Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 254 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

M 147.

Kraków 16 Sierpnia.—Czwartek.

Rok 1849.

Wychodzi w Krakowie

codziennie, wyjąwszy niedziele i święta.

c Cena:

W KRAKOW'IE miesięczna 5 złp.; kwartalna 14 złot. polski;

monetą.

W KRAJU kwartalna razem z przesyłka; pocztowa 4 złr. 20

kr. m. k.

Przedpłata

przyjmuje się w biurze Expedycyi CZASU przy rogu Szcze

pańskiej alicy Nr. 369’.

Pieniądze przesyłają sie bezpłatnie pocztą wprost do biura

Expedycyi Czasu wyraziwszy na kopercie: Prenumeracyjne

pieniądze

Przy,j mu. ją się

OGŁOSZENIA, rozprawy, odez wy wszelkiego rodzaju.

DONIESIENIA literackie, księgarskie, handlowe, przemysłowe,

rolnicze itp.

UW’IADOMIENIA tyczące się sprzedaży, kupna, dzierżaw itp.

Za opłatą

od wiersza petytowego za jednorazowe umieszczenie po 8

groszy następne po 3 grosze.

Listy

nie frankowane nie przyjmują się, wyjąwszy od stałych

lub znanych korespondentów.

ßXTT’ Numer pojedynczy kosztuje 8 groszy.

l,ii■, ■,ż

_.............. li.di li

,.•■ii ■■ ■

-■

. miii,. ’

;,,T ,T ,-i■-.....

AUSTRYA.

Lwów 8 sierp, (k) Ze Dra Ziemia•Ikowskiego byłego

posła galicyjskiego, Dra Leona, Dra Sznajdera i p. Hu

brycha uwięziono, wiecie juź bez wątpienia, nie wiecie

atoli tego, źe ich już tu niemasz. Ziemiałkowskiego wy

wieziono do Meran, do Brixen, do Wiednia (różnie utrzy

mują), Dra Leona do Tryestu, p. Hubrycha do Celowca

(Klagenfurt) a Dra Sznajdera do Linz. Jak długo wojna

węgierska trwać będzie, bawić tam na wskazanych im miej

scach mają. Powód takiego rozporządzenia dotąd nie zna

ny, natomiast mnóstwo domysłów, pogłosek, postrachu itd.

Również utrzymywano powszechnie źe jakąś modniarkę

tutejszą za werbowanie młodzieży do Węgier rózgami

smagano. Fałsz oczywisty; Gazeta Lwowska urzedownie te

mu przeczy. Ale bo jakiś dziwny tu humor panuje: wszys

tko wykrzywić, przesadzić, wyśmiać, to rzecz codzienna.

Nawet cnotę, świeży przykład obywatelskiego poświęce

nia dam tutejszych w podejrzenie podano; wiadomo prze-,

cięż każdemu źe armia austryacka w Węgrzech coraz

głębiej postępując, coraz więcej wymaga i z naszej stro

ny usiłowań, by ją na tej tak ciężkiej drodze wspierać

póki zamierzonego niedotrze kresu. Owóź wielki tam pa

nuje brak rąk, któreby żołnierzy zdrowych opierały a cho

rych w lazaretach pielęgnowały; by temu zaradzić Jene

ralna Komenda wydała odezwę do płci żeńskiej zaprasza

jąc ją do podobnej filantropicznej służby. Jeszcze wezwa

nie nie było powszechnie wiadome, a juź o szyję o gło

wę i Bóg nie wie o jakie członki się zakładano, źe sic

ani jedna nie zgłosi; utrzymywano z największą precyzyą

źe tyle znakomitych a szlachetnych dani ongi tak troskli

wie z takiem uwielbienia godnem poświęceniem żołnie

rzom rannym w lazaretach warszawskich pomoc niosących,

nie zagrzeją dziś nikogo swoim wiekopomnym przykładem.

Ale jakaż mortyfikacya spotkała naszych radykałów gdy

zaraz w pierw'szych dniach przeszło 100, mówię: sto zgło

siło się płci żeńskiej! Trudno było temu przeczyć! sto

dziewek jak dragonów stało w szeregach na placu goto

wych do drogi; a najzacieklejszy zwolennik szkoły nie

mieckiej wierzący w iluzyę optyczną mógłby był wszys

tkiemi zmysłami o istnieniu tej falangi przekonać się, z

której coprzebrańsze w mundury jednostajne (czerwone

spódnice, modre kaftany) przystrojone, z muzyką wojskową,

wśród towarzyszących im oficerów, urzędników itp. w dro

gę do Węgier wyprawiono: a wszystko to z niemałem

zawstydzeniem naszych radykałów, którzy tym sposobem

przynajmniej ratować się starali, źe utrzymywali jakoby

lo były dziewki juź dawniej w pralni wojskowej używa

ne, odrabiające tym sposobem koszta kuracyi na nie w

szpitalu wyłożone itp. Złość! pranie nikogo nie hańbi; a

źe były w szpitalu, toć i lepiej, takich właśnie potrzeba

któreby się już były obejściu po szpitalach przypatrzyły.

€zerniowce. (Wyrok sądu wojennego.) Wyro

kiem sadu został ’ Jan Amirowicz rodem ze Stanisfa

wowa w Galicyi, mający lat 41, religii katolickiej,

żonaty, dependent, dawniej aktuaryusz polskiego klu

bu w Stanisławowie za fał’szywe i niepokojące wie

ści na mocy proklamacyi z dnia 10. stycznia b.r.

skazany prócz odsiedzianego kilka tygodni indygacyi

nego aresztu, na dwumiesięczny areszt w sztokhau

zie w kajdanach. Potwierdzony ten wyrok ogłoszono

dnia dzisiejszego.

Z c. k. wojskowej komisyi śledczej w Czerniow

cach w księstwie Bukowiny dnia 30 lipca 1849.

(G. L.)

( Wiadomości bieżące.) Ministeryum odbyło w tych

dniach naradę z wiedeńskiemi bankierami celem uło

żenia się o warunki pożyczki, która dotąd nie mogła

być zaciągnięta. Postanowiono raz jeszcze udać się

do zagranicznych kapitalistów■, żeby ich sk.łonić do

tego przedsięwzięcia. Zw■iększające się z każdym

dniem trudności finansowe wymagają szybkiego zasi

lenia skarbu. Dzienniki wiedeńskie, zwracając na ten

przedmiot uwagę ministra skarbu, radzą, aby dłużej

nie zwlekał i starał się przywieść do skutku pożycz

kę czyto przez zapewnienie w■ysokiego patentu, czy

też za pośrednictwem loteryi.

Pow'iadają, że w Wiedniu w■ dzień urodzin ce.sar

skich będzie zwrócona broń dawnym obywatelskim

półkom, które po rewolucyi marcowej zostały do

gwardyi narodowej wcielone.

Gazeta wiedeńska donosi, że p. Pipitz, mianow■any

został prezesem banku, lecz obowiązków swoich je

szcze nic objął.

W ministerstwie sprawiedliwości przygotowują się

projekta do praw■ dotyczące sądów■ handlowych i po

prawy kodeksu karnego.

Mieszkańcy Laibachu podali do ministerstwa spraw

wewnętrznych petycyą, upraszając: l) o połączenie

Istryi, Gradziszcz i Krainy w jedną prowincyą; 2)

o żałożenie nowego słowiańskiego uniwersytetu w Lai

bachu gdzie powinna być także stolica wielkorządz

cy prowincyi i sądu najwyższego. Przeciw tej proś

bie wiele już podano protestacyj.

8 sierp, przyjechali do Salzburga arcyksiążę Fran

ciszek Karol i arcyksiężna Zofia, nazajutrz przybył

tamże król Ludwik wraz z królowa Teressą.

Uboczną drogą nadchodzą wiadomości, że Austryacy

weszli już do Temeswaru i połączyli się z korpusem

Bana pod Mokry nem. Dembiński cofa się ku tw■ier

dzy Arad gdzie stoi znaczny korpus Madziarów pod

wodza Perczla i długa rozciąga sie linia aż do Wie!—

kiego Waradyna.

W Siedmiogrodzie Bem cofa się od Ujvarhely i

zdąża jak się zdaje ku Orsowie.

Jenerał Lüders

wkroczy.ł bez w■ystrzału do Mediasz. W części za

jętej przez w■ojska austryacko-rosyjskie zajmują się

w■łaściw■e władze zniszczeniem banknotów Koszuta.

W tym celu wyznaczono komisya, która ściga ukry

wających banknoty jako przychylnych powstaniu. Kto

doniesie władzy o ukrytych banknotach dostaje w■ na

grodę trzy razy większą summę w■ austryackich pa

pierach.

Z Ruiny donoszą, że 3go b. m. Koszuth przejeż

dżał przez Perlasz do Panczowy. Madziarowie przyj

mują go wszędzie z okrzykami uwielbienia.

Ban Jellaczyc mianował w■ielkorządcą serbskiego

województwa Teodora Redeljkowicza.

Książe Szw■arcemberg wrócił wczoraj z Warszawy

i udał się natychmiast do Schönbrunu, gdzie miał

d.ługie pos.łuchanie u cesarza.

Od kilku już dni trwaja rozruchy w Namieście na

Morawie. Na uśmierzenie wyprawiono kompanią pie

choty.

Dzienniki wiedeńskie donoszą, że trzy okręty ame

rykańskie przyby.ły pod Wenecyą z żyw■nością amu

nicyą i pieniędzmi. Feldm. Thurn został odwołany

z Mestre, a dowództwo nad korpusem oblężniczym

objął feldm. Gorzkowski.

—

14 sierp. (Z teatru wojny). Wedle ostatnich

wiadomości fedlm. Csorich stanął główną kwaterą

za Preszburgiem ku, llaabie i oczekuje na rosyjskie

posiłki, żeby kroki zaczepne rozpocząć. Mówią, że

12,000 Rosyan przybędzie mu na pomoc, prócz tego

jen. Grabbe dąży w te strony przez miasta górnicze.

Uwagi praktycznego gospodarza rolnika

po zniesieniu pańszczyzny.

Krytyczne stosunki gospodarzy, dawniej dominikalnyoli galicyj

skich, wymagają podwojenia i myśli i pracy ażeby wybrnąμ> z tego

niekorzystnego położenia. Potrzeba tedy gospodarstwo postawić na

należytej, celowi odpowiedniej, stopie. Będąc praktycznym gospo

darzem rolnikiem postanowiłem wyłuszczyć myśli moje co do u

rządzenia gospodarstw większych według teraźniejszych stosun

ków. A lubo nie jestem tak zarozumiałym sądzić, że niemasz lu

dzi którzyby się do teraźniejszego położenia gospodarstwa zastoso

wać potrafili, albo że myśli te mają być dla wszystkich konieczną

wskazówka, to jednakże poczytam sobie za zasługi), jeżeli potrze

bującym obcćj rady, choć w części będę mógł być użytecznym, tu

dzież, jeżli będę powodem, że świetlejsi i doświadczeńsi gospoda

rze uznając potrzebę zakumunikowania własnych myśli praktycz

nych, przez wyłożenie onych, nadarzą gospodarzom sposobność

rozpatrzenia się w różnych zdaniach i zrobienia wyboru według

własnego widzenia rzeczy.

Uwagi moje zamieszczę w artykułach, jakoto:

I. O prawnem utwierdzeniu własności przez dziedziców obecnie

posiadanych.

II. O potrzebie zaprowadzenia systematycznego gospodarstwa,

pomiarze gruntów, jaki system gospodarstwa większości gospo

darstw dawniej dominikalnych, nateraz jest najwłaściwszy?

Ul• O rachunkowości gospodarczej.

IV. O sposobach niektórych zastąpienia pańszczyzny.

V. Spostrzeżenia oparte na doświadczeniach odnoszące się A.

do chowu bydła, B . do produkcyi nawozów.

O prawnem utwierdzeniu własności gruntów przez dziedziców

obecnie posiadanych.

Oględny gospodarz przekonując się co dzień albo u siebie, albo

też u swych sąsiadów, z jaką zaciętością i wytrwałością dawniejsi

chłopi śledzą onych gruntów, które im dawniejsze dominia pod ró

żnemi względami poodejinowały, powinien zrobić sam z sobą ścisły

i sumienny• rachunek. Przystępując do tegoż w braku map pomia

rów jeometrycżnych. albo inwentarzy rewizyjnych rządowych, gdzie

niegdzie znajdujących się, porobionych przez c. k. komisarzy cyr

kularnych, potrzeba wziąść do rąk przynajmnićj księgi urbarialne

Józefińskie i księgi roku 1820 i podł'ug tyci; zrobić jak najakura

tniejszą reambulacyę gruntów własnych i włościan. Jak w razie

takim gdyby posiadacz niegdyś dominikalny znalazł' własne grunta

w posiadaniu włościan powinien się o nie upomnieć, tak i w prze

ciwnym razie nieczekając dopominania się gromady, powinien bez

zwłoki odstąpić prawemu sukcesorowi (jeżeli taki egzystuje) grunta

któreby znalazł z własnemi połączone; a jeżli co do posiadania

tychże gruntów niema już dekretu dotyczącej się instancyi sądo

wej , alboteż zapadł juź termin prawnego przedawnienia według

kodeksu cywilnego, alboteż według patentu z r. 1846 stanowiący

w tem względzie co do uznania prawności posiadacza rok 1820 za

rok normalny.*) Toż samo zachować wypada co do lasów, łąk i pa

l’*) Autor zechte sam nadesłać Redakcj-i sprostowanie tego ustępu, którego z rę

kopisu wyrozumieć nie możemy.

U w. Red.

stwisk. Rozsądny bowiem gospodarz przewidzieć powinien, źe i no

wo organizować się mające urzęda obwodów i gmin, znowu wło

ścian pod szczególną wezmą protekcye, i że w tem razie dawniej

szy dominikalista niebędzie miał więcej zastępcy, z lokalnemi zaj

ściami obznaj<>mionego, któren go bronił; zaś włościanowi podda

pierwszy lepszy urzędnik mający akta urbarialne n siebie myśl u

pominania się o swoje, nieszczedząc ofiarowania mu dowodów’ i po

zew kreślącego pióra. Gospodarzom w’ięc rozsądnym przedowszyst

kiem na tent zależeć powinno uregulować swoje interesa tak, aże

by z dawncmi swymi poddanymi zgoła żadnych niemieć zatar

gów:— pokąd bowiem trwać będą procesa pregrawacyjnc między

dawnemi dominiami i gromadami, tak długo niebędzie zaufania, zgo

dy. a w następstwie tejże robocizny chętnćj , bez której jeszcze

czas długi obejść się niebędzie można, a którą jak najrychlćj przez

wzorowe postępowanie z chłopami skarbić sobie potrzeba; inaczej

ani myśleć, mieć porządne i celowi odpowiadające gospodarstwo.

Nakoniec gdy podział gruntów w skutek poprzedniego pomiaru jco

mctrycznego na ręce (o czóm w następnym artykule obszerniej)

jest nieodzowną potrzebą — przydzielenie takich gruntów któreby pó

źniej na mocy uzyskanego przez trzecią osobę sądowego dekretu

trzeba wyłączyć i oddać z wydziałów ręcznych, sprowadziłoby

w gospodarstwo prócz znacznych strat w ekonomii, chaos, wyma

gający nowego pomiaru, a ztąd niepotrzebny przed pomiarem łatwo

uniknąć się dający koszt, którego (jeśliby posiadaczowi nie poijług

powyższej rady’,

ale według własnego widzimisię zdaw’ało się ko

niecznością takie grunta ’zakwestyonowane pozostawić przy sobie.)

ochronić się niema innego sposobu, jak tylko jeżeli takie w kwestyi

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction