Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 679 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 62

Kraków, Piątek 15 Marca 1901.

Rocznik LTV.

(wydanie wieesorne).

Prennmeratę przyjm aję: Administraoya Czasu w Krakowie i urzędy pocztowe.

Mie)scowę pren n m eratę księgarnia 8. A. K rzyżanowskiego, handle: St. Karllńskiego wSuklennioaoh.

H. Kretsohmera Bynek, 10, Binro dzienników Hopoasa i Salomonowej, Główna trafika, w Ry nk u głównym,

O głosz en ia przyjmuje się za opłatę od wiersza petitem za pierwszy raz 20 haL, za każdy następny

po 10 hal.; nkład tabelaryczny, oyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz p o 40 hal,, następny p o 10 hal.

Nade słan e (na trzeoiej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za k ażdy raz.

Ogłoszenia i prennmeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszew

skiego, St. Sokołowskiego, A . Hollendra, K. Buchstaba: w J a r o s ła w ia Biuro dzionaików; w Nowym

Sę c z u H. Bachner; w P r ze m ysłn A. Juszczyński księgarnia kolej., D. Heszeles, księgarnia Ringlera,

w Rzeszowie M. Weintraub; w Stanisławowie Jasielski i Sp.; w Tarnowie M. Rockaoh,

w Tarnopola C. Haliczer; w Paryiu wytycznie p. A d a m rue de Varenne 38. (prenumeratę p. W.

Raczkowski Courbevoi pod Paryżem rue de Chemin ae fer 44); w Wiedniu Haasenstein A Yogler

(także w H a m b n r g n , Frankfurcie n. M., Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse

(także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Sohalek, M. Dukes, J. Danneberg, H.

Friedl (tylko prenumeratę H, Goldsohmidt A Comp.); w Frankfurcie n. 31. G. L. Daube A Comp,

6 S P Z a k ażdę zmianę adresn dopłaca się 40 hal.

Adres Rednkcyi: ul. ów. Tomasza Nr 32.

—

Telefon N r 50.

I4.riików 15 marca.

Omawiając przed tygodniem kolejowe

przedłożenie inwestycyjne, wyrazi

liśmy zdanie, iż wobec olbrzymiego, w sto

sunku do finansowych sił austryackiego

państwa wydatku 500 milionów kor., obo

wiązkiem jest całej Izby poselskiej, a

w szczególności Koła polskiego, z najwię

kszą rozwagą i wstrzemięźliwością zbadać

potrżebę i wysokość każdej pozycyi wy

datków, zdać sobie jasno sprawę z konse

kwencyj finansowych dla budżetu państwo

wego i dla podatkującej ludności, wreszcie

rozważyć, czy i o ile inne, równie pilne,

a może ekonomicznie donioślejsze potrzeby

publiczne, nie ucierpią wskutek zbytniego

zaangażowania się skarbu państwowego na

cele kolejowe.

Wskazaliśmy już wówczas na koniecz

ność łącznego traktowania programu budo

wy dróg wodnych z programem kolejowym

oraz na potrzebę włączenia do projektu in

westycyj kolejowych, obok czysto strate

gicznej linii ze Lwowa do Węgier kilku

przynajmniej innych, dla ekonomicznych

interesów Galicyi stokroć ważniejszych li

nij kolejowych. Obawiając się zbyt doryw

czego pod tym względem działania, pod

nieśliśmy też z naciskiem potrzebę wcią

gnięcia wydeiału krajowego w akcyę o tyle,

by na podstawie opinii krajowej Rady ko

lejowej, ułożony został program najpotrze

bniejszych dla kraju kolei lokalnych, jako

niezbędny substrat do pertraktacyj Kołs

polskiego z rządem i innymi czynnikami

parlamentarnymi.

Skoro obecnie Koło polskie zarówno

w dziedzinie budowy całej sieci dróg wo

dnych, jak w kwestyi rozszerzenia progra

mu budowy kolei żelaznych, zajęło już sta

nowcze, zasadnicze stanowisko i rozpoczęło

energiczną akcyę w kierunku strzeżenia in

teresów ekonomicznych kraju, skoro nad

obu temi sprawami nietyłko rozpoczęły się

ogólnikowe konferencye, ale dyskusya we

szła już w sferę konkretnych projektów,

skoro nawet dla najważniejszej sprawy pro

gramu dróg wodnych, wybrano już z pe

wnym gorączkowym pośpiechem referentów

w komisyi i komitecie, podnieść musimy

jeszcze raz głos ostrzeżenia przed

zbyt pospiesznem i zbyt powierz*

chownem traktowaniem obu pro

gramów inwestycyjnych.

Zmusza nas do tego zarówno wzgląd na

najdonioślejsze interesa finansowe państwa,

jak najgłębsze przeświadczenie, iż w dzie

dzinie zwłaszcza dróg wodnych rozstrzygać

się będą najżywotniejsze kwestye dla całej

przyszłości gospodarczej naszego kraju.

Ze stanowiska finansowego chodzić bę

dzie o uchwalenie olbrzymiego wydatku

przeszło 1.000 milionów kor. na przeciąg

najbliższych dziesięciu lat, a więc o tak

doniosłą akcyę finansową, jakiej napróżno

szukalibyśmy w historyi finansów państwa

austryrckiego od czasów rządów konstytu

cyjnych, od chwili parlamentarnego współ

działania ludności w uchwalaniu wydat

ków i dochodów państwowych. Sama wy

sokość powyższej cyfry wystarczyć powin

na do usunięcia wszelkich zapędów, wszel

kiego nacisku w kierunku zbytniego przy

spieszenia obrad i zbyt pochopnego anga

żowania się uchwałami.

—

Nie należy też

zapominać o bardzo znacznych, a nieodzo

wnych wydatkach, jakie spaść muszą na

skarb krajowy wskutek projektowanej za

sady finansowego współdziałania państwa

i krajów koronnych przy pokryciu wydat

ków na budowę zarówno dróg wodnych,

jak kolei lokalnych. Chodzić tu będzie nie

o kilka lub kilkanaście, ale prawdopodo

bnie o dziesiątki milionów, a byłoby naj

wyższym stopniem lekkomyślności angażo

wać kraj finansowo bez gruntownego i

wszechstronnego zbadania stosunkowej uży

teczności poszczególnych projektów oraz

wysokości ich kosztów budowy.

Już teraz projektują niektórzy posłowie,

zdaje się w porozumieniu z rządem, dalsze

podwyższenie podatku od wódki o 10 kor.

na hektolitrze alkoholu ponad przyjętą

w znanem przedłożeniu rządowem podwyż

kę o 20 kor., tak, że podatek od wódki

który w stosunku około 30 proc. spada

na Galicyę, podniesionymby został łącznie

0 30 k. na hektolitrze. W projekcie dal

szego podwyższenia podatku wódczanego

odsłaniają się już dzisiaj finansowe następ

stwa wielkiej operacyi kredytowej, nieod

łącznie związanej z przeprowadzeniem obu

programów inwestycyjnych.

Rozważne działanie koniecznem jednak

jest jeszcze z tego powodu, iż uchwała pro

gramu budowy dróg wodnych, jeżeli niema

narazić kraju na nieobliczalne straty i szko

dy, oprzeć się musi z natury rzeczy na do

kładnem i wszechstronnem zbadaniu całej

projektowanej sieci kanałów. N ależy tutaj

znowu strzedz pilnie interesów finansowych

1 ekonomicznych Galicyi, by z jednej stro

ny korzyści z budowy kanałów i regulacyi

rzek pozostawały w odpowiednim stosunku

do ciężarów i ogólnych kosztów programu,

z drugiej zaś strony, by program budowy

obejmował rzeczywiście najważniejsze dla

Galicyi drogi wodne.

Zarówno państwo, jak kraj nasz stoi

w tej chwili wobec epokowych przedsię

wzięć publicznych, wobec projektów i wy

datków, które mogą stanowczy wpływ na

całą najbliższą przyszłość ekonomiczną wy

wrzeć. Każdy błąd, spowodowany zbytnim

pośpiechem w traktowaniu całej sprawy,

przynieśćby musiał nieobliczalne w konse*

kwencyach swych straty i szkody.

Wydziały prawa uniwersytetów dostarczają prze

dewszystkiem kandydatów do służby pnblicznej.

Nie potrzeba tłómaczyć, iż powiono być ogólnem

i gorącem życzeniem, aby młodz’ei kierowała się

przy wyborze zawodn zdolnościami, zamiłowa

niem i większem fachowera przygotowaniem, a nie

tylko widokami znaczniejszych ma^eryalnycb ko

rzyści.

Organizacya słnżby pnblicznej rozpada się na

trzy działy: na administracyę policyczną, admini

stracyę skarbową i wymiar sprawiedliwości. Rzecz

naturalna, że nie można wymagać tej samej ilo

ści i tego sam ego stopniowania posad w każdym

z tych działów. Ale do pewnego stopnia powinna

być utrzymaną między nimi harmonia, aby wido

ki awansu mogły być wszędzie te same, aby je

den dział nie był przesyconym i przeładowanym

wyższemi posadami i nie odwracał młodzieży od

innych zawodów.

Że w galicyjskich urzędach harmonii tej niema,

dowodzi preliminarz na rok 1901. W trzech po

wyższych działach służby państwowej przedsta

wiają się wyższe posady w następujący sposób:

Ranga.

Ministerstwo

sprawiedliwości.

skarbu.

spraw wewn.

III.

IV.

VI.

VII.

421

Razem

526

101

Zestawienie to wykazuje, że stosunki służbowe

w sądownictwie są znacznie korzystniejsze, ani

żeli w administracyi skarbowej, a w niej znowu

lepsze, a niż eli w ad ministracyi politycznej Radców

dworu w sądownictwie jest przeszło dwa razy

tyle, niż posad takich w administracyi skarbowej

i w administracyi politycznej ,raź?ni. Posad w s zó

stej randze ma sąduwnictwo więcej, niż obie te

ad ministra cyę, razem w zięte. A nie potrzebnje

chyba k om ent arza s tosun ek po*ad siódm ej rangi.

Jeżeli słyszymy nstawiczne narzekania, że sądy

są przeciążone, że liczba sędziów za mała, że nic

mogą podołać pracy itd.

—

to cóż dcpioro po

wiedzieć trzeba o admiaistracyi skarbowej i po

litycznej ?

Przed niespe)aa rokiem drukowaliśmy znako

mite nwagi o admiuistracyi. (Cza* Nr 111 -115

z r. 1900). Obok zasadniczych wed w ustroją ad

ministracyjnym, w ytykał antor brak dostatecznych

i odpowiednich sił. Tabelka, którą podaliśmy wy

żej, jest doskonałą illnstracyą tycb stosnnków. -

Wierz yć się nie chce, że w całej administracyi

politycznej krajowej jest zaledwo 101 posad, da

jący ch mniej więcej przyz woite utrzym anie , 28

posad takich (VI rangi), do których dojść powi

nien m ieć u z asadnioną nad zieję każdy nrzędnib

pracowity i sumienny, a posad wyższych w pią

tej randze na cały kraj — liczący tyle milionów

lndności i obszaru — zaledwo trzy. Nawet w ad

ministracyi skarbowej jest ten stosunek co do po

sad szóstej rangi daleko lepszym. Dodać do tego

należy, że ostatnie czasy przynoszą coraz to no

we ustawy, których wykonywanie przekazuje się

z zasady władzom politycznym. Wymaga to da

leko szerszego, głębszego wykształcenia i pochła

nia znowu wiele czasu, sił i wytężającej pracy.

Jakżeż się więc można dziwić, że wobec tego

wszystkiego młodzież prawnicza stroni od służby

politycznej. Nie uśm iecha się nikom u chyba los

strawienia 40 lat na służbie ciężkiej, rujnującej

z drow ie i na w ielki e przykrości n arażające w trzech

na jniższy ch rangach .

Ugru nto wa ną przeto aż nadto j e st nadzieja, że

te władze, których obowiązkiem jest staranie się

o należyty bieg i normalny rozwój służby publi

cznej, wezmą tę rzecz pod rozwagę i dążyć będą

przynajm niej do stopnio w eg o p olepsz enia widoków

awansów przedewszystkiem w administracyi poli

tycznej. Wielki już czas, aby popełnione i kon

serwowane błędy w tym kieruokn zostały osunię

te. Zaprowadzenie harmonii w poszczególnych

działach służby pnblicznej co do wyższych posad

uregnlnje ro zdział m łodzieży prawniczej m iędzy

te działy, sprawi, że będzie się on kierował przy

wyborze pracy powołaniem, a nie nadzieją szyb

szego awansu.

Przegląd polityczny.

—

Jak powszechnie przewidywano, tak też

w samej rzeczy pisma radykalne i socyalistyczne,

w ypisały cały szereg niedorzeczności, ubliżających

Koła polskiemu, z powodu nadania wysokiego or

deru p. Jaworskiemu.

—

Wszystkie ich artykuły

miały tę wspólną cechę, że uważały, iż tym or

derem prze kupione zostało Koło polskie i odtąd

będzie p osłuszn e w s ze lkim rozkazom rządu, a z a

niech a starań w celu p rzeprowadzenia postulatów

kraju. Posłuchajmy tedy, jakie zapatrywanie pa

nuje w Kole polskiem na owo odznaczenie p. Ja

worskiego i czy to odznaczenie wpłynęło cokol

wiek na nległość Koła polskiego. Donosi o tem

poseł Mernnowicz w liście do Gazety Narodowej.

Pisze on co następuje:

Wobec niemiłego wrażenia, jakie sprawiły ta

komentarze niektórych pism polskich do odzna

czenia prezesa Jaworskiego, nważam za pożyte

czne zakomnnikować W am , jakie wrażenie w

Wiedniu wywołało nadanie p. Jaworskiemu wiel

kiej w s tę gi ordern Leopolda.

Otóż z przyjemnością mogę stwierdzić, że w o

gólności uwagi te — nawet ze strony przeciwni

ków naszych politycznych — były życzliwe dla

Jaworskiego. Cały parlament był tego świadkiem,

z jaką gorliwością nadzwyczajną, rzecby można,

nawet gorączkową, pracował p Jaworski po ze

braniu się teraźniejszej Izby nad tem , a by dopro

wadzić ją do jakiego takiego uspokojenia i umo

żliwić jej spełnienie konstytucyjnych praw - i jej

obowiązków. Dopokąd ma tchn i sił starczyło,

pomimo, że cznł się jnż niezdrowym, odbywał dłu

gie i nnżące narady, zap rawion e nieraz cierpkimi

epizodami — aż go nareszcie słabość powaliła na

łoże. Silna jego natnra pozwoliła mn podżwignąć

się z niebezpiecznej w tak późnym wieku choro

by. Tymczasem zaś parlament przecież jako tako

uspokoił się, co w znacznej części zawdzięczać

należy trudom i zabiegom Jaworskiego.

Odznaczając przeto Jaworskiego jedną z naj

w yżs zy ch w pań stwie oznak honoro wych, cesarz

jak powszechnie tłómaczą tu — pragnął dać

nietyłko dowód swej łaski i życzliwości sędziwe

mu m ężowi stann osobiście, ale zarazem wyraża

jąc swoje monarsze uznanie dla jego zasług dla

państwa , p ragnął objaw ić tym aktem t akże sw oje

zad ow ole nie i radość z powrotu parlamentu n a

drogę obowiązkowej pracy — pod adresem jedne

go z n a jgorliw szych propagatorów spokoju w par

lam encie.

Bajkom, rozsiewanym przez publicystykę pol

ską, niechętną Kołu, że wobec odznaczenia p. Ja

worskiego Koło nie będzie mieć już żadnych po

stulatów do rządu i popierać go będzie za sam *

to odznaczenie — doskonale można przeciwstawić

znane przemówienie hr. Wojciecha Dzieduszyckie

go na onegdajsze m posiedz enia Koła, które z e

brało się celem n aradzenia się nad sposobem obja

w ieni a swo jem u p rezesow i współudziału w rado

ści, j a k ą mu od zn acze nie m onarsze n iewątpliwi«

spra w ić m usiało.

—

Wczorajsze posiedzenie Koła polskiego było

znowu wypełnione wyliczaniem poszczególnych

żądań. Wytworzyła się już osobna nazwa na

oznaczenie takich posiedzeń i dysknsyj. Mówi się

obecnie o posiedzeniach .postulatowych" w prze

ciwstawienia do nDolitycznycb,u te znowa posta

laty dzieli się na krajowe, powiatowe i t. d. Wo

lelibyśmy, by Koło zajmowało się wielkiemi przed

łożeniami, których jnż nie brak w Izbie. Taki«

wchodzenie w szczegóły i w drobiazgi przekra

cza zadaoia reprezentacyi parlamentarnej, a wcho

dzi w zakres zastrzeżony egzekutywie. Typowym

przykładem tego był wniosek jednego z posłów,

aby dyrektora poczt i telegrafów w G alicyi prze

n ieść a piątej do czwartej rangi. Nie nbliżająo

zupełnie zasługom naczelnika dyrekcyi poczt i nie

wchodząc w meritum tej sprawy, mnsimy prze

cież stauowczo wystąpić przeciwko mieszania się

Koła polskiego do spraw tego rodzaja. Podnosze

nie takich npostulatów zdradza zupełną niezna

jomość zadań parlamentn, a reprezentację naszą,

poważną dotychczas i poważaną, naraża na ośmie

szenie.

—

Dzienniki niemieckie donoszą, że Rada pań

utwa potrwa do dnia 28 b. m. i te foryo wiel

kanocne skończą się jnż 10 kwietnia. Zwołanie

delegacyi nastąpi prawdopodobnie dopiero 10 k wie

tnia. Zwłokę tłómaczą tem, że dopiero w tym

czasie będą gotowe niektóre projekty wojskowo*

techniczne.

—

Z głosów omawiających sytuacyę zasługuje

na podniesienie zapatrywanie Vaterlandu. Dzien

nik ten zaznacza, że dotychczas interesuj"e ogół

kwestya koncesyj przyznanych Czechom. Jasuem

jest jeduak, że największe koncesye nio byłyby

nic pomogły, gdyby Czesi nie mieli ochoty od

stąpić od obstrnkcyi. Udanie się planu p. Koer

bera zależy od utrzymania równowagi między

stronnictwami, nie może więc być mowy nie

tylko o politycznych koncesyach, ale i o fakich

ekonomicznych, któreby mogły tę równowagę

zwichnąć. Dotychczas równowaga ta została utrzy

mana, nawet drobny jednak błąd może przywró

cić dawne opłakane stosanki.

—

Komisya szkolna Izby deputowanych rozpo

częła przedwczoraj ogólną dyskusyę nad wnio

skami o wypracowanie ustawy dyscyplinarnej dla

nauczycieli. W toku dyskusyi zabrał głos mini

ster Hertel ł wywodził, żo w myśl obowiązują

cych ustaw, Rada państwa nie ma kompetencyi

J. BARBEY D ’AUREVILLY.

KAWALER BEŚ TOUCHES.

(ll)

(Przekład L. Rydla).

—

(Ctyg dalszy).

Podczas kiedy ksiądz de Percy mówił, baron

de Fierdrap przypatrywał się tej, co przekwitła

w samotności, Bogu jednemu na uciechę, a w tej

chwili haftowała rękoma, godnemi Madonny. I mru

żyło się oko Imci Panu de Fierdrap, co było u

niego nałogowe, on zaś nawyczkę tę maskował

sprytnym uśmiechem, udając, że z umysłu mruga.

Drugiem okiem, tem, co się nie mrużyło, szarem,

bystrem okiem wodził dawny nłan po całej po

staci Amaty. W ięc na czoło patrzał pod koroną

z włosów złocistych, na to czoło piękne, jak u

Mony Lizy, wpośrodku nieco wypukłe, na którem

połysk lampy świecił na kształt opalowego te

retu. I błądził wzrok barona po ramionach jej

pełnych, pysznie wyrzeźbionych, które się ryso

wały pod obcisłym stanikiem ze stalowo-szarego

jedwabiu. Patrząc tak na nią przychodził do prze

konania, że mimo wieku, mimo przebytych nie

szczęść, mimo wszystkiego, z tej co w samotności

kwitła Bogu samemu na uciechę, została jeszcze

taka ,,resztka" ponęt i wdzięków, że dla człowieka

nawet i najwybredniejszego byłby to iście królew

ski kąsek.

Ale nie powiedział tego, co mu przez głowę

przechodziło. Wprawdzie nieprzystojne myśli krzy

żowały mu się tam i sam po mózgu — jednak

zataił je pod nastroszoną peruką, a Jejmość Panna

de Percy na nowo podjęła opowiadanie, odsa

pnąwszy jak puszczona w ruch lokomotywa.

—

,,Sierotą będąc i niestety ostatnią z rodu,

Amata de Spens prawie całe dni spędzała w na

szem towarzystwie, a że m y m iałyśmy około trzy

dziestki, przeto wobec niej byłyśm y, jakby cały

. szwadron matek... Już od pewnego czasu mie

szkała w Touffedelys, kiedy po raz pierwszy

Kzała owego nieznanego młodzieńca, którego po

°ehała. Nam obce było jego nazwisko, nie zna

łyśm y jego przeszłości, nie wiedziałyśmy z któ

rych stron pochodził. Któż zgadnie czy i ona wię

cej o nim wiedziała ?tt

Spędzali z sobą długie godziny w sali zamko

wej przy któremś z okien, we framudze wykła

danej dębem. Wiedząc, iż są po słowie, pozwala

łyśm y im rozmawiać półgłosem na uboczu, ile ży

wnie chcieli; może w tych pogawędkach w cztery

oczy, zwierzył się jej z życia swego. Jeśli się

istotnie zwierzył, w takim razie ona święcie do

chowała mn tajemnicy. W tem sercu wszystko to

leży pogrzebane razem z miłością. O! bo Amata de

Spens to grób, ale grób grzędą cichych konwalij

przykryty. Ot, m asz ją tam Mości Fierdrap, spoj

rzyj Pań, jaki dziewiczy, jaki pogodny ma w y

raz, choć od łat dwudziestu żyje w niedostatku

i w żałości; to istota godna siedzieć na tronie, a

umrze biedną Jejmością na mieszkaniu w kla

sztorze Bernardynek w Valognes. Nie słyszy nic,

ledwie się z nią dogadać można; został jej tylko

ten uśmiech czarowny, który więcej wart, niż

wszystko, ona bowiem wszystko nim opromienia.

Żyje tylko w myślach swoich zamknięta, żyje

wśród wspomnień, których żadnemi wynurzeniami

ni zwierzeniami nie sponiewierała. Żyje w nich

zapom niawszy o świecie całym i przez świat cały

zapomniana i wpatrzona w jedynego człowieka,

którego kochała.."

—

,,Nie, nie Barbaro, ona go nie widzi!" -

odezwała się naiwnie Jejmość Panna Sankta,

gotowa lada chwila przestąpić próg nadprzyrodzo

nego świata. Pojęła ona zupełnie dosłownie ową tak

niewyszukaną przenośnię Jejmość Panny de Per—

Cy.

—

,,Wprawdzie nie widziała go po śmierci,

ale on ją niemniej przeto nawiedza — osobliwie

zaś daje on jej znad o sobie w ciągu tego mie

siąca, w którym zginął! Dlategoto przez cały mie

siąc bieżący nie może biedaczka zostać sama

w pokojn, gdy noc zapada. Choć głucha, i to

arcy-głucha, słyszy ona wybornie szelesty dziwne

i przerażające. Coś wzdycha po wszystkich ką

tach, a w pokoju niema nikogo! Mosiężne kółka

przy firankach zgrzytają po żelaznych prętach,

jak gdyby je kto gwałtownie przesuwał... Raz

nawet ja sama słuchałam tego z nią razem, i rze

kłam do niej wystraszona tak, że mi aż włosy

cierpły na głowie:

—

,,To chyba jego dusza, przychodzi do ciebie

Amato, prosić o modlitwy".

Ona, zasię mniej

odemnie zm ieszana, odpowiedziała mi na to po

ważnie: ,,Ja też zawsze na mszę żałobną daję

nazajutrz, gdy to wieczorem słyszę, moja San

kto!" I widocznie domaga się on mszy żałobnej

za swoją duszę, — bo raz gdy Amata dała na

mszę o jeden dzień później, a nie jak zwykle

nazajutrz po tych szmerach, to zaraz następnej

nocy zaczęło hałasować najokropniej. Zdawało

się, że firanki powaryowały na prętach i przez

całą noc wszystkie sprzęty trzaskały, jakby nie

ponacinane kasztany, gdy wyskakują z ognia!".

—

,,Otóż" — podjęła na nowo Jejmość Panna

de P e rcy, p odrażniona, że jej przerwano i tak

długo nie dopuszczano do słowa. —

,,Amata wie

rzy w duchy, ale nie tak, jak ty Sankto!". Tym

przytykiem, za przerwę w opowiadaniu odpłacała

tej dobrodusznej o w ie c zc e bożej, iż śm iała be

knąć nie w porę.

—

,Amata wierzy w duchy,

ale tylko w te, które widzi na dnie swego serca.

Dla nas jest ona, i zawsze była zagadką, Mości

Fierdrap — i to zagadką niezgłębioną i bardziej

zdumiewającą, niż jej narzeczony. On zjawił się

tylko i zniknął nam z oczu, więc też nic dziw

nego, żeśmy o nim nigdy nic nie wiedziały. Ale

z nią żyjemy od lat dwudziestu pięcia i niewiele

więcej o niej wiem y! Kiedy ten człowiek niezna

ny, który też i został dla nas nieznanym, przy

był do zamku Touffedelys, to przywiózł go nie

kto inny, jak właśnie Kawaler Des Touches.

Amata znała Kawalera. Widywała go kilkakrot

nie w t amtych stronach koło Avran che u ciotki

swej, Jejmość Pani de la Roche-Piquet. ^Była to

dawna stronniczka partyzantów, która nie mogła

w alczyć osobiście, jak ja, bo nie miała władzy

w nogach — ale partyzantkę prowadziła na swój

sposób, ukrywając przez dzień partyzantów po

śpichlerzach i stodołach, skąd robili nocne wy

ci eczk i

Amata spotkała się więc w Touffedelys ze

znanym już sobie Des Touches em.

Ja zaś,

która już nawet i wtedy, dla mojej brzydoty, w o

łającej o pomstę do nieba, mogłam tylko przypa

trywać się, jak miłość wygląda... u drugich,

obawiałam się chwilami naprawdę, by ona się

w nim nie zakochała. Może to było wskutek ol

śniewa jącej piękności teg o czło w iek a, piękności,

kto wie, czy jeszcze nie bardziej kobiecej, niż

jej uroda — dość, że ilekroć zjawił się Des Ton

ches, uważ ałam , że p ow ieki pięknej i szlachetnej

Amaty, ani rusz nie chcą się podnieść, i opusz

czone, drżą nieznacznie, a na czoło jej wystę

pnje zorza jakaś różana, która mi nieraz dawała

do m yślenia... Na zbawienie mojej duszy ! Tożby

z nich była przepyszna para! Lecz nietyłko, że

Kawaler, taki szlachetka de Langotiere, niedość

wielkiego był rodu, by sięgać po żonę z domu

Spensów, ale co gorsza, wydawało mi się, że

człowiek tego pokroju, co Des Touches, w miło

ści byłby straszliwy! Bóg do tego nie dopuścił.

Nie pokochała go. T en, któremu serce oddała,

był to właśnie, jak ów towarzysz

Kaw alera,

przybyły z nim razem w n ocy do T ouffedelys,

podczas najokropniejszej burzy; na taki czas Des

Touches wolał się przeprawiać, niż w nocy jasne

i pogodne.

—

Czy pamiętasz tę noc, Urszulo?... Nie spa

łyśmy.

—

Byłyśmy w wielkim salonie zajęte ro

botą: ty i Amata skubałyście szarpie, a ja lałem

kule, zawsze bowiem wstręt czułam do gałganków.

Siedziałyśmy, jak dziś, późnym wieczorem , jeno

mniej spokojne, niż(dzisiaj. Nagle rozległ się głos

puhacza i w e sz li obaj, w kozich kożuchach, o ci e

kających wodą, podobni do dwóch wilków, uta

planycb w morzu. Kawaler Des Touches przed

stawił nam swego towarzysza, jako szlachcica,

który dłngo wojował w okolicach Main’u , pod

imieniem Imci Pana Jakuba, i dodał, że imienia

tego używa on i nadal".

—

,,Na miły Bóg!" — zawołał Jmci Pan de

Fierdrap, który drgnął na dźwięk tego imienia,

jakby na huk wystrzału.

—

nToć to przydomek

sławny w całym kraju, w okolicach Maine’u. Na

odgłos tego imienia za broń chwytała niejedna

parafia. To imię słynie tam dotychczas! Jm6 Pan

Jakub! Nawet sam ,,Srebrna Noga" uginał czoła

przed męstwem i taktyką wojenną naczelnika

Jmci Pana Jakuba. Jedno tylko, Mościa Panno,

musiał on już nie żyć w owym czasie, jeśli to

ten Bam?..."

—

,,Tak jest, przypuszczano, że nie żyje" —

rzekła Jejmość Panna de Percy.

—

,,Ale on wy

śliznął się Niebieskim Mundurom i uciekł do An

glii, zkąd Królewicze wyprawili go w poufnem

poselstwie do Jmci Pana dc Frottó. Z tem przy

jywał on właśnie z Guernsey na wybrzeże fran

cuskie, w łódce de Touches’a, która unieść mogła

jednego zaledwie człowieka, to też o mało że sto ra

zy nie zat onęła pod ciężarem dwó ch ludzi. Aby

ciężaru u lżyć, w yrzucili, co niek o niec znie potrze

bne i wiosłowali strzelbami..."

Jegom ość Pan Frottć był wtedy na pograniczu Nor

mandyi i Bretonii, kusząc się o podtrzymanie obumie

rających rncbawek. J m ti Pan Jakub ruszył sam

do niego, p oczem z a s ię powrócił do Touffedelys,

ciężko ranny. Z powrotną bowiem drogą musiał

przekradać się pomiędzy rozrzuconymi wszędzie

oddziałami Kolumny Piekielnej, co rabowała i pu

stoszyła krajjcały, a kulki, nie wiedzieć ile razy,

świstały mu około uszu, aż go w końcu i do

sięgły.

Ledwie dojechał do Touffedelys na koniu, po

ranionym strasznie jak on sam; i koń i jeździec, obaj

ubroczeni, zwalili się na ziemię: koń na miejsca

padł nieżywy pod jeżdżcem na pół żywym i omdla

łym. Postrzały, którymi był pokryty, przykuły go

w Touffedelys na długo. Musiał się lizać z ran i

to go zatrzymywało. A ran było mnogo: sameśmy

je rachowały, bo, na honor, opatrywałyśmy je wła

snemi panieńskiemi rękoma. Za naszych czasów

żadna nie bawiła się w skromnisię. Wojna i cią

głe niebezpieczeństwa zmiotły wszelkie udawanie

i wszelkie strojenie świętoszkowatych minek. —

W zamku Touffedelys nie było cyrulika, były tyl

ko cyridictki, a ja stałam na ich czele. Nazy

wano m nie ,,Majorem", jako żem do ran opa

trunku sposobniejsza była, niżeli tam te struch*

lałki...."

—

,,Byłaś ty jednako sposobna, postrzał opa

trzyć, jak zadać" — odezwał się ksiądz.

Dla Jejmość Panny de Percy, tej starej, zapo

znanej bohaterki, taki sąd o niej w ustach k się

dza znaczył tyle, co sława. Stała się tedy bar

dziej , niż kiedykolwiek, podobna do piwonii na

tę uwagę, przez brata wtrąconą.

(Ciąg dalszy nastąpi).

-----

»°-°"

wyM"

ŚM UST* ””W "

**»*_K

lw* ”**»*śtSją

s§,=r-, .,

Prenumerata wynosi:

ur Krakowie w miejscu

na, cały rok na kwartał n al miesiąc

Poczta w państwie Austryackiem

] ...................

49ko ron

10 koron

3 kor. 60 hal.

Poczt§ p—

Niemieckiem

........................

f!koron

12 k°r°a 5 kor. -

\ do Włoch, Francyi Anglii, Belgii,’siwkjokryi, Tur’cyi

°"

14 k°r°n

5 kor- 60 haL

innych państw, należących do związku pocztowego . . .

| 64 koron

16 ko ron

6kor -

p7 ”7

rsŁTJts,«,

MrrESsjr*^1k°ro"*

tt!S’,ST§"

S§%mi°Śi°li ° itr

ro» "

» "l;,,,k, pocitow, 24 tal

,ye.

§SS g*10*1*

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction