgi Hrabar, kupował niby dla

Mirosława Dobriańskiego; począwszy od portretów

Ignatiewów i Gorezakowów, rozpowszechnianych

wraz z teudencyjnemi pismami, aż do wydawnictw

Tow. imienia Kaczkowskiego i słynnych kalen

darzy, rozchodzących się w tysiącach egzentpla

rzy, a sławiących jedność z prawosławiem i Ro

syą, aż do ostatnich numerów Hałyczanina, w któ

rych p. Marków głosi to samo, lub propaguje myśl

podziału Galicyi, albo zohydza przeszłość histo

ryczną Polski i twierdzi, że rozbiór jej, to kara,

nemezis dziejowa za ucisk — prawosławia!

Dział to byłby niewątpliwie bogaty i poucza

jący. A znalazłyby w nim niewątpliwie także

miejsce okazy owyeh petycyj, podpisywanych

])rzez niepiśmiennych włościan i siedmioletnie

dzieci w kwestyi naukowej, w kwestyi pisowni

fonetycznej, której się sprzeciwiają zaciekle mo

skalofile, pragnący nie dopuścić wszystkiego, coby

ową wymarzoną jedność z ,,matuszką" Moskwą

na szwank narazić mogło. Znalazłyby tam miej

sce różne odezwy wiecowe, mówiące o ,obcych

ludziach" i różne, mniej lub więcej jawnie pu

szczane w obieg litografie. Jednę z takich lito

grafij, wykonaną bardzo prymitywnie, a nie prze

znaczoną widocznie do jaw»ej sprzedaży — co je

dnak wcale rozpowszechnię iu nie przes zkadza —

mieliśmy niedawno sposobność oglądać. Przedsta

wia ona w głębi, na pierw**ym planie biskupów

ruskich, zajętych zbyt gorliwie kwe styą pisowni

i nie zwracających uwagi na to, co się w około

dzieje. A w około dzieją się horrenda! Oto urzę

dnicy w uraudurach, z broni% w ręku, napędzają

lud do m is)j katolickich - widać karykaturę Je

zuity, głoszące go z kazalnicy słowo boże Lud,

pomimo nacisku, ucieka. U cieka w strouę przeci

wną, kędy widnieją wspaniałe kopuły — pocza

jowskiej eerkwi. Garnie się tam lud tłumnie, po

mimo dobytej broni takichże urzędników, którzy

tu znowu usiłują tłumy gwałtem odeprzeć.

Gdyby ten jad, ową trueizuę za pomocą takich

rycin, artykułów i broszur, w ciągu lat tylu sze

rzoną, można było zebrać i okazać, byłby to rze

czywiście wyjątkowy egzemplarz trującej esencyi,

ua wynalazek której patent.słuszuie należałby się

stronnictwu p. Markowa.

Aby nas nikt o przesadę pomówić nie mógł,

postaramy się w następnym artykule podać do

wiadomości choć kilka faktów, na dowód praw

dziwości słów naszych. Wszystkiego przytoczyć

nie sposób. Pominąć musimy najjaskrawsze nawet

dowody, korzystając t} !ko z tych, które mamy na

razie pod ręką. Są to niektóre wydawnictwa Tow.

Kaczkowskiego, niewybierane, lecz wzięte na

chybił trafił i artykuły Hałyczanina oraz poprze

duiczki jego Hałyckiej Rusi.

Przegląd. polityczny.

Kraków 26 maja.

Ubiegła sesya bukowinskiego Sejmu obfitowała

w interesujące epizody, które warto zanotować.

Znany jest skład tego prawodawczego ciała. Jego

w iększość powstała przez kombinacyę Rumunów

z dwoma tak zwanymi Rusinami, którzy jednak,

oprócz pochodzenia, nie mają nic wspólnego z Ru

sią. Rolę mniejszości odgrywają Polacy, Niemcy

i Rusini narodowcy, którzy wśród tamtejszych w y

jątkowych stosunków ntrzymują pomiędzy sobą

przyjazne stosnnki. Mniejszość ta, a zwłaszcza

Polacy — gdyż Niemcy przeważają w kuryi gmin

wiejskich — jest zasadniczo majoryzowana i po

mijana przy obsadzaniu wszelkich dygnitarstw

prowincyoiialnych; ale taki jest zwykły los mniej

szości, a jeżeli Rumuni wyzyskują swoją przy

padkową przewagę cokolwiek bezwzględniej, niż

to się gdzieindziej dzieje — to przecież są to zn

pełnie wewnętrzne bukowińskie kw cstye, do któ

rych absolutnie mięszać się uie chcemy. Ale p.

Mustaca i jego rodacy sięgają także po za gra

nice swojej prowincyi i używają czerniowieekiej

Izby sejmowej do wprost anty-polskich demon

straeyj. Pomijamy uchwałę o fonetyce ruskiej,

która jest tylko śmieszna; pierwszy to bowiem

raz ciało prawodawcze postanowiło rozstrzygnąć

kwestyę czysto gramatyczną. Fonetyka uie podoba

się p. Rejanowi i jego jedynemu koledze z klubu

,,staroruskiego," a w ię kszość Sejmu, złożona z Ru

munów, uchwala, że fonetjka jest dla Rusinów

niepotrzebną. Mniejsza o tę naiwną zabawkę. Ale

większość sejmowa wystąpiła z dwoma deinonstra

cyam i, nieniającemi właściwie żadnego związku

z zakresem Sejmu bukowińskiego. Uchwaliła mia

nowicie rezołucyę, wzywającą rząd do ustanowie

nia osobnego sądu drugiej instancyi dla dwóch

bnkowińskich sądów obwodowych, lub też do przy

dzielenia Bukowiny do wiedeńskiego okręgu ap e

lacyjnego, i rezołucyę, protestującą przeciwko urzę

dniczemu polskiemu elementowi na Bukowinie.

Przy tej sposobności wypowiedziano mowy, które

świadczą o wielkim braku politycznego taktu Ru

munów bukowińskich i o ich niczem nieuzasadnio

nej zaciekłości przeciwko Polakom. Nie będziemy

tych spraw bliżej roztrząsali, warto jednak ws po

mnieć, że Bukowina stanowi dla galicyjskiego są

downictwa wielki ciężar i wielki kłopot, a przy

dz.ielenie jej do inuego okręgu, choć ze względów

praktycznych prawie niemożliwe, byłoby dla tak

bardzo przeciążonej pracą lwowskiej apelacyi

prawdziwą ulgą. Co do urzęduików Polaków, to

wobee faktu, że Polacy stanowią na Bukowinie

żywioł liczebnie poważny, a cywilizacyjnie silny,

mają oni w szelkie prawo do zajmowania znaczniej

szej nawet liczby posad w tym kraju; prawa

tego nikt itn uie odbierze, pomimo bezsilnych guie

w ów p. Mnstacy i je go politycznych przyjaciół.

I jeszcze jedna uwaga. Prasa liberalna wiedeń

ska radośnie wita bukowińskie zajścia. W ie ona

dobrze, że podobne manifestacye utrudniają w w y

sokim stopniu Kołu polskiemu utrzymanie nałe

żytego porozumienia z klubem br. Hohenwarta.

Na rozbiciu tego porozumienia wyjdą jednak naj

gorzej Rnmuni.

W Brukseli obraduje międzynarodowy kongres

górników, w którym bierze udział 38 delegatów

angielskich, 14 francuskich, 1 niemiecki, 1 austry

acki i 9 belgijskich. Reprezentują oni razem około

1,200.000 robotników górniczych. W pracach kon

gresu uczestniczy między innymi Burt, sekretarz

urzędu handlu i przemysłu w gabinecie Gladsto

ne’a i członek parlamentu; przewodniczył on w dniu

otwarcia obrad. Prezydentami kongresu zostali

wybrani W oods , również ezłouek angielskiego

parlamentu, i Francuz Calvignac, mer gminy Car

maux, s łynny z udziału w różnych zmowach fran

cuskich górników - w ogóle jednak żywioł angiel

ski przeważa. Z Francyi przybyli także Bas!y

i Lamendin, znani socyalistyczni agitatorowie, któ

rzy z rzeczywistą pracą w kopalniach nie mają

nic wspólnego. B asly jest szynkar/.em i depntowa

nym i w obu tych funkcyacli nie uznaje żadnej

rządowej powagi. Jednakże rząd belgijski nie

uląkł się jego przyjaźni z p Clemenceau i wydalił

Basly’ego i Lamendina z granic Belgii. Kongres

z ajmuje się różuemi kwestyami robotniczemi, a

przedewszystkiem sprawą ustawowego określenia

ilości godzin dziennej pracy. Ponieważ większość

delegatów hołduje skrajnym kierunkom, przeto

uchwalono domagać się wprowadzenia postano

w ie ń , normujących 8 godzinny dzień roboczy, do

ustawodawstw państwowych, a w razie odmowy

rozpocząć ogólne bezrobocie. Niektórzy angie lsc y

delegaci dowodzili bardzo słusznie, że sprawę tę

należy pozostawić prywatnej inicyatywie. U chwał

kongresu nie należy brać bardzo na seryo. Cyfry

górników, jakoby reprezentowanych przez delega

tów, są cokolwiek fantastyczne; i tak delegat

austryacki powołuje s ię na pełnomocnictwo 100.000

austryackich górników. To też ogólne bezrobocie

pozostanie zapewne tylko pobożnem życzeniem

garści agitatorów.

Przesilenie gabinetowe we Włoszech skończyło

się prędko i szczęśliwie. Giolitti pozostaje na ezele

rządu, a z nim wszyscy jego dawni koledzy, z wy

jątkiem Bonacciego, którego tekę objął senator

Enla. Prócz tego wzbogacił się gabinet o jednego

członka, senatora Gagliardo. Włochy bowiem są

je dynem państwem w Europie, w którem admini

stracya finansów pozostaje pod kierunkiem dwóch

ministrów: właściwego ministra skarbu i kancle

rza skarbu. T ę ostatni% godność sprawuje w ga

binecie Giolitti’e go p. Grimaldi, z aś Gagliardo b ę

dzie ministrem finansów. Prasa włoska omawia

załatwienie przesilenia w tonie sarkastycznym.

Riforma, która je st stałą przeciwniczką Giolitti’

ego, ocenia bardzo sceptycznie rckonstrukcyę g a

binetu. Zdaniem jej, Giolitti usiłuje przejednać se

nat, dotychczas cokolwiek zaniedbany i dlatego

niezadowołniony, oddając mu aż dwie teki, usiło

wania te jednak pozostaną niewątpliwie bez sku

tku. Rzeczywiście w obecnej chwili istnieje po

między rządem i senatem pewne naprężenie z po

wodu ustawy emerytalnej. Komisya senatu jest

nieprzychylnie usposobiona dla rządowego pro

jektu, a rząd używa wszelkich wpływów, aby nie

dopuścić odrzucenia ustawy. Sprawa ta pozostaje

dotychczas w zawieszeniu. Co do osobistości no

wych uiiuistrów, to nie wiele da się o nich po

wiedzieć, gdyż nie brali żyw sze go udziału w ży

ciu politycznem. Euła, człowiek 73 letni, był je

neralnyni sekretarzem gabinetu Minghetti ’ ego

w roku 1874. Jest to prawnik z zawodu, który

organizacyę włoskiego sądownictwa gruntownie

zbadał. Cokolwiek młodszy Gagliardo należał do

gorących zwolenników Garibaldi’ego. Brał udział

w jego sycylijskiej wyprawie i został ciężko ran

ny w bitwie pod Milasso pchnięciem bagnetu. Był

on już raz podsekretarzem stanu w ministeryum

skarbu w r. 1888 i uchodzi za wybornego zna

wcę kwestyj ekonomicznych.

Korespondeneya ,,Czasu^

Rzym 19maja.

Dowiedzieliście się już ])rzez dzienniki, w jak

uprzejmy sposób Ojciec św. przyjął pielgrzym ów

wielkopolskich, jest jednak wiele rzeczy, które

Na kresach lasów.

Oiioniudauie H)gnuńra.

(34)

Napisał

Stefan Nabrani.

(Ci%g dalszy).

Na Pawle, obecnym w izbie, scena ta nadzwy

czaj przykre wywarła wrażenie. Ogólna trwoga

udzieliła się i jemu; nie mogąc znieść dłużej

samotności, przemyśliwał nad tem, jak by to, nie

czekając zebrania, uprosić kogoś o przyjęcie go

ua mieszkanie. Ale wstydząc się swej nieuiszezal

uości z długów, zwłóezył, bojąc się odmowy bo

gatych, a biednym nie cbcąc stać się ciężarem.

W trakcie tego nadeszła poczta i myśli jego w in

nym uniosła kierunku.

Nie była to jednak odpowiedź na listy i pro

ćby wysłane w połowie lata, ale przesyłka w y

prawiona Bpo jakucku" jeszcze na początku wio

sny. Zawierała ona parę c e gie ł herbaty, trochę

cukru, trochę sołi i dużą paczkę rosyjskich gazet

i miesięczników — poczciw’i towarzysze z miasta,

dzielili się z nim czem mogli. Przysłano mu

także dwa listy mnogiemi poznaczone stemplami;

schwycił za nie z gorączkowym niepokojem, ro

z erwał kopertę, spojrzał na datę i podpis:

—

Źyją, a, raczej żyli... rok temu! — pomyślał

i zaczął pożerać chciwie oczami drobne, czarne

z naczki, drogiemi skreślone rękami.

Zachwiany kredyt Paw ła podniósł się znów

w oczach krajowców, wobec tego dowodu w po

staci herbaty, cukru i soli, że jest przecie gdzieś

na świecie ktoś, kto się o niego troBzczy i o nim

pamięta. Andrzej, który przedtem utrzymywał, że

Paw eł takisam obieży-świat, jak inni, znani im

przybysze z południa, że traktować go trzeba,

jak każdego darmozjada, a słów jego nie wię

eej ważyć, jak ,,obiecanki cacanki" teraz osobiście

go odwiedził, a przy końcu długiej, dyplom aty

cznej gawędy, napomknął uprzejmie:

A pieniądze pewnie nie prędzej przyjdą, aż

się drogi ustalą?

—

Nie wiem. Ja dałem wam kwity - odrzekł

sucho Paweł.

—

Jam temu nie winien, ie nie

przychodzą.

—

I jam nie winien — odparł Jakut z uśmie

chem.

—

A z kwitów dotychczas mały pożytek.

Ale ja nie... ja tylko tak. Swoi jesteśmy przecie

ludzie, sąsiedzi!

Odszedł zadowolony, gdyż udało mu się wyłu

dzić ćwierć e egly herbaty, kosztującej tu pięć

złotych, za tłustą gęś, niewięcej wartą, jak dwa

złote. Inni próbowali też wznowić ów handel za

lnienny, tak niegdyś dla nieh korzystny, ale Pa

weł odmówił stanowczo. Nie nalegali, ale wzdy

chając mówili:

—

Zmądrzał ruski! och, zmądrzał! Jak tylko

nauczył się po jakuckn, tak zmądrzał!

Paweł jednak nie zmądrzał, tak jak oni to poj

mowali, zrozumiał tylko, że pomimo wykwintnej

odzieży był daleko od nieb uboższy; prawdziwie

biednym i teraz daw ał, rozmiary datków swoich

zmniejszył jednakże.

Tymczasem nadeszła zima; jeziora i rzeki za

marzły, lód był w stanie wytrzymać ciężar ludzi

i koni. Z północy bez wiatru i szmeru powoli

nadciągały armie chmur ciężkich, ołowianych, po

kłębiouych i jak stado niedźwiedzi kosmatych;

rozpostarły się szeroko na horyzoncie, opuściły

nisko ku ziemi i cicho, bezdźwięcznie sypać za

częły duże puszyste płaty śniegu. Jednocześnie

zerwał s ię wicher, eo chwila zmieniający kierunek

i pogrążył wszystko w niebezpiecznych odmętach

śnieżycy.

Paweł siedział w domu; czytał, uczył się i od

świeżony cokolwiek wiadomościami otrzymanemi

z ojczyzny krzepił na duchu. Sąsiedzi odwiedzali

go rzadko, gdyż w szyscy zajęci byli stawianiem

łuków-samostrzałów na dzikie reny i lisy, albo

przenoszeniem sieci na zimowy połów, gdzie dłu

giemi szeregami zarzucali je pod lodem. Od nicU

jednak dowiedział s ię ostatniej sezonowej nowiny,

że Lelia wróciła.

—

A Dżjanka?

—

O nim nie słychać.

—

Gdzież się teraz dziewczyna znajduje?

—

Gdzież się ma znajdować? u Andrzeja! Oj

ciec ją przyprowadził.

Ponieważ nowinę tę przyniósł mu ,,Długi," Pa

weł nie bardzo mu dowierzał, ale inni powtórzyli

to samo, a wkrótce i sam TuDguz zjawił się u

niego.

)r ,T

—

Córka przyszła! - wyrzekł z godnością, ęzłó:

wieka, który znów coś posiada i siadł śmiało na

pierwszem miejscu. — Gawędzili dość długo, choć

porozumienie utrudniał wyszukany rosyjski żar

gon starego.

Z postępem zimy do źle opatrzonej, łicznemi

dziurami świecącej jurty Pawła począł się wdzie

rać chłód. Przet cienkie, nieszczelnie do framugi

przystające okienka, zrobione z pęcherza i skor

rjbich, dęło jak przez sito. Paweł nie zdejmował

kożucha i z niecierpliwością oczekiwał św. Szy

mona, kiedy do domów zejść się mieli łowcy i

złożyć wiec. Tymczasem pocieszał się, że wszę

dzie zimno i wszędzie dmie, gdyż nigdzie jeszcze

nie skończono jurt obmazywać i nie wstawiono

lodów do okien. W wigilię wspomnianego powy

żej święta dano mu znać przez umyślnego posłań

ca, że gromada prosi go ua dzień jutrzejszy do

jurty Andrzeja, gdzie zebrać się mieli wszyscy

szanowni."

Stawił się w oznaczonej porze i siadłszy w kole

już zgromadzonych ,,szanowuyck," z aczął przysłu

chiwać się obradom. Pomimo znacznych postępów

w mowie krajowej, rozumiał jeszcze z trudnością

te dźwięki, zlewające się jakby w jeden strumień,

zatapiający wszystkie jego zdobyte wiadomości.

Ale znając już jako tako stosunki miejscowe i

charaktery ludzi z wyrazu twarzy, z wrażenia, ja

kie mówcy na słuchaczach robili, domyślał się, o

co rzecz chodzi, a resztę dopowiadał mu Ujban

czyk.

W środku koła, obu rękami wsparty na długim

kosturze, stał stary Tunguz , z rzadka kłaniając się

gromadzie i rzecz swą wywodził. Obok niego trzy

mała się wciąż bezmyślnie, a nisko kłaniająca się

Upacza. Nie trudno było odgadnąć, o co im cho

dziło, a okrzyki zachęcające, rozlegające się wśród

biedniejszych, u drzwi stojących słuchaczy, pozwa

lały domyślać się wyroku gromady.

Zaciekawiony Pąweł spojrzał na Andrzeja, i

zdało mu się, że widzi wyraz ukrytego zadowo

lenia na skamieniałej twarzy bogacza.

—

Dziewczyny! wołajcie dziewczynę! rozległo

się w tłumie.

—

A jakże! wołajcie dziewczynę — zgodził się

przewodniczący obradom Filip.

Ludzie rozstąpili się trochę od strony komina

i wepchnięto opierającą się Lelję. Paweł nie po

znał 8wej, Jeśnej rusałki w t,ern, widmie bladem,

wy.dmdląin, _w .odzież. i(mika»tf, podartej, cboć

zawsze srebrem wyszytej.

Stała pokornie, z rękami bezwładnie opuszczo

nemi wzdłuż ciała, z głową pochyloną na pierś

w yschłą, ciężkim podnoszącą się oddechem; cier

piąca, zawstydzona, nie wiedziała, gdzie się po

dziać przed wzrokiem otaczających j ą mężczyzn.

W ruchach jej i wejrzeniu zauważył Paweł dzi

wną lękłiwość, coś dobrze mu znanego, a ezego

w niej przedtem nie widział i zdumiony wpatry

wał się w nją pilnie na równi z innymi, aż na

gle przypomniał sobie , że taki ruch i taki wyraz

widział nieraz u starej Simaksin , i oczy odwrócił.

—

Jak sobie chcesz Andrzeju, a zawsze mu

sisz dać coś za nią staremu. Toć to ty dałeś po

czątek , wszyscy o tem wiedzą! - krzyczała gro

mada.

—

Ja nie winien temu, co się z nią stało —

trząsł bogacz głową.

Spytajcie jej, kto winien

i niech ten płaci.

Ale daremnie dręczyli dziewczynę; milczała jak

zaklęta i tylko dwa strumienie łe z rzęsistych pły

nęły po jej policzkach i padały na srebrne upię

kszenia fartucha.

Tymczasem Andrzej, niemniej nisko kłaniając

się gromadzie, wymownie zaczął przedkładać rzecz

swoją. Tym razem iinię Dżjanki powtarzało się

równie często, jak kiedyindziej pieniądze; lecz

gromada nie dała s ię oszołomić i uparcie stała

przy swojem.

—

Grzech ci Andrzeju tak starego uciskać! Daj

choć połowę obiecanych renów.

Andrzej targował się długo, wreszcie machnął

ręką i ugoda została zawartą. Dziewczynie pozwo

lono schować się do kąta, a Tunguz, korzystając

z okazyi, palnął mówkę dziękczynną, przydługą

może trochę, ale cierpliwie przez wszystkich wy

słuchaną do końca.

—

A gdzież Dżjanka?— spytał Paweł Ujban

czyka.

—

Niewiadomo. Powiadają, ż e w mieście. Za

pewne schował się gdzieś, a gdy pierwszy ogień

przeminie, to się pokaże. Nie bój się pan, nie

zginie on!

Załatwiwszy sprawę Tunguza, z kolei zwrócono

się do Pawła: zapytano go, gdzie zimę zamierza

przepędzić i czego od gromady żąda. Wówczas

Paweł opisał stan zamieszkiwanego przez siebie

letnika i prosił, aby mu dano mieszkanie u któ

rago z gospodarzy, a pożywienia dostarczano da

lej na tych sam yc h, co dotychczas, warunkach.

Wkrótce powinna przyjść odpowiedź na moji

prośbę o wyjazd do miasta na zimę; nie bcdi

więc wam już długo dokuczał, a gdy raz dostani

się do miasta, pieniądze bądż co bądź znajdę

należność wam odeszlę — tłumaczył zmięszan;

gburowatem przypomnieniem któregoś z Jakutóv

o niezapłaconych ratach.

Gruina niechętnie przyjęła j ego projekta, a pr/.e

dewszystkiem odmówiła wyznaczyć mu nowe mie

szkanie.

Na co szukać, kiedy jest— rozumowali. -

Sam powiadasz, że niedługo tu będziesz, więc zo

stań w letniku Andrzeja. My go każe my obmaza

krowim nawozem, obsypać śniegiem , będzie cie

pło! Drew ci starczy, sarn narąbałeś sporo, a ni

starczy, to wtedy pogadamy! Brać zaś ciebie każ

demu niedogodnie, ciasno, zimno, kłopot z jadłen

kobiety, dzie ci, cielęta. Już ty lepiej przekolata

jakkolw ie k te parę tygodni. Gmina cię bardz

prosi! Rok ciężki! siano pogniło! połów ryb zły

Patrząc na ich twarze w e s ołe , filuternie uśmic

chnięte, Paweł domyślał się, że kłamią, że an

o mieszkanie, ani o pomieszczenie nie byłoby tal

trudno; siedziało nieraz przecie po dwadzieści

osób w małej, trzy sążnie kwadratowe mające

jurcie. A co do zbiorów, wiedział od Ujbanczyka

że ten rok należał do lepszych. Woleli więc mie

go zdalcka, niż stwarzać nowe stosunki, mogąc

doprowadzić do nieprzewidzianych trudności. Czy

nie pokłócił się z Andrzejem za to, że mu gmin

za niego płaciła?

Paweł, pomyślawszy, zgodzi! się. Skrępowań

długami i uczuciem, że siedzi na karku tym lii

dziom, płacąc im za ich pracę nie swoją praca

a cudzemi pieniądzmi, nie czuł się w prawie od

mówienia. Ucieszył się nawet z takiego obrot

rzeczy, którego sam Jakutom nie śmiał propont

wać, uważając go za kosztowniejszy. Obrachowa

no więc, co się gminie od niego należy, i zapj

tano g o , czyby nie zechciał dać upoważnienia n

imię jedne go z odjeżdżających do m iasta ,,szant

wnyeh" do odebrania tych pieniędzy, gd yb y jes:

cze nie były wysłane. Paweł chętnie przystał n

ich żądanie, poprosił tylko, żeby ,szanowny" zi

chciał zajść do niego nazajutrz.

(Ciąg dalszy nastąpi).

1tzTTr»

—

wychodzi codziennie wieczór, wyjąwszy niedziele i dni świąteczne

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po ilt cnt., z przesyłką pocztową 12 centów;

we Lwowie po 10 centów do nabycia w biurze dzle ulKfiw, przy ulicy Karola Ludwika f. 0.

na cały ruk na kwartał na 1 miesiąc

W m i e j s c u ...........................................................................

20 żłr.

5 złr.

1złr. HO ct

Pocztą w państwie a n s t r y a c k i e m ........................................

24 złr.

6 złr.

2 złr. 50 ct.

n ie mi eckie m .............................................

28 złr.

7 złr.

3 złr.

r do Włoch, Francyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Tur

cyi i innych państw, należących do związku pocztowego

32 złr.

8 złr.

,; 3 złr.

Prenum eratę przyjmuje się tyłku otl 1 «lo OMlAtnieKO rinitt w miesiącu.

—

l.isty z pie

niędzmi i p r z e k a z y pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco

do Administracyi Czasu w Krakowie. —

Listy rekla m acyjne nieopieczętowune nie podlegają opłacie

pocztowej. — L istów niejTankowa ny ch nie przyjmuje się. — Rękopismow nadsyłanych nie zwraca się.

I*rt*iiiiinv rai u wynosi:

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu