Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 716 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

IŁi:iflĘrJby’ 282

Lwów 12stycznia.

Budżet gr,lieyjakl. - Splendid pauper. - Mowa po

sła Kost Lewickiego.

—

Rutyna opozycyjna.

—

wa posła Starowiejskiego. - Technika wymowy.

—

Au naturd. - Budżet ludowy a sejm kuryalny. —

Autonomia i decentralizacj a.

—

Solidarność w Kole;

większość w Sejmie.

W swem dziele o ,,bogaczach w przeciągu

siedmiu w ieków14 Vicomłe d’Avenel robi słuszną

uwagę, że bogactwo, które dawniej dawało

w ielką siłę jednostkom, dziś już nie wiele sta

nowi w życiu publicznem. Co więcej: na miejsce

plutokracyi zjawiła się nawet plutofobia. Pozo

stała pieniądzowi jedna tylko wielka twierdza;

l’argent — mówi autor francuski - ud maUre

c:i,’,: h u !

I to. nie zawsze, jeśli pomyślimy o skarbc:u

publicznym, o finansach krajowych. Tam pie

niądz staje się bezwładnym i mnogość rąk usi

łuje z tego cudzego pieniądza stworzyć siłę d!a

siebie. Każde stronnictwo po swojemu, to jest

swoją metodą indywidualną stara się wyzyskać

dla siebie i dla swych interesów partyjnych

siłę grosza publicznego. W skarbcu krajowym

pieniądz nie jest panem siebie. Dlatego być

może, pieniądz publiczny jest tak tani, a to, co

się w zamian za grosz publiczny otrzymuje,

kosztuje tak drogo.

Dyskusje budżetowo są w każdym razie do

wodem, że nie zawsze l’argent est maitre ches

lui, Taką uwagę nasuwa i tegoroczna dyskusya

budżetowa, jakkolwiek trudno powiedzieć, by

w obecnej chwili stronnictwa w Sejmie w a lc zyły

z sobą o używanie funduszu publicznego we

dług tej lub owej recepty. Zasoby krajowego

skarbu są u nas tak skromne, a w’ydatki nie

zbędne, wynikające ze w’spółżycia, tak liczne,

że budżet galicyjski robi raczej wrażenie splen

did. p a up e r’a , szczególnie z tegorocznym defi

cytem.

Pierwszy głos w dyskusyi budżetowej zabrał

pos. Kost’ Lewicki, jako mowca ,przeciw?. Mó

w’ił dziś lepiej niż zwykle, tonem bardziej

uroczystym, z fleksyami głosu i intonacyi w’e

dług’przepisów sztuki. Miał sw’e pian o prawi

dłowe, swe akcenty silne, swe wreszcie silniej

sze tra la la mówcy starszego pokolenia, rozło

żone z prawidłowością jak w rozkładzie jazdy

kolejowej. Mowę całą wyróżniał ton uroczysty

i nastrój poważny. Polemikę i w alkę prowadził

w’zorowo, jak w dniu popisu feehtunkowego.

,,Nagromadziło się — oświadczył poseł Le w i

cki — dużo materyału palnego, może nawet

niepotrzebnie, w stosunkach polsko - r u

skich. .. *

Z chwilą, gdy już się nagromadziło

materyału palnego ,niepotrzebnie11, mowca obie

cuje nie dolewać ognia. Przyznaje, że Rusin:

jesienią robili obstrukcyę, ale był to ,k ro k roz

paczy11. Chwilami pos. Lewicki mówi tak, jak

mógłby mówić polski poseł narodowo - demokra

tyczny.

,Sprawy krajowe — woła on — zała

twiane są bez kraju, a często przeciw niemu11.

Chyba pos. Lewicki nie sądzi, że to posłowie

polscy we Lwow’ie lub Koło polskie w Wiedniu

u n ik a ją bezpośrednich stosunków z posłami ru

skimi ! Jeżeli więc w sferze stosunków polsko

ruskich dzieją się rzeczy dia kraju ,,bez kraju

a nawet przeciw niemu11, to winę tego zjawiska

należy kłaść ua karb taktyki ruskiej.

Po tym wstępie politycznym mowca zwraca

się do słuchaczy ze skonstatowaniem faktu de

ficytu i stawia zapytanie: ,Jak pokryć deficyt?11

Pytanie to nie znajdzie odpowiedzi ze strony

mówcy, który zresztą oświadcza, że Rusini gło

sować będą przeciw budżetowi. Natomiast mow

ca roztacza obraz ,n ad użyć11, popełnionych przez

administracyę krajo wą w stosunku do Rusinów

ANTONIO FOGAZZARO.

Pereat Rocclius.

r*- ----

MI.

(Dokończenie).

Nio był jeszcze zupełnie rozbudzony, gdy ze

gar kościoła św’ . Łukasza w ybił w pół do ósmej.

Natychmiast rozległy się dzwony kościelne, gdyż

poprzedniego dnia Don Rocco oznajmił małemu

chłopcu, który mu służył do mszy, iż tego dnia

odpraw’i ją o ósmej godzinie. Wyskoczył z łoż

}’.a i pobiegł szukać ubrania, które Łucya miało

powiesić za drzwiami. Nio znalazł nic. Zawołał

raz, drugi, trzeci. Nikt nie odpowiedział. W za

kłopotaniu swojcm wrócił do pokoju i zaczął

wołać przez okno : Łucyo ! Łucyo ! Zupełna c i

sza. Wreszcie zjawił się mały zakrystyan. Nie

widział Łucyi zupełnie. Przyszedł do domu po

klucze cd ko.ścioła i zastał bramkę od dziedziń

ca otwartą również jak i drzwi dornu; niewi

dział nikogo w kuchni ani też v/ salonie. Nie

mogąc odnaleść kluczy, w’szedł do kościoła w e w

nętrznym korytarzem. Don Rocco wysłał go do

salonu, aby poszukał jego ubrania, gdyż w tym

pokoju Łucya miała zwyczaj pracować w’ieczo

rem. Chłopiec powrócił oznajmiając, iż niema

żadnego ubrania. Jakto! niema ubrania! Don

Rocco kazał mu stać na straży przed drzwiami

domu i ’zeszedł sa’,n na dół w koszuli aby po

szukać ubrania. Znalazłszy się w połowie sch.o

dów, zatrzymaj Bję j pociągnął nosem. Cóż za

obrzydliwy zapach fajki! ’ Don Rocco, bardzo

zaniepokojony, zaczął schodzić dalej. Wchodzi

do salonu, spogląda, szuka, szpera; nic. W raca

do kuchni z pewnem biciem serca. Zaduch jest

straszliwy, :dc ubrania ani śladu. Owszem, je

i stawia szereg żądań w cela rozwiązania sporu

polsko-ruskiego.

Litania żalów posła Lewickiego jeat bardzo

długa. Są tam skargi przesadne, tak przesadne,

że razić będą nawet samego posła Lew’ickiego

przy spokojnej ,,czarnej kawie11, której picie za

rzuca on posłom polskim. Czyż to nie jest prze

sadą, i to nie z punktu widzenia polskiego, ale

krajowego, stawiać na równi stowarzyszenie

naukow’e imienia Szewczenki z Akademią kra

kowską ? 1 nie idzie tu o wykazywanie jakiejś

wyższości polskiej nad Rusinami, ale o ocenę

faktów i instytucyj miarą rozumną, pozytywną,

a jednocześnie sprawiedliw’ą. Takiej przesady

pow’inien poseł Lewicki unikać, a wtedy inne

fakty o ,,nadużyciach11 i t. d. znajdą uważniej

szych słuchaczy. Wtedy i żądania p. Lewickie

go znajdą pow oli, stopniowo zadośćuczynienie.

Stronnictw/a opozycyjne mają niestety taktykę,

opartą na rutynie tradycyjnej. Otóż siła opozy

cj-i tk ’.wi właśnie w tem, by na teraźniejszości

konstruować przyszłość. R utyna jest jeszcze do

brą dia ludzi, broniących status ąuo, ale ula

opozycyi jest ona nieszczęściem. Wtedy odegrać

nie może swej roli dźwigni reformatorskiej.

Do rutyny należą i frazesy ,,przy szampanie11

albo przy ,,czarnej kaw ie11. Dlaczego nio można

,,robić11 polityki przy czarnej kawie? Śmiesznem

jest, gdy kto podkreśla swe pobudzenie polity

czne przj’ czarnej kaw’ie, ale niemniej śmiesznem

jest cnotliwe oburzanie sję na polityczne cza,rne

kawy . 1 w’łaśnie to sztuczne namaszczanie się

opozycyi nieustającym grymasem powagi mełan

cholicznej odbiera jej siłę w par!amenturnem

życiu.

Drugim mówcą był poseł Starowieyski, który

skupił około siebie całą salę sejmową. Zanim

przejdziemy do bogatej treści przemówienia,

uwaga co do formy. Czy mówc.y nasi nie za

mało myślą o technicznych efektach wymowy,

uw.ażanyc,h za ,,starą metodę11. ,,Naturalizm11 za

pomina, że potrawy a u naturel są najtrudniej

sza do sporządzenia. Podkreślanie zaś oddziel

nych ustępów, intonacya jest tem bardziej po

żądana, im bogatsza jest mowa — jak, powta

rzamy, pos. Starowieyskiego — i w treść i w sty

listyczne zalety.

Mowca zaczął od historyi finansowej państwa

a i k ra ju w przeciągu ostatnich trzech miesięcy,

0 obietnicach i niepowodzeniach projektów sa

nacji finansowej. Po ustępie tym, znakomitym

pod względem układu, pięknym formą był dal

szy obraz walk w parlamencie, w którym prawo

1 metody legalne ostatecznie zwyciężyły i wzięły

górę przez pokonanie obstrukcji.

,,Legalność

zwyciężyła obstrukcyę11 — zawołał mowca —

,,ale idea autonomii nie zwyciężyła11, bo obieca

nej sanacyi nie było i niema. A sanacya ta jest

niezbędną z punktu widzenia obrony interesów

ludowych, z punktu widzenia demokratycznego.

I mowca kreślił zręczne porównanie między bud

żetem państwowym, a budżetem krajowym. Ten

ostatni poświęcony szkolnictwu, rolnictwu, do

broczynności i t. d. ma na względzie wyłącznie

interesy ludowe! I ten oto budżet skonstruowa

ny został przez sejm kuryalny!

Ustęp ten był w’ymowny. Miał w sobie dwie

strony: faktyczną i rozumującą, oraz lekko iro

niczną. Poseł Pastor, który jako demokrata z tru

dnością wyróżnia ironię, rzucił się z gestem gwał

townym — wymagającym także sanacyi — do

okrzyku: ,,Niech żyje sejm kuryalny!u

Poseł Siarowiejski poszedł jednak dalej. Po

co krzyczeć : niech żyje, kiedy Sejm ten żył i

swoje zrobił. Teraz jest na porządku dziennym

reforma prawa wyborczego do Sejmu, ale taka,

któraby Sejmowi żywotność zapewniła, a zatem

taka, któraby go zabezpieczyła od niedomagali

obstrukcyjnych i od innych chorób, tamujących

produkcyjność ciał ustawodawczych. Ponieważ

w oczach posła Starowiejskiego Sejm jest czę

(Wydanie wieczorne)

ścią, jakkolwiek koroną całości samorządnej admi

nistracji reprezentacyjnej kraju, więc łączy on

reformę Sejmu z reformą powiatu i gminy.

,,Jesteśmy — oświadczył mowca — wszyscy

autonomistamia. Im więcej jednak powiększamy

zakres naszego działania, to wobec deficytu i

wobec naszej zależności finansowej, stajemy się

i staniemy się coraz bardziej zależni od pań

stwa pod względem politycznym. Na ten fakt,

poruszony przez mówcę, zwolennicy szumnych

haseł bez pytania o koszta nie zwracali uwagi.

Jest to zasługą mówcy, że myśl kraju na tę

stronę kwestyi zwraca. Zagadnienie to istnieje

nietylko u nas, ale i w innych krajach, niemal,

że we wszystkich krajach, w których kwestya

decentralizacji administracyjno -politycznej na

potyka na trudności finansowo. Tylko , że u nas

trudności techniczne rządzenia i zarządzania są

ta k często zamaskowane przez nastroje i po

trzeby moralne, że ogół nie zdaje sobie z nich

sprawy.

Grozi nam zatem - głosi dalej mowca —

i klęska finansowa i porażka polityczna. W ta

kich warunkach Koło polskie w Wiedniu po

w’inno być silne i rozważne. Zaznaczywszy błę

dy popełnione, przeoczenia zrobione, mowca ga

ni także opozycję w Kole, szczególnie ową po

chopność ludowców do wyłamywania się z pod

więzów solidarności. Ale nietylko w Wiedniu

solidarność jest niezbędna; jest oua potrzebna

i tu we Lwowie dla utworzenia większości,

zdolnej do pracy pozytywnej i realnej. Jeśli

jedna strona Sejmu tej większości nio daje, na

leży jej szukać i stworzyć tak, by wobec mar

szałka znaleść się w gromadzie, zdolnej do

pracy.

Przeoczyliśmy niemal ustęp odnoszący się do

sprawy ruskiej, ustęp pełen taktu i względno

ści. Tak bogatą była treść przemówienia, która

w streszczeniu musi wyjść w bledszych k olo

rach.

--------- »-«fr-ł

------- -----------—

Pomyślne znaki.

Wiedeń 12 stycznia.

Na przyszły tydzień rozpocząć się już ma

ją rokowania o uruchomienie sejmu czeskiego,

sprawa więc z półcienia W’yjdzie pa światło

dzienne. Nie sądzę, by rokowania były zbyt

forrnalnerai, nie przypuszczam, b y tej lub owej

chwili zapadła ze strony niemieckiej formalna

uchwała zaprzestania obstrukcyi, jednak mimo

Lo w uruchomienie sejmu dość silnio wierzę.

Podobnie jak rząd zwołał sesyę Rady państwa

mimo obstrukcyi Unii słow’iańskiej, tak zapewne

zw oła sesyę sejmu czeskiego bez względu na

obstrukcyę niemiecką; przy dobrej w oli obstruk

c ja i bez formalnej uchw’ały zniknie.

Sam niezaprzeczony fakt utrzymania solidar

ności w stronnictwach niemieckich, jest już ob

jawem bardzo dodatnim, wszakże tylko wzgląd

na solidarność z umiarkowanemi grupami, po

wstrzymał radykalistów od staw’ iania na w’iecu

praskim skrajnych w’ niosków.

Podobny objaw obserw’ow’ać można także w o

bozie czeskim. Po niezaprzeczonym tryumfie

Dra Kramarza w Izbie poselskiej, wpływ Mlodo

czechów wre W’szystkich okręgach w’zrósł bardzo

znacznie. Równocześnie w ręce D ra Kramarza

i towarzyszy przeszły Na ro d ni Listy, dziennik,

który dotąd nagrzeszyl bardzo wiele, bo mając

przedewszystkiem na oku interes wydaw’niczy,

parł stale Młodoczechów do nierozważnych kro

ków . Rosnący ’wpływ Młodoczechów zaniepokoił

już nawet radykalne grupy i wywołał usiłowa

nie k:i fuzył narodowych socjalistów z grupą

prawno-państwową. Ale najgłówniejsi przew’ódcy

radykalni złączą się zapewne z Młodoczechami,

(przez co skutki fuzyi zostaną również zrów’no

ważone. I w niemieckim więc i w czeskim obo—

Prenumcratę przyjmują: Admmlstm:ya Czasu w Krakowie i urzędy pocztowe. Miejscową

pren u m e r a tę księg. a A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego, H. Kretschmera, Biuro dzień.

Hopca sa i S alo m on o wej. Ol. Trafika. We Lwawie ,,Czas" jest do nabycia w biurach dzień. A. Olszewskieso,

S. Sokołowskiego, K. Buchstaba, na stacyach kolejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaile, Nowym Sączu na p-cronic

w księgarni kolejowej, tudzież na innych główniejszych stacyach n portyerów kolejowych.

Ceny ogło szeń : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny po 10 hal.: układ tabe

laryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 iiaL, następny po 10 hal. N ad esła n e i Nek rologia

od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy raz. Głosy publiczności po 2 kor.; wszel

kie prywatne komunikaty po kronice i po dziale ekonomicznym i t. p. po 1 kor. od miejsca wiersza.

Ogłoszenia i prer.umeralę przyjmują: we L w ow ie biura dzienników L.Plohna, A. Olszewskiego,

St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturalski; w Prze

m yślu A Juszyński księgarnia, D.Heszeles; w Rzeszowie M. Weintraub; w Stanisławowie Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie M. Hockach, O. liant; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie

p. W. Raczkowski, 14 Citó de TreJiśe; w- W ied niu Haasenstein A Yogler, R Mosse (także we w szy st

kich l’iliach): Ił. Schnlek , M. Duke?, E. Braun, J. Da nneb erg , H. Friedl (tylko p renumeratę H. Oold -

schmidt A Comp.): w Frankfurcie u. li . G, L. Daube (S Comp., w Pradze czeskie} Kr. Hovorka

Listy z pieniądzmi i p r ze k a z y pieniężne na prenumeratę i ogłoszeuia przyjmuje Administracja

Czmu w Krakowie. Reklamacye nieopieczęiowane n ie p odlegają opła cie p o czto w ej. Listów nieopła

conych nie p rzyjmu je się. Rękopisów nad,syłanych nie zw’raca się.

}PP"—

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal.

"38*3

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

-—

Telefon Nr 50.

zie górę bierze prąd polityczny nad prądem de

magogicznym, dojrzałość nad frazesem.

Za pomyślny znak uznałbym też to, ie dziś

mniej mówi się o rekonstrakcyi gabinetu, a wię

cej o ugodzie i programie prac. Rekonstrukcja

stanie się konieczną, ale dopiero k iedy stronni

ctwa zgodzą się na program prac, postępowanie

w odwrotnym porządku odpowiadać może ma

rzeniom i dążnościom jednostek, ale nie intere

sowi państwa. Rekonstrukcyę gabinetu wyobra

zić sobie można tylko jako ukoronowanie dzieła:

skoro parlament wie, do czego dąży, skoro ma

program i siły do jego przeprowadzenia — wte

dy oczywiście może też domagać się odpowie

dniej w gabinecie zmiuny. Ale zmieniać mini

strów, nie wiedząc jeszcze czy i w jakim kie

runku praca Izby pójdzie, trąci prawie swawolą.

Ze elrony państwa na czele programu stanąć

musi reforma finansowa; izba, która chce po

ważnie pracować i odzyskać dawne stanowisko,

nie może się od tego obowiązku usuną L Czy

reforma finansowa uchwaloną będzie według

tekstu rządowego przedłożenia, czy z mniej lub

więcej doniosłemi zmianami, jest już rzeczą I z

by, uchwaloną jednak być musi. Ażeby zrów

noważyć długoletnie zaniedbanie i długoletnią

rabunkową gospodarkę, polegającą na obciąża

niu budżetu w celach polityczno-partyjnych,

potrzeba w Izbie większości tak licznej i tak

silnej, by wolę swą objawiać mogła bez oba

w y o skutki agitacyi mniejszości. Taką siłę

mieć może tylko większość, złożona z umiarko

wanych stronnictw i niemieckich, i słowiańskich,

a więc W’ielka większość koalicyjna wszystkich

umiarkow’ anych grup. Jak długo widmo obstruk

c ji wyziera jeszcze ze wszystkich kątów i dzia

łają jeszcze tradycjo niedawnej zdrożnej sw’a

woli, w’iększość kilku czy nawet kilkunastu gło

sów nie ma w Izbie wartości; kto więc istotnie

pragnie dobra państwa i gruntow’nej sanacyi

stosunków, nie powinien żadnej grupy od więk

szóści odtrącać.

Stratokracya w Greeyi.

Od spisku zwycięskiego p ułk ow nika Zorfcasa,

Grecya przestała być państwem parlainentarnen:

i znajduje się pod dyktaturą armii. Kraj posia

dający konstytucję, króla i parlament, jest rzą^

dzony absolutnie przez imitatorów spisku mlo

dotureckiego z tą jeszcze ró’żnicą, że Tureyą

W’łada komitet przy zachowaniu pozorów parla

mentaryzmu, podczas, gdy w Greeyi v/ykońuje

się na każoym kroku nacisk bezwzględny, w pe!—

nem świetle dziennem. D ni ostatnie dostarczyły

ciekawych przykładów.

Minister wojny w gabinecie Mauromicbalisa,

p. Lapathiotes, członek Ligi wojskowej, znalazł

się w kontrowersji z pos. Theotoklesem. Kon

trow’ersya ta objawiła się polemiką w Izbie.

P. Lapathiotes, jako żołnierz wygłasza swe prze

mowy w tonie komendy i oświadczył przeryw’a

jącym mu deputowanym, że nie mów’i bynaj

mniej do nich, że zwraca się do «ludu", tj. do

publiczności na trybunach i że g dyby deputo

w’ani opuścili Izbę, to on, minister wojny, nie

miałby nic przeciw temn. Większość parlamen

tu zażądała dymisyi ministra wojny. Liga od

mów’iła, gdyż p. Lapathiotes cieszy się jej zau

faniem. Parlament stracił swą prerogatywę oba

lania ministrów przez odmówienie im zaufania.

Zaufanie Izby przestało ważyć na szali stosun

ków politycznych Greeyi.

Nie zabrakło i kontrpróby. P. Lapathiotes

okazał się niezupełnie godnym zaufania Ligi,

gdyż przesłał do dziennika urzędowego listę

z awansem noworocznym w armii, niezaaprobo

wanyin przez dyktatorów. W !iście tej nie za

pomniał zresztą i o sobie, i z pułkownika

mianował się jenerałem. Liga uznała, że bez jej

aprobaty minister wojny nie ma prawa awanso

w’ać oficerów i aw/ans uniew’ ażniła. Dziennik

urzędowy musiał odwołać swe obwieszczenie, p.

Lapathiotes pozostał nadal pułkownikiem, tra

cąc razom z wyższym stopniem zaufanie Ligi.

I gdy dzień przedtem dyktatorzy w mundurach

utrzymali swego męża zaufania wbrew Izbie, po

fatalnym awansie zażądali jego dymisyi, P. La

pathiotes przestał być ministrem wojny, p. Mau

roruichalis, prezydent gabinetu, objął prow’izo ry

cznie tekę wojny. Aby zaś nikt nie pomylił

się co do przyczyn dymisyi, Liga ogłosiła ko

munikat, w którym obwieszcza ludowi, że usunęła

p. Lapathiotesa.

Zdarzenia te rozegrały się w ciągu dni trzech.

Czwartego przyszła nowa afera. Liga uznała,

źe czas skończyć z ministrem spraw wew nętrz

nych, p. Triantaphyllakosem. Minister zgrzeszy!

tem, że udzielił koncesyi na eksploatacj’ę k o

palń pewnej spółce zagranicznej, nie spytawszy

się wprzód Ligi, zajmującej się koncesjami

z ró wną i:itenzywnością, ja k awansem w armii.

Prezydent gabinetu Mauromichalis usiłow’ał oprzeć

się tj ’m razem, ośw’iadczając, że gdy co dwa

dni będzie się usuwało ministra, to po zaczęciu

tej zabawy w poniedziałek — w sobotę nio bę

dzie gabinetu. K ról by ł przeciwnego zdania i

zażądał od prezydenta ministrów, aby tenże

poddał się dekretowi Ligi. Minister sprav/ we

wnętrznych podał się do dymisyi, tekę jego

objął prowizorycznie minister skarbu Eutaxias.

Nie trzeba zapewniać, iż parlament nio był wro

góle dopuszczony do głosu. Liga skoncentrowa

ła w ręku władzę wykonawczą , jest instancją

ponad parlamentem, ponad królem i ponad ad

ministracyą.

Nie ukrywa tego pułkownik Zorba3, autor

pierw.szego spisku i prezydent Ligi. W ostatniej

odezwie, ogłoszonej przez dziennik Hestia, o

świadczą, że nie ścierpł najmniejszego oporu

z niczyjej strony. Jdżeli Izba nie uchwali jak

najszybciej wszystkich żądanych przez Ligę u

staw, będzie rozwiązaną ! Pierwszy podał tę no

winę New York Herald, spotykając się z ogól

ną niewiarą, skoro jednak pułkow nik Zorbas

stwierdza ją swym podpisem, trudno przeczyć.

,Głosujcie pauowio, zachęca Izbę prezydent

Ligi — w przeciwnym razie byłbym zmuszony

powziąć decyzję ostateczną, odpowiedzialność

zaś spadłaby na Izbę , odpowiedzialność wo

bec historyi i wobec kraju11.

Z różnych stron usiłuje się wywrzeć wpływ

na Ligę i złagodzić jej ojcowsk:ą surowość wo

bec parlamentu, lecz próby kończą się smutnie.

Theotokis wykazuje w liście otwartym, ie Liga

nie pow’inna skarżyć się nu podwładną sobie

Izbę , skoro posłowie uchw’ alili w niedługim cza

sie 163 projekty ustaw i są gotowi uchw’alić

jeszcze kilka setek. Dyktatorzy przechodzą do

porządku dziennego nad cichym żalem parla

mentarzystów i Grecya żegluje dalej pod flagą*

Ligi, płynąc ku nieznanym celom. N ikt nie

wie do czego Liga dąży. Nio wia ani

kró!, ani parlament, ani ministrow’ie. Kraja:n

rządzi spisek, mający całą władzę a żadnej od

powiedzialności, odpow’iedzialny ty lk o przed so

bą. Grecyę mógłby uratować tylko człow’ iek

zdolny ująć w ręce kraj i dość silny, aby nim

pokierować. Z pod dyktatury wojskowej może

uwolnić Grecyę chyba druga dyktatura, tej je

dnak nio widać na horyzoncie. Spisek jest pa

nem kraju i nikt nie może przewidzieć, czy i

kiedy nim być przestanie. Kres położyć mu mo

że ty lk o śmierć naturalna, gdy anarchia dojrze

je do swego własnego upadku. Na razie znaj

duje się dopiero na drodze ku rozkw’itow i.

O Radę narodową.

We Lw’owie odbyło się wczoraj w Tow’. pe

dagogiczuem zebranie, zainic-yowano przez stron

dnak, pod stołem, m ały pakiecik brudnych ła

chów : kaftan, para spodni, i chłopska czapka.

Don Rocco zbiera je, rozwija, bada z brwiami

bardziej śuiągniętemi niż kiedykolwiek, Wydaje

mu się, iż kiedyś już je widział, to odzienie.

Jego umysł nie pojmuje jeszcze nic, ale jego

serce zaczyna już pojmować i uderza coraz sil

niej. Ujmuje swój podbródek i sw/oje policzki

lewą reką i ściska je, ściska, jak gdyby chcąc

wycisnąć z nich jak, gdzie i kiedy tej całej za

gadki. I oto oczy jego, zatrzymując się na mu

" rze, spostrzegają wreszcie jakiś ślad, którego

nie było tam jeszcze wczoraj. Był to napis wę

glem, po prawej: ,Śliczne ukłony",

zaś po

lewej :

Dobre było winko,

Dobra siuiąca

Dobi’j’ i rła szczyk

I dobry don Rocco.

Przeczytał, bezwiednie pod.iósł rękę ku gło

wią, odczytał znowu, zdawało mu się, iż ćmi

mu się w oczach i że z istoty jego ucieka wszel

kie życie, wszelka zdolność ruchu. W tejsamej

chwili zakrzyknął ktoś w dziedzińcu: ,Gdzież

on jest, ten don Rocco ?" Wrócił z w’ielkim tru

dem do swego pokoju, położył się z powrotem

machinalnie do łóżka, nie wiedząc co czyni, bez

myśli, praw’ie bez czucia.

Tymczasem na dole szukano go, wołano. Był

to profesor Marin i kilku wiernych, którzy przy

byli na mszę. Nikt nie rozumiał, w jaki sposób

brama kościoła mogła b.yć jeszcze zamknięta.

Profesor wszedł do domu, zawołał na Łucyę,

zaw’ołał na don Rocca, nie otrzymał jednak ża

dnej odpowiedzi. Nareszcie dotarł do pokoju

księdza i zatrzymał się na progu zdumiony, iż

widzi go w’ łóżku.

—

Oho! — rzekł — don Rocco ! jeszcze w łóż

ku? A msza?

—

Nie mogę wsiać — odparł cichym głosem

! don Rocco, w yciągnięty na grzbiecie 1 nierucho*

jmy jak mumia.

—

Cóż takiego! — W’ykrzy’knął X. Marin, zbli

żając się do łóżka ze szczerym niepokojem.

—

Cóż ci jest?

T a tw ar z zaniepokojona, ten ton serdeczny,

rozprężyły nerwy biednego księdza Rocha i ser

ce jego, skamieniałe od bólu i zdumienia, zmię

kło naraz. Tym razem dwie praw’dziw’e łzy w’y

trysły z pod jego drżących pow’iek. Ze śeiśnię*

terni ustami poruszał się jak gdyby miotany go

rączką, ale jeszcze się opierał. Widząc, iż nie

m ówi ani słowa, profesor pobiegł ku schodom i

zakrzyknął na łudzi stojących na dole, aby spro

wadzili lekarza.

—

Nie, nie, wyjąknął wówczas z trudem Don

Rocco, ciągle w pozycyi leżącej. Głos jego zdu

szony był szlochaniem, które profesor usłyszał

dopiero zbliżając się z powrotem do łóżka.

—

Nie? — pow’tórzył.

— Ale cóż ci jest? Mów

w’ ię-c.

Tymczasem trzy kobieciny i jakiś stary że

brak, którzy przybyli d!a wysłuchania Mszy,

weszli

wystraszeni do pokoju,

otaczając

łóżko księdza Rocha i wypytując go z kolei.

On milczał jak Hiob, starając się panować nad

sobą i być może przykre uczucie, jakiego do

znaw’ał, widząc te trzy ciekawe twarze pochy

lone nad jego łóżkiem, było mu w tym wzglę

dzie pomocą.

—

Idźcie sobie, rzekł wreszcie do ostatnio

przybyłych. Nie potrzebuję lekarza, nie potrze

buję niczego, idźcie!

Cztery postacie cofnęły się nieco, jednakże

mając wzrok wlepiony w niego z jeszcze więk

szym może W’yrazem przestrachu.

—

Idźcie stąd! powtórzył Don Rocco.

Oddalili się zwolna i zatrzymali się za drzw ia

m i, śledząc i nadsłuchując.

—

No i cóż? rzekł profesor. Co to wszystko

znaczy? Co ci jest?

—

Nic.

—

Dlaczegóż zatem nie wstajesz z łóżka?

Don Rocco odwrócił się tw’arzą do ściany.

Łzy ściskały mu gardło, nie mógł przemów’ić.

—

Ależ na miłość boską — cóż się stało? —

nalegał profesor Marin.

—

To przejdzie, to przejdzie — szlochał Don

Rocco.

Profesor nie wiedział — co czynić ani co myśleć.

—

Czy nie trzeba mu trochę wody ? stary że

brak zeszedł natychmiast na dół i podał profe

sorowi pełną szldankę. Don Rocco nio miał naj

mniejszej ochoty pić, ale w-ypił przez grzeczność,

mówiąc przy każdym łyku : Dziękuję, dziękuję,

to przejdzie.

—

Cóż wreszcie? — zapytał jeszcze raz pro

fesof.

—

Miał pan racyę, księże profesorze — od

powiedział wreszcie Don Rocco.

—

Racyę? Co do czego?

—

Co do tej kobiety.

—

Co do Łucyi? Brawo! t.o w sam czas.

Gdzież jest Łucya? Nie ma jej ? Uciekła ?

Don Rocco uczynił znak twierdzący.

Profesor patrzył na niego zdumiony i powta

rzał: .Uciekła! uciekła!’1 a cztery dobre du

sze, które na r.owo znalazły się w pokoju

pow’tarzały jak echo: ,,Uciekła! uciekła!

—

Ależ, cóż to znaczy! - W’ykrzyknął pro

fesor.

—

Więc dlatego ksiądz nie wstajesz

z łóżka? Nie wstydzisz się kompromitować

w ten sposób? No! w-staw-aj, ubieraj się.

Don Rocco spojrzał na niego, zaczerwienił się

aż po same włosy i zmrużył swoje wilgotne od

łez oczy w uśmiech, który miał mówić: ,,No,

teraz profesor uaśmieje się ze runie11.

—

Nie )nam ubrania — rzekł.

—

Coo?

Profesor zakreślił wymowny ruch ręką , który

miał oznaczać: Zabrała je z sobą?

Don Rocco odpowiedział skinieniem głowy

i widząc, iż tamten z trudnością pow,strzjrmy

w ał wybuch śmiechu spróbow-ał również się

uśmiechnąć.

Biedny Don Rocco! — rzekł profesor

i głosem ciągl.e dławionym jeszcze ochotą do

śmiechu, dorzucił słow-a sympatyk współczucia,

pociechy i zaczął wypytyw ać o wszystkie szcze

góły przygody. Óch, gdybyś runie był słuchał! -

dodał na zakończenie. Gdybyś ją był oddalił!

Tak, -

odparł Don Rocco przyjmując z

pokorą tę ostatnią w’ymówkę, ma pan^ raeyę,

księże profesorze. A teraz, co powie hrabina ?

dodał.

Profesor westchnął.

Cóż ma pow’iedzieć, mój synu. Nic nie po

wie. Tw ój następca napisał wc,zoraj, że się o

stateczrJo zw’olnił ze wszystkich zobowiązań i

że jest do rozporządzenia hrabiny.

Don Rocco zrozpaczony milczał.

Mój Boże - rzekł po chwili milczenia -

to już o wpół do dziesiątej miał po ranie wózek

zajechać. Trzebaby, żeby prałat był tak dobry

pożyczyć mi ubrania.

Ależ ja ci pożyczę - zawołał skwapliwie

profesor. Biegnę do domu i przyślę ci wszystko

natychmiast. Odeślesz m i je , ja k będziesz mógł,

kiedyś przy sposobności.

Żywa w-dzięczność zabarwiła policzki i przy

praw’iła o drganie pow’ieki księdza Rocha.

Dziękuję — rzekł, przechylając pokornie

głow’ ę — dziękuję, z całego serca!

,,Do licha, pomyślał pomimo w-oli, podczas

gdy profesor schodził pospiesznie po schodach,

X. M arin jest o wiele w-yższy odemnie. Dopiero

teraz mi to przyszło na myśl". A le nie przyszło

mu wcale na myśl, aby go odw-ołać.

VIII.

O w-pół do dziesiątej Doa Rocco pojawił się

na progu swego domu gotów’ udać się na swojo

wygnanie. Sutanna profesora plątała mu się pod

rf_

.*».,,i,.,i.»iii B w w i aii!iMimMBm ,.M

, ,CZAo wychodzi z wyjątkiem dni po niedzieli i świętach uroczystych dwu razy dziennie, a mianowicie

o godzinie 0 rano i o godzinie 0 wieczorem.

Numer wieczorny 10 hal., ranny 4 hal.}

.*ayftflaw»«

PRENUMERATA WYNOSI:

,rr

-,,

pn=i cały rok ]na kwartał Jna 1 miesiąc

W Krakowie w miejsca .

:30 koron

7kor.50h.j2kor.50 hal.

, . ,z odnoszeniem do d o m u ...............................

36 koron

9kor. -

3kor -

Poc ztą w p a ń st w i e A u s t r y a c k i e m .....................................................

36 koron

9kor.- 3kor.—

/ dwuk rotną w y sy łk ą p o c z t o w ą .....................................................

42 koron j10 kor. 50 h.!3 kor. 50 hal.

P o cz tą w p a ń st w i e N i e m i ę c k i e m .....................................................

42 koron 110 kor. 50 n.j| 3 kor. BOhal.

!t? w?z^ -

Pąnstw, należących do związku pocztowego i4S koron 12 kor.—

4kor.—

W państwie rosyjskiem (abonament przez urzędy pocztowe) ||

10rb.20k.

jj 4rb. 05k.ii1 rb. 45 kop.

Według urzędowego wykazu pism zagranicznych, mających debit w państwie rosyjskiem ,

M y S o i Aa*p.rzXtr?uia. «rządy pocztowe: w Petersburgu, Warszawie, Kijowie, Wilnie,

mOuKWie l U u e sie . .. innych miast i wsi można prenumerować Czas, posyłając pocztą należyto Sć

do urzędu pocztowego najbliższego z powyżej wymienionych większych miast.

Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: w W a rsza w ie biuro ogłoszeń Ungra, I_ i E. Metz! i Syn,

Międzynarodowe Biuro ogło.szeń -

w K ijowie księgarnia L. Idzikowskiego - w Wi!nie biuro

dzienników Ii. Taubera.

Kraków% Czwartek 13 Stycznia 1910.

,__ _____________

Rocznik ŁX11I.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction