Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 661 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

KfiłAw: Cgwarteg II Wrżeśnia l§ift

CZAS

Bolszewizm w praktyce i w teoryi.

Współpracownik naszego pisma miał wy

w ad u świeżo przybyłego z Winnicy wybi

tnego tamtejszego działacza. Interlokutor z«

»traegł tnę, t e przez cały przeciąg panowania

hulezewików, przez 5 miesięcy, nie wyjeżdżał

* Winnicy; wyrobił więc sobie pogląd tylko

na podstawie tego, co obserwował na miejsca.

Poniżej przytaczamy pogląd o bolszewizmie

w prsktyce i w teoryi.

Cr.erezwyczsjkł.

Krwawi degeneraci.

Żydzi

pod pseudonimami.

Wojeko bolszewickie.

Pnłk

im. Botruna.

—

Ukraina a bolszewizm.

Rrądn bolszewickiego w ścisłem słowa znacze- \

niu właściwie niema, a jeśli jaki powstaje, to -

zakres jego władzy jest zupełnie nieuchwytny.Wszy- ’

stkie te» GubiBpotkomy«, »Kombiedj* itp. komitety

działają w próżni, bez związku jeden z drugim, 1

a często nawet wprost w przeciwieństwie. Jedy- j

ną władzą i to władzę straszn ą — są »czerezwy

czajki«. (Nadzwyczajne komitety)

Zadaniem ich clicyalnem jest walka ze speku- 1

lacyą i kontrrewolucją, ale w rzeczywistości 1

mieszają się one do wszystkiego, a że są panem 1

tycia i śmierci, wszyscy muszą ich słuchać. Przed j

niemi drżą komisarze i usjwyżai dygnitarze cen

tralni. Bo też i jest przed czem. »Czerezwyczajka«

przed nikim obsolntuie nie akłada spraw ozdań 1

se swyrh ce\nności, nie podlega niczyim rozka- |

zom, r. sporządza całą siecią ajentów i szpiegów,

sama oskarża, prowadzi dochodzenia, feruje wy

roki i je wykonywa.

Sądy, t . *w. Tryb unały rewolucyjne rczsrzy

gają tylko sprawy, któremi »czerezwyczajka« nie

nznała za potrzebne się interesować. Wobec niej (

bledną wszelkie »czarne gabinety« i inkwizycye i

średniowiecza.

W Winnicy było aż trzy *czrezwy czajki«, i

odesska, mikołajowska i wojskowa, t a oatatnia zło- i

tona z aamych prawie Węgrów. W skład ich i

wchodziły też i kobiety, między niemi sław na j

żydówka Lola; — sami degeneraci i neuropaci;

nie było tam nikogo, któryby się nie kokainizo- i

wał tak dalece, że zarekwirowali całą kokainę w i

mieście a gdy chodziło o wykupienie aresztowa- i

nego, to prócz pewnej sumy dać trzeba było i i

słoik kokainy.

W czerezwy czajkach działy się rzeczy przera- !

^zające. Zadawano więźniom męczarnie — ot tak ?

»dia miłego spędzenia czasu« . Największych o- 1

krócieństw dopuszczały się kobiety. Jedna z nish, t

przychodząc rano na »urzędówauie«, mawiała i

stale:

Nie mogę pracow ać, bo mój rewolwer mię

sa jeszcze nie jadł...

1 szła do więzienia na m ałą chwilkę. Opowia- i

dają o drugiej, która miała zwyczaj tak aię »ba- i

wić« : Rozkazywała więźnia w korytarzu za ręce

do. ścian przywiąsy wad; i tak rozkrzyżowanemu

dawała »powąchać« rewolwer, a doprowadziwszy j

go do takiego szału, że rzucał się, kopał nogami

i wył — zabijała. Najokropniejsza roswiązłość j

i zwyrodnienie cechowało tych lodzi, ale domi- ,

nowała przedewszystkiem żądza krw i.

Doskonale charaktdDyznjeczerezwy czajkę nastę- j

pojąca bistorya;

Na czele jednej z Winnickich czerezwyczsjek stał

niejaki Orłów, naznaczony n a to s.anowi*ko przez

rząd centralny. Okrócieóstwa jego i grabieże spo

wodowały takie oburzenie Indoości, że ostate

csnie kazano m n nstąpić. Wtedy Orlow ulotnił

się z »uzbieranymi« p arom a milionami, zebrał

bandę i zaczął prowadzić regularną wojnę z bol

sscwikami. Zgubiła go nieostrożność: miał’ »na

rzeczoną« w Winnicy i gdy raz do niej pr°yje

chał, poznano go, złapauo i jego następca w czere

: swyczajce k azał go rozstrzelać.

I Rola i odział żydów w ruchu bolszewickim są

zbyt znane, by trzeb a było o tem się rozwodzić

Zaznaczyć tylko należy, że żydzi unikali obejmo

wania stanowisk, na których mieli do czynienia

s chłopami; ale ra to we wszystkich ronycb u

rzędach było ich pełno, przedewszystkiem zaś

wczerezwyczsjkach, których persOnal był prawie

tylko z żydów złożony.

Charakterystyczny jest laki, że żaden żyd nie

występował inaczej, jak pod przybranern nazwi

skiem o brzmienia louyjskiem. Żaby choć jeden

pseudonim, trącącv żargonem 1 Nigdy I Same Or

łowy, Murakiny, Jedowy... Drogim charakterysty

cznym !aktem jest, że gdy do szkół wprowadzo

no różne reformy bolszewickie a wyrzncano obra

d y święte i wykłady religii, gdy do ochronek pol

skich wyznaczano na ochroniarki żydówki i wpa

kowano pew cą lleść dzieci żydowskich — to

w chedorach żadnych skarg nie było słychać.

Go do wojska bolszewickiego to oddziały, któ

! re dało się obserwować w Winnicy, złożone by

ły przeważnie z ludzi najróżniejszych narodowo

ści, począwszy od Chińczyków. Uzbrojenie mieli

I d’)bre, ale brakowało im armat i amunicyi;

l nun,odnrowama właściwie nie mieli żadnego:

; każdy nosił, co mml i co ch?’isł. Dyscypliny nic

I było; idei jakiejś też ani śladu, chyba idea gra

bieży, która tych wszystkich ludzi łączyła w je

dną mię izyuarodową ban Ię ziiójców i ODryszków.

Obcerowie rnsło co lepsi byli o i żołnierzy, jeśli

nawet nie gorsi. Prócz niewielkiej lic-by karye—

Wiczów i »głodumoroe «, ratujących się służbą

w wtjsko od śmierci płodowej - reszta byli to

najzwyklejsi bandyci. Zrzadka zdarzało s-ę spo

tykać ideowych bolszewików, próunjących wśród

tej hałastry sać ziarno »prawdy«.

Wojako karmiono dobrze i płacono szalenie:

prosty szeregowiec b r ał do 1 100 rubli miesię

cznie. Ze wstydem wyznt-ć tr»eba, że Po!r.kow

spotykała się dużo, i wśród oficerów i wśród

żołnierzy. Móirią, źe bataliony bojow e tj. bijące

się na !roncie, były lepsze i bardziej z dyscyplino*

ware — ale Winnica takich nie widziała.

Ogólne wrażenie jednak jest takie, że wojsko

bolszewickie pójdzie za każdym, o ile w tem ja

kąś korzyść znajdzie. Liczyć na jego »wierność«

trndno. Zw łaszcia pod tym względem ciekawy

był bolszewicko - ukraiński pnłk im. Ćohuna: po

kilka razy zdradzał — kolejno to bolszewików,

to Petlurę, a i tłómaczył się tem, że zadaniem

jego jest obroua chłopów przed wszystkimi, któ

rzy po wsiach rekwirnją. Ostatecznie nigdy nikt

z tym pułkiem do ładu nie doszedł.

Jeśli już mówimy o Ukraińcach, to trzeba po

wiedzieć, że bolszewizm wśród uich nie miał powo

dienia ; dość przypomnieć ciągłe powstania chłop

skie. Bolszewicy sami przyznawali, że co do Ukra

iny pomylili aię i stracili nadzieję zaszczepienia

w niej swych poglądów. Chłop tamtejszy jest nie

ufny i %ceptyk; wierzy dotąd w c ara i spraw-ni ks,

a rządy bolszewickie i nawet Petlnrowskie, nie

były tego rodzaju, by tę wiarę zachwiać. W do

datku m a on silne poczucie własności osobistej

i wszelkie komuniemy są mu wstrętne i niezro

zum iale; próby w tym kiernnkn, przez władze

sowieckie robione, spotkały się ze stanowczym

oporem. Wogóle powiedzieć można, że bolszewizm

na Ukrainie wśród wszystkich narodowości był

źle widziany i żadnych sukcesów nie miał; prze

ciwnie: zraził prawie bez wyjątku wszystkich do

ruchn socyalnego i utrw alił pojęcia »konserwaty

wne« i chęć powrotu »do starego«.

II.

Doktryna bolszewizmn.

—

Piramida a knla.

—

Wi- i

zyonerzy i psychoza.

—

Kto jest *burżujem * ? i

Doktryna bolszewizmu jest w swej osnowie ni- 1

czem innem, jeno najczystszej wody komuuizmem: 1

dąży do upaństwowienia wszystkiego i najzupeł- 1

oiejszego zniwelowania ludzi pod wszelkimi wzglę- 1

darni. Widzi szczęście ladzkości w znpełnem zme- *

cbanizowsniu człowieka, w doprowadzenia go do 1

roli, jaką odgrywa np. oddzielna komórka w ży- !

jącym organizmie. W teoryi bolszewizmu człowiek I

nie jest i być nie powinien sam w sobie jakąś 1

całością, jednostką, mającą własne dążenia, cele,

ideały — człowiek jest tylko cząstką całości,

drobnem kółeczkiem potwornej maszyny — pań

stw a ogólno-ludskiego.

To, do czego dąży bolssewizm, jest to rodzaj 1

Nirwany jnż za życia: niebyt w bycie, jeśli mo

żna się tak wyrszić. Teoretycznie widzi on ludz

kość zorganizowaną na wzór ula lub mrowiska ;

tylko kierowaną przez świadomą wolę zbio ro m 1

dążącą do stałego i ciągłego »doskonalenia« w ssyst- 1

kich naraz, jednocześnie i w jednakim stopnia.

Dziś każde społeczeństwo — mówi bolszewik

—

przedstawia się jak piramida, złożona z ow ar

stwowań mniej doskonałych na spodzie, bardziej !

doskonałych k a górze; tak dalej przy dzisiejszem 1

uświadomienia i dzisiejszych środkach techni- 1

cznych być nie może; społeczeństwo ludzkie przy- 1

jąć powinno formę kuli, złożonej z jednolitej zn- 1

pełnie masy. Pierw seem zadaniem bolszewizmu

jest właśnie tę piramidę zburzyć, zstrzeć, zmia

żdżyć i tak przemieszać i zemleć jej składowe

części, by otrzymać jednolity materyał, z którego

już kulę da się zbudować.

Tak wygląda mniej więcej teorya bolszewizmu;

przy? a; mnie! tak ją sobie ideowi bolszewicy przed

stawiają. Rzeczywistość wcale ich nie z raża; wie

rzą oni święcie w ideabzm mas ludowych i pra

wdę swych baseł; twierdzą, że cały ten brud, ta

ohyda i te zwierzęce instynkty, które charakte

ryzują dziś masy, są wynitiem obecnego ustroją

burżoaz?juego, ze, dopóki trw a walka, tak na

nieszczęście być mosi, ale z chwilą, kiedy owa

piramida uwarstwowaó zamieni się w jednolitą

kulę i idea komunizmu tatrynmfoje na całej li

nii, wnet nastanie ład i okaże się, ile pierwia

stków twórczych, nowych, a potężnych, masj

ludowe w aobie kryją.

Dlatego też ideowi bolszewicy stoją obecnie

jakby z boku i nie biorą prawie udziału w tem

co się dzieje: zajmują oni stanowiska po części

drugorzędne. Poświęcają się reiormie szkolnictwa,

zakładają muzea z uratow anych od pogromów

rzeczy, popierają sztuki piękne i wszelakimi spo

sobami starają się wszczepiać w umysły mas

swe do°ktryny i idei. Sami są do pewnego stopnia

sterorytow am przez ciemne siły, które rozpętali

i przez anarchię, k tórą wywołali.

Kierowanie masami zupełnie się im z rąk

wymknęło i realnego wpływu na nic nie mają.

Są bezradni wobec tłn m n ; jednakże choć nie

pochwala,ą okrucieństw i wybryków, ze spoko

jem na me patrzą, bo myślą, że tak być musi

i czekają pewni, że ich chwila blizka. Odgrani

czają się zrssztą od falangi zwyrodniałych wy.

*tępnych elementów, które dziś jeszcze przywo

dzą tłumem, i które faktycznie władze w swych

rękach dzierżą.

Okropny to widok tych zastygłych w swej

doktrynie wizyouerów, którzy otoczeni mordem,

pożogą i rozpętam! najmższemi instynktami tłu

mu, głoszą słow a rowności i sprawiedliwości.

Tem straszDie;Bzy, że psycbosa,

w której

są poorążeni, działa zaraźliwie zwłaszcza na mło

dzież i kobiety: zarażeni t ą psychozą przestają

widzieć, co się kolo nich dzieje, rzeczywistość dla

uich snika i żyć poczynają pod panowaniem j«

i kiejś nieuchwytnej ideefize, w stnaie jakiej znpe

i pełnej newroey czy histeryi.

Ciekawym jest pogląd bolsźewików Da »bnr—

I żuja«. Burżujem jest każdy, kto coś posiada i

w jakikolwiek sposób kotzysta choćby nbocznie

: z pracy innych ; więc do burżujów należą wła

ściciele ziemi, domów, wssyscy akcyonaryusze,

r kapitaliści, ba Dawet adwokaci, Burżuj uie jest

l według pojęć bolszewickich członkiem spoieczeń*

° |stw a i być nim nie może; nie wolno go też

1v 1*

»a

W jiarte p:rangę

Krasnej Armii przyjmować. Pojęcie samo bu r

żuja je% duse nieustalone, tsz się zwęża, raz

ro zszerza, zależnie od różnych okoliczności.

W każdym razie, k to cośkolwiek posinda, jest

bezwarunkowo burżnjem i przez to samo wyjęty

z pod praw a, n srażony beznadziejnie na ucit,k,

grabież, zabójstwo.

0 traktaty.

Wied«* 10 wrześniu, |

(PAT) Binro koresp, donosi z St. Germain pod

datą8b.m:

Tempa podaje, że obecnie Rsnunfa, Jugosławia

I Gzechosłswacya grsżą, l i nie podpiszą traktatu

pokojowego z Au stryą we środę, jeseli się nie

stanie zadość ich żądaniom. Delegaci rumuńscy —

wedle tychże inPormacyj — otrzymali polecenie

podpisania tra k tatn pokojowego tylko z zastrze

żeniem, że Lędeio zapewniona zmiana artyknłn

61 tra ktatn z Niemcami. Na)wyisza Rada odrzu—

Clła to Stanowisku i odpowiedziała, że Rumunia

może tylko podp(isać traktat z Anstryą tak, jak

on się przedstawia w obecoej formie albo moze

go wcale nie podpisywać Jakiekolwiek zastrzeżenia

są niedopuszczalne. Podobne stanowisko zajęła naj

wyższa Rada n!edawno w sprawie Chin Co się

tyczy CzechosłiDwacyi, to jak podaje dalej Tetnps,

jest ona wzburzona uchwałami komisyi dla spraw

śląskich, wydanemi na korzyść Polski oraz uchwa

łami tejże komisyi w sprawie Spiszu i Orawy,

rzekomo tak że dla Polski korzystnemu Tempa

podaje, że rząd praski ma zamiar n a znak de

monstracyi przeciw owym uchwałom nie podpi

sać traktatu z Austryą. Tempa występuje prze

ciw temu i wskazuje, że uiema Beusu występo

wać przeciw traktatow i teum, gdyż on nie regn

łDje ani kwesty i cieszyńskiej, aui spisko - oraw

skiej. Przy tej sposobności dziennik wskarnjo na

trudne pr łożenie wewnętrzne w Czechach, wy wo

łane, jego zdaniem, tem, że Niemcy pod,udzsją

ronotników czesko-niemieckich. Kwestya cieszyń

ska — pisze Tempa — jest niebezpiecznym pro

blemem. Dziennik proponuje odroczyć zsłfpwier;e

tej sprawy, aż do czasu plebiscytu na Górnym

Śląsku.

Paryż 10 września.

(PAT) Biuro Rantera donosi:

Jak słychać, rząd połndniowo-słowiaftskf ucfawa

lit podpisać traktat z Austryą.

Wiedeń 10 września, I

(P. A. T .) Der News Tagblatt donosi z Pragi:

W tutejszych ketach rządowych wiadomo, źe

wbrew doniesieniom paryskim Repabiika czet ko

słowacka podpisze t ra ktat z Austryą bez zastrzeżeń.

Wiedeń 10 września.

(P. A. T .) W niemieckim przekładzie traktatu,

przedłożonym zgromadzenia narodo *rem, zDajdme

aię nabtępujący ostęp, dotyczący komisyi reparty

cyjuej, mający także znaczenie dla Polski Mia

nowicie w art. 190 Dodatek 11, powiedziane je(st:

Członkowie komisyi repartycyjnej mają być mia

nowani przez Stany Zjednoczone, Wielką Bryta

nię, Francy», Włochy, Japonię, Belgi§, Grecy§,

lJolskę, Rumunię, Jugosławię i Czechosłowację.

Z tego _Siany Z ednoczone, Wielka Brytania,

Francya, Włochy, Japonia i Bslgia mianują po

jednym delegacie, 5 innych państw mianuje wapol

neg i delegata. Delegat ten będzie zamianowany

oa przeciąg jednego roko, poczem kolejno będzie

wybierany z pośród 5 państw, wyżej wy mienio

nych.

W piśmie wstępnem Clemenceau do Bennera

powiedsiane jest, źe oprócz kocuisyi repartycyjnej

m a ’być utworzona jeszcze osobna konferencja.

Odnośny ostęp tego pisma brzmi: Kwestye otwar

ta, dotyczące obywateli anstryackich, które jesz

cze będą musiały być załatwione m ędry Anstryą

a jej sąsiadami, którzy obejmą jej spadek, mają

być oregnlowane przez odrębne umowy. Umowy

te mają być opracowane przez konterencyę, do

której Anstryą będzie dopuszczona na tycb sa

mych prawach, co i inne raoitwa interesowane.

Wiedeń 10 września«

(P. Ą. T.). Biuro kor. (Wnosi z Warsaln dnia

8h.m!:

W dyskesyi n»d ratylikacyą traktatn pokojowego

oświadczył minister skarbu Klots, że soaczerie

traktatu pokojowego polega Da artykule 231, któ

ry ustala nietylko moralną, ale i finansową od

powiedzialność Niemiec. Ogólne koszta wszyst

kich krajów wynoszą 1500 miliardów Na Fran*

cy§ wypada 146, Da Anglię i jej k”lonie 180,

na Amerykę 114, na Rosyę 94, na Włochy 58,

na Belgię, Rumuni« i Serbię 42, na Niemcy 231,

na Acstro-Węgry 100, na Turcy§ i Bałgaryę 49

W tych cyfrach oie są zawarte pensye wojskowe

i odbudowa, którą ustala traktat pokojowy. 670

miliardów franków wynoszą koszta wojny prze

ciwników Niemiec. Przyjąw sty jako podstawę,

okres 50 lat przy 5 proc. oprocentowaniu, wy

nosl suma, którą Niemcy bądą musieli płacić, 1904

I pół mllarda. Przeliczywszy tą sumą aa obecną

wartość pieniężną, osiągniemy 4500 miliardów. Są

to sumy nie do sapłagenia i dlatego władze rzą

dowe francuskie kładą wag« na to, aby uzyskać

przedewszystkiem zwrot szkód w dobrach, w ma*

teryale i ludziach.

Wiedeń 10 września

(P. A. T.) . Tel. Comp. donosi.

Specyalny korespondent Vo88wche Ztg. w Rzy

mie donosi z kół watykańskich Ouecme wyszedł

na jaw tekst paragrafu 15 traktatu londyńskiego

z dnia 26 kwietnia 1915, którego istnieniu Son

nino przeczył. Tekst opiew a: Fraocya, Anglia

i i Rosya zobowiązują się popierać protest Włoch

przeciwko propozycyi z jakifjkolwiekbądź strony

pochodzącej, która npoważniłaby przedstawiciela

; Watykanu do brania udziałn w rokowaniach po

* kojowych.

Niemcy a Śląsk Górny.

Sosnowiec 10 września. 1

(P. A. T.) Czwarty tajemny dokument pruski.

Ministerstwo obrony krajowej (Noskegra) donos

bstem z dnia 29 czerwca do jeneralrej komenjy

VI korpusa armii w Wrocławiu;

Wszystkie sprawozdania zgadzają

się z sobą w tym punkcie, że przewa

ga liczebna Polaków na Górnym Ś lą

s k u jest bardzo znaczna. Uwrgiędntó

jeszcze należy, że wojska oknoscyjne niezależnie

od tego, czy będą to Hallerczycy, czy też Ame

rykanie, lub Anglicy, będą Polakom pod tym

względem pomagali. Chociaż rząd niemiecki ofi

cyaluie jest obowiązany ni: oie czynić, coby mo

gło wpłynąć na wynik głosowania na Górnym

Śląsku, to jednak wszystkie miarodajne władze

są zgodne w tym pnDkcie, że należy wszystko

uczynić, by niemiecką mniejszość doprowadzić do

zwycięstwa. Ministerstwo wojny udzieliło już wła

ściwych wskazówek. Bnreg, jako miasto, leżące na

pogranicza plebiscytu, będzie centralą dla naszej

agitacyi i propagandy.

Kierownik propagandy i kilku pełnomocni

ków rządu będą mieli tam swoją siedzibę w po

bliżu terenu operacyjnego. Ci nanowie będą po

dróżowali pod przybranymi nazwiskami i n ale

ży im udzielić wszelkiej pomocy. Na ważność

sprawy zwraca się uwagę. Pomoc rządu jest w

każdym razie nieuniknioną. Wszystkich Polaków

przyaresztowanych i znajdujących się w śledz

twie lnb skazanych należy wysłać do zakładów

karnych w Dolnym i Średnim Śląsku, ponieważ

zachodzi obawa, że skoro uwolnią ich wojska

okupacyjne, będą prowadzili propagandę szkodli

wą dla Niemiec. Jeneralna komenda powinna

zastosować się do wskazówek których udzielił

jej p. Stillem. Od czasu do czasu żądamy ra

portów.

r . H ilsa, adjUtant.

Dokument powyższy wykryli powstańcy.

Paryski korespondent Gazety warszaw

skiej donosi:

Co do Górnego Śląska, to mogę stwierdzić jak

oajYategoryczniej, iż natychmiastowa oknpacya

Goraego śląska przez wojska sprzymierzone,

wcale nie rosiała zdecydowana przez Rid ę na

czelną. Wiadomości, które podała w taj sprawie

prasa warszawska z d. 27 s erpnia. s? biłamn

tne. Albowiem zasadniczo już dawno Rada na

czelna zdecydowała wysłaoie na G?órny Śląsk i

do Prna Wschód lich korpusa okupacyjnego, zło

żonego z dwu dyw.zyj. Okuoauya ta przewidzia

na jest bowiem przez tr ak ta t pokojowy z Niem

cami i trwać będzie aż do odbycia się plebiscytu,

ale nastąpi — według wszelkiegi prawdopodo

bieństwa — dopiero w czasie, przez trak tat prze

widzianym, t. j. w 15 doi po jego wejściu w ży

cie. Zatem nie ma się co łudzić, natychmia

stowa oknpacya jest absolutnie wy

kluczona Wywoła to niewątpliwie w społe

czeństwie nowe głosy niezadowolenia. Ale ranaF*

my opanować nasze nerwy, mnsimy się w ystrze

gać uczuciowych odruchów i zbyt gwałtownych

powiedzeń. Mnsimy zawsze pamiętać, źe wobec

ciągłego niebezpieczeństwa niemieckiego nie ma

my dziś wyborn w naszej polityce zagranicznej i

tn jest właśnie trodoość nascet sytuacyi.

Qprogram rządu.

Zamieszczamy poniżej mernoryał szeregu naj

poważniejszych instytucyj dawnej Kongresówki,

który śmiało, może nawet bezwzględnie, odstania

i wytyka niedomagania naszej odradzającej się

pańutwowości. Krytyka mencoryata zwraca się

w pierwszym rzędzie przeciwko rządowi, zarzu

cając mu przedewszystkiem beeprcgramowcść i

chwiejne stanowisko wobec sejmn. Oba zarroty

są ałuszue i oparte na chserwacyi dotychczaso

wej działalności gab:neto; można jednak mieć na

dzieję, że p djęia przez p. Paderewskiego, ale,

niestety, jeszcze uienkoń :zona rekonstrnkcya, któ

rej jnż zawdzięczamy oddacie teki skarbu Drowi

Bilińskiemu, przyniesie pożądaną zmi.inę w po

lityce rządn. Memcryał dawałby pclLnjszy obraz

naszej wewnętrznej sytuaoyi, gdjby zaznaczył w

sposób równie stanowczy trudność w społpraco*

nictwa z aejmełn, którego skład jednostronny i

aspiracye, znacznie przekraczające kompetencyę

ciała ustawodawczego, są także jedną z poważ

nych przyczyn naszej słabości i dezorgauizacyi.

W każdym razie przyznać trzeba, że memo.

ry ał jest pomyślnym objawem budzenia się spo

eczeństwa z dotychczasowej bierne ści i wypły

wem gorącej chęci wprowadzenia oaszego poli

tycznego życia na tory celowej i systematycznej

pracy około odbndowy podstaw polskiego państwa.

Warsiawa 7 września.

Począwszy od potowy sierpnia r. b. odbywał

się w Warszawie eałv szereg wspólnych narad

przedstawicieli rolnictwa, przemysł a, handla, rę

kodzieł i finansów. Tematem 1 celem była wy

miana nwag i myśli co do obecnego politycznego

i gospodarczego p ołoż enia kraju. Zebrani przyszli

jedncmyśloie do przekonania, że wśród wytworzo

nych waru nków zagrażają krajowi po w ażne kom

plika? ye ekonomiczne i socyrlne, które przy dal

szej iuercyi społeczeństwa 1 władz mogą sprowa

dzić nieobliczal ną w s w y ch skutkach katastrofę

Postanowiono jednomyślnie wygotować odpowie

dni memory*ł i wręczyć go praez specya(oą dele

g u y ę prezydentowi ministrów, marssełkowi st’jmn

i naczelnikowi państwa. Do delegucyi powołano.

od rolnictwa p. Witolda Romockiego, nd praemy

elu p. Johan» Tołtocakę, od handla p. Stef zna

Jahłkowskiego, od rękodai**l p. Fefitea Lopień

ski egn, od fi nansów p. Kazimierza N atans ona i p.

Stanisła w a Karłow skiego. Mernoryał w ręc zony z o

s tał prezydento wi ministrów 8 0 sierp nia, tnar«*ał

kowi sejmn i naczelnikowi państwa 5 wrześnre

Memoryał ten podajemy poniżej w doełownem

brzmienia.

Dwa czynniki sprawiły, że Polska odzyskała

niepodległość: npadek mocarstw zaborczych i nie

przeparta, powszechna wola życia, k tórą naród

nasz wykazał. Ten drogi czynnik jest stały i nie

zniszczalny, pierwszy natomiast jeat tylko wyni

kiem zbiegu niezależnych od nas wypadków ze

woętrznycb. Stąd wniosek, że dla utrwalania

niepodległości trzeba zapewnić pańntwu polskie

mu moc odporną. Polega ona przedewszystkiem

na silne«n związaniu organizacyi państwowej, na

stępnie — na prawidłowem funkcyonowania władz.

Jttśli do rządu należy kierownictwo twórczością

polityczną w obu tych zakresach, to troska o

charakter oraz intensywność kierownictwa tego

jest prawem i obowiązkiem ogo!n obywateli

Rzeczpospolita jest bowiem całego narodu dobrem

i własnością, a nieprzeparta, powszechna wola

życia wyraża się w nieustannej powszechnej tr o

sce o jego zdrowie i trwałość. Ustanowienie władz,

idokopane na podstawie pewnych teoretycznych

zasad, ani nie zwalDia obywateli od obowiązku

czuwania nad dobrem uarodu i rozwojem paó

ka.Dl

stws, aui nie p?.zb°wia ich praw a bezpośredniego

wypowiadania pi g!ądów i życzeń.

Nic d».iwnego, że początki wolności polityczne!

niosą szereg omyłek, że raz po raz powstają sa

kłócenia 1 sprzeczności w życio pańitwowem.

Inaczej być nie ra??ź«, państwa nowożytne są pro

duktem d.?świadczeó wielu staleci i rezultatem

wysiłków wielu pokoleń. Ale nie może utrw alić

bytu swego państwo, któreby zaniedbało oparcie

się o pewną powszechną i sta łą zasadę twórczą,

a ci, którym przypadło szczęście kierowania bo

dową państwa, nie mogą zasadzie tej ochybiać.

Zasada t a jest powszechna i stała, gdyż na niej

uo’ega wszelka organizacja polityczna każdeg»

soo/eczeństwa. Wyraża się ona krótko: p ań *

itwo mosi posiadać rząd. Gdzie n i e m a

?-ząd n, tam rozprzęga się organizcya

państwowa 1 soołecz*róstwo staje się łnpero

odśrodkowych sił socyalnych lnb obnych potęg

politycznych. Najlepiej nawet utworzone

orzedatawicielstwo narodowe nie j e s t

rządem i zastąpić go uie może; ono

tylko wyraża wolę powszechności jej pojęcia i po

trzeby, lecz nie wykonywa tego, co stanowi isto

tę p ań stw a: przymusu orgauizacyi prawnej. Wy

konywanie przymusu tego należy do rządu,

(stotną zaś cechą rządu jest program,

czyli pewien system pojęć o tych potrzebach

psństwa, które wynikają z połcżeDta narodo, oraz

o tych środkach, które prowadzą do ncsyn ema

zadość potrzebom. Rząd, który nie ma p r o

gramu. nie jest rządem, gdyż jeg.» b»zpro

gramowość stwierdza, że nie rozumie odDołoże

nia narodu i nie wie, ce ma robić.

Z najwyższym niepokojem s tw ier

dzić mnsimv, iż nie dostrzegamy w

rsądsie dotychczasowym wyraźnych

myśli programowych. Ne wypowiedział

on ich nigdy, ani w imienia csłego s -(społu swego,

ani przez usta poszczególnych ministrów w spo

sób, któryby świadczył, że pewne *aeady są ich

uiezłomnem przekonaniem. W prost prse?.iwnie.

kroczył on stale drogą pizystosowy war?ia przeko

nań swoich do przypadkowo przewsżają"ycti wpły

wów, nie broniąc żadnych zasad, m i me prze

strzegając żadnej liaii wytycznej. T a bezpro

gramowość rsądn występuje najwy

puklej na tle stosunkn jego do sejm d,

a to szczigólne ze wsględu na ch«rakter

przedstawicielstwa sejmow-g?? Ce

chują je dwie rysy wybitne, i s d ??ą jest

niedostałeczny naogół p o z i o ?n wiedzy

fachowej 1 dojrzałości politycznej

sejmu, druga — zupełne tegoż niesko

ordynowanie, wyrażające si"g ju« m e -

lylko w braku zdecydowanej większo

ści, ale i w niewyraźnej fizyognumii

wieln grap poselskich. W tych w arun

kach doktrynerstwo i demagogia bądź pewnych

Irakcyj, bądź przywódców partyjnych — czynią

Dodatoem podłożem dla tiyumfów rzekomo demo

krarycsnego frazesu, co w resuitacie daje zupel

nie przypadkowe, nie oparte na uzasadnienia rze

czą wem i często sprzeczne ze sobą uchwały. W o

bec tych uchwał rząd zachowuje r ę najzupełniej

Miernie i do najrzadszych jedynie wyjątków z ’li!—

czyć można wy«tąp-nie zasadnicze pana ministra,

spraw wewnętrznych. Cała zaś pierwszorzędnej

wagi dziedzina spraw gospodarczych, skarbowych,

rolnych, przemysłowych, stosunku pracowników

i pracodawców, handlu i opodatkowania — jest

oddana bądź ślepemc przypadkowi, wynikłemu »

jakichś rywalizacyj partyjnych, bądź akcUieiu do

raźnej hypnozy, wywołanej przez doktrynę. Tem*

bardziej zaś jest zatrważająca i ubolewania godna

bezprogramowość rządn, iż s e jm — warew

istotnemu zadaniu swema, oraz wore w taktyczna,

mu powołaniu — zamiast zająć się przede

Iwssystkiem uchwaleniem konstytu

cyi Rzeczypospolitej, zwrócił się na

glmJP *niteM sp%ssój, * arium* i mm

fes»*

t§ ist

WW«9ifit

u Klzkswls w Kitjiw

:,?j,.,,

!« hMlti

..w«.

f?n;!:.b?=fp?=sj?r?

t.**iińu °

:::%:::ii!ifl:g,: ??g:??f"

MflW?Wt?B-uoTuau!!Sl^TMM?’y fcff** KMWwfl«1?ma°Ti’w ?»«.B -( -m w ,p .« .

bŁlanaelickn, trafika w gaklezzlw!y

*jT" T* "L łzfiellońskz, Braci. Hildowi«

ImJdonabyci, w biurach daien. 8 Snkrfi«**

ł?otoialikiejo w Podgńrau. We Lw owie »Caaa« -

w farflO’rie, Bieiiowie, Jaśle How i KrT ,,e*0’ OU*ew»kiego, Ł Buchstaba, na stacyach kolejowych

Lublin, Biuro dzień g ków »Bekord« Kados.

’

_ ____________

WITRMZAWE: Binrs dzieralkAw Prsaisk, illea Widok 18

Wota pisy ’Ziają

o* aw!r ui witfts* ««iilciii sa kałśty *ss 1 kor. (l lfk.) cL al tahelarynaę

jł*r»w y. EŁGWj)ljkawnay l"hOk, (1*60lik.) SfadwaJzaw , H *teroloj|l* od Miejsc* »iers*a druki«» p*MI.

I Koi, ( l Kfc) m k alaj ta*. Ke»uaikaty handlowe po kronice i jo dziale sfcaaocsjmayM(

"!kąty prywatna, fiekf, nręesyny i L p. po k. 6 k. (5 Mk,) od ziiyj*«« wtersaa.

^ jlM H K lii prsyjaują:

V WARSZAWIE sryłąeziis Osh Nasdipwy L l E. Hetzl i SpAłks ilies WnreislkewsM l lf^

W . L w ó w !. Biorą dz?enników 3 t 8oko!owik:e.

01*aesrskie|o L, Buchała*»; w J w ’rtsw ta

BiurodsieniiikAw; w Foogćrz. Poturalski; w Prz.m yilu A Juziyńaki knęgama iL BiUełi w

Srenowls M.Weintraob; w 3?anlr!awow!.Jasielikii8p.; w Tarnowie MLBockacdbj w

r « B wy!%csnie p, W. Kaczkowski. 10 Citś dc Treiyse, w W lwdnln Haasenztein A Uo(ler, B. Mo»«.

(tak?o wa W M jitKh filiach!; ń* Bchalrk, M. Dukiei M. Braun, J. Dannenhery Bock A Herzfeld, I .

dńefl, ł Lamio (tylko prenam(,rah H. Holdjachmidl, A Comp.); w F rankhircls a. M. K, L, Dww

B Osoip.1 wProŚN nełktej§r. Hoyork* ’.istyzpieni?dimi i jneknf piealcłaa H nrm*

W entę I pg!oozewa przyjwuju Adzum stricya Oatui*, w Londynie Agence Hayaa Cheapziia,, W Farytn

Agence Hayaa Place de la Bonrae.

w Łraacwia. WcWaniacp« m ieopietm ękm am nie podlegają ophwla peeatewafi

Iśrahs SiM|ilM « n k zi* pnyjainje się. Byfeopśsdw nadzyłanysh nie asm oz rfęj

mtr

XeM li r.izas iśran Ssałam sir 11 kil. WM

IDK S RBDAKCYI I ADMINISTKACYł ni. «w. lomzsz* Nr. 81.

- Teł*Nf.»».

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction