Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 592 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nerf102.

Kraków, 6 Maja - Niedziela.

Kok 1883.

Prenu m eratę przyjm ują:

Adrainistraeya ,CZASU " h Umkowle, tndzież urzędy pocztowe. lłlleJaęowĄ pronmnorntę

księgarnia S. A . Krzyżanowskiego, handel Nowakowskiej w Snkiennicach obok filii pocztowej. — * *Kło

sz e ń In (inseraty) przyjmnje się za opłatą od miejsca wiersza dmkiom drobnym (petitowym) za pierw

szy raz 10 cnt., za każdy następny raz po 6 cnt.

—

Kailr.tane (na3stronnicy dziennika) od miej

sca wiersza drukiem drobnym po 30 cnt. za każdy raz. —

**«łączenia do , C z a s u 11(prospektu, cyr

kularze, ogłoszonia i t. p.) przyjmuje się za oonę 1 zlr. od 100 egzom. dla zamiejscowych , a 50 cent.

od 100 egzem, dla miejscowych prenumerHtorćw.

—

Należytość uprasza Bię nap_rzód nadesłać prze-,,

kazem pocztowym. —

Ogło.ienln I prenumeratę przyjmuję: wr Ijwowie Ajencja ,CZAeU *

w głównym składzie tytoniu Nr. II przy ulicy Trybunalskiej L 4; w **aryżu wyłącznic p. Adam,

Rue Clćment 4; (prenumeratę p. Wincenty Raczkowski, Fanbourg PoiBsonićrc 33); « *» ieilntu pp.

Ilaasenstein A VogIer (także w Hamburgu, Frankfurcie n. M.,

lterlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu),

A. Oppelik, Stubenbastei Nr 2, R. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze),

H. S habk, M. Dukes, M. Stern, w Frankłurcie n. M. G . L . Daube A Comp.

tś!

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem na Maj .... złr. 2 50

Od Igo Maja do końca Czerwca w 5’—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieckiem ua Maj

....

6 marek

Od Igo Maja do końca Czerwca. 12

Prenumerata Uczy si(t tytko od

pierwszego do ostatniego d ni a w mie

siącu.

Kraków 5 maja.

Przegląd Polityczny.

W dziennikach pojawiła się wiadomość, żc dep.

Euzebiusz Czerkawski ma zostać szefem sekcyj

nym w ministerstwie oświaty. Pokrok zaprzecza

temu stanowczo. Tribiine zaś donosi, że od dłuż

szego czasu rokowano z doput. Czerkawskim o

przyjęcie tego ważnego urzędu, i że to ma tylko

od niegó zależeć, czy i kiedy nastąpi nominacja.

Wiadomość o sankcyonowaniu tak rychłem

przez Cesarza nowe]li szkolnej, nie joet pozba

wioną większego znaczenia. Wprawdzie nie mo

żna było wątpić, że ustawa ta otrzyma sankcyę

Monarchy, dlatego doniesienie o sankcyonowaniu

nie spada niespodzianie; z uwagi jednak, żc le

wica i jej organa ustawicznie w ostatnich dniach

zapowiadały, żc Cesarz większości trzech głosów

nie uzna za istotną większość i sankcyi swej od

mówi, z tego właśnie powodu tak rychła odpo

wiedź Cesarza ma pewną doniosłość. Hr. Taaffc

nie bezzasadnie twierdził, odpowiadając Plenero

wi, że dzieło zgody między ludami Austryi bę

dzie dalej prowadził.

Według Preese w ministerstwach rozpoczęły

się już przedwstępno prace celem ułożenia preli

minarza budżetowego na r. 1884 . Jak corocznie,

tak i teraz, szefowie rządów krajowych zostali za

wezwani do wygotowania w terminie do 15 lipca

preliminarza potrzob swoich prowincyj, które mają

być pokryte z funduszów państwowych.

Główny monitor lewicy De%lt. Ztg potwierdza

dzisiaj powtarzaną od dni kilku wiadomość o na

der gorących w obozie opozycyjnym obradach

nad kwcstyą wystąpienia z parlamentu. Dep. hr.

IJugo Salm postawił wniosek, aby w razie przy

jęcia nowelli szkolnej zwykłą większością, lewica

złożyła bezwłocznie swojo mandaty. Dcp. SUss

Plener popierali ów wniosek, natomiast Cblume

cky, Herbst, Tomaszczuk i Sturm opierali się e

ncrgicznic tak radykalnemu środkowi. W imicn

nem głosowaniu odrzucono wniosek 69 głosami

przeciw 37.

Młodoczeski deputowany Tonner wezwany zo

stał przez swoich wyborców za to, żc głosował

za nowcllą szkolną, do złożenia mandatu. Dopu

towany Tonner odpowiedział, że gdyby szło wy

łącznie o jego osobę, uczyniłby niezwłocznie za

dość wezwaniu; ze względu jednak na to, żc

przez ubytek jednego głosu Czesi przy wyborze

członków dclcgacyi pozostaliby w mniejszości, n

waża sobie za obowiązok, nic składać zaraz man

datu i uczyni to dopiero po dokonaniu rzeczone

go wyboru.

Szereg wizyt monarszych rozpoczął tego roku syn

następcy tronu niemieckiego swą podróżą do Wie

dnia iPragi, Równocześnie dzienniki berlińskie wy

rażają nadzieję, żc Cesarz Franciszek Józef przy

będzie do Berlina w jesieni, gdy tam obchodzoną

będzie dwudziestopięcio-letnia rocznica w stąpienia

na tron pruski dzisiejszego Cesarza Wilhelma.

Na ten obchód spodziewani są także inni panu

jący i książęta państw, z Niemcami za-irzyja

źnionych.

Wczoraj miała się w parlamencie niemieckim

rozpocząć dyskusya nad budżetem za r. 1884/85.

Kiedy w czasie odczytania listu ks. Biernacka

do Prezesa parlamentu niemieckiego wszczęła się

nad nim dyskusya, deputowany Richter rozwodził

się nad nim w znany swój sposób i nazwał go

między innomi ,,orędziem drugiego rzędu."

Z okazyi wniosku Richtera pisze Nordd. AVg.

Zr.y: ,,Mamy świeży dowód, że stronnictwo postę

powc występuje otwarcie do walki z konstytucyą

naszą, i że gorliwie pracuje nad tern, aby obalić

u nas zasadę monarchiczną, a na jej gruzach

zbudować Rzeczpospolitą. Jasną jest bowiem rze

°zą, żc wniosek Richtera ma to jodynie na celu.

Jeśli bowiem przywódca stronnictwa postępowego

występuje bezpośrednio z odezwą do administra

cji wojskowej, przyznaje parlamentowi naczelny

kierunek pod względem egzekucyjnym, i to wła

śnie na tern polu, na którem wyłączne panowa*

wanie władzy egzekutywnej powinno być jak naj

troskliwiej przcstrzcganem."

,,Skoro władza ustawodawcza weźmie udział

w egzekutywie, władza wykonawcza musi upaść.

Przepowiednie Montcsąuicu sprawdziły się i to

w jego własnej ojczyźnie. Dzikie wybryki rcwo

lucyi z r. 1789 datują się od chwili, kiedy ciała

ustawodawcze ośmieliły się t,argnąć na władzę

wykonawczą. Ideał konwentu francuskiego stał

sic dziś ideałem przywódzców stronnictwa postę

powego, a idy z zadowoleniem spostrzegamy, żc

podobieństwo ’ tych ideałów uzyskało silniejszy

wyraz wc wniosku Richtera. Spodziewamy się, żc

naród nasz posiada na tyle zdrowego rozsądku,

aby rozpatrzyć się w następstwach tego_ wniosku.

historyi Francyi za czasów rewolucji znajdzi_e

°P °astępstwa to obliczone z matematyczną ści

*lością.«

Kordd. A l!g . Z tg przytacza wyciągi różnych

dzienników francuskich,* które, omawiając przy

mierze potrójne i zamiar wciągnięcia Hiszpanii

w ten sojusz, odzywają się do stronnictwa repu

blikańskiego tych krajów, aby się tym potwornym

związkom opierały, i dodaje, iż kokietowanie to ra

dykalistów francuskich z republikanami całego

świata jest wprawdzie togo rodzaju, żc na nie

trzeba mieć baczne oko; dla Niemiec jednak i

w interesie utrzymania pokoju jest ono mniej nie

bezpieczne, niżby były intrygi Orlcanistów, gdyby

im się droga do odzyskania władzy otworzyć

miała.

Zamianowanie jenerała Billot posłem francu

skim w Wiedniu zdaje się być zdccydowancm.

Organa nieprzejednanych podnoszą z togo powo

du alarm, żc i obecne ministerstwo musi sprzyjać

Orleanom, kiedy mianuje posłem tego, który, bę

dąc ministrem wojny w gabinecie Duclcrca, bro

nił książąt Orleańskich.

Mowę francuskiego ministra spraw zewnętrznych,

p. Challcmcl-Lacour, chwali Nordd. Allg. Ztg

ze względu na jej oględność i umiarkowanio.

Z powodu śmierci Ludwika Ycuillot. hr. Cham

bord przesłał list kondolencyjny jego bratu Eu

geniuszowi. W liście tym hr. Chambord składa

hołd zasługom dzielnego rzecznika prawdy i wspo

mina, że ilekroć odezwał się do kraju, gorącemi

słowy Yeuillot witał jogo głos.

Ministerstwo Gladstona poniosło pierwszą,

alo znaczną klęskę parlamentarną. Izba niższa

parlamentu angielskiego odrzuciła bowiem, jak

nam doniósł telegram wczorajszy, 292 głosami

przeciw 289 bil o przysiędze, jakkolwiek prezes

ministrów w ciągu dyskusyi kilkakrotnie za przy

jęciem tego bilu gorąco przemawiał. Ministerstwo

z przedłożenia tego nic zrobiło kwostyi gabinc

towej, nic można więc twierdzić, aby kwestyą ta

pociągnęła za sobą dalszo następstwa.

Do Pol. Corr. piszą z Petersburga:

nM:rning Post doniosła w tych dniach, że

Niemcy, Austrya i Włochy starają się obecnie

wszystkiemi siłami skłonić Turcyę i kraje bał

kańskie, aby przystąpiły do trójprzymierza. Wia

domość ta wyrosła bezwątpienia z fantastycznych

kombinacyj płytkich polityków. Z drugiej strony

jednak nic można kategorycznie twierdzić, że wia

domość ta nie ma w sobie ani cienia prawdopo

dobicństwa. Trójprzymierze bowiem ma na celu

jedynie utrzymanie pokoju; powątpiować dziś o

egzystcncyi takiego przymierza byłoby śmieszno

ścią. Przymierze to istnieje w Europie, a podsta

wą jego nie są jakieś zobowiązania dyplomaty

cznc, ale wzajemno zabezpieczenie się państw i

wzajemna obawa przed nieobliczoncmi następ

stwami, jakio musiałoby za sobą pociągnąć zabu

rzenie pokoju. Byłoby to więc rzeczą zupełnie

zrozumiałą, gdyby Turcya lub kraje bałkańskie

przystąpiły do tego trójprzymierza w interesie

pokoju curopojskiego."

W. ks. Konstanty przejechał przez Berlin, po

wracając do Rosyi po długim pobycie za granicą.

Gdy w. książę przejeżdżał z Rosyi za granicę,

wtedy pominął ambasadę rosyjską; w powrocie

atoli zajechał wprost do pałacu ambasady i od

dawał wizyty urzędowe, zacząwszy od dworu i

kanclerza. W noszą ztąd, żc musiało nastąpić po

jednanie w. ks. Konstantego z carem, skoro stryj

Aleksandra ITT, powracając do Rosyi na korona

cyę, nie okrywa się incognitem i przyjmuje go

scinę ambasadora rosyjskiego.

Marszałek Zyblikiewicz, zamykając sesyę

sejmową roku 1881, rozpoczął swoją mowę

słowy:

,Dawno nie mieliśmy sesyi sejmowej, któraby

zajęła umysły w tak wysokim stopniu, jak tego

roczna. Reforma administracyi wytężyła i trzyma

ła w naprężeniu umysły wszystkich. Ustrój nasz

administracyjny, potrzebujący naprawy, wymagał

tego. Przystępując do początków naprawy, trzy

ważne w życiu naszego kraju czynniki, a miano

wicie ustrój społeczny, samorząd i sprężystość ad

ministraeyi stanęły do walki ze sobą: każdy z tycb

trzech czynników o prawa i stanowisko należne mu

w utworzyć się mającym ustroju administracyjnym.

Zadanie to było trudne niez.awodnie, i tcm trud

niejsze, żc obracać się musimy w ciasnych grani

cach, jakie nam nasz zakres działania naznacza.

Nic też dziwnego, żeśmy nie znaleźli wyjścia, któ

rcby wszechstronnie nas zadowolniło. Dyskusya

nasza jednak nic pozostanie bezowocną: po zam

knięciu Sejmu kraj poprowadzi dalej dyskusyę, a

wśród tych rozpraw wytworzy się niezawodnie

myśl, która nam wskaże, w jakim kierunku w tej

ważnej dla kraju kwestyi na przyszłość postępo

wać należy."

System polityczny w tym kraju opiera

się na zasadzie autonomicznej, podstawą

zaś autonomii jest samorząd, a samorządu

gmina. Niepodobna przypuścić, ani pojąć,

aby to, co stanowi istotę naszego życia pu

)licznego, usuniętem być miało nazawsze

z porządku dziennego naszych rozpraw, za

ęć i prac, aby nie miało wzmacniać się i

Yydoskonalać, tem więcej, że wedle słów

Marszałka: ,,Ustrój nasz administracyjny po

:rzebuje naprawy." Reformą gminną i po

crewną jej reformą administracyjną zajmo

wały się oddawna u nas głębsze umysły,

ludzie polityczni baczną na nią zwracali

uw agę, praktyczni — niestety — nie dosyć.

Właśnie dlatego, że sprawa ta dotyczy

)ezpośrednio rdzenia i treści naszego życia

)ublicznego, naszych instytucyj, naszego

systemu politycznego, jest ona natury de

likatnej , w rażliwej, a nawet drażliwej I nic

łatwiejszego, jak ją zranić lub zwichnąć.

Przy jej ccenieniu, w sądzie o niej i w jej

Ci ęściowem czy zupełnem rozwiązaniu potrze

ba wiele roztropności, wyrozumiałości i spo

koju, których Marszałek dał przykład w przy

toczonem przemówieniu; potrzeba zwłaszcza

jasności, którą zastąpiono ciemnościami; po

trzeba dokładnego, a beznamiętnego okre

ślenia przedmiotu.

Przedewszystkiem należy mieć odwagę

wyznania, że spraw* gminna i pośrednio

złączona z nią reforma administracyjna źle

pokierowanemi i mylnie poprowadzonemi

zostały ua naszych Sejmach. Wyznanie to

uczynione być winno nie w celu rekrymi

nacyj, ale dlatego, aby dopomogło do pra

ktycznej na przyszłość działalności. — Kwe

stya ta wznowioną została i poruszona po

nownie pamiętnym kwestyonaryuszem rzą

dowym, postawiony*n od niechcenia, a zre

dagowanym niejasno — podobno przez pod

rzędnych biuralistów. Zwichnęło to j ą na

wstępie. Wobec zaś kwestyonaryusza po

pełniono i nagromadzono w Sejmie naszym

sporo błędów tak, iż uniemożliwiły one nie

tylko całą, ale i częściową naprawę, nie

tylko praktyczną reformę, ale nawet zasa

dnicze jej postawienie; słowem kwestyona

rynsz rządowy i rozprawy Sejmu nad nim,

pogrzebały reformę administracyjną i gmiu

ną w tej formie, w jakiej dotąd pojawiała

się.

Jestto może bardzo przykre dla nas stwier

dzeuie istotnego stanu rzeczy - konieczne j e

dnak dla wyjaśuienia położenia. N ie cofamy

się przed niem, bo pragniemy zawsze i nie

odmiennie dojść w tak żywotnym dla kraju

przedmiocie do praktycznych i dodatnich re

zultatów. Nie myśl główua, nie zamiar, nie

dążenie tak rządu, jak posłów, pragnących

reformy administracyjnej i gminnej, były

złemi, lecz taktyka i postępowanie były

wadliwemi i one uniemożebniły podniesienie

jej w dotychczasowej for i e. form ą tą by

głośny wniosek Dunajewskiego, którego

myśl przewodnia zgodną była z doświad

czeniem, nauką, potrzebami krają i bezpie

czeństwem interesów narodowych, lecz który

nie wykończony w szczegółach, nie dość

ściśle i dokładnie zastosowany do istnieją

cych stosunków — nie łączył, ani zlewał się

z możebną praktyką. Kusić się wobec tego

0 wskrzeszenie go , byłoby pracą Syzyfa, od

grzewaniem niedogotowanej potrawy, ale

zwłaszcza wyrządzeniem prawdopodobnie no

wej szkody ważnej sprawie reformy, która

niezależną jest od tej lub owej, mniej lub

więcej zużytej formy, bo się opiera na nau

kowych i żywotnych pewnikach.

Reforma gminna i pokrewna jej admini

stracyjna, nie mogą zejść z porządku dzien

nego u nas, bo siła rzeczy, potężniejsza od

woli ludzkiej, stawiać je zawsze na nim

będzie. Jest to jednak jedna z tycb kwe

styj, a może najgłówniejsza, która dopiero

po ukonstytuowaniu się Sejmu może być

wskrzeszoną i gruntownie omówioną, bez

szkody dla sprawy publicznej. Nie ulega

bowiem wątpliwości, że ona najbardziej

stanąćby mogła na przeszkcdzie utwo

rzeniu się pożądanej większości sejmo

wej. Większość taka, aby była istotną i sil

ną, musi powstać bez względu na różnice

etnograficzne, czy jeograficzne naszego kra

ju; dla takiej większości przedewszystkiem

nie może istnieć granica Sanu. Pociągnąć

by ją zaś mogła reforma gminna i administra

cyjna postawiona bezwzględnie i a priori,

a byłoby to ustaleniem jednej z przyczyn

niemocy kraju i Sejmu, bo uniemożebnie

niem w iększości Sejmowej lub rozbiciem

jej. Bez takiej zresztą większości refor

ma gminna i administracyjna, pozostanie

p.ękną teoryą, szlachetną aspiracyą, sztan

darem może, ale nie stanie się rzeczywisto

ścią Że reforma gminna i administracyjna

dotyka najżywiej i bezpośrednio różnic, j a

kie zachodzą między wschodnią a zachodnią

częścią kraju, każdemu wiadomo; że przy

stawianiu tej kwestyi i usiłowaniach prze

prowadzenia jej zbyt długo zapoznawano

lub pomijano tę prawdę, to był błąd, któ

rego uznanie prowadzi wprcst do kon

duzyi, iż w szelkie próby reformy abstrak

cyjnej, bezwzględnie dobrej, byłyby nadal

)ezużytecznemi, a nawet szkodliwemi, i że

iraktyczna reforma u nas, musi być tylko

względnie dobrą, i może wejść w życie je

dynie przez uwzględnienie różnorodnych i

odmiennych stosunków— że zatem plan jej

1 program dopiero z porozumienia w łonie

większości sejmowej, której ukonstytuowa

nia pragniemy, powstać mogą. Tym jedynie

sposobem, da się ominąć to, co w polityce

jest najgorszem, zapoznanie popełnionych

błędów, a osiągnąć, to co jest uajważniej

szem ich zużytkowanie.

Reforma, jak ją nakreślił wniosek Duna

jewskiego, ani jasno i ściśle i.ie została

postawioną przez walczących około niej

szermierzy, ani też nie zdano sobie dokła

dnie sprawy z jej znaczenia i doniosłości,

zwłaszcza ze środków niezbędnych do jej

przeprowadzenia. Reforma obejmująca na

raz zmianę ustroju administracyjnego i na

prawę urządzeń gminnych, rozpadała się

bowiem na dwa wielkie działy. Jeden stał

i stoi po za kompetencyą Sejmu, drugi na

leżał i należy do niej.

Reforma administracyjna, zmierzająca do

ściślejszego połączenia instytucyj autono

micznych z administracyą rządową, sięgała

daleko i głęboko w cały ustrój naszego

życia publicznego i dotyczyła bezpośrednio

naszego stosunku do państwa. Leżała ona

po za granicami naszej bezpośredniej woli

i naszych postanowień. Nic wiemy, esy

w szyscy zdawali sobie z tego dokładnie

sprawę. Ale to wiemy, że ci, którzy refor

mę popierali i w Sejmie jej potrzebę pod

nosilij, nie mogli i nie życzyli sobie nigdy

podobnej zmiany stosunków bez jednocze

snych silnych rękojmi narodowych i poli

tycznych, wskazanych zresztą w e wniosku

Dunajewskiego. Można się było różnić co

do formy tycb rękojmi nie co do ich istoty.

Twierdzenie zaś, że zwolennicy reformy go

towi byli kiedykolwiek skwitowaćjztjch rę

kojmi i zrzec się ich z gruntu bezpodstawne -

mogło powstać tylko w skutku pomyłki i

obłędu, lub chęci wprowadzenia wMbłąd. Po

ważnej krytyki nie wytrzymuje ono. Rę

kojmie te jednak zmienić musiały stosunek

kraju do państwa, a reforma sama przez

się byłaby rozszerzeniem autonomii, ponie

kąd zaznaczeniem odrębności kraju naszego

Dalej w sz elkie w tym kierunku zmiany

zależne są bezpośrednio od państwowych

czynników prawodawćzycb. Ze podobna,

w całej pełni reforma, upraszczająca mecha

nizm administracyjny, a otoczona niezbędne

mi rękojmiami niezależności i odpowiedział

ności rządu krajowego przed Sejmem w spra

wach do kompetencyi Sejmu należących o

partąby była na nauce, na doświadczeniu i

na potrzebach kraju, to nie ulega wątpliwości.

Nie trzeba jednak przed sobą zakrywać, że po

ciąga ona za sobą kwestyę prawno-polityczną;

trzeba również powiedzieć sobie iż bez tycb

rękojmi jest niemożliwą i że prosty rozsą

dek i roztropność bez nich nie pozwoliłyby

na nią pisać się, tak dalece, że tylko zła

wiara lub nieszczęsne zaślepienie podobny

zamiar rozumnym ludziom przypisać mogły.

Czy nie przyjdzie chwila sposobna do

podniesienia reformy administracyjnej i nie

rozłączalnych od niej rękojmi?— tego oczy

wiście przesądzać nie można. Skłonnibyśmy

byli mniemać, iż chwila taka już raz nie

została pochwyconą wobec kwestyonaryusza.

Nadejść ona wprawdzie może i to nawet

podczas przyszłego sześciolecia sejmowego,

ale byłoby więcej niż nieroztropnością u

przedzać ją i to bez należytego i wszech

stronnego przygotow. nia, bo prawdopodo

bnie byłoby to najlepszym sposobem pono

wnego zabicia sprawy. Zmiana tak doniosła

i daleko idąca, przepiowadzonąby być mo

la tylko przy jednoczesnych odpowiednich

w całem państwie zmianach i przy sprzy

jających po temu okolicznościach i warun

kach państwowych. Postawiona odrębnie,

byłaby narażoną na odosobnienie i prawdo

podobnie na niepotrzebną i niezasłużoną po

rażkę.

Inaczej się rzecz przedstawia co do dru

giego działu, to je st co do reformy gmin

nej. T a leży w zakresie kompetencyj Sej

mu i zależy od naszej woli i od postano

wień większości Sejmowej; tę odkładać

)rzez wzgląd na reformę administracyjną,

)yłoby doktrynerstwem lub uporem bezuży

;ecznym. Przeciwnie reforma gminna po

winna torować drogę i przygotować grunt

dla administracyjnej, a doświadczenie uczy.

że najski teczniejszą jest stopniowa napra

wa, że w dziedzinie spraw ludzkich najpe

wniej postępuje się szczeblami, zwłaszcza

w takiem spółeczeństwie i w takiem_poło

żeniu, jak nasze. Do reformy gminnej zre

sztą nierównie lepiej przygotowaną jest

opinia publiczna, niż do administracyjnej, 1

ma ona w różnych obozach licznych zwo

enników. Ale reforma gminna natrafia na

rodności i istotne przeszkody, pochodzące

z naszych wewnętrznych stosunków, któ

rych zapoznawać nie można, a w pewnej

mierze uie godzi się.

Do reformy gminnej zatem przystąpić

należy dopiero po zbadaniu jej i zgodzeniu

się na nią w łonie większości Sejmowej,

któraby powstała w myśl naszą a bez w zglę

du na jeograficzne pochodzenie wchodzą

cych w jej skład posłów. Do zgody takiej

dojść będzie można kompromisami między

zdaniami i slusznem ocenieniem różności

stosunków — może ich częściowem uwzglę

dnieniem.

Mniemamy, że dałaby się ona przede

wszystkiem osiągnąć w sprawie okręgu

gminnego i że 01 1 pierwszy powstrćby mógł

jako praktyczny i pożądany wynik usiło

wań naprawy naszych stosunków gminnych.

KORESPONOENCYA ,,CZASU."

l,wów 4 maja.

(§i)’) Nie wspominałem jeszcze dotąd o przygo

towaniach do aktywowania działu hipotecznego

w banku krajowym, ale z tego nic wynika, żeby

(lyrckcya banku dział ten stawiała dopiero na

drugim planie, l)eeyzya co do warunków dla po

życzek hipotecznych nic m ogła zapaść tak wcze

śnie, jak sobie tego życzono, bo zarówno interes

banku krajowego, jak i interes jego przyszłej

klienteli, nakazyw ały obmyśloć szczegóły bliższe,

już ze starannem uwzględnieniem tych wszystkich

objaśnień i wyników, jakich dostarczą tcgoroczno

zgromadzenia walne tutejszych zakładów kredyto

wych. Wzgląd ten był naturą rzeczy tak wska

zany, że szerzej nad tem rozwodzić się nie po

trzeba. Gdyby ze stanowiska spekulacyjnego miano

decydować się na ten lub ów rodzaj listów za

stawnych, rzecz byłaby bardzo łatwą i wcale nio

wymagałaby tyle rozwagi. Ale bankowi krajowe

mu zależy na tcm. aby na polu kredytu hipote

cznego rozwinął nio konkurencyę z wydatnym

rezultatem dla kasy swojej, lecz poprawę sto

sunków w duchu uchwałą sejmową wskazanym.

Obecnio dyrckcya jest już gotową zc swoim ela

,boratem. a zapewne i Wydział krajowy nieza—

Ylłngo ukończy studyum tego elaboratu i nąd3

mu sankcyę swoją. Jost ona w myśl statutu po

trzebną nietylko co do głównych zasad, lecz także

i co do szczegółów, bo listy hipoteczne banku

krajowego zostają pod gw arancją kraju, a cały

dział hipoteczny wyjęty z pod nadzoru rządowe

go, kontrolowany będzie przez komisarza Wy

działu krajowego.

Dopóki projekt nie dojrzeje na normę już obo

wiązującą, niepodobna przytaczać szczegółów, któ

re doznać mogą jeszcze zmiany lub modyfikacji.

Tylko zasadnicze postanowienia kwalifikują się

na razie do powtórzenia. Dyrekcya zamierza wy

dawać listy hipoteczne okresowe. Udzielanie po

życzek hipotecznych w listach zastawnych pierw

szego okresu trwać ma od 1 stycznia 1884 do

31 grudnia 1899. Każdy następny okres osobno

będzie unormowany. Listy zastawne pierwszego

okresu opiewać mają na i ’/j°/,,. Na koszta admi

nistracyi, których wysokość tak samo, jak stopę

procentową, oznaczać ma Wydział krajowy, pro

ponuje dyrekcya ’/4% . Otrzym ujący pożyczkę hi

poteczną w listach zastawnych, opłacałby w pierw

szych dwóch półroczach tylko procent i dodatek

na administracyę, więc razem 4a/40/0- Od trzecie

go półrocza począwszy, dłużnicy opłacaliby raty

półroczne po 2 ’/a% (5°/o na r°k) od kapitału po

życzonego w listach zastaw nych. Z każdej takiej

raty przypadać ma2’/t na procent, ’/s°/o na. umo

rzenie kapitału, a V8Vo na koszta administracyi.

Składka na ’am ortyzację (’/s°/o półrocznie, czyli

V /0 rocznie), pobiorana będzie przez bank zawsze

w stosunku do sumy pierwotnie w listach zasta

wnych wypożyczonej, bez względu na stopniowo

umarzanie się tej sumy.

Najwięcej trudności sprawiać będzie kwest)’a,

jak postępować z pożyczkami dla włościan , aby

z jednej strony dać im możność jaknaj większego

wyzyskania nowego źródła kredytu, oczywiście

w granicach racyonalnie pojmowanej potrzeby, a

z drugiej strony nie rozdrabiać działalności kre

dytowej w ten sposób, jak to na swoją zgubę

bank włościański praktykował. Potrzebną jest te

dy organizacya zbiorowego kredytu, a czy stanie

się to za pośrednictwem gmin, kół kredytowych,

kas i towarzystw różnego ro_dzaju, już na pro

wincyi istniejących, to stanowi kwestyę_ es _sencyo

nalną. Że konwersja długów włościańskich już

w chwili otwarcia banku krajowego będzie miaia

jcdnę formę gotową t. j . obligacye komunalne, o

tem już poprzednio pisałem.

Smutna konieczność rozwiązania Gorlickiej R a

dy powiatowej z powodu odkrytych nadużyć w go

spodarstwie powiatowcm, zapewne niezadługo sta

nie się faktem spełnionym. I)o wyboru nowej

Rady, Wi’dział krajowy ze swojego ramienia wyda

dyspozycj’e administracyjne.

Piekąca potrzeba wystawienia budynku dla

szkoły snycerstwa w Zakopanem, została już szczę

śliwie rozwiązaną. Rząd i kraj ?łożyły się kwo

tami po 3003 złr., i fundusze te są już do dvs

pozycyi oddane.

Dziś w dzień imienin p. ministra br. Zicmiał

kowskicgo, członkowie Wydziału krajowego z po

siedzenia rady wysłali doń zbiorowe telegraficzno

pow inszowanie.

Mówią, że Arcyksiążę Karol Ludwik w podró

ży do Moskwy na koronacyę, zatrzyma Bię we

Lwowie, aby małżonce swoj’ej dać sp)osobność po

znania kraju naszego.

_ , . . , V7 , , ClB* wycbodzi codziennie, wyjąwszy niedziel« i dni świąteczne.

zic ne ra zasu, o i e zapas starczy, w Krakowie po 10c., we Lwowie lub z przesyłkę pocztow§ 12e.

Prenumerata wynosi:

* - w « » ......................." A " * ””S?* rir%?

*)o Włoch, FraDcyi, Angin , Bolgii, SŻwajcarń, Turcń 28 ałr*

7 zlr* 3 rir*

innych państw należących do związku pocztowego . . .

32 zlr.

8 złr.

3 zlr.

1-renn.nrratę przyj,» ,,je .1, tyii,o od I Ko do o.tatnle*o dnia w miesiącu. -

L!aty

z pieniędzmi i p j zekazy pieniężno na pronnmerat§ i ogłoszenia (inscraty) uprasza się nadsyłać franco

do Admimstiacyi Czasu w Krakowie. -

L/isty reklamacyjne nieopitczętowane nie podlegaj§ opłacie

pocztowej. JAstow tiiefratikowanyćh nic przyjmuje się.

Hęlioplnni)u nadsyłanych nie zwraca się.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu